ANDREWS’
DERİ HASTALIKLARI
KLİNİK DERMATOLOJİ
WILLIAM D JAMES, MD
ONUNCU BASKI
Paul R Gross Professor of Dermatology Vice-Chair and Residency Program Director University of Pennsylvania Philadelphia, Pennsylvania
TIMOTHY G BERGER, MD
Professor of Clinical Dermatology Executive Vice Chair and Residency Program Director Chair in Dermatology Medical Student Education University of California, San Francisco San Francisco, California
DIRK M ELSTON, MD
Departments of Dermatology and Pathology Geisinger Medical Center Danville, Pennsylvania
ÇEVİRİ EDİTÖRÜ Prof. Dr. Ertuğrul H. AYDEMİR SAUNDERS
ELSEVIER
2008 İSTANBUL TIP KİTABEVİ
©İstanbul Medikal Yayıncılık ÇEVİRİ ESERLER dizisi
ANDREWS’ DERİ HASTALIKLARI KLİNİK DERMATOLOJİ Prof. Dr. Ertuğrul H. Aydemir 1. Baskı 2008
ISBN - 978-9944-211-28-4
2008 İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti. 34104, Çapa-İstanbul-Türkiye www.istanbultip.com e-mail: info@istanbultip.com.tr
Merkez: Turgut Özal Cad. No: 4/A Çapa-İST. Tel: 0212.584 20 58 (pbx) 587 94 43 Faks: 0212.587 94 45 Şube: Çiftlik mah. Divitçioğlu Cd. No: 73 SAMSUN Tel: 0362.233 61 35 Faks: 0362.233 56 35
www.istanbultip.com Yasalar uyarınca, bu yapıtın yayın hakları istanbul medikal yayıncılık ltd.şti.’ye aittir. Yazılı izin alınmadan ve kaynak olarak gösterilmeden, elektronik, mekanik ve diğer yöntemlerle kısmen veya tamamen kopya edilemez; fotokopi, teksir, baskı ve diğer yollarla çoğaltılamaz.
UYARI Medikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakkında üretici firma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama şekillerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve dozlarını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir.
Yayına hazırlayan İmy adına grafiker Çeviri Editörü Sayfa düzeni Redaksiyon ve düzelti Kapak Baskı ve cilt
İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti. Özlem Arabacı Ertuğrul H. Aydemir Emel Pineci, Mesut Arslan, Tuğçe Yıldırım Emel Pineci, Tuğçe Yıldırım İmy Tasarım / Fatma Deniz OHAN Matbaacılık Ltd. Şti. Hadımköy Yolu Çakmaklı mah. Sanbir bulvarı 4. bölge 9. cad. No: 143 B. Çekmece - İstanbul 0212. 886 70 70
İÇİNDEKİLER Önsöz
Onaylar 1.
2.
3. 4. 5. 6.
7. 8. 9.
Yazarlar
Deri Temel Yapı ve İşlevleri
VII
VIII
1
Kutanöz Bulgular veTanı
15
Pruritus ve Nörokutanöz Dermatozlar
51
Kontakt Dermatit ve İlaç Erüpsiyonları
91
Fiziksel Faktörlerle Oluşan Dermatozlar Atopik Dermatit, Ekzema Ve Enfeksiyöz Olmayan İmmünyetmezlik Hastalıkları
21
69
Eritem ve Ürtiker
139
Müsinozlar
183
Bağ Dokusu Hastalıkları
10. Seboreik Dermatit, Psoriasis, Tekrarlayan Palmoplanter Erüpsiyonlar, Püstüler Dermatit ve Eritrodermi 11. Pitriyazis Rozea, Pitriyazis Rubra Pilaris ve Diğer Papüloskuamöz ve Hiperkeratozik Hastalıklar
157
191 207
12. Liken Planus ve İlişkili Durumlar
217
14. Bakteriyel Enfeksiyonlar
251
13. Akne
15. Mantarların ve Mayaların Neden Olduğu Hastalıklar 16. Mikobakteriyel Hastalıklar 17. Hansen Hastalığı
231
297
333
343
18. Sifiliz, Yaws, Bejel ve Pinta 19. Viral Hastalıklar
353
367
20. Parazit Enfestasyonları, Sokma ve Isırmalar
421
22. Nutrisyonel Hastalıklar
479
21. Kronik Büllü Dermatozlar
23. Derialtı Yağ dokusu Hastalıkları
459
487
24. Endokrin Hastalıklar
499
26. Metabolizma Bozuklukları
519
25. Dermal Fibröz ve Elastik Doku Hastalıkları 27. Genodermatozlar ve Konjenital Anomaliler
509
547
28. Dermal ve Subkutan Tümörler
581
30. Melanositik Nevus ve Neoplaziler
685
29. Epidermal Nevuslar, Neoplaziler ve Kistler 31. Makrofaj/Monosit Hastalıkları
32. Derinin Lenfoid Hiperplazileri, Derinin T Hücreli Lenfoması ,Diğer Malin Lenfomalar ve İlişkili Hastalıklar
633
703 725
33. Deri Eklerinin Hastalıkları
749
35. Kutanöz Vasküler Hastalıklar
815
37. Dermatolojik Cerrahi
869
34. Müköz Membran Hastalıkları 36. Pigmentasyon Bozuklukları
38. Laser Cerrahi ve Kozmetik Dermatoloji İndeks
795 853
889
905
ÖNSÖZ Andrews’, başlangıçtan beri olduğu gibi, bir bölümü klinik belirtiler, semptomlar, tanı testleri ve tedavi incileriyle dolu olarak yazılmış bir tekst olma özelliğini korumaktadır. Yazarlar, akademilerde yan dal uzamanları devrinde genel klinik dermatolog olma özelliklerini korumuşlardır. Yazarlar, Andrews’ü, bir bilmece durumundaki bir hastanın tanısı için yardım arayanlar veya tedavide zorlanılan bir hastalığı tedavi etmek isteyenler için mükemmel bir araç olarak tutmaya kendilerini adamışlardır. Andrews’ esas olarak dermatoloji pratiği yapanları hedeflemektedir. Bunun anlamı, yoğun bir iş günü boyunca karşılaşılabilecek tüm klinik durumları kapsayan sürekli ve kısa önerileri verebilecek şekilde kişinin masasında durmasıdır. Göreceli kısalığına karşın, alanımızın tamamını kapsaması nedeniyle, bir çokları kitabı ilk dermatoloji öğrenimi için ideal bulurlar. Asistanların temel desteği bir çok programla dolu olan yıllık müfredatlar olagelmiştir. Yetişmekte olan bir başka grubun dermatolojiyi, klinik tanımlamaları, sınıflamaları ve tedavi anlayışlarını çalışarak, Andrews’de tanımlandığı gibi öğrenecek olması konusunda ümitliyiz. Biz kitabımızın, kapsamlı bir dermatoloji kitabı arzulayan öğrencilerin, internlerin, iç hastalıkları uzmanları, diğer branş hekimleri, aile hekimleri ve diğer sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını karşılayacağına inanıyoruz. İnşallah kıdemli dermatologlar, yaşam boyu öğrenme arzularını karşılayacak gereksinim duydukları güncellemeler için Andrews’i keşfedeceklerdir. Bu baskıda birçok esaslı değişiklikler yapılmıştır. Son üç baskıda yardımcı editör olan Richard Odom bu baskıda yerini Bill James, Tim Berger ve bizim en yeni yazarımız Dirk Elston’a bırakmıştır. Üç arkadaşımız kitabın kalitesini arttırmayı sürdürme yolunda çok yakın çalışmışlardır. Biz her antitenin eksiksiz, fakat özlü bir biçimde yalnızca bir kere tartışılmasını sağlamaya çalıştık. Bunu yapabilmek için hastalık proseslerinin yalnız bir bölümde yer alması yolunda kararlar aldık. Açıkçası, örneğin nötrofilik ekrin hidradenit, ilaç erüpsiyonları, nötrofilik reaktif durumlar, enfeksiyonlar veya kanserle birlikte olan hastalıklar veya ekrin hastalıklar arasında yer alabilirdi.Son karar, bir ekip çalışmasıydı ve fazlalıkları eleme yoluyla verildi.Bu bize hasta tedavisindeki ortak felsefemizi tek bir yoğun bölümde sunma olanağı sağladı. Tıp bilimleri çok büyük bir hızla gelişmeye devam etmektedir. Belli durumların etyolojilerini anlamamız, bizi iyi tanınan hastalık durumlarını yeniden sınıflamaya ve bir çok yeni tanımlanmış antiteyi eklemeye yönlendirmiştir. Moleküler araştırma teknikleri, teknolojik buluşlar ve tedavi tasarımları, branşımızda ilerleme sağlama yolunu açmaktadırlar. Bu atılımların sonunda ortaya çıkanları, genetik hastalıklardaki
mekanizmaları tartışarak, en son dermatopatoloji boyama ve analizlerini kapsayarak, bir kozmetik cerrahi bölümü ekleyerek ve biyolojik yanıt değiştiriciler ve biyojik olarak düzenlenen hedefli ilaçlar gibi geniş tedavi seçeneklerini içeren tedavi yorumlarını genişleterek kapsama aldık.En yüksek dereceli kanıtlarla vurgulanan tedavi seçeneklerini vermeye çalışırken, eleştirel gözle daha az incelenmiş seçenekleri de bulundurduk. Hastalarımıza yararlı olabilmek için büyük bir seçenekler dizine gereksinmemiz vardır, fakat bunların hepsi klasik yöntemlerle tam olarak desteklenmemiş olup, henüz bireysel bazda yararlı olanlar da vardır. Son olarak ta yeni tanımlanmış durumlar, enfeksiyonlar, fiziksel bulgular ve hastalık beraberliklerinden de koca bir demet eklenmiştir. Bu eklenmesi gereken yeni bulgular zenginliğinde, yaygın yenilemeler gerekmekteydi. Biz eski kavramları titiz bir seçicilikle çıkardık. Halen geçerli yararlı bilgileri değil, fakat eskileri eleyerek, bizim ve daha önceki yazarların vurguladıkları gibi, kısa, fakat eksiksiz bir bölüm olarak sürdürdük. Ek olarak eski kaynaklar da güncellenmiştir. Klasik eski çalışmalar site edilmemiştir; buun yerine biz yalnız yeni sitasyonları bulundurmayı yeğledik, fakat, yeni çalışmaların sizin gereksinme duyduğunuz eski literatürleri sağlayan bibliyografilerini de bıraktık. Son olarak bu baskı için büyük bir çaba da kitabı tamamen yeni renkli fotoğraflarla donatmak içindi. Önce kendi koleksiyonlarımıza baktık. Bunlar özverili hastalarımız, asistanlarımızın çoğu ve halen birlikte çalıştığımız veya daha önce çalışmış olduğumuz arkadaşlarımızın saatler süren kişisel çabalarını gerektirmiştir. Ek olarak dünyanın her yanından arkadaşlarımız ve meslektaşlarımız fotoğraflarını kullanmamız için izinlerini esirgememişlerdir. Onlar bu harikulade eğitsel fotoğrafları sizlerin dermatolojiyi ve bu hastalıkların hastaları nasıl etkilediğini algılamanızı güçlendirmek için kullanmamıza izin vermişlerdir. Kendilerine ne kadar teşekkür etsek azdır. Cerrahi bölümlerin yazılması yine Roy Grekin tarafında sürdürülmektedir. Bu konudaki yardımcısı Isaac Neuhaus’dur ve kitabımızın işlemlerle ilgili bölümünün genişletilmesindeki emekleri nedeniyle kendilerine teşekkür ediyoruz. Bir önceki baskıyı sağlayan WB Saunders ve Mosby daha büyük bir kuruluşun, Elsevier’in bir parçası olmuşlardır. Bizler böyle bir grubun bir parçası olmaktan ve Sue Hodgson, Karen Bowler, sam Gear ve Melissa Dudlick gibi profesyonellere sahip olmaktan gurur duyuyoruz.
Andrews’ün Bu 10. baskısından hoşlanacağınızı umuyoruz.
William D. James MD Timothy G Beger MD Dirk M. Elston MD
ÇEVİRİ EDİTÖRÜNÜN ÖNSÖZÜ “Andrews”, çok geniş kapsamlı, ciltler arasında aradığını bulmakta zorlanılan, çok yazarlı büyük kitaplarla, cep kitabı nitelikli öğrenci kitaplarının arasında bir yerde ve boyutta, her an el altında bulundurulup yararlanılabilme olanağı olan ve yenilikleri çok önemli ölçüde içeren, tanı ve tedavide doyurucu bir içeriği olan bir kitaptır. Dermatologlar, asistanlar ve bir başvuru kitabı olarak birinci basamak hekimlerin de yararlanabileceğini düşündüğüm için böyle bir çeviri teklifi geldiğinde çok yararlı olabileceğini düşünerek hemen kabul ettim. Bölümlerin çevirisinde genç meslektaşlarım da, gönüllü olarak ve keyifle destek olmayı kabul ettiler. Çevirilen bölümlerin denetlenmesi sırasında genç arkadaşlarımın dili kullanma tarzlarına olabildiğince dokunmamaya ve her bir bölümde, bölüm çevirmeninin havasının bozulmamasına gayret ettim. Olabildiğince “Türkçe” olması için gayret ettimse de bazen doğrudan tıbbi terim ve isimlerin dışında da yabancı dillerden ithal ettiğimiz kelimelerin yerine daha iyisini koyamadığım durumlar oldu. Dil zenginliğimizin korunması ve kuşakların birbirini anlaması gerektiği düşüncesini taşıdığım için de zaman zaman aynı anlamı taşıyan farklı kelimelerin kullanıldığını gördüğüm halde (neden-sebep, mevcut-var, şart-koşul vb) değiştirmedim. Bu arada da birçok genç arkadaşımın eski kelimeleri benden çok daha fazla (çok uzun zamandır sebep kelimesini kullanmamıştım) kullandığını da farkettim. Yazarların ifadelerini birebir aktarma zorunluluğumuzdan dolayı çok az da olsa Türkçe’mizde düşmeler oldu. Temelde yaptığımız iş bir çeviriden öte olmamakla birlikte, çok zaman ve emek harcamayı gerektiren bir iş oldu.
Siz değerli meslektaşlarımızın beğeneceğinizi ve yararlı olacağını umuyorum. Bölüm çevirilerinde desteklerini esirgemeyen tüm değerli meslektaşlarıma sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
Saygılarımla
Prof. Dr. Ertuğrul H. Aydemir
ONAYLAR Sevgili eşim Ann ve çocuklarım Dan ve Becca beni mutlu ediyor ve gururlandırıyorlar. Beni yıllarca sevgi ve sabırla desteklediler. Bu güzel yolculukta benim yoldaşlarım oldukları için onlara ne kadar teşekkür etsem azdır. Walter Reed’in fakültesi, çalışanları ve hastaları benim gelişimim için vazgeçilmezdi, ve Pennysilvania Üniversitesi’ndekiler bana hala gün be gün yeni şeyler öğretiyorlar. Tim Berger ve Dirk Elston bana özenilecek örnekler ve tadına varılacak arkadaşlıklar sunuyorlar. Hepinize teşekkürler. Bill D. James
Eşim Jessica ve kızım Olivia, “kızlar,” bana böylesine bir görevin üstesinden gelecek şevk ve gücü veriyorlar. Bu süreçte onların sabrı benzersizdi. Bill ve Dirk engin bir profesyonellikteydiler. Bildiğim her şeyi diğer öğretmenlerden, çalışanlardan ve öğrencilerden öğrendim. Onlara sonsuz bir minnet borcum var. Tim G. Berger
Eşim Kathy benim desteğim, sırdaşım ve en iyi dostum. Onun katkıları ölçülemez. Çocuklarımız, Carly ve Nate, birer şevk ve ilham kaynağı. Bill James ve Tim Berger de, bu yolculuk boyunca, birer yoldaş, arkadaş ve hoca oldular. Klinisyen olarak değerimi belirleyen Walter Reed, Ft. Eustis, Cleveland Kliniği, Brooke, Wilford Hall ve Geisinger’deki tüm fakülte, çalışanlar ve hastalara teşekkür etmeliyim. Teşekkürler. Dirk M. Elston
KATKIDA BULUNAN YAZARLAR ROY C GREKIN, MD
Clinical Professor Co-Director, Dermatologic Surgery and Laser Center University of California, San Francisco San Francisco, California
ISAAC M NEUHAUS, MD
Clinical Instructor Dermatologic Surgery and Laser Center University of California, San Francisco San Francisco, California
MARIA L WEI, MD PHD
Assistant Professor University of California, San Francisco San Francisco, California
KATKIDA BULUNANLAR İrem Hamamcıoğlu Aylin Kalaycıyan Sümeyye Altıntaş Asuman Cömert Asuman Gürkan Züleyha Yazıcı Öykü Maraşoğlu
Zafer Türkoğlu
Nilgün Bahçetepe
Meltem Akkurt Antonov Sadiye Bayraklılar
Emek Kocatürk Göncü Murat Küçüktaş Erkan Koyuncu
Ömer Ümmetoğlu
Seyhan Beyhan Yeliz Erdemoğlu Aslı Şenol Dilek Bıyık Özkaya
Dilek Seçkin Sevgi Şükran Ekmen
Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology Orjinal ISBN-13: 978-0721629216 Bu kitap, Saunders Elsevier’den izin alınarak yayınlanmaktadır.