HAZIRLAYANLAR MELEK KÖKSALAN ESİN ALPER AMELITA AKYAR
EDİTÖR ZEYNEP ENGİN
EKİM 2012
•MONTESSORI FELSEFESİ •EYLÜL AYINDA ÇALIŞTIĞIMIZ MONTESSORI MATERYALLERİNDEN ÖRNEKLER •EKİM AYI KÜLTÜREL KONULARI •BRANŞ ETKİNLİKLERİ İngilizce
Müzik Beden Eğitimi Görsel Sanatlar Satranç
Bale /Modern Dans EKİM AYI SOSYAL ETKİNLİKLERİ KİTAP ÖNERİLERİ REHBERLİK BİRİMİ
SEVGİ MENÜSÜ DOĞUM GÜNLERİMİZ FMV | Ekim 2012 |
GELİŞMENİN 4 AŞAMASI Taban çizgi hayatı temsil eder. Bu düz çizgideki noktalar gelişim aşamalarını göstermektedir. Ateş, psişik hayatın yaşamsal güçlerini(libido, hormé)temsil eder. Üçgenin kenarlarını oluşturan oklar her bir aşamadaki gelişme ve gerileme özelliklerini temsil eder. Her aşamanın ortasına denk gelen tepe noktası gelişimin maksimum düzeye ulaştığı noktadır. Bu noktaya ulaşıldığında artık o aşamaya ilişkin gelişim özelliklerinin sona erdiği anlamı vardır. Artik yeni özellikler ortaya çıkacaktır. Bu özellikler derece derece gelişecek ve belirli bir aşamada gerileme çizgisi ile temsil edilen aşamada yavaş yavaş kaybolacaktır. 4 üçgen vardır. 1. ve 3. kımızıdır ve ikiye bölünmüştür. Bu bölünme, bu gelişim sürecinin zonalarını ifade eder. 3. ve 4. üçgen mavidir ve bölünmemiştir. Kırmızı çizgiler kalındır, çünkü bu aşamada endokrin (hormon) salgıları çok aktiftir. İnce mavi çizgiler yaratıcı dönemleri takip eden gelişim dönemlerini belirtmektedir. Sayılar her bir gelişim dönemini kapsayan yaşları göstermektedir. 0’ dan ya da doğumdan başlamakta ve 24 yaş kadar uzanmaktadır.
1. AŞAMA: TRANSFORMASYON (DÖNÜŞÜM) 0 – 3 YAŞ: BİLİNÇDIŞI ZİHİN Bu aşamada zihin herhangi bir ayırım yapmaksızın ve bilinçdışı olarak çevreden sürekli izlenim emmektedir. Diş dünya hakkında tam bir bilinç yoktur. Montessori çocukları 2 ½ yaşında alır. Bu, en hızlı öğrenme yaşıdır. Çocuğa sadece uyarıcı verilir, sonrasını o kendisi halleder. Bu dönemde çocuklar fiziksel olmaktan çok ruhsaldırlar. Diğer ruhsal alanlar ve organlar gibi zeka da gelişmeye başlar. Muhakeme, hayal gücü, irade, hafıza, bilinçli zihin, itaat hatta dil gelişmeye başlar. Bu nedenle bu dönemde çocuk hangi dili duyarsa o dili konuşacaktır.
Bu dönem, yeni doğanın kendi potansiyellerinden yararlanarak yaratma dönemidir. Bu dönemde bizler, doğrudan öğretemeyiz. Çocuklar emerler. Yeni doğan bebek birçok farklı güce sahiptir. Bu nedenle, yürümeye bile başlamadan önce çevresindeki
her şeyi içine alabilir. Bunu, bilinçdışı zihnin emici güçleri ile yapar.
3 – 6 YAŞ: BİLİNÇLİ ZİHİN Çocuk derece derece bilinçdışından bilince doğru geçmektedir. Hareket yoluyla bilinçli hale
gelir. Bu aşamadaki çocuk engellenir, başka bir deyimle bağlanırsa o zaman zekası gelişemez. Çocuk ellerini kullanır ve bu yolla daha önceden bilinçdışı zihninin depoladıklarını bilincine taşır. Ve oyun adı altında, çevresinden edindiği tecrübeler yoluyla, daha önceden bilinçdışı olarak edindiği izlenimlerini tekrarlar.
Bu, birinci alt aşamada yaratılmış olan alanların daha ileri düzeyde geliştirilecek yapılandırıldığı bir aşamadır. Bu aşama, çocuğun çevresinden artık bilinçli olarak alması açısından ilk alt aşamadan
farklıdır. Yaratmış olduğu alanları kullanarak çocuk şimdi iradelidir, hatırlayabilir. Çocuğun Egosu ona rehberlik eder ve onu yönlendirir. Bir bütün olarak düşünüldüğünde bu ilk aşama, bireyin oluşturulduğu aşama olarak kabul edilebilir. Ancak çocuk halen bir sosyal varlık değildir. Enerjisi, yeni fonksiyonların kazanılması ve mükemmelleştirilmesine yönlenmiştir.
0 – 6 YAŞ ÇOCUĞUNUN İHTİYAÇLARI: Bu dönemdeki çocuğa doğrudan yardım edilemez. Çocuğun ihtiyacı olan şey, bir yetişkinin müdahalesi olmaksızın kendi isteği ve girişimi ile özgürce davranmak olanağına sahip olmaktır.
Çocuğun kendi faaliyetlerini kendisinin seçebileceği ve kendi sosyal bağlantılarını kurabileceği hazırlanmış bir çevreye ihtiyacı vardır. Özgür bırakıldığı zaman kendisi için bir şeyler yapmayı öğrenir. Yeni ahlaki ve sosyal tutumlar geliştirir. Çalışmak için doğru materyaller verildiğinde yazmayı, temel sayı kavramını ve diğer zihinsel faaliyetleri öğrenir. Bunu kendi isteği ile ve yorulmadan yapar.
Çocuğa, duyuları yoluyla yardım edilebilir. Çünkü bizler ancak duyu organlarımız vasıtasıyla sentez yapabiliriz. 2. AŞAMA: 6 – 12 YAŞ: BENZER GELİŞMELERİN OLDUĞU DÖNEM Bu, sakin bir yaş grubudur. Hem bedenin hem de zihnin çok güçlü, sağlam olduğu bir dönemdir. Hastalık çok az görülür.
Çocukluk hatları kaybolmaya başlar. Süt dişleri düşer, yerine kalıcı dişler gelir. Bu dönemin en önemli özelliği grup içgüdüsünün varlığıdır. Sürekli gruplar kurarlar. Birbirlerini aralar, bir araya gelirler. Başkaları ile birlikte olmaktan mutlu olurlar. Sıkılgan ve mahcupturlar.
İlgileri konusunda emin ve kararlıdırlar. Kendi işleriyle meşguldürler. Bu dönemde, muhakeme yetenekleri güçlenir. Bir davranışın doğruluğu ya da yanlışlığını araştırma eğilimi vardır. Somuttan soyuta doğru geçilir. Öğrenme ve ezberleme kapasiteleri çok fazladır.
6 -12 YAŞ ÇOCUĞUNUN İHTİYAÇLARI: Geniş anlamda sosyal ilişkilerin olduğu bir çevre (sosyalleşme, oyun arkadaşları) gereklidir. Materyaller yalnızca tanımlamamalı, aynı zamanda şeylerin nedenlerini de açıklamalıdır. Kendi kapasitesinden daha ileride olan bilgilerin kaynaklarına ulaşabilmelidir. Bu, çocuklara sözlük, ansiklopedi vs. kullanımının öğretildiği dönemdir. Hayal gücü yapılandırılmalıdır. İzci grupları gibi aktiviteler tavsiye edilir. Burada çocuklar gündelik yaşam egzersizlerini pratik yapma olanağı bulurlar. 3. AŞAMA: DÖNÜŞÜM AŞAMASI 12 – 15 YAŞ – İLK ALT AŞAMA: ERGENLİK Bu dönem çocukluktaki 0 – 3 yaş dönemi ile benzerlikler gösterir. Çünkü burada da büyük dönüşümler, değişimler olmaktadır. Bunlar hem fiziksel hem de ruhsaldır. Ergenliğin gelişi çocukluğun bittiğine işaret eder. Sağlık açısından en hassas dönemdir. Kol ve bacak gibi uzuvlardaki gelişme çok fazladır. Bu yüzden vücut orantısız gibi gözükür. Gırtlak aynı şekilde gelişme göstermez. Bu nedenle bu yaş grubu akciğer hastalıklarına çok yatkındır. Bağırsaklar da henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu dönemde ergenler hem duygusal hem de fiziksel olarak çok zayıftırlar.
15 – 18 YAŞ – İKİNCİ ALT AŞAMA: ADOLESAN Bu aşamada artık gırtlak ve kaslar gelişir. Biyolojik belirtiler ve fiziksel değişiklikler daha fazla ortaya çıkar (ses, göğüsler, gırtlak kemiği gibi). Hormon salgıları nedeniyle fiziksel denge bozulur. Cinsiyete bağlı olarak kimlik problemleri yaşarlar. Be nedenle, bu dönemde, ev ortamının güçlü olması, Anne ve Baba rollerinin belirgin olması gerekir. Bu aşamada birey yaşça büyümektedir ancak fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak zayıftır. Aşırı hassasiyet nedeniyle genel özelliklerinde çelişkili ve kararsızdır. Bu aşamada entelektüel kapasite düşer, beyinin emici gücü zayıflar. Sosyalleşmeye yöneliktirler. Bu dönemde çocuklara çok fazla iş verilmemelidir. Sempati ve anlayış göremezlerse otoriteye karşı gelme eğilimi vardır. Sosyal bir varlık olarak hayatı ile ilgili her şeye karşı aşırı bir hassasiyet vardır Sosyal statüler arasındaki farklılıkların bilincine varır. Toplumun farklı bir üyesi olarak kendi benliğinin farkına varır. Grupta emniyet arar, arkadaşlarına güvenmek ister. Her tür eleştiriye karşı çok hassastır ve hemen kendisi ile alay edildiğine düşünür. Gözlendiğini zanneder, bir gruba dahil olma konusunda kaygılıdır.
15 – 18 YAŞ GRUBUNUN İHTİYAÇLARI: Mutlaka değer verilmeli, saygı gösterilmelidir. En önemli ihtiyacı doğru sosyal uyumdur.
İçinde yaşadığı toplumun yapısını tanıyabileceği bir çevreye ihtiyaç duyar. Sosyal hayata kendine güvenli ve kapasitesinin farkında olarak girmesine yardım edilmelidir. Maria Montessori “Gençlik Evleri” tasarlamıştır. Bu evlerde bir adolesan
toplum fikri, toplumun yapısı ve bireylere getirdiği yükümlülükleri öğrenebilir. Gençler için düzenlenmiş bu mekanlarda bir adolesanın hayatı öylesine düzenlenmiştir ki buralardaki sosyal yaşama katılarak, hazırlanmış bir çevrede çalışarak yetişkin toplumuna katılmaya hazır hale gelir. Çalışmalar, gencin, üretim veya ticaret gibi toplumun yapısını anlamasına yardım edecek bazı pratik aktivitelerle ilişkilidir. Ekonomik güvenini sağlayabileceği bir bağımsızlığa da ihtiyaç duyar.
Avuçlama Çalışmaları (2.5 – 4.5 yaş) •
Direk Amaç: Bir taraftan bir tarafta avuçlama egzersizi yapmak.
•
Dolaylı Amaç: İnce motor kontrolünün geliştirilmesi. Dikkat ve düzenin geliştirilmesi.
Kaşıklama Çalışmaları (2.5 – 4.5 yaş) •
Direk Amaç: Bir taraftan bir tarafta kaşıklama egzersizi yapmak.
•
Dolaylı Amaç: İnce motor kontrolünün geliştirilmesi. Dikkat ve düzenin geliştirilmesi.
Boşaltma Çalışmaları (2.5 - 4.5 yaş) •
Direk Amaç: Bir kaptan bir kaba uçlarını birbirine değdirmeden
boşaltabilmeye hazırlık. •
Dolaylı Amaç: Kasların koordinasyonu. Hareketin kontrolü. Kalem tutmaya hazırlık.
Açma ve kapama çalışmaları (2.5 – 4.5 yaş) •
Direk Amaç:
Açma ve kapamayı öğrenme
•
Dolaylı Amaç: Kasların organizasyonu, hareketlerin koordinasyonu ve gelişmesi. Bağımsızlığın ve konsantrasyonun kazanımı.
Üç Parmak Çalışması Direk Amaç: Kalem tutmak için parmakları hazırlar.
Pembe Kule Direk Amaç: a) Farklı boyutları görme duyusu ile ayırt etme b) El ve kol kontrolünü sağlama Dolaylı Amaç: a) İstemli hareketlerin eğitimi. b) eli yazmaya hazırlama
c) Küpün katlarını öğrenmeye hazırlık d) Matematiksel zekaya hazırlık
Kahverengi Merdiven Direk Amaç: Boyuttan görsel ayırt edilmesi Dolaylı Amaç: a) İstemli hareketlerin eğitimi b)Karesini alma kavramı için matematiksel algılamaya hazırlık
Tokmaklı Silindir Bloklar /4 adet Direk Amaç: Dolaylı Amaç:
Görsel yargı - Kalem tutmak için parmakları hazırlar. - Konsantrasyon ve düzen - Muhakeme gücünü harekete geçirmek - Hafıza alıştırması
- Dikkat süresini uzatmak
Kırmızı Mavi Sayı Çubukları (3.5 yaş)
Direk Amaç: 1’den 10’a kadar sayı kavramı, sayıları öğrenmek. Dolaylı Amaç: Ondalık sayı sistemine hazırlık.
Zımpara Sayılar (3.5 yaş) Direk Amaç: a) Rakamları tanıyabilme b) Miktar ait rakamı tanıma Dolaylı Amaç: Rakamları yazmaya hazırlık.
Mekik Kutusu (4 yaş) Direk Amaç: a)Miktarların tek tek birimlerden oluştuklarını kavrama. b) Sıralı rakamları okuma ve yazmayı pekiştirmek. c) “0” kavramanı öğrenmek. Dolaylı Amaç: Ondalık sayı sistemine hazırlık
Sayılar ve Çipler ( 4 - 4,5 Yaş ) •
Direk Amaç: - 1’ den 10’ a kadar sayıların sıralı halde dizilişini öğrenmek. - Çocuğun 1’den 10’ a kadar sayıları kavramasını saptamak için
uygulanan son materyal. - 1’den 10’a kadar tek ve çift sayıları bilme •
Dolaylı Amaç:1’den 10’a kadar sayıların 2’ye bölünebilir olduğunu sezmesini
sağlama.
Metal Çerçeveler (3.5 yaş) Direk Amaç: Kalem tutuşu ve kalemin kullanışındaki süreklilik. Dolaylı Amaç: Doğru ve sürekli yazı alışkanlığı
Zımpara Harfler (3, 5.6 yaş) Sesi gösteren sembolün tanıtılması
(
)
Çizgi Çalışmaları
Okul ve S覺n覺f Kurallar覺
COĞRAFYA Kara, Hava ve Su
Kara ve Su Küre / Kıta Küre
Kıtalar Şarkısı
Kıtalar Şarkısı
Coğrafya/Tarih: Doğum Günü Kutlamaları •
Direkt Amaç: Dünya – güneş ilişkisi ile ilgili bir ilk izlenim vermek. Dünyanın güneş etrafındaki bir tam tur dönüşünün bir yıl olduğu izlenimini geliştirmek. •
Dolaylı Amaç: Çocuğun doğum günü kutlaması ile bir birey olarak hayatındaki gelişimi görebilmesi adına ilk izlenimi vermek.
Botanik • Ağacın Bölümleri / Kartlar
Coğrafya
1. Yap-boz haritalar Pusulanın yönlerine giriş a. Dünya haritası b. Asya kıtası c. Türkiye-7 bölgesi
Tarih
Biyoloji Botanik/Zooloji
Fen Bilgisi Gems Program
1. Bır yılın 1. Doğa masası 1.Dönem: Filler tarih 2. Sınıflandırılmış 60 gün’e 37 Şeridi, terminoloji Etkinlik Mevsimler/ kartları Yılın ayları 1. Hafta Etkinlik (zooloji – 1,2, 3 2. Atatürk’ün memeliler) 2. Hafta Etkinlik Tarih Şeridi Fil /At – 4,5, 6 bölümleri 3. Hafta Etkinlik – 7,8,9
Mevsimlik Yaklaşım
Gezi/Sosyal Etkinlik
Asian Festival Loy Krathong – Thailand -------
Kırmızı-Beyaz Partisi
During the month of October we will study the following topics;
Classroom objects Body parts Seasons/ Months Halloween
This month the children really enjoyed learning the following songs. Bu ay çocuklar aşağıdaki sarkilari öğrenirken çok eğlendiler.
SONG: RAT-A-TAT-TAT
Ratatat-tat Who is that? Surprise, surprise It’s father Jack with his hat.
Repeat with: It’s mother Mag with her bag. It’s sister Bess with her dress. It’s brother Bert with his shirt.
SONG: WHEELS ON THE BUS The wheels on the bus go round and round Round and Round, Round and Round The wheels on the bus go round and round All through the town. The horn on the bus goes beep beep beep, beep beep beep, beep beep beep. The horn on the bus goes beep beep beep. All through the town. The people on the bus go up and down Up and down, Up and down. The people on the bus go up and down All through the town. The babies on the bus go waa waa waa, Waa waa waa, Waa waa waa. The babies on the bus go waa waa waa All through the town.
This month the children really enjoyed learning the following story. (Bu ay çocuklar aşağıdaki hikayeyi öğrenirken çok eğlendiler.) STORY:THE SUN AND THE CLOUD Nar: The flowers are in the field and the sun is in the sky. Flower1: Mmm. It’s hot! Flower2: I like the sun! Flower1: Me too! Nar: Suddenly a big cloud appears...and then the rain. Flower1: Mmm. I’m all wet! Flower2: I like a the rain. Flower1: Me too! Nar: The sun is angry! Sun: Cloud,cloud! Go away! The flowers like me! Nar: The cloud is angry. Cloud: Sun,sun go away! The flowers like me! Flowers: Sun,sun! Please stay! We like you too. Sun and Cloud: Thank you flowers! Nar: The sun and the cloud are happy now. They stay in the sky together. And then a beautiful rainbow appears. Flower1: Oh look a rainbow! Flower: Fantastic!
We have learned lots of new vocabulary:
Pek çok yeni kelime öğrendik. Colours: Yellow Green Blue White Black Pink Purple Orange
Weather: Sunny Rainy Windy Snowy Cloudy Hot Cold
BEDEN EĞİTİMİ *Boy sırası ve sıra halinde
MÜZİK & ORFF
hareket edebilme çalışması * Kas iskelet sistemimizi ısındırıcı hareketler *Temel jimnastik yürüyüşlerinden Yengeç yürüyüşü, Ayı yürüyüşü, Tavşan sıçraması *Kuyruk kapma oyunu
*Keman ailesinden viyola, viyolonsel ve kontrbası tanıyacağız. *İnsan seslerini tanıyacağız. *Da Di Da Di isimli şarkı *Ritim çalışması *Çevremizdeki sesleri tanıyacağız. *Ritim çalışması
*Nefesli çalgıları tanıyacağız. *Vatan Var Olur isimli şarkı
BALE & MODERN DANS *Oyunla taklit becerisini geliştirme *Müzikle birlikte ritim tutabilmek *Gördüğünü yapabilme *Dönüşler
SATRANÇ *Filin hareketi ve özellikleri nelerdir? *Kalenin ve filin hareketlerini pekiştirme. *Piyonun hareketi ve özellikleri
nelerdir? *Piyonun hareketlerini örneklerle pekiştirme. GÖRSEL SANATLAR *Boyama çalışmaları *Hayvanat bahçesi *Evler * Atatürk ve Atatürkçülük
AYIN PARTİSİ Kırmızı-Beyaz Partisi
GEZİ GÖZLEM ETKİNLİKLERİ Atatürk Arboretumu
•29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
•Dünya Çocuk Günü (Ekim ayının ilk Pazartesi günü)
•Hayvanları Koruma Günü (4 Ekim- Doğa Parkı’nı ve serayı ziyaret edeceğiz.
Neredeyse yaptığı tüm çocuk kitapları ödüle boğulan David Shannon, köpeği Fergus’u ve Ferguslu günlerini resimliyor ve anlatıyor bu kez. Çocuklar bu beyaz terrier’ye bayılacak. Shannon’un kitapları sadece çocuklara değil, illüstrasyondan tat alan herkese sesleniyor.
Jo Marie Rose, Sedir Koyu'na yeni bir başlangıç yapmak ve biraz olsun huzura kavuşmak için gelir.
Kocasının ölümünün acısını atlatmaya çalışan genç kadın, burada bir otel satın alır ve otelin adını değiştirip Gül Limanı Oteli koyar. Buranın yeni
başlayacağı hayatı için doğru yer olduğunu hissetmektedir. Ancak otel ve ilk gelen konuklar, Jo Marie'ye beklediğinden çok daha büyük sürprizler
yapacaktır.
Çocuklarda Sosyal Gelişim ve Arkadaşlık İlişkileri Arkadaşlık, çocuğun aile ortamından çıkıp kendi yaşıtları ile iletişim kurmaya
başlamasıdır.
Bebeklik
döneminden
itibaren
arkadaşlık
ihtiyacının başladığı görülmektedir. Gülme davranışı çocukların ilk sosyal tepkileri arasında yer almaktadır. Çocuğun ilk toplumsallaştığı kurum olan aileden sonra akranlarıyla etkileşimi ve arkadaş ilişkileri de sosyalleşmede belirleyici unsurlardır. Bu noktada oyun davranışları sosyal gelişimlerinin bir parçası halini alır. 2-6 yaş dönemi itibariyle çocuk, ailesi dışındaki kişilerle özellikle de yaşıtlarıyla nasıl bir sosyal ilişki kuracağını, nasıl beraber olacağını öğrenmeye başlar. Okul öncesi dönemdeki akran ilişkileri, o dönemdeki sosyal ilişkileri, deneyimleri şekillendirmekle beraber, bireyin
ileriki
yıllardaki
sosyal-duygusal
uyumunu
etkileyebilmektedir. Bu nedenle okul öncesi dönem çocuklarının akran ilişkilerinin gelişiminin, özelliklerinin ortaya konulması gerekmektedir.
Yapılan araştırmalar insan ilişkilerinde yüz ifadelerinin büyük ölçüde önemli olduğunu göstermektedir. 7 aylık bir bebeğin de yüz ifadelerini ve ses tonlarını koordineli olarak kullanabildiği, 1 yaşına basmadan önce de öfke, korku, mutluluk gibi duygusal tepkileri gösterebildikleri görülmektedir.
ARKADAŞ EDİNMENİN ÖNEMİ Çocuğun ailesi dışında diğer kişilerle olan birlikteliği onun sosyal gelişimi arttırır. Akranlarıyla sağlıklı ilişkiler kuran çocukların sosyal gelişimleri basta olmak üzere diğer gelişim alanlarında da kısa ve uzun vadede olumlu ilerlemeler sağlanacaktır. Akranlarıyla birlikte olan ve olumlu ilişkiler kuran çocuklarda, duygularını kontrol edebilme, empati yapabilme, bireysel farklılıkları fark edebilme ve kendini ifade edebilme becerileri gelişim göstermektedir. Çocuk, sosyal çevre içerisinde uyum içinde ve mutlu bir şekilde yaşamayı öğrenir. Kendini tanıma fırsatı bulur, güçlü ve zayıf yönlerini keşfeder, içgüdülerini denetim altına alır. Kendini güçlü hissettiği alanlarda dediklerin kabul ettirerek liderlik duygusunu tadar, zayıf kaldığı durumlarda ise bekleyip sabretmeyi öğrenir. Arkadaşlık ilişkileri sayesinde isteklerini ertelemeyi ve paylaşmayı öğrenir. Toplumdaki konumunu belirler ve iyi bir yer edinmenin ipuçlarını yakalar. Kendisiyle aynı istekleri, ilgileri ve amaçları olan diğer çocuklarla bir araya geldiği zaman, ortaklaşa etkinliklere katılır ve kendini olduğundan daha mutlu ve özgür hisseder.
AKRAN İLİŞKİLERİNİN GELİŞİMİ 0-3 YAŞ Çocukların sosyal gelişimin incelediğimiz zaman, oyuncak çekme, itme, çarpma, döndürme gibi davranışlar ilk yılların oyunları olarak gözlemlenmektedir. Bu davranışlar çoğu zaman bilinçsiz olarak sergilenebilmektedir. İlk yılın sonları itibariyle bebekler daha amaca yönelik tepkiler vermeye başlar. Yan yana geldiklerinde birbirlerini incelerler, oyuncak paylaşımı yapmaya çalışırlar. Aynı şekilde hoşnutsuz olduklarında tepki verebildikleri gibi mutluluk belirtileri de gösterebilirler. Ancak bu dönemde kurulan ilişkiler kısa sürelidir, çabuk arkadaş değiştirebilirler ve arkadaş seçimlerinde çoğu zaman cinsiyet ayrımı yoktur. 2 yaş itibariyle deneyimlerini aktarmaya başladıkları ve içinde yaşadıkları ortamı yansıttıkları
oyunlara yönelen çocuklarda taklit davranışlarının ortaya çıktığı görülür. Dramatik oyunlar ortaya çıkmaya başlar ve anne, baba, öğretmen gibi rol dağılımları olur. Bu dönemde arkadaş ilişkilerinde çatışmalar yaşanabildiği ve anlaşmazlıklar çıkabildiği görülmektedir. Zaman zaman arkadaşlarıyla itişmeler yaşanabilir, oyuncaklarıyla dövüşür gibi oyunlar oynayabilirler. 2 – 3 yaşlarındaki çocuklar oyun arkadaşlarını çabucak değiştirebilir, kendilerine özgü yöntemler geliştirerek olumsuz davranışlar sergileyebilirler. Bu yaşlar da bağımsızlık arayışı ortaya çıktığı için çocuklar benmerkezci davranışları sergileyebilirler ve arkadaşlık ilişkilerinde çatışma yaşayabilirler. Bunun sebebi ise empati becerisinin henüz çocuklar tarafından kazanılmamış olmasıdır.
4-6 YAŞ
Dört yas çocuklarının, akranlarıyla ilgili algıları 3 yastan daha karmaşıktır. Saldırgan davranış, çocuklar arasında daha büyük ve olumsuz tepkilere yol açabilmektedir. Sosyal tercihte 3 yasa göre saldırganlık tek belirleyici değildir. Eğer bir çocuk, saldırgan fakat sosyal açıdan aktif ise sosyal beceriler geliştirebilmişse reddedilmemektedir. Akran tercihlerinin ve popülerliğin temel karakteristiği 4-5 yastan itibaren şekillenmeye başlamaktadır. Olumlu davranışlar, popülerlikle, olumsuz davranışlar ise akran reddi ile ilişkilidir. Popüler çocukların popüler olmayanlara göre
daha çok arkadaşı vardır. Akranları tarafından reddedilen çocuklar, kendilerini yalnız hissetmektedirler ve akranlarıyla olumlu ilişkiler geliştirme fırsatlarından uzaklaşmaktadırlar. Okul öncesi dönemde yasın ilerlemesiyle birlikte akran gruplarındaki çocuk sayısında ve akranlarla geçirilen sürede artış görülmektedir. Beş-altı yastan itibaren yakın akran ilişkilerinin ve gerçek arkadaşlıkların örnekleri görülmektedir. Oyun arkadaşlarının seçiminde cinsiyet ayrımı görülebilir, kurallı oyunlar sergilenir.
Arkadaş İlişkisi Kurarken Yaşanan Zorluklar Arkadaş ilişkilerinde çatışmalar yaşanabildiği ve anlaşmazlıklar çıkabildiği görülmektedir. Zaman zaman
arkadaşlarıyla
oyuncaklarıyla
itişmeler
dövüşür
yaşanabilir,
gibi
oyunlar
oynayabilirler. 2 – 3 yaşlarındaki çocuklar oyun arkadaşlarını çabucak değiştirebilir, kendilerine özgü yöntemler geliştirerek olumsuz davranışlar sergileyebilirler. Bu yaşlar bağımsızlık arayışı içerisine
giren,
benmerkezci
davranışların
sergilendiği ve sadece arkadaş ilişkilerinde değil
aile
ortamında
da
çatışmaların
yaşanabildiği yaşlardır. İsteklerini ertelemekte zorlanabilen, empatik davranma konusunda yeterli deneyime henüz sahip olmayan bu yaş çocuklarının olabilmektedir.
sosyal
tavırları
olumsuz
AİLENİN ROLÜ Arkadaşlık edinmek için bazı becerilerin aile ortamında kazandırılması gerekir. Örneğin, çocuğa paylaşmayı, başkasının duygularını anlamayı, duygularını denetim altına almayı, belirlenmiş kurallara uymayı, cesaretli ve girişken olmayı, saygılı olmayı, kendinden küçükleri sevmeyi ve korumayı, yardımlaşmayı öğretmelidir. Anne-baba, çocuğun arkadaş edinmemesi gerektiği yönünde çeşitli imalarda ve telkinlerde de bulunmamalıdır. Çocuk, arkadaşlık ilişkilerinden kaçınacak kadar da bağımlı yetiştirilmemelidir; çünkü aşırı bağımlı yetiştirilen çocuklar arkadaşlık ilişkilerinden kaçınabilirler.
Çocukların arkadaş edinme ve sürdürmelerine yardımcı olacak sosyal becerileri şu şekilde sıralayabiliriz: Yeni insanlarla tanışma ve kendini tanıştırma Olaylar karşısında ne düşündüğünü ve ne hissettiğini söyleme Konuşulanları dinleme Sorumluluk alma Karşılıklı konuşmada sıra bekleme Birbirini tanımayan iki insanı tanıştırma Paylaşma Özür dileme Selamlaşma Etkinliklere katılma İzin isteme Teşekkür etme Alayla baş edebilme Sır tutma Yardımlaşma Katılmadığı düşünceyi belirtme “Hayır” diyebilme İlgi duyduğunu gösterebilme
ARKADAŞLIK SERTİFİKASI Öğrencilerin okul içerisindeki arkadaşlık ilişkilerini güçlendirmek için “Arkadaşlık Sertifikası” olarak adlandırdığımız bir çalışma gerçekleştirmekteyiz. Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan çalışmada, eve gönderilen sertifikanın üzerinde sınıftaki diğer çocukların resimleri bulunmaktadır.
Amacımız, öğrencimizin arkadaşlarının isimlerini öğrenerek evde bu resimlerin altına ebeveyni aracılığıyla yazmasını sağlamaktır. Bu çalışma, öğrencimizin sınıf arkadaşlarını tanımasını ve akranlarıyla olumlu ilişkileri kurmasını hedeflemektedir. Aşağıda örnek bir arkadaşlık sertifikası bulunmaktadır. Ekim ayı içinde, evde yapabilmeniz için, sınıfınıza ait olan sertifika sizlere gönderilecektir. FMV Özel Ayazağa Işık Anaokulu Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi
Her gece yatarken, çocuğunuzla o gün duyduğunuz ve sizin söylediğiniz en güzel sözü hatırlayın. Çocuğunuz zorlanırsa öncelikle kendiniz başlayın. Yaydığınız pozitif enerji fazlasıyla size geri dönecektir.
Ne kadar kızgın, çaresiz vb. olursanız olun asla çocuğunuzu korkutmayın. Çocuklar zaman içinde korkuttuğunuz şeylerden korkmamayı öğrenir ama sizden korkmasından vazgeçiremezsiniz. Bu da zamanla aranızda müthiş bir uzaklık doğurur. Çocuklarımızın bizim emniyetli yakınlığımıza ihtiyaçları vardır.
Okulda “göster-anlat” etkinliğinde ne gördüğünü sorun ve o şeyi size anlatmasını isteyin.
Çocuğunuz uyandığında bulabileceği küçük bir sürprizle onu mutlu edin. Alışılmışın dışındaki şeyler hepimizi heyecanlandırır ve benzer şekilde davranma cesareti bulmamıza yardımcı olur.
Eşinize ve çocuğunuza başkalarının yanında “seni seviyorum” deyin.
Bugün okulda ne yaptın, anlat” demeden once, gününüz ile ilgili birkaç ilginç şeyi çocuğunuzla once siz paylaşın. Çocuklar dile getirmeseler bile, kendileri okuldayken sizlerin nerede ve ne yapıyor olduğunuzu merak ederler. Sizin bu paylaşımınız çocuğun merakını giderir ve kendini önemli hissetmesine neden olur.
Hayatınızda sizi etkileyen öğretmenleriniz oldu ise bunu eşinizle ve çocuğunuzla paylaşın. Sizi etkileyen özelliklerini söyleyin.
Bundan böyle her ay çocuğunuz için bir kitap alın ve bunu AYIN KİTABI olarak tanımlayın. (Her ay bültenimizde yer alan kitap önerilerinden faydalanabilirsiniz.). Ayın kitabını okuyun resimlerini inceleyin. Kitapta en çok hoşuna giden ya da hiç hoşlanmadığı şeyi sorun.
Evde tuzluklarınızı siz mi dolduruyorsunuz? Çocuğunuzun bunu başarabilecek kadar büyüdüğünü görmek istiyorsanız ona fırsat verin. Bu onun ilk denemesi ise daha fazla yardıma ihtiyaç duyabilir.
Bazı şeyleri size hatırlatmasını isteyin. “Alışverişte bana peçete almamı hatırlat vb.” Kendine güvenini ve sorumluluk geliştirmesine yardımcı olur.
Beraberce bir kumbara yapın yada edinin. Para biriktirmeye özendirin. Biriktireceği para ile alabileceği bir şeyi hedef olarak belirleyin. “Paranı biriktir, istediğin……….alalım gibi”
Aynada çocuğunuzla birbirinizi izleyin. Bezer ve farklı özelliklerinizi konuşun. Size ve eşinize benzer özellikleri olsa da onun dünyada tek ve eşsiz olduğunu söyleyin. Kendini özel hissedecektir.
Hafta sonu veya hafta içi bir yere giderken, giyeceklerini geceden birlikte hazırlayın. Kendinizin ne giyeceğinize karar vermiş olmanız çocuğunuzun düzenli olma, plan yapma, zamanı kullanma becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak iyi bir model oluşturacaktır.
Ailece herhangi bir şeyin kolleksiyonunu yapmaya başlayın. Kolleksiyonunuzu okulumuza bildirmek istediğinizde bize bildirin. Kolleksiyon sergi bölümümüzde sergileyelim.
“Aile Etkileşim Programı” Prof. Dr. Belma TUĞRUL
EKİM AYINDA DOĞANLAR
JİZEL YUHAY
NİL SARPER