DEJA REVIEW Obstetrik ve Jinekoloji
襤stanbul T覺p Kitabevi
©İstanbul Medikal Yayıncılık ÇEVİRİ ESERLER dizisi DEJA REVIEW OBSTETRİK ve JİNEKOLOJİ Catherine J. Lee, Emily S. Miller Çeviri Editörleri: Doç. Dr. Ayşe Ender YUMRU, Dr. Burcu DİNÇGEZ 1. Baskı 2015 ISBN - 978-605-4949-24-3 2015 İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti. 34104, Çapa-İstanbul-Türkiye www.istanbultip.com.tr e-mail: info@istanbultip.com.tr Adres: Turgut Özal Cad. No: 4/A Çapa-İST. Tel: 0212.584 20 58 (pbx) 0212.587 94 43 Faks: 0212.587 94 45
www.istanbultip.com.tr Yasalar uyarınca, bu yapıtın yayın hakları İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti.’ye aittir. Yazılı izin alınmadan ve kaynak olarak gösterilmeden, elektronik, mekanik ve diğer yöntemlerle kısmen veya tamamen kopya edilemez; fotokopi, teksir, baskı ve diğer yollarla çoğaltılamaz.
UYARI Medikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakkında üretici firma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama şekillerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve dozlarını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir.
Yayına hazırlayan Yayıncı sertifika no İmy adına grafikerler Yazarlar Çeviri editörleri Kapak Baskı ve cilt
İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti. 12643 Mesut Arslan, Tuğçe Yıldırım Catherine J. Lee, Emily S. Miller Doç. Dr. Ayşe Ender Yumru, Dr. Burcu Dinçgez İMY tasarım / Orjinalden adapte Birlik Ozalit Aytar Cad. No: 3 / E / Levent Tel: 0212 269 30 00
DEJA REVIEW Obstetrik ve Jinekoloji
Catherine J. Lee, MD New York University School of Medicine New York, New York
Emily S. Miller, MD New York University School of Medicine New York, New York
Çeviri Editörleri
Doç . Dr. Ayşe Ender Yumru Dr. Burcu Dinçgez
Mc Graw Hill
Medical
Boston Burr Ridge, IL Dubuque, IA Madison, WI New York San Francisco St. Louis Bangkok Bogota Caracas Kuala Lumpur Lisbon London Madrid Mexico City Milan Montreal NewDelhi Santiago Seoul Singapore Sydney Taipei Toronto
DEJA REVIEW OBSTETRICS and GYNECOlOGY Deja ReviewTM McGraw-Hill Companiees, Inc.’in tescilli markasıdır. Türkçe baskısı olan bu kitap The McGraw-Hill Companies, Inc.’in izniyle yayınlanmaktadır. International Edition ISBN-10: 0-07-148122-2; ISBN-13: 978-007-148122-9
İçindekiler Katkıda bulunan yazarlar Grafiker Gözden geçirilmesine katkıda bulunan öğretim üyeleri Teşekkürler Giriş
KONU I: KLİNİK İÇİN YARARLI BİLGİLER
iX ix ix xi xii
1
Bölüm 1
LABORATUAR DEĞERLERİ
3
Bölüm 2
SIK UYGULANAN İŞLEMLER
7
Bölüm 3
KADIN ANATOMİSİ Kemik pelvis 23 Pelvik organlar 25 Perine 31 Abdominal duvar 33
KONU II : JİNEKOLOJİDE KONULAR Bölüm 4
GENEL JİNEKOLOJİ Kontrasepsiyona bakış 41 Sterilizasyon metodları 43 Kontrasepsiyonun bariyer metodları 52 İntrauterin araçlar 54 Elektif abort 56 Alt genital traktusun cinsel yolla bulaşan hastalıkları 61 Genital ülsere neden olan cinsel yolla bulaşan hastalıklar 63 Servisit 71 Üst genital traktusun enfeksiyonları 73 Vajinit 81 Diğer jinekolojik enfeksiyonlar 86 Kronik pelvik ağrı 89 Akut pelvik ağrı 94 Endometriozis 95 Benign servikal kitleler 103 Benign uterin kitleler 105 Seksüel disfonksiyon 111
23
35 37
vi
İçindekiler
Distrofiler 116 Benign kistler 118 Pyoderma ve vulva-vajinanın diğer cinsel yolla bulaşmayan hastalıkları 120 Diğer vulvar distrofiler 121 Bölüm 5
JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ Serviks kanserine giriş 123 Servikal kanser taraması ve önleme 128 Serviksin skuamoz hücreli karsinomu 132 Serviksin adenokarsinomu 135 Vulvar kansere genel bakış 136 Vulvanın skuamoz hücreli kanseri 138 Vajen kanserine genel bakış 144 Endometriyum kanseri 148 Uterin sarkom 153 Over kanserine genel bakış 154 Epitelyal over kanseri 158 Nonepitelyal over kanseri 158 Fallop tüpü kanseri 163
123
Bölüm 6
ÜROJİNEKOLOJİ Akut sistit 165 Gebelikte idrar yolu enfeksiyonu 168 Üretrit 169 Akut pyelonefrit 169 Pelvik organ prolapsusu 171 Üriner inkontinansa giriş 178 Hastanın değerlendirilmesi 180 Stres inkontinans 182 Urge inkontinans 183 Mikst inkontinans 184 Taşma inkontinansı 185 Tedavi 185
165
Bölüm 7
REPRODÜKTİF ENDOKRİNOlOJİ VE İNFERTİLİTE Adolesan gelişimine giriş 189 Konjenital anomaliler 191 Hızlanmış seksüel olgunlaşma 192 Gecikmiş seksüel olgunlaşma 194 PMS 195 Disfonksiyonel uterin kanama 198 Amenore 201 İnfertilitenin değerlendirilmesi 204 İnfertilite tedavisi 207
189
İçindekiler
vii
Yardımcı üreme teknikleri 209 Osteoporoz 209 Perimenopoz ve menopoz 213 Hirsutizm ve virilizasyon 217 KONU III :
OBSTETRİKTE KONULAR
223
Bölüm 8
GENEL OBSTETRİK Embriyoloji 225 Fetal dolaşım 226 Kardiyovasküler 227 Respiratuar 229 Renal/üriner 230 Gastrointestinal 231 Hematolojik 232 Endokrin 232 Dermatoloji 233 Reprodüktif 234 Prenatal bakımın tanı ve terminolojisi 234 Yönetim 238 Tarama 243 Prenatal testler ve fetusun monitorizasyonu 247 Travay ve doğumun tanı ve tanımlaması 251 Fetal pozisyon 254 Pelvimetre ve vajinal muayene 259 Doğumun evreleri 260 Doğumun kardinal hareketleri 264 Doğum indüksiyonu 266 İntrapartum değerlendirme ve monitorizasyon 267 Yönetim 269 Operatif vajinal doğum 271 Sezaryen 273 Lohusalık yönetimi 274 Emzirme ve yenidoğan bakımı 277 Fizyolojik değişimler 279 Postpartum klinik bakım 281 Fertilite ve kontrasepsiyon 282
225
Bölüm 9
GEBELİĞİN KOMPLİKASYONLARI Konjenital anomaliler 283 Spontan abort 286 Ektopik gebelik 290
283
İçindekiler
viii
Gestasyonel trofoblastik hastalık 295 Gebeliğin hipertansif bozuklukları 302 Anormal plasentasyon 307 Üçüncü trimester kanamaları 309 PROM ve PPROM 311 Postpartum kanama 321 Plasenta akreata 323 Uterus inversiyonu 324 Postpartum ve puerperal enfeksiyon 325 Endometrit 326 Endokrin bozukluklar 327 Renal ve üriner traktus bozuklukları 343 Nörolojik bozukluklar 344 Hematolojik bozukluklar 346 Solunum bozuklukları 351 Kardiyovasküler bozukluklar 352 Akut abdomen ve akut travma 355 TORCH enfeksiyonu 357 Diğer viral enfeksiyonlar 364 Bakteriyel enfeksiyonlar 374 Gebelikte idrar yolu enfeksiyonu 377 Rhesus (Rh) alloimmunizasyonu 378 Fetal büyüme kısıtlılığı 383 Fetal makrozomi 386 Distosi 392 Anormal fetal test 396 Mekonyum 399 Postterm gebelik 400 KONU IV: KADIN SAĞLIĞI KONULARI Bölüm 10
KADIN SAĞLIĞINDA KONULAR Aile içi şiddet 409 Cinsel istismar 411 Etik ve hukuk 413
KONU V: TEKRAR SORULARI VE CEVAPLARI Bölüm 11
407 409
417
TEKRAR SORULARI VE CEVAPLARI
419
Önerilen kitaplar ve bilgi kaynakları
467
Indeks
469
Katkıda Bulunan Yazarlar
Grafiker
Gözden Geçirilmesine Katkıda Bulunan Öğretim Üyeleri
x
Gözden Geçirilmesine Katkıda Bulunan Öğretim Üyeleri
Teşekkür
Yazarlar olarak tüm katkıda bulunanlara, grafikerlere ve fakülte hakemlerine, vakit ayırdıkları ve kitabın derlenmesinde gösterdikleri çabalar ve kitabı tıp öğrencileri için faydalı bir kaynak haline getirdikleri için teşekkür ederiz. Yazarlar olarak New York Üniversitesi Tıp Fakültesi, Harvard Tıp Fakültesi, Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’ ne ve tüm çalışanlarına ve Lenox Hill Hastanesi’ne tıp öğrencilerinin eğitimleri için sonsuz bağlılıkları ve kendilerini adadıkları için teşekkür ederiz. Bu kitapta emeği geçen, kitabı board sınavları için hazırlayan, önemli noktaların vurgulanması ve kitabın kapsamlı bir hale gelmesini için gerekli geribildirimleri sağlayan öğrencilere ayrıca teşekkür ederiz. Son olarak, editörlere ve McGraw-Hill yayınevine bu projenin her aşamasında gösterdikleri olağanüstü sabır ve rehberlikleri için özellikle teşekkür ederiz.
Giriş Obstetrik ve jinekoloji stajlarında, servis sınavlarında, USMLE Klinik 2.basamak sınavlarındaki kadın doğum sorularına hazırlıkta Deja HızlıTekrar: Obstetrik ve Jinekoloji kitabını kullandığınız için teşekkür ederiz. Bu obstetrik ve jinekoloji derlemesi için özenle ve titizlikle çalıştık. Bu kitap önemli noktaların bir derlemesi, kolay okunabilen sorucevap formatında, zor konuların şekillerle anlatıldığı bir kitaptır. Ayrıca, bu kitap basamak basamak mantıklı problem çözmeye yönelik, board sınavlarına iyi bir performans için, klinik senaryolar ile bu konulardaki temel prensipleri kombine etmeye katkı sağlar. Bilgilerin büyük hacmi göz önüne alındığında, bir klinisyen olarak başarılı bir şekilde sentezlemek zorunda olduğunuz ve gerekli temel bilgileri şekillendirmek için , tüm Deja hızlı tekrar serisini kullanmanızı öneriyoruz.
Organizasyon 1. bölüm, Kısım 1-3: Bu kısımlar yaygın laboratuar değerlerini ve kadın anatomisine ait temel bilgileri ve obstetrik ve jinekolojide yaygın uygulanan prosedürleri içerir. 2. ve 3. Bölüm obstetrik ve jinekolojideki önemli noktaları eksiksiz bir şekilde içeren birçok kısıma bölünmüştür. Bu bizim üç yıllık APGO ve ACOG tarafından önerilmiş öğrenme hedeflerimizdir. 4. bölüm kadın sağlığı konusu aile içi şiddet, cinsel saldırı, etik ve hukuk açısından ele alır. 5. bölüm öğrencilerin USMLE Klinik 2. Basamak sınavlarında karşılaşabilecekleri klinik senaryoları sağlar. Bu bölüm öğrencilere obstetrik ve jinekolojideki bilgilerini klinik senaryolar ile pekiştirmesini öğretir. Konular soru-cevap formatında, altı çizili ve kalın yazılmış kelimeler ile vurgulanmıştır. Bu format sınav öncesi hızlı tekrar amaçlı dizayn edilmiştir. Ayrıca, sorular öğrencilere problem üzerinde düşünme, mantıklı ve doğru karar verme fikrini sağlar. Umuyoruz ki bu kitap konuları tamamlayıcı ve sınavlarda ve USMLE Klinik 2. Basamak sınavlarında başarı sağlayacak niteliktedir. Ayrıca dikkat çekici olgular ile obstetrik ve jinekoloji alanına ilgiyi arttıracağını umuyoruz.
Giriş
xiii
Bu kitap nasıl kullanılır? Bu kitabı standart ders kitaplarının yanında, konuyu anlayıp anlamadığınızı test etmeniz ve bir bütün içinde, tıbbi gerekçeleriyle desteklemeniz için öneriyoruz. Sınavlar için hazırlanırken, bu kitap hızlı, önemli noktaları son dakikada gözden geçirmek için kullanılabilir. Bu kitabın USMLE Klinik 2.basamak sınavı için çok yararlı olduğunu, tıptaki temel noktaları vurguladığını hatırlayınız. Bu derleme kitabı, klinik sağduyu açısından ne standart tıbbi metinlerin ne de ders notlarının yerine geçemez. Ancak, zor kavramların anlaşılması, önemli noktaların gözden geçirilmesi, kendinizi ve sınıf arkadaşlarınızı kolaylıkla sınav yapabileceğiniz, yanınızda kolaylıkla taşıyabileceğiniz küçük bir kitap olması açısından faydalıdır. USMLE Klinik 2.basamak sınavlarına hazırlanırken ve tıp eğitiminiz boyunca bu derleme kitabının size yardımcı olacağını ümit ediyoruz. Tıp eğitimize yardım etmemize izin verdiğiniz için teşekkür ederiz.
KONU I
Klinik i癟in Yararl覺 Bilgiler
BÖLÜM 1
Laboratuar Değerleri
Gebe Olmayan Kadınlardaki Genel Laboratuar Bulguları ve Bunların Gebelikteki Değişimleri Gebe Olmayan Kadındaki Değerler
Gebe Olmayan Kadına Göre Gebedeki Değişim
Sodyum Potasyum Klor Bikarbonat Kan üre azotu (BUN) Kreatinin Glukoz Kalsiyum
135-145 mEq / L 3.5-5.1 mEq / L 98-106 mEq / L 22-29 mEq / L 7-18 mg / dL 0.6-1.2 mg / dL 70-115 mg / dL 8.4-10.2 mg / dL
Fosfat Magnezyum Anyon açığı Osmolalite Lipaz Amilaz SGOT/AST SGPT/ALT GGT Alkalen fosfat LDH Ürik asit Serbest T4 TSH Serbest T3 Total tiroksin, T4 Serbest T4
2.7-4.5 mg / dL 1.3-2.1 mg / dL 7-16 mEq / L 275-295 mOsm / kg 10-140 U / dL 25-125 U / dL 7-40 U / L 7-40 U / L 9-50 U / L 38-126 U / L 120-240 U / L 2.0-6.9 mg / dL 0.71-1.85 ng / dL 0.32-5.00 mIU / mL
Azalmış Azalmış Azalmış Azalmış Azalmış Azalmış Azalmış Azalmış (albümindeki azalmaya bağlı olarak) Değişmemiş Azalmış
Biyokimya
Azalmış Değişmemiş Değişmemiş Değişmemiş Değişmemiş Artmış Azalmış Değişmemiş Değişmemiş Değişmemiş Artmış Artmış (Devamı)
3
4
Konu I: Klinik için Yararlı Bilgiler
Gebe Olmayan Kadınlardaki Genel Laboratuar Bulguları ve Bunların Gebelikteki Değişimleri (Devamı)
Biyokimya
Gebe Olmayan Kadındaki Değerler
Gebe Olmayan Kadına Göre Gebedeki Değişim
İdrar Tahlili Renk Bulanıklık Özgül ağırlık pH Ketonlar Protein Kan Glukoz Nitrit Lökosit esteraz Osmolalite Sodyum Potasyum
Sarı Berrak 1.003-1.035 4.5-8.0 Negatif Negatif Negatif Negatif Negatif Negatif 50-1400 mOsm / kg 40-220 mEq / gün 25-125 mEq / gün
Değişmemiş Az miktarda artmış Değişmemiş Az miktarda artmış Değişmemiş Değişmemiş
Hematoloji WBC 4700-11000 / mm3 RBC 3.8-5.7 x 106 / mL Hemoglobin 13.5-17.0 g / dL Hematokrit 39-50% Ortalama eritrosit hacmi 80-96 fL (MCV) Ortalama eritrosit 27-33 pg / hücre hemoglobini (MCH) Ortalama eritrosit 32-36% hgb / hücre hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) Trombosit 150-400 x 103 / mL Eritrosit sedimentasyon oranı (ESR) Eritrosit dağılım genişliği (RDW) Nötrofil Lenfosit Monosit Eozinofil Bazofil
11.0-16.0% 35-73% 15-52% 4-13% 1-3% 0-1%
Artmış Artmış Azalmış Azalmış Artmış
Dilüsyona bağlı olarak azalmış
5
Bölüm 1: Laboratuar Değerleri
Gebe Olmayan Kadınlardaki Genel Laboratuar Bulguları ve Bunların Gebelikteki Değişimleri (Devamı)
Biyokimya
Gebe Olmayan Kadındaki Değerler
Gebe Olmayan Kadına Göre Gebedeki Değişim
Koagülasyon PT PTT Fibrinojen D-dimer Kanama Zamanı Trombin Zamanı
12.3-14.2 saniye 25-34 saniye 200-400 mg / dL
Azalmış Azalmış Artmış Artmış
2-7 dakika 6.3-11.1 saniye Arter Kan Gazı
pH 7.35-7.45 PaCO2 PaO2 HCO3 O2 saturasyonu
35-45 mm Hg 80-100 mm Hg 21-27 mEq / L 95-98%
Artmış (kronik, düzeltilmiş solunum alkolozu) Azalmış Artmış Azalmış Değişmemiş