INTO business Leiden zomer 2023

'Jobo bracht licht in de tunnel'

Bouwtrajecten anno 2023 zijn complex

TE HUUR

LEIDEN

Vondellaan 51

TE KOOP

Ca. 503 m2 representatieve kantoorruimte

ƒ zichtlocatie

ƒ hoogwaardige en moderne kantoorruimte

ƒ ruim parkeren

ƒ deelverhuur vanaf ca 300 m2

ƒ energielabel A

ƒ goede bereikbaarheid

Huurprijs: € 185,-- per m² per jaar

LEIDEN TE HUUR

Nieuwe Rijn 23

Ca.

ƒ monumentale hoekwinkelruimte

ƒ hoogwaardige afwerking

ƒ tweemaal per week markt voor de deur

ƒ parkeergarage Garenmarkt op loopafstand

ƒ nabij Simon Lévelt, Dille & Kamille en Bakkerij Jacob’s

ƒ frontbreedte ca. 3,5 m.

Huurprijs: € 2.450,-- per maand

RIJNSBURG TE KOOP

De Vaart 6 & 8

Ca. 370 m2 bedrijfsruimte

ƒ gelegen op ‘Klei Oost’

ƒ drie eigen parkeerplaatsen

ƒ representatief, hoogwaardig en multifunctioneel

ƒ vrije hoogte ca. 4 m.

ƒ beschikbaar Q4 2024

ƒ ontworpen met hoogwaardige materialen

ƒ Koopsom: vanaf € 550.000 v.o.n.

TE HUUR

ZOETERWOUDE LEIDEN

Zonnegaarde 38a

ƒ voormalig activiteitencentrum “De Zonnehoek”

ƒ representatief opleveringsniveau

ƒ omstreeks 2014 / 2015 volledig gerenoveerd

ƒ energielabel A+++

ƒ vrij parkeren op openbaar terrein

ƒ een ruim buitenverblijf aanwezig

ƒ bieden tot 1 augustus 17.00 uur via notaris

Koopsom: verkoop via inschrijving

OEGSTGEEST TE KOOP

Dorpsstraat 64

Haarlemmerstraat 148

ƒ verkoop via inschrijving

ƒ voormalige brandweerkazerne

ƒ parkeren voor de deur

ƒ bieden tot 30 juni 17:00 via notaris

ƒ uitgebreide dataroom beschikbaar

Koopsom: verkoop via inschrijving

ZOETERWOUDE TE KOOP

Industrieweg 12 | Joenit

ƒ A1 locatie in de winkelstraat van Leiden

ƒ representatief winkelpand

ƒ inclusief opslagruimte

ƒ nabij Berschka, Douglas en Hema

ƒ oplevering in huidige staat

ƒ frontbreedte ca 3,5 m

Huurprijs: € 19.500,-per jaar

KATWIJK TE HUUR

Ambachtsweg 1/a

Ca. 340 m² showroomruimte

ƒ incl. ca. 65 m² kantoorruimte

ƒ frontbreedte ca. 8 m.

ƒ eigen parkeerplaatsen

ƒ ideaal t.b.v. commerciële doeleinden

ƒ absolute zichtlocatie

ƒ bedrijventerrein ’t Heen

Huurprijs: € 36.000,-- per jaar

TE HUUR

SASSENHEIM

TE KOOP Rijksstraatweg achter 54

ƒ gelegen op ‘De Grote Polder’

ƒ nieuwbouwproject ‘Joenit’

ƒ 25 casco units

ƒ mogelijkheid te koppelen

ƒ ca. 120 m² en 145 m²

ƒ zichtlocatie op hoek Industrieweg / Productieweg

Koopsom: vanaf € 265.000,-- v.o.n.

Ca. 2.890 m2 bedrijfsruimte

ƒ gelegen op zichtlocatie aan A44 / nabij Hotel Van der Valk, PostNL en bedrijventerrein Sassenheim Zuid

ƒ 58 eigen parkeerplaatsen

ƒ goed bereikbaar

ƒ inclusief kantoorruimte

ƒ beschikbaar medio 2024

ƒ andere oppervlakten en indelingen tot circa 6.000 m² zijn in overleg mogelijk.

Huurprijs: vanaf € 90,-- per m² per jaar

Koopsom: N.o.t.k.

75 m2 winkelruimte

Ca. 415 m2 bedrijfsruimte

Ca. 609 m2 kantoor- / bedrijfsruimte

Vanaf 120 m2 bedrijfsruimte

Ca. 88 m2 winkelruimte

ƒ multifunctionele en hoogwaardige kantoor-/showroomruimte

ƒ gelegen op bedrijventerrein ‘Roomburg’

ƒ goed bereikbaar

ƒ beschikt over 5 eigen parkeerplaatsen

ƒ nabij Mosadex Leiden, Pasman Integraal Vastgoedonderhoud, Avery Dennison

BABASSUVERHUURDAAN: BRANDSB.V.

ƒ per direct beschikbaar

Huurprijs: € 65.000,-- per m² per jaar

ƒ strategisch gelegen

ƒ “turn key” opleveringsniveau

ƒ beschikt over 7 parkeerplaatsen

ƒ deelverhuur vanaf ca. 185 m2

ƒ airconditioning aanwezig

ƒ per direct beschikbaar

BIJLESAPTROOTVERHUURDAAN:HUISWERKBEGELEIDING ENEXAMENTRAININGB.V.

Huurprijs: vanaf € 2.500,-- per maand

ƒ gelegen op ‘De Grote Polder’

ƒ representatieve ‘turn key’ kantoorruimte

ƒ zichtlocatie

ƒ energielabel A+

ONLINEVERHUURDAAN: HARVEST

ƒ deelverhuur bespreekbaar vanaf ca. 80 m2

ƒ zes eigen parkeerplaatsen

Koopsom: € 410.000,-- k.k.

ƒ welstandsklasse: A1

ƒ front ca. 6,5 meter

ƒ nabij HEMA, Douglas en Game Mania

ƒ leveranciersingang aanwezig

VERHUURDAAN: BONITA

ƒ op loopafstand van de Boulevard

ƒ kelderruimte van ca. 25 m2

Huurprijs: € 35.000,-- per jaar

RIJNSBURG TE HUUR

De Roysloot 7

ƒ representatieve winkelruimte

Ca. 915 m2 bedrijfsruimte

ƒ gelegen op bedrijventerrein ‘Klei-Oost’

ƒ inclusief kantoorruimte

ƒ ruim verhard en afsluitbaar buitenterrein

ƒ voldoende eigen parkeerplaatsen

VERHUURDAAN: BMSCOATING

ƒ vrije hoogte ca. 8 m

ƒ goede bereikbaarheid

Huurprijs: € 80.000,-- per jaar

ƒ enkele jaren geleden gemoderniseerd en verbouwd

ƒ beschikt over pantry, toilet en cv-verwarming

ƒ modern opleveringsniveau

VERHUURDAAN: LIJST&KADO

ƒ ruime maatvoering

ƒ nabij HEMA, Bershka en vele andere landelijke en regionale winkels gevestigd.

Huurprijs: € 1.250,- per maand

ZOETERWOUDE TE KOOP

Hoge Rijndijk 287

ƒ courante bedrijfspand

ƒ bedrijventerrein ‘De Boeg’

ƒ vrije hoogte 8 meter

ƒ beschikbaar per 1 maart 2023

FAVORIETVERHUURDAAN: SPORT

ƒ beschikt over 10 eigen parkeerplaatsen op afsluitbaar terrein

ƒ uitstekend opleveringsniveau

Huurprijs: € 52.500,-- per jaar

VOORSCHOTEN TE HUUR

Industrieweg 5 g

Ca. 1.680 m2 bedrijfsruimte

ƒ zichtlocatie

ƒ oplevering in de huidige staat

ƒ inclusief kantoorruimte

ƒ nabij de ‘Rijneke’Meubelboulevard

ƒ voldoende eigen parkeerplaatsen

ƒ goede bereikbaarheid

MULDERVERKOCHTAAN: BEHEERB.V.

Koopsom: € 1.800.000,-- k.k.

Ca. 110 m2 bedrijfsruimte

ƒ gelegen op bedrijventerrein ‘Dobbewijk’.

ƒ eigen parkeerplaats

VERHUURDAAN:

ƒ optimale bereikbaarheid

ƒ solide gebouwd met duurzame materialen.

ƒ een energie zuinige bedrijfsruimte

ƒ dynamische uitstraling

GEVELONDERHOUDPERFECT

Huurprijs: € 1.295,-- per maand

Ca. 125 m2 winkelruimte

Ca. 70 m2 winkelruimte

Ca. 588 m2 bedrijfsruimte

Ca. 545 m2 kantoorruimte

Ca. 370 m2 multifunctionele kantoorruimte

Ca. 285 m2 kantoorruimte

Jobo de Bouwers

Breathe Hotel Leiden

Ramses Braakman

Thijs Hemmes

Floris van Galen

Jesse Blonk

André Kuipers

Het gesprek

Fleur Spijker en Gijs Holla

HKB fiscalisten_accountants_expat consultants

Podcast ‘De economie van morgen’

OX architecten

BioPartner Center Leiden

Ricoh Document Center Haaglanden

TK advocaten

CORPUS ‘Reis door de mens’

JAN©

Bioscopen Leiden

Rabobank

mboRijnland

Hypodomus

PKF Wallast

Economie 071

Reportages en interviews En verder 12 15 42 62

Max Hoffer en Tycho Vos 20

Bas van Dijk en Gary Hirasing 6

Rebekah Bikker en Thijs de Kleer

Hanneke Hansen

–

Wil je weten wat de fax was?

Persoonlijk vind ik dat er in elke ondernemer iets grensverleggends schuilgaat. Immers, wie op een dag besluit de ‘veilige haven’ van een baan te verruilen voor het avontuurlijke en in beginsel onzekere bestaan van ondernemer, legt de lat hoger.

Kijk ik naar mezelf, dan gaat het grensverleggende vooral schuil in de verandering. Ik stam uit het papieren tijdperk. In den beginne was er het magazine INTO business, punt. Geen website, geen social media, weinig email en geen appverkeer. Er was een fax (wie wil weten wat dat was, moet mij maar even bellen) en zonder vaste telefoonlijn werd je als ondernemer nauwelijks serieus genomen.

Mijn generatie kreeg het flink te verduren. De technologische ontwikkelingen volgden elkaar zo snel op dat het voor een mastodont als ik niet altijd even makkelijk was om die bij te benen. Dus schakelde ik hulptroepen in en spoot ik overal WD-40 in om maar niet vastgeroest te raken. Ik ben dan ook eigenlijk best trots op mijn grensverleggende skills. Ik dwong mezelf mee te gaan en ik zal het je sterker vertellen, ik kijk uit naar wat nog komen gaat. ChatGPT? Ik doe er al stiekem mijn voordeel mee. The Apple Vision Pro? Die ga ik zeker bestellen.

Mijn zonen en bonusdochter? Nee, die zullen het met dit verhaal van ‘de ouwe met zijn ouderwetse denken en doen’ niet helemaal eens zijn. Ach, we zullen zien hoe voortvarend zij blijken te zijn in het omarmen van alles wat nog komen gaat. Want wat voor mijn generatie geldt, gaat misschien nog wel meer voor de volgende generatie gelden. Ik wens hun vele grensverleggende capaciteiten toe.

Oscar Middeldorp Ondernemersplatform INTO business Leiden

Jolanda van der Maden 32

Gideon Boer en Govert de Kok 34

Fleur Spijker en Gijs Holla

André Kuipers

'Jobo bracht licht in de tunnel'

Eind juni van dit jaar stond de officiële opening van Breathe Hotel Leiden op de agenda. General Manager Gary Hirasing had vanaf april al wel een pre-opening van een week of elf gedaan. Dat het hotel aan de Herengracht in Leiden er gekomen is, is te danken aan het feit dat Gary de hulp voor de bouw van het project had ingeroepen van Jobo de Bouwers. “Zonder Jobo had ik geen project.”

Gary Hirasing heeft samen met Danny Wittens een vastgoed ontwikkelingsbedrijf. Hun eerste project was het voormalige kantoorpand aan de

Herengracht in Leiden. In oktober 2018 kochten zij het pand. “Door deze aankoop is het bedrijf levensvatbaar geworden”, vertelt Gary. “Het was een mooie kans om een droom van mij te starten. Ik heb jarenlang hetzelfde ontwikkelwerk gedaan voor verschillende bedrijven. Het was voor mij het moment om er vol in te gaan en het ondernemerschap te starten.”

Uitdagingen

Van een leien dakje ging de ontwikkeling aan de

Bas van Dijk en Gary Hirasing

Zonder Jobo de Bouwers was er geen Breathe Hotel Leiden

Herengracht bepaald niet. Rond december 2019 was het project vastgelopen. “We liepen tegen best wel wat uitdagingen aan. Er waren dingen waar we niet uitkwamen en dat was vooral het bouwwerk.”

Een bevriende relatie, die Gary ook had gewezen op het te koop staande kantoorpand, schoot te hulp. Hij raadde Gary aan om contact op

te nemen met Jobo de Bouwers. Dit in 1975 opgerichte familiebedrijf werkt volgens de Leidse mentaliteit: hands-on, no-nonsense, betrokken en betrouwbaar. Het bedrijf gelooft in de nieuwe manier van bouwen: bouwen waarbij de wens van de gebruiker centraal staat en waarbij samen met de opdrachtgever de beste oplossing gerealiseerd wordt. Dat sprak Gary wel aan.

Bouwteam

In december 2019 vond de ontmoeting tussen Gary en Bas van Dijk, directeur van Jobo de Bouwers, plaats. In januari kwamen Bas en Rob Kersting (planontwikkelaar en kostendeskundige bij Jobo de Bouwers) op de locatie kijken. “We zijn toen een bouwteam gestart”, geeft Bas aan. “Gary was vastgelopen. Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat zijn plannen wel gerealiseerd kunnen worden?”

Aanvankelijk ging het om een verbouwinguitbreiding. “We liepen spaak in dat proces”, geeft Gary te kennen. “Na het contact met Jobo de Bouwers zag ik eindelijk weer licht in de tunnel. De heren kwamen met andere ideeën en visies, die ik niet eerder had vernomen bij andere partijen. Het was een bestaande verbouwsituatie, maar het is absoluut Jobo de Bouwers geweest die, vooral in het bouwteam, de input heeft geleverd.”

In februari 2020 werd de samenwerking bestendigd. In maart, net voor het uitbreken van corona, is Jobo de Bouwers in het bouwteam gestapt. “Het hele bouwplan moest herijkt worden”, herinnert Gary zich. “Aan de visie en het wijzigen van het plan lagen vergunningsaspecten ten grondslag. We hebben verder gebouwd op een bestaande verbouwvergunning. De voorgevel is herbouwd, maar met dezelfde elementen en kozijnen. Hier is de deskundigheid van Jobo de Bouwers ingebracht. Om binnen de haalbaarheid en de budgettaire kaders van het plan te blijven, moesten we het op een bepaalde manier doen om het project in leven te houden. De uitdagingen waar

Jobo de Bouwers levert project Smitshof op

Het project Smitshof bestaat uit 21 luxe appartementen aan de West Havenstraat 8 in Leiden. Deze appartementen zijn verdeeld over drie woongebouwen. Hier was Jobo de Bouwers betrokken als bouwpartner. De daadwerkelijke bouw van de appartementen, die allemaal al verkocht zijn, is in het begin van 2022 van start gegaan en zijn recent opgeleverd.

“In een pril stadium van het project zijn wij aan de tekentafel aangeschoven voor engineering van het project”, vertelt Bas. “Net als bij Breathe Hotel Leiden hebben wij dat helemaal van A tot Z begeleid.” Bas wijst onder meer op het inzetten van de juiste specialisten, de vergunningtrajecten, maar ook sanering, asbest en olietanks. Je mag Jobo de Bouwers in dit project met recht de totaalaannemer noemen. Bas vult aan: "Ik ben geweldig trots op onze club met medewerkers. Zij zorgen ervoor dat wij dit soort opdrachten kunnen aannemen. We hebben van administratie tot uitvoering echt een fantastisch team!"

Jan Hendrik in ’t Veld en Peter van der Tweel, de initiatiefnemers van dit project, zijn zo’n jaar of vier geleden van start gegaan. Bas werd al snel door de heren van Fener Investments erbij gehaald. Dat heeft uiteindelijk geleid tot de realisatie van dit project.

De appartementen aan de Smitshof passen door de architectuur (van BD Architectuur) perfect in het straatbeeld en voldoen aan alle moderne eisen. Zo zijn de woningen, die op loopafstand zijn gelegen van de historische binnenstad en de markt, optimaal geïsoleerd en zijn er zonnepanelen op de daken geplaatst. “In combinatie met geluidsarme warmtepompen zorgt dit voor een betaalbaar en behaaglijk wooncomfort”, geeft Bas aan. “Ook zijn de woningen voorzien van inbraakwerende sloten en is er een moderne lift.”

ik eerder mee in mijn maag zat, zijn door Jobo de Bouwers gladgestreken.”

Van appartementen naar hotel

In de zomer van 2021 werden de plannen bij de juiste instanties ingediend. In september 2021 is met de sloop een begin gemaakt. Gary is tijdens de bouw in gesprek gegaan met de gemeente Leiden. Er bleek ruimte te zijn voor kleine boutique hotels in Leiden. “De gemeente moedigde dat ook aan. We zijn de sloop gestart met appartementen als uitgangspunt. Ten tijde van de bouw hebben we vergunning aangevraagd – en verkregen – voor een hotel.”

Daar kwam de kennis van Jobo de Bouwers goed van pas. “De appartementen waren al zodanig

geëngineerd dat het een hotel zou kunnen worden”, geeft Bas aan. “Daar hadden we al op voorgesorteerd, wat op zich bijzonder is. Logistiek was het nog wel een lastige klus met de binnenstedelijke aan- en afvoer van materialen, vuil en sloop.”

Mooi boutique hotel

Bas herinnert het zich nog als de dag van gisteren dat hij in contact kwam met Gary. “Je probeert dan een samenwerking op te tuigen en dat is best complex”, legt Bas uit. “De volhardende instelling van Gary, onze wil om ervoor te gaan en het hebben van vertrouwen in elkaar, hebben ervoor gezorgd dat we met elkaar in zee zijn gegaan. Dat spreek

'Bouwtrajecten anno 2023 zijn complex'

De markt wordt momenteel geconfronteerd met hogere kosten, zowel voor energie als voor materialen, en personeelstekorten. Bas erkent dat dit stagnerend werkt voor de bouwproductie. “Hoe duurder een bouwproject wordt, hoe minder makkelijk het te betalen is en hoe minder makkelijk mensen ‘ja’ zeggen tegen een project. We kunnen met z’n allen wel onder een steen kruipen als het gaat om de prijs, maar uiteindelijk heb je toch de kostprijs van arbeid en materialen.”

Dat er krapte op de arbeidsmarkt is, is eigenlijk al het geval sinds de kredietcrisis. In die tijd zijn een aantal bouwbedrijven omgevallen. “Daardoor is er een hele vracht aan mensen uit de branche overgestapt naar andere branches. Dat merk je nu nog. Er is toen een soort vacuüm getrokken.”

Jonge mensen van tegenwoordig hebben vaak niet de intentie om met de handen te werken. Ze zijn actief op social media, moeten naar school en gaan studeren. “Je hebt echter wel handen nodig die dingen voor ons kunnen maken. Misschien is het vakmanschap in de markt ondergewaardeerd”, meent Bas. Hij krijgt bijval van Gary. “Een specialist in de bouw mag je gerust op hetzelfde niveau zetten als een architect of een chirurg. Het is echt vakwerk!”

“Wij kunnen van alles bedenken, maar zonder onze vakmensen heb ik niks”, stelt Bas. “Je kunt niet uit de voeten zonder die mensen. Iedereen in de keten is van cruciaal belang voor een goedlopende organisatie. Het schijnt wel dat er op scholen tegenwoordig weer wat meer animo is voor vakmanschap. Daar ben ik blij om.”

je dan uit. Dat is een gevoel dat je met elkaar ontwikkelt. Het is een intensief traject geweest, maar uiteindelijk staat er dus een prachtig mooi boutique hotel. Dat vergde bijna vijf jaar duwen en trekken.”

Het zijn bijzondere bouwwerken als dit pand die kleur geven aan de stad. Dat is het mooie van de

samenwerking en het durven oppakken met elkaar.

“Dat is ook wel kenmerkend voor ons als bedrijf”, stelt Bas. “Je moet het toch weer waarmaken. Uiteindelijk is het resultaat een van de mooiste boutique hotels van Leiden. Je ziet dat het nieuw is, maar dat het wel in authentieke stijl gebouwd is. Het is eigenlijk alsof het altijd al zo was. Het ademt kwaliteit. Dat het vakwerk is, is in dit project duidelijk te zien. Ik vind het mooi dat wij daar een bijdrage aan hebben kunnen leveren.”

JOBO DE BOUWERS

Admiraalsweg 4

2315 SC Leiden

071 – 522 72 25

info@jobodebouwers.nl

www.jobodebouwers.nl

BREATHE HOTEL LEIDEN

Herengracht 50

2312 EL Leiden

071 – 203 21 48

welcome@breathehotelleiden.nl

www.breathehotelleiden.nl

TEKST Martin Hoekstra | FOTO'S John Brussel, Sven van der Vlugt en Jobo

Grenzzverleggend

Al ruim 15 jaar bewijst ZZ Leiden onze stad een grote dienst. De grensverleggende prestaties van de club hebben Leiden (inter)nationaal op de kaart gezet. Topbasketbal als uithangbord voor de bekendheid van een moderne stad, waar de toegevoegde waarde van topsport helaas niet goed wordt begrepen.

Laten we los van ZZ’s volle prijzenkast focussen op de grote maatschappelijke winst. Sinds de terugkeer van het eredivisiebasketbal in Leiden is de amateurclub BS Leiden uitgegroeid tot de grootste basketbalvereniging van NL. ZZ organiseert jaarlijks ca. 400 clinics op scholen om jongeren te motiveren te bewegen. De club werkt samen met Zorg en Zekerheid en talloze andere maatschappelijke partners aan een gezonde en vitale stad. Tel daarbij de grote mediawaarde op, die ZZ voor de stad genereert, zowel in Nederland als in het buitenland.

Basketbal is de afgelopen 5 jaar (‘17-‘22) de snelst groeiende teamsport in NL met een toename van 10% in leden (bron NOC*NSF mei 2023). Op nr. 2 staat handbal met 3% groei en op nr. 3 komt voetbal met 0%. Basketbal is jong, snel, dynamisch, inclusief en kleurrijk. Een lifestyle, waar ook muziek en fashion elkaar vinden. De meest verkochte sneaker ter wereld is een basketbalschoen. De sport raakt en betrekt steeds meer mensen van jong tot oud. Ook de internationale studenten en expats die zich (tijdelijk) in onze stad vestigen.

Als voorzitter van de BNXT League, een fusie van het Nederlandse en Belgische eredivisiebasketbal, heb ik zitting in de ULEB, de Europese profbasketbal leagues. Kijk je bijvoorbeeld in Duitsland (onze benchmark), dan zie je dat gemeenten veel beter beseffen hoe belangrijk topbasketbal is voor hun stad. De steun in faciliteiten en mogelijkheden die clubs daar krijgen is jaloersmakend.

Als ik dan de worsteling zie van ZZ Leiden om in de nieuwe (te kleine) sporthal voor komende

seizoen wat basiszaken voor elkaar te krijgen bij het gemeentebestuur, dan constateer ik dat we als stad nog steeds niet beseffen welke impact en toegevoegde waarde topsport heeft in het generieke belang. En dit geldt ook voor het toprugby, -waterpolo en -tafeltennis.

Gemeente Leiden, word wakker en verleg de grenzzen! Bereken de maatschappelijke winst van topbasketbal in een financiële waarde voor de stad en vertaal dat naar support van de club. Dat gaat verder dan het faciliteren van een huldiging op het bordes als de zoveelste prijs wordt gevierd.

Ramses Braakman is eigenaar van Hart Voor De Zaak.

Ik heb dit themaverhaal proberen te maken met behulp van ChatGPT. Diverse keren voerde ik verschillende sleutelwoorden in en daar kwam elke keer een prima verhaal uitrollen. Slechts een klein probleem weerhield mij ervan om een van deze versies te publiceren: het was telkens niet mijn verhaal.

Aan ChatGPT is niets authentieks

Ook Elon Musk staat niet boven de wet

Maar goed, ondertussen loopt ChatGPT met zevenmijlslaarzen ons huis en kantoor binnen. Mijn zoon maakt zijn werkstukken niet langer zelf, daar heeft hij een robot voor. En ik krijg nauwelijks nog van die heerlijke kromme mailtjes van mensen die poepen met drie oe’s schrijven en waar dan onderaan staat: “Sorry voor de taalfouten, maar ik ben dyslectisch.” En veel columns zijn tegenwoordig ook een beetje van Maggi en een beetje van de columnist zelf. De kwaliteit is overigens vaak bijzonder goed, dus moet ik misschien niet zeuren.

Dat ChatGPT fantastisch is, leidt voor mij geen twijfel. Maar authentiek is het niet. Daarmee bedoel ik: het is nooit jouw verhaal. Er is een gezegde: beter goed gejat is beter dan slecht

Grensverleggend ondernemen

Dennis Captein (52) is mede-eigenaar van INTO business en schrijft elk kwartaal het themaverhaal. Dit keer gaat dat over grenzen verleggen binnen het ondernemerschap. Een extra personeelslid aannemen kan grensverleggend zijn, maar Dennis schrijft dit keer over zaken die de wereld veranderen. Wil de echte grensverleggende ondernemer opstaan?

verzonnen. Maar niets weegt op tegen ‘goed verzonnen’. Of het nu een goed verhaal of een goed ondernemersidee is, het gevoel dat je daar jouw vingerafdruk op mag zetten, is onovertroffen. Het is het gevoel dat je grensverleggend bezig bent.

Mark Zuckerberg

Voor mij is grensverleggend ook: het onmogelijke mogelijk maken. Daarvoor hoef je geen Mark Zuckerberg te heten, maar kun je ook gewoon Jan de Vries uit de Hollandse polder zijn. Wie een idee heeft, wordt in eerste instantie zelden bejubeld en vaak afgefikt. Omstanders hebben altijd tal van redenen waarom je dit niet zou moeten doen. “Je bent de zoveelste. Het risico is te groot. Zit de wereld wel op jou te wachten? Besef je dat je dag en nacht moet werken om dit vlot te trekken? Je zal voorlopig geen sociaal leven hebben. Volgens mij heb je dan heel veel concurrenten.” Om er maar een paar te noemen.

Wie al die zogenaamd goede adviezen in de wind slaat, blijft geloven in het idee en een tomeloos doorzettingsvermogen laat zien, gaat heel ver komen, zo niet keihard slagen. En dan mag je een lange neus maken naar al die criticasters, alhoewel gewoon negeren ook een optie is.

Revolutie

Terug naar ChatGPT, de revolutie van de laatste maanden. Ik kan er vooralsnog niet zoveel mee, ik ben zeg maar nog zoekende. Daarom woonde ik laatst een presentatie van AI-goeroe Job van den Berg bij. En hij leerde mij hoe je je voordeel kunt doen met ChatGPT. Niet zozeer als schrijver, maar als ondernemer. Dat je daar vooral niet bang voor moet zijn. Nee, het kost geen banen en nee, je hoeft geen enkele trouwe medewerker op straat te zetten. Zo’n presentatie en verdiepingsslag raad ik iedereen aan.

Ik ga er op een dag, niet ver van nu, mee werken. Dat weet ik zeker. En als het aantal rechtszaken meevalt, gaan we dat wellicht allemaal. Want AI is een fenomeen. Afzeiken is makkelijk, zeker als je schrijver bent, maar wie de zogenaamde bedreiging opzij zet omdat angst nu eenmaal een slechte raadgever is, ziet ineens dat er een wereld opengaat. Een wereld waarin de mogelijkheden onbegrensd zijn.

Slimmer dan de slimste mens

Maak ik mij dan geen zorgen dat robots op zekere dag machtiger worden dan mensen? Immers, wie zegt mij dat robots straks niet slimmer zijn dan de slimste mens? En de slimsten, zo heb ik altijd geleerd, staan bovenaan in de voedselketen. Nee, ik ben niet bang, want het zijn mensen die robots maken. En ja, enige waakzaamheid is geboden. Dus moeten er wereldwijd regels komen die AI ruimte geven én tegelijkertijd de gevaren uitwissen. Heus, heb vertrouwen, dat lost zich vanzelf op.

Maar toch, toch verlang ik soms terug naar de tijd dat ik 12 jaar was, de mobiele telefoon nog niet bestond en ik over het platteland van school naar huis fietste en een lekke band kreeg. Onder mijn zadel hing een tasje met bandenplakspullen en gelukkig was er altijd wel een aardige boer of boerin in de buurt die een emmertje water voor me had, waarmee ik het lek sneller kon vinden. En lukte het plakken niet, dan ging je maar naar huis lopen.

Ren Je Rot

Fietsen, zonder enige vorm van communicatie op zak. Een zijn met je gedachten en je fiets, de wind en de zon (of de regen), meer niet. Niet gestoord kunnen worden terwijl je de pedalen ronddraait. Wat is dat lang geleden. Eenmaal thuisgekomen kon je kiezen tussen Radio 1 en 2 of Ned 1 en 2. Iedereen praatte de andere dag over de Dik Voor Mekaar Show, Ren Je Rot en Van Kooten en De Bie. Nu kunnen we vanwege de veelzijdigheid nergens meer over meepraten, behalve als het Nederlands elftal een finale speelt of als Max wereldkampioen wordt. De tijd van toen had een zekere charme. We moesten het doen met wat we hadden en toentertijd vonden we dat al best veel.

Toch omarm ik de vooruitgang ook. Ik weet dat we straks geen beeldscherm meer hebben, maar hologrammen. Ik denk dat we straks nog steeds naar Tenerife op vakantie gaan, maar dat Mars ook een optie is. En dat een rijbewijs niet meer nodig is omdat alle auto’s zelf rijden. Het brein met de onbegrensde mogelijkheden bestaat al heel lang. Destijds heette die Einstein en nu Musk. Ik lees in geen enkel geschiedenisboek terug dat mensen bang waren voor (het werk van) Einstein. En wees gerust, ook Elon staat niet boven de wet.

Om de grenzen van je ondernemerschap te verleggen heb je 5 specifieke eigenschappen nodig. Tenminste, als we de managementboeken moeten geloven. Echter, met een beetje ondernemersinlevingsvermogen komen ook ‘niet-geleerden’ tot wel dezelfde opsomming.

1. CHALLENGE YOURSELF

Jezelf tegenkomen is belangrijk. Het ondernemende leven is vallen en opstaan. Dat is confronterend, maar ook goed, want je leert je kracht kennen en hoe bepaalde mensen en patronen je kunnen belemmeren. Dit is dé manier om te ontdekken waar je voor staat en wat er uniek is aan je bedrijf.

2. WEES AVONTUURLIJK

Voor de een is dit een feest, voor de ander doodeng. Maar bedenk dat elke levenservaring je vrijer maakt. Leer wat je meerwaarde is, zeker in tijden van transities, en blijf trouw aan waar je in gelooft en hoe je je ambities kunt realiseren.

4. TEAMPLAYER

3. DURF TE EXPERIMENTEREN

Oude recepturen hebben zichzelf bewezen, maar zijn die ook toekomstproof? Vaak niet. Durf te experimenteren met businessmodellen en met nieuwe eigentijdse oplossingen. Blijf daarbij dicht bij jezelf staan. Zo kun je voorop lopen in jouw nichemarkt of in de keten waarin je actief bent. Het is aan jou welke vertrouwde basisingrediënten je nog mee wilt nemen.

Ondernemen is én een sociaal gebeuren én je stuurt op data. Hoe doe je dit samen? In elke groeifase wordt er van een ieder een andere rol verwacht. Je moet je mensen daarin meekrijgen. Wendbaar blijven door de groeistuipen te managen. Wees altijd die teamplayer en nooit die einzelgänger.

5. DE AANVOERDER GAAT ALTIJD VOOROP IN DE STRIJD

Met jouw routeplan op één A4 zet jij de koers uit, weet je nieuwe wegen in te slaan en geef je jezelf en je bedrijf richting. Wees daarbij positief en straal trots uit. Je zult zien dat je daarmee anderen aansteekt. En zijn de (tussentijdse) doelen bereikt? Vergeet die dan vooral niet met elkaar te vieren.

De gevolgen van grensoverschrijdend werken

'Van verblijfsvergunning tot beloningsbeleid en belastingaangifte'

De consequenties voor belastingen en sociale zekerheid zijn groot voor zowel mensen die vanuit Nederland naar het buitenland gaan voor werk, als voor mensen die vanuit het buitenland in Nederland aan de slag gaan. Om klanten op dit gebied van dienst te zijn, heeft HBK een afdeling Expat Consultants. Fiscaal adviseurs Daniel van den Helder en Saskia Hemmes maken hiervan deel uit.

Saskia Hemmes en Daniel van den Helder

“Met een team van ervaren adviseurs staan we zowel werkgevers, werknemers als individuen bij op het gebied van grensoverschrijdende arbeid. We helpen hen om de fiscale consequenties en de consequenties op het gebied van sociale zekerheid in kaart te brengen. Van verblijfsvergunning tot beloningsbeleid en belastingaangifte.”

Thuis werken over de grens

De laatste jaren is het thuiswerken over de grens toegenomen. Buitenlandse werknemers die hier werkten, gingen in de coronajaren terug om vanuit hun eigen land voor hun Nederlandse werkgever te werken en vice versa. Met alle gevolgen van dien voor belastingen en sociale zekerheid.

“Meestal betaal je namelijk belasting en sociale zekerheidspremies in het land waar je werkt, tenzij je in een ander land woont. De Europese landen en de Nederlandse overheid kwamen met allerlei tijdelijke versoepelingen, waardoor de verplichtingen voor werkgevers wijzigden. Een deel daarvan wordt nu blijvend vastgelegd.”

Door de toename van grensoverschrijdende arbeid is een deel van het werk voor de afdeling Expat Consultants van HBK veranderd. Naast de traditionele expat die voor 1, 3 of 5 jaar naar Nederland wordt gezonden om er te werken (met of zonder gezin), is er nu ook de werknemer die

vanuit huis in het buitenland voor een Nederlandse werkgever werkzaam is en de werknemer die vanuit huis in Nederland voor een buitenlandse werkgever werkt. Daarnaast zijn er nog steeds de traditionele uitzendingen van werknemers. Bijvoorbeeld als een bedrijf een vestiging opent aan de andere kant van de wereld en er een team naartoe stuurt om de zaak op te starten. Saskia: “In zo’n geval brengen wij de Nederlandse fiscale en sociale zekerheidsconsequenties in kaart voor zowel de werkgever als de werknemer. In samenwerking met een collega-adviseur in het desbetreffende land kijken we naar de gevolgen voor de buitenlandse situatie. HBK maakt daarvoor gebruik van zijn uitgebreide netwerk van internationale adviseurs. Zo weet onze klant zeker dat hij aan alle verplichtingen voldoet en dat alle kansen worden benut.“

A tot Z

HBK adviseert en begeleidt werkgevers en werknemers steeds van A tot Z, dat wil zeggen vanaf het allereerste besluit van uitzending tot en met het einde van de uitzending (en soms langer). Daniel: “Ook over beloningsbeleid adviseren wij onze klanten, want belastingen en arbeidsvoorwaarden gaan hand in hand.”

De Leidse Saskia Hemmes bouwde na haar studie ruim 12 jaar lang expertise op in haar vakgebied bij belastingadvieskantoor Ernst & Young. Vervolgens ging ze als zelfstandig ondernemer aan de slag in haar eigen expatpraktijk. Die werd in 2011 onderdeel van HBK, waarvan ze samen met haar echtgenoot Thijs Hemmes, Bert Willems en Thijs van Gastel partner is. Daniel van den Helder woont in Alphen aan den Rijn en werkte na zijn studie fiscaal recht 12,5 jaar bij Deloitte in Amsterdam en in Rotterdam. In 2019 maakte hij bewust de overstap naar HBK. “Een kleiner kantoor waar ik mijn vak breder kan uitoefenen.”

Nederland kent de 30%-regeling voor kenniswerkers, waarbij een werkgever onder bepaalde voorwaarden 30% van het salaris belastingvrij mag vergoeden. Dit als tegemoetkoming voor de extra kosten buiten het land van herkomst. Voor zowel werkgevers als werknemers kan dit zeer interessant zijn. HBK kan de aanvraag bij de belastingdienst hiervoor verzorgen.

“HKB fiscalisten_accountants_expat consultants is een klein kantoor met een groot internationaal netwerk, waardoor er veel kennis en expertise in huis is. We staan naast onze klanten en brengen graag meer dan wat er gevraagd wordt. Dat doen we door praktisch meedenken, breed kijken en onze laagdrempelige, persoonlijke manier van samenwerken”, besluit Saskia.

HBK

Hoofdstraat 2

2351 AJ Leiderdorp

071 - 542 27 20

info@hbk.nl

www.hbk.nl

De zomervakantie!

Een zonnige vakantie om heerlijk tot rust te komen!

Fijn als u uw zaken vooraf goed heeft geregeld!

Het leven kan alle kanten op!

Komen we er samen uit?

In de nieuwe afleveringen van de podcast Economie van Morgen staat deze vraag centraal. Rudo Slappendel gaat in gesprek met ondernemers, gemeentelijke vertegenwoordigers en een expert op het gebied van het thema van de betreffende podcast. De opnames vonden plaats in Zirkus: het gloednieuwe restaurant op de twee bovenste verdiepingen van het voormalige V&D gebouw.

Meer of minder evenementen?

“Evenementen dragen niet alleen bij aan de aantrekkelijkheid van de stad, maar ook het voorbestaan van andere bedrijven is afhankelijk van evenementen”, aldus Govert de Kok, medeeigenaar Bioscopen Leiden. Er worden dan ook steeds meer evenementen georganiseerd. Fractievoorzitter Mitchell Wiegand Bruss van Studenten voor Leiden en de voorzitter van de evenementenbranche, Joost van der Wal, juichen deze ontwikkeling toe. Mensen wonen graag in een stad vanwege de levendigheid, waar evenementen een belangrijke rol in spelen. Volgens de voorzitter van de samenwerkende wijkverenigingen Aart Martin de Jong zijn evenementen op zich niet problematisch, maar het niet nakomen van gemaakte afspraken wel. Vormen duidelijke afspraken tussen bewonersverenigingen en evenementenorganisatoren en naleving van regelgeving de oplossing of zal Leiden steeds minder levendig worden? Hierover gingen de tafelgasten in gesprek, wat sinds 1 juni te beluisteren is.

Dienstverlening onder de loep

De volgende podcastaflevering verschijnt op 1 juli. Alexander van Nimwegen (ondernemer, vastgoedontwikkelaar en investeerder), Alex Van Den Eynden (eigenaar AleXXtrading) en Christiaan Mulder (raadslid VVD in Leiden) gaan in op het

belang van goede dienstverlening en de punten waarop de gemeente wat hen betreft tekortschiet. Een van deze problemen is volgens Alexander de vergunningverlening: “Ik doe tientallen aanvragen per jaar. De meerderheid van onze aanvragen wordt niet binnen de termijn van acht weken behandeld.” Christiaan schrikt hiervan en roept het college op tot actie.

Steun voor innovatieve ondernemers

Om de veerkracht van ondernemers te vergroten, hebben Ondernemend Leiden, de Gemeente, Economie071 en Provincie ZuidHolland samengewerkt of elkaar ondersteund om verschillende fondsen op te richten. Yvonne van Delft (wethouder) en fonds-gehonoreerden: Kasper Richmond-De Graaff (directeur EasyFiets), Wendy Manders (medeoprichter ‘weer gewoon met plezier ondernemen’) en Aniek Langendijk (projectmanager The Field Leiden) zijn met elkaar in gesprek over het belang van ondersteunende fondsen aan de hand van inspirerende voorbeelden. “Om echt een start te maken, zijn deze fondsen super belangrijk”, meent Aniek. Kasper is ook positief: “Een stukje erkenning van andere partijen die geloven in jouw duurzame ambities en je daarbij willen helpen, is fijn.”

De podcast staat op Spotify, zoek op Economie van Morgen, en www.ondernemendleiden.nl.

Buiten de bouwlijnen kleuren

Afgelopen dag van de arbeid vierden Max Hoffer en Tycho Vos hun tinnen jubileum van samenwerking. Een gelukkig werkhuwelijk dat begon met een valse start, maar waarin reikhalzend wordt uitgekeken naar de volgende tien jaar. Een toekomst met enkele onzekerheden en waarin grenzen zullen blijven worden opgezocht.

Eigenlijk start de samenwerking van Max en Tycho al jaren eerder. Ze werken samen voor een architectenbureau uit Oegstgeest. En dat ze elkaar daar pas treffen is enigszins toevallig omdat ze hetzelfde bouwjaar hebben en tegelijkertijd in Delft studeren. “Daar zitten wel 600 studenten per jaar en er zijn nog allerlei verschillende richtingen dus zo gek is het ook weer niet, maar misschien waren we wel voorbestemd om samen te gaan werken, ja”, aldus Max.

Hij gaat verder over de overgang naar een eigen bedrijf. “Tien jaar geleden speelde de financiële crisis en wij bleven met zijn tweeën als

werknemers over. De eigenaar ging met pensioen en toen waren we tot elkaar veroordeeld.”

Tycho lacht: “Jij wilde het helemaal niet.” Max lacht

mee: “Het is wel zo dat ik het met personeel niet gedaan zou hebben. Alleen wilde ik het ook niet doen, maar met zijn tweeën voelde perfect. Geen molensteen van een heel personeelsbestand dat je moet voeden.”

Alle begin is moeilijk

De twee nemen de laatste letters van hun voornamen, zien dat met de twee letters een even simpel als geniaal logo is te vormen en een nieuw bureau is geboren: OX architecten. Hoewel de twee al bijna tien jaar samen werken op het oude kantoor, blijkt de overgang niet vanzelf te gaan.

Tycho: “Het jaar dat we startten was sowieso zwaar en daar kregen we een relatiecrisis bovenop.”

De heren kijken elkaar lachend aan en Max valt bij: “We merkten dat zaken botsten. Veelal

Max Hoffer en Tycho Vos

kleinigheden en we wilden ook zeker verder, maar niet op die manier. We schakelden een relatietherapeut in.” Tycho: “Een mediator. Met wekelijkse sessies heeft zij ons enorm goed geholpen en snel in de goede richting gewezen van de succesvolle samenwerking die er nog altijd is.”

Tien jaar en vele projecten verder

De crisis is snel bezworen en inmiddels zijn ze dus tien jaar verder. De twee doen zowel projecten voor particulieren als bedrijven. Tycho: “Akerboom Yacht Equipment is een vaste klant. Daar zijn we nu voor bezig met het zogenaamde centenschooltje aan de Hoge Morsweg. Vroeger werden de armere kinderen er onderwezen, straks komen de werknemers van omliggende panden er samen voor de lunch. Mooi als zo’n plek een nieuwe bestemming kan krijgen.”

Tegelijkertijd zijn ze druk met een ander project aan de andere kant van Leiden. “Voor BLOM-DSW, een DAF-dealer, zijn we momenteel bezig met een locatie in Zoeterwoude. Zowel een nieuw kantoor met twee lagen, als een extra APK-straat. En er komt verduurzaming bij kijken.” Omdat er tijdens de werkzaamheden ook doorgewerkt moet worden geen sinicure: “Dat zijn de leuke extra uitdagingen van zo’n project. Hoe houden we het draaiende terwijl er verbouwd wordt?”

Creatief kleuren op de randen van de regelgeving. Hoffer en Vos moeten soms de grenzen van de wet opzoeken om bouwwensen te realiseren. Tycho: “En we willen daar ook wel eens overheen en dan is het kijken in hoeverre de gemeente daarin wil meewerken.” Max vult aan: “Een kelder die niet mag, maar die een ander huis in de straat wel heeft. Of een gebouw dat hoger moet dan eigenlijk zou mogen omdat het anders niet past.” Dan moeten ze creatief te werk gaan. “Kijken naar mazen in bestemmingsplannen of gewoonweg met Google Maps door een buurt gaan voor gelijkaardige afwijkingen.”

De aankomende verandering in de omgevingswet kan het hen daarmee extra moeilijk maken, als omwonenden meer rechten krijgen. Tycho: “Maar dat is ook weer een mooie uitdaging. Hoe krijg je die mensen mee?”

BLOM-DSW over OX: “Wij werken sinds 2017 naar volle tevredenheid met Tycho en Max van OX architecten. Na de verbouwing van onze vestiging te Gouda verzorgen zij momenteel de verbouwing van de vestiging te Zoeterwoude, waarna de vestiging Katwijk zal volgen. Vanaf de ontwerpfase, waarin zij een creatieve en doordachte invulling weten te geven aan onze eisen en wensen, tot aan de oplevering en nazorg, begeleiden zij alles secuur en betrokken. Zij weten steeds een goede balans te vinden tussen esthetiek en kosten. Voor ons is het essentieel dat we kunnen doordraaien tijdens de werkzaamheden en ook daarin hebben zij goed meegedacht. En zeker niet onbelangrijk: het is ontzettend leuk om met hen samen te werken!”

Klein geluk van integrale architectuur

De twee kijken met vertrouwen uit naar de toekomst en halen nog een voorbeeld aan van hoe fijn het kan zijn als alles op z’n plek valt. Max: “Bij een van de eerste projecten in 3D bleek na de tekening van de staalboer dat de constructie overlapte. Hij heeft er toen een hoekje uitgezaagd en het werkte precies.” En Max besluit: “Een mooi staaltje engineering. Veel aannemers komen ook bij ons, omdat we HTS zijn opgeleid en niet alleen aan het mooie plaatje denken. Is de constructie kloppend? Is er daglicht en ventilatie? Ze komen bij ons omdat ze weten dat het gebouwd kan worden. We noemen het altijd integrale architectuur.”

| info@oxarchitecten.nl

www.oxarchitecten.nl

TEKST Mathijs Stel | FOTO'S John Brussel

In een vaak vergeten stuk van Leiden ligt het Bio Science Park. Voor sommige Leidenaren een mysterieus gebied, voor de mensen die er dagelijks werken een fijne arbeidsbiotoop. Op het park staan vijf gebouwen van BioPartner. Een stichting die start- en scale-ups faciliteert om te werken aan een betere wereld. Thijs de Kleer en Rebekah Bikker hopen dat Leiden het park leert ontdekken.

Met een economische achtergrond (Thijs) en studie Moleculaire Biologie en commercieel werk voor farmaceuten (Rebekah) vullen de twee elkaar goed aan in de leiding over de stichting. Ze creëren een omgeving waarin kleine LifeScience start-ups kunnen groeien naar volwassen bedrijven. “Dat is in deze sector heel lastig. Je begint met kennis en weinig geld, want je hebt niet een product dat zich zomaar gaat terug verdienen. Er gaan soms tientallen jaren overheen voordat een medicijn op de markt kan komen”, legt Rebekah de pijnpunten bloot.

“Wij zorgen voor de grootste kans van slagen door betaalbare labs en kantoren. Met bovendien veel ondersteunende diensten, zodat ze kunnen focussen op hun corebusiness. We hebben speciaal iemand voor startersbegeleiding. Er is ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Coaching, technische bijstand, legal advice en IT-advies. Ze moeten om zich heen kijken en alles kunnen vinden om te groeien, maar ook een prettige omgeving hebben. Dat doen we door cursussen, borrels en barbecues.”

Al bijna 40 jaar onderdak voor starters

In 1984 start met de juridische voorganger genaamd Stichting Academische Bedrijven Centrum het hele concept van samenwerking tussen academische centra, gemeentes en bedrijven. En in 2007 fuseert het met de Stichting Life Science Incubator tot de huidige stichting. In dan nog twee panden. Daar komen tien jaar geleden nog eens twee panden bij en sinds 2021 is er de vijfde, waar we elkaar vandaag treffen. Het eerste volledig circulair gebouwde lab van Nederland.

“Daar zijn we trots op. We kunnen hier echt wat doen, Rhijngeest moest ontwikkeld worden en met het energieneutrale lab betekenen we ook wat voor de maatschappij.” Het is voor een groot deel opgebouwd uit overgebleven materiaal van het afgebroken Gorlaeus Laboratorium. Plafonds ontbreken, het is overal heel licht en het gebouw ademt innovatie. “Ik geef hier geregeld rondleidingen voor buitenstaanders die weinig met Life Sciences hebben, maar gewoon heel benieuwd zijn.

Rebekah Bikker en Thijs de Kleer

De denkbeeldige grens met Leiden beslechten

Het park zichtbaar maken

Naast een community vormen tussen 900 werknemers in de vijf gebouwen, is ook het park als geheel ondersteunen belangrijk. “Dat doen we door parkmanagement, het coördineren van groepen en het ondersteunen van de ondernemingsvereniging. We willen de ondernemende kant van het park sterker maken.” Ook de band met Leiden als stad versterken is een groot thema. “Je hebt Leiden en Leiden Bio Science Park. Toen ik zelf in het LUMC

werkte, wist ik niet eens dat ik op het Bio Science Park zat. En zo zijn er meer mensen in Leiden die geen idee hebben wat het is. Dat parkje daar achter het station. Iets met klonen, andere enge zaken? Ze weten door corona vaak nog net dat Janssen er zit.”

“Er kan zoveel op dit park, maar hoe maken we het toegankelijk? Hoe brengen we de werelden bij elkaar? Concreet werden we lid van BV Leiden, sponsoren we Zorg en Zekerheid Leiden, de ijsbaan en weet de 3 October Vereeniging ons te vinden.

Reportage

We organiseren binnenkort een congres voor het RVO (Rijksdienst van Ondernemend Nederland) en zorgen dat de gasten weer naar Leidse hotels gaan.”

Werken aan een betere wereld

Het is erg zonde dat er niet meer bekend is over het park, stipt Rebekah aan. “Soms vind ik het jammer dat mensen de verhalen achter de gevels niet kennen. Het park ziet er al supermooi uit, maar er is ook veel verborgen ondernemerspassie en de mooiste producten worden ontwikkeld. We willen die verhalen naar Leiden toe brengen. Tijdens Leiden European City of Science werd al getracht een brug te slaan tussen wat hier gebeurt naar het brede publiek en zo is er ook het Leids Goeds Festival. Tien bedrijven presenteren hun innovaties op een heel toegankelijke manier met bijvoorbeeld een workshop en spelvorm.”

Een voorbeeld van een bedrijf dat zich snel ontwikkelt, is MIMETAS. “Die kwamen in 2016 met z’n tweeën binnen en zitten inmiddels op misschien wel 90 werknemers. Ze ontwikkelen mini orgaantjes waarop dierproeven worden gedaan, waarmee er een extra stadium aan het proces wordt toegevoegd en veel dierenleed bespaard.”

Ze haalden al het PS Theater naar het park en ook de Veenfabriek speelde er. Wavelength is een festival dat er georganiseerd wordt. In de komende Nacht van ontdekkingen willen ze ook weer aanhaken. Het zijn nog andere voorbeelden van pogingen om andere mensen het park te laten bezoeken. Thijs: “Meer dan 200 bedrijven hebben hier ooit gezeten en er is veel werkgelegenheid gecreëerd. Voor een groot deel op het conto van BioPartner . Ik zeg wel eens gekscherend: steun BioPartner en steun de toekomst van het park.”

'Het park is cruciaal voor Leiden, maar het zijn toch twee verschillende werelden'

Rebekah voegt nog toe: “Hopelijk hebben we weer wat meer mensen doen beseffen dat er hier hard gewerkt wordt om de wereld een stukje mooier te maken. Dat dat is wat mensen hier drijft. En als die zichtbaarheid er is, zal er ook een betere wisselwerking komen.”

BIOPARTNER 1 (MAIN BUILDING)

J.H. Oortweg 21 | 2333 CH Leiden

info@biopartnerleiden.nl

www.biopartnerleiden.nl

Ouwe zeikerd

Je gedachten toevertrouwen aan een groter publiek dan je gezin, inclusief hond Gijs, vergt wat van een columnist in wording. Vooropgesteld dat je de zelfoverschatting hebt dat een ander op jouw ideeën zit te wachten, zijn er toch nog allerlei drempels over te gaan voordat je je gedachten aan de lezer durft toe te vertrouwen. Welke eigenschappen horen daarbij? Wat vraag je van jezelf? Is het kwetsbaarheid of exhibitionisme? Zelfkennis of narcisme? Een scherpe blik of arrogantie? Kortom: het gaat niet vanzelf.

Daar komt in het huidige tijdsgewricht nog bij dat er niet veel mensen zijn die zich durven uit te spreken. Tegen de stroom in bewegen of bepaalde eigenaardigheden benoemen, zeker als die afwijken van het overheids- of media narratief tenzij het ‘woke’ is, is niet meer zonder risico. Het zou je immers zomaar een vriendschap, familierelatie of klant kunnen kosten!

Daarnaast moet je natuurlijk een onderwerp hebben dat de moeite waard is om je over uit te spreken, maar laat ik daar dan overduidelijk geen enkele uitdaging aan hebben! Als fiscalist word je dagelijks geconfronteerd met allerlei kolder die door de overheid over ons wordt uitgestort. Van het afschaffen van de middelingsregeling, die vooral stakende eenmanszaken zonder pensioen raakt, tot de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel, waarbij de politici zelf comfortabel zijn uitgezonderd. Van het afschaffen van de For, zodat wederom met name eenmanszaken minder tot geen pensioen kunnen opbouwen, tot de miljarden die onze minister van financiën volgens de Rekenkamer kwijt is. De trouwe lezers van mijn bijdragen weten het al: in mijn bubbel blijft de overheid niets bespaard!

Toch heb ik dit keer wat ruimer de tijd genomen, alvorens mijn overpeinzingen aan het papier toe te vertrouwen. Waar komt toch die behoefte vandaan om steeds maar weer de politiek en haar ambtenarij ervan langs te geven? Ik denk het te weten: ik ben een ouwe zeikerd geworden.

THIJ S HEMMES

En mocht dat het niet zijn, is het dan wellicht de ervaring dat de overheid haar burgers voortdurend met wantrouwen tegemoet treedt óf het gebrek aan integriteit in de politiek? Nee, ik houd het op ouwe zeikerd, toch?

Thijs Hemmes - HBK belastingadviseurs

Bezoekadres: Hoofdstraat 2 | 2351 AJ Leiderdorp 071 - 542 27 20 | t.hemmes@hbk.eu | www.hbk.eu

'Eerst draaien, dan verfraaien'

Ricoh Document Center Haaglanden introduceert document managementoplossing bij Heko

Het in Den Haag gevestigde bedrijf Heko, brengt vastgoed naar morgen, maakt al jaren naar tevredenheid gebruik van een multifunctionele printer van Ricoh. Momenteel wordt de volgende stap geïmplementeerd. Heko gaat namelijk gebruik maken van de document managementoplossingen van Ricoh Document Center Haaglanden. “Operationeel gezien hebben we al verbeterslagen gemaakt”, stelt Mitchel van der Linden, financieel directeur bij Heko. “Dit was het juiste moment om deze vervolgstap te maken.”

Heko is in 1952 opgericht als schildersbedrijf. Frank van der Voort, die het bedrijf in 2010 kocht, spreekt van planmatig onderhoud. “Wij willen een herhalende business voor onszelf creëren. Dat is goed voor de continuïteit en de winstgevendheid van het bedrijf.” Door het behalen van het VGOkeurmerk kwam Heko in aanmerking voor grotere contracten. Met name RGS-contracten (Resultaatgericht samenwerken). Van daaruit ging Heko, dat Zuid-Holland als werkgebied kent, zich steeds verder ontwikkelen van schildersbedrijf naar een totaal onderhoud- en verduurzamingsbedrijf. Dit heeft een enorme groei tot gevolg gehad, waarmee het bedrijf in 2022 zelfs de FD Gazellen Award won.

Heko onderdeel van Nok.5.

Iets meer dan tien jaar geleden nam Heko een eerste multifunctionele printer met software van Ricoh in gebruik. “Een gemiddeld printercontract loopt vijf jaar”, geeft Mike de Zwart, accountmanager bij Ricoh Document Center Haaglanden, aan. “Ze maken nu gebruik van de derde printer. We werken al elf jaar samen.”

Digitaal proces

Frank Kwaaitaal, Business Development Manager en Application Consultant bij Ricoh Document Center Haaglanden, raakte in gesprek met Van der Linden over de document managementoplossingen

Nok.5. is de recent opgerichte overkoepelende organisatie die vier landelijk opererende bedrijven met elkaar verbindt. Dat zijn Heko, Hagemans, ToekomstGroep en Geluk Groep. Nok.5. richt zich op verduurzaming en vastgoedonderhoud, met als doel mensen generaties lang te laten wonen en werken waar zij het gelukkigst zijn. “Lokaal blijven we werken onder onze eigen naam Heko”, legt Van der Voort uit. “Nationaal werken we dan onder de vlag van Nok.5.”

die Ricoh Document Center Haaglanden biedt. “Ik vraag altijd waarom een bedrijf print. Er gebeurt iets met een HR-document of financieel document of wat dan ook. Is het niet handig om sommige stappen in een digitaal proces te brengen? Daar bespaar je tijd mee, het is efficiënt en je hebt meer controle. Prima dat er een printer van ons staat, maar wij denken vooruit en willen bedrijven daarin meenemen. Zo zijn we met Mitchel in eerste instantie ook verder gaan praten.”

Van der Linden zag daar wel wat in. Het bedrijf is het eigenlijk ook aan zijn stand verplicht. “Heko levert een belangrijke bijdrage in de CO2-reductie. Daar hoort efficiënt omgaan met papier en inkt zeker bij. Dat we de processen zo verder kunnen optimaliseren en versnellen, daarin hebben we elkaar gevonden.”

Product moet zichzelf verkopen

Het snel groeiende Heko brengt verschillende optimalisaties en vernieuwingen met zich mee, bijvoorbeeld op het gebied van HR. Ook de wetgeving vraagt steeds meer van bedrijven als Heko. “Dat willen wij in goede banen leiden”, geeft Van der Linden aan. “Daarin willen we niet alleen onze opdrachtgevers meenemen, maar ook onze eigen mensen. We willen het gestaag doen, zodat iedereen de meerwaarde van de document managementoplossing inziet en daar ook in mee kan. Eigenlijk moet het product zichzelf verkopen.”

Klein beginnen

Andere processen als contractmanagement, digitale handtekeningen en dossierbeheer kwamen in de gesprekken ook aan de orde. Kwaaitaal gaf als advies om niet alles in één keer aan te pakken, maar klein te beginnen. “Je zet dat kleine olievlekje als een succes neer en dat breidt zich dan vanzelf uit. Je kunt zelf het tempo bepalen.”

Van der Voort juicht alles wat bijdraagt aan een efficiencyslag toe. “Het gaat er uiteindelijk om dat we doen wat we moeten doen en dat we dat zo goed mogelijk doen. Dat kan alleen als je de focus hebt op de hoofdprocessen. Document managementbeheer is voor ons een ondersteunende activiteit die we graag willen optimaliseren. De verwachtingen zijn hooggespannen. Het is fijn om klein te beginnen. Eerst draaien, dan verfraaien!”

RICOH DOCUMENT CENTER HAAGLANDEN

De Hooge Krocht 23 | 2201 TP Noordwijk 071 – 402 00 19

salessupport@rdchaaglanden.nl

www.rdchaaglanden.nl

HEKO

Zinkwerf 47 | 2544 EC Den Haag 070 – 366 33 30 | info@hekobv.nl

www.hekobv.nl

TEKST Martin Hoekstra | FOTO John Brussel

V.l.n.r.: Mitchel van der Linden (Financieel directeur – Heko), Frank van der Voort (Commercieel Directeur - Heko), Mike de Zwart (Accountmanager RDC Haaglanden) en Frank Kwaaitaal (Business Development Manager RDC Haaglanden).

Zodat u verder kunt, ook bij internationaal ondernemen

“Voor een Leids kantoor zijn wij internationaal altijd erg actief geweest en dat zal alleen maar toenemen. Dit is nu eenmaal een regio waarin veel zaken worden gedaan over de landsgrenzen heen én waar veel internationale ondernemingen zijn gevestigd. Denk aan het Bio Science Park Leiden, PLNT Leiden en Space Business Innovation Center (SBIC) in Noordwijk. Bovendien is er ook bij Nederlandse bedrijven vaak sprake van internationale aandeelhouders of financiers”, aldus Pietia.

Dankzij jarenlange betrokkenheid bij onder andere het internationale GGI-netwerk, kan TK altijd rekenen op adviseurs uit maar liefst 146 landen. Deze ‘wereldwijde alliantie’ bestaat uit experts op diverse gebieden, zoals internationaal recht, belastingen, audits en organisatieadvies. "Doordat we al zo lang deel uitmaken van dit netwerk, hebben we inmiddels sterke persoonlijke banden opgebouwd. We bezoeken elkaar regelmatig. Die persoonlijke verbinding is belangrijk, omdat het ervoor zorgt dat we altijd de juiste partij aan tafel kunnen hebben voor onze klanten of de juiste contacten kunnen leggen", licht Michiel toe.

Inbound / outbound

Jeffrey geeft een voorbeeld: "Stel dat een buitenlandse ondernemer zich in Nederland wil vestigen, dan is er behoefte aan advies over zaken zoals arbeidscontracten en algemene

voorwaarden. Vanuit verschillende vakgebieden heeft TK de juiste expertise in huis om buitenlandse partijen bij te staan. Zelfs voor Nederlandse ondernemers kan het al lastig zijn om financiering rond te krijgen. Voor buitenlandse ondernemers geldt dat nog sterker. Ook in dergelijke gevallen kunnen wij het verschil maken."

Arbeidscontracten

"Het internationale aspect van dienstverlening maakt het soms wat gecompliceerder. Het is dan onze uitdaging om de klant op een pragmatische manier verder te helpen, zoals bijvoorbeeld bij arbeidscontracten. Wanneer men bekend is met de cultuur van een land, wordt het vaak gemakkelijker om tot evenwichtige contracten te komen, waarin de verschillende rechtsposities zijn gewaarborgd. Bepaalde begrippen worden nu eenmaal anders geïnterpreteerd in verschillende rechtssystemen, wat tot misverstanden kan leiden", voegt Pietia toe.

"In mijn praktijk komt het voor dat ik advies geef bij de overname van een Duits bedrijf door een Engels bedrijf met een dochteronderneming in Spanje. Welke risico's moeten worden meegenomen in de koopovereenkomst? Bij geschillen kunnen verschillende rechtssystemen ook een rol spelen."

Michiel: "Wat TK uniek maakt, is onze pragmatische aanpak in het buitenland. Zaken doen in het buitenland hoeft daarom geen extra

Voor deze editie van INTO business Leiden gingen we in gesprek met drie advocaten en tevens partners van TK advocaten en notarissen in Leiden: Pietia Laarhoven, Michiel Teekens en Jeffrey Kenens. Onderwerp van gesprek: internationaal zaken doen.

risico’s of torenhoge kosten met zich mee te brengen. Wij zorgen ervoor dat de klant verder kan, zelfs in het buitenland. Op onze website bieden we al veel basisinformatie in begrijpelijke taal en zijn er standaardcontracten beschikbaar om te downloaden. Deze informatie is altijd upto-date en correct, in tegenstelling tot wat je via een eenvoudige zoekopdracht op internet vindt. Voor aanvullende vragen en maatwerkadvies kan iedereen altijd bij ons terecht."

Innovatieve productontwikkeling

TK bedient vaak internationale klanten die zich bezighouden met zeer innovatieve productontwikkeling. Ook zelf blijft de organisatie voortdurend innoveren, bijvoorbeeld door het gebruik van HR-tools en data-analyse. Ter

illustratie van de vernieuwende internationale aanpak vertelt Michiel over TKtech in Amsterdam. "In het moderne EDGE Olympic-gebouw, waar verschillende start-ups en scale-ups gevestigd zijn, bedrijven we met TKtech de 'nieuwe advocatuur'. Ons team bestaat uit jonge adviseurs die werken in een grote open ruimte en zelden een pak dragen. De cultuur en dynamiek zijn er anders dan in Leiden. Bij binnenkomst vind je geen receptie, maar een barista achter de koffiebar. De internationale en pragmatische manier van dienstverlening blijft echter altijd hetzelfde. Zodat u verder kunt."

TK ADVOCATEN NOTARISSEN VESTIGING LEIDEN

Vondellaan 51 | 2332 AA Leiden

071 - 535 80 00 | info@tk.nl | www.tk.nl

TEKST May-lisa de Laat FOTO'S John Brussel

Michiel Teekens is gespecialiseerd in internationale geschilbeslechting en het opstellen, beoordelen en uitonderhandelen van commerciële internationale overeenkomsten.

Pietia Laarhoven is gespecialiseerd in overnames en samenwerkingen en adviseert over een breed scala aan ondernemingsrechtelijke aspecten waaronder mededinging en corporate governance.

Jeffrey Kenens is gespecialiseerd in het arbeidsrecht en werkt voornamelijk voor HR-adviseurs, management en directies van middelgrote en grote (internationale) ondernemingen.

Een gezonder leven voor iedereen

CORPUS ‘reis door de mens’ biedt al 15 jaar lang bezoekers uit binnen- en buitenland een unieke totaalbeleving over het menselijk lichaam. Bovendien krijgen zij in het markante gebouw rondom de grote zittende mensfiguur langs de A44 op een leuke manier veel informatie over het belang van gezonde keuzes.

“Hoewel het concept hetzelfde blijft – het menselijk lichaam verandert immers niet - streven we continu naar vernieuwing en springen we in op actualiteiten. Zo willen we een andere invulling geven aan de tentoonstellingsruimte die je als bezoeker betreedt, zodra je het lichaam via de hersenen verlaat. Samen met diverse partners willen we daar het verhaal vertellen over het belang van gezonde keuzes voor iedereen. Die kun je namelijk altijd maken, ongeacht je omstandigheden waarop meestal geen of weinig invloed mogelijk is. We hebben met elkaar een belangrijk verhaal te vertellen. Om hieraan handen en voeten te geven, zoeken we aansluiting met ondernemers en organisaties op het gebied van life sciences & health. De bedrijven op het Leiden Bio Science Park weten ons inmiddels goed te vinden. Voor de vele andere Leidse bedrijven is dat minder het geval”, aldus algemeen directeur Hanneke Hansen.

Nog meer dan voorheen zoekt CORPUS de verbinding op rond het thema gezondere keuzes, niet alleen voor de gewenste samenwerking in de tentoonstellingsruimte van de experience, maar zeker ook als het gaat om congressen en evenementen. “De reis door de mens kan een onderdeel zijn van een congresprogramma. Ook hebben wij in ons netwerk experts op het gebied van life sciences & health die wellicht een interessante spreker zijn. Allemaal manieren om meer verbinding te maken met organisaties in aanvullende vakgebieden.”

China

De wonderen van het menselijk lichaam en het concept van CORPUS fascineren ook mensen buiten Nederland. In mei van dit jaar werden de deuren officieel geopend van een tweede

Hanneke Hansen

CORPUS in de Chinese stad Ma'anshan bij Nanjing. Waarschijnlijk zullen er meer vestigingen in andere steden in dat land volgen en ook in de Verenigde Staten is er belangstelling. “Op die manier kunnen we overal ter wereld bijdragen om de publieke gezondheid te bevorderen.”

Het 15-jarig jubileum wordt aangegrepen om op allerlei manieren bij diverse doelgroepen (weer) onder de aandacht te komen. Onder meer met een buurtfeest voor inwoners in de directe omgeving van CORPUS. “Daar kwamen maar liefst 500 mensen op af. Iets dergelijks willen we later dit jaar ook voor zakelijke relaties organiseren. Bovendien is er ieder kwartaal een zogeheten CORPUS Special gepland. Tijdens die dag krijgen bezoekers naast de reis door de mens iets extra’s aangeboden, zoals een Haka-workshop in juni.” Alle details van het lustrumprogramma zijn te vinden op de website www.corpusexperience.nl.

Congrescentrum

CORPUS is met zijn eigen congrescentrum een unieke locatie om een congres, symposium, feest of meeting te organiseren. Het congrescentrum beschikt over een grote congreszaal die flexibel

in te delen is in een congreszaal met vier breakoutzalen en daardoor dus ideaal is voor 250 tot 300 gasten. Ook is er een lounge en een Penthouse met fantastisch uitzicht. Een enthousiast congresteam staat klaar en alle faciliteiten zijn in huis, ofwel in te huren om een evenement te laten slagen. Van catering en verhuur tot aankleding, geluid en techniek. Bovendien ligt het Hilton Garden Inn hotel direct naast het congrescentrum. “Momenteel hebben we zo’n 250 events per jaar. Ook daar zoeken we de link tussen de congressen en de inhoud: life sciences & health. Want in alles wat we doen, wil CORPUS haar gasten en bezoekers aanzetten tot bewegen, motiveren om verantwoord te eten en inspireren om gezond te leven. We willen jong en oud de wonderen van het menselijk lichaam laten ontdekken en bewust maken van het feit dat iedereen in de basis hetzelfde én toch heel uniek is. Een gezond(er) leven voor alle mensen over de hele wereld: dát is onze droom.”

CORPUS 'REIS DOOR DE MENS'

Willem Einthovenstraat 1

2342 BH Oegstgeest www.corpusexperience.nl

Televisiemaker en journalist Henri Remmers bedacht, ontwierp en ontwikkelde CORPUS. In Amerika zag hij een attractie waarbij je via een doorzichtige baarmoeder een baby ziet groeien. Dat bracht hem op het idee een ontwerp te maken waarbij je als bezoeker door het menselijk lichaam loopt. De bedoeling was om mensen op een vernieuwende manier meer kennis te geven over hun lichaam. Sinds de opening in 2008 door prinses Beatrix maken jaarlijks zo’n 200.000 bezoekers de vijfenvijftig minuten durende reis, die begint bij de knie en eindigt in de hersenen.

Congreszaal A

'Grensverleggend ondernemen is keuzes maken'

WAAR KOM JIJ JE BED VOOR UIT?

“Persoonlijk vind ik dit een geweldig thema. Omdat ik onze mkb-klanten graag uitdaag om na te denken over wat voor hen grensverleggend is. Dat kunnen kleine of grotere veranderingen zijn. Ondernemers doen er goed aan om af en toe na te denken over de manier waarop zij kunnen meebewegen met de markt. Want die verandert continu. Afhankelijk van de levensfase van je onderneming is het dan de keuze om stil te blijven staan en daarmee achteruit te gaan, ofwel plannen te maken om over grenzen heen te kijken”, aldus Jolanda.

Business model canvas

Als partner en dus ondernemer bij JAN© kijkt Jolanda ook kritisch naar zichzelf. “Ik ben er achter gekomen dat het noodzakelijk is om soms even stil te staan, de rust en tijd te nemen om na te denken over je koers. Die tijd heb ik mijzelf onlangs gegund in de vorm van een leergang ‘Wijsheid in leiderschap’. Mijn innerlijke drive in mijn werk is om ondernemers te ondersteunen bij het bereiken van hun droom. Dat doe ik in de vorm van advies, maar óók door kritische vragen te stellen en hen uit te dagen tot nadenken. Daarbij gebruik ik als leidraad het business model canvas, een veel gebruikt

model dat op één A4 een overzicht geeft van hoe je onderneming strategisch in elkaar steekt.”

Doelgroep

Jolanda gebruikt het model bijvoorbeeld om vragen te stellen over klantrelaties. “Wie is jouw doelgroep? En wijk je daar wel of niet vanaf? Zou jouw product of dienst ook interessant kunnen zijn voor een andere doelgroep? En zo ja, hoe onderzoek je dat? Soms word je door de veranderende markt gedwongen tot nadenken over strategische keuzes. Zodat je - het liefst op tijd - kunt bijsturen, want markten zijn altijd in beweging. De toegevoegde waarde van JAN© is dan om kritische vragen te blijven stellen, te blijven prikkelen.”

Veranderingen en mogelijkheden

Een aantal veranderingen zijn van invloed op JAN©, en daarmee ook op de dienstverlening aan klanten. Denk hierbij aan de steeds veranderende wet- en regelgeving met meer administratie tot gevolg, de krapte op de arbeidsmarkt en de dataanalyses door het gebruik van AI. De mogelijkheden van AI zijn groot en gelden voor iedere branche.

“In de praktijk zie ik dat veel ondernemers vooral hard werken in hun eigen onderneming zonder af en toe stil te staan bij de vraag wat hen drijft. Waarom doe ik wat ik doe en waarvoor kom ik mijn bed uit? De term grensverleggend prikkelt mij tot nadenken”, begint Jolanda van der Maden, accountant en partner bij JAN© Accountants en Adviseurs.

“We weten dat het eraan komt, maar hoe kun je het gebruiken? Belangrijk is dan om te onderzoeken, te luisteren en vooral ook open te staan voor nieuwe mogelijkheden. Overigens leer ik iedere dag opnieuw van mijn klanten. Hun vragen en behoeften brengen mij soms weer op ideeën voor andere klanten, het is dus eigenlijk een onderdeel van productontwikkeling.”

Artificial Intelligence

Sinds jaar en dag is JAN© voor klanten de partner als het gaat om diverse financiële, fiscale en juridische zaken, zoals het verzorgen van de jaarrekening en de belastingaangifte. Daarnaast wil JAN© groeien als adviesorganisatie. Door slimmer gebruik te maken van artificial intelligence voor de data-analyses is dat mogelijk. De eigen IT-afdeling werkt daarvoor samen met externe partijen die op dit gebied experts zijn. Ook op HR-gebied maakt JAN© gebruik van AI en externe experts om de eigen onderneming te versterken. “Onze adviseurs krijgen zo meer ruimte om de klant kritische vragen te stellen en strategisch te adviseren. Iets wat we deep down het allerliefste doen. Stel een ondernemer geeft aan over vijf jaar te willen stoppen. En het verkoopklaar maken

van een bedrijf kost ook gemiddeld vijf jaar. Dan is het belangrijk te weten hoe je het bedrijf wilt achterlaten om daar op tijd naar toe te kunnen werken. Ik vind het superleuk om dit samen met ondernemers te onderzoeken en hen te helpen hun ultieme droom te bereiken.”

Uitdagen tot nadenken

Dankzij de vaak jarenlange bestaande vertrouwensrelaties met klanten, is er een veilige basis om met elkaar te sparren over mogelijkheden buiten de comfortzone. “Ook bij de jongere generatie merk ik in de praktijk dat er door de drukte van alledag weinig tijd is om na te denken over hoe zaken efficiënter, anders of beter zouden kunnen. Grensverleggend ondernemen vergt tijd om na te denken over strategische keuzes, en ook te durven investeren. JAN© wil ondernemers graag helpen om hun stip op de horizon te bepalen. Want alleen word je niet beter, samen kom je verder.”

JAN© ACCOUNTANTS EN ADVISEURS, VESTIGING VALKENBURG

Voorschoterweg 23G | 2235 SE Valkenburg (ZH) info@jan.nl | 088 - 220 2200 | www.jan.nl

TEKST May-lisa de Laat FOTO John Brussel

Jolanda: "Onze adviseurs krijgen zo meer ruimte om de klant kritische vragen te stellen en strategisch te adviseren. Iets wat we deep down het allerliefste doen."

Naar de bioscoop and beyond!

Er gloren mooie tijden voor de Leidse bioscoopliefhebber. En ook voor mensen die nu nog zelden of nooit naar de film gaan, als het aan Gideon Boer en Govert de Kok ligt. Met de komst van niet één, maar twee nieuwe filmpaleizen de komende jaren, hopen de twee ‘regisseurs’ van de Leidse bioscoopwereld de stad nog meer te verbinden. Zoals een goede film de kunst van het weglaten beheerst, ondernemen Gideon en Govert ongemerkt grenzeloos. Op hun eigen manier.

Gideon Boer en Govert de Kok

“I think this is the beginning of a beautiful friendship”, mijmert Captain Renault tegen Rick Blaine aan het einde van de filmklassieker ‘Casablanca’. Een begin van een mooie vriendschap was het zeker toen Gideon en Govert elkaar als vierjarigen leerden kennen. Dat het ook het begin was van een mooi ondernemerschap, zullen ze toen nog niet hebben durven bevroeden.

Aan de hand van Gideons vader, Jan Boer, de voormalig eigenaar van o.a. het Kijkhuis en Trianon, krijgen ze films met de paplepel ingegoten. “En dan vooral Spaghettiwesterns. Dat was zíjn jeugd en moesten en zouden we meebeleven. Daar is onze filmliefde dan ook begonnen. Govert bracht mij dan weer Jean-Claude Van Damme bij. Die vroege uiteenlopende smaken werden representatief voor onze brede filmsmaak en het idee dat film voor iedereen is.”

Zet drie filmliefhebbers bij elkaar en het duurt even voordat het interview goed en wel kan beginnen. Er is discussie over welke versie van ‘Bad Lieutenant’ beter is, hoe goed een film uit 1927 met live pianomuziek kan zijn en hoe het ervoor staat met de klassieke filmintegratie bij de jeugd. Toch gaan we uiteindelijk over naar het verhaal van de bioscopen en vooral wat er nog komen gaat.

Van Praathuis naar alle bioscopen

De heren vertellen hun ‘origin story’, zoals tegenwoordig de meeste filmreeksen ook doen. “Mijn vader beheerde het Praathuis en later ook het Kijkhuis 1.0, een klein zaaltje vlak achter het Praathuis. C&A moest en zou op die plek komen en ze brachten 12 advocaten mee. Met de opbrengst wilde hij enkel een nieuw Kijkhuis (2.0) bouwen, dus hield hij voet bij stuk voor de benodigde zes ton, wat ze uiteindelijk ook hebben betaald. Daarmee werd het huidige Kijkhuis gerealiseerd.”

Dat Kijkhuis werd een van de unieke filmhuizen in Nederland, dat bestaat zonder subsidie en het liep dermate goed dat de stichting teveel winst kreeg. Govert: “Lang kun je dat wegzetten als investeringsreservering, maar op een gegeven moment trok de belastingdienst toch aan de bel.” Gideon vult naadloos aan: “Een accountant en jurist verzonnen in 1994 een constructie waardoor Trianon werd gekocht.” Lido bleef

over en kon uiteindelijk de concurrentie niet weerstaan. Zo werd curieus genoeg de Stichting Gesprekscentrum eigenaar van alle Leidse bioscopen. “Dat was niet helemaal de bedoeling en op verzoek van de stichting hebben we toen een management buy-out gedaan.”

Kijkhuis 3.0

Hoewel de bioscopen zeker buiten corona goed lopen, werd er ook naar andere steden gekeken. Daar zorgden nieuwbouwcomplexen met ingebouwde horeca voor een enorme boost in bezoekersaantallen. Govert: “Steden als Arnhem en Amersfoort hebben al lang een multiplex en jaarlijks rond de 800.000 bezoekers. Voor de bouw van die nieuwe bioscopen zaten ze op dezelfde aantallen als Leiden. We zijn ook gaan zitten en bedachten dat we terug wilden naar de twee kernwaarden van de bioscoop: een perfecte technische kant voor een optimale kijkbeleving én dat beleven met anderen om je heen. Daarin speelt horeca-integratie een cruciale rol.”

Momenteel hopen ze in het eerste kwartaal van 2025 het Kijkhuis 3.0 op de Lammermarkt te openen. Met vijf zalen, horeca én een zolderruimte die voor allerlei culturele doeleinden kan worden ingezet. “Daarmee komt een oorspronkelijke wens terug van de oude baas en kunnen wij bijdragen aan een meer integrale cultuurbeleving in Leiden.” Govert: “Er zijn in het cultuurkwartier weinig plekken om culturele instellingen bij elkaar te krijgen. Het zijn vaak gesloten bastions. Met zo’n ruimte hopen we een brug te slaan tussen de verschillende instellingen en breder tussen verschillende groepen in de samenleving.”

De Geus

De multiplexbioscoop en geïntegreerde woontoren De Geus hopen ze een jaar later te openen. Voor beiden ‘hopen’, omdat er vaak beren op de weg zijn. Govert: “De eerste plannen voor een multiplex achtige bioscoop bij het stationsgebied waren er

'Wat als ze straks bij de verbouwing op een galjoen stuiten?'

al in 1981. En nee, haha, die plannen waren niet van ons. We waren vier jaar oud. Je ziet wel hoelang zo’n proces kan duren. Voor het nieuwe Kijkhuis hebben o.a. vleermuizen en een plots naar binnen gevlogen gierzwaluw al voor oponthoud gezorgd. Het zit ook nog eens op de noordgrens van het Romeinse Rijk. Wat als ze straks bij de verbouwing op een galjoen stuiten?”

“Voor De Geus wonnen we een wedstrijd en gaat een multiplex op de Paardenwei gelukkig niet door. Wil je echt dat er allemaal horeca mee vertrekt uit de binnenstad, vroegen we ons af?” Nu komt er een schitterend gebouw dat de leefbaarheid én levendigheid zal bevorderen. Met acht filmzalen met de nieuwste technieken, die ook dienst kunnen doen als congrescentrum, twee restaurants, een enorme fietsenkelder en 120 woningen. “Het tweede restaurant is er een beetje bij toeval gekomen. In de Omgevingsvisie bleek dat de geluidseisen naar een restaurant soepeler waren dan woningen, dus kwamen we er uiteindelijk op uit een tweede te realiseren. Tussen de bioscoop en de woningen in, met tafeltjes die in de open lucht uitkijken op de historische binnenstad.”

De grenzen tot de bioscoop laten vervagen

Zo komen er straks maar liefst vier bioscopen

in Leiden. Ieder met zijn eigen kenmerken en gespitst op een ander publiek. Momenteel is er in Leiden al een pilot bezig waarmee ze een zo groot mogelijk publiek willen bedienen. “We hebben een voorstel gedaan bij Cineville. Wat als we onze commerciële bioscoop ook toegankelijk maken met de Cinevillepas – normaal gereserveerd voor filmhuizen? Dan maken we een breder publiek enthousiast, dat met sommige films ook naar het Kijkhuis te trekken is. Dat is helemaal in lijn met de wens naar meer inclusiviteit en diversiteit.”

Het loopt enorm goed. “Er is een enorme toename onder jeugdige pashouders in Leiden en zo maken we de bioscopen verleidelijker voor een jong en divers publiek en de bioscoop bestendiger voor de toekomst.” Of er in die toekomst ook nog papieren kaartjes zullen zijn, vragen we ons af? Gideon en Govert raken druk in conclaaf of het eerste kaartje van De Geus gescheurd of gescand zal worden en wie van de twee dat voor zijn rekening zal nemen. Zonder te wachten op de aftiteling maakt de interviewer zich stilletjes uit de voeten.

BIOSCOPEN LEIDEN

Trianon – Lido – Kijkhuis

www.bioscopenleiden.nl

De Geus

Op de korrel

Advocaten houden wel van grensverleggers. Grenzen laten zich niet altijd eenvoudig verleggen. Zoals de principes van mensen die vinden dat hun onrecht wordt aangedaan. De ene advocaat zal de grensverlegger aanmoedigen, de andere advocaat zal hem wat afremmen. Hoe dan ook, het niemandsland tussen deze juridische of principiële grenzen is het paradijs voor advocaten.

Ondernemers zijn bij uitstek grensverleggers. Ondernemers begeven zich in de pogopit van de economie. Daar gaat het er niet altijd zachtzinnig aan toe en wie overeind wil blijven moet zich onderscheiden. Dat kan door de grenzen op te zoeken van wat de onderneming aan kan op het gebied van prijs, kwaliteit of de aard van het product. Wie die grenzen niet opzoekt, wordt onder de voet gelopen en verdwijnt in de grijze massa.

Grenzen verleggen is natuurlijk goed, maar er overheen gaan is wat anders. Zelfs in de pit gelden regels en fatsoensnormen. Oplichterij, fraude, belastingontduiking. Dat wordt terecht niet getolereerd. De overheid maakt van de grensbewaking op dit vlak de laatste jaren flink werk met behulp van de Wet BIBOB. Bij het verlenen van vergunningen, subsidies, opdrachten en vastgoedtransacties wordt steeds vaker een BIBOB-onderzoek uitgevoerd. Bij een negatieve beoordeling volgt bijvoorbeeld een weigering van de vergunning. Bovendien werkt zo’n weigering ook bij toekomstige aanvragen of inschrijvingen door. Als de overheid een onderneming eenmaal op de korrel neemt, dan kan dat een onderneming volledig verlammen.

Inmiddels blijken ook gemeenten bij de toepassing van de Wet BIBOB te ver te kunnen gaan. Wij zien steeds meer ondernemingen wel heel makkelijk tegen negatieve beoordelingen aanlopen. Soms zelfs vanwege het enkele onbewezen vermoeden dat een partij waarmee de onderneming zaken doet, een strafbaar feit heeft begaan.

Toen mijn kantoorgenoot Karien Lagrouw deze grensconflicten zag, is zij direct zelf

FLORIS VAN GALEN

grensverleggend aan de gang gegaan. Zij heeft samen met enkele andere specialisten op dit gebied in 2022 de Vereniging van BIBOB advocaten opgericht en staat samen met de andere advocaten van ons team Publiekrecht ondernemers bij in een flink aantal BIBOB-zaken. Ik hoop van harte dat dat jullie allemaal bespaard blijft, maar mocht het een keer mis gaan...

Floris van Galen is advocaat partner publiek vastgoedrecht bij TK 06 - 104 112 45 | vangalen@tk.nl | Linkedin: florisvangalen

Ondernemen met oog voor de omgeving én toekomst

Met de opening van de vierde vestiging in Alphen aan den Rijn zet Weverling Groenproviders een nieuwe stap vooruit. Het energieneutrale pand staat symbool voor het duurzame denken, dat in dit 84 jaar oude bedrijf verweven is.

Eigenaar Menno Weverling geeft een korte rondleiding: “De warmtepomp wordt binnenkort geleverd voor dit pand, dat zo duurzaam mogelijk is ingericht en waar op het dak uiteraard zonnepanelen liggen. De kantine heeft een groen dak; we practice what we preach! De groene parkeerplaatsen (met oplaadstations) zijn waterdoorlatend en op de dijk naast ons pand zaaien we bloemenweidemengsels en we plaatsen er bijenkasten.” De van petflessen gemaakte wandpanelen zorgen voor geluidsreductie, diverse stoelen in het gebouw zijn allemaal gemaakt van gerecycled materiaal. Vestigingsleider Martin

Bregman wijst enthousiast naar het decoratieve latwerk, dat her en der het gebouw siert. “Dit hout hebben we hergebruikt uit oude slooppanden. In de vergaderzaal en de pantry staat een tafel die gemaakt is uit één boomstam; een Westlandse iep.”

Extra opdrachten

De tafels symboliseren ook de wortels van het bedrijf. Menno’s opa heeft indertijd de onderneming opgezet vanuit Den Haag en later in het Westland. Menno is rond 2007 begonnen met de omslag naar het duurzaam ondernemen. “In eerste instantie gebeurde dat laagdrempelig, met het voornemen om ‘maatschappelijk verantwoord te ondernemen’. Inmiddels maken wij vrijwel alleen nog gebruik van elektrisch gereedschap en het aantal elektrische auto’s in het wagenpark neemt toe. Vijf jaar geleden leek het nog

V.l.n.r. Jeroen van Beek, Menno Weverling, Martin Bregman

Inzicht wordt steeds belangrijker

onmogelijk, maar tegenwoordig werken elektrisch aangedreven maaimachines, kettingzagen en bladblazers net zo goed als de dieselvarianten.” Het gebruik van dit elektrische gereedschap en de elektrische voertuigen levert Weverling veel extra opdrachten op van gemeenten en (semi-) overheidsinstellingen, waar het duurzame werken van bedrijven steeds vaker een belangrijke bepalende factor wordt voor het toekennen van lucratieve opdrachten. Menno: “In 2013 behaalden we als een van de eerste groenaanbieders niveau 3 op de CO2 Prestatieladder; in 2021 hebben we de hoogste trede niveau 5 bereikt. Het hebben van dit inzicht helpt ons verder te verbeteren en onze impact zichtbaar te maken.’

Jeroen van Beek is Commercieel Specialist Lease bij Rabobank. “We zijn trots op een klant als Weverling. Onderzoek van Raboresearch toont aan dat de transitie naar een nieuwe economie stagneert in de BV Nederland. Weverling is een toonvoorbeeld van de stappen die je vandaag al kunt zetten. Door de inzet van kennis, netwerk en advies over financiële oplossingen helpen wij bedrijven als Weverling toekomstbestendig ondernemen. Daarbij kijken wij naar het brede plaatje, want een duurzame investering die je niet terug kunt verdienen, is uiteindelijk verre van duurzaam. “

Elektrificatie leasen

Jeroen: “Stel, je overweegt als ondernemer de aanschaf van een elektrische vrachtwagen. Dan kan onze duurzaamheidsadviseur meedenken, weet onze subsidieadviseur welke subsidies hiervoor beschikbaar zijn, kijkt de verzekeringsadviseur naar de bedrijfsrisico’s en adviseert de accountmanager, vaak in afstemming met mij, welke financiering passend is." Natuurlijk gaan de kosten voor de baten uit.

Hij vervolgt: “Als ondernemer hoef je niet alles wat elektrisch opereert ook zelf te kopen. Auto’s, vrachtwagens, maar ook diverse bedrijfsmiddelen zoals de machines die Werveling gebruikt, kunnen vaak geleased worden. En natuurlijk ook de zonnepanelen waarmee je die machines oplaadt.” Voor ondernemers die verduurzamen zijn er naast de reguliere bancaire financiering nog oplossingen, zoals de Rabo Impactlening met rentekorting en Rabo Groen Lening met groenkorting. “Met deze oplossingen hopen we ondernemers extra te stimuleren te investeren in een duurzame toekomst van het bedrijf.”

Duurzaam ondernemen is natuurlijk belangrijk voor de planeet, maar het is in feite van levensbelang voor de individuele bedrijven. Martin voorspelt:

“Over pakweg drie jaar kun je als onderneming geen opdrachten meer binnenhalen bij gemeenten, wanneer je niet duurzaam bezig bent. Je ziet de ontwikkelingen nu al gebeuren. In steeds meer stadscentra worden milieuzones ingevoerd. In Alphen mag je vanaf 2026 niet meer met een op diesel aangedreven bedrijfsbusje de stad in.”

Menno: “Bedrijventerreinen zullen ook veel groener worden”.

Je impact zichtbaar maken

Jeroen: “Wat jullie goed doen is de daadwerkelijke impact meten. Dit is voor grote beursgenoteerde bedrijven al verplicht per 2024. Inzicht wordt dus steeds belangrijker. Zo verstrekken wij als Rabobank bijvoorbeeld alleen een Rabo Impactlening of Rabo Groen Lening als een bedrijf in het bezit is van specifieke duurzaamheidskeurmerken respectievelijk groencertificaten."

"Mede met dank aan de Rabobank kunnen we duurzaam doorgroeien." Menno kijkt nog even naar het fonkelnieuwe pand dat schittert langs het water in Alphen aan den Rijn: “Dit pand, met haar groene dak en omringd door bomen en bloemen, is de belichaming van wat en wie we zijn. We brengen stad en land tot leven; groen maakt het verschil!”

RABOBANK

Jeroen van Beek

Commercieel Specialist Lease

Jeroen.van.beek@rabobank.nl

088 - 722 66 66

rabobank.nl/ondernemen

Maak een merk van jouw eigen werk!

Hoe kan het onderwijs beter aansluiten op de arbeidsmarkt? Over deze vraag bogen zich de knappe koppen van mboRijnland, wethouders uit zes verschillende gemeenten in de regio en vier partners uit het werkveld. Zij kwamen bijeen voor het Bovenregionaal Overleg; een initiatief van mboRijnland. Daar bleken de Centra voor Innovatief Vakmanschap (CIV) hét antwoord te zijn in de oplossing om werkgevers en toekomstige werknemers aan elkaar te koppelen.

Pieter Moerman (Katapult), expert Publiek Private Samenwerkingen (PPS), gaf het startschot: “Minstens 70% van alle banen die er nu zijn, veranderen fundamenteel door digitale toepassingen. We moeten met het leercurriculum vooruit gaan lopen op die ontwikkelingen.”

Wethouder Onderwijs van Leidschendam-Voorburg

Jeffrey Keus toonde zijn visie: “Vorig jaar hadden we ruim 30.000 voortijdige schoolverlaters in Nederland. Dat kunnen en mogen we niet accepteren als samenleving.” Hij maakt zich ernstig zorgen over de mentale gezondheid van jongeren.

Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV)

Inmiddels heeft mboRijnland vier CIV’s opgezet:

‘Welzijn & Zorg’, ‘Smart Technology’, ‘Bio Sciences’

en ‘Leven Lang Flex’. Na de introductie van Saskia Schenning, bestuurslid mboRijnland, gaf Arjan van der Hoorn, directeur College Welzijn & Zorg, een presentatie. De komende jaren wordt met CIV Welzijn & Zorg ingezet op de praktische wijsheid van de mbo-studenten. Het doel is door te groeien tot innovatiemotor, dankzij een kenniscommunity en het verkrijgen van praktische ervaringen door de studenten. De medewerking van werkgevers is hierbij onontbeerlijk: “We moeten niet zelf het wiel uitvinden.”

Programmamanager Ineke de Graaf-Breederland vertelde over de CIV’s Bio Sciences en Smart Technology. Deze laatste CIV richt zich op ondernemers, overheden en onderwijs, waar het gaat om het onderzoeken, ontwikkelen en succesvol toepassen van nieuwe technologie

Bovenregionaal overleg met wethouders en beleidsmedewerkers van vijf gemeenten, onderwijsdirecteuren mboRijnland en partners.

in producten en diensten. “Het doel van CIV Smart Technology is het toekomstgericht maken van de opleidingen met het realiseren van permanent praktisch onderzoek. De nieuwe technologische ontwikkelingen in de ICT, auto- en luchtvaartindustrie bieden volop kansen.”

Mooie ontwikkelingen

Er zijn veel mooie ontwikkelingen rondom CIV Bio Sciences, zoals het Leiden Bio Science Park (LBSP), waar verbindingen worden gelegd met studenten van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Samen met werknemers in deze sector krijgen ze praktijkervaring én helpen ze mee aan het ontwikkelen van nieuwe producten. Bas Reichert (LBSP): Een kern van het probleem is te weinig instroom van het mbo. Daar hebben we een uitdaging.”

Marleen Bergen, directeur Start-Up, lichtte toe, dat het CIV Leven Lang Flex de mbo-studenten op de niveaus 1 en 2 helpt om een succesvolle en duurzame start op de arbeidsmarkt te maken. Juist door te investeren in hun talenten en ontwikkeling. Hierbij werken onderwijs, ondernemers en de (lokale) overheid innig samen. ‘Effectief leren’ is hierbij het sleutelwoord. Bergen: “Je onthoudt in een hoorcollege maar 10% van wat er wordt uitgelegd, maar als je leert in de praktijk des te meer.”

Annelies Doornbosch (Rijnvicus): “Ik zou de leerlingen het liefst van de wieg tot aan het werk willen begeleiden. Ze moeten goed nadenken over wat ze willen doen na hun opleiding en beseffen dat ze daarna een leven lang blijven leren. De baan die je nu hebt, zul je niet meer hebben over twintig jaar.”

Met de inzet van praktijkbegeleiders en docenten kunnen studenten zich verder ontwikkelen, bijvoorbeeld bij bedrijven als Rijnvicus, Mc Donald’s, het Groene Hart Ziekenhuis en Provalu.

Enorme uitdaging

Coralie Elmont van werkgeversvereniging ZW Connect voegde hier aan toe, dat het behoud van goede mensen een enorme uitdaging is. “Gewerkt wordt aan betere kinderopvangfaciliteiten en stimulering van zij-instromers. Daarnaast krijgen vaste medewerkers in de nieuwe CAO meer regie en eerste keuze bij de invulling van diensten en rooster.”

Gerard Hegge (Van Dorp Installatietechniek):

“De komende jaren stroomt 35% van ons personeel uit, omdat ze hun pensioengerechtigde leeftijd benaderen. Dat kun je niet zomaar opvangen. Daarom is de samenwerking met het mbo en de gemeenten zo belangrijk. Waar het gaat om de energietransitie en verduurzaming, moeten we de handen uit de mouwen steken.”

Marc Schoorel, directeur College Business & Hospitality mboRijnland, concludeerde: “Jongeren stellen de omgekeerde vraag: ‘Wat doe jij als bedrijf voor mij’? Maak een merk van jouw eigen werk! Alleen op die manier krijg je die doelgroep binnen!”

Meer informatie: mboRijnland info@mborijnland.nl www.mborijnland.nl

Ineke De Graaf-Breederland, programmamanager CIV Smart Technology.

Fleur Spijker (r), gemeente Leiden, neemt de symbolische gereedschapskist in ontvangst van Jeffrey Keus (l), gemeente Leidschendam-Voorburg, en Saskia Schenning (m), mboRijnland.

Arjan van der Hoorn, directeur College Wezijn & Zorg.

Leiden

WORD NU LID!

Het totaalconcept van INTO business Leiden bestaat uit het zakelijk kwartaalmagazine en INTO businessclub Leiden. Deze club biedt de leden diverse extra mogelijkheden, zowel online als offline. De kosten bedragen € 450,- ex. btw per jaar.

Wat kun je daar allemaal voor verwachten?

• Toegang tot vier verzorgde netwerkbijeenkomsten per jaar, waarbij de lancering van het magazine centraal staat.

• Logo en contactgegevens vermelding in het magazine op INTO businessclub Leiden ledenpagina, waarvan de eerste keer extra uitgelicht.

• Zes keer per jaar de gelegenheid om een persbericht/nieuwsbericht te laten plaatsen op www.intobusiness.nu/leiden

• Een uitgebreid online bedrijfsprofiel.

Geïnteresseerd?

Je kunt je aanmelden door een mail te sturen naar oscar@intobusiness.nu

We heten je van harte welkom bij de INTO businessclub Leiden!

De volgende bedrijven hebben we recentelijk mogen verwelkomen als nieuw clublid:

EASY FIETS | EasyFiets voorziet in een fiets voor een dag, maand of jaar. Maar net wat jij nodig hebt om mobiel te blijven. Met gerecyclede fiets en een sociale inslag maken we al jaren klanten uit de hele wereld in Leiden blij.

HANDELSBANKEN | Handelsbanken is een fullservicebank voor particulieren, ondernemers en bedrijven. In Nederland richten we ons primair op de hogere marktsegmenten. Maatwerk, hoge servicekwaliteit en een persoonlijke aanpak via een landelijk kantorennetwerk kenmerken onze dienstverlening.

Genieten

voert bijna alle automerken en ontzorgt ondernemers (en particulieren) op alle mogelijke manieren op het gebied van mobiliteit. Van de compacte en elektrische Peugeot e-208 tot grote Mercedes-Benz vrachtwagens en daar tussenin bedrijfswagens zoals de Peugeot Boxer; van private lease tot omvangrijk wagenparkbeheer. Van Mossel gaat veel verder dan verkoop en verzorgt ook het onderhoud en schadeafhandeling voor alle merken. Tel daar financiering en verzekering bij op en je hebt alle facetten van de automobiliteit te pakken. Natuurlijk met een vast aanspreekpunt: namen en mobiele nummers staan op de website. De Vestigingsdirecteur in Leiderdorp of een van de medewerkers staan altijd voor de klant klaar!

Van

INTO businessclub Leiden was voor de lancering van de lente-uitgave te gast bij de Differs Group in Oegstgeest. Leon van Ommen vertelde over hun bedrijf waar de drie elementen kunst, design en mooie auto’s de basis vormen. Op deze locatie vormt een exclusieve autowerkplaats het verrassende decor voor meetings en events. De high-end uitstraling van de locatie en creatieve invulling maken je event hier tot een onvergetelijke beleving. Yachtdesigner Guido de Groot werd door presentator Gert Jan Hennipman geïnterviewd en hij ontving uit handen van Oscar Middeldorp het eerste exemplaar. De mooie mix van ondernemers die aanwezig was genoot zichtbaar van de entourage en het goede gezelschap.

VAN MOSSEL |

Mossel

Betalen pannen koek

Wij begrijpen dat het heel vervelend is als je met niet betalende klanten te maken hebt. Je wil dan alles inzetten (en soms ook zeggen ;-) om je geld te ontvangen. Verstandiger is om gebruik te maken van onze incassospecialisten. Zij hebben de ervaring om de relatie met je klant goed te houden en tot een constructieve oplossing te komen. Klantvriendelijk innen? Met respect beginnen.

'Doelgroepen voor huizen worden kleiner'

Hypodomus ziet nog veel potentie in de Leidse markt

De rente is de laatste twee jaar flink omhoog gegaan: van 1,5% naar nu 4,5%. Dat maakt dat de doelgroepen voor huizen kleiner worden. De schaarste is er echter nog wel. “Die schaarste zorgt ervoor dat huizen snel verkocht worden”, vertelt Rick Rijnbeek, die samen met Martijn den Elsen eigenaar is van het Leidse makelaarskantoor Hypodomus.

Tot twee jaar geleden konden jonge stellen zonder eigen huis op zoek gaan naar een huis van 5,5 ton. “Dat halen ze nu niet meer”, geeft Martijn aan. “Qua financiële ruimte heeft iedereen een stapje terug gedaan. Zochten ze eerst naar een huis van 5,5 ton, tegenwoordig moeten ze in een range van 4 tot 4,5 ton zoeken. De maandlasten zijn gestegen en met die hogere rente ben je nog eens duurder uit.” Wie een bestaande hypotheek heeft, kan nog wel doorverhuizen door de overwaarde op te nemen en een beetje bij te lenen. “Kom je vanuit een huursituatie, dan is het zonder hulp van ouders of eigen geld bijna een kansloze situatie”, voegt Rick toe. “Er zijn ook nog plannen om de huursector aan banden te leggen. Zo komt er nog meer druk op de huurmarkt te staan.”

De tijd dat 30 tot 40 mensen op een bezichtiging af kwamen, is wel voorbij. “Die gekte is er niet meer”,

heeft Martijn ervaren. “Voor een leuk huis kun je echt nog makkelijk 15 tot 20 belangstellenden hebben. Dat is nog steeds ruim voldoende om een huis te kunnen verkopen. De meeste huizen verkopen we nog steeds binnen twee weken.”

Fietsende makelaar

Het zes medewerkers tellende Hypodomus wordt vaak getypeerd als de fietsende makelaar in Leiden en omstreken. Dat dit een gunfactor oplevert, spreekt voor zich. Een belangrijke rol is weggelegd voor de binnendienst. “We hebben geen telefonisten, maar een binnendienst die altijd voor je klaar staat en al je vragen kan beantwoorden”, stelt Rick. “Martijn en ik hebben het over de strategie en de verkoopprijs, maar het grootste gedeelte van het contact verloopt via de binnendienst. Zij nemen Martijn en mij zoveel werk uit handen, dat het daardoor makkelijk loopt. Wij kunnen ons dan weer op nieuwe projecten richten. Er zit nog veel potentie in de Leidse markt.”

HYPODOMUS RIJNBEEK & DEN

Haarlemmerstraat 268 | 2312 GL Leiden 071 - 820 00 11 | mail@hypodomusleiden.nl www.hypodomusleiden.nl

TEKST Martin Hoekstra | FOTO John Brussel

ELSEN

Rick Rijnbeek (l) en Martijn den Elsen

'De sfeer in Leiden vind je bijna nergens anders'

Actieplan impuls Leidse economie begint vruchten af te werpen

In de nieuwste Atlas voor gemeenten is Leiden met stip gestegen van plek 11 naar plek 3. In deze ranglijst worden de vijftig grootste gemeenten van Nederland op meer dan vijftig indicatoren vergeleken. Daarbij wordt gekeken naar onder andere werkgelegenheid, universiteiten, aanwezigheid van groen, woningprijzen en culturele voorzieningen. Leiden is dus een van de aantrekkelijkste steden van Nederland om in te wonen. Een mooie opsteker om samen te blijven werken aan een levendige stad!

In 2021 is de beleidsnota warenmarkt- en retailbeleid Leiden 2021 vastgesteld. Daarin zijn voor zowel de warenmarkten als de retail acties benoemd. Deze acties moesten nog wel geconcretiseerd worden. Dat is vorig jaar gebeurd in een Uitvoeringsplan. Vanuit Centrummanagement Leiden kwam de reactie dat het vooral acties

Gijs: 'We willen de Leidse binnenstad als huiskamer van de Leidse regio onder de aandacht brengen'

Gijs Holla is 47 jaar en woont al sinds 1995 in de binnenstad van Leiden. De oorspronkelijk uit Blerick afkomstige Gijs woont samen met zijn partner Wei. Hij kwam naar Leiden om bestuurskunde en politicologie te studeren. Bestuurskunde hield hij na anderhalf jaar voor gezien, maar politicologie bleek een schot in de roos. Tussen 2006 en 2019 heeft hij in de Leidse gemeenteraad gezeten, soms als duo. Sinds januari 2020 is hij Centrummanager. “Van mijn eigen buurt, zeg ik altijd maar. Elke ondernemer is mij even lief, alleen heb ik als aandachtsgebied de binnenstad en het stationsgebied.”

betrof voor de lange(re) termijn. Corona, energiecrisis, inflatie en personeelstekorten spelen de ondernemer nú parten. Gezamenlijk hebben het Centrummanagement Leiden en de gemeente vervolgens het Actieplan impuls Leidse lokale economie opgesteld met daarin acties die op korte termijn al konden worden uitgevoerd. Gijs Holla, centrummanager sinds januari 2020, en Fleur Spijker, sinds vorig jaar wethouder op het gebied van economie, kennis, sport en gezondheid, geven uitleg over wat er al is gedaan en wat er op stapel staat.

Aantrekkelijke stad

Toen Fleur na haar studie halverwege de jaren negentig in Leiden terugkwam, vond ze het hier maar karig. “Als je ziet wat er sindsdien allemaal gebeurd is, dat is echt fantastisch.” Ze krijg bijval van Gijs. “Het Leiden van nu is echt een ander Leiden dan toen ik hier in 1995 kwam studeren. Het is een hele aantrekkelijke stad geworden. De binnenstad is echt enorm opgeknapt, maar er zijn dingen die nog beter kunnen. Toen ik kwam was er één terrasboot. Kijk nu eens hoe gezellig het buiten is. De sfeer die je hier hebt, vind je bijna nergens.”

Perspectief

Vorig jaar zomer dacht iedereen dat alles weer normaal zou worden. Corona was immers voorbij. Totdat de energiecrisis erin knalde en er sprake was van een torenhoge inflatie. In gesprekken met ondernemers nam Gijs een negatieve teneur waar. “Eigenlijk misschien nog wel negatiever dan tijdens corona. In de coronaperiode had iedereen het gevoel van we doen het samen, maar daarna stond iedereen er helemaal alleen voor. Ik heb een brandbrief naar Fleur gestuurd: ondernemers vragen zich af wat ze moeten doen, of ze hun contract wel moeten verlengen en of ze het überhaupt wel gaan redden met die hoge energieprijzen. We moeten op enige manier perspectief bieden voor ondernemers. Daarom moeten er concrete acties in 2023 en 2024 komen.” Dit heeft geleid tot het opstellen van het Actieplan impuls Leidse lokale economie. Fleur was ook voornemens een aantal concrete acties op te zetten. “Als voorbeeld hebben we in het beleidsakkoord opgenomen dat er extra toiletten moesten komen en dat de coronaterrassen op

bepaalde plekken definitief gemaakt konden worden, omdat we gezien hebben dat dat zoveel gezelligheid met zich meebrengt. We gaan ook de vergunningsverlening voor ondernemers onder de loep nemen. Ze moeten zich welkom voelen als ze iets willen ondernemen.”

Stip aan de horizon

“We hebben eigenlijk alles op een rij gezet, zodat het voor iedereen duidelijk is wat we nu gaan doen”, vervolgt Fleur. “Het ging met name om die stip aan de horizon, zodat ondernemers ook weer perspectief kregen. We gaan gezamenlijk met die punten aan de slag en dat werkt, zeker ook met de inbreng van Gijs. Ook de gemeenteraad sprak waardering uit door meer geld vrij te maken.”

Een van de punten uit het Actieplan was om een aantal stegen aantrekkelijker te maken. “Er zijn workshops geweest met ondernemers uit de stegen, bewoners en andere belanghebbenden”, vertelt Gijs. “Wat zijn jullie ideeën om die steeg aantrekkelijker te maken? Er zijn heel veel leuke ideeën geopperd. Wij zijn nu samen met de gemeente in gesprek of we die ideeën concreet kunnen maken. Rond deze zomer willen we al laten zien wat we concreet gaan doen.”

Zaterdagmarkt

Een ander voorbeeld is de zaterdagmarkt, die een hele belangrijke rol heeft en voor ontzettend veel sfeer zorgt. Kan die niet uitgebreid worden richting de Aalmarkt, zodat daar ook die sfeer erin komt?

Gijs: “Op de zaterdag tijdens de Lakenfeesten gaan we dat voor het eerst proberen. Daarna gaan we goed evalueren. Wat brengt het op, wat zijn nog de uitdagingen en krijg je daar dan ook die bezoekersstroom?”

Fleur geeft aan dat de gemeente meteen aan de slag is gegaan met de terrassen. Wie een coronaterras heeft gehad, kon aangeven of dat definitief gemaakt moet worden. “We hebben een eerste check uitgevoerd wat wel en niet kan. Je moet ook naar verkeer kijken. Daar is een lijst met kansrijke terrassen uitgekomen. Die aanvragen worden nu allemaal officieel ingediend en er wordt gekeken of die vergunningen verleend kunnen worden. Verder gaan we kijken hoe we ondernemers goed van dienst kunnen zijn met de vragen die ze hebben en met de vergunningen die ze willen aanvragen.”

Fleur: 'Het ging met name om die stip aan de horizon, zodat ondernemers ook weer perspectief kregen'

Fleur Spijker is in 1971 in Leiden geboren. Via wat tussenstapjes verhuisde het gezin van de Kooi naar de Merenwijk. Na haar studie rechten aan de Vrije Universiteit in Amsterdam te hebben afgerond, ging Fleur de advocatuur in, aanvankelijk bij Geelkerken en Linskens. Vervolgens werd Fleur, die al 32 jaar samen is met haar man Piet, voor de Zuidas gevraagd, waar ze korte tijd later partner is geworden. In 2016 begon Fleur bij TeekensKarstens advocaten notarissen, maar in 2018 nam ze afscheid om wethouder Duurzame Verstedelijking te worden. Fleur was al in 1994 lid geworden van D66 met stedelijke ontwikkeling in haar pakket. In 2022 is Fleur wethouder geworden met als aandachtsgebieden economie, kennis, sport en gezondheid. Fleur en Piet hebben drie kinderen: Storm (18 jaar), Zilver (20 jaar) en Tijmen (22 jaar).

Toiletten

Zowel Fleur als Gijs hecht veel waarde aan ruim voldoende toiletten in de stad. “Binnenkort komt in de Stadskrant te staan waar we extra toiletten hebben gerealiseerd”, zegt Fleur. “Dat is voor heel veel mensen belangrijk. Ze durven bijvoorbeeld niet een wat langere afstand te wandelen of naar de stad te gaan als ze vaak hoge nood hebben. We zijn nu heel veel toiletten aan het realiseren die ook in de HogeNood-app staan.”

“Dat is een mooi voorbeeld van hoe we samenwerken”, haakt Gijs in. “Als Centrummanagement beheren wij die HogeNood-app. We zetten nieuwe locaties er in, maar we benaderen ondernemers ook of zij hun toiletten open willen stellen.

Ondertussen is de gemeente hard aan de slag om openbare toiletten te organiseren waar je 24 uur per dag terecht kunt. Wij hebben ook gezorgd dat op de informatieborden in de stad een QR-code komt te staan, waardoor je via de HogeNood-app kunt zien waar je naar het toilet kunt gaan.”

Uiteraard zijn er ook grotere plannen die wat meer tijd vergen, zoals de ophoging en uitbreiding van de Haarlemmerstraat parkeergarage, maar ook de fietsenstalling aan de Breestraat-Hartebrugkerk.

“Daar is besluitvorming al ver gevorderd”, weet Fleur. “Dan duurt het even voordat het gebouwd en gerealiseerd is, maar dat is allemaal al in gang gezet.”

Huiskamer van de Leidse regio

Onlangs lichtte Gijs tijdens de Binnenstadsborrel al een tipje van de sluier op. Zo wordt onder het mom van ‘Trakteer jezelf op Leiden’ de regionale marketingcampagne voortgezet om mensen uit de dorpen rondom Leiden te verleiden om op welke dag dan ook naar Leiden te komen om iets te eten, te drinken, naar het theater te gaan of lekker in de Haarlemmerstraat en de leuke winkelsteegjes te shoppen. “We willen de Leidse binnenstad als huiskamer van de Leidse regio onder de aandacht brengen. Als je iets leuks, zoals een boek of schoenen, nodig hebt, moet je automatisch aan Leiden denken en de bus, de fiets of de auto pakken om hier naartoe te komen.”

Fleur vindt de Garenmarkt een mooi voorbeeld van hoe het is geworden. “Echt fantastisch. Als het mooi weer is, zit iedereen daar lekker, iemand speelt op een gitaar en dat alles omgeven door bloemen. Dat is echt heel mooi.”

Uniek

Gijs spreekt in zijn rol vaak centrummanagers uit andere steden. Zij kijken met bewondering naar wat er in Leiden gebeurt. “De manier waarop zo’n actieplan tot stand is gekomen, vind je nergens. Heel veel steden hebben die uitvoeringsnota, maar dat wij samen tot een actieplan komen en daar de schouders onder zetten is uniek.”

“Dat komt doordat Leiden een compacte stad is, waardoor de lijnen ook heel kort zijn”, verduidelijkt Fleur. “Dat maakt dat je elkaar weet te vinden en dat je slagkracht hebt met elkaar. We betrekken ook vastgoedeigenaren erbij. Zij moeten hun pand ook wel eens opknappen en dan hebben zij ook belang bij een goede openbare ruimte. Je probeert dingen te combineren en kiest voor overleg.”

“Vastgoedeigenaren kunnen hun pand opknappen, de gemeente kan iets in de openbare ruimte doen en wij als ondernemersvereniging kunnen dan zorgen voor mooie versiering boven de straat of voor extra groen”, vult Gijs aan. “Als het allemaal rond de Aalmarkt en de Catharinasteeg goed loopt zoals wij dat willen, krijgt dat echt wel een impuls; zowel de invulling als de openbare ruimte.”

“Hetzelfde geldt voor erfgoed”, zegt Fleur. “Iedereen ziet nu in de binnensteden erfgoed gecombineerd met klimaatadaptatie. Daar moeten wij ervaring in opdoen. De een wil zijn pand goed laten zien, de ander vindt dat het leefbaar moet blijven en dan heb je dus vergroening nodig. Het Rijk biedt subsidies om ervaring hierin op te doen.”

Stadsbreed

Criticasters werpen op dat het Actieplan uitsluitend gericht is op de binnenstad. Fleur spreekt dat tegen. Het Actieplan is stadsbreed. “Je ziet dat bepaalde maatregelen wel uitsluitend voor de binnenstad zijn, maar andere maatregelen, zoals de vergunningsverlening, zijn stadsbreed. Ik heb tegen de gemeenteraad gezegd dat ik inzichtelijk wil maken wat ik in de wijkwinkelcentra ga doen. Bijvoorbeeld het Diamantplein, maar ook de Kopermolen waar we enorm investeren in de openbare ruimte. Ik maak dan ook inzichtelijk wat eventueel nog extra zou kunnen. Dan kan de gemeenteraad kijken of er nog een schepje bovenop mag richting de begroting. In principe doen wij echter al heel veel in de wijkwinkelcentra. Waar we investeren in openbare ruimte en

mobiliteit, nemen we direct de vergroening mee. We zijn heel intensief bezig om dat te koppelen. Als we met harde stenen bezig zijn, zijn we ook direct bezig met de vergroening om de stad mooi en leefbaar te maken.”

Vorig jaar zomer stond de stad in bloei, letterlijk.

“Dat was heel erg leuk om te zien”, herinnert Gijs zich. “De openbare ruimte van plekken waar de meeste mensen 20 jaar geleden kwamen, waren sleets en oud. De Breestraat, de Garenmarkt en de Lammermarkt zijn opgeknapt. Er zijn nog een paar plekken rondom het station, waar de gemeente hard aan de slag is om die impuls te geven en wij ons ermee bemoeien dat die impuls er zo snel mogelijk moet komen. Dan gaat het om de kwaliteit van de openbare ruime en de vergroening.”

“Het Singelpark is ook een trekpleister”, meent Fleur. “Veel steden zijn hier komen kijken hoe we dat hebben gedaan. Dat straalt af op de hele stad. We zijn in de stad ook bezig met de riolering en pakken dan direct de vergroening mee. Dat doen we in nauw overleg met bewoners en andere gebruikers. Dat ga je nu zien. Als je ziet wat we allemaal nog in de planning hebben

staan, ook qua investeringen - we hebben het allemaal al financieel uitgezet -, dan gaat het ook daadwerkelijk gebeuren.”

Verduurzamen

Tegenvallers waren er uiteraard ook. “De stijging van de energielasten hadden we niet helemaal voorzien toen we met het warenmarkt- en retailbeleid bezig waren. Die hoge energielasten zijn nu een extra driver om ook echt te verduurzamen.”

“Soms duurt iets langer dan gehoopt”, vindt Gijs. Hij doelt op de voorkant van het centraal station en het busstation. “Dat is een discussie die al heel lang speelt en dat zorgt er ook voor dat daar nog niet die stap is gemaakt die in een groot deel van de binnenstad al wel is gemaakt.”

Fleur vult aan: “We hebben bij het Rijk 190 miljoen euro binnengehaald om te zorgen dat dat station vernieuwd wordt. Alleen zo’n Rijkstraject duurt wel een paar jaar, maar het komt er echt aan. Het geld is gereserveerd. Dan kunnen we ook de verbinding van het snel groeiende Leiden Bio Science Park naar de stad maken.”

Martin Hoekstra | FOTO'S John Brussel

Internationale fiscale knowhow cruciaal

In een steeds globaler wordende economie is het voor internationaal georiënteerde bedrijven essentieel de complexe wereld van belastingen te begrijpen. Een van de meest voorkomende en tegelijk sterk complexe aspecten is de afdracht en terugvordering van de BTW in het buitenland. Het inhuren van de specialisten van PKF Wallast kan daarbij cruciaal zijn.

Jan Sanders leidt het BTW-team van PKF Wallast. Ook is hij kantoorleider van PKF Wallast in Delft en Rotterdam, maar nu zit hij aan tafel op het kantoor in Schiphol-Rijk, dat geleid wordt door Eelco van der Vijver. Eelco geeft daarnaast leiding aan de transactiepraktijk van PKF. Zowel Jan als Eelco werkten jarenlang als fiscalist in het buitenland. Daar hebben zij beiden veel ervaring opgedaan met buitenlandse fiscale aangelegenheden en - zo mogelijk nog veel belangijker - met diverse culturen. Culturen waar vaak andere (gedrags-) normen en waarden bij horen waarvan het belang in de dagelijkse praktijk niet onderschat mag worden. Deze interviewsetting onder de rook van Nederlands grootste luchthaven is dan ook toepasselijk.

Complex en verwarrend

Jan: “Elk land heeft zijn eigen regels en voorschriften, die vaak complex en verwarrend kunnen zijn. Weliswaar binnen Europa uniform gereguleerd op basis van de Richtlijn, maar in de praktijk in elk land met toch weer vele, gedetailleerde verschillen. Wij helpen bedrijven die internationaal zaken doen om door de bomen het bos te blijven zien en zorgen ervoor dat onnodige risico’s en discussies achteraf uitblijven.”

Het team van Jan begrijpt de specifieke vereisten en procedures van verschillende landen en helpt bedrijven niet alleen aan alle wettelijke verplichtingen te voldoen, maar juist ook om de bedrijfsvoering zo in te richten dat de

PKF Wallast verhuist naar

onderliggende processen goed staan. Hierbij werkt het team nauw samen met de klant om de nodige informatie te verzamelen, de juiste parameters te definiëren en samen met de klant te zorgen voor de juiste onderbouwing en documentatie. Dit voorkomt niet alleen boetes en sancties, maar vermindert bovenal het toekomstige risico op juridische geschillen en discussies. Niet alleen van groot belang in de dagelijkse gang van zaken, maar bijvoorbeeld zeker ook in het kader van een beoogde overname. “Op het moment dat je een verkoop van je onderneming overweegt, wil je niet dat de waarde wordt gedrukt omdat je dit soort zaken niet op orde had.”

Terugvorderen BTW

Los van de inrichting van de processen bij en met de klant, helpen Jan en zijn team natuurlijk ook bij de internationale compliance en het eventuele terugvorderen van buitenlandse BTW. Jan: “Wanneer een onderneming actief is in het buitenland, kan het te maken krijgen met een veelheid aan verschillende BTW-verplichtingen en -regels. We zien geregeld dat partijen daar onvoldoende op voorbereid zijn, waardoor de internationale BTW een brei van afdrachten en vorderingen wordt. Dan kan de BTW onbedoeld opeens een grote impact op de cash flow hebben.” Het netwerk van PKF International, waar PKF Wallast deel van uitmaakt, is actief in 150 landen wereldwijd. Veel klanten komen bij het BTW-team van Jan binnen via een van de kantoren uit het

Pharos-gebouw in Hoofddorp

Deze zomer verhuist PKF Wallast van Schiphol-Rijk naar het Pharos-gebouw in Hoofddorp, dat door architecten wordt geroemd als een ‘lichtend baken van duurzaamheid en welzijn’. Het nieuwe PKFkantoor krijgt een opener werkvloer, maar krijgt bovenal veel nadrukkelijker ook een ontmoetingsfunctie. Medewerkers en klanten worden uitgenodigd naar Pharos te komen en de warme sfeer te ervaren. Eelco van der Vijver: “Wij zijn trots op ons nieuwe kantoor, dat verbindt en inspireert. En dat tevens een duurzame en gezonde werkomgeving biedt. Bovendien betekent dit kantoor een nieuwe stap op weg naar nog aantrekkelijker werkgeverschap. PKF is al jaren Great Place to Work Certified, en daar zal het nieuwe pand alleen maar nog meer aan bijdragen.”

buitenland. Eelco: “Dat is het voordeel van de internationale organisatie die PKF is. Hierdoor kunnen wij de klanten als één team bedienen, of het nu gaat om internationaal werkgeverschap, BTW of fusies en overnames.”

Kosten

Natuurlijk kost het goed inrichten van administratie en processen geld. Maar uiteindelijk kost dat slechts een fractie in vergelijking met een scenario waarin fouten worden gemaakt. Onvoldoende inzage, cashflownadelen, boetes en boekenonderzoeken kosten tijd, geld en een boel negatieve energie. Tijd, geld en energie die de onderneming beter aan de kernactiviteiten kan spenderen. Daarbij drukt het de waarde van een onderneming. En andersom geldt natuurlijk hetzelfde; op het moment dat je overweegt een (buitenlandse) onderneming over te nemen wil je je aandacht kunnen richten op de business en de integratie daarvan, niet op het repareren van slecht geïmplementeerde processen. Dit zijn dan ook specifiek zaken waar wij ons op richten tijdens een due diligence.”

Brexit

De vraag naar internationale expertise en BTWspecialisten is op dit moment enorm. Jan en Eelco wijten dat, naast personeelstekorten in het algemeen, mede aan de Brexit en corona, die hebben gezorgd voor ontregeling van de bestaande orde. Belastingwetten zijn voortdurend aan verandering onderhevig, zowel op nationaal als internationaal niveau. De specialisten van PKF Wallast volgen deze ontwikkelingen op de voet en zorgen ervoor dat de klant altijd up-to-date is en zich aan kan passen aan wijzigingen in regels

Jan Sanders

en voorschriften. Jan: “Brexit heeft een enorme impact gehad op de BTW en douane, maar ook op de andere disciplines nu de Europese richtlijnen op het gebied van belastingen niet meer op de UK van toepassing zijn. Ook hier geldt weer: tijdig handelen voorkomt een hoop ellende nadien.”

Gemoedsrust

Zo dragen Jan en zijn mensen bij aan de gemoedsrust van de klant. Immers, het idee van complexe belastingregels en potentiële fiscale geschillen kan stressvol zijn voor ondernemers.

“Ons werk draait, naast kennis van zaken, om de klantbeleving”, stelt Eelco. “Die wil gewoon dat het goed geregeld wordt. En juist daar komt dan de internationale ervaring van pas. Schakelen met meerdere nationaliteiten en culturen teneinde gezamenlijk aan de oplossing te werken.”

Jan: “Onze uitdaging is om zo geruisloos mogelijk zorg te dragen voor een goede afhandeling. Dat doen we door hands-on te werk te gaan, niet te verdwalen in details en snel te handelen door de kortste lijnen te hanteren, maar altijd zonder concessies te doen aan de kwaliteit van ons werk.”

PKF WALLAST

Beechavenue 78-80 (tot medio deze zomer)

1119 PW Schiphol-Rijk

020 - 653 18 12

amsterdam@pkfwallast.nl

www.pkfwallast.nl

Eelco van der Vijver

'Uitdaging is om geruisloos zorg te dragen voor een juiste fiscale integratie'

We gaan de goede kant op, de Leidse regio groeit en bloeit. Het potentieel is groot, laten we dat verzilveren. Wat zeg ik verzilveren, we hebben goud in handen! Dat waren mijn eerste gedachten na het lezen van het artikel uit de regiokrant ‘Tijd rijp voor Brainport 071’ naar Eindhovens voorbeeld. “We naderen een punt dat Leiden en omliggende gemeenten haar vleugels nationaal en internationaal moeten uitslaan.” Tenminste dat beweert het respectabele onderzoeksbureau Blaauwberg. En hoewel ik niet op de precieze cijfers, grafieken en andere data kan leunen, heb ik dat idee zeker ook.

Kijk, de 071-regio heeft een zeer gunstige geografische ligging precies tussen onze hoofdstad en de grootste haven van Europa. Met als achtertuin de politieke macht en Schiphol als economische hub, waar binnen twaalf uur reizen zo ongeveer de hele wereld bereikbaar is. Voor dat laatste geldt natuurlijk zo lang het nog mogelijk is, als Schiphol niet vleugellam wordt gemaakt door allerlei opgelegde beperkingen.

Goud in Handen JESSE

Grote aanjager in de regio blijkt het Leiden Bio Science Park met al haar LifeScience bedrijven. Tegenwoordig vind je er ook op kleinere schaal ‘space’ en biodiversiteit bedrijvigheid. Prachtig, zou je denken, maar schuilt hier niet een zeker risico in? De afhankelijkheid van één dominante sector geeft mij allerminst een comfortabel gevoel. Dat hebben ze namelijk in Eindhoven ook geweten eind jaren 70, begin jaren 80. Door de opkomst van de lagelonenlanden volgden massaontslagen bij onder andere Philips.

Een bepaalde balans in de regio zal dus veel meer vertrouwen geven. Spreiding van sectoren, en niet als 071-regio overheersend inzetten op Bio Science. Nieuwe of bestaande ondernemingen die buiten deze sector vallen, moeten óók gefaciliteerd worden waar het kan. En dat betekent in veel gevallen dat deze ondernemers de ruimte moeten krijgen zich als nieuwkomer te vestigen of als bestaand bedrijf uit te breiden in onze regio. Daar knelt het in veel gevallen. Mijn suggestie is

kans geven aan deze regionale bedrijven om hier grensverleggend te kunnen ondernemen.

Zonder twijfel, we hebben hier groeiend goud in handen!

Jesse Blonk is partner bij Barnhoorn Bedrijfsmakelaardij

Op zoek naar 'stroom'versnelling

De plek van bedrijventerreinen in de energietransitie

Bij de energietransitie op bedrijventerreinen zijn veel partijen betrokken: gemeenten, ondernemers en energieleveranciers. De wil is er om stappen te zetten, de hobbels zijn er echter ook. Marnix Zwart bracht dit in kaart, in opdracht van Economie071 en Ondernemend Leiden. De bevindingen uit zijn rapportage stonden centraal in een goed bezochte bijeenkomst in PLNT Leiden. Deze werd gehouden om alle uitdagingen te leren kennen en versnelling op gang te brengen.

"Tijdens de avond werd duidelijk dat in deze tijd van verandering en vernieuwing, er enorme kansen zijn voor ondernemers om een duurzame en toekomstgerichte koers te varen. Ook gemeenten hebben daarin een rol", zegt wethouder Jacco Knape van gemeente Katwijk als hij terugkijkt op de bijeenkomst. "Door de uitdagingen samen aan te pakken, kunnen we niet alleen bijdragen aan een beter milieu, maar ook nieuwe markten en businessmodellen creëren die ons als regio economisch voordeel opleveren. We moeten samen optrekken en bouwen aan een groene en bloeiende toekomst waarin duurzaamheid en succes hand in hand gaan."

Perspectief

Nico Tates, voorzitter van Ondernemend Leiden vult aan: "Wij hebben het idee dat we nog te weinig opschieten in deze hele complexe discussie. Daarom roepen we gemeenten op om duidelijk te

zijn over wat ondernemers kunnen verwachten. Investeringen kunnen alleen gedaan worden als er perspectief is voor de langere termijn. En tegen ondernemers zeg ik: maak een stap waar dat kan."

Nico Tates (l) en Jacco Knape

Praten mét elkaar

Die gezamenlijke toekomst ziet Cees-Jan Pen, lector De ondernemende regio van Fontys Hogeschool, ook voor zich. Als avondvoorzitter vat hij het als volgt samen: "Na de presentaties en het panelgesprek gingen de deelnemers met elkaar in gesprek. Dat is zo belangrijk: niet praten over, maar mét elkaar. Dat geeft een goede basis voor samenwerking en vertrouwen. Dat is hard nodig om de duurzame potentie van bedrijventerreinen te benutten. Die potentie is heel groot als het gaat om CO2-reductie en energiebesparing. Naast woonwijken moet er dus ook volop aandacht zijn voor werkwijken."

Investeren

"De avond bevestigde voor mij de grote betrokkenheid die ik gemerkt heb tijdens mijn interviews", zegt Marnix Zwart, KAM-adviseur, parkmanager en opsteller van de rapportage. "Alle partijen kunnen concreet aan de slag, en zullen elkaar daarvoor moeten opzoeken. In de deelsessies kwam opnieuw naar voren dat ondernemers graag zekerheid willen op langere termijn, maar ook dat zij sneller stappen durven te zetten als er een risicofonds is als achtervang. Daarnaast is regie nodig van de overheid in richting, snelheid en in de benodigde ruimtelijke ordening. Belemmerende voorwaarden moeten daarbij zoveel mogelijk worden weggenomen en informatie moet goed worden ontsloten, bij voorkeur via een centraal loket. Dan ontstaat het benodigde vertrouwen dat nodig is om te investeren."

LEES VERDER

Koplopers

"Met een coalitie van koplopers waar gemeenten goed naar luisteren, kan er veel moois ontstaan", denkt Marnix Zwart. "Zorg daarbij als wetgever dat de (‘papieren’) congestieproblematiek verdwijnt en maak verdergaande samenwerking mogelijk. Veel goedwillende ondernemers zijn de afgelopen jaren tegen drempels aangelopen. Daar zijn nu vaak al oplossingen voor die men nog niet kent. Het zou mooi zijn als alle betrokkenen die concrete handschoen meer gaan oppakken."

De rapportage naar aanleiding van de interviews is te vinden op www.economie071.nl. Hierin vind je ook concrete adviezen voor ondernemers, gemeenten en marktpartijen.

Laat 10.000 bloemen bloeien

Cees-Jan Pen: "Ik zag in de deelsessies bij veel mensen privé en zakelijk een grote maatschappelijke betrokkenheid. Men wil beter zorgen voor onze leefomgeving en dit goed nalaten aan toekomstige generaties. Er gebeurt al zoveel dat je bijna geen overzicht meer hebt en dat is juist prima. Laten we van 1000 naar 10.000 bloemen bloeien gaan!"

Op het dakterras werd nog verder nagepraat en werden nieuwe contacten gelegd.

ZZ Leiden gaat over grenzen

en door opnieuw de titel te veroveren van de BNXT League, de gecombineerde competitie met Belgische en Nederlandse ploegen. Drie titels, wat in sportkringen de treble wordt genoemd.

Voor Marcel Verburg, voorzitter van Zorg en Zekerheid Leiden Basketball, behoort de vijfde wedstrijd van de play-offs om het landskampioenschap tegen Donar thuis in een rij wedstrijden waar het publiek jaren later nog over zal spreken. Daar hoort natuurlijk de beslissende wedstrijd om de titel uit 2011 ook bij, waarin Zorg en Zekerheid Leiden Basketball na drie verlengingen als kampioen uit de bus kwam. “De vijfde wedstrijd van 29 mei 2023 tegen Donar was misschien nog wel bijzonderder”, meent Verburg. “Met nog

2’41 te spelen 16 punten achter staan en dan nog winnen. Met een bijzondere setting op het veld: vier Nederlanders en een Amerikaan tegen de buitenlanders van Donar. Het was echt bijzonder wat daar gebeurde.”

Als gevolg van het landskampioenschap mag Zorg en Zekerheid Leiden Basketball zich opmaken voor Europees basketbal. “Wij willen graag meespelen in de Basketball Champions League en het liefst in Leiden”, geeft Verburg aan. “Wij gaan onderzoeken of dat toch mogelijk is. Hoe gaaf zou het zijn als

Zorg en Zekerheid Leiden Basketball verlegt opnieuw zijn grenzen. Sportief gezien door voor het eerst in de Leidse basketbalgeschiedenis de double te pakken (landskampioen en bekerwinnaar)

Daarnaast gaat de Leidse basketbaltrots komend seizoen de thuiswedstrijden spelen in de nieuwe hal, Sportcomplex 1574 genaamd.

we hier mogen spelen en ons kwalificeren voor het reguliere seizoen van de Basketball Champions League?”

Nieuwe hal

Als alles volgens plan verloopt, neemt Zorg en Zekerheid Leiden Basketball komend seizoen zijn intrek in Sportcomplex 1574. “In de nieuwe hal kunnen we de leden van onze businessclub beter faciliteren dan dat we nu in Vijf Meihal en de Home Town Lounge doen”, stelt mede-oprichter Theo Knijnenburg. “Wie wil zich niet aansluiten bij een kampioen en bij dé businessclub van Leiden? Voor bedrijven die Europees denken, kunnen wij een prima uithangbord zijn.” Verburg is het roerend met hem eens. “Als je het enthousiasme ook ziet. Na het winnen van het kampioenschap hebben veel ondernemers mij gefeliciteerd. Kunnen we het niet nog groter maken, vroegen zij zich af.”

Aandacht in binnen- en buitenland

Zorg en Zekerheid Leiden Basketball is het afgelopen seizoen vaak in beeld geweest. Zo werd een aantal wedstrijden in Nederland uitgezonden via de NOS (zie kader), maar ook bij Sleutelstad TV en andere regionale omroepen. In België werden wedstrijden van Zorg en Zekerheid Leiden zowel bij publieke als commerciële omroepen in beeld gebracht. Daar zat ook The Night of the Giants bij. Zorg en Zekerheid Leiden Basketball speelde toen voor bijna 13.000 toeschouwers tegen Telenet Giants Antwerp.

Ook op social media is er in binnen- en buitenland veel aandacht voor Zorg en Zekerheid Leiden Basketball. De laatste 2’41 minuut van wedstrijd 5 van de nationale play-offs tegen Donar is in heel Europa bekeken. Via de site van de FIBA is er ruim aandacht aan het slot van die wedstrijd besteed. Bij het Italiaanse Il Giornata Tipo trok dit afsluitende deel van de wedstrijd 200.000 views.

“Dit moet toch voor veel bedrijven en instellingen uitermate interessant zijn”, besluit Knijnenburg.

ZORG EN ZEKERHEID LEIDEN BASKETBALL

Boshuizerlaan 1

2321 SG Leiden

071 – 572 25 19

commercie@eredivisiebasketballleiden.nl

www.eredivisiebasketballleiden.nl

Kijkcijfers sinds maart

12 MAART 2023: 435.000 KIJKERS

Bekerfinale live uitzending op NPO 1

12 MAART 2023: 840.000 KIJKERS

Bekerfinale samenvatting op NPO 1

18 MAART 2023: 528.000 KIJKERS

ZZ Leiden - Oostende | samenvatting op NPO 1

21 MEI 2023: 462.000 KIJKERS

ZZ Leiden – Donar | live uitzending op NPO 1

29 MEI 2023: 387.000 KIJKERS

ZZ Leiden – Donar | live uitzending op NPO 1

TEKST Martin Hoekstra | FOTO Marja van Tilburg

Colofon

Thema Herfst 2023

Duurzaamheid We zijn nog maar net begonnen

Thema Winter 2023

Veilig ondernemen Voorkomen is beter dan genezen

Thema Lente 2024

Veranderen Noodzaak of Keuze?

Thema Zomer 2024

De maakindustrie Let's make things better

UITGEVERIJ ADRES

TELEFOON E-MAIL

INTERNETADRES

UITGEVER HOOFDREDACTIE REDACTIE EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

INTO business Leiden

INTO business Leiden verschijnt 4x per jaar en wordt gratis verspreid bij alle bedrijven en instellingen binnen Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude, Voorschoten, Oegstgeest, Warmond en Wassenaar.

VORMGEVING

VERKOOP DRUK

ADRESWIJZIGINGEN

OM business media B.V.

A. van Leeuwenhoekweg 36-A5 2408 AN Alphen aan den Rijn 06 - 51 57 78 86 oscar@intobusiness.nu www.intobusiness.nu

Oscar Middeldorp

Oscar Middeldorp

Dennis Captein, Martin Hoekstra, May-lisa de Laat, Mathijs Stel, Joep Derksen, My happy writings en Joke Busschots

Martin Hoekstra

John Brussel, Marja van Tilburg, Sven van der Vlugt, Jobo, Julia Captein, Michel ter Wolbeek en Nico Kroon

Sevenwords, Erik Straver

Oscar Middeldorp (06-51577886)

Veldhuis Media, Meppel Adreswijzigingen kunnen doorgegeven worden via oscar@intobusiness.nu

Voorschoten

Oegstgeest

Zoeterwoude

Alphen

Alkmaar

Amstelland

De Venen

Duin- en Bollenstreek

Gouda

Haarlem en IJmond

Haarlemmermeer-Schiphol

Westfriesland

Zaanstreek

Zoetermeer

Dit magazine wordt via een gratis abonnement verzonden aan ondernemers in het MKB, bestuurders van organisaties en (eind-)beslissers bij gemeenten in het verspreidingsgebied. Wilt u ook het magazine ontvangen of liever niet meer? Mail ons op oscar@intobusiness.nu en uw aan- of afmelding wordt verwerkt. Wilt u weten welke gegevens wij van u bewaren in onze administratie? Op onze website www.intobusiness.nu leest u onder ‘over ons’ onze privacyverklaring.

COPYRIGHT | Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever-directie. INTO business Magazine BV is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave en niet verantwoordelijk voor handelingen van derden welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave.

Wassenaar

Reik naar de sterren

Wat bezielde Elon Musk toen hij SpaceX oprichtte? Ruimtevaart is een uitermate uitdagende sector die een zeer groot beroep doet op visie, financiën en geduld. In dat laatste blinkt hij niet erg uit.

Velen beschouwen zijn ambities als ‘niet haalbaar’: een menselijke samenleving laten ontstaan op Mars om als soort te overleven. Kritiek deert hem niet en speelt hem wellicht zelfs in de kaart. Musk daagt de gevestigde orde uit, brengt de boel in beweging en plaveit de weg voor hen die het uiteindelijk werkelijk moeten gaan maken: de jonge mensen in zijn bedrijf die out-of-the-box durven denken. Dáár zit zijn kapitaal.

Al tijdens mijn training bij SpaceX viel het me op: er liepen daar heel veel jonge mensen met een enorme drive die een grote verantwoordelijkheid kregen. Het deed me denken aan het Amerikaanse Apolloprogramma. Toen John F. Kennedy als Amerikaanse president in 1961 aan het Congres zijn wens kenbaar maakte om binnen het decennium een mens op de maan te zetten, leek die ambitie absoluut onhaalbaar. NASA telde op dat moment maar een paar duizend medewerkers en had nog niet eens een mens in een baan om de aarde gebracht! Maar de Amerikanen gingen deze gigantische uitdaging aan. “Not because they are easy, but because they are hard”, zoals Kennedy verwoordde. De hoeveelheid mensen die betrokken waren bij het Apolloprogramma, groeide in enkele jaren tijd naar het onvoorstelbare aantal van 400.000. Gemiddelde leeftijd? Slechts 28 jaar. En het lukte: negen jaar na Kennedy’s toespraak zetten Neil Armstrong als eerste mens ooit voet op de maan.

Over een jaar of twee zullen er opnieuw mensen naar de maan reizen. Maar Musk zou Musk niet zijn als zijn ambitie met SpaceX niet veel verder zou reiken. De ondernemer heeft aangekondigd binnen dit decennium mensen naar Mars te willen brengen. Ook dit lijkt een onhaalbare missie, maar Musk heeft het goed door: jonge mensen

ANDRÉ KUIPERS

denken niet in onmogelijkheden, maar in kansen. Door te reiken naar de sterren, komen dromen binnen handbereik. Dat is grensverleggend. De jonge generatie bij SpaceX zou ons zomaar versteld kunnen doen staan.

André Kuipers (1958) is arts, astronaut en spreker. Hij is de eerste Nederlander met twee ruimtemissies op zijn naam. In totaal bracht André 204 dagen door in het internationale ruimtestation ISS. Als ‘ambassadeur van de aarde’ inspireert hij jong en oud voor technologie en innovatie, wetenschap en duurzaamheid.

NIEUW! EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR BIJ BOONEKAMP

BLOND Een intrigerend lekker blondje!

BLIJER Blond heeft een heerlijk fris bitter/zoete dronk met bloemige aroma’s en een mooie volle schuimkraag. BLIJER Blond is erg fris en vol van smaak. Gebrouwen met zuiver water, passie en vakkennis.

Exclusief verkrijgbaar op fust.

Geniet, maar drink met mate. Geen 18, geen alcohol.