Reizen in het Centrale Zuiden

Reizen met Iceland Travel

Reizen in het Centrale Zuiden

De toegangspoort tot het prachtige binnen-land van Zuid IJsland ligt landinwaarts vanaf weg nr. 1, buiten de dorpen Hveragerði en Selfoss. De vulkaan Hekla, één van IJslands meest actieve vulkanen en het lavaveld Þjórsárhraun, waarschijnlijk het grootste lavaveld ter wereld gevormd tijdens de laatste ijstijd, liggen in dit gebied. Drie grote rivieren voeden deze vruchtbare streek: Hvítá, Rangá en Þjórsá, IJslands langste rivier. Met slechts een uur rijden vanaf Reykjavík is dit een ideale dagtocht waarin u de diversiteit van de IJslandse natuur en de dramatische contrasten van kleuren en vormen in het landschap kunt beleven.

Van Hveragerði tot Selfoss

Het dorpje Hveragerði is herkenbaar door z’n verlichte kassen; de inwoners maken al sinds 1920 handig gebruik van de geothermische warmte om energie te leveren voor het telen van groenten en fruit (o.a. paprika´s, komkommers, tomaten, bananen), planten en bloemen (o.a. rozen en tulpen).

Het toeristen informatiecentrum van Zuid IJsland bevindt zich in Hveragerði (wat ‘bronnentuin’ betekent). Hier vindt u een breed aanbod van informatiefolders en kaarten en een levendige tentoonstelling over de krachtige aardbeving van 2008 met een sterkte van 6.3 op de schaal van Richter. Als u zelf wilt voelen hoe dit dorpje door elkaar werd geschud (en niet bang bent in het donker) kunt u ter plekke de aardbevingssimulator uitproberen! Sunnumörk 2-4, south.is

Hengill. De heuvels achter Hveragerði zijn bezaaid met wandelpaden en stomende hete bronnen; een mooi wandelgebied voor degenen die niet de befaamde en meer inspannende hoogland routes van Laugavegur en Fimmvörðuháls willen lopen. Hengill is geschikt als de start van uw tocht door het zuiden of later als extra toevoeging. De ongeveer 2,5 uur durende wandeling door Reykjadalur (‘rookdal’) brengt u door een uniek landschap met een warme rivier waarin u een geschikte plek kunt uitkiezen met de juiste temperatuur voor een wel heel bijzonder bad. Als u behoort tot degenen die niet van omkeren houden kunt u in één dag de wandelroute helemaal uitlopen tot Þingvallavatn Het begin van het wandelpad, genaamd Rjúpnabrekkur (‘alpensneeuwhoen helling’) vindt u in de noordelijke richting van Breiðmörk, de hoofdstraat van Hveragerði.

Selfoss is een geweldige plek om even halt te houden en in een van de plaatselijke restaurants te eten, voorraden in te slaan en te tanken voor je doorrijdt. De hangbrug over de grote Ölfusá-rivier werd in 1945 in alle haast gebouwd nadat de oude brug uit 1892 instortte toen er twee met melk geladen vrachtwagens tegelijk overheen reden.

Langs weg nr. 32 Þjórsárdalur of ‘stierenrivierdal’ was ooit een vruchtbare nederzetting en er zijn nog zeldzame overblijfselen uit de Vikingtijd in IJsland te vinden. Er zijn vele hoogtepunten in Þjórsárdalur, van sterk contrasterende landschappen met berkenbossen en rivieren met een aantal fraaie watervallen, tot statige bergen en zanderige lavavelden. De oevers van de machtige rivier Þjórsá volgend, komt u langs onverwachte natuurparadijsjes. De route naar de wonderen van Þjórsárdalur kunt u vinden bij de afslag op weg nr. 30, ongeveer 15 km ten oosten van Selfoss. U volgt de weg ten westen van de rivier en neemt de afslag naar rechts op weg nr. 32. De route gaat nu verder het dal in, langs het gehucht Árnes en na ongeveer 15 km, waar u links de berg Hagafell ziet liggen, is een mooie plek om langs de weg te stoppen voor een foto van Hekla. De komende bezienswaardigheden liggen in een cirkel verder langs weg nr. 32 richting het oosten en vervolgens op weg nr. 26 aan de andere kant van de rivier in zuidwestelijke richting terug naar weg nr. 1.

GEOLOGISCH INZICHT Þjórsárhraun is een oude lavastroom die de hele bodem van het Þjórsárdalur bedekt en ongeveer 8.000 jaar geleden uit een enorme spleeteruptie ten zuidwesten van de Gjáfjöll-bergen vloeide. Volgens geologen kwam de snel stromende lava uit een spleet van 20-30 km breed en vloeide uit over een afstand van 150 km, helemaal tot aan de zee. Er wordt gedacht dat dit de grootste lavastroom uit een enkele uitbarsting is sinds de ijstijd.

Gaukshöfði. Tussen het gehucht Árnes wat u bent gepasseerd en de waterval Hjálparfoss kunt u bij de boerderij Hagi een korte klim maken naar de top van Gaukshöfði, een rotspunt aan de machtige rivier Þjórsá waarvan u een fantastisch uitzicht op de vulkaan Hekla heeft. Bij goed weer is het ook een mooie plek om te picknicken!

Een omweg van nog geen kilometer brengt u naar de Hjálparfoss, een bijzonder gevormde waterval in een dubbele stroom die door een muur van gedraaide basaltkolommen heen barst. Deze pittoreske plek is zeker een fotostop waard. Kijk wel uit voor een nieuwsgierige basalten beer die hier altijd op de loer ligt tussen de andere merkwaardige rotsformaties.

Een stukje verder langs weg nr. 32 is het gravelpad nr. 327 naar Stöng, waar de ruïnes van een 12e eeuwse Vikingboerderij in redelijk goede staat te bezichtigen zijn. Vóór de verwoestende uitbarsting van Hekla in het jaar 1104 was dit gebied een bloeiende nederzetting met wel 20 boerderijen. Plattegronden met de indeling van de woonverblijven zijn te zien op de informatieborden op het terrein.

Voordat u terugkeert op weg nr. 32 naar de Þjóðveldisbær (‘gemenebest boerderij’), de gereconstrueerde nederzetting gebaseerd op de vondsten op deze locatie, kunt u zich in Gjáin tijdelijk in de hemel wanen. Een ware oase, waar wilde bloemen en unieke rotsformaties een vruchtbaar ravijn vormen, met grote en kleinere watervallen en harlekijneenden. Een veel bewandeld pad vanaf de ruïnes van Stöng leidt naar deze bijzondere plek.

Vanaf Gjáin volgt u weg nr. 32 en na 10 km op weg nr. 327/332 kunt u linksaf slaan naar Háifoss (‘hoge waterval’). Als een 8 km lange wandeling u niet afschrikt is deze mooie plek zeker de inspanning waard. Het water valt van 122 meter naar beneden en dat maakt het de tweede hoogste waterval van IJsland. Het is moeilijk om niet onder de indruk te raken van deze ranke waterstroom zoals hij donderend in de steile kloof valt.

Rondom Hekla

Voordat de Eyjafjallajökull in 2010 uitbarstte was Hekla de bekendste vulkaan van IJsland met een record van 18 uitbarstingen gedurende de laatste duizend jaar. De eerste uitbarsting na de kolonisatie was in 1104 waarbij de Vikingnederzetting Stöng volledig werd bedolven en gedeeltelijk bewaard is gebleven. In plaats van een klassieke stratovulkaan is Hekla een onderdeel van een gedrongen bergkam. Als enige hoge piek in de omgeving heeft ze een eigen weerssysteem en is vaak in de wolken verhuld. Vandaar haar naam, wat ‘de gemutste’ betekent. Maar de zwijgende sneeuw op de serene top lijkt het gesmolten hart van de vulkaan vredig te stellen. Om nog dichter bij de Hekla te komen, vervolg weg nr. 26 tot u rechts bij de waterval Tröllkonuhlaup komt. Deze weg brengt u zo dicht mogelijk bij de vulkaan. Voor liefhebbers kan nu een pittige wandeling aanvangen nóg verder richting Hekla.

Hekla beklimmen

Eeuwenlang hebben mensen de Hekla niet durven beklimmen, vooral door haar middeleeuwse reputatie de poort naar de hel te zijn. Na elke uitbarsting blijft de berg wat rommelen en grommen, soms maanden lang. Dit werd in de middeleeuwen geïnterpreteerd als de klagende stemmen van gekwelde zielen en voegde zo nog aan de kracht van de mythe toe. Ondanks deze angstaanjagende reputatie beklommen een paar dappere jonge IJslander, Eggert Ólafsson en Bjarni Pálsson, deze ‘beest van een berg’ en bereikten de piek in het jaar 1750. Als u van plan bent de Hekla te beklimmen is het aan te raden u goed voor te bereiden en de noodprocedures te bestuderen in het geval van plotselinge weersveranderingen of een uitbarsting. De brochure ‘Eruption Emergengy Guidelines’ is op veel informatiecentra te verkrijgen. Het hoofdpad naar de piek begint vanaf de F225 naar Landmannalaugar. De klim zelf duurt tenminste 7 uur, 4 uur naar de top en 3 uur naar beneden. Vraag het Hekla Center voor goed advies en een gedetailleerde kaart.

Onder de schaduw van Hekla in de zuidoost hoek van het Þjórsárdalur vindt u de waterval Tröllkonuhlaup (‘trollevrouwensprong’), waar het heldere water zich tussen de uitstekende rotsen naar beneden stort. Volgens een volksverhaal plaatste de trollenvrouw van Búrfell de rotsen als stapstenen over de rivier zodat ze op visite kon gaan bij haar zuster, aan de overkant bij Bjófell, zonder natte voeten te krijgen. In een ander volksverhaal had de locale boer Gissur een intieme ontmoeting met een van de trollenzusters, die een goede smaak voor mannenvlees had. De trollenvrouw bleek toch niet helemaal ongemanierd te zijn want ze wilde de arme man eerst koken en vroeg haar zuster om een grote kookpot. Dit gesprek werd afgeluisterd, wat een groot geluk voor Gissur was en die zodoende wist te ontkomen!

Þjófafoss. Deze brede waterval vormt een welkome sprankelende onderbreking in de kale omgeving en is prachtige gesitueerd voor de berg Búrfell. De naam, die ‘dievenwaterval’ betekent, herinnert aan de arme lieden die hier voor hun oneerbare daden werden verdronken. Een hobbelige gravelweg vanaf weg nr. 26, iets verder dan de waterval Tröllkonuhlaup, voert u naar deze plek.

Het Hekla Center – Heklusetur. Aan de westkant van Hekla, verder langs weg nr. 26 is het informatieve Hekla Center bij Leirubakki, een lokale boerderij, hotel en winkel. De tentoonstelling brengt met video presentaties de seismische gebeurtenissen uit het verleden tot leven en laat de hele geschiedenis van de vulkaan zien. Het is dagelijks geopend van 10 tot 21 uur. Hekla Center, Leirubakki, 851 Hella, leirubakki.is

Leirubakki. Naast de boeiende tentoonstelling in het Hekla Center heeft de boerderij Leirubakki de reiziger nog meer te bieden: een benzinestation, een restaurant en een hotel met een openlucht zwembad en ‘hete potten’. Als u de omgeving rondom Hekla te paard wilt ontdekken óf wilt zalmvissen in de door bronnen gevoede rivier Ytri-Rangá bent u hier aan het goede adres.

GROEN INITIATIEF Grote gedeeltes van het vruchtbare Þjórsárdalur zijn in de loop van de eeuwen bedolven onder as en as en puin van de uitbarstingen van de Hekla. In de afgelopen jaren hebben herbebossing diensten en energiebedrijven hun krachten gebundeld om de overgebleven vegetatie te beschermen en het dal opnieuw groen te maken door aanplanting van duizenden boompjes.

Van Hella tot Hvolsvöllur

Terug op weg nr. 1 passeert u, na een korte rit langs een groen gekleurd agrarisch gebied met weilanden en akkergrond met het het dorpje Hella. Dit is het thuisland voor de grote paardenfokkers en paarden competities. Wees dus niet verbaasd als u achter een langzaam rijdende 4WD met aanhangwagen terecht komt en het uitzicht de achterkant van een paard is!

Het dorpje Hella is ook de toegangspoort tot het gebied waar zich de Njál’s saga afspeelt (veel namen in dit verhaal worden nog steeds gebruikt voor boerderijen en landschapskenmerken). Het dorpje ligt in een prachtige omgeving met de dominante vulkaan Hekla en heeft een klein servicecentrum. Een leuke plek voor een korte stop voordat u de historische locaties van de Saga route gaat ontdekken.

Þingskálir. Duizend jaar geleden in de tijd van Njáll kwam de jaarlijkse vergadering van het Rangárvellir district op deze plek bijeen, net ten oosten van de rivier Ytri-Rangá (langs weg nr. 268). Hoewel nauwelijks zichtbaar, zijn hier de overblijfselen van tenminste 37 tijdelijke Viking verblijfplaatsen ontdekt. Een meer lugubere bezienswaardigheid, genaamd ‘de Opofferingssteen’, is op een kleine afstand bij een opvallend heuveltje te vinden. Deze grote steen werd klaarblijkelijk gebruikt als executieplaats voor criminelen.

Keldur is nu een modern melkveebedrijf maar de historische omgeving van deze boerderij, met turf gebouwen uit de saga periode van de Vikingen, rieken op een positieve manier naar geschiedenis. De nederzetting wordt vaak in Njál’s saga genoemd, als woonplaats van één van de hoofdpersonen Ingjaldur Höskuldsson. Om naar Keldur te komen slaat u 1 km ten zuiden van Hella rechtsaf op weg nr. 264 en volg de weg ongeveer 16 km tot het meest oostelijke punt.

Gunnarssteinn. Ongeveer 3 km ten oosten van Keldur markeert een grote steen de plek van een bijzonder wrede scène in Njál’s saga. Hier werd één van de hoofdpersonen uit het verhaal, Gunnar, samen met zijn makkers in de val gelokt en er volgde een bloedig gevecht. Wie weet behoort de armband met een dubbel hart, ontdekt bij een opgraving in de 19e eeuw, wel tot Gunnar’s broer Hjörtur, die volgens de saga hier bij Gunnarssteinn werd begraven.

Lava Centre. Het Lava Centre is een interactieve high-tech educatieve tentoonstelling over vulkanisme, aardbevingen en het ontstaan van IJsland gedurende miljoenen jaren. lavacentre.is

Hvolsvöllur. Verder langs de zuidelijke ringweg rijdend komt u bij het dorp wat het ‘Mekka’ is voor liefhebbers van literatuur en Viking geschiedenis: Hvolsvöllur. Liefhebbers van literatuur en de geschiedenis van de Viking zullen met plezier halt houden in het Valhalla Restaurant en het Saga Centre (op weg 261). U kunt er genieten van zelfgemaakte gerookte barbecue en een tentoonstelling zien met modellen van bouwwerken uit het Saga tijdperk en replica’s van oude kostuums. Schilderijen en informatiepanelen vertellen de interessante historische gebeurtenissen in het tijdperk van de Vikingen. De nieuwste aanwinst is een plaatselijk geweven tapijt met de gebeurtenissen uit de Njál’s saga. Het tapijt is geweven in de stijl van dat van Bayeux. Het is in de zomer dagelijks geopend van 09.00u tot 18.00u. Hlíðarvegur 14, 860 Hvollsvöllur, njala.is Bergsþórshvoli. Voordat u het gebied verlaat om van de hoogtepunten langs de kustweg te gaan genieten, kunt u een bezoekje brengen aan het thuisland van Njáll zélf (aan weg nr. 252), waar hij woonde met zijn vrouw Bergþóra. Maar wees niet al te teleurgesteld over het moderne huis dat nu op de plek staat. Volgens het verhaal werd Njál’s huis in brand gestoken door de gevreesde Flosi en zijn ‘Brandstichters’-bende in het jaar 1011, en doodden hierbij Njáll en een groot deel van zijn familie. De schamele overblijfselen die hier zijn opgegraven dateren inderdaad uit de Saga periode.