MeTaMoRfOz FMV Özel Erenköy Işık Lisesi Işık Fen Lisesi
İNTERNET VE BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI Sayın Velimiz
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık
Servisi Bülteni Aralık 2013 Sayı: 3 fmvisikokullari.k12.tr / erenkoykampusu isiklisesi/bultenler
Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gittikçe hızlandığı ve teknolojinin aynı hızla günlük yaşamımıza girdiği bu yüzyılda cep telefonları, bilgisayarlar ve internet teknolojileri bilgilenme, işlem yürütme, haberleşme, eğitim ve eğlence fonksiyonlarıyla hayatımızın ayrılmaz bir parçası oldu. İnternetin bilginin ulaşılabilirliği, paylaşımı ve çeşitliliği açısından büyük yararları olduğu bir gerçektir. Ancak bu yararının yanında çok sık kullanımından kaynaklanan birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Özellikle öğrenciler açısından baktığımızda bilgisayar teknolojisi ve internet, öğrenim alanlarına büyük kolaylıklar getirmekte, ödev yaparken, yeni bir konuyu araştırırken inanılmaz genişlikte bir kaynak sunmaktadır. Peki, bu kadar yararı olan bir şey nasıl oluyor da çok büyük bir tehlikeye dönüşüyor? Teknolojinin sınırı nerde bitiyor? Bağımlılık, hastalık neresi, normal neresi? Bunu tanımlamak da çok zor! Bunu tanımlayamadığınız sürece kime, neyi nasıl ve ne kadar kısıtlayacağız? Sizler için hazırladığımız bu bültenle, İnternet ve bilgisayar bağımlılığını değerlendirmeye çalıştık. Yararlı olmasını dileriz.
1
İnternet sosyal iletişimi artıran ama aynı zamanda sosyal izolasyona neden olan bir araç. Hem iletişimi kolaylaştırıyor, hem de iletişimin yakınlığını bozarak iletişimi bozuyor. Gençlerin ve çocukların bilgisayar başında geçirdiği saatler artarken, hayatın diğer alanlarına ayırdıkları zaman da giderek azalıyor. Hatta bazen dış dünyayla ilişki kurmaktansa bilgisayar ekranına kilitlenmeyi tercih edebiliyorlar. Birçok genç ve çocuk, ailesi ile birlikte olmak veya arkadaşları ile görüşmek yerine bilgisayarı ile uzun süre baş başa kalmayı tercih edebilmekte. İnternetin en fazla kullanım alanlarından biri oyunlar Oyun, gençler için çok cazip bir çekim noktasıdır. Oyunlarda, belli bir puana ulaşmak gibi bitmez tükenmez ve yaklaştıkça uzaklaşılan hedefin çekiciliği, yaşanılan heyecan ve adrenalin çok yüksektir. Ayrıca gencin arkadaşlarıyla puanların karşılaştırıldığı, rekabetin yoğun olduğu sanal oyun ortamında kendini ifade edebileceği ortamı bulması da mümkündür. Tüm bu ikincil kazançlar, bilgisayar ve internet kullanımının artmasını tetikleyen nedenler olarak karşımıza çıkıyor. Araştırmalar 13-19 yaş arası gençlerin interneti başlıca kullanım amaçlarının Oyun, Müzik dinleme Sosyalleşme olduğunu göstermektedir. NEDEN İNTERNET VE BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI? İnternet ve bilgisayar pasif değil aktif bir ortamdır ve eğlencelidir. Örneğin televizyondan çok farklıdır; televizyon size istediğini verir, internet ve bilgisayar ise siz ne isterseniz onu. Televizyonda sadece seyredersiniz, internet ve bilgisayarda ise ortama ve eğlenceye aktif olarak katılabilir, istediğiniz gibi yönlendirebilir ve o ortamın bir parçası olabilirsiniz.
2
İnternette “takılıyorsanız” büyük bir dikkate gerek yoktur. Özellikle dikkat eksikliği olan gençlerin çocukluklarından itibaren kendilerini oyalamakta zorluk çektiklerini de düşünürsek, internetin onlar için ne kadar önemli olabileceğini anlayabiliriz. Stresle başa çıkmak için kolay, hızlı ve etkin bir yoldur. Dünyadan ve gerçeklerden uzaklaşabilirsiniz. Ve nerede olmak istiyorsanız orada olabilirsiniz. İnternette kim olmak istiyorsanız o olabilirsiniz. Kimse sizin kimliğinizi bilemez. Kendinizi saklayabilirsiniz. Bu nedenle de özgür davranabilirsiniz. Farklı bir kimlik kazanabilirsiniz. Bazı oyunlarda ikinci bir hayatınız olabilir. Her şeyi istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz. Bir grubun parçası olabilirsiniz. Binlerce kişi aynı anda aynı oyunu oynayabilirsiniz. Bu grup içindeki rolünüz “gerçek hayat” tan çok farklı ve “daha iyi” olabilir. Diğer oyuncularla sosyal iletişiminiz oldukça ödüllendiricidir. İletişiminiz artar. Orada lider olabilirsiniz. İnsanlar oyun hileleri için peşinizde koşabilir. Bunun için para bile kazanabilirsiniz. Göz kontağı kurmanıza hiç gerek yoktur. İnsanlarla iletişimde genelde göz kontağı kurmak zorlayıcı olabilir. Bazı insanlar sadece göz kontağı kurmakta zorluk çektikleri için kendilerini toplumdan soyutlarlar. İnternet ve bilgisayarda ise karşınızdakinin gözlerinin içine bakmadan konuşabilir, istediğinizi söyleyebilirsiniz.
BİLGİSAYAR TUTKUNLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ Genellikle;
Sosyal becerileri az gelişmiş, benlik algısı yetersiz, güvensiz, ürkek, Bedensel etkinliklerden hoşlanmayan, bunlarda başarısız olan ya da olacağına inanan, Sosyal, duygusal açıdan ihmal edilen, bu tür olanaklar sunulmayan, Aile içinde çeşitli sorunları bulunup bunlarla yüzleşmekten kaçınan, Dil ve öğrenme sorunlarından kaçış amacıyla da bilgisayara yönelen çocuk ve gençlerdir.
3
Genellikle bilgisayar bağımlılığına eşlik eden başka psikiyatrik rahatsızlıklar da söz konusu olabilmektedir:
Sosyal Fobi Depresyon Anksiyete Bozuklukları İçedönüklük Yalnızlık Kişilik Bozuklukları Madde Bağımlılıkları Dikkat Eksikliği Hiperaktivite gibi
Çocuğunuz bilgisayar başına oturmak için can atıyorsa DİKKAT Çocuğunuz, sorumluluklarını ihmal edip tüm programını bilgisayara göre yapıyor, hiçbir şeyi bilgisayar kadar önemsemiyorsa, ortada bir sorun var demektir. Doğru yönlendirme ve uygun sınırlandırmalarla kullanıldığında, bilgisayarın pek çok olumlu etkisi vardır. Ancak aşağıda sayılan durumlar yaşanıyorsa, bilgisayarla kurulan ilişkinin pek sağlıklı olmadığı söylenebilir: Kendini kontrol edememek, çok kısa bir zaman için bilgisayar başına oturup saatlerce kalkamamak, Bilgisayardan uzun süre uzak kalmaya dayanamamak, boşluk hissetmek, huzursuz olmak, Bilgisayar için yemekten, derslerden ya da arkadaşlardan vazgeçmek, Sürekli bilgisayara kavuşma isteği hissetmek, Bilgisayar başında bu kadar zaman geçirmekten dolayı suçluluk ve keyif arasında çelişik duygular yaşamak, Her seferinde saatlerce ekran başında kalmaktan kaynaklanan çeşitli bedensel sorunlar, İnternete girdikten sonra zaman kavramını yitirmek, Sosyal ilişkileri en aza indirmek, sanal dostluklar geliştirmek, Aile üyeleriyle ilişkiyi en aza indirmek gibi durumlar söz konusuysa dikkatli olmak gerekir.
4
ÖNERİLER
Çocuklarınızla, evde bilgisayar kullanımına yönelik hakları ve sorumlulukları içeren bir anlaşma yapın. İlgi çekici ve eğlenceli web sitelerini çocuğunuzla beraber bulmaya çalışın. İnterneti keşfetmeye yönelik bu olumlu tavır, gelecekte internetle ilgili çocuğun yaşayacağı olumlu ya da olumsuz deneyimleri paylaşabilmeniz için bir fırsat olacak. İnternet bağlantısı olan bilgisayar ve oyun aygıtlarını tüm ailenin kullandığı bir odaya ya da merkezi bir konuma yerleştirin. Çocuğunuzla karşılıklı güvene dayalı ve iletişime açık bir ilişki kurmalısınız. Böylece çocuğunuz internet ortamlarında rahatsız edici kişi veya durumlarla karşılaştığında sizden yardım alabileceği konusunda kendini güvende hisseder. Çocuğunuzu kişisel bilgilerini açıklarken dikkatli olması gerektiği konusunda uyarın. İnternetin iyi yanlarının kötü yanlarından daha baskın olduğunu daima aklınızda bulundurun. Çocuklarınızın size bir şeyler öğretmesine izin verin. İnternet ortamında neler yaptıklarını, kimlerle tanıştıklarını size göstermelerini isteyin. İnternet kullanımı çocuğunuzun ders çalışmasına, sosyal ilişkilerine, sizinle olan iletişimine engel olacak ölçüde artmadan ve internet etkinlikleri bir kaçınma aracı halini almadan, internet kullanımını makul ölçülerde sınırlamalısınız. Var olan alışkanlığı yasakla sonlandırmaya çalışmak, internet kullanımını hem daha çekici hale getireceği, hem de ergenlikte çocuğunuzun özel yaşamına müdahale olarak algılanacağı için işe yaramayabilir. Daha baştan belli zaman dilimlerinde ve belli bir süre için internet kullanımı alışkanlığını kazandırmalısınız. SON OLARAK; Çocuğunuzun bilgisayarı ve internet kullanımını kontrol etmekte zorlandığını fark ettiğiniz takdirde bu konuda bir uzmandan yardım istemekten çekinmeyin.
5
KAYNAKÇA 1. http://www.yeniden.org.tr/makale/205-bagimlilik-onleme-merkezi.html 2. Külteğin Ögel İTÜ 7. Üniversiteler Psikolojik Danışma ve Rehberlik Sempozyumu “İnternet ve Bilgisayar Bağımlılığı” 18-19 Nisan 2013 3. Prof. Dr. Z.Bengi SEMERCİ Birlikte Büyütelim Çocuk Ruh Sağlığı, Alfa Yayınları,2006,İstanbul. 4. www.pdrsakinleri.com. 5. Doç. Dr. Figen ŞAHİN (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Sosyal Pediatri BD) İnternet ve Çocuk İstismarı, 6. Politeknik Dergisi Cilt:10 Sayı: 1 s. 7. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/20111508_internetinocuklar aetkisi.ppt 8. http://www.internetbagimliligi.info/sanal_internet_bagimliligi.asp
6