Reportage Biologie
Kikkervisjes laten ademen door fotosynthese Wetenschappers gebruiken fotosynthese om de hersenen van een kikkervisje aan te drijven.
Kikkers zijn wonderlijke wezens. Gedurende hun metamorfose, van ei over dikkop tot volwassen kikker, ondergaat hun lichaam spectaculaire fysieke veranderingen. Niet in het minste op het gebied van ademhalen.
luchtbellen opzuigen Longen zijn reeds rudimentair aanwezig vanaf het begin, maar ontwikkelen zich geleidelijk aan en worden pas volledig functioneel als het dier zijn poten heeft en zijn
22
Hippocampus jan./feb. 2022
Foto's (2): Özugur et al./iScience.
N
et uit zijn ei ademt de kikker in wording door een paar uitwendige kieuwen. In dit stadium blijft hij in de drilmassa hangen om ervan te eten, te groeien en aan te sterken. Enkele dagen later zijn de uitwendige kieuwen verdwenen en vervangen door een stel inwendige. Ook de huid van het kikkervisje is een belangrijk ademhalingsorgaan, omdat de kieuwen alleen meestal niet genoeg zuurstof kunnen leveren in de vaak zuurstofarme poeltjes waarin de larven leven. Vooral de staart is voorzien van een goed ontwikkeld netwerk van bloedvaten om gasuitwisseling te laten plaatsvinden.
Terwijl Duitse onderzoekers groene algen injecteren in het kloppend hart van een kikkervisje, worden de aderen van het doorschijnende dier geleidelijk groen. Bij belichting kunnen de algen zuurstof produceren.
staart verliest. Eerst ontstaan de achterpoten, naderhand ontwikkelen de voorpoten zich in de kieuwkamers en op het moment dat de voorpoten hierdoor naar buiten groeien, zijn de inwendige kieuwen verdwenen. Recent onderzoek bracht aan het licht dat vele kikkersoorten hun longen al gebruiken in een vroeg kikkervisstadium. Kikkervisjes zwemmen naar de oppervlakte om aan 'bubble-sucking' te doen. Enkel door het ge-
bruik van hoge snelheid macrovideografie – met een bereik van 30 tot 1.000 beelden per seconde – kon men de actie genoeg vertragen om te kunnen waarnemen wat er precies gebeurt. Kikkervisjes zijn te zwak om de oppervlaktespanning van het water te kunnen doorbreken. In plaats daarvan plaatsen ze hun mond tegen het wateroppervlak. Ze openen hun kaken en zuigen een luchtbel in hun mondholte. Vervolgens ledigen ze hun longen in hun mond, waar de longinhoud
