6/2016
WYDAWNICTWO POLSKIEJ IZBY PRODUCENTÓW URZĄDZEŃ i USŁUG NA RZECZ KOLEI ISSN 2081-383X
Nowelizacja ustawy O TRANSPORCIE KOLEJOWYM
Konstytucja DLA BIZNESU
5 lat Kolei Wielkopolskich - DODATEK SPECJALNY
RAPORT KOLEJOWY Zastępca Redaktora Naczelnego: Radosław Karwicki tel. 508 501 069 e-mail: r.karwicki@izbakolei.pl
Dziennikarz: Lena Szuster tel. 536 712 192 e-mail: l.szuster@izbakolei.pl
Oddajemy w Państwa ręce kolejny, wyjątkowy numer Raportu Kolejowego. W bieżącym wydaniu nie tylko relacjonujemy wydarzenia ostatnich dwu miesięcy, ale również wspólnie z Kolejami Wielkopolskim obchodzimy Ich 5-lecie rozpoczęcia działalności przewozowej. Po raz pierwszy, Raport Kolejowy ukazuje się w nakładzie przekraczającym 5 tysięcy egzemplarzy. Również tym numerem zamykamy dziewiąty rok funkcjonowania Raportu Kolejowego i wchodzimy w jubileuszowy-dziesiąty. Będziemy dokładać wszelkich starań, aby spełniać oczekiwania wszystkich naszych Czytelników, zarówno doskonaląc szatę graficzną wydawnictwa, jego zawartość merytoryczną jak i dostępność. W związku z nadchodzącymi Świętami, wszystkim Czytelnikom w imieniu całego Zespołu Redakcyjnego, składam najlepsze życzenia: zdrowych i pogodnych Świąt, a także szczęśliwego Nowego Roku. Miłej lektury przy choince! Adam Musiał
Marketing i PR: Edyta Studzińska tel. 500 474 832 e-mail: e.studzinska@izbakolei.pl
Ekspert Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei: Bartłomiej Buczek
Korespondenci: Walenty Dola - Ukraina, Rosja
Zdrowych, wesołych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia. Niech będą one okazją do zadumy, ale iradości z rodzinnego spotkania. Niech przyniosą wytchnienie od codziennych zmagań i trosk. Oby magia Bożego Narodzenia przetrwała w nas jak najdłużej!
Bernd Haag - Niemcy
Sigita Bytautė - Litwa
Magicznych Świąt Bożego Narodzenia życzy Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
3
RAPORT KOLEJOWY
4
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Strona redakcyjna
3
Wiadomości
8
Wspieranie rozwoju polskiej kolei jest priorytetem
10
Współpraca z polskimi partnerami jest konstruktywna
14
Czas porządkowania za nami. Teraz kolej na rozwój
18
NEWAG i PESA nagrodzone w konkursie DOBRY WZÓR 2016
20
Kontrola NIK dotycząca bezpieczeństwa obiektów infrastruktury krytycznej
22
Rozliczenie rekompensaty 24 a korekta kosztów uzyskania przychodu Nowelizacja ustawy transporcie kolejowym
Symulatory szkoleniowe 28 jako innowacja i wyzwanie w procesach przygotowywania kadr dla współczesnej gospodarki (2) Konferencję „Koleje Samorządowe – szanse i zagrożenia”
32
Konferencja „Najnowsze technologie w transporcie szynowym”
36
Konferencja Techniczno38 Naprawcza PKP Intercity SA
Wydawca: Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei 85-065 Bydgoszcz, ul. Jana Karola Chodkiewicza 17 www.izbakolei.pl Redaktor naczelny: Adam Musiał e-mail: a.musial@izbakolei.pl
6
26
Modernizacja systemu SRK 41 na stacji Sławków LHS Konferencja „Rozwój polskiej infrastruktury kolejowej”
42
West Station już gotowy
45
2016 Rok niezwykłych jubileuszy
46
PLK Polskie Linie Kolejowe SA – 15 lat
47
Konferencja Telekomunikacja i Informatyka na kolei 15-17 marca 2017
48
PKP CARGO świętuje piętnaste urodziny
49
Redaktor NACZELNY: Adam Musiał, tel. 52 324 93 82, e-mail: a.musial@izbakolei.pl Marketing i PR: Edyta Studzińska, tel. 500 474 832, e-mail: e.studzinska@izbakolei.pl Z-ca Redaktora Naczelnego: Radosław Karwicki, tel. 508 501 069, e-mail: r.karwicki@izbakolei.pl
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
15 lat PKP Intercity
50
ENERGETICS 2016
54
Dwa raporty w sprawie bezpieczeństwa
56
Polskie Pendolino rusza na tournée zagraniczne
60
Przewozy Regionalne zainwestują w tabor
62
Koleje Mazowieckie wsparte sumą 128 mln zł
63
Impulsy pierwsze w Polsce 64 z pełnym dopuszczeniem TSI Nowy sprzęt PKP SKM
65
INFOPORTAL dla pasażerów ŁKA. Sprawdź gdzie jest Twój pociąg
66
Kielce ponownie stolicą transportu zbiorowego
68
Bombardier otworzył nową halę produkcyjną we Wrocławiu
69
Fiskus „tropi” prezesów! Członkowie zarządów coraz bardziej zagrożeni!
70
Kolej aglomeracyjna i regionalna w pracach UIC – CRTS
72
Konferencja Energia dla kolei – pod kontrolą
76
Rozpoczęto budowę hali serwisowej Kolei Dolnośląskich
81
Kalendarium 2017 – targi zagraniczne
82
Personalia
84
Raport z Polski
86
Kolen
87
Konstytucja Biznesu Przełom w relacjach przedsiębiorców z administracją
88
Konkurs
89
5 lat Kolei Wielkopolskich – dodatek specjalny
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i tekstów sponsorowanych i nie zwraca materiałów nie zamówionych. Zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.
Skład i Druk: 85-224 Bydgoszcz, ul. Św. Trójcy 2, www.rubycon.pl
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
7
RAPORT KOLEJOWY
PesaDART pozytywnie zaliczył testy certyfikujące ETCS poziomu 2
W nocy z 14-15 oraz z 15-16 listopada 2016 r. odbyły się testy certyfikujące ETCS poziomu drugiego
w pojeździe PesaDART (ED161-020) na trasie E30, linia 282, szlak Miłkowice – Chojnów. Pojazd PESA jako pierwszy w Polsce i na polskiej infrastrukturze przeszedł te testy pozytywnie. Warto zwrócić uwagę, że pojazdy ezt PesaDART znajdują się w ciągłej eksploatacji. ETCS poziomu 2 to najnowocześniejszy, interoperacyjny system bezpieczeństwa obowiązujący na terenie Unii Europejskiej, który zamontowany w pojeździe utrzymuje łączność radiową GSM-R oraz
komunikuje się przy pomocy Balis z urządzeniami przytorowymi (infrastrukturą). Testy przeprowadzał Instytut Kolejnictwa – jednostka notyfikowana i upoważniona do badań i certyfikacji. W testach uczestniczyli również przedstawiciele firm: PESA – producent pojazdu, SIEMENS – dostawca systemu, TUV – niemiecka jednostka certyfikująca system ETCS firmy SIEMENS, PKP PLK – zarządca infrastruktury, IC – klient PESA i właściciel pojazdów.
Koniec sporu w PKP CARGO Organizacje związkowe wynegocjowały z zarządem PKP Cargo porozumienie dotyczące wypłaty nagrody z okazji 15-lecia istnienia spółki. Zakończenie sporu oznacza, że pracownicy mogą otrzymać do 800 złotych, z czego 600 zł na mocy porozumienia oraz 200 zł z Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. Z okazji przypadającego 1 października 2016 r. 15-lecia powstania spółki zostaną uruchomione do-
datkowe środki na wynagrodzenia z przeznaczeniem na jednorazową nagrodę specjalną dla pracowników PKP Cargo S.A. zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony – czytamy w treści porozumienia zawartego 16 listopada pomiędzy stronami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników zatrudnionych przez Zakłady PKP Cargo. Pracownikom będącym w stanie
zatrudnienia i posiadającym minimum 1 rok stażu pracy 1 października 2016 r. nagroda przysługuje w kwocie 600 zł brutto. Pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy nagroda przysługuje w wysokości proporcjonalnej do wymiaru określonego w umowie o pracę. Jednorazowe nagroda zostanie wypłacona wraz z wynagrodzeniem za listopad 2016 r.
Przewozy towarowe na Nowym Jedwabnym Szlaku W Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa odbyło się spotkanie z delegacją chińskiej prowincji Xinjiang. Delegacji przewodniczył Xe Yiming, odpowiedzialny za handel zagraniczny. Ze strony polskiej w rozmowach wzięli udział m.in. sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera, podsekretarz stanu w MIB Justyna Skrzydło i prezes zarządu PKP CARGO Maciej Libiszewski. Tematem rozmów był rozwój przewozów Nowym Jedwabnym Szlakiem w kontekście zapowiadanego wzrostu wymiany handlowej między Polską a Chinami, a zwłaszcza zwiększeniem eksportu polskiej żywności koleją do Chin. Obszar prowincji Xinjiang uznawany jest za chińskie centrum transportowe i stanowi jeden z najważniejszych ośrodków logistycznych dla międzynarodowego handlu. „Cieszę się, że współpraca między Polską a Chinami, w tym chińską
8
Autonomiczną Ujgurską Prowincją Xinjiang, układa się bardzo dobrze, czego dowodem jest dzisiejsze spotkanie” – powiedziała podczas spotkania wiceminister Skrzydło. A prezes PKP CARGO Maciej Libiszewski dodał: „Mamy za sobą kolejny ważny etap wzajemnych polsko-chińskich uzgodnień, które zbliżają nas do podjęcia nowego
rozdziału we współpracy obu krajów”. Wizyta przedstawicieli prowincji Xinjiang, która odbyła się 14 listopada 2016 roku, jest rezultatem porozumienia o partnerstwie strategicznym między Polską a Chinami, zawartego w czerwcu przez prezydenta RP Andrzeja Dudę i przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpinga.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Feniks - nowe wizja EN57 Polski Tabor Szynowy i H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych zaprezentowały zmodernizowane Elektryczne Zespoły Trakcyjne serii EN57 - Feniks. – Nazwa handlowa odzwierciedla gruntowny zakres modernizacji wysłużonych, niskoperonowych zespołów EN57. Ze względu na skalę przeprowadzonych prac nawiązuje do odradzającego się z popiołów mitycznego feniksa. Naszym celem było sprostanie oczekiwaniom przewoźników, użytkujących obecne składy EN57 i dostosowanie pojazdów tego typu do rosnących wymagań podróżnych, zachowując przy tym najwyższe standardy w zakresie bezpieczeństwa eksploatowanych jednostek. Chodziło
również o to, aby w ramach trwającego procesu odnawiania kolejowego taboru pasażerskiego w Polsce stworzyć alternatywę dla wymiany wyeksploatowanych pojazdów na nowe, ze względu na znaczne koszty nie tylko zakupu, ale późniejszego utrzymania pojazdów. Warto wspomnieć, że jest to najbardziej zaawansowana modernizacja pojazdów EN57 w Polsce – powiedział Marcin Guryniuk, prezes Polskiego Taboru Szynowego. Nowoczesny system klimatyzacji, stały monitoring przestrzeni, zintegrowany system informacji pasażerskiej i pokładowej oraz szereg udogodnień dla matek z dziećmi i osób niepełnosprawnych tym charakteryzuje się Feniks.
H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych prowadzi obecnie gruntowną modernizację 20 Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych serii EN57.
Nowoczesny sprzęt dla SOK Straż Ochrony Kolei zapewnia bezpieczeństwo pasażerów na stacjach, przystankach i w pociągach. Patroluje również linie oraz tereny kolejowe. By skutecznie chronić kolej – poza przeszkoloną i sprawną kadrą – ważny jest nowoczesny sprzęt. „W tym roku nasi funkcjonariusze zostali wyposażeni w noktowizory, co znacznie zwiększa ich sprawność podczas nocnych działań. SOK na bieżąco testuje i wprowadza na wyposażenie nowoczesny sprzęt. Poza Mobilnymi Centrami Monitoring mamy nowe samochody terenowe. Sprawdzaliśmy także moż-
liwość korzystania z quadów i stosowanie dronów. Tereny kolejowe, szczególnie te objęte inwestycjami, chronią fotopułapki” – powiedział Paweł Boczek, zastępca komendanta Głównego SOK. W czerwcu wszystkie komendy regionalne zostały wyposażone w szesnaście nowoczesnych noktowizorów. Sprzęt pomaga podczas patrolowania terenów kolejowych i umożliwia obserwację torów na odległości nawet kilkuset metrów. Obraz widoczny jest na wyświetlaczu za pośrednictwem okularu. Noktowizor można wykorzystywać także jako bardzo czułą
kamerę działającą na podczerwień. Dzięki wykorzystaniu m.in. noktowizorów w roku 2016 Straż Ochrony Kolei zanotowała spadek liczby notowanych kradzieży i dewastacji elementów infrastruktury kolejowej o 27,3%. Ujęto także 242 sprawców tych czynów.
PKP SA wybrały wykonawcę modernizacji dworca w Miechowie PKP SA planuje gruntowną modernizację dworca w Miechowie. Za inwestycję odpowiadać będzie BETONOX Construction Sopot SA. Część budynku zostanie wyburzona, dzięki czemu obiekt będzie lepiej dostosowany do potrzeb podróżnych i lokalnej społeczności. Funkcje pasażerskie na dworcu zapewni przebudowana poczekalnia, ogrzewana w okresie zimowym, a schładzana w letnim. Wewnątrz pojawią się również nowe toalety. W ramach inwestycji zlikwidowane zostaną wszelkie bariery
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
architektoniczne. W budynku zamontowany zostanie podnośnik dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Przewidziano także zamontowanie na dworcu tablicy w języku Braille’a oraz przygotowanie specjalnych ścieżek prowadzących dla osób niedowidzących. Modernizacja obejmie wykonanie nowych instalacji wewnętrznych i zewnętrznych. Dzięki inwestycji na dworcu pojawi się także monitoring i system dynamicznej informacji pasażerskiej. Kolejnym
udogodnieniem dla podróżnych będą stojaki na rowery, które zostaną zamontowane na zewnątrz budynku. W pobliżu wyznaczone zostanie miejsce na biletomaty i bankomaty. Lokale komercyjne wewnątrz obiektu umożliwią natomiast zrobienie drobnych zakupów przed podróżą. Ciekawostką będzie mapa Miechowa, zlokalizowana w przedsionku dworca. Koszt prac inwestycyjnych oszacowano na prawie 5 mln złotych. Zakończenie robót planowane jest na IV kwartał 2017 roku.
9
RAPORT KOLEJOWY
Wspieranie rozwoju polskiej kolei jest priorytetem Z europosłem Tomaszem Porębą rozmawialiśmy o przedstawionym Komisji Europejskiej sprawozdaniu na temat infrastruktury w Europie ŚrodkowoWschodniej, szlaku Rail Baltica oraz kierunkach rozwojowych polskiej kolei. Raport Kolejowy: Komisja Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego pozytywnie zaopiniowała przygotowane przez Pana sprawozdanie na temat infrastruktury w Europie Środkowo-Wschodniej. Czy może Pan nam opisać najważniejsze założenia ujęte w sprawozdaniu? Tomasz Poręba: Chciałbym podkreślić, że jest to pierwszy w historii Parlamentu Europejskiego kompleksowy dokument poświęcony rozwojowi infrastruktury transportowej w Europe Środkowo-Wschodniej. Poparło go ponad pół tysiąca europosłów z czego jestem bardzo zadowolony. W moim sprawozdaniu Komisja Europejska dostaje po raz pierwszy konkretne wytyczne i zalecenia dotyczące kierunku rozwoju infrastruktury na wschodzie Europy, obszarów wsparcia oraz konieczności realizacji konkretnych projektów. Podwaliny do sprawozdania dało zorganizowane z mojej inicjatywy w 2014 roku w Parlamencie Europejskim jako wiceprzewodniczącego komisji transportu wysłuchanie publiczne pod tym samym tytułem. Wysłuchanie w znacznym stopniu zdeterminowało stanowisko komisji ds. transportu i uwrażliwiło forum UE na problemy regionu. Według mnie podstawowym problemem Europy środkowo-wschodniej jest niski poziom spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Z tego względu inwestycje zwiększające dostępność terytorialną omawianego obszaru mogą zdecydowanie przyczynić się do wzmocnienia konkurencyjności całego regionu. Poprawa dostępności transportowej znacząco wpłynie na zwiększenie inwestycji gospodarczych, przez co przyczyni się do intensyfikacji rozwoju ekonomicznego. Europa środkowo-wschodnia to niezwy-
10
kle zapóźnione infrastrukturalnie i komunikacyjnie regiony, a zwiększenie dostępności transportowej w skali całego regionu sprzyjałoby ekonomicznemu wzrostowi. Dlatego niezbędne jest usprawnienie połączeń wzdłuż linii północ-południe między wschodnimi regionami UE. Takie zmiany pomogłyby wschodnim regionom przyłączyć się do sieci TEN-T oraz stworzyć nowe perspektywy w zakresie zatrudnienia i działalności gospodarczej. W moim sprawozdaniu udało mi się zawrzeć wiele kwestii priorytetowych dla Polski, do których zaliczyć należy przede wszystkim postulat włączenia szlaku Via Carpathia na całej jego długości do sieci bazowej TEN-T, co uczyniłoby go jednym z najważniejszym korytarzy drogowych UE na jej wschodniej flance oraz ułatwiłoby dostęp do źródeł finansowania . W swoim sprawozdaniu podkreślam także potrzebę szybkiej budowy Rail i Via Baltica. W zakresie rozwoju potencjału żeglugi śródlądowej należy zwrócić uwagę na wezwanie do podniesienia do IV klasy żeglowności Odry oraz utworzenia kanału Odra Łaba Dunaj, który mogłyby wpłynąć na wzrost przepustowości transportu i zdolności w zakresie komunikacji w całym regionie na osi Północ-Południe. Ponadto wyraźnie wskazałem na zagrożenia dla rozwoju portów Morza Bałtyckiego wynikające z budowy gazociągu Nord Stream, który może zakłócić i zablokować inwestycje w tym regionie. Oczywiście żadne inwestycje nie mogą być realizowane bez odpowiedniego wsparcia finansowego, dlatego podkreślam znaczenie funduszy polityki spójności dla rozwoju infrastruktury transportowej i konieczność zagwarantowania środków w ramach kolejnych Wieloletnich Ram Finansowych. Nie
należy też lekceważyć możliwości, jakie dają tak słabo dotychczas wykorzystywane w naszym regionie instrumenty finansowe i hybrydowe projekty partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych, wymagających wysokich nakładów finansowych i generujących niewysoką stopę zwrotu z jednej strony oraz chęć zagwarantowania efektywnego świadczenia wysokiej jakości usługi publicznej z drugiej strony. RK: Naszych czytelników z pewnością najbardziej zainteresują wnioski i zalecenia związane ze szlakiem Rail Baltica. Czy przybliży nam Pan Poseł ten temat? TP: Budowa szlaku kolejowego Rail Baltica to priorytetowa inwestycja kolejowa, realizowana z udziałem funduszy europejskich, z funduszu Łącząc Europę. Na dzień dzisiejszy powodzenie całej inwestycji zależy przede wszystkim od skutecznej współpracy pomiędzy zainteresowanymi państwami, czyli Finlandią, Estonią, Łotwą, Litwą i Polską. Porozumienie państw w zakresie parametrów projektu takich jak prędkość czy ilość torów to kluczowy warunek dla postępów w realizacji przedsięwzięcia bez dalszych opóźnień i utrudnień oraz uniknięcia wszelkiego ryzyka niezaangażowania przyznanych przez UE środków finansowych. W przypadku nieprzestrzegania zasad ustalonych przez Komisję Europejską, współfinansowanie ze strony Unii w wysokości ok. 85 % przepadnie, a warunki finansowania w przyszłości nie będą aż tak korzystne, jak w chwili obecnej. Polska konsekwentnie składa wnioski o dofinansowanie budowy odcinków E75 w ramach kolejnych konkursów funduszu Łącząc Europę.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY RK: W sprawozdaniu poruszył Pan też temat nowego kolejowego szlaku towarowego nr 11 (Szlak Bursztynowy)? TP: Utworzenie i modernizacja kolejowego szlaku towarowego tzw. Szlaku Bursztynowego nr 11, łączącego ośrodki przemysłowo-handlowe Polski, Słowacji, Węgier i Słowenii wspólną ofertą w zakresie alokacji przepustowości dla międzynarodowych pociągów towarowych poprawi przede wszystkim konkurencyjność transportu kolejowego oraz zapewni lepsze wykorzystanie istniejącej przepustowości dla towarowych przewozów międzynarodowych. Planowana główna trasa korytarza przebiega przez Koper – Ljubljana – / Zalaszentivan – Sopron/Csorna – / (granica węgierskoserbska) – Kelebia – Budapeszt – / – Komárom – Leopoldov / Rajka – Bratyłava – Žilina – Katowice / Kraków – Warszawa / Łuków – Terespol (granica polsko-białoruska). Uruchomienie „Bursztynowego” korytarza towarowego mogłoby nastąpić pod koniec 2018 roku, jednak jest to uzależnione od Brukseli. Aktualnie oczekujemy na decyzję Komisji Europejskiej, dlatego tak ważne jest w moim sprawozdaniu wezwanie do jego budowy. Nowa linia przyczyni się do aktywizacji regionów Polski Wschodniej, poprawy warunków inwestycyjnych, zwiększenia produkcji i spójności społecznej.
kolei jest priorytetem. Cieszę się, że będąc wiceprzewodniczącym Komisji Transportu udało mi się obronić ostatnio strategiczną dla Polski kolejową spółkę LHS przed osłabieniem i docelowo likwidacją, a to przecież podmiot zarządzający strategicznym kilkusetkilometrowym tzw. szerokim torem. Obecnie w Brukseli wspieram polskie CARGO w walce o ograniczenie złych propozycji KE ws. hałasu na kolei. RK: A jak ocenia Pan obecną sytuację na polskiej kolei? TP: Polskie koleje próbują dzisiaj w zawrotnym tempie nadrobić wieloletnie zaniedbania oraz konsekwentnie wyeliminować nieprawidłowości, a także nadużycia wcześniejszej władzy. Rząd PO-PSL zmarnował miliardy złotych przeznaczone na rozwój kolei. Komisja Europejska potwierdziła, że ani spółki, ani organy je nadzorujące nie były przygotowane na realizację projektów i absorbcję funduszy europejskich. Nie przygotowano żadnej dokumentacji technicznej dla przetargów w ramach perspektyw budżetowej 2014-2020. Dlatego dzisiaj tak trudno przestawić cały sektor na właściwe tory. Odrodzenie i rozwój branży kolejowej to jeden z priorytetów nowego rządu. Ale to również ogromne wyzwanie dla spółek PKP, które do tej pory miały poważne problemy z absorbcją funduszy unijnych. Teraz najważniej-
sza jest mobilizacja i przygotowanie projektów w celu wykorzystania funduszy w ramach perspektywy finansowej na lata 2014-2020 oraz środków funduszu Łącząc Europę. Oczywiście całe przedsięwzięcie musi mieć na celu poprawę stanu infrastruktury, podniesienie konkurencyjności branży, podniesienie standardów bezpieczeństwa i zadowolenia pasażerów. RK: Czy wykorzystując doświadczenie zdobyte w pracy w Parlamencie Europejskim może nam Pan Poseł powiedzieć, jak polska kolej jest postrzegana na świecie? W Unii Europejskim? Czy dla krajów Europy Zachodniej jesteśmy wartościowym partnerem?
RK: Pochodzi Pan z rodziny o tradycjach kolejarskich. Czy rodzinna historia ma wpływ na Pana dzisiejszą działalność w Parlamencie Europejskim? Czy czuje się Pan specjalnie związany z polską koleją? TP: Jestem emocjonalnie i rodzinnie związany z polską koleją. Kolejarzem był mój dziadek, potem w jego ślady poszedł mój ojciec. Obu bardzo wiele zawdzięczam w zrozumieniu wagi kolei dla naszego kraju. Dla mnie sprawnie funkcjonująca i nowoczesna kolej to podstawowy warunek szybkiego rozwoju Polski. W mojej pracy w Parlamencie Europejskim wspieranie rozwoju polskiej
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
11
RAPORT KOLEJOWY TP: Bardzo chcę wierzyć, że już niedługo stan infrastruktury, jak i sama podróż koleją w Polsce nie będzie odbiegać od standardów zachodnich państw UE. Aby tak się stało, nie możemy na modernizację polskich kolei zmarnować już ani jednego euro. Musimy też umiejętnie zacząć wykorzystywać nasze położenie geograficzne. Już sam nacisk zachodnich państw UE na niezwłoczną liberalizację pasażerskich przewozów kolejowych w ramach IV Pakietu Kolejowego dowodzi, jak dużym zainteresowaniem cieszą się nasze rynki. Z uwagi jednak na nieprzygotowanie branży nadal musimy chronić polskich przewoźników. W ramach IV Pakietu udało nam się wynegocjować wiele rozwiązań a także wyłączeń zabezpieczających interesy polskich kolei. Obronić LHS. Jestem pewien,
12
że już w niedalekiej przyszłości konkurencyjność polskich przewoźników wzrośnie i skutecznie będą oni mogli rywalizować na europejskim ryku. Wystarczy spojrzeć na PKP Cargo, drugiego dzisiaj w UE operatora kolejowych przewozów towarowych. RK: Jakie są według Pana priorytety w obszarze rozwoju transportu kolejowego? Jak skutecznie rozwijać i promować polską kolej? Jak widzi Pan przyszłość polskiej kolei? TP: Przede wszystkim polska kolej potrzebuje dzisiaj długofalowej, zintegrowanej strategii rozwoju nakierowanej na modernizację i rozwój połączeń kolejowych zarówno w ruchu pasażerskim, jak i towarowym. Poprawa stanu infrastruktury, budowa nowych
połączeń oraz podniesienie jakości świadczonych usług uczyni koleje bardziej atrakcyjnymi i dostępnymi. Lepsze funkcjonowanie sektora kolejowego przyczyni się jednocześnie do tworzenia miejsc pracy, zwiększenia mobilności, rozwoju ekonomicznego i zwiększenia spójności terytorialnej. Patrząc w przyszłość trzeba również pochylić się nad rozwojem kolei dużych prędkości, które pozwoliłyby na połączenie z sieciami kolei dużych prędkości w Europie Zachodniej, a także rozwojem i integracją multimodalnych połączeń transportowych (drogi-koleje-lotniska-porty). Ministerstwo infrastruktury pracuje już nad projektem kolei dużych prędkości i wkrótce powinno zaproponować wariant ich rozwoju. Rozmawiała LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
13
RAPORT KOLEJOWY
Współpraca z polskimi partnerami jest konstruktywna Dr Guido Beltrani, Dyrektor Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, opowiedział nam o głównych założeniach i celach Programu, wsparciu udzielonym Warszawskiej Kolei Dojazdowej, innych projektach infrastrukturalnych, a także o tym, jak podoba mu się Polska. Raport Kolejowy: Na początek proszę opowiedzieć naszym czytelnikom o Programie. Jakie są jego cele? W jaki sposób powstał? Guido Beltrani: Szwajcarsko-Polski Program Współpracy jest częścią ogólnego programu pomocy finansowej, tzw. wkładu w związku z rozszerzeniem UE, któremu początek dała Szwajcaria w ramach
14
wyrazu solidarności z trzynastoma państwami, które dołączyły do Unii Europejskiej od roku 2004. Wkład ten ma na celu zmniejszenie różnic pomiędzy starymi i nowymi państwami członkowskimi, a z drugiej strony ma umożliwić zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych w nowych państwach członkowskich. Oprócz tego wkład w związku z rozszerzeniem UE przyczynił się w dużym stopniu do wzmocnienia stosunków pomiędzy Szwajcarią a Unią Europejską oraz stosunków dwustronnych pomiędzy Szwajcarią a nowymi państwami członkowskimi. Ma to szczególne znaczenie w przypadku Polski, która jest bardzo ważnym partnerem dla szwajcarskiej gospodarki — szwajcarskie inwestycje bezpośrednie w Polsce obejmują kwotę ok. 24 mld zł, a wartość obrotów handlowych pomiędzy Szwajcarią i Polską wynosi obecnie ponad 15 mld zł. Szwajcarsko-Polski Program Współpracy jest na tę chwilę największym programem w ramach wkładu w związku z rozszerzeniem UE, który zapewnia korzyści wszystkim nowym państwom członkowskim. Program ten obejmuje udzielanie dotacji mających na celu współfinansowanie projektów w różnych sektorach, w tym w obszarze transportu publicznego. Program został zatwierdzony przez parlament szwajcarski i potwierdzony w drodze referendum w listopadzie 2006.
RK: Czy złożono wiele wniosków o dofinansowanie? Ile projektów zostało wybranych? GB: Szwajcarsko-Polski Program Współpracy obejmuje łącznie 58 projektów. Niektóre z nich są oznaczone jako projekty priorytetowe dla rządu polskiego i zostały przedstawione Szwajcarii przez władze Polski (np. projekty promujące zdrowy styl życia lub poprawę działalności w zakresie usług społecznych). Pozostałe projekty wybrano na podstawie publicznych zaproszeń (np. projekty z obszarów rozwoju regionalnego, środowiska i infrastruktury). Liczba wniosków otrzymanych w związku z drugą kategorią jest bardzo zróżnicowana i zależy od sektora. Przykładowo w roku 2009 w sektorze transportu publicznego zostało złożonych tylko dziesięć wniosków. Spośród nich wybrano trzy projekty, które mają na celu poprawienie systemów transportu publicznego. Zostały one objęte dofinansowaniem ze strony Szwajcarii. RK: Wspomniał Pan, że program obejmuje kilka różnych dziedzin. Proszę je krótko opisać. GB: Szwajcarsko-Polski Program Współpracy rzeczywiście obejmuje szeroki zakres tematów. Są one skupione na pięciu celach, które zostały uzgodnione pomiędzy Szwajcarią a Polską. Wspomniane pięć celów i związane z nimi obszary tematyczne są następujące: Pierwszym celem Programu jest promocja wzrostu gospodarczego i poprawa warunków zatrudnienia, a jego zakres tematyczny jest sze-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY roki: przede wszystkim obejmuje on projekty wspierające inicjatywy rozwoju regionalnego w Polsce w regionach peryferyjnych lub znajdujących się w niekorzystnym położeniu; projekty te skupiają się na rozwoju produktów lokalnych i zasobów ludzkich. Szwajcarskie wsparcie finansowe trafia także do sektora małych i średnich przedsiębiorstw poprzez fundusze venture capital i promocję działań związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw. Innowacyjność w polskiej gospodarce jest także wspomagana poprzez promocję inicjatyw związanych z działalnością badawczo-rozwojową. Drugim celem Programu jest poprawa systemu pomocy społecznej poprzez promocję zdrowego stylu życia i medycyny prewencyjnej oraz usprawnienie świadczenia usług podstawowej opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Trzecim celem Programu jest ochrona środowiska. Następujące obszary tematyczne są istotne dla osiągnięcia tego celu: poprawa efektywności energetycznej poprzez promocję energii ze źródeł odnawialnych, poprawa systemu gospodarki odpadami, poprawa bezpieczeństwa i niezawodności transportu publicznego oraz promocja bioróżnorodności i ochrony przyrody. Czwartym celem Programu jest poprawa bezpieczeństwa publicznego. Obszary tematyczne istotne dla osiągnięcia tego celu obejmują: wsparcie migracji i zarządzanie kryzysowe, poprawę bezpieczeństwa granic i modernizację przejść granicznych, a także promocję bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Ostatnim, piątym celem Programu, jest wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego. Aby umożliwić jego realizację dofinansowywane są projekty poświęcone promowaniu inicjatyw związanych ze społeczeństwem obywatelskim i wspierające partnerstwo pomiędzy szwajcarskimi i polskimi instytucjami. RK: Dla naszych czytelników z pewnością najciekawszym obszarem jest ten związany z rozwojem infrastruktury. To w jego ramach dofinansowaliście projekt Warszawskiej
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Kolei Dojazdowej. Czy może nam Pan opowiedzieć o szczegółach projektu? GB: Współpraca z Warszawską Koleją Dojazdową (WKD) przebiega bezproblemowo i w bardzo satysfakcjonujący sposób. Zespół projektowy jest bardzo zaangażowany, Zarząd WKD uważnie nadzoruje wdrożenie projektu, a właściciele linii (tj. sześć gmin zlokalizowanych wzdłuż linii oraz Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego) poświęcają wiele uwagi potrzebom związanym z rozwojem i inwestycjami. Całkowity koszt projektu to 145 607 659 zł. Dofinansowanie ze strony Szwajcarii wynosi 76 531 656 zł, tj. ok. 53% wszystkich kosztów. Finansowane inwestycje obejmują: • zakup sześciu zespołów trakcyjnych napędzanych silnikiem elektrycznym; • stworzenie systemu informacji pasażerskiej i monitoringu; • instalację szesnastu urządzeń systemu automatycznej sygnalizacji przy przejazdach kolejowych wzdłuż linii WKD; • kompleksową naprawę torów WKD (długość linii kolejowych do naprawy to 25 km, przy całkowitej długości linii wynoszącej 35 km); • modernizację małej infrastruktury przy przystankach WKD. Głównym celem tego projektu jest rozwój systemu transportu publicznego w aglomeracji warszawskiej poprzez wzrost wydajności i niezawodności oraz bezpieczeństwa usług transportowych oferowanych przez Warszawską Kolej Dojazdową. RK: Czy miał Pan okazję podróżować jednym z zakupionych pociągów? GB: Jeszcze nie miałem okazji podróżować nowym składem, ale jeden z moich znajomych, który nim podróżował, powiedział, że umożliwia on podróż w komfortowych warunkach i jest wyposażony w system informacji pasażerskiej i monitoringu. Przeczytaliśmy także w lokalnej prasie, że osoby dojeżdżające nowymi pociągami
do pracy chwalą je sobie ze względu na ich nowoczesne wzornictwo i wysoki standard jakości. Jesteśmy bardzo zadowoleni z wyników, ponieważ naszym celem było uniknięcie kompromisów pod względem jakości i standardów bezpieczeństwa. RK: War to tak że wspomnieć o dwóch innych projektach, które współfinansowaliście — o zakupie czterech szynobusów dla województwa pomorskiego oraz o budowie centrum komunikacyjnego w Legionowie. Czy może Pan powiedzieć coś więcej o tych projektach? GB: Udzieliliśmy wsparcia przy zakupie czterech nowoczesnych pociągów spalinowych dla województwa pomorskiego, które obsługują linię pomiędzy Malborkiem a Grudziądzem. W ramach tego projektu jeszcze jeden skład został całkowicie zmodernizowany i jest teraz zgodny z najnowszymi standardami, w tym ze standardami związanymi z dostępnością dla osób niepełnosprawnych. Dodatkowo odbudowano wiadukt przebiegający nad linią kolejową, którą jeżdżą te pociągi, i zwiększono jego bezpieczeństwo. Jesteśmy bardzo zadowoleni z faktu, że projekt przyczynił się do bardzo potrzebnej modernizacji infrastruktury wzdłuż tej linii kolejowej, w tym do kompleksowej naprawy torów. W Legionowie, niedaleko Warszawy, dofinansowaliśmy budowę wyczekiwanego i bardzo potrzebnego centrum komunikacyjnego, które obsługuje transport kolejowy, autobusowy i samochodowy, celem którego jest znaczne zmniejszenie natężenia ruchu poprzez zmianę preferencji podróżnych wiążącą się z wyborem transportu publicznego zamiast samochodu. Nowy budynek dworca kolejowego wyposażony w innowacyjne centrum multimedialne i bibliotekę publiczną oraz obiekt typu Parkuj i jedź (P+R) został otwarty dla pasażerów we wrześniu 2016 r. Szwajcaria pokryła 85% całkowitego kosztu inwestycji, która była największą inwestycją w historii Legionowa.
15
RAPORT KOLEJOWY RK: Ile środków Szwajcaria przeznaczyła na wsparcie rozwoju Polski (łącznie i na kolej)? Jaka część tej kwoty została już wydana? GB: Całkowita wartość Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy to 489 mln franków szwajcarskich, które obecnie odpowiadają kwocie 1,9 mld zł. Te trzy projekty mające na celu rozwój transportu publicznego otrzymały dofinansowanie w wysokości 38 mln franków szwajcarskich (na dzisiaj jest to kwota ok. 152 mln zł). Większość z tych funduszy została już wydana, ponieważ wszystkie wspomniane projekty niedługo będą finalizowane. RK: Jak ocenia Pan współpracę z polskimi instytucjami i przedsiębiorcami? GB: Współpraca z naszymi polskimi kontrahentami jest bardzo konstruktywna. Nawet gdybym niedawno dołączył do Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, miałbym wrażenie, że jakość współpracy jest coraz lepsza, niczym butelka
dobrego wina. Naszymi głównymi kontrahentami są Ministerstwa oraz inne instytucje centralne, regionalne lub lokalne oraz organizacje pozarządowe. Mamy ograniczony bezpośredni kontakt z polskimi przedsiębiorcami. Niemniej liczne przedsiębiorstwa z sektora małych i średnich przedsiębiorstw korzystają z naszego Programu w formie dotacji lub innych form dofinansowania oraz poprzez szkolenia organizowane w ramach naszych projektów. Inne polskie firmy występują w charakterze wykonawców w ramach projektów finansowanych przez Szwajcarię i w ten sposób przyczyniają się do sukcesu naszego Programu. Ogólnie mogę powiedzieć, że jesteśmy usatysfakcjonowani jakością towarów i usług dostarczanych przez Polskich wykonawców. W niektórych sektorach zaskakuje mnie częstotliwość składania odwołań przez oferentów, którzy nie wygrali przetargu. Odwołania te spowalniają przebieg przetargów. Może to jednak oznaka dobrze funkcjonującego i konkurencyjnego rynku?
O programie Szwajcarsko-Polski Program Współpracy( Fundusz Szwajcarski) to forma bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej Polsce przez Szwajcarię. Pomoc przyznawana jest w ramach szwajcarskiego wsparcia dla państw członkowskich Unii Europejskiej, które przystąpiły do niej 1 maja 2004 r. Na mocy umów międzynarodowych w ramach Programu rozdysponowano ponad 1 mld franków szwajcarskich z czego na nasz kraj przewiduje się około 489 mln. W 2010 r. do Programu przystąpiły także Rumunia i Bułgaria. Geneza Program jest wynikiem deklaracji jaką Szwajcaria poczyniła 19 maja 2004 r. podczas Szczytu Szwajcaria – Unia Europejska. Wtedy to strona szwajcarska zadeklarowała gotowość ustanowienia programu pomocowego mającego na celu zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych w rozszerzonej Unii Europejskiej. W dniu 27 lutego 2006 r. Rada UE i Szwajcaria podpisały tzw. Memorandum of Understanding pomiędzy Wspólnotą Europejską a Radą Federacji Konfederacji Szwajcarskiej w sprawie wkładu Konfederacji Szwajcarskiej na rzecz zmniejszenia różnic gospodarczych i społecznych w rozszerzonej Unii Europejskiej. W dokumencie zawarto zobowiązanie Szwajcarii do podpisania odrębnych umów bilateralnych z poszczególnymi państwami – beneficjentami pomocy. W dniu 26 listopada 2006 r. przeprowadzono w Szwajcarii referendum w powyższej sprawie, które zakończyło się pomyślnie dla nowych państw członkowskich.
16
RK: Jak się Panu mieszka w Polsce? GB: Przyjechałem do Warszawy w lipcu 2016 r. i już miałem okazję cieszyć się pięknym latem w Warszawie. Bardzo lubię to miasto — oferta kulturalna, obszary zielone i fantastyczne lokale gastronomiczne to jedynie początek jego zalet. Miałem także okazję zwiedzić inne rejony Polski i byłem pozytywnie zaskoczony urokiem polskich krajobrazów. Przykładem może być moja ostatnia wycieczka do Białowieży, podczas której odwiedziłem piękny park narodowy z lasem pierwotnym i zobaczyłem kilka dzikich żubrów — to było niezwykłe przeżycie! Bardzo lubię także polskie miasta, zwłaszcza ich przytulne rynki starego miasta. Najbardziej jednak cenię sobie gościnność naszych partnerów w rejonach, które do tej pory udało mi się odwiedzić. Rozmawiała LS
Cel Celem programu jest dążenie do zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych istniejących pomiędzy Polską a wyżej rozwiniętymi państwami UE oraz różnic na terytorium Polski – pomiędzy ośrodkami miejskimi a regionami słabo rozwiniętymi pod względem strukturalnym. Beneficjenci Program przewidują wsparcie dla instytucji sektora publicznego i prywatnego oraz organizacji pozarządowych. Koncentracja geograficzna Fundusz Szwajcarski zakłada rozdysponowanie blisko 40 proc. środków na obszarze czterech województwach Polski: lubelskim, małopolskim, podkarpackim i świętokrzyskim. Czas trwania Program Szwajcarski zakłada 5-letni okres zaciągania zobowiązań i 10-letni okres wydatkowania, który rozpoczął się 14 czerwca 2007 r., tj. w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament Szwajcarski. Więcej informacji na : www. programszwajcarski.gov.pl
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
ASCO RAIL sp. z o.o.
ul. Wielowiejska 53, 44-120 Pyskowice tel.: 32 332 70 03 ◦ fax: 32 233 21 34 e-mail: biuro@ascorail.pl ◦ www.ascorail.pl
ASCO RAIL sp. z o.o. oferuje: Diagnostyka i naprawa pojazdów szynowych: przeglądy na poziomie P1, P2 i P3 oraz naprawy na poziomie P4 i P5 lokomotyw spalinowych, wózków motorowych, pojazdów sieciowych; naprawy poawaryjne pojazdów szynowych; serwis pojazdów szynowych na terenie użytkownika; badania i diagnostyka zespołu prądotwórczego do 3000 kW lokomotyw spalinowych na stacji diagnostycznej z opornikiem wodnym; badania i naprawy podzespołów pojazdów szynowych.
Stanowiska kontrolno-pomiarowe: stacje diagnostyczne lokomotyw spalinowych z opornikiem wodnym; stanowiska do badania charakterystyk podzespołów pojazdów szynowych: m.in. resorów, sprężyn, zderzaków, urządzeń cięgłowych; stanowisko do badania amortyzatorów hydraulicznych; stanowisko do prób obciążeniowych wózków. Urządzenia technologiczne: prasy do zestawów kołowych i wirników maszyn elektrycznych; urządzenia do nagrzewania indukcyjnego; oczyszczarki do zestawów kołowych.
Przyrządy kontrolno-pomiarowe: mechaniczne i elektroniczne przyrządy do pomiaru średnicy, profilu i rozstawu kół; przyrządy do pomiaru wysokości, rozstawu i zużycia zderzaków; przyrządy do pomiaru resorów; kliny pomiarowe, sprawdziany zużycia;
Przyrządy i systemy do pomiarów torów i rozjazdów: przyrządy mechaniczne i elektroniczne do pomiaru: szerokości toru, żłobka, prowadnic, przechyłki; systemy elektroniczne: jw. oraz wichrowatość i falistość toru, droga, nachylenie, pochylenie wzdłużne, przekrój poprzeczny szyny.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
17
RAPORT KOLEJOWY
Czas porządkowania za nami. Teraz kolej na rozwój Z prezesem PKP Informatyka Tomaszem Miszczukiem rozmawialiśmy o cyberbezpieczeństwie, rozwoju i planach na przyszłość.
18
Raport Kolejowy: Gościliśmy Pana w czerwcowym wydaniu „Raportu Kolejowego”. Co zmieniło się w spółce od tego czasu? Jak ocenia Pan jej kondycję?
RK: W lipcu tego roku podpisali Państwo porozumienie o współpracy w zakresie cyberbezpieczeństwa. Czym jest dla Państwa cyberbezpieczeństwo?
Tomasz Miszczuk: Zmieniło się bardzo dużo. Kiedy przejmowałem obowiązki Prezesa Zarządu, sytuacja finansowa PKP Informatyki pozostawiała wiele do życzenia. Dwa poprzednie lata spółka zakończyła stratą. Konieczne były zdecydowane i konsekwentne działania. Rezultaty są już widoczne. Sytuacja spółki została ustabilizowana, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i finansowym. Zmieniliśmy strukturę organizacyjną. Wygasiliśmy spory zbiorowe ze związkami zawodowymi. Rozwiązaliśmy szereg kryzysów związanych z rozpoczętymi, a nie zakończonymi projektami informatycznymi dla przewoźników samorządowych. Zdaliśmy egzamin przy organizacji Światowych Dni Młodzieży, zapewniając ciągłość działania systemu rezerwacji i sprzedaży biletów kolejowych, a tym samym umożliwiając pielgrzymom z całego świata, którzy wybrali pociąg, bezproblemowy udział w tym wydarzeniu. Na koniec września zysk PKP Informatyki wyniósł 7,7 mln zł. A wszystko dzięki skutecznemu zarządzaniu finansami – racjonalnym wydatkom oraz konsekwentnie realizowanej polityce wyceny produktów i usług, zapewniającej spółce zyski i ograniczającej ryzyko. Skoncentrowaliśmy się także na doskonaleniu usług świadczonych naszym klientom, zarówno z Grupy PKP, jaki i spoza niej. Przenieśliśmy siedzibę spółki w Warszawie do nowego budynku – West Station – przy dworcu zachodnim. Pracujemy w nowoczesnym biurowcu. Czas porządkowania za nami. Teraz kolej na rozwój.
TM: Należy zaznaczyć, że polski rząd – reprezentowany przez Ministerstwo Cyfryzacji – uznał ochronę cyberprzestrzeni za jeden z priorytetów nowoczesnego Państwa. Ochrony takiej nie da się zapewnić bez nakreślenia spójnej strategii działania dla tego obszaru. W efekcie, na początku 2016 roku, stworzono projekt Strategii Cyberbezpieczeństwa RP. Czujemy się odpowiedzialni i kompetentni, aby współtworzyć taką strategię dla Grupy PKP. Jej zarys prezentowaliśmy ostatnio. Na pewno trzeba jeszcze przedyskutować szczegóły oraz określić zasady współpracy, ale jest to naturalne przy tak skomplikowanym i niejednorodnym środowisku IT. Niedawno byłem inicjatorem i miałem przyjemność moderować debatę Transport Kolejowy – ochrona danych w cyberprzestrzeni. Podczas tego spotkania poruszono wiele ważnych aspektów dotyczących bezpieczeństwa systemów IT, kluczowych dla rynku kolejowego. O randze problemu może świadczyć fakt, że udział w niej wzięły takie instytucje jak UKE czy NASK, regulator rynku i lider trendu wyznaczonego przez Państwo w tym obszarze. Cyberbezpieczeństwo to bardzo szeroki temat. Ochrona cyberprzestrzeni to nie tylko systemy bezpieczeństwa, ale przede wszystkim ludzie i świadomość zagrożeń. Chcemy inspirować rozwój tej tematyki w spółkach Grupy PKP, dzielić się wiedzą i doświadczeniem. RK: Jakie środki podejmują Państwo, aby zapewnić bezpieczeństwo
i ciągłość zarządzanych przez spółkę systemów i aplikacji? TM: Jesteśmy spółką, która zapewnia utrzymanie systemów informatycznych w Grupie PKP. Zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na nas ciąży. Utrzymanie ciągłości działania systemów jest dla nas kluczowe i stanowi priorytet w bieżącej działalności. Tu chciałbym wspomnieć, że prawie od dziesięciu lat, jako jedni z pierwszych na rynku IT, funkcjonujemy zgodnie z międzynarodowym standardem ISO 27001. Nasze produkty są bezpieczne. Patrząc strategicznie na pojawiające się zagrożenia, stworzyliśmy Security Operations Center, które w trybie 24/7/365 wspiera działanie pionu bezpieczeństwa i eksploatacji systemów. Wiemy, że to tylko pierwszy krok i pracujemy nad rozbudową kompetencji. Naszą ambicją jest budowa sektorowego CERT dla Grupy PKP. RK: Dlaczego działania w tym zakresie są takie ważne? TM: Bezpieczeństwo stanowi fundament piramidy naszych potrzeb. Jego istota jest bezdyskusyjna. I ta teza mogłaby zakończyć odpowiedź na to pytanie, ale oczywiście nie jest to takie proste, szczególnie w kontekście cyberbezpieczeństwa, które nie ma granic – atak może nastąpić z każdej strony. Przypomnę atak na Estonię czy też na ukraińskie spółki energetyczne w Wigilię 2015 roku. Skala zagrożeń jest wykładnią dla działań, jakie podejmujemy. PKP Informatyka, mogę to stwierdzić z całą odpowiedzialnością, jest bardzo świadomym dostawcą usług. Tak jak już wspomniałem stawiamy na rozwój kompetencji, a nie tylko zabezpieczeń technicznych – i ten kierunek uważam za właściwy. Przed nami
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY bardzo ciekawy okres. Dynamiczny rozwój IT czy też Internetu rzeczy nie pozwala na pozostanie w tyle w kontekście coraz to nowych zagrożeń ze strony cyberprzestępców i dlatego działania w tym zakresie są tak ważne. RK: Czy może nam Pan Prezes opowiedzieć o sztandarowych i najważniejszych usługach oferowanych przez spółkę PKP Informatyka? TM: Sztandarowe usługi PKP Informatyki to dla mnie takie, które wspierają kluczowe procesy biznesowe naszych klientów – zarówno spółek z Grupy PKP, jak również zarządców infrastruktury czy przewoźników samorządowych. Od wielu lat staramy się, aby te usługi realizowane były w sposób kompleksowy – od analizy, projektu, wdrożenia, po utrzymanie zgodne ze standardami ISO 20000, z całodobowym monitorowaniem dostępności i bezpieczeństwa przetwarzanych informacji. Mamy świadomość, że nasze usługi wspierają procesy kluczowe z punktu widzenia gospodarki, pasażera czy Państwa, a ze względu na ich specjalizację w obszarach kolejowych są trudno zastępowalne. Oczywiście pracujemy nad nowymi rozwiązaniami, które pozwolą naszym klientom na ograniczenie kosztów działalności czy lepsze dopasowanie do potrzeb ich klientów. Zakładam, że w niedługim czasie wśród naszych sztandarowych usług znajdą się usługi innowacyjne, bazujące na nowoczesnych trendach z obszaru IoT i Big Data. W tym celu prowadzimy rozmowy z partnerami, tak aby np. w sposób bezinwazyjny przewidywać awarie silników w pojazdach trakcyjnych czy monitorować zużycie energii, poprawność działania tablic z informacją pasażerską czy też zabezpieczenie dworców kolejowych. Przed naszymi najważniejszymi usługami stoją
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
też poważne wyzwania, którym mamy ambicje sprostać – wspólny bilet, system dynamicznej informacji pasażerskiej, planowanie drużyn trakcyjnych i konduktorskich dla przewoźników. Część naszych kluczowych usług wymaga także odświeżenia i dalszego rozwoju. Zastałem firmę z kilkuletnim długiem technologicznym, spowodowanym wstrzymaniem prac z obszaru R&D. Staramy się to nadrobić, co nie jest oczywiście łatwe. Jednak patrząc na strategię, zakładającą integrację spółek Grupy PKP, widzę po raz pierwszy od wielu lat olbrzymią szansę na istotny rozwój naszych najważniejszych
usług i jeszcze bliższą współpracę z największymi klientami. RK: Jakie cele wyznaczają sobie Państwo na nadchodzący nowy rok? TM: To umacnianie pozycji PKP Informatyki w Grupie PKP. Dalsze doskonalenie usług, które dzisiaj świadczymy naszym klientom. Rozwój nowych usług, wynikających z potrzeb rynku, opartych na nowoczesnych technologiach. To również dbałość o relacje z klientami, budowane na współpracy, rzetelnym przepływie informacji i zaufaniu. Rozmawiała LS
19
RAPORT KOLEJOWY
NEWAG i PESA e i s r u k n o k w e n o z d nagro 6 1 0 2 R Ó Z W Y R B DO
Konkurs DOBRY WZÓR to coroczne święto designerów i projektantów, organizowane przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego. Dwudziesta trzecia edycja wydarzenia zebrała rekordową liczbę zgłoszeń, wystawców i uczestników. „Do tegorocznej edycji konkursu Dobry Wzór zgłoszono aż 222 produkty i usługi. To najwięcej zgłoszeń w historii konkursu, ta edycja to nasz sukces: zgłosiło się wielokrotnie więcej firm niż w latach ubiegłych, to dowód na to, że marka Dobrego Wzoru się umacnia i coraz więcej firm docenia nasze oceny i wskazania. Poza tym firmy widzą zysk promocyjny, wynikający z udziału w naszej profesjonalnie przygotowanej wystawie i obecności w katalogu” – podkreśliła Katarzyna Rzehak, dyrektor kreatywna IWP i przewodnicząca jury konkursu. Po wstępnej kwalifikacji zgłoszone produkty i usługi poddane zostały dwuetapowej ocenie wzorniczej: przez ekspertów IWP i multidyscyplinarne jury. Do finału zakwalifikowano 136 produktów i usług. Ostatecznie jury konkursu przyznało nagrody główne DOBRY WZÓR 2016 w dziewięciu kategoriach: (1) Dom, (2) Praca, (3) Sfera publiczna, (4) Usługi, (5) Nowe
20
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
technologie, (6) Grafika użytkowa i opakowania, (7) Nowe materiały produkcyjne a także, po raz pierwszy, w kategoriach: (8) Transport i komunikacja oraz (9) Moda i akcesoria. Wyróżnione produkty można bezpłatnie podziwiać na wystawie pokonkursowej czynnej od wtorku do niedzieli w dniach od 21 października do 1 grudnia 2016 roku w siedzibie Instytutu Wzornictwa Przemysłowego przy ul. Świętojerskiej 5/7 w Warszawie. Dwie nagrody dla dla lokomotywy Griffin od NEWAGu Lokomotywa elektryczna E4MSU Griffin zaprojektowana i zbudowana przez NEWAG SA zdobyła nagrodę specjalną Ministra Rozwoju i Finansów WZÓR ROKU 2016 dla najlepszego polskiego produktu, zaprojektowanego przez polskiego projektanta i wyprodukowanego przez polskiego przedsiębiorcę. Ponadto Lokomotywa elektryczna E4MSU Griffin została laureatem konkursu Dobry Wzór 2016 w kategorii: Transport i Komunikacja. Jury konkursowe przyznało tę nagrodę doceniając „nie tylko bardzo nowoczesny system diagnostyki pokładowej z pełną informacją wizualną i modułem rejestracji danych, jaki zastosowano w lokomotywie Griffin, ale także zwróciło uwagę na konkurencyjność jej ceny RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
w stosunku do światowej konkurencji, jak i wyjątkowo estetyczny i nowoczesny look korpusu”. PESA Sundeck z nagrodą DOBRY WZÓR 2016 Tytułem Dobry Wzór 2016 roku nagrodzono również pojazd typu push-pull, wyprodukowany przez PESA Bydgoszcz SA dla Kolei Mazowieckich. Wspólne dzieło projektantów bydgoskiej firmy – Bartosza Piotrowskiego, Mariusza Gorczyńskiego i Wojciecha Reszety – zostało docenione przez jurorów, którzy – jak czytamy w informacji IWP – „zwrócili uwagę na fakt, że push-pull Sundeck Pesy to najbardziej uniwersalny i najefektywniejszy jak dotąd polski skład wagonów odpowiadający na potrzeby komunikacyjne miast”. Jury doceniło całościowe rozwiązania funkcjonalne wnętrza wagonów, które spełniają wszystkie normy ergonomiczne. To nie pierwsze wyróżnienie dla PESA w dziedzinie wzornictwa przemysłowego. By nie sięgać daleko, przypomnijmy, że tylko w ostatnich latach lokomotywa „Gama” została uznana za Dobry Wzór 2013, a w roku ubiegłym tytuł ten otrzymał tramwaj „Krakowiak”. LS
21
RAPORT KOLEJOWY
Kontrola NIK dotycząca bezpieczeństwa obiektów infrastruktury krytycznej Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w latach 2015 i 2016 kontrolę mającą na celu sprawdzenie prawidłowości zabezpieczenia obiektów infrastruktury krytycznej istotnych dla funkcjonowania państwa.
Za infrastrukturę krytyczną uznaje się, według ustawy o zarządzaniu kryzysowym, systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna obejmuje między innymi systemy: - zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa, - łączności, - sieci teleinformatycznych, - finansowe, - zaopatrzenia w żywność i wodę, - ochrony zdrowia, - transportowe, - ratownicze. NIK przeprowadził kontrolę w wybranych podmiotach odpowiedzialnych za ochronę infrastruktury krytycznej: w Rządowym Centrum Bezpieczeństwa, u trzech wojewodów, oraz w 15 samorządach szczebla powiatowego i gminnego. Rezultatem przeprowadzonej kontroli było stwierdzenie szeregu nieprawidłowości u skontrolowanych operatorów infrastruktury krytycznej. Kontrolerzy NIK zauważyli następujące problemy:
22
1. Nie obejmowano ochroną fizyczną wszystkich obiektów infrastruktury krytycznej powiązanych ze sobą funkcjonalnie i niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania infrastruktury krytycznej. 2. Część terenów, na których znajdowały się obiekty infrastruktury krytycznej nie była właściwie zabezpieczona przed wejściem osób nieuprawnionych, a w dużej części obszarów brakowało monitoringu wizyjnego. 3. Wejścia do niektórych obiektów nie spełniały norm bezpieczeństwa i nie były objęte systemem kontroli dostępu, a bramy wjazdowe nie były wyposażone w zapory zabezpieczające przed wtargnięciem. 4. Nie wprowadzono rozwiązań na wypadek wystąpienia zdarzeń
sabotażu lub wyrządzenia szkód przez pracowników na terenie obiektów infrastruktury krytycznej. 5. We wszystkich skontrolowanych podmiotach nie wyodrębniono kluczowego, ze względu na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej personelu. 6. W znaczącej większości podmioty te nie określały też procedur umożliwiających sprawdzenie wybranego oferenta wykonującego usługi dla operatora infrastruktury krytycznej pod kątem jakości wykonywanych usług, czy też zachowania poufności wykonywanych prac. NIK zaznaczył także, że w kilku przypadkach pojawiły się sytuacje nierealizowania przez skontrolowane podmioty niektórych rekomendacji audytu sieci informatycznych działających na potrzeby obiektów
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY infrastruktury krytycznej, nieopracowania kompleksowych regulacji wewnętrznych dotyczących bezpieczeństwa przemysłowego systemu teleinformatycznego czy też niezobowiązywania wykonawców do zachowania poufności uzyskanych informacji, mimo że podczas realizacji zadań mieli dostęp do kluczowych systemów służących do sterowania IK. W efekcie braku zabezpieczeń pojawiły się niebezpieczne incydenty na terenach obiektów infrastruktury krytycznej, czy też związanych z prawidłową eksploatacją instalacji infrastruktury krytycznej. Za przykład podano zaginięcie z terenu jednego z obiektów infrastruktury krytycznej dwóch dużych pojemników zawierających izotop promieniotwórczy Co-60. W przypadku ich zniszczenia i wydostania się na zewnątrz źródła izotopowego stanowiłyby poważne zagrożenie dla życia i zdrowia osób przebywających w ich pobliżu. Przyczyną zaginięcia był brak nadzoru jednego z operatorów nad pracownikami fir-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
my zewnętrznej wykonującej usługi na terenie obiektu IK. Niewłaściwe zabezpieczenie jednego z obiektów IK przed wtargnięciem osób trzecich (zbyt niskie ogrodzenie, brak monitoringu) było też przyczyną swobodnego przekroczenia ogrodzenia przez osoby nieuprawnione. Zastrzeżenia NIK budziła również niewłaściwa realizacja zadań z zakresu ochrony IK przez skontrolowanych wojewodów oraz jednostki samorządu terytorialnego. Stwierdzono liczne przypadki niewywiązywania się przez wojewodów z obowiązków przekazywania organom gmin informacji o znajdującej się na ich terenach infrastrukturze krytycznej. W konsekwencji, w trzech objętych kontrolą gminach, w związku z brakiem informacji o lokalizacji na ich terenie obiektów IK, nie podjęto żadnych działań w zakresie ochrony IK, określonych w ustawie o zarządzaniu kryzysowym. Znacząca część skontrolowanych starostów (prezydentów) oraz wójtów (burmistrzów) nie realizowało w ogóle zadań w zakresie
ochrony IK wynikających z ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Nie gromadzili oni bowiem i nie przetwarzali informacji dotyczących zagrożeń dla IK, nie opracowywali i nie wdrażali procedur na wypadek wystąpienia takich zagrożeń oraz rozwiązań na wypadek zniszczenia lub zakłócenia funkcjonowania IK. NIK zauważa jednocześnie, że w badanym okresie brak było ścisłej współpracy starostów (prezydentów) i wójtów (burmistrzów) z operatorami IK w zakresie ochrony IK. O zdarzeniach mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo IK starostwa i gminy dowiadywały się głównie ze środków masowego przekazu. NIK sformułował wnioski pokontrolne do skontrolowanych podmiotów odpowiedzialnych za ochronę IK oraz wojewodów i organów samorządu terytorialnego o usunięcie stwierdzonych uchybień i realizację zadań w zakresie ochrony IK zgodnie z przepisami prawa. RK
23
RAPORT KOLEJOWY
Rozliczenie rekompensaty a korekta kosztów uzyskania przychodu Ostatni kwartał roku dla wielu przedsiębiorców zajmujących się świadczeniem usług z zakresu publicznego transportu zbiorowego to czas weryfikacji kwot wypłaconych rekompensat, jeżeli otrzymują oni dofinansowanie z tytułu świadczonych usług. Dofinansowanie to pochodzi z budżetu jednostek samorządu terytorialnego i jest wypłacane w formie rekompensaty. Rekompensata a koszty uzyskania przychodu Rekompensata jest dotacją otrzymaną z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, co oznacza, że wydatki i koszty bezpośrednio finansowane z rekompensaty nie stanowią dla operatora kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli z rocznego rozliczenia rekompensaty wynika, że w danym okresie rozliczeniowym operatorowi została wypłacona rekompensata w kwocie przewyższającej kwotę rzeczywiście mu należną, operator zwraca organizatorowi kwotę przewyższającą należną rekompensatę. W danym okresie rozliczeniowym może zdarzyć się również sytuacja odwrotna, gdy operatorowi została wypłacona rekompensata niepokrywająca należnej kwoty wynikającej z rocznego rozliczenia rekompensaty. W takiej sytuacji organizator jest zobowiązany przekazać operatorowi brakującą kwotę rekompensaty. Na czym polega weryfikacja kwot wypłaconych rekompensat Weryfikacja kwot wypłaconych rekompensat polega na rozliczeniu otrzymanych w ciągu okresu rozliczeniowego transz rekompensaty, w oparciu o koszty rzeczywiście poniesione i faktycznie uzyskane przez operatora przychody, na podstawie których ustalana jest należna operatorowi kwota rekompensaty. Przeprowadza się ją zazwyczaj w kilku etapach, z których ostatnim co do zasady powinno być sprawdzenie przygotowanego przez operatora rocznego rozliczenia rekompensaty. Sprawdzenia doko-
24
nuje audytor – podmiot zajmujący się profesjonalnie wykonywaniem audytu finansowego i posiadający doświadczenie w branży transportowej. W wyniku przeprowadzonego badania, audytor sporządzi i przekaże raport operatorowi oraz organizatorowi transportu publicznego, który będzie wskazywał ostateczną wartość rekompensaty należnej operatorowi za dany okres rozliczeniowy. Jeżeli dojdzie do ustalenia, że wysokość wypłaconej rekompensaty przewyższa wysokość rekompensaty faktycznie należnej, wówczas nadwyżka podlega zwrotowi. Z kolei, jeżeli wysokość wypłaconej rekompensaty jest niższa niż wysokość rekompensaty faktycznie należnej, niedopłata rekompensaty jest wypłacana operatorowi. Takie rozliczenie rekompensaty wiąże się natomiast z określonymi skutkami podatkowymi, o których mowa będzie poniżej. Korekta kosztów uzyskania przychodów Należy zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli rekompensata nie pokrywała w pełni kosztów prowadzonej działalności, to operator pokrywał pewne wydatki związane z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą z własnych środków i zaliczał je do kosztów uzyskania przychodów. Tym samym, powstaje konieczność dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów z prowadzonej działalności. Należy mieć także na uwadze, że wśród wydatków pokrytych rekompensatą mogą znaleźć się takie, które z definicji nie są kosztem podatkowym,
teoretycznie więc z podatkowego punktu widzenia źródło ich pokrycia jest bez znaczenia. Niemniej każdą z powyższych sytuacji należy odpowiednio zweryfikować. O ile na moment ustalania kosztów uzyskania przychodu opisane wyżej działanie było zgodne z prawem, to w momencie wypłaty brakującej kwoty rekompensaty operator powinien odpowiednio skorygować koszty uzyskania przychodu, co wynika z faktu, że wydatki sfinansowane z rekompensaty nie stanowią dla organizatora kosztów uzyskania przychodu. W opisanych przypadkach problemem dla operatora może być określenie, na jaki moment powinien dokonać korekty – czy wstecz, za okres, w którym poniósł określone koszty, czy też może na bieżąco. Tym bardziej, że stosowna ustawowa regulacja w tym zakresie obowiązuje dopiero od stycznia 2016 roku. Pomocna w rozwiązaniu tego problemu jest również aktualnie prezentowana przez organy podatkowe i sądy administracyjne linia interpretacyjna, zgodnie z którą należy na bieżąco dokonywać korekty kosztów poniesionych w latach poprzedzających rok otrzymania wypłaty brakującej kwoty rekompensaty. Anna Szkudlarek, doradca podatkowy i radca prawny, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy Karolina Durbacz, prawnik, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
25
RAPORT KOLEJOWY
Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym Sejm i Senat przegłosowały przyjęcie nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym. Podczas posiedzenia, które odbyło się 21 października 2016 roku, Sejm jednogłośnie przyjął projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa. Następnie nowelizacja została skierowana do dalszych prac w Senacie RP. 15 listopada, po zapoznaniu się z treścią nowelizacji i wprowadzonymi do ustawy zmianami, Senat zaproponował dwanaście poprawek, głównie o charakterze legislacyjnym oraz doprecyzowującym. Za ustawą wraz z poprawkami opowiedziało się osiemdziesięciu senatorów, czyli wszyscy biorący udział w głosowaniu. Teraz poprawkami Senatu zajmie się Sejm. Głównym celem nowelizacji jest dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy 2012/34/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 listopada 2012 roku w sprawie utworzenia jednolitego obszaru kolejowego. „To największa zmiana od roku 2003, kiedy to w życie weszła ustawa o transporcie kolejowym” – powiedziała „Raportowi Kolejowemu” Elżbieta Kisil, rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa. Dostosowanie polskiego prawa do prawa unijnego wymaga szeregu zmian – od wyodrębnienia obiektów infrastruktury kolejowej, poprzez opracowanie wieloletniego programu utrzymaniowego, aż do nowych regulacji dotyczących zadań, obowiązków oraz powoływania Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych do ustawy jest stworzenie ram prawnych, które umożliwią opracowanie tzw. wieloletniego programu utrzymaniowego. Program ten ma w zamierzeniu określać zadania dla zarządców infrastruktury (np. standardy jakościowe) oraz wynikającą z tych
26
zadań wysokość środków finansowych przewidzianych na ich realizację. „Program powinien wpłynąć na właściwe utrzymanie zmodernizowanych sieci linii kolejowych” – zaznaczyła Elżbieta Kisil. Efektem zaimplementowania programu ma być uniknięcie przedwczesnej degradacji zmodernizowanych linii i rozwijanie efektów inwestycji. Nowelizacja zakłada także wyodrębnienie nowej grupy obiektów, tzw. obiektów infrastruktury usługowej, przeznaczonych do świadczenia usług niezbędnych do realizacji procesu przewozowego. Obiekty zakwalifikowane do tej nowej grupy to między innymi stacje paliw, dworce kolejowe, terminale towarowe czy stacje rozrządowe. W przypadku obiektów infrastruktury usługowej stosowane będą odmienne zasady udostępniania i pobierania opłat niż te obowiązujące dla pozostałej infrastruktury kolejowej. Nowelizacja zakłada umożliwienie szerszej grupie podmiotów (np. organizatorom publicznego transportu zbiorowego) zamawiania przejazdu pociągów. Dodatkowo ustawa wprowadza poprawki w definicje: zarządcy infrastruktury, bocznicy, linii, sieci kolejowej, stacji oraz dworca. Wedle nowych definicji bocznica kolejowa będzie infrastrukturą kolejową, jej użytkownik zaś – szczególnym przypadkiem zarządcy infrastruktury, co może znacząco wpłynąć na wymiar ekonomiczny i bezpieczeństwo użytkowania sieci kolejowych. Istotną zmianą jest również nieodpłatne udostępnianie dworców i stacji kolejowych podróżnym, natomiast odpłatnie – przewoźnikom kolejowym. Odpłatne udostępnianie będzie dotyczyło wyłącznie powierzchni przeznaczonych do obsługi podróżnych oraz powierzchni do umieszczania informacji handlowych.
Według znowelizowanej ustawy zmieni się także status Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Nowe przepisy zapewnią Prezesowi UTK większą niezależność, zniosą nadzór ministra właściwego do spraw transportu, a także wpłyną na tryb powoływania oraz odwoływania – Prezes UTK będzie powoływany przez Prezesa Rady Ministrów. W noweli zapisano, że na stanowisko Prezesa UTK może zostać powołana osoba, która m.in. ma polskie obywatelstwo, tytuł zawodowy magistra lub równorzędny albo tytuł inżyniera, nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione umyślnie, ma co najmniej sześcioletni staż pracy, w tym co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku kierowniczym, a także – wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Prezesa UTK. Wybór Prezesa UTK będzie przeprowadzał zespół powołany przez szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Członkowie zespołu mają być powoływani spośród osób niezależnych finansowo i organizacyjnie od ministra właściwego do spraw transportu, mają także posiadać „wiedzę i doświadczenie dające rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów”. Z kolei wiceprezesów UTK powoła premier, ale na wniosek Prezesa UTK. Nowelizacja wprowadza dodatkowo przepisy, które mają zapewnić niezależność tego ważnego urzędu. Prezes UTK raz w roku (do 31 grudnia) będzie składał premierowi oświadczenie dotyczące braku konfliktu interesów, ze wskazaniem bezpośrednich lub pośrednich interesów zagrażających niezależności w pełnieniu funkcji. Obowiązek składania oświadczenia wynika bezpośrednio z przepisów dyrektywy PE. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
systemy monitoringu wizyjnego
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
ANALIZA OBRAZU
ARCHIWIZACJA NAGRAŃ
ZARZĄDZANIE ON - LINE
ZDALNA DIAGNOSTYKA
GEOLOKALIZCJA
27
RAPORT KOLEJOWY
Symulatory szkoleniowe jako innowacja i wyzwanie w procesach przygotowywania kadr dla współczesnej gospodarki (2) Przykłady wykorzystania symulatorów w sektorze militarnym. Duże zaawansowanie wykorzystania urządzeń symulacyjnych w obszarze szkoleń kadr jest w obszarze szkolenia wojsk różnego rodzaju. Doświadczenie to jest także w Polskich siłach zbrojnych i jest ono/było budowane także przy wykorzystaniu polskich przedsiębiorstw. Przykład ten jest szczególnie istotny, gdyż zdobyte doświadczenie zarówno w obszarze budowy urządzeń symulacyjnych jak i ich wykorzystania w postaci doświadczenia w procedurach szkoleniowych może byś wykorzystane w szkoleniu kadr dla potrzeb przedsiębiorstw mniej związanych z armią czy innymi służbami mundurowymi tj. typowo cywilnych. Doświadczenia te są nie do przecenienia w zakresie budowania sytemu szkoleń symulacyjnych kadr dla polskich przedsiębiorstw przy wykorzystaniu potencjału i doświadczenia polskich przedsiębiorstw produkujących symulatory. Wpisuje się to jednocześnie zarówno w Plan Morawieckiego1 jak i opracowane
na potrzeby obecnej perspektywy finansowania z UE (2013-2020) tzw. krajowe inteligentne specjalizacje . Przedstawione poniżej wybrane przykłady wykorzystania urządzeń symulacyjnych w szkoleniu kadr w siłach zbrojnych RP mają pokazać, że doświadczenia Polski i polskich przedsiębiorstw w tym zakresie nie są marginalne, i mogą być wykorzystane do budowania przewagi konkurencyjnej zarówno w zakresie systemów szkolenia kadr jak i oferty dostawy tego typu urządzeń do różnych obszarów gospodarki (transport kolejowy, transport samochodowy, transport morski, transport wodny śródlądowy itp.). Można zaryzykować stwierdzenie, że doświadczenia polskich przedsiębiorstw w zakresie budowy rożnego rodzaju urządzeń symulacyjnych oraz ich wykorzystanie w praktyce w tym w Polskich Siłach Zbrojnych mogą być kolejnym obszarem wokół którego można budować konkurencyjność sektorową gospodarki. Jest to tym bardziej uzasadnione, ze w Polsce mamy utalentowanych informatyków i grafików komputero-
Rys. 1. Symulator siłowni okrętu wojennego Źródło: Autocomp Management Sp. z o.o. http://ac-m.pl/produkty/symulatory/silownia-okretowa (22.08.2016 r.)
28
wych w zakresie kreowania rzeczywistości wirtualnej (np. przemysł gier komputerowych). Do polskich firm które mają doświadczenie w budowie symulatorów dla sił zbrojnych można m.in. zaliczyć: • Autocomp Management sp. z o o w Szczecinie: http://ac-m. pl/ : • Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych „OBRUM” sp. z o.o. w Gliwicach www.obrum.gliwice.pl info@ obrum.gliwice.pl • Wojskowe Centralne Biuro Konstr ukcyjno -Technologiczne S.A w Warszawie http://www. wcbkt.pl/training.php?body=article&name=beskid-2m-k&lang=pl • ETC-PZL Aerospace Industries w Warszawie: http://www.ai.com. pl/ • Produs S.A - symulatory i trenażery we Wrocławiu; http://www. produs.com.pl/oferta/vbs/vbs.html Są to wybrane przedsiębiorstwa posiadające doświadczenie w realizacji nie tylko pojedynczych urządzeń symulacyjnych ale całych zespołów symulacyjnych do szkoleń grupowych zrealizowanych nie tylko na potrzeby Wojska Polskiego. Przykładem jest Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce, które eksploatuje zestaw szkolno-treningowy do symulacji pracy maszyn, urządzeń i instalacji siłowni okrętowej . „Jest to zespół symulatorów odwzorowujących pracę nowoczesnej siłowni okrętowej, przeznaczony do szkolenia motorzystów, elektryków okrętowych i drenażystów. Zestaw szkolno-treningowy składa się z dwóch modułów. Moduł „A” jest repliką rzeczywistej siłowni okrętowej z instalacjami maksymalnie
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY zbliżonymi do istniejących w rzeczywistych siłowniach okrętowych, pozwala m.in. na prezentację działania i sterowania automatycznego oraz lokalnego maszyn i urządzeń pomocniczych siłowni wraz z instalacjami systemów okrętowych. Moduł wirtualny „B” - umożliwia szkolenie przez komputerowe symulowanie – w sposób bezpieczny dla słuchaczy oraz urządzeń - sytuacji awaryjnych i przygotowanie załóg do prawidłowej reakcji na alarmy i sytuacje awaryjne”. Symulator obrony przeciwawaryjnej HOMAR.OPA jest nowoczesnym urządzeniem pozwalającym na szkolenie personelu w zakresie prowadzenia walki z zagrożeniami powodowany-
Rys. 2. Symulator gaszenia pożaru na okręcie Źródło: Autocomp Management Sp. z o.o. http://ac-m.pl/produkty/symulatory/opa
Rys. 3. Możliwości konfiguracyjne systemu SPARTAN Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/spartan (22.08.2016 r.)
mi przez ogień i wodę. Opiera się on na typowych rozwiązaniach stosowanych w NATO, których celem jest gaszenie pożarów oraz tamowanie wszelkiego rodzaju wycieków” . Kolejnym przykładem wykorzystania symulatorów przez siły zbrojne jest System Spartan, który przeznaczony jest do szkolenia pododdziałów Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych. „Umożliwia prowadzenie wieloszczeblowych ćwiczeń pododdziałów (od szczebla drużyny, poprzez pluton i kompanię, do szczebla batalionu) wzmocnionych pododdziałami wsparcia oraz zabezpieczenia. System gwarantuje realność szkolenia ogniowego w wirtualnej rzeczywistości zarówno dla pojedynczego żołnierza, pełnej drużyny lub plutonu piechoty, poprzez wykorzystanie symulatorów uzbrojenia wykonanych na bazie oryginalnej broni bojowej i elementów uzbrojenia, w oparciu
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
o rzeczywiste własności balistyczne i możliwość rażenia obiektów przeciwnika. System zapewnia symulację działalności taktycznej w oparciu o rzeczywiste możliwości bojowe podsystemów rażenia, rozpoznania, zabezpieczenia logistycznego i dowodzenia. System posiada zaawansowany graficzny edytor ćwiczeń operujący na mapie taktycznej oraz wbudowany zbiór gotowych scenariuszy działań bojowych: ofensywnych, defensywnych, opóźniających i przygotowawczych. Scenariusze ćwiczeń obejmują elementy patrolowania, konwojowania, rajdu, działań rozpoznawczych i walki z desantem z zastosowanie elementów sztucznej inteligencji oraz również z możliwością realizowania scenariuszy działań asymetrycznych. Możliwe jest również odwzorowanie działań pododdziałów wirtualnego przeciwnika oraz wojsk własnych na bazie centralnego komponentu z zaimple-
Rys. 4. Widok przez monokular Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/ trenazer-th1 (22.08.2016 r.)
mentowaną technologią ComputerGenerated Forced (CFG). Ponad to zaimplementowane interfejsy DIS / HLA pozwalają na wykorzystanie istniejących, rzeczywistych symulatorów uzbrojenia: ŚNIEŻNIK, TH-1, ASPT, AGPT, PUCHACZ, GOWOREK oraz zapewniają możliwość efektywnej współpracy z innymi systemami symulacyjnymi oraz systemami wspomagania dowodzenia” . Kolejnym przykładem jest Trenażer TH1 do wstępnego szkolenia działonowego i Dowódcy KTO Rosomak ze stanowiskiem Instruktora. Trenażer TH-1 przeznaczony jest do szkolenia załogi systemu wieżowego HITFIST 30 mm. Trenażer umożliwia naukę a następnie doskonalenie umiejętności obsługi zespołów wchodzących w skład systemu kierowania ogniem. Dodatkowo pozwala na wyrobienie prawidłowych reakcji w sytuacjach awaryjnych. Stanowisko działono-
29
RAPORT KOLEJOWY
Rys. 5. Widok z symulatora Trenażer TH1 do wstępnego szkolenia działonowego i Dowódcy KTO Rosomak Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/trenazer-th1 (22.08.2016 r.)
wego umożliwia przeprowadzanie ćwiczeń związanych z obsługą systemu wieżowego HITFIST 30 mm oraz prowadzeniem działań ogniowych zarówno do celów tarczowych jak i rzeczywistych” . „Kompleksowy symulator szkolenia kierowców KTO Rosomak typu JASKIER - symulator przeznaczony jest do szkolenia kierowców KTO Rosomak. Symulatory mogą być ze sobą zintegrowane, tworząc w zależności od potrzeb strukturę plutonu lub kompanii. Ponadto każdy JASKIER może być połączony z systemem szkolno-treningowym do broni strzeleckiej ŚNIEŻNIK. Urządzenie szkolno-treningowe do broni strzeleckiej Śnieżnik jest to stacjonarny system nauki, kontroli i oceny celowania z broni strzeleckiej. Pozwala przygotować żołnierzy do ćwiczeń na strzelnicach, z wykorzystaniem różnych typów broni, w różnego rodzaju środowiskach i warunkach atmosferycznych, do akcji samodzielnej i zbiorowej w sytuacjach planowanych i nietypowych. Jest nowoczesnym symulatorem szkolno-treningowym dla broni strzeleckiej, pozwalającym na szkolenie strzelców przy zastosowaniu etatowej (przystosowanej do współpracy z systemem) broni strzeleckiej bez użycia amunicji. Śnieżnik umożliwia prowadzenie symulowanych strzelań do wirtualnych celów wyświetlanych na dużym, panoramicznym ekranie. System ma konstrukcję modułową, dzięki czemu możliwe jest skonstruowanie na jego bazie wielu różnych
30
stanowisk treningowych. Typowa instalacja obejmuje 10 stanowisk strzeleckich. Dodatkowo istnieje możliwość łączenia systemów typu Śnieżnik ze sobą (struktura plutonu lub kompanii) oraz z innymi symulatorami (TH-1, Puchacz, Goworek lub inne wyposażone w kompatybilny protokół komunikacji) tworząc Kompleksowy Symulator Pola Walki. System szkolno-treningowy Śnieżnik wersja morska - trenażer operatorów broni pokładowej, nawigatorów i sterników łodzi operacyjnych. Trenażer operatorów broni pokładowej, nawigatorów i sterników Szybkich Łodzi Operacyjnych (SŁO) wykonany jest jako urządzenie ŚNIEŻNIK-2, dostosowane do potrzeb użytkownika. System Śnieżnik wprowadzono do uzbrojenia zgodnie z Rozkazem Nr 38/Log/WLąd Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i jest użytkowany w Wojskach Lądowych, Siłach Powietrznych oraz Marynarce Wojennej RP. Trenażer przeznaczony jest do szkolenia eta-
towych obsad tego rodzaju środków przerzutu. Dotyczy to zarówno Wojsk Specjalnych jak i załóg łodzi inspekcyjnych oraz ratunkowych. Wykorzystanie trenażera pozwala na utrzymanie nawyków oraz doskonalenie umiejętności członków załóg SŁO w zakresie manewrowania łodzią oraz obsługi etatowego uzbrojenia w symulowanych sytuacjach taktycznych, przy oddziaływaniu wykreowanego przez system komputerowy przeciwnika, w zróżnicowanych warunkach hydrometeorologicznych. Trenażer umożliwia pracę zarówno w trybie samodzielnym jak i sieciowym. W trybie samodzielnym może być wyposażony w dodatkowe stanowiska operatorskie imitujące wirtualne łodzie. Składają się one z uproszczonych stanowisk sterników i pozwalają na prowadzenie ćwiczeń z wykorzystaniem większej liczby łodzi, co zwiększa poziom urealnienia prowadzonego treningu. Natomiast w trybie sieciowym istnieje możliwość łączenia symulatora (za pośrednictwem protokołu HLA) z innymi symulatorami (w tym innych łodzi) tworząc rozległe sytuacje taktyczne” . Wydaje się, że tendencją w zakresie wykorzystania symulatorów do szkolenia kadr dla nowoczesnej gospodarki będzie budowa i realizacja dużych kompleksów symulacyjnych wyspecjalizowanych branżowo, zlokalizowanych przy ośrodkach lub uczelniach szkolących kadry dla poszczególnych sektorów i branż gospodarki, analogicznie jak to ma obecnie miejsce w zakresie szkolenia kadr dla wojska. Istotne jest aby wprowadzając nowoczesne rozwiązania do systemu szkolenia kadr dla transportu kolejowego skorzystać
Rys. 6. Widok zestawu symulatorów KTO Rosomak Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/jaskier (22.08.2016 r.)
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Rys. 7. Widok symulatora szkolno-treningowe do broni strzeleckiej Śnieżnik – wersja lądowa Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/system-snieznik
z doświadczeń w tym obszarze które posiada polska armia i uczelnie szkolące kadry na potrzeby polskiej armii. Doświadczenie z którego można skorzystać dotyczy nie tylko obszaru budowy i eksplantacji urządzeń, ale co ważniejsze obejmuje zakres przygotowywania i opracowywania programów szkoleniowych na symulatory, trenażery itp. Przy korzystaniu z istniejących doświadczeń należy oczywiście uwzględnić specyfikę sektorowo-branżową i wybrać model ewolucyjny, gdyż obecnie istniejący system szkolenia kadr dla transportu kolejowego w Polsce zapewnia dopływ wykwalifikowanych kadr, a symulatory mają jedynie doskonalić jego jakość przy wykorzystaniu nowych technologii a nie być rewolucją w funkcjonowaniu istniejącego systemu.
płk. rez. prof. WSOSP dr hab. inż. Jarosław Kozuba, Wydział Bezpieczeństwa i Logistyki, Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie prof. dr hab. Piotr Niedzielski Katedra Efektywności Innowacji, Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług, Uniwersytet Szczeciński mgr inż. Krzysztof Dyl Urząd Komunikacji Elektronicznej Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – projekt do konsultacji, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa 2016 2 Przykładem jest KIS19 Inteligentne Technologie Kreacyjne szerzej na temat KIS: http://www.ncbr.gov. 1
pl/gfx/ncbir/userfiles/_public/fundusze_europejskie/inteligentny_rozwoj/1_konkurs_2015/7_wykaz_krajowych_inteligentnych_specjalizacji.pdf 3 Producentem urządzeń jest szczecińska firma Autocomp Management Sp. z o.o. zajmuje się dostarczaniem innowacyjnych produktów dla potrzeb wojska i rynku cywilnego. Przedsiębiorstwo posiada status Centrum Badawczo-Rozwojowego, prowadząc między innymi prace badawczo-rozwojowe i wdrożenia systemów, instalacji i urządzeń z dziedzin: automatyki i sterowań, symulatorów i trenażerów oraz prac z obszaru software realizowanych na potrzeby firm, wojska oraz szkolnictwa wyższego m.in. produkując i serwisując symulatory dla Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej, cywilne symulatory jazdy pojazdów ciężarowych i autobusów, oraz symulatory pojazdów kolejowych. więcej http://ac-m.pl 4 http://ac-m.pl/o-firmie/aktualnosci/ 125-symulator-silowni-okretowej-wcentrum-szkolenia-marynarki-wojennej (22.08.2016 r.) 5 http://ac-m.pl/produkty/symulatory/spartan (22.08.2016 r.) 6 http://ac-m.pl/produkty/symulatory/trenazer-th1 (22.08.2016 r.) 7 http://ac-m.pl/produkty/symulatory (23.08.2016)
Rys. 8. Widok symulatora szkolno-treningowe do broni strzeleckiej Śnieżnik – wersja morska Źródło: http://ac-m.pl/produkty/symulatory/snieznik-wersja-morska
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
31
RAPORT KOLEJOWY
Konferencja Koleje Samorządowe Szanse i zagrożenia Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei zorganizowała kolejną konferencję „Koleje Samorządowe – szanse i zagrożenia”. Tym razem tematyka wydarzenia związana była z podnoszeniem konkurencyjności aglomeracyjnych i samorządowych usług kolejowych. Organizatorzy konferencji, opierając się o zamierzenia Krajowej Polityki Miejskiej oraz Krajowego Programu Kolejowego do roku 2023, które zakładają wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju zaproponowali dyskusję w kilku obszarach tematycznych: finansowo – ekonomicznym (finansowe aspekty zakupu i utrzymania taboru, unijna perspektywa budżetowa 2014-2020 – szansa dla samorządów, zaplecze techniczne kolei samorządowych), współpraca i integracja (ITS, integracja transportu aglomeracyjnego, zintegrowana informacja pasażerska, reklama jako nośnik informacji dla pasażera, współpraca służb bezpieczeństwa – działania antyterrorystyczne, współpraca przewoźników, zarządców infrastruktury kolejowej i przemysłu kolejowego, promocja transportu szynowego), bezpieczeństwo (aspekty prawne prowadzenia ruchu kolejowego, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych). Celem spotkania było natomiast wypracowanie standardów współpracy pomiędzy wszystkimi uczestnikami
32
aglomeracyjnego rynku kolejowego. Otwarcia konferencji a zarazem krótkiego wprowadzenia w tematykę dokonał Adam Musiał, Dyrektor Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei. Przy okazji wręczył on także certyfikaty członkowskie dla nowo przyjętych firm: BASEMENT Systems Poland Sp. z o.o., której podstawowym przedmiotem działalności jest tworzenie aplikacji i systemów informatycznych. Prowadzi ona także rozwój natywnych aplikacji mobilnych oraz jest autorem mobilnego systemu do inspekcji obchodowej. EURO-BUD SA Wykonującej usługi inżynierskie związane z przemysłem paliwowym i chemicznym, a w szczególności budową i modernizacją terminali przeładunkowych materiałów płynnych, baz magazynowych, zbiorników naziemnych wielkogabarytowych i in. Specjalizuje się ponadto w technologiach pokryć antykorozyjnych i chemoodpornych, a także opracowuje i dostarcza technologie ochrony gruntów w miejscach narażonych na wycieki substancji niebezpiecznych.
KOL-SYSTEM Cieżak Spółka Jawna Profil działalności firmy związany jest z naprawą i serwisem taboru kolejowego na terenie całego kraju: przeglądy okresowe P1-P3, naprawy bieżące oraz awaryjne, diagnostyka pojazdów oraz ich podzespołów, serwis mobilny, wsparcie techniczne i dokumentacyjne. Wielobranżowa Pracownia Projektów Kolejowych Sp. z o.o. Spółka w swej ofercie skupia się na realizacji projektów kolejowych, jak również projektów branż towarzyszących – srk, budownictwo drogowe, tramwajowe i inne. Zespół stanowią osoby z wieloletnim doświadczeniem, które do wszystkich projektów podchodzą z zaangażowaniem, kreatywnością i profesjonalizmem. 3M Poland Sp. z o.o. Lider na wielu rynkach m.in. przemysłowym, transportu i drogownictwa, materiałów reklamowych, telekomunikacji, bezpieczeństwa, ochrony i zabezpieczeń, produktów medycznych. Atutem firmy jest silna baza technologiczna umożliwiająca ciągły roz-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY wój innowacyjnych produktów. 3M obecne w Polsce od 25 lat stworzyła największe w Europie centrum produkcyjne mieszczące się we Wrocławiu, dział badawczo – rozwojowy, centrum logistyczne oraz centrum usług wspólnych. Łączne inwestycje przekroczyły pół miliarda dolarów, a zatrudnienie wynosi blisko 3 tysiące osób. Inauguracyjna prezentacja, wygłoszona przez Andrzeja Żurkowskiego, Dyrektora Instytutu Kolejnictwa, dotyczyła współczesnych metody organizacji przewozów aglomeracyjnych i regionalnych. Żurkowski wymienił trzy najważniejsze zagadnienia: innowacyjne zasady organizacji przewozów, rozkład jazdy jako oferta przewozowa oraz kierunki rozwoju przewozów aglomeracyjnych i regionalnych. Zaznaczył, że w tych obszarach organizacja przewozów aglomeracyjnych powinna być rozpatrywana w kontekście całego systemu transportu, a nowoczesna oferta przewozowa powinna być dostosowana do rzeczywistych potrzeb klientów. W kontekście rozkładu jazdy zaznaczył konieczność jego stabilizacji i przejrzystości. Basement Systems Poland Sp. z o.o. jako srebrnego partnera konferencji, reprezentował Daniel Sadkowski, Prezes Zarządu, który scharakteryzował Dis-Pro – kompleksową platformę zarządzania kolejowym przewoźnikiem pasażerskim. Sadkowski skoncentrował się przede wszystkim na przewagach płynących z systemu, a zatem pokrywaniu wszystkich specyficznych obszarów pracy przewoźnika kolejowego, rodzimych realiach (infrastruktura, interfejsy, przepisy kolejowe i kodeks pracy), łatwości adaptacji oraz możliwości wytestowania.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Firma SOSNOWSKI Sp. z o.o. Sp. k. była brązowym partnerem konferencji. Mariusz Syldatk, Dyrektor Handlowy tej firmy omówił, zagadnienia związane z nowoczesnym wyposażeniem zaplecza technicznego jako elementu rozwoju kolei regionalnych. W prezentacji omówione zostały zatem urządzenia do obsługi codziennej – Hale OC (myjnie taboru, systemy odfekalniania czy systemy napełniania piasecznic), urządzenia do przeglądów okresowych i napraw (podnośniki kolumnowe – KUTRUFFA, zapadnie torowe, lakiernie, obrotnice itd.) Marek Nitkowski, Członek Zarządu Kolei Wielkopolskich Sp. z o.o., dokonał wprowadzenia do prezentacji Kancelarii Prawnej PISZCZ, NOREK i WSPÓLNICY Sp.K. Jej przedstawiciele, Marcin Piszcz radca prawny i wspólnik zarządzający oraz Piotr Szwechłowicz – radca prawny, sprecyzowali kwestie związane z kontrolą właścicielską nad spółką kolejową. Bank Pekao SA – brązowy partner konferencji – reprezentował w Michałowicach Sławomir Listkiewicz, Dyrektor, Biuro analiz
i finansowania sektora publicznego. W prezentacji „Finansowanie inwestycji przedsiębiorstw pasażerskiego transportu kolejowego” scharakteryzował on między innymi organizacje procesu pozyskiwania finansowania: - spotkanie z przedstawicielami banków w celu poznania aktualnych warunków rynkowych i oczekiwań instytucji finansowych, - szybkość pozyskania środków zależy m.in. od jakości przygotowanych materiałów informacyjnych, od przyjętej struktury kontraktowej (umowa przewozowa, umowa wsparcia), - wybór instrumentu, który determinuje dalszą procedurę postępowania, - rekomendacje w formie obligacji w szczególności w przedsięwzięciach inwestycyjnych o większym stopniu skomplikowania, co zapewnia większą elastyczność zarówno na etapie negocjacji, jak i obsługi finansowania. Prezes Zarządu Kolei Dolnośląskich SA Piotr Rachwalski nakreślił natomiast nowe zadania kolei
33
RAPORT KOLEJOWY samorządowych. Po nim przyszłość systemów rozliczania pasażerów w transporcie publicznym na fundamencie systemu biletowego ComfoAccess, przedstawił Łukasz Stanisławski, Menedżer Sprzedaży z firmy TRAPEZE POLAND Sp. z o.o. – brązowego partnera konferencji. Rozwiązanie to ma szereg zalet takich jak wysoka precyzja wykrywania, odpowiedni poziom zabezpieczeń i szyfrowania, długi cykl życia oraz zasięg. Tomasz Tworek, Dyrektor ds. Sprzedaży Gallup Arteria Management Sp. z o.o. Sp.K. jako brązowy partner konferencji omówił tematykę wspólnej informacji pasażerskiej, przedstawiając jej wady oraz zalety zaznaczając, że dla pasażera najważniejsze jest uzyskanie informacji w czasie rzeczywistym. Prezentacja firmy STER Sp. z o.o., również brązowego partnera konferencji, oprócz przedstawienia firmy koncentrowała się na przybliżeniu zalet fotela przeznaczonego dla kolei aglomeracyjnych Apollo. Producent zwracał przede wszystkim uwagę na redukcje masy osiągniętej przy zachowaniu wysokich parametrów bezpieczeństwa, wymiennych wkładkach tapicerskich oraz nowatorskim designie. Podczas drugiego panelu zaproszeni przez Izbę Kolei goście podjęli się dyskusji dotyczącej tego
34
czy istnieje możliwość współpracy wielu podmiotów w publicznym transporcie kolejowym w regionie. Prowadzącym forum był Marek Nitkowski, Członek Zarządu, Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o., a udział w panelu wzięli przedstawiciele Urzędów Marszałkowskich Województw Świętokrzyskiego – Jan Maćkowiak, Wicemarszłek, Lubelskiego – Paweł Nakonieczny – Członek Zarządu, Łódzkiego – Magdalena Janicka-Trybuchowska – p.o. Naczelnika Wydziału Transportu Szynowego, a także PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o. – Bartłomiej Buczek, Członek Zarządu, Kolei Dolnośląskich Sp. z o.o. – Piotr Rachwalski, Prezes Zarządu, Szybkiej Kolei Miejskiej Sp. z o.o. w Warszawie – Jerzy Obrębski, Członek Zarządu, Polskich Kolei Państwowych SA – Michał Beim, Członek Zarządu. Uczestnik forum dyskusyjnego, Michał Beim, otworzył natomiast panel trzeci i za-
prezentował swoją wizję na kształt, jaki przyjmie dworzec przyszłości. Firmę ABB Sp. z o.o. reprezentował natomiast Maciej Duczyński, Dyrektor Globalnej Linii Produktowej, który scharakteryzował energooszczędne układy napędowe ABB. Warszawska Kolej Dojazdowa sp. z o.o. świętuje w tym roku 15 lat funkcjonowania. Jolanta Dałek, Członek Zarządu, Dyrektor d/s Ekonomiczno-Finansowych tego przewoźnika, zapoznała uczestników konferencji z kierunkami rozwoju WKD. Dałek nakreśliła zatem plany inwestycyjne spółki (modernizację obiektów małej infrastruktury przystankowej w obrębie linii WKD, budowę drugiego toru na szlaku Podkowa Leśna – Grodzisk Mazowiecki, zabudowę sygnalizacji przejazdowych oraz dalsze wzmacnianie pozytywnego wizerunku wśród lokalnych społeczności) oraz kierunki rozwoju (zwiększenie częstotliwości
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY kursowania pociągów, skrócenie czasu podróży, nowe kanały dystrybucji biletów, wspólny bilet oraz parkingi w systemie parkuj i jedź). Po prezentacji WKD ofertę Novamedia innovision Sp. z o.o., przedstawił Krzysztof Owczarek, Prezes Zarządu, który scharakteryzował między innymi: platformę Operacyjnych Systemów oraz platformę Aplikacji Kontrolujących. Kolejny przedstawiciel lokalnych przewoźników kolejowych, Andrzej Wasilewski, Prezes Zarządu Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej Sp. z o.o., omówił korzyści przyjęcia, że głównym celem działalności jest stałe podnoszenie kultury pracowników oraz dbanie o podnoszenie ich kompetencji. Tematem prezentacji Rafała Gwiazdy, Dyrektora ds. sektora kolejowego ENTE Sp. z o.o., były nowatorskie rozwiązania tej firmy w zakresie zliczania pasażerów, emisji reklam i wideo monitoringu w kolejowych przewozach pasażerskich. Pierwszy dzień konferencji zakończyła Gala Jubileuszowa z okazji 15-lecia działalności Warszawskiej Kolei Dojazdowej Sp. z o.o. Drugi dzień konferencji rozpoczął Bartłomiej Buczek, Członek Zarządu, Dyrektor ds. Przewozów PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
SREBRNY PARTNER:
BRĄZOWY PARTNER:
Sp. z o.o., który streścił obszar kolei aglomeracyjnych i regionalnych grupy UIC-CRTS. Karol Kłosowski, Naczelnik Wydziału, Wydział Postępowań Administracyjnych i Nadzoru UTK, skomentował prawa osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej sprawności ruchowej w transporcie kolejowym. Pomorską Kolej Metropolitalną Sp. z o.o. reprezentował Tomasz Konopacki, Główny Specjalista ds. Kontaktów Społecznych, który scharakteryzował węzły integracyjne jako obowiązkowy element nowobudowanych inwestycji infrastrukturalnych. Ostatnim akcentem konferencji była wizyta studyjna w siedzibie
Warszawskiej Kolej Dojazdowej sp. z o.o., podczas której uczestnicy mieli szansę zwiedzić halę przeglądowo-naprawczą i izbę tradycji. Podczas konferencji, obok prezentacji zaprezentowali swoje stoiska przewoźnicy: Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o., Koleje Dolnośląskie Sp. z o.o. oraz firmy: Basement Systems Poland Sp. z o.o., Modus SA, Aksel Sp. z o.o., Ster Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowo-Techniczne GRAW oraz 3M Poland Sp. z o.o., gdzie zademonstrowały swoje osiągnięcia i produkty. RK
35
RAPORT KOLEJOWY
Konferencja „Najnowsze technologie w transporcie szynowym”
Piąta edycja Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Najnowsze technologie w transporcie szynowym – ART 2016” była także sposobnością do świętowania 65-lecia Instytutu Kolejnictwa.
Konferencja miała w zamierzeniu służyć wymianie specjalistycznej wiedzy oraz prezentacji najnowszych osiągnięć w zakresie budowy sieci szybkich połączeń, która w przyszłości pozwoli kolei skutecznie konkurować z transportem drogowym, korzystającym z coraz większej sieci autostrad oraz lotniczym. W ramach konferencji przygotowano szereg odrębnych paneli, poświęconych specjalistycznym zagadnieniom. Celem wydarzenia była natomiast wymiana doświadczeń dotyczących doświadczenia w zakresie KDP, między innymi poprzez eksploatację pierwszego odcinka CMK z prędkością 200 km/h na zmodernizowanym fragmencie Centralnej Magistrali Kolejowej. Podczas konferencji odbyła się także uroczysta sesja jubileuszowa związana z 65-leciem istnienia Instytutu Kolejnictwa. Panel jubileuszowy otworzył dyrektor Instytut Kolejnictwa Andrzej Żurkowski, a w trakcie jej trwania podpisano
36
umowę o współpracy pomiędzy Instytutem Kolejnictwa a Białoruskim Naukowo-Badawczym Instytutem Transportu „Transtechnika” w Mińsku. Swoje wystąpienia z ramienia Instytutu wygłosili między innymi: Andrzej Massel, Zastępca Dyrektora ds. Studiów i Projektów Badawczych Instytut Kolejnictwa, który omówił kierunki rozwoju Instytutu Kolejnictwa, Marek Pawlik, Zastępca Dyrektora ds. Interoperacyjności Kolei IK, streszczając obszary certyfikacji, Waldemar Szulc , który zrecenzował 20-lecie Okręgu Doświadczalnego oraz Marek Pawlik, który scharakteryzował komplementarność kolejowego prawa europejskiego i polskiego w zakresie dopuszczania do eksploatacji i do obrotu rozwiązań technicznych w transporcie kolejowym. Podczas panelu pierwszego prowadzonego przez dr inż. Andrzeja Żurkowskiego omówiono między innymi kwestie kolejowych przewozów towarowych w regionie Łódzkim, wykorzystanie czasu podczas podróży pociągami pasażerskimi – wymagania i potrzeby pasażerów czy też uwarunkowania dla nowej strategii rozwoju transportu kolejowego w Polsce po 2020 r.
Panel drugi dotyczył tematyki infrastruktury transportu szynowego. Henryk Bałuch z IK omówił zatem determinanty wymian nawierzchni kolejowej, Ryszard Chmielewski, Stanisław Sancewicz, Paweł Muzolf z Wojskowej Akademii Technicznej dokonali natomiast oceny zużycia technicznego wybranego stalowego mostu kolejowego. Sterowanie ruchem i teleinformatyka kolejowa były przedmiotem analiz panelu trzeciego. W tej sesji głos zabrali między innymi: Mirosław Siergiejczyk i Stanisław Gago (Politechnika Warszawska, Instytut Kolejnictwa), którzy streścili tematykę zastosowania sieci teleinformatycznych dla potrzeb transportu kolejowego. Michał Rudowski (Politechnika Warszawska) podjął się wyjaśnienia zagadnienia aktualnych wyzwań IT w kolejnictwie. Na koniec Magdalena Kycko (Instytut Kolejnictwa) skomentowała zagrożenia i ryzyka w procesach certyfikacji podsystemu Sterowanie. Panel czwarty dotyczył trakcji i pojazdów szynowych. Przedstawiciel Instytutu Kolejnictwa Piotr Tokaj poruszył zagadnienie hałasu w kolejnictwie, Maciej Górowski i Tomasz Ozon (Politechnika
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY Krakowska) omówili zastosowanie pierwszego polskiego symulatora tramwaju w procesie szkoleń i badań naukowych, a Grzegorz Zając (Politechnika Krakowska) przedstawił badania zużycia kół pojazdów szynowych komunikacji miejskiej. W panelu kolejnym (Inżynieria materiałowa i recykling w transporcie szynowym) Jolanta Radziszewska-Wolińska (Instytut Kolejnictwa) określiła aktualne wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego taboru szynowego w Polsce i w Europie, a Anna Siwińska (Lantal Textiles) przedstawiła sztuczną skórę TEC do taboru szynowego. Drugi dzień konferencji rozpoczął Władysław Koc (Politechnika Gdańska), który podjął tematykę kształtowania toru zwrotnego rozjazdu z odcinkami krzywizny liniowej. Po nim wystąpili: Andrzej Massel (Instytut Kolejnictwa) z prezentacją dotyczącą wielokryterialnej oceny stanu technicznego sieci TEN-T w Polsce, Grzegorz Stencel (Instytut Kolejnictwa) z problematyką rozwoju wad szyn w początkowej fazie eksploatacji oraz Jerzy Zariczny i Sławomir Grulkowski (Politechnika Gdańska) z prelekcją dotyczącą koncepcji systemu oceny przydatności eksploatacyjnej szyn kolejowych z wadami SQUAT w oparciu o wymagania RAMS. W ramach poszczególnych paneli poruszono także zagadnienia: - wykorzystania współczesnych narzędzi inżynierskich do projektowania i wytwarzania na skalę przemysłową urządzeń SRK na przykładzie wybranych elementów umocowania napędu JEA-29; - reecyklingu taboru kolejowego i infrastruktury kolejowej; - wyrobów drewnianych stosowanych w nawierzchni kolejowej; - badań wytrzymałościowych podkładów drewnianych. Konferencja zorganizowana przez Instytut Kolejnictwa i Wydział Transportu Politechniki Warszawskiej okazała się doskonałą platformą wymiany poglądów związanych z problematyką transportu szynowego.
ADAPTERY I PATCHCORDY
światłowodowe
SPRAWDZONE W NAJCIĘŻSZYCH WARUNKACH ADAPTERY I PATCHCORDY FIBRAIN NIE WYPINAJĄ SIĘ POD WPŁYWEM DRGAŃ GENEROWANYCH PRZEZ POCIĄGI
RK
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
37
RAPORT KOLEJOWY
KONFERENCJA TECHNICZNO-NAPRAWCZA PKP INTERCITY SA W Gdańsku odbyła się Konferencja Techniczno-Naprawcza PKP Intercity SA, zorganizowana przez Polska Izbę Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei, podczas której Spółka przedstawiła swoje plany rozwojowe i zapotrzebowania.
Konferencja skupiła się na wykreowaniu efektywnego dialogu na linii PKP Intercity a firmami wykonawczymi. Podmioty operujące na rynku kolejowym miały okazję do zaprezentowania swojego potencjału oraz najnowszych rozwiązań w zakresie produkcji, napraw i prac utrzymaniowych taboru kolejowego. Otwarcia konferencji dokonał Adam Musiał, Dyrektor Izby Kolei, a uroczystego rozpoczęcia Jarosław Oniszczuk, Członek Prezes Zarządu, „PKP Intercity” SA Podczas inauguracyjnego wystąpienia Oniszczuk przedstawił ilostan inwentarzowy taboru, naprawy P4 i P5 wykonane
38
w 2016 roku, prognozowaną liczbę napraw na 2017 r. oraz plany inwestycyjne IC do 2020 roku. Pierwszym komercyjnym prelegentem był Janusz Dembski, Product Manager z PROTEKTEL – Zbigniew Achciński, Dariusz Stempiń, Jacek Turkowski Spółka Jawna, który scharakteryzował ograniczniki przepięć i przekaźniki w kolejowym systemie trakcyjnym. Następnie Krzysztof Włodarz, Dyrektor Generalny z HEICO Poland Sp. z o.o., streścił system HEICO-LOCK jako gwarancję skutecznego zabezpieczenia połączeń śrubowych. Charakteryzując podkładki klinujące
HEICO-LOCK Włodarz zaznaczył, że to jeden z najbardziej skutecznych sposobów na zabezpieczenie połączeń śrubowych przed samoczynnym luzowaniem spełniający wymagania norm DIN 25 201 i DIN 605 151. Nowoczesny system informacji pasażerskiej był przedmiotem prezentacji Daniela Pogody, Dyrektora Biura Konstrukcyjnego, oraz Andrzeja Barszcza, Managera Rynku Kolejowego firmy R&G PLUS Sp. z o.o. Omówili oni SIP dla taboru szynowego i kolei, komunikacji miejskiej oraz komunikacji międzymiastowej. Zwrócili szczególną uwagę na cechy
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
systemu, a zatem prostą konstrukcję, łatwą obsługę, konfigurację, bezobsługową transmisjędanych, długość życia oraz łatwą adaptację do współpracy z systemami pokładowymi. W przypadku firmy 3M POLAND Sp. z o.o. Marcin Domański, Market Development Specialist, zdefiniował rozwiązania 3M w budowie i procesach naprawczych pojazdów szynowych. Słuchacze mieli okazję zapoznać się z aspektami użycia taśm i klejów przemysłowych, folii graficznych i ochronnych oraz systemów obróbki ściernej. Mariusz Syldatk, Dyrektor handlowy SOSNOWSKI Sp. z o.o. Sp.K, omówił nowoczesne zaplecze techniczne będące podstawą prawidłowego funkcjonowania przy dokonywania przeglądu urządzeń do obsługi codziennej i napraw taboru.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Pierwszy panel w drugim dniu konferencji przeznaczono na omówienie współpracy „PKP Intercity” SA z kontrahentami realizującymi naprawy taboru. Najpierw przedstawiciele pionów technicznych Zakładów PKP Intercity SA Centralnego – Warszawa, Południowego – Kraków, Zachodniego – Poznań i Północnego – Gdynia zaprezentowali reklamacje zgłoszone po naprawach P4 i P5 w okresie od stycznia 2015 roku do września 2016 pojazdów trakcyjnych i wagonów pasażerskich. W kolejnym panelu natomiast miały miejsce spotkania zamknięte, podczas których omówiono realizację zawartych i bieżących umów oraz zasady współpracy pomiędzy „PKP Intercity” SA a kontrahentami. Rozmowy toczyły się w grupach tematycznych: wagony (Pojazdy
Szynowe PESA Bydgoszcz SA, Newag SA, Remtrak Sp. z o.o., Wagon Opole Sp. z o.o., H. Cegielski – FPS Sp. z o.o.), lokomotywy (Newag SA, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Oleśnicy SA, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego Sp. z o.o., Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA), EZT (Alstom Konstal SA, Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA). Uczestnicy konferencji, którzy nie wzięli udziału w dyskusjach, mieli sposobność na przejazd Express Intercity Premium, czyli popularnym Pendolino, z Gdańska do Gdynii oraz zwiedzanie składu. Ostatni dzień organizatorzy przeznaczyli na spotkania wewnętrzne „PKP Intercity” SA, które zamknęły konferencję. RK
39
ZACHÓD SŁOŃCA
WYPOCZYNEK ZA GRANICĄ
P I K N I K SEN
LEŻAK
RELAKS
SŁOŃCE
RODZINA
LAS
LUZ
URLOP
PLAŻA MORZE GÓRY
WAKACJE
PRZYJACIELE WYPOCZYNEK
P R Z Y G ODA
SPORT
ZABAWA CZAS WOLNY
RODZINA
RELAKS
SŁOŃCE
GÓRY
PLAŻA MORZE
LAS
RAPORT KOLEJOWY
C Z A S WO L N Y
SPORT L U Z
WAKACJE WYPOCZYNEK
WYPOCZYNEK W POLSCE
ZACHÓD SŁOŃCA
KOLONIE I OBOZY
% BEZPIECZEŃSTWO Natura Tour jest właścicielem sieci 14 ośrodków na terenie kraju
DOŚWIADCZENIE Istniejemy od 16 lat, w samym 2015 r. obsłużyliśmy 335 tys. Klientów
MORZE I GÓRY Ośrodki Natura Tour położone są w najbardziej znanych kurortach
NISKIE CENY Pobyt w naszych ośrodkach kosztuje naprawdę niewiele
z a d zw o ń l u b z a re z e r w u j o n - l i n e 40
i n fo l i n i a : 801 0 0 0 5 2 7
www.naturatour.pl
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Modernizacja systemu SRK na stacji Sławków LHS PKP Linia Szerokotorowa Hutnicza planuje modernizację systemu srk na stacji Sławków LHS.
Wcześniej podobne prace przeprowadzono na stacji Zamość Bortatycze LHS. Modernizacją systemu sterowania ruchem kolejowym na stacji Sławków LHS zajmie się KZA Przedsiębiorstwo Automatyki i Telekomunikacji SA. Celem prac będzie poprawa ruchu kolejowego i przepustowości na końcowej stacji linii szerokotorowej. Prezes Zarządu PKP LHS Zbigniew Tracichleb podkreślił, że inwestycja wpisuje się w szerokie
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
priorytety spółki dotyczące poprawy bezpieczeństwa. „W tym przypadku możemy ponadto usprawnić funkcjonowanie stacji końcowej, a zatem również zwiększyć przepustowość linii, która ma unikalne znaczenie dla wymiany handlowej Polski ze Wschodem. Stąd decyzja o kolejnej modernizacji” – powiedział Tracichleb. Z kolei Marcin Augustowski, Prezes Zarządu KZA Przedsiębiorstwa Automatyki i Telekomunikacji SA, zaznaczył, że inwestycja nie tylko
poprawi bezpieczeństwo, ale i warunki pracy. „Inwestycja ta pozwoli PKP LHS na zdalne sterowanie urządzeniami srk na całej linii szerokotorowej. W sposób oczywisty poprawi to bezpieczeństwo ruchu kolejowego, jak i warunki pracy załóg. Jesteśmy dumni, że tę inwestycję zrealizuje spółka ze 100% polskim kapitałem” – dodał. Umowa na modernizację na stacji Sławków LHS dotyczy m.in.: budowy budynku nastawni wraz z infrastrukturą towarzyszącą, zabudowy komputerowych urządzeń srk i urządzeń przejazdowych dla przejazdów kat. A zlokalizowanych w stacji, zabudowy blokady liniowej Sławków LHS – Bukowno LHS. W ramach porozumienia powstaną również: oświetlenie stacji, elektryczne ogrzewanie rozjazdów, system telewizji przemysłowej oraz rezerwowe źródło zasilania. S ł awków to najwa żniejsza i największa pod względem ilości przyjmowanych i wysyłanych ładunków stacja PKP LHS. Potrzeba przebudowy urządzeń srk na system nowej generacji (komputerowy) wynika z dążenia do poprawy bezpieczeństwa prowadzenia ruchu pociągów na przyległym szlaku i pracy manewrowej w stacji oraz dojazdach do bocznic. Zabudowane komputerowe urządzenia srk zapewnią pełną kontrolę niezajętości torów i rozjazdów. Dzięki modernizacji ograniczona zostanie konieczność ruchu pieszego w obszarze stacji, a tym samym poprawi się bezpieczeństwo pracy. Za sprawą wprowadzenia nowoczesnego systemu komputerowego skróci się czas obsługi pociągów, co pozwoli ograniczyć zużycie paliwa, a zatem zmniejszyć koszty. LS
41
RAPORT KOLEJOWY
Nowe wyzwania i plany na przyszłość Dziewiąta edycja konferencji „Rozwój polskiej infrastruktury kolejowej” odbyła się w dniach 1718 listopada 2016 roku w Centrali PKP Polskich Linii Kolejowych SA w Warszawie. Podczas tego dwudniowego spotkania przedstawicieli najważniejszych instytucji i przedsiębiorstw zajmujących się szeroko rozumianą infrastrukturą kolejową zaprezentowano plany związane z utrzymaniem i modernizacją sieci kolejowych, a także podjęto tak potrzebną i ważną dyskusję na temat współpracy pomiędzy zarządcą infrastruktury a podmiotami realizującymi inwestycje. Udział w wydarzeniu wzięło blisko osiemdziesiąt firm i stu sześćdziesięciu uczestników. Zebranych gości powitali prezes PKP Polskich Linii Kolejowych Ireneusz Merchel oraz dyrektor Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei Adam Musiał. Przed rozpoczęciem merytorycznej części konferencji Izba z radością i dumą powitała nową firmę członkowską – przedsiębiorstwo budowlane COVER Radosław Grunwald, z powodzeniem realizujące najtrudniejsze
42
nawet zlecenia w zakresie budownictwa przemysłowego, energetyki wodnej, gospodarki ściekowej oraz ochrony i naprawy konstrukcji budowlanych. Modernizacja, rozwój, przyszłość kolei Część merytoryczną rozpoczęło wystąpienie Przewodniczącego Sejmowej Komisji Infrastruktury Bogdana Rzońcy, który podkreślił, jak ważny jest dialog pomiędzy administracją a przedsiębiorcami i zaprosił tych drugich na spotkanie w sejmie. Z kolei Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Andrzej Bittel skupił się na temacie pozyskania i sprawnego wykorzystania środków unijnych. „Rząd, który mam dziś zaszczyt reprezentować, podjął olbrzymi wysiłek w realizacji chyba największego w dziejach polskiego kolejnictwa frontu modernizacyjnego, wspieranego zarówno ze źródeł unijnych, jak również z wykorzystaniem środków krajowych” – zaznaczył. Zwrócił też uwagę na to, że pozyskanie środków unijnych to dopiero począ-
tek drogi. Według Bittela w celu skutecznego modernizowania taboru i infrastruktury potrzebna jest realna i zgodna z unijnymi standardami strategia maksymalizująca korzyści płynące ze wsparcia udzielanego transportowi kolejowemu. Sam zaś transport kolejowy należy do najbardziej efektywnych i ekologicznych systemów przewozowych zarówno w obszarze przewozów pasażerskich, jak i towarowych. O tym, jak ważne jest wykorzystanie środków europejskich w latach 2014-2020 mówiła również Małgorzata Zielińska, Zastępca Dyrektora Departamentu Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju. Podkreśliła znaczenie Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w której transport kolejowy, w tym zwiększenie jego dostępności oraz poprawa warunków świadczenia usług, stanowi jedno z kluczowych założeń. W podobnym tonie wypowiadał się Jan Siudecki, Dyrektor Departamentu Zezwoleń Technicznych i Interoperacyjności Urzędu Transportu Kolejowego. Siudecki powiedział, że priorytetem polityki
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
publicznej powinno być wzmocnienie roli transportu kolejowego jako ekologicznego, bezpiecznego i ekonomicznego środka przewozu pasażerów oraz towarów. Olbrzymim zainteresowaniem cieszyła się prelekcja prezesa PKP Polskich Linii Kolejowych Ireneusza Merchela. W swoim wystąpieniu Merchel omówił zagadnienia związane z aktualizacją, realizacją i znaczeniem Krajowego Programu Kolejowego. Zauważył, że aktualizacja KPK była niezbędna i wynikała między innymi z konieczności uwzględnienia organizacji planowanych robót z punktu widzenia przejezdności sieci, aktualnych harmonogramów i szacunków wartości przedsiębiorstw, wyników pierwszego i drugiego naboru CEF, lepszego dostosowania planu inwestycji oraz zmian w wielkościach przewidzianych alokacji CEF i POLiŚ. Prezes Merchel
zapowiedział, że przyjęcie zaktualizowanego KPK nastąpi w IV kwartale 2016 roku. Sporą część prelekcji poświęcił też na omówienie aktualnych i przyszłych przetargów realizowanych w ramach KPK. Wedle jego słów do końca roku możemy spodziewać się ogłoszenia przetargów na łączną kwotę blisko 6 mld złotych. Wówczas wartość wszystkich przetargów ogłoszonych w latach 2015 i 2016 wyniesie około 25 mld złotych. Celem inwestycji przeprowadzanych przez PKP PLK jest stworzenie spójnej sieci na koniec perspektywy 2014-2020, w tym: poprawa atrakcyjności kolejowego transportu towarowego oraz kolejowego transportu pasażerskiego w aglomeracjach i ruchu międzyaglomeracyjnym. Po wystąpieniu prezesa Merchela głos zabrał srebrny partner konferencji, Radosław Grunwald z firmy COVER, który opowiedział o nowoczesnej technologii stabilizacji podsypki szynowej. Technologia
oferowana przez COVER pozwala na znaczne polepszenie parametrów wytrzymałościowych zagęszczonego tłucznia. Dzięki jej zastosowaniu można zminimalizować koszty konserwacji układu torowego oraz podbijania podsypki. Sklejony konglomerat pozwala na wprowadzenie taboru szybkiego ruchu, czyli jest ważnym krokiem w przyszłość polskiej kolei. Nowe technologie i rozwiązania dla infrastruktury kolejowej Prelekcje konferencyjne odbyły się w ramach trzech paneli tematycznych. W pierwszym panelu wystąpili między innymi brązowi partnerzy konferencji: Petrosoft. pl Technologie Informatyczne Sp. z o.o., WYG International Sp. z o.o. oraz EDBAK Sp. z o.o. Andrzej Wojnarowski opowiedział o opracowanym przez Petrosoft.pl systemie PetroRail, umożliwiającym zaawansowane, kompleksowe i bezpieczne zarządzanie infrastrukturą kolejową
Minister Bittel podczas Konferencji w PLK powiedział między innymi: Rząd, który mam dziś zaszczyt wobec Państwa reprezentować, podjął olbrzymi wysiłek w realizacji, chyba największego w dziejach polskiego kolejnictwa, frontu modernizacyjnego, wspieranego zarówno ze źródeł unijnych, jak również z wykorzystaniem środków krajowych. Obejmuje on infrastrukturę oraz tabor. Równie wielkie wyzwanie stoi jednak dopiero przed nami – mówię o konieczności sprawnego i efektywnego zarządzania obecną perspektywą finansową UE. Chciałbym zwrócić Państwa uwagę właśnie na ten aspekt. Pozyskanie środków unijnych to dopiero początek drogi natomiast prawdziwym osiągnięciem jest dopiero przedstawienie społeczeństwu i przedsiębiorcom kolejowym osiągniętych efektów. W celu realizacji tego zamierzenia potrzebujemy realnej i zgodnej z unijnymi standardami narodowej strategii maksymalizującej korzyści płynące ze wsparcia udzielanego transportowi kolejowemu, który należy do najbardziej efektywnych i ekologicznych systemów przewozowych zarówno w obszarze przewozów pasażerskich jak i towarowych
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
43
RAPORT KOLEJOWY Adam Przybyło, prezes Izby Kolei powiedział: W mojej opinii najważniejszy jest dialog pomiędzy inwestorem i wykonawcą. Bieżąca perspektywa unijna gwarantuje nam olbrzymie środki, kolej wymaga inwestycji a przedsiębiorcy czekają na zlecenia. Mimo tak pozornie idealnej sytuacji, poprzednia perspektywa unijna nie została wykorzystana w 100%, a kończący się właśnie rok trudno zaliczyć do udanych, w zakresie inwestycji. Jako przedsiębiorcy mamy świadomość wyzwania, jakie jest stawiane przed polskim rynkiem transportu szynowego. Wykorzystanie środków na poziomie 70 mld złotych do 2020 roku nie będzie łatwe. Tym bardziej, że potencjał wykonawczy rodzimych przedsiębiorstw oceniany jest na poziomie 10 mld złotych rocznie. Dlatego dialog i współpraca jest podstawą osiągnięcia sukcesu. Jeżeli przedsiębiorcy będą mieli jasno określone ramy czasowe ogłaszania przetargów, ich realizacji a co za tym idzie, wydatkowania środków – będą mogli się na to przygotować. Zapewnić zarówno oczekiwany potencjał produkcyjny i wykonawczy, ale również zaplecze finansowe do realizacji postawionych zadań. Niepewność natomiast, powodowana zmianami personalnymi, odsuwaniem terminów ogłaszania lub nierozstrzyganiem przetargów, po prostu braku pracy – skutkować będzie: zwolnieniami, wygaszaniem potencjału przedsiębiorstw, obawą przed inwestowaniem w maszyny i urządzenia. Cieszę się, że zarówno Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Ministerstwo Rozwoju, jak i PKP Polskie Linie Kolejowe SA chcą z nami przedsiębiorcami rozmawiać i pokazują to w sposób otwarty, uczestnicząc między innymi w takich wydarzeniach jak konferencja „Rozwój Polskiej Infrastruktury Kolejowej”. Wzajemne współdziałanie , w tym przypadku PKP PLK jako inwestora oraz przedsiębiorców, co najmniej ułatwi realizację zamierzonych planów inwestycyjnych w obszarze infrastruktury kolejowej. Dlatego po ostatniej konferencji z większym optymizmem patrzę w przyszłość związaną z rozwojem i modernizacją szeroko pojętej infrastruktury kolejowej.
(zarządzanie ruchem, rejestr zdarzeń kolejowych, automatyzacja zadań, zarządzanie ochroną, zarządzanie odcinkiem linii kolejowej, podgląd planowanych przejazdów, generowanie dokumentów rozliczeniowych itp.). Dyrektor projektów Krzysztof Sroga z WYG International przedstawił osiągnięcia firmy w zakresie przygotowania projektów inwestycyjnych objętych KPK do 2023 roku. Zaznaczył, że w roku 2014 w WYG International powstał pierwszy w Polsce zespół ds. mikrosymulacji ruchu kolejowego, pracujący zarówno na oprogramowaniu RailSys jak również Opentrack. W wystąpieniu pt. „Multimedialne systemy informacji pasażerskiej” Marek Biernat z firmy Edbak opowiedział o sposobach na nowoczesne wykorzystanie nośników cyfrowych w celu przekazywania pasażerom różnego rodzaju informacji – zarówno niekomercyjnych, jak i reklamowych. Zaprezentował także system Digital Signage dla kolei (obejmujący infokioski, ściany wideo oraz menu boardy). Ponadto w pierwszym panelu mogliśmy wysłuchać wystąpień Andrzeja Massela z Instytutu Kolejnictwa („Stan infrastruktury kolejowej w Polsce na przykładzie sieci TENT-T”), Sylwestra Wesołowskiego ze Straży Ochrony Kolei („Wykorzystanie posiadanych przez SOK środków technicznych w zabezpieczeniu obszaru kolejo-
44
wego”), Michała Siedleckiego z SIMPLE SA („Zarządzanie projektami w zintegrowanym systemie ERP”), Tomasza Szczepańskiego z MC-Bauchemie Sp. z o.o. („Stabilizacja podsypki – poprawa bezpieczeństwa prowadzenia ruchu pociągów w codziennej eksploatacji oraz w trakcie wykonywania remontów”), prof. dra inż. Dariusza Sybilskiego z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów („Przegląd nawierzchni asfaltowych stosowanych w KDP”) oraz Krzysztofa Szafrańskiego i Michała Migdala z Biura Dróg Kolejowych („Koncepcja zmiany warunków technicznych utrzymania nawierzchni kolejowej Id-1 w zakresie oceny jakości geometrycznej torów”). W drugim panelu prelegenci poruszyli takie zagadnienia, jak: nowoczesne i funkcjonalne wyposażenie obiektów obsługi podróżnych (Barbara Boczkowska, Biuro Infrastruktury Pasażerskiej PKP PLK), systemy komunikacyjne VoiP (Adam Grzegorczyk, Novatel Sp. z o.o.), rola i funkcja systemów wspierających zarządzanie projektami w PKP PLK (Marzena Hebda-Sztandkie, Biuro Zarządzania Projektami PKP PLK), trwałość i czytelność oznaczeń kolejowych (Paweł Patykiewicz, Hellermanntyton GMBH), cyfryzacja kolei (Ryszard Leszek Bernaś, Biuro Informatyki PKP PLK) oraz rola Centrum Rozkładów Jazdy w strukturach PKP Polskich Linii Kolejowych (Krzysztof Grünke, Cen-
trum Rozkładów Jazdy PKP PLK). Podczas trzeciego i ostatniego panelu głos zabrali: Jerzy Kacprzak z Biura Automatyki i Telekomunikacji PKP PLK („Nowoczesne technologie w komunikacji kolejowej. Wzrost bezpieczeństwa”), Andrzej Nikoniuk z firmy Radionika Sp. z o.o. („Systemy radiołączności w okresie zmian na kolei”), Ryszard Greguła z firmy MABO Sp. z o.o. („Nowe, innowacyjne rozwiązania dla sieci trakcyjnej”), Radosław Burak-Romanowski z Biura Energetyki PKP PLK („Rzeczywiste środowisko elektromagnetyczne pracy urządzeń kolejowych w otoczeniu sieci trakcyjnej”), Bogusław Zębik z firmy BEZPOL Sp. z o.o. („Rozwiązania dla energetyki kolejowej w produkcjach Grupy BEZPOL”) oraz Krzysztof Szafrański i Rafał Frączek z Biura Dróg Kolejowych PKP PLK („SMS-PW17 – procedury i zasady udostępniania infrastruktury kolejowej do badań”). Konferencja odbyła się pod patronatem Sejmowej Komisji Infrastruktury, Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, PKP Polskich Linii Kolejowych SA, Urzędu Transportu Kolejowego oraz Instytutu Kolejnictwa. Srebrnym partnerem konferencji była firma COVER Radosław Grunwald, a brązowymi przedsiębiorstwa: Petrosoft.pl, WYG International oraz Edbak. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
West Station już gotowy Zakończyła się budowa pierwszego z dwóch biurowców, które powstają obok dworca Warszawa Zachodnia w ramach inwestycji West Station. Developer budynku – grupa HB Reavis – podpisał umowę kredytową, która zostanie przeznaczona na refinansowanie tego budynku. West Station jest wspólnym projektem HB Reavis, PKP SA i Xcity Investment. Etap ten jest refinansowany przez mBank kredytem w wysokości blisko 45 mln euro. Biurowiec, który powstał w sąsiedztwie dworca kolejowego Warszawa Zachodnia, to kolejny etap inwestycji współtworzącej funkcjonalną przestrzeń miejską w tej części Alei Jerozolimskich. Przestrzeń, która z założenia ma być dostępna tak dla pasażerów pociągów, jak i najemców biur. Wspomniana dostępność gwarantowana jest przebudową w ramach projektu część skrzyżowania Alei Jerozolimskich i ulicy ppłk. Mieczysława Sokołowskiego „Grzymały”, jak również rozbudowaniem sieci ścieżek rowerowych, łączących okolice Dworca Zachodniego z centrum Warszawy. Czternastokondygnacyjny budynek West Station pomieści m.in. siedziby spółek z grupy PKP. Oprócz biur, na miejscu będzie też dostępna restauracja WARS, kawiarnia oraz piekarnia. – West Station oferuje najwyższej klasy powierzchnie biurowe, jednocześnie współtworząc ogólnodostępną przestrzeń publiczną. To kolejny projekt HB Reavis w Warszawie, do którego łatwo dotrzeć wieloma środkami komunikacji. Jego atutem jest położenie obok jednego z najważniejszych stołecznych dworców kolejowych i autobusowych, ale też łatwy dostęp do drogi ekspresowej S8 oraz autostrady A2 – podkreślił Stanislav Frnka, Prezes Zarządu HB Reavis Poland. – Dla PKP SA kluczowe zna-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
czenie ma fakt, że dzięki kompleksowi West Station, którego elementem jest nowy dworzec, poprawił się dostęp do stacji kolejowej od strony Al. Jerozolimskich oraz jej skomunikowanie z transportem autobusowym, zarówno miejskim, jak i dalekobieżnym. Jednym z najważniejszych aspektów planowanych przez nas inwestycji jest dostarczenie pasażerowi kompleksowej usługi transportowej dzięki integracji poszczególnych gałęzi transportu zbiorowego – zaznaczył Mirosław Pawłowski, Prezes Zarządu PKP SA. – Projekt West Station jest dla nas bardzo interesujący nie tylko ze względu na znakomitą lokalizację w bezpośrednim pobliżu ważnego węzła komunikacyjnego, ale także ze względu na zaangażowanie dwóch ważnych partnerów – renomowanego dewelopera i grupy PKP – zastrzegł Michał Popiołek, Dyrektor Departamentu Finansowania Strukturalnego i Mezzanine z mBanku. W III kwartale przyszłego roku ma być oddany do użytku drugi budynek West Station. W efekcie cały kompleks zaoferuje wówczas łącznie ponad 68 000 mkw. powierzchni biurowej klasy A. . RK
45
RAPORT KOLEJOWY
Rok niezwykłych jubileuszy Rok 2016 był rokiem niezwykłym. W ostatnich miesięcy mieliśmy okazję świętować okrągłe urodziny wielu firm z branży kolejowej, producentów taboru, przewoźników samorządowych i aglomeracyjnych, a także dziewięćdziesięciolecie Polskich Kolei Państwowych i piętnastolecia spółek z Grupy PKP. Jubileusze obchodziło PKP Polskie Linie Kolejowe, PKP CARGO, PKP Intercity, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście oraz PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa. Zapraszamy do zapoznania się z krótką charakterystyką i zakresem działalności poszczególnych spółek.
PKP SA pełni nadzór właścicielski nad spółkami Grupy PKP. Celem spółki jest zapewnienie najwyższej możliwej jakości obsługi transportowo-logistycznej pasażerów i towarów. Spółka jest również jednym z największych właścicieli nieruchomości w Polsce – w jej zasobach znajdują się zarówno obiekty pełniące funkcje związane z transportem i obsługą podróżnych (dworce kolejowe), jak i nieruchomości komercyjne. PKP SA aktywnie poszukuje optymalnych sposobów zagospodarowania kolejowych gruntów i realizuje szeroko zakrojony program modernizacji dworców, którego celem jest dostosowanie ich do potrzeb podróżnych i lokalnych społeczności. W ramach modernizacji dworców spółka wdraża innowacyjne rozwiązania techniczne i architektoniczne. PKP Polskie Linie Kolejowe SA pełnią funkcję zarządcy narodowej sieci linii kolejowych. Spółka zajmuje się również zarządzaniem i synchronizacją ruchu pociągów pasażerskich oraz towarowych, opracowaniem i aktualizowa-
46
niem krajowego rozkładu jazdy pociągów, a także działalnością inwestycyjną (budowa, modernizacja i odtworzenia infrastruktury kolejowej). Kluczowym celem projektów nadzorowanych przez PKP PLK jest zwiększenie dostępności i poprawa jakości transportu kolejowego, dostosowanie sieci do standardów unijnych i utworzenie zintegrowanego systemu transportu kolejowego w ramach Unii Europejskiej. PKP CARGO SA jest największym w Polsce i drugim w Europie przewoźnikiem towarowym na r ynku kolejow ym. Spó łka realizuje przewozy towarów nie tylko w Polsce, ale także zagranicą (na terenie Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Węgier, Holandii oraz Belgii). Cele strategiczne PKP CARGO to utrzymanie i umocnienie pozycji wiodącego krajowego przewoźnika towarowego, poprawa efektywności operacyjnej oraz ekspansja na rynki zagraniczne. PKP Intercity SA specjalizuje się w krajowych i międzynarodowych przewozach dalekobieżnych. Pociągi PKP Intercity kursują głównie między dużymi miastami oraz popularnymi ośrodkami turystycznymi. Spółka umożliwia również komfortowe podróże do europejskich metropolii. Codziennie w barwach przewoźnika kursuje blisko trzysta
składów. Misją PKP Intercity jest zapewnianie klientom wygodnej, bezpiecznej i punktualnej podróży. PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o. jest zarządcą i administratorem linii kolejowej nr 250 (Gdańsk Główny – Rumia) oraz operatorem przewozów pasażerskich na wyżej wspomnianej linii. Przedmiotem działalności Spółki jest również wykonywanie regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich w województwie pomorskim na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK SA. PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o. jest operatorem przewozu towarów oraz zarządcą linii kolejowej nr 65. Działalność PKP LHS ma charakter regionalny i skupia się w południowo-wschodnim rejonie Polski. Spółka oferuje kompleksową obsługę spedycyjno-logistyczną door-to-door oraz transport ładunków bez konieczności przeładunku na granicy polsko-ukraińskiej z możliwością prowadzenia ciężkich składów całopociągowych. Zarządzana przez PKP LHS linia kolejowa nr 65 jest najdłuższą linią szerokotorową w Polsce. Zaprojektowano i wybudowano ją w latach siedemdziesiątych XX wieku, a w 1979 roku oddano do eksploatacji. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
PLK Polskie Linie Kolejowe SA – 15 lat PKP Polskie Linie Kolejowe SA są zarządcą narodowej infrastruktury kolejowej. W tym roku minęło piętnaście lat od momentu rozpoczęcia działalności statutowej. Poniżej przypominamy niektóre z najważniejszych wydarzeń minionych 15 lat dla spółki:
2002 Luty 2002 – otwarcie zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA infrastruktury na przewoźników spoza PKP.
2004 Kwiecień 2004 – przystąpienie spółki do RailNetEurope (RNE) – międzynarodowej organizacji zrzeszającej zarządców infrastruktury kolejowej.
2000 8 września 2000 – uchwalenie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”. Art. 15 par. 1 stanowi: PKP SA utworzy spółkę akcyjną do prowadzenia działalności w zakresie zarządzania liniami kolejowymi, działającą pod firmą „PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna”, zwaną dalej „PLK SA”. 29 czerwca 2001 – zawiązanie przez PKP SA spółki „PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna”. Akt notarialny podpisali: prezes Zarządu PKP SA Krzysztof Celiński i wiceprezes Wiesław Protasewicz.
2001 1 października 2001 – rozpoczęcie działalności statutowej spółki. PKP Polskie Linie Kolejowe SA podpisują pierwsze umowy z przewoźnikami Grupy PKP: PKP Cargo SA, PKP Intercity Sp. z o.o., PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
2005 Styczeń 2005 – zawarcie Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników PKP Polskie Linie Kolejowe SA W zawieraniu Układu Zbiorowego Pracy uczestniczyły 24 organizacje związkowe, działające w PLK. Czerwiec 2005 – rozpoczęcie pierwszej edycji kampanii Bezpieczny przejazd – „Zatrzymaj się i żyj!”.
2008 19 grudnia 2008 – Rada Ministrów przyjmuje Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Plan określa strategiczne cele i wytyczne do ich osiągnięcia; to pierwszy w historii polskich kolei dokument tak wysokiej rangi. PKP Polskie Linie Kolejowe SA brały udział w jego przygotowaniu.
2009 Styczeń 2009 – uruchomienie zintegrowanego systemu SAP ERP,
moduł Sprzedaż i Dystrybucja, gromadzącego wiedzę o wszystkich kontrahentach, umowach i obrotach Spółki. 26 sierpnia 2009 – rozpoczęcie wdrażania na sieci zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA systemu ERTMS (Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym) w zakresie ETCS (Europejski System Sterowania Pociągiem) poziom 1.
2010 Styczeń 2010 – w Spółce powstaje Centrum Realizacji Inwestycji odpowiedzialne za realizację inwestycji, w tym finansowanych z funduszy pomocowych Unii Europejskiej. 23 lutego 2010 – podpisanie Europejskiej Karty Bezpieczeństwa. 13 maja 2010 – rozpoczęcie pilotażowego wdrożenia systemu ERTMS w zakresie ETCS poziom 2. Czerwiec 2010 – przystąpienie do Stowarzyszenia Europejskich Zarządców Infrastruktury Kolejowej EIM (European Infrastructure Managers). Grudzień 2010 – prezes Urzędu Transportu Kolejowego akceptuje System Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) PKP Polskich Linii Kolejowych SA i wydaje autoryzację bezpieczeństwa.
2011 9 czerwca 2011 – organizacja po raz pierwszy w Polsce II Światowego Dnia Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowo-Drogowych (International Level Crossing Awareness Day). cd. 48
47
RAPORT KOLEJOWY
Konferencja Telekomunikacja i Informatyka na kolei 15-17 marca 2017 Zapraszamy na największą, najbardziej znaczącą i merytorycznie rozbudowaną konferencję dotyczącą zagadnień teleinformatycznych na kolei. Konferencja odbędzie się w dniach 15-17 marca 2017 roku w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym Stok w Wiśle. To niezwykłe wydarzenie organizowane przez Polską Izbę Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei corocznie umożliwia projektantom, producentom, inwestorom oraz użytkownikom skuteczną wymianę informacji i opinii na temat zapotrzebowania, rozwoju i przyszłości branży. Gośćmi konferencji będą między innymi przedstawiciele instytucji państwowych nadzorujących transport szynowy i telekomunikację, spółek Grupy PKP oraz kolei samorządowych.
Wśród najważniejszych zagadnień poruszanych na konferencji warto wymienić tak istotne obecnie tematy cyberterroryzmu i cyberbezpieczeństwa, zarządzania kryzysowego, ratownictwa kolejowego oraz aspekty prawne szyfrowania danych i tworzenia kopii zapasowych. Specjaliści obecni na konferencji zajmą się również systemami informatycznymi ułatwiającymi zarządzanie rozjazdami kolejowymi, infrastrukturą, przedsiębiorstwem i jego mieniem. Nie zabraknie prelekcji i wystąpień związanych z inteligentnym monitoringiem, systemami kontroli dostępu oraz ochrony, usługami dostępowymi (wi-fi) i multimedialnymi, IoT (internetem przedmiotów) czy Big Data (analizą danych w czasie rzeczywistym). Omówione zostaną systemy ERTMS oraz ECTS, Cloud Computing, ITSy i ich architektura, a także budowa i modernizacja infrastruktury serwerowej i macierzowej. Wystąpieniom będzie towarzyszyła wystawa branżowa. Wierzymy, że poruszane na konferencji tematy, ich dogłębna analiza i merytoryczne przedstawienie zapoczątkuje dalszą dyskusję i przyczyni się do rozwoju kolei nowoczesnej, zinformatyzowanej, nie bojącej się nowych wyzwań i technologii. Do zobaczenia w Wiśle!
2012 8 czerwca – 1 lipca 2012 – zapewnienie ciągłości ruchu pociągów i sprawnej obsługi pasażerów-kibiców podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012. Październik 2012 – uruchomienie Centrum Zarządzania Ruchem Kolejowym.
2013 24 listopada 2013 – Na CMK ustanowiono rekord prędkości pojazdu szynowego na torach Europy Wschodniej (ED250-001) - 293,0 km/h.
2014 Grudzień 2014 – uruchomienie szybkich podróży pociągami Pendolino na trasach: Warszawa – Gdynia, Warszawa – Katowice, Warszawa – Kraków, Warszawa – Wrocław. Luty 2015 – kampania społeczna Bezpieczny przejazd – „Szlaban na ryzyko” prowadzona przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA uzyskała wyróżnienie za działalność zwiększającą bezpieczeństwo na drogach w ramach Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
2016
Maj 2016 – System Konstrukcji Rozkładów Jazdy, autorski projekt PKP Polskich Linii Kolejowych SA zajął drugie miejsce wśród dziewiętnastu projektów cyfryzacyjnych, zaprezentowanych podczas europejskich targów cyfryzacji w Brukseli. 26 – 31 lipca 2016 – zapewnienie ciągłości ruchu pociągów i sprawnej obsługi pasażerów-pielgrzymów podczas Światowych Dni Młodzieży Więcej na w Krakowie. www.telematykanakolei.pl
Kontakt: Zbigniew Wiśniewski kom.: 508 500 995 z.wisniewski@izbakolei.pl
48
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
PKP CARGO świętuje piętnaste urodziny Minęło już piętnaście lat od czasu, gdy 1 października 2001 roku PKP CARGO podjęła działalność gospodarczą jako spółka wydzielona z PKP do obsługi przewozów towarowych. Od tego czasu firma unowocześniła się i przeszła wieloetapowy proces restrukturyzacji, co przełożyło się na umocnienie jej pozycji jako największego przewoźnika w Polsce oraz czołowego operatora w Europie. W 2013 roku spółka zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Jubileusz 15-lecia PKP CARGO świętowała na corocznym spotkaniu spółki z partnerami biznesowymi podczas Forum Klienta PKP CARGO. Na Forum gości powitał Prezes Zarządu PKP CARGO Maciej Libiszewski. W przemówieniu inaugurującym podkreślił, że w ostatnim czasie w spółce zaszły istotne zmiany, które już wkrótce wpłyną na poprawę współpracy z klientami. Jak zaznaczył Prezes Libiszewski spóła powraca do zarządzania obszarowego, dzięki czemu będzie mogła być bliżej klienta i szybciej reagować na jego oczekiwania i potrzeby. Prezes PKP CARGO zapowiedział też wprowadzenie wielu istotnych zmian i uproszczeń w regulaminie sprzedaży oraz rozpoczęcie programu odmładzania taboru. „Robimy to wszystko dla was, naszych klientów, którzy reprezentujecie przemysł węglowy, energetyczny, metalowy, sektor kruszywowy, wydobycie rud, intermodal. Wszystkim wam serdecznie dziękuję za dotychczasową współpracę. Jesteście dla nas najważniejsi” – podsumował Prezes Libiszewski. Gratulacje i życzenia w imieniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa Andrzeja Adamczyka oraz obecnego na spotkaniu Podsekretarza Stanu Andrzeja Bittela przekazał na ręce Zarządu PKP CARGO Sekretarz Stanu w MIB Kazimierz Smoliński. „Chciałbym przekazać dwudziestotysięcznej załodze PKP CARGO gorące podziękowanie za zaangażowanie, za prowadzenie
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Na zdj. Sekretarz Stanu w MIB Kazimierz Smoliński składa gratulacje Prezesowi Zarządu PKP CARGO Maciejowi Libiszewskiemu
firmy w trudnych czasach, przy ogromnej konkurencji wewnętrznej, zewnętrznej i międzynarodowej. Za to, że otwieracie nowe szlaki, przekraczając granice nie tylko w Europie, ale, jeśli ziszczą się wasze plany, także na Dalekim Wschodzie. Chciałbym również podziękować współpracownikom PKP CARGO i życzyć, abyście byli zadowoleni z usług przewoźnika, a ich jakość się poprawiała. Aby z usług PKP CARGO byli także zadowoleni akcjonariusze spółki” – powiedział. Gratulacje i podziękowania skierował do Zarządu PKP CARGO również Prezes Zarządu PKP SA, a jednocześnie Przewodniczący Rady Nadzorczej PKP CARGO, Mirosław Pawłowski. „Wszystko zaczęło się w latach dwudziestych, kiedy kolej była osnową i ostoją budowy potęgi drugiej Rzeczpospolitej. W ostatnich piętnastu latach zmieniły się tylko uwarunkowania – zaznaczył Prezes Pawłowski. – PKP CARGO rozwija się zdecydowanie w dobrym kierunku. Zbieracie coraz więcej doświadczeń. Otworem stoi przed wami już nie tylko Europa, ale także Azja. Za to wszystko chciałem wam serdecznie podziękować
i życzyć wiele wytrwałości w tym, co jest przed wami”. Z okazji jubileuszu PKP CARGO Prezes Pawłowski przekazał na ręce Prezesa Libiszewskiego tabliczkę z orłem z parowozu. „Niech ten znak przypomina wam, że jesteście polskimi kolejarzami, że rozwijacie się dla Polski” – podsumował Prezes Pawłowski. LS
KALENDARIUM ● 17 lipca 2001 r. powołanie PKP CARGO ● 1 października 2001 r. PKP CARGO staje się częścią GRUPY PKP ● 2009 r. Spółka otrzymuje certyfikat bezpieczeństwa – część A, potwierdzający akceptację systemu zarządzania bezpieczeństwem na terenie Unii Europejskiej ● 2010 r. Spółka otrzymuje certyfikat bezpieczeństwa – część B ● 30 października 2013 r. PKP Cargo zadebiutowało na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie
49
RAPORT KOLEJOWY
50
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
51
RAPORT KOLEJOWY
52
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
53
RAPORT KOLEJOWY
ENERGETICS 2016
54
Przyszłość energetyki, przyszłość kolei
W dniach 15-17 listopada Lublin stał się centrum przemysłu energetycznego w Polsce. Tegoroczna, dziewiąta już edycja Lubelskich Targów Energetycznych ENERGETICS przyciągnęła zarówno międzynarodowe koncerny, jak i indywidualnych przedsiębiorców, którzy zaprezentowali wiele nowoczesnych rozwiązań, urządzeń i technologii związanych z szeroko pojmowanym zagadnieniem energii i jej znaczenia nie tylko sektora
z o.o. – cieszyliśmy się olbrzymim zainteresowaniem zwiedzających. Na naszym stanowisku odbyło się wiele rozmów biznesowych, które – mamy nadzieję – zaowocują głębszą współpracą sektora energetycznego i kolejowego. Już teraz planujemy przeprowadzenie cyklu konferencji, które uwzględnią najważniejsze zagadnienia energetyczne oraz potrzeby tej specyficznej i bardzo ważnej branży. Zwiedzający licznie odwiedzili rów-
Inauguracji targów dokonał wicemarszałek województwa lubelskiego Grzegorz Kapusta. „Przed nami trzy dni intensywnych rozmów biznesowych w obszarze energetyki, telekomunikacji i sektora metalowego” – powiedział w swoim wystąpieniu wicemarszałek. Na uroczystości byli obecni m.in.: Doradca Wojewody Lubelskiego Konrad Sawicki, Prezes PGE Dystrybucja SA Wojciech Lutek, Prorektor ds. współpracy z otoczeniem
stricte energetycznego, ale również sektorów: elektromaszynowego, budowlanego, metalurgicznego, motoryzacyjnego oraz kolejowego. Dlatego wśród wystawców nie mogło zabraknąć Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei. Razem z naszymi współwystawcami – firmami Lankwitzer Polska Sp. z o.o., Wytwórnią Sprzętu Elektroenergetycznego AKTYWIZACJA Spółdzielnia pracy oraz Hoppecke Baterie Polska Sp.
nież stanowiska naszych firm zrzeszonych, tj. firm: Protektel Sp.J., Akala Faraone Sp. z o.o., Astat Sp. z o.o., Elma Energia Sp. z o.o., Wago Elwag Sp. z o.o., RST Sp.j., Transcomfort/M&MR Trading Sp. z o.o. oraz Elektromontaż Lublin Sp. z o.o. – na stanowisku Elektromontażu wystawiała się także firma Pliszka inżyniering przeciwpożarowy.
społeczno-biznesowym Politechniki Lubelskiej prof. Anna Halicka oraz Prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich Piotr Szymczak. Zwieńczeniem pierwszego targowego dnia była gala, podczas której organizatorzy przyznali wystawcom nagrody w takich kategoriach, jak produkt roku oraz forma promocji targowej. Komisja konkursowa
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY zdecydowała również o wręczeniu Pucharu Prezesa Polsko-Białoruskiej Izby Handlowo-Przemysłowej firmie Elektromontaż Lublin za stację transformatorową realizującą predykcyjne utrzymanie ruchu. Dopełnieniem wystawy były konferencje i szkolenia dotyczące aktualnych i ważnych dla branży tematów, m.in.: prawnych aspektów wprowadzania towarów na rynek Polski i UE, wyzwań wobec OSD (w tym regulacji jakościowych), oświetlenia ulicznego w kontekście perspektywy 2020, zwiększania oszczędności energii elektrycznej, budowy ogniw fotowoltaicznych
Stoisko Akala Faraone
różnych generacji czy biogospodarki. Profesjonaliści, którzy na co dzień wykonują pomiary elektryczne i badają stan techniczny urządzeń, mogli wziąć udział w warsztatach pomiarów elektrycznych SONEL MPI 530 + PE5 z certyfikatem umiejętności. Nowością tej edycji było poszerzenie zakresu tematycznego o utrzymanie ruchu oraz o osiemnastą edycję Ogólnopolskich Dni Młodego Elektryka (ODME). Targom Energetycznym ENERGETICS po raz pierwszy towarzyszyły również Wschodnie Dni Kooperacji – spotkanie środowiska podwykonawców i kooperan-
tów z szeroko rozumianej branży przemysłowej z kraju i z zagranicy. Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS po raz kolejny dowiodły, jak kluczowe dla zapewnienia odpowiedniego poziomu rozwoju gospodarki oraz wzrostu jakości życia Polaków są tematy związane z bezpieczeństwem energetycznym, poprawą efektywności energetycznej oraz wykorzystaniem nowoczesnych technologii w zakresie energetyki. Zagadnienia energetyczne są też niezwykle istotne dla kolei. LS
Janusz Ropa, prezes Zarządu Elektromontaż Lublin Sp. z o.o. z nagrądą targową
Nagroda Targowa w kategorii Produkt Roku Targów Energetycznych ENERGETICS 2016 - za NOWOCZESNY AUTOREKLOZER THO-RC27 JAKO GŁÓWNE NARZĘDZIE DO OBNIŻANIA WSKAŹNIKÓW SAIDI/ SAIFI otrzymała firma ZPUE SA Wyróżnienia w kategorii Produkt Roku Lubelskich Targów Energetycznych ENERGETICS 2016: - za ZŁĄCZE KABLOWE SN Z POLEM AUTOMATYKI STEROWANYM GSM DLA SZYBKIEGO PRZYWRACANIA ZASILANIA W SIECIACH O UKŁADACH PIERŚCIENIOWYM, KRATOWYM I MAGISTRALNYM otrzymała firma Lamel Rozdzielnice Spółka z o.o. - za REAKTOR DO UWĘGLANIA BIOMASY otrzymała firma TIMEX SA - za ODŁĄCZNIK HORYZONTALNY 123 kV otrzymała firma ZAKŁAD OBSŁUGI ENERGETYKI SP. Z O.O. W kategorii Forma Promocji Targowej Targów Energetycznych ENERGETICS Komisja Konkursowa przyznała Nagrodę Targową firmie: Nadowski Sp. J. W kategorii Forma Promocji Targowej Targów Technologii Szerokopasmowych INFOSTRADA 2016 Komisja Konkursowa przyznała nagrodę firmie: DACPOL Sp. z o. o. Komisja Konkursowa zdecydowała o przyznaniu Pucharu Prezesa Polsko-Białoruskiej Izby Handlowo – Przemysłowej firmie: Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. za STACJĘ TRANSFORMATOROWĄ Z REALIZUJĄCĄ PREDYKCYJNE UTRZYMANIE RUCHU Medal Prezesa Stowarzyszenia Elektryków Polskich otrzymała firma Z.S.E. OSPEL SA za SYSTEM PRESTO.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
55
RAPORT KOLEJOWY
Dwa raporty w sprawie bezpieczeństwa Urząd Transportu Kolejowego i Państwowa Komisja Wypadków Kolejowych ogłosiły raporty o stanie bezpieczeństwa. Dokument UTK jest skierowany do Agencji Kolejowej Unii Europejskiej natomiast PKWK stanowi sprawozdanie z działalności. Raport Urzędu Transportu Kolejowego Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, jako krajowa władza w zakresie bezpieczeństwa (NSA) dla sektora kolejowego, corocznie publikuje raport roczny w sprawie swoich działań za poprzedni rok i przesyła go do Agencji Kolejowej Unii Europejskiej. Dokument ten zawiera informacje o: - stanie bezpieczeństwa kolei, łącznie z agregacją wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI), określonych w załączniku I do dyrektywy bezpieczeństwa, na szczeblu państwa członkowskiego; - ważnych zmianach w prawodawstwie i uregulowaniach dotyczących bezpieczeństwa kolei; - stanie certyfikacji i autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa; - wynikach i doświadczeniach związanych z nadzorowaniem zarządców infrastruktury i przedsiębiorstw kolejowych; - odstępstwach zastosowanych zgodnie z art. 14a ust. 8 dyrektywy bezpieczeństwa. Państwa członkowskie UE zobowiązane są do stałego monitorowania poziomu bezpieczeństwa swoich systemów kolejowych, w tym do monitorowania osiągnięcia wspólnych celów bezpieczeństwa. W Polsce osiągnięty w poprzednim roku poziom wspólnych celów bezpieczeństwa w ujęciu ilościowym i jakościowym dla pięciu grup ryzyka indywidualnego obejmujących – pasażerów, pracowników, użytkowników przejazdów, osoby przebywające w sposób nieuprawniony na obszarze kolejowym i tzw. „inne osoby” oraz poziom ryzyka wspólnego zaprezentowany nie przekroczył akceptowanego poziomu ryzyka i wartości referencyjnych.
56
Najniższe wartości wskaźnika, wskazujące na podnoszący się poziom bezpieczeństwa, osiągnięte zostały dla grupy ryzyka dotyczącego pasażerów. Wartość wskaźnika ryzyka dla osób nieupoważnionych przebywających na terenie kolejowym pozostał na poziomie podobnym do roku ubiegłego. Natomiast największe wartości wskaźnika osiągnięte zostały w grupie ryzyka dotyczącego użytkowników przejazdów kolejowych, pracowników oraz innych osób (tj. osób, które nie zostały zdefiniowane jako pasażer, pracownik, użytkownik przejazdu lub osoba nieuprawniona na obszarze kolejowym): odpowiednio 91,3%, 87,9% oraz 80,5%. Ryzyka te uznano w Raporcie za obszary priorytetowe. Oznacza to, że konieczne jest na poziomie państwa członkowskiego podjęcie działań ukierunkowanych na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa systemu kolejowego. W naszym kraju dokumentem determinującym strategię bezpieczeństwa w transporcie kolejowym jest Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 r., który opracowano już w grudniu 2008 r. Zagadnienie bezpieczeństwa sektora kolejowego w tym dokumencie ujęta jest w dwóch aspektach: - jako bezpieczeństwo ruchu kolejowego, wynikające z cech transportu kolejowego jako procesu technicznego i uwarunkowanego przede wszystkim parametrami technicznymi wykorzystywanych urządzeń i systemów; - jako bezpieczeństwo przewozu, określane również mianem bezpieczeństwa podróży w przypadku transportu osób, obejmujące wszelkie zagrożenia dla pasażerów i ładunków przewożonych koleją, ale niezwiązane bezpośrednio z cechami technicznymi systemu kolejowego.
W pierwszym obszarze działania ujęte w planie dotyczą stopniowego wdrażania nowoczesnych systemów sterowania ruchem kolejowym na krajowej sieci kolejowej, takich jak Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS). Ponadto w dokumencie podkreśla się wagę procesów inwestycyjnych i rewitalizacyjnych, w szczególności w odniesieniu do infrastruktury kolejowej, oraz konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu środków finansowych dla zapewnienia właściwego utrzymania infrastruktury kolejowej. W kontekście drugiego zagadnienia istotne znaczenie mają zadania obejmujące zabudowę nowych rozjazdów kolejowych oraz modernizację przejazdów kolejowych . Działania w tym zakresie są realizowane zarówno w ramach modernizacji i rewitalizacji linii, jak i w ramach odrębnych projektów inwestycyjnych. Ponadto inwestycje w tym obszarze dotyczyły oznakowania dojazdów do przejazdów kolejowo-drogowych poziomymi liniami spowalniającymi jazdę, zabudowy dodatkowych urządzeń detekcji stanów awaryjnych taboru (DSAT) czy zakupu i instalacji radiotelefonów bazowych z systemem Radio-stop na strażnicach przejazdowych. Rola i działania prezesa UTK W raporcie zaznaczono, że w związku z modernizacjami linii kolejowych w 2015 r. prowadzone były pierwsze postępowania z wniosków o wydanie decyzji Prezesa UTK w sprawie interoperacyjności systemu kolei, rozstrzygające konieczność uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji dla podsystemu strukturalnego. Rolą Prezesa UTK w przypadku inwestycji dotyczących podsystemów po modernizacji jest każdorazowa ocena charakteru i zakresu
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY przeprowadzanych prac w ramach przedmiotowej inwestycji nie tylko z punktu widzenia uwarunkowań technicznych, ale również i kryteriów bezpieczeństwa systemu kolei, w kontekście potencjalnego wpływu planowanej modernizacji na bezpieczeństwo systemu kolei. W 2015 roku Prezes UTK podjął szereg inicjatyw mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa kolejowego. Kontynuowano więc kooperację w ramach realizacji Memorandum w sprawie współpracy na rzecz przeciwdziałania zjawisku kradzieży i dewastacji infrastruktury. W ramach powołanej przez sygnatariuszy Memorandum Fundacji Niezłomni – ochrona infrastruktury prowadzone były prace nad stworzeniem platformy internetowej do zbierania danych o kradzieżach i dewastacjach infrastruktury dotykających poszczególne sektory. Ponadto zostały przeprowadzone szkolenia z użytkowania platformy oraz testowe wprowadzanie danych, natomiast jej uruchomienie w pełnej funkcjonalności przewidziane jest na koniec 2016 r. Prezes UTK uruchomił specjalną infolinię, na którą można zgłaszać wszelkie skargi i wnioski związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego. Dodatkowo, oprócz wspomnianej powyżej formy komunikacji, zgłoszenia można kierować za pośrednictwem formularza kontaktowego zamieszczonego na stronie UTK, jak również poprzez pocztę elektroniczną oraz tradycyjną. W efekcie w samym 2015 r. za pośrednictwem infolinii i innych dedykowanych kanałów kontaktowych z Prezesem UTK wpłynęło 511 zgłoszeń związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, co oznacza wzrost o ponad 56% w porównaniu do 2014. W Raporcie Rocznym można znaleźć przegląd sytuacji w roku 2015. W tym kontekście konkluzja jest taka, że ogólny poziom bezpieczeństwa krajowego ruchu kolejowego w 2015 r. pozostawał na zbliżonym poziomie do 2014 r. W 2015 r. liczba znaczących wypadków na polskiej sieci kolejowej spadła o 1,9% w porównaniu do roku 2014, czyli z ogólnej liczby 313 do 307. Liczba ofiar śmiertel-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
REJESTR PARAMETRÓW RYZYKA PODMIOTÓW
ANALIZA DOSTĘPNOŚCI ZASOBÓW WYNIKI WYKONANYCH DZIAŁAŃ NADZORCZYCH
PLAN DZIAŁAŃ NADZORCZYCH PREZESA URZĘDU TRANSPORTU KOLEJOWEGO SYSTEMATYCZNE PLANOWANIE ILOŚCIOWE
nych w znaczących wypadkach zaistniałych w 2015 r. na sieci kolejowej w Polsce wzrosła natomiast o 10,2% w porównaniu do 2014 r., tj. z ogólnej liczby 206 osób w 2014 r., do 227 osób w 2015 r. Natomiast liczba osób ciężko rannych w 2015 r. spadła o 2,1% w porównaniu do roku 2014, tj. z ogólnej liczby 95 w 2014 r. do 93 w 2015 r. W ramach realizacji przez Prezesa UTK działań monitorujących bezpieczeństwo w transporcie kolejowym, w 2015 roku swoje zadania realizował specjalny Zespół, którego celem było identyfikowanie niepokojących trendów oraz nowych zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa, a także komunikowanie ich zainteresowanym podmiotom. W 2015 r. zostało zorganizowanych 7 spotkań Zespołu, które dotyczyły: - zdarzeń kolejowych wskutek niezatrzymania się przed sygnałem „Stój”; - wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych; - złego stanu eksploatowanego taboru; - zdarzeń związanych z wyprawieniem pociągu na zajęty tor; - zbiegnięcia lokomotywy; - zdarzeń związanych z rozszczepieniem sprzęgu; - procedur antyterrorystycznych i przygotowania przewoźników do prowadzenia przewozów zimą. Prezes UTK podjął także kroki na polu edukacji zlecając przeprowadzenie bezpłatnych szkoleń i warsztatów dla przedstawicieli
ANALIZA ZDARZEŃ KOLEJOWYCH
REJESTR MASZYNISTÓW ANALIZA CZASU PRACY I SKŁADANYCH OŚWIADCZEŃ
PLANOWANIE OPRATE NA ZDOLNOŚCI I DOŚWIADCZENIU
podmiotów rynku odpowiedzialnych za bezpieczeństwo systemu kolejowego. Szczególny nacisk został położony na promowanie stosowania Wspólnych Zasad Bezpieczeństwa oraz zasad wdrażania interoperacyjności na liniach kolejowych w Polsce oraz w zakresie taboru. Głównym celem projektu jest zatem przekazanie posiadanych doświadczeń i wiedzy zgromadzonej podczas bieżącej działalności nadzorczej Prezesa UTK, jak również podniesienie poziomu wiedzy w zakresie bezpieczeństwa oraz ciągłe doskonalenie posiadanych przez przedsiębiorców systemów zarządzania bezpieczeństwem i utrzymaniem. W zeszłym roku Prezes UTK zorganizował także trzy spotkania w ramach warsztatów, które dotyczyły następujących zagadnień: - nadzór Prezesa UTK nad Systemami Zarządzania w transporcie kolejowym (SMS i MMS); - wdrażanie SMS w transporcie lotniczym oraz kultura sprawiedliwego traktowania w praktyce; - prawidłowa klasyfikacja zdarzeń w transporcie; - postępowania administracyjne Prezesa UTK w świetle prowadzonego nadzoru; - podnoszenie poziomu kultury bezpieczeństwa; - praca komisji egzaminacyjnej w odniesieniu do rozporządzenia z 30 grudnia 2014 roku w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio
57
RAPORT KOLEJOWY związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych; - nadzór Prezesa UTK nad bocznicami kolejowymi i przejazdami kolejowo-drogowymi; - projekt deklaracji w sprawie kultury bezpieczeństwa; - monitorowanie bezpieczeństwa; - aspekty prawne umożliwiające dokonanie zmiany certyfikatu bezpieczeństwa; - podejście procesowe do ujęcia bocznicy kolejowej w SMS przewoźnika kolejowego. W 2015 roku Prezes UTK przeprowadził również szereg zajęć edukacyjno–informacyjnych z zakresu bezpieczeństwa w transporcie kolejowym. Dodatkowo celem propagowania zasad bezpieczeństwa oraz wartości i wzorców związanych z odpowiedzialnym zachowaniem na obszarach kolejowych (przejazdach, dworcach, peronach) Prezes UTK zainicjował ogólnopolski projekt „Kolejowe ABC”. Adresatami działań są dzieci uczęszczające do przedszkoli, szkół podstawowych oraz gimnazjalnych. Prowadzone przez pracowników UTK cykle zajęć z najmłodszymi umożliwią dzieciom naukę poprzez zabawę. W poprzednim roku przeprowadzono także działania edukacyjne skierowane do osób dorosłych. Kampania „Dzień Pasażera” polegała na rozdawaniu ulotek dla kierowców, które miały przestrzegać uczestników ruchu drogowego przed najczęściej popełnianymi błędami. Kolejnym z działań Prezesa UTK są spotkania organizowane pod nazwą „Piątki z UTK – bezpieczeństwo na piątkę”. Podczas spotkań przedstawiciele UTK odpowiadają na pytania dotyczące bezpieczeństwa ruchu kolejowego, a także postępowań administracyjnych i kontrolnych prowadzonych przez Prezesa UTK. Obserwacja i nadzór Prezesa UTK W opinii Prezesa UTK niezwykle istotne jest skupienie uwagi nad możliwościami zmniejszenia obecnego poziomu występowania
58
zdarzeń kolejowych oraz nad rozwojem kultury bezpieczeństwa. Aktualnie prowadzona obserwacja rynku kolejowego, w szczególności liczby i kategorii zdarzeń kolejowych, pozwala na zidentyfikowanie negatywnego trendu w obszarze zdarzeń związanych z: - niezatrzymaniem się pojazdu kolejowego przed sygnałem „Stój” lub w miejscu, w którym pojazd powinien się zatrzymać, - najechaniem pojazdu kolejowego na osoby podczas przechodzenia przez tory poza przejazdami na stacjach i szlakach, - najechanie pojazdu kolejowego na pojazd drogowy lub odwrotnie na przejazdach kolejowych. Kolejnym obszarem priorytetowym w 2016 r. i latach następnych jest i będzie poprawa bezpieczeństwa w transporcie kolejowym w zakresie następujących kategorii osób pochodzących spoza systemu kolejowego: - osób które w sposób nieupoważniony przebywają na obszarze kolejowym; - użytkowników dróg przekraczających przejazdy kolejowo-drogowe; - osób działających na szkodę systemu kolejowego. Stan bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych zależny jest od właściwej współpracy w zakresie modernizacji i utrzymania tych przejazdów pomiędzy zarządcami infrastruktury kolejowej i drogowej. Konieczne jest zatem włączenie w prace nad poprawą stanu bezpieczeństwa na przejazdach kolejowo-drogowych przedstawicieli odpowiednich organów odpowiedzialnych za infrastrukturę drogową, samorządów, policji czy straży pożarnej. Należy mieć na uwadze, iż problemem systemowym jest podział kosztów utrzymania przejazdów kolejowo-drogowych, które leżą w głównej mierze po stronie zarządców infrastruktury kolejowej. W tym obszarze Prezes UTK będzie aktywizował inne centralne organy administracji rządowej i samorządy poprzez zwracanie uwagi na problem zdarzeń kolejowych. Oprócz tego priorytetem Prezesa UTK jest przeprowadzenie procesu recertyfikacji podmiotów odpowie-
dzialnych za utrzymanie w zakresie obejmującym wagony towarowe, kontynuacja działań w sprawie interoperacyjności oraz zakończenie prac nad aktualizacją listy krajowych specyfikacji technicznych i dokumentów normalizacyjnych, których zastosowanie pozwala na osiągnięcie odpowiedniego poziomu interoperacyjności oraz przygotowanie scenariuszy testowania ERTMS/ ETCS i GSM-R w ramach polskiej infrastruktury. Istotnym wyzwaniem dla Prezesa UTK na najbliższe lata będzie również promowanie praw pasażerów poprzez różnego rodzaju kampanie edukacyjne, w tym kontynuacja bezpośredniego kontaktu z pasażerami m.in. poprzez organizowanie na dworcach kolejowych akcji, jak na przykład „Dzień Pasażera” czy „Kolejowe ABC”. Ważne jest również dalsze utrzymywanie funkcjonowania infolinii dotyczącej praw pasażerów oraz zwiększenie współpracy z mediami na rzecz propagowania wiedzy o uprawnieniach podróżnych oraz o zakresie kompetencji organu właściwego w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów. Prezes UTK planuje również ponowienie akcji przy współpracy Straży Ochrony Kolei (SOK) oraz Policji, która dotyczyłaby promowania zasad bezpiecznego przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych, skierowaną zarówno do kierowców, jak i pieszych użytkowników przejazdów i przejść przez tory. W obszarze nadzoru priorytety działań Prezesa UTK obejmują głównie: - kontynuację działań mających na celu wdrożenie systemowego nadzoru nad rynkiem kolejowym, w tym przyjęcie kontroli systemowych jako podstawowej metody działania, pozostawiając kontrole wyrywkowe jako np. narzędzie reakcji na zgłoszenia w zakresie bezpieczeństwa, - systemowy nadzór nad podmiotami posiadającymi autoryzacje bezpieczeństwa lub certyfikat bezpieczeństwa w zakresie SMS ze szczególnym uwzględnieniem stanu technicznego infrastruktury oraz procesu utrzymania pojazdów,
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY - audyty systemów MMS w związku z upływem ważności terminów większości wydanych przez Prezesa UTK certyfikatów dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie wagonów towarowych, - nadzór nad realizacją zaleceń zawartych w wystąpieniach pokontrolnych oraz nakazów zamieszczonych w decyzjach administracyjnych, - podjęcie współpracy z NSA innych krajów UE w zakresie wspólnego nadzoru nad podmiotami polskimi działającymi poza granicami RP oraz podmiotami innych krajów UE operującymi w Polsce. W wyniku zmiany ustawy o transporcie kolejowym nadane zostały dodatkowe uprawnienia i obowiązki dla Prezesa UTK w zakresie sprawowania nadzoru nad pracami komisji kolejowych oraz analizą, oceną i nadzorem nad realizacją rekomendacji. Raport Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych Raport PKBWK to sprawozdanie z działalności tej instytucji i jest bardzo podobny do prezentacji z poprzednich lat. Komisja działa przy ministrze odpowiedzialnym za transport i prowadzi dochodzenia przyczyn wypadków i incydentów przez stały podmiot niezależny funkcjonalnie, organizacyjnie i decyzyjnie od władzy bezpieczeństwa, regulatora rynku kolejowego, przedsiębiorstw kolejowych, zarządców infrastruktury oraz wszelkich innych stron, których interesy mogłyby być sprzeczne z funkcjonowaniem organu dochodzeniowego. Prowadzi ona postępowanie po każdym poważnym wypadku na sieci kolejowej mającym oczywisty wpływ na regulacje bezpieczeństwa kolei lub na zarządzanie bezpieczeństwem, z wyłączeniem najechania pojazdu kolejowego na osoby podczas przechodzenia przez tory. W ramach swojej działalności Komisja prowadzi dochodzenia, których celem jest ustalenie przyczyn, okoliczności zdarzeń, jak również określenie wniosków zapobiegawczych. Komisja może prowadzić postępowanie w odniesieniu do wypadków lub incydentów, które w nieznacznie różniących się warunkach byłyby
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
poważnymi wypadkami powodującymi zaprzestanie funkcjonowania podsystemów strukturalnych lub składników interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości oraz transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnej. W raporcie Komisji znaleźć można wyszczególnienie zdarzeń zgłoszonych przez podmioty w roku 2015. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. zgłoszono do Komisji ogółem 1152 zdarzeń kolejowych wg klasyfikacji wynikającej z Rozporządzenia, z czego: 2 poważne wypadki, 629 wypadków i 521 incydentów. Zdarzenia zgłoszone Komisji w 2015 r. w stosunku do roku 2014. Komisja przedstawiła także strukturę zdarzeń oraz trendy w ich przyczynach. Niestety trzeba zaznaczyć, że wprowadzone kategorie – szczególnie ZEROWA wartość–nie pozwalają na poznanie głębszych przyczyn zdarzeń. Zbiorczo można natomiast zaznaczyć, że niestety w 2015 roku w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła liczba zdarzeń badanych przez Komisję. W swoim raporcie KBWK wydała kilka zaleceń w sprawie poprawy bezpieczeństwa: 1. Zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi w ramach posiadanych systemów zarządzania mają kontynuować działania mające na celu zmniejszenie liczby zdarzeń spowodowanych złym stanem technicznym taboru kolejowego bez napędu. Zalecenie wynika ze znaczącego wzrostu liczby zdarzeń tego rodzaju na sieci kolejowej. 2. Zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi, posiadający zainstalowane w pojazdach kolejowych cyfrowe urządzenia rejestracji danych (prędkość, stany urządzeń, itd.) oraz urządzenia monitoringu szlaku (rejestracja obrazu lub obrazu i dźwięku) podejmą działania mające na celu wyposażenie członków komisji kolejowych w odpowiednie narzędzia umożliwiające odczyt danych z tych rejestratorów na miejscu zdarzenia niezwłocz-
Tabela nr 1 - Zdarzenia zgłoszone Komisji w 2015 r. w stosunku do roku 2014. Rodzaj zdarzenia
2014
2015
Zmiana 2015/2014
Poważny wypadek (kat. A)
1
2
+100%
Wypadek (kat. B)
672
629
-6,4%
Incydent (kat. C)
346
521
+50,5%
1019
1152
średnio +13,0%
Razem
Tabela nr 2 - Poszkodowani w zdarzeniach w 2015 r. w stosunku do roku 2014. Poszkodowani
2014
2015
Zmiana 2015/2014
Zabici
208
227
+9,1%
Ciężko ranni
93
109
+17,2%
Razem
301
336
średnio +11,6%
nie po jego zaistnieniu. Zalecenie wynika z powtarzających się sytuacji braku możliwości odczytu powyższych danych przez pracowników wyznaczonych do pracy w komisjach kolejowych na miejscu zdarzenia, co utrudnia i wydłuża proces ustalenia wstępnych przyczyn zdarzenia i przygotowanie protokołu oględzin miejsca zdarzenia. 3. Zarządcy infrastruktury i przewoźnicy powinni dostosować pr zepisy wewnętr zne oraz systemy zarządzania bezpieczeństwem (SMS) i utrzymaniem (MMS) do zmienionych wymogów krajowych aktów prawnych; mają zapewnić, aby pracownicy wyznaczeni do pracy w komisjach kolejowych posiadali aktualną wiedzę na temat zmienionych przepisów krajowych, wewnętrznych i systemów zarządzania bezpieczeństwem i utrzymaniem, jak również wiedzę techniczną. Źródła: Raport w sprawie bezpieczeństwa transportu kolejowego w Polsce w 2015 roku, UTK Warszawa, wrzesień 2016 r.; PKBWK - Raport Roczny za 2015 r., Warszawa, wrzesień 2016 r.
59
RAPORT KOLEJOWY
Polskie Pendolino rusza na tournée zagraniczne PKP IC chce jeździć do Niemiec, a DB do Polski. Zaczynają się starania o homologację dla pociągów. Od 11 grudnia z rozkładu jazdy wypadnie jeden z dwudziestu składów Pendolino. PKP Intercity udostępnią pociąg producentowi, by ten uzyskał homologację na Niemcy, Austrię i Czechy. Pojazdy od początku wyposażone są w systemy zasilania i sterowania ruchem wymagane na tych rynkach, ale barierą jest dopuszczenie do eksploatacji. Alstom, zgodnie z warunkami umowy z PKP IC, ma na to czas do 2020 r. Zagraniczne testy mogą potrwać nawet rok. Francuski producent chce wykorzystać część badań wykonanych dla Pendolino, zamówionych przez Trenitalię i SBB, czyli przewoźników włoskiego i szwajcarskiego, którzy mają już dopuszczenia w Niemczech. – Pojazdy nieco się różnią i wiele testów trzeba będzie przeprowadzić od nowa. Dopuszczenie na terenie Austrii będzie prostsze po uzyskaniu certyfikatów w Niemczech. Najbardziej zaawansowane będą procedury dopuszczenia w Czechach – tłu-
maczy Nicolas Halamek, dyrektor zarządzający Alstomu w Polsce. – Uzyskanie dopuszczenia na tych rynkach pozwoli nam w przyszłości rozwijać połączenia na liniach do Berlina, Pragi czy Wiednia – mówi Marek Chraniuk, prezes PKP Intercity. – Jeśli w ramach planowanej liberalizacji rynku kolejowego do Polski będą mogli wjechać zagraniczni przewoźnicy, to chcemy być też gotowi do świadczenia w przyszłości naszych usług za granicą – dodaje. PKP IC muszą się liczyć z ograniczeniami wynikającymi z dofinansowania. Zakup 20 pendolino za 400 mln euro był współfinansowany z funduszy UE. W ramach umów z Brukselą pociąg został przypisany do konkretnych tras w tzw. okresie trwałości, czyli na 10 lat. To oznacza, że do 2025 r. Pendolino może być używane przez PKP Intercity tylko w Polsce. Nieoficjalnie wiemy, że rozważany jest scenariusz, w którym prze-
POLSKA
NIEMCY CZECHY
AUSTRIA
60
woźnik będzie wnioskował o odstępstwo. Jest też inne rozwiązanie. W planach taborowych PKP Intercity do 2020 r. jest zakup 40 lokomotyw dla składów wagonowych. – Część z nich zostanie zamówiona w wersji wielosystemowej, czyli będą w stanie jeździć pod systemami napięcia w innych krajach – zapowiada prezes Chraniuk. Do wożenia pasażerów w Polsce będą gotowi Niemcy. W megakontrakcie na pociągi ICE 4, które zostały zamówione przez DB, część jest w wersji wielosystemowej. Czyli będą mogły jeździć nie tylko pod niemieckim napięciem kolejowym 15 tys. woltów prądu zmiennego, lecz także 3 tys. woltów prądu stałego – jak w Polsce. Kontrakt jest realizowany w fabrykach Siemensa i Bombardiera (m.in. we Wrocławiu). Koleje Niemieckie zamówiły na razie 130 pociągów. Docelowo zlecenie ma urosnąć do 300 sztuk. Z DB też nie otrzymaliśmy wczoraj odpowiedzi na pytanie, ile z nich będzie zdolnych pojechać do Polski. – Biorąc pod uwagę wielkość rynku oraz wskaźniki PKB i liczby podróży na mieszkańca, w Polsce mamy ogromny niewykorzystany potencjał kolejowy, podobnie jak przed laty w lotnictwie pasażerskim. Spodziewam się, że po otwarciu rynku jakiś przewoźnik zagraniczny spróbuje ten potencjał zagospodarować – podkreśla Jakub Majewski, prezes fundacji Pro Kolej. W interesie polskiego przewoźnika jest opóźnianie tej chwili. Ekspert stawia tezę, że to, co dobre dla polskiego przewoźnika, niekoniecznie jest korzystne dla pasażerów. – Konkurencja to niższe ceny i wyższy standard podróży – przypomina Jakub Majewski.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Marcel Klinowski, ekspert od transportu ze Stowarzyszenia Republikanie, zwraca uwagę, że na razie dla Niemców nie jesteśmy pod wzglę-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
dem kolejowym kierunkiem strategicznym, czego dowodem jest niska jakość torów na wschód od Berlina. Bardziej polskimi pasażerami zain-
teresowani są Czesi, a konkretnie prywatny przewoźnik Leo Express, który od lat nie może uzyskać pozwoleń od polskiego regulatora. Dziś nieliczne pociągi międzynarodowe PKP IC dojeżdżają m.in. do Berlina, Pragi i Budapesztu, ale to ułamek ruchu. Plan Brukseli zakłada otwarcie od 2020 r. rynku krajowych przewozów pasażerskich w ramach IV pakietu kolejowego. Unijni przewoźnicy mieliby dostać zgodę na ubieganie się o zlecenia na rynkach wewnętrznych na równi z krajowymi. Negocjacje są trudne z powodu oporu kolei narodowych, które wymuszają na Brukseli kolejne instrumenty ograniczania konkurencji. – Główne bariery nie są wcale techniczne, ale administracyjne i proceduralne. W kolejach pasażerskich mamy sytuację odwrotną niż w lotnictwie i autobusach – zauważa Majewski. Konrad Majszyk Dziennik Gazeta Prawna środa, 9 listopada 2016 (nr 217)
61
RAPORT KOLEJOWY
Przewozy Regionalne zainwestują w tabor Przewozy Regionalne, dzięki umowie podpisanej z konsorcjum Banku Gospodarstwa Krajowego (Grupa PFR), PKO Banku Polskiego i Banku Zachodniego WBK zakupi i zmodernizuje ponad 50 pojazdów. Umowa, która została podpisana, a tym samym pozyskanie przez Spółkę finansowania, jest realizacją założeń wynikających z rządowego „Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”. Tak zwany plan Morawieckiego zakłada duży nacisk na inwestycje w polskie przedsiębiorstwa. Przy czym jednym z sektorów zajmujących szczególne miejsce w zamierzeniach ma transport publiczny. Wicepremier i Minister Rozwoju zapowiedział bowiem, że: – Polskie przedsiębiorstwa od lat są gotowe na sukces. Potrzebowały tylko impulsu, który pozwoli im nabrać odpowiedniej prędkości. Takim impulsem jest „Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”, dzięki któremu między innymi Przewozy Regionalne będą miały szansę na szybszy rozwój. Pozytywne aspekty planu podkreślił prezes Przewozów Regio-
62
nalnych Krzysztof Mamiński, który podkreślił, że: – Bycie częścią tak ważnego dla Polski planu, jest z jednej strony zaszczytem, ale również zobowiązaniem. Jako zarząd największego w kraju pasażerskiego przewoźnika kolejowego, dołożymy wszelkich starań, żeby osiągnąć sukces na miarę tych ambitnych założeń. W PR zaznaczają, że pozyskanie dodatkowych środków pieniężnych nie byłoby możliwe bez wsparcia Polskiego Funduszu Rozwoju. Wspomógł on Spółkę na każdym etapie negocjacji. Z punktu widzenia strategicznych celów Funduszu istotne jest bowiem, że pozyskane przez spółkę pieniądze zostaną przeznaczone na modernizację taboru. W wyniku podpisanej umowy Przewozy Regionalne zostaną wsparte kwotą 629 mln zł, w efekcie czego możliwe będzie wciele-
Rady Nadzorczej BGK, zaznaczył, że: – Rolą Banku Gospodarstwa Krajowego, działającego w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, jest między innymi wspieranie takich przedsięwzięć inwestycyjnych, które przyczyniają się do poprawy infrastruktury i usług transportowych. Natomiast pełen optymizmu, Zbigniew Jagiełło, prezes PKO Banku Polskiego, podkreślił,że: W PKO Banku Polskim koncentrujemy się na budowaniu trwałych i satysfakcjonujących dla obu stron relacji z klientami. Oferujemy dopasowaną ofertę kredytową, współpracę z najwyższej klasy doradcami, oraz wiedzę i doświadczenie w realizacji znaczących projektów. Kredyt konsorcjalny, dzięki któremu Przewozy Regionalne będą mogły w znaczący sposób unowocześnić tabor kolejowy, jest doskonałym przykładem realizacji tych postulatów.
nie w życie największego w historii firmy programu unowocześnienia taboru. Spółka zmodernizuje zatem 36 elektrycznych zespołów trakcyjnych, 4 wagony i jedną lokomotywę oraz zakupi 10 zupełnie nowych pociągów: 7 składów elektrycznych i 3 autobusy szynowe. Porozumienie podpisali Prezes Zarządu PR Krzysztof Mamiński oraz Członek Zarządu – Dyrektor Finansowy Krzysztof Zgorzelski. Bank Gospodarstwa Krajowego reprezentował wiceprezes Zarządu Włodzimierz Kocon, PKO Bank Polski – Prezes Zbigniew Jagiełło, a BZ WBK – Członek Zarządu Michael McCarthy. Przedstawiciele podmiotów wchodzących w skład konsorcjum, które podpisało umowę podkreślali jej znaczenie i potencjał PR. Paweł Borys, Prezes PFR i szef
Michael McCarthy, Członek Zarządu Banku Zachodniego WBK SA zarządzający Pionem Bankowości Biznesowej i Korporacyjnej, wspomniał natomiast o zaufaniu do spółki mówiąc, że: Naszym zdaniem Przewozy Regionalne to spółka o dużym potencjale, która może działać bardzo efektywnie i funkcjonując na zasadach rynkowych mieć bardzo zadowolonych klientów. Pozytywnie oceniliśmy przeprowadzoną restrukturyzację i plany rozwojowe. Udział w konsorcjum finansującym Przewozy Regionalne odzwierciedla nasze zaufanie do spółki i wpisuje się w strategię, zgodnie z którą jesteśmy partnerem finansowym i biznesowym dla sektora publicznego w Polsce. RK
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Koleje Mazowieckie wsparte sumą 128 mln zł
Spółka Koleje Mazowieckie pozyska z unijnych funduszy 128 mln zł i zmodernizuje 39 elektrycznych zespołów trakcyjnych typu EN57.
Umowa została podpisana przez marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika, członka zarządu województwa mazowieckiego Rafała Rajkowskiego, prezesa zarządu, dyrektora generalnego Kolei Mazowieckich Artura Radwana i członka zarządu, dyrektora finansowego Kolei Mazowieckich Andrzeja Buczkowskiego. – Nasza samorządowa spółka Koleje Mazowieckie jest w tej chwili drugim pod względem liczby pasażerów przewoźnikiem w kraju. Dlatego stale inwestujemy w jej rozwój. Co roku przeznaczamy blisko 250 mln zł na jej funkcjonowanie, kupujemy nowe pociągi i modernizujemy tabor, aby komfort i standard podróżowania był jak najwyższy.– wyjaśnił marszałek Adam Struzik. Projekt ten jest kolejnym etapem działań inwestycyjnych spółki „Koleje Mazowieckie – KM”. Co istotne projekt jest już realizowany i powinien się zakończyć w drugim kwartale 2017 r. Na tory wyjechał już dwudziesty pierwszy pojazd
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
serii EN57AL, zmodernizowany w ramach tego projektu. Prace prowadzone są przez ZNTK „Mińsk Mazowiecki” SA oraz Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA. – Cieszę się, że realizacja tej inwestycji przebiega tak sprawnie. Dzięki niej pasażerowie już teraz mogą podróżować nowocześnie wyposażonymi pociągami – podkreślił Rafał Rajkowski, członek zarządu województwa mazowieckiego. Wszystkie z planowanych do zmodernizowania 39 pojazdów będą posiadały klimatyzację przedziałów pasażerskich, komfortowe i wyciszone wnętrze, nowe okna, podłogi, ściany i wygodne fotele. Do dyspozycji podróżnych są też nowoczesne toalety z zamkniętym obiegiem i przewijakiem dla niemowląt. Pasażerowie mają również możliwość skorzystania z gniazdek elektrycznych zamontowanych pod fotelami. Pojazdy wyposażone są nadto w przejrzysty system informacji pasażerskiej, wi-fi oraz monitoring zewnętrzny oraz we-
wnętrzny. Co ważne w rezultacie zastosowania zupełnie nowych podzespołów została zwiększona moc układu napędowego umożliwiająca szybszą jazdę pojazdu, do 120 km/h oraz zwiększenie przyspieszenia, co przełoży się na skrócenie czasu podróży. Zmodernizowane pojazdy będą także przystosowane dla osób z ograniczoną mobilnością, osób niedosłyszących i niedowidzących. Wyposażone w wiele udogodnieńszerokie wejścia, windy lub rampy dla osób niepełnosprawnych, mocowania dla wózków inwalidzkich, przestrzeń manewrową zapewniającą swobodne poruszanie się osób na wózkach inwalidzkich w obrębie przedziału oraz toalety dostosowane dla tych osób – ułatwią osobom z dysfunkcjami podróżowanie wraz z KM. W wagonach zamontowane są też systemy audiowizualne ułatwiające korzystanie z transportu osobom niedosłyszącym i słabowidzącym. – Jesteśmy jedną z najlepiej absorbujących środki unijne spółk
63
RAPORT KOLEJOWY kolejowych. Łączymy współpracę z różnymi podmiotami, które te środki dystrybuują. Mogę zapewnić, że u nas te środki nie będą marnowane. Łącznie ten dzisiejszy projekt jest wart blisko 200 mln zł. Dofinansowanie z RPO wyniesie 128 milionów, ale chciałbym zaznaczyć, że te brakujące 70 mln dokłada spółka Koleje Mazowieckie – powiedział Andrzej Buczkowski, członek zarządu, dyrektor finansowy Kolei Mazowieckich. Dla Artura Radwana modernizacja oznacza zrealizowanie w pełni projektów taborowych. – Od lat dzięki wsparciu ze strony samorządu z powodzeniem inwestujemy zarówno w zakup, jak i modernizacje posiadanych pojazdów. Jako przewoźnik zrealizowaliśmy w stu procentach projekty taborowe związane z absorbcją środków unijnych perspektywy 2007-2013, uzyskując łącznie z RPO Województwa Mazowieckiego oraz POiŚ-u ponad miliard złotych dofinansowania. Nie zamierzamy zwalniać tempa inwestycyj-
nego, a w realizacji projektów będziemy nadal efektywnie korzystać ze środków UE, czego dowodem jest podpisywana dzisiaj umowa – powiedział Artur Radwan. W perspektywie finansowej 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego Koleje Mazowieckie zrealizowały 8 projektów o łącznej kwocie dofinansowania ponad 1,04 mld zł, w tym trzy projekty modernizacji taboru: • „Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych” (184 ezt), • „Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych do kolejowych przewozów pasażerskich w ruchu regionalnym i w obrębie Aglomeracji Warszawskiej” (77 ezt), • „Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych do obsługi ruchu aglomeracyjnego i regionalnego, etap II” (27 ezt); oraz pięć projektów dotyczących zakupu nowych pojazdów:
• „Zakup 11 nowych, dwukabinowych lokomotyw elektrycznych przeznaczonych do prowadzenia składów pociągów pasażerskich zmiennokierunowych, złożonych z wagonów typu push-pull ze świadczeniem usług serwisowych w okresie czterech lat od daty przekazania”, • „Zakup taboru kolejowego do obsługi portów lotniczych i przewozów aglomeracyjnych w korytarzu linii E65 oraz aglomeracji warszawskiej” (16 ezt Elf), • „Zakup 10 szt. czteroczłonowych elektrycznych zespołów trakcyjnych typu ER 75 FLIRT”, • „Zakup taboru kolejowego przewożącego pasażerów do obszarów Aglomeracji Warszawskiej” (12 ezt Impuls), • „Zakup 20 sztuk nowych piętrowych wagonów oraz 2 sztuk wagonów sterowniczych i 2 sztuk nowych lokomotyw do składów pociągów w systemie push-pull”. RK
Impulsy pierwsze w Polsce z pełnym dopuszczeniem TSI NEWAG, producent taboru szynowego z Nowego Sącza, otrzymał pierwsze w Polsce pełne zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji dla typu pojazdu kolejowego zgodnego z Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności (w skrócie TSI). Zezwolenie, ważne bezterminowo, zostało wydane przez Urząd Transportu Kolejowego dla pojazdów Impuls typu 31WE-029 oraz 45WE-014, które będą obsługiwać połączenia kolejowe w Małopolsce. Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności to zbiór szczegółowych wymagań technicznych i funkcjonalnych, a także procedur i metod oceny zgodności z unijnymi wymaganiami interoperacyjności kolei. Tabor, który spełni wymogi TSI, będzie mógł poruszać się po interoperacyjnej infrastrukturze kolejowej, a także przemieszczać się pomiędzy sie-
64
ciami kolejowymi poszczególnych państw bez konieczności zatrzymywania na granicach, a co za tym idzie – bez konieczności wymiany lokomotyw oraz maszynistów. Impulsy, które otrzymały pełne dopuszczenie TSI, zostaną przekazane województwu małopolskiemu na mocy umowy 30 marca bieżącego roku. Umowa dotyczy dostawy dwunastu pojazdów szynowych – sześciu do końca listopada (cztery składy 5-członowe
oraz dwa 4-członowe) oraz sześciu do 15 lutego 2017 roku. NEWAG zapewni także kompleksową obsługę gwarancyjną, serwis i utrzymanie nowych pojazdów. Oficjalna uroczystość przekazania pierwszej partii pojazdów odbędzie się 28 listopada na Dworcu Głównym w Nowym Sączu. Wartość zamówionego taboru to prawie 300 mln zł brutto. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Nowy sprzęt PKP SKM PKP SKM w Trójmieście w związku intensyfikacją prac związanych z utrzymaniem drogi kolejowej zakupiła właśnie nowy pojazd szynowy – drezynę posiadającą dwa stanowiska sterownicze do jazdy w obu kierunkach. Pojazd będzie służył do przewozu osób, maszyn czy sprzętu służącego do naprawy drogi kolejowej. Drezyna jest wyposażona w urządzenie dźwigowe, które będzie wykorzystywane przy wymianie szyn, części rozjazdów oraz rozładunku materiałów na perony. Przy pomocy tego dźwigu można wyładować automat biletowy, którego waga wynosi około 400 kg. Jest on w stanie również podnieść wstawki szynowe oraz części rozjazdowe o wadze nawet do 2 ton. Drezyna jest wyposażona w napęd hydrostatyczny, silnik firmy Caterpillar o mocy 475 koni mechanicznych, znany również z dużych maszyn budowlanych. Kabina umożliwia przewóz 7 osób. Pojazd posiada specjalne oświetlenie pola pracy, co zapewnia osobom pracującym na torach wygodę
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
i bezpieczeństwo wykonywanych czynności. Drezyna wyposażona jest w przewody hydrauliczne, umożliwiające późniejszą rozbudowę o kosiarkę do wycinki krzaków i zarośli, jakie rosną wzdłuż linii kolejowej, czy opryskiwacza chwastobójczego oraz szczotki odśnieżnej do krawędzi peronowych. Drezyna jest wyposażona w system kamer monitorujących (rejestrator drogi), które pomagają operatorowi w manewrowaniu tym sprzętem.
PKP SKM właśnie ogłosiła przetarg na zakup nowej przyczepy do tego pojazdu, który zwiększy jej możliwości ładunkowe. Spółka SKM modernizując swój tabor elektryczny, przywiązuje również uwagę do zaplecza technicznego związanego z utrzymaniem drogi kolejowej – stąd decyzja o zakupie tego jakże ważnego sprzętu. RK
65
RAPORT KOLEJOWY
INFOPORTAL dla pasażerów ŁKA Sprawdź gdzie jest Twój pociąg
Od 16 listopada pasażerowie Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej zyskają nowy i nowoczesny portal informacji pasażerskiej.
Pozwala on na wyszukiwanie połączeń, zakup biletów, ale co najważniejsze – dzięki niemu podróżni będą mogli online śledzić położenie pociągów ŁKA na mapie oraz na bieżąco otrzymywać informacje
66
o utrudnieniach w ruchu. INFOPORTAL to pierwszy dynamiczny portal informacji pasażerskiej przewoźnika kolejowego w Polsce, który pozwala na lokalizację pociągów w czasie rzeczywistym. Jest to możliwe dzięki urządzeniom GPS, które są zainstalowane w każdym pojeździe ŁKA. Dzięki przejrzystej mapie z naniesionymi trasami pasażer jest w stanie szybko zlokalizować interesujący go pociąg. Otrzymuje informację o trasie przejazdu włącznie z graficznym przedstawieniem biegu. W przypadku pociągów opóźnionych pasażer otrzymuje precyzyj-
ną informację o czasie opóźnienia. Jeżeli wystąpiły utrudnienia bądź wstrzymanie ruchu pociągów w zakładce Komunikaty podana zostanie szczegółowa informacja o ich przyczynie, ewentualnej zmienionej organizacji ruchu czy komunikacji zastępczej. Określony zostanie również przewidywany czas potrzebny do przywrócenia pełnego ruchu pociągów. Infopor tal pozwala również na wyszukanie interesującego pasażera połączenia z wskazanej stacji bądź w określonej relacji. Platforma jest połączona ze sklepem internetowym. Przekie-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
rowanie prześle wszystkie dane pociągu do zewnętrznego sklepu i tym samym przyśpieszy znacząco zakup biletu. Za pomocą portalu pasażer zostanie również poinformowany o aktualnych promocjach i ofertach Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Wszelkie takie informacje są zawarte w zakładce Dokumenty.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
INFOPORTAL jest dostępny w wersji na komputer oraz urządzenia mobilne takie jak telefon czy tablet. Informacja o portalu wraz z linkiem oraz kodem QR zostanie umieszczona na wszystkich stacjach i przystankach obsługiwanych przez pociągi Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Platforma powstała przy współpracy z firmą Aksel.
Portal Informacji Pasażerskiej jest dziełem innowacyjnym i cały czas się rozwija. Tym samym każdy użytkownik może przesłać swoje uwagi oraz propozycje do portalu za pomocą zakładki „Opinia o stronie”. Marta Markowska Łódzka Kolej Aglomeracyjna www.infoportal.lka.lodzkie.pl
67
RAPORT KOLEJOWY
Kielce ponownie stolicą transportu zbiorowego XIII Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego TRANSEXPO, które odbyły od 11 do 13 października 2016 roku w Targach Kielce potwierdziły dobrą koniunkturę w branży. Na ponad 10 tysiącach metrów kwadratowych powierzchni nowości prezentowało aż 164 wystawców, w tym 36 firm z zagranicy. Wystawę odwiedziło ponad 5,5 tysiąca zwiedzających. Podczas TRANSEXPO 2016 tradycyjnie było można zobaczyć pojazdy lokalnego transportu zbiorowego, autobusy turystyczne, pojazdy specjalistyczne i gospodarcze, holowniki, auta wsparcia technicznego. Na stoiskach nie zabrakło części i wyposażenie autobusów, a także wyposażenie obiektów zaplecza technicznego. Swoją ofertę prezentowali najważniejsi przedstawiciele branży, między innymi: Cms Auto, Scania Polska, Sor Polska, ABP BUS&Coach, Ursus Bus, Mercus Bus, Autosan, Volvo Polska, Solaris Bus&Coach, EvoBus Polska, Solbus, Auto-Cuby, Maz Auto Poland, Ji Service, Automet, Sobiesław Zasada, Isuzu, Kapena, Vdl Bova, Otokar. Największym zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się autobusy o alternatywnych systemach zasilania, czyli pojazdy elektryczne, hybrydowe czy o napędzie CNG.
– Frekwencja klientów była olbrzymia, zainteresowanie było olbrzymie, mieliśmy „pełne ręce roboty” – mówił po zakończeniu wystawy Jerzy Fołda z firmy EVOBUS Polska – jesteśmy bardzo zadowoleni z targów w Kielcach. Konferencje o transporcie zbiorowym Obok bogatej ekspozycji Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego to także merytoryczne przedstawienie problemów i za-
gadnień dotyczących branży. „ Autobus miejski przyszłości” to Konferencja Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej, która poprzedziła Targi TRANSEXPO 2016. „Publiczny transport zbiorowy w regionach; gdzie jesteśmy dokąd zmierzamy?” – to z kolei temat Konferencji przewozowej Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji w Warszawie, która odbyła się w drugim dniu TRANSEXPO 2016. Zabytkowe autobusy w Targach Kielce podczas TRANSEXPO 2016 Podczas Międzynarodowych Targów Transportu Zbiorowego TRANSEXPO obok najnowocześniejszych autobusów można było zobaczyć także bardziej wiekowe pojazdy. A to za sprawą III Wystawy Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej – Zabytkowe Autobusy. Zaprezentowanych zostało kilka różnych pojazdów dokumentujących montaż przemysłowy autobusów miejskich prowadzony przez Izbę w latach 1993-1998. RK
68
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Bombardier otworzył nową halę produkcyjną we Wrocławiu Bombardier Transportation uroczyście otworzył nową halę fabryczną o powierzchni 20,000 m2. Jest ona przeznaczona do produkcji nadwozi pociągów dużych prędkości.
Na uroczystość Bombardier zaprosił najważniejszych klientów, przedstawicieli Rządu i władz samorządowych, posłów na Sejm, przedstawicieli świata nauki i kluczowych partnerów. W uroczystości wziął udział także Stephen de Boer, Ambasador Kanady w Polsce. Janusz Kućmin, generalny przedstawiciel Bombardier Transportation na Polskę, powiedział podczas uroczystości, że Bombardier jest największym międzynarodowym inwestorem w branży transportu szynowego w Polsce. W naszych zakładach w Katowicach, Łodzi, Warszawie i Wrocławiu zatrudniamy ponad 1500 wysoko wykwalifikowanych pracowników. Dodał ponadto,
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
że, – Inwestując w tak nowoczesną halę produkcyjną nadwozi rozwijamy zarówno umiejętności naszych pracowników, jak i możliwości naszego wrocławskiego zakładu. Spodziewamy się nawiązać jeszcze bliższą współpracę z polskim rynkiem i kontynuować dostarczanie sprawdzonych rozwiązań dla krajowego systemu transportu szynowego. Hala wyposażona jest w unikatową technologię spawania laserowego 3D hala, co pomoże w realizacji dostaw cieszących się dużą renomą pociągów ICE4 dla Deutsche Bahn. Jednocześnie inwestycja warta niemal 250 mln złotych ma wzmocnić rolę wrocławskiego zakładu na rynku kolejowym.
Zakład Bombardiera we Wrocławiu zajmuje powierzchnię 190 300 m2 i specjalizuje się w produkcji nowoczesnych nadwozi i ram wózków dla wielu różnych pojazdów szynowych. Głównymi produktami zakładu są nadwozia dla lokomotyw Bombardier Traxx eksploatowanych w Polsce, Europie oraz na rynkach północnoamerykańskich, a także nadwozia dla nowych pociągów podmiejskich dla Hamburga (S-Bahn). W fabryce we Wrocławiu wyprodukowano do tej pory prawie 2400 lokomotyw i ponad 16000 ram wózków. Wrocławski zakład jest jedną z najstarszych fabryk taboru kolejowego w Europie i jednocześnie najstarszą stale działającą fabryką taboru w Polsce. Produkcja na terenie zakładu rozpoczęła się już w latach trzydziestych XIX wieku, co oznacza około 180 lat tradycji w budowie taboru kolejowego w tym miejscu. Fabryka, znana od 1945 roku jako Państwowa Fabryka Wagonów (PaFaWag), została przejęta przez firmę Bombardier w 2001 roku. RK
69
RAPORT KOLEJOWY
Fiskus „tropi” prezesów! Członkowie zarządów coraz bardziej zagrożeni! W ostatnim czasie daje się zaobserwować rosnącą aktywność organów podatkowych w zakresie przenoszenia odpowiedzialności podatkowej na członków zarządów spółek prawa handlowego i innych osób prawnych.
Przypomnieć więc należy, że istnieje szereg podmiotów mających osobowość prawną, które są kierowane przez zarządy lub inne organy. Powszechna jest wiedza, że zarządy i prezesi występują w spółkach i z tego tytułu ponoszą ryzyko prawne i finansowe. Mniej znany jest fakt, że również w fundacjach, izbach czy stowarzyszeniach występuje zarząd, który nota bene może odpowiadać za zobowiązania podatkowe organizacji, którą zarządza. Nie ma tu znaczenia czy sprawowanie funkcji było społeczne czy też odpłatne.
70
Ważne jest tylko to, czy i kiedy powstało zobowiązanie podatkowe lub w zakresie ubezpieczeń społecznych. W świetle szeregu przepisów powszechnie obowiązującego prawa, wszyscy bez wyjątków członkowie zarządu oraz członkowie innych organów zarządzających, narażeni są na konsekwencje nieprzewidywalnych zdarzeń rynkowych. W sytuacji zaistnienia takich zdarzeń, lub podejmowania błędnych decyzji mogą powstać istotne problemy podatkowe, jak też problemy ze składkami na ubezpieczenie społeczne (składki ZUS). Przypomnieć więc trzeba, iż zgodnie z art. 116 i art. 116a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst
jednolity – Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.), zwanej dalej o.p. członkowie zarządów i organów zarządzających mogą ponosić odpowiedzialność podatkową za zaległości podatkowe prowadzonych (zarządzanych) firm, stowarzyszeń czy fundacji, jak i innych osób prawnych. Z doświadczenia i obserwacji wynika, że do obowiązujących w tym zakresie przepisów sięgają organy zazwyczaj, kiedy nie mogą wyegzekwować zaległości podatkowych od osób prawnych. Najczęściej jest już dla członków zarządów stanowczo za późno na jakiekolwiek przeciwdziałanie czy ochronę. Tymczasem zapoznanie się z podstawowymi zasadami związanymi z tym zagadnieniem może w niejednym przypadku uchronić poszczególnych członków zarządu czy też nawet cały organ zarządzający od bolesnego uszczuplenia prywatnego majątku. Pamiętajmy, że członkowie organów zarządzających, członkowie zarządu, czy nawet jednoosobowy zarząd spółki kapitałowej odpowiadają subsydiarnie ze spółką. Oznacza to, że odpowiadają całym swoim majątkiem do wysokości zadłużenia podatkowego oraz w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne. Subsydiarność odpowiedzialności powoduje przykładowo, iż wygaśnięcie zobowiązania spółki w jakikolwiek sposób, skutkować będzie brakiem odpowiedzialności członka zarządu. Mając na uwadze, że zarówno organy, jak i sądownictwo uznaje, iż nawet członek zarządu bezpośrednio nie działający w zarządzie spółki czy też innej osoby prawnej – np. delegowany do organizacji sprzedaży w innym mieście, a nawet kraju – ponosi
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe jak i składki ZUS, tym bardziej warto znać przepisy, które w pewien sposób chronią przed ewentualnymi kłopotami. Jedną z ważniejszych metod ochrony jest zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Członek zarządu może bowiem uchronić się przed odpowiedzialnością za zobowiązania osoby prawnej o ile w należytym czasie wystąpił o ogłoszenie upadłości. Ma na to 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o utracie płynności finansowej, czyli innymi słowy o zaprzestaniu spłaty długów. Nadto osoba z zarządu nie odpowiada za zobowiązania o ile powstały już po jego rezygnacji z funkcji członka zarządu. Może się też uwolnić od odpowiedzialności jak wykaże, iż np. istnienie zadłużenia względem Skarbu Państwa zostało przed nim zatajone z rozmysłem i nie mógł o tym zobowiązaniu wiedzieć.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Innym sposobem uwolnienia się od odpowiedzialności jest wykazanie, iż obowiązek zgłoszenia upadłości powstał i istniał wyłącznie w czasie, gdy np. prowadzona była egzekucja przez zarząd przymusowy, albo wystąpiła sprzedaż przedsiębiorstwa na podstawie kodeksu postępowania cywilnego. W takich sytuacjach uznaje się, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu (art. 116 § 1a o.p.). Nadto zwalnia z odpowiedzialności podatkowej członka zarządu, gdy organom podatkowym uda się zaspokoić z majątku osoby prawnej części zobowiązań np. w drodze egzekucji. Niestety w tym zakresie są bardzo odmienne orzeczenia, albowiem art. 116 § 1 pkt. 2 wskazuje na przesłankę zwalniającą, cyt: „nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części”. Spór sprowadza się do zdefiniowania co
oznacza sformułowanie „w znacznej części”. Różnie organy interpretują tę część przepisu art. 116 o.p. Należy więc mieć świadomość, że istnieją zarówno przepisy regulujące odpowiedzialności członków zarządów za długi podatkowe i składkowe spółek oraz innych osób prawnych, jak i regulujące ich ochronę. Ponadto sądownictwo wypracowało szerokie orzecznictwo, które często bierze w ochronę osoby, które są obarczane odpowiedzialnością. Mając świadomość zagrożeń warto w tym zakresie podjąć stosowne działania zapobiegawcze, bowiem zawsze lepiej zawczasu mieć świadomość ryzyka i jego konsekwencji. Mariusz W. Gotowicz Doradca Podatkowy – właściciel Kancelarii Doradztwa Podatkowego Mariusz Gotowicz w Bydgoszczy
71
RAPORT KOLEJOWY
Kolej aglomeracyjna i regionalna w pracach UIC - CRTS
Kolej od dnia swoich narodzin tworzy swoistego rodzaju system naczyń połączonych. Dotyczy to nie tylko wzajemnego oddziaływania na siebie elementów systemu kolejowego, lecz także oddziaływania na siebie wzajemnie podmiotów szeroko rozumianego rynku kolejowego.
Z jednej strony oddziaływanie to przekłada się na współpracę dotyczącą podejmowania działań zachęcających potencjalnych klientów kolei do skorzystania z jej usług oraz stworzenia atrakcyjnej oferty dla klientów już z jej usług korzystających. Z drugiej strony, współpraca nakierowana jest na wypracowywanie standardów (technicznych, organizacyjnych, prawnych), umożliwiających spójność systemów kolejowych różnych państw. Dzieje się tak dzięki wypracowaniu szeregu norm, wprowadzających w państwach, które normy te przyjęły do stosowania, powtarzalne a przez to spójne rozwiązania. Organizacją, której celem jest współpraca kolei na zasadach dobrowolności i partnerstwa jest Międzynarodowy Związek Kolei (UIC). O UIC zdań kilka UIC – czyli Union Internationale Chemins de Fer – albo Międzynarodowy Związek Kolejowy – jest międzynarodową organizacją o zasięgu światowym, zrzeszającą na zasadzie partnerstwa i dobrowolności koleje świata. Organizacja ta powołana została w 1922 r. jako efekt działań kluczowych kolei świata w zakresie stworzenia niezależnego podmiotu dla realizacji działań normalizacyjnych. Podstawowym zadaniem UIC jest międzynarodowa współpraca na rzecz wypracowania wspólnych norm i wprowadzenia standardów do stosowania przez koleje uczestniczące w UIC. Co do zasady, działalność UIC nie pozostaje w tym zakresie w sprzeczności z działalnością innych organizacji i instytucji międzynarodowych, takich jak: • Wspólnota Kolei Europejskich oraz Europejskich Zarządców Infrastruktury (CER), • Europejska Agencja Kolejowa (ERA),
72
• Międzynarodowy Komitet Transportu (CIT). Co więcej, opracowywane przez UIC normy, zwane „kartami UIC” bardzo często są kluczowymi dokumentami wspomagającymi pracę tych podmiotów. Same zaś karty UIC (fiszki UIC) są warstwą wyjściową użyteczną w konstrukcji oraz w stosowaniu technicznych specyfikacji interoperacyjności (TSI), w żadnym razie nie pozostając w sprzeczności z TSI. Stanowią one bowiem – co oczywiste - normy, na których niejednokrotnie bazują TSI i do których się odwołują. Siedzibą Centrali UIC jest Paryż. W UIC obowiązują trzy języki oficjalne: francuski, niemiecki i angielski. Organizacja liczy obecnie 199 członków. Międzynarodowy Związek Kolei prowadzi obecnie dwie grupy zagregowanych działań: 1) koordynacja współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami kolejowymi w celu zwiększenia spójności poszczególnych systemów kolejowych w różnych krajach. Zakłada się, że działanie to powinno przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności transportu kolejowego. W tym celu UIC publikuje zarządzenia zawierające wytyczne dotyczące technologii, infrastruktury czy eksploatacji mające charakter nakazów, zaleceń lub informacji. 2) promocja transportu kolejowego, realizowana w gremiach decyzyjnych (rządy, parlamenty) oraz na arenie międzynarodowej. W tym celu UIC jest upoważniona do reprezentowania, ze statusem konsultanta, sektora transportu kolejowego na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Podobną rolę UIC pełni również wobec rzą-
dów poszczególnych krajów członkowskich oraz licznych organizacji międzynarodowych. Nadrzędnymi wartościami w działalności UIC są współpraca, uniwersalizm, solidarność. Sama zaś działalność organizacji opiera się na zachowaniu następujących zasad: - dobrowolność, - partnerstwo, - kooperacja i współpraca, - lojalność. Członkiem organizacji ze strony polskiej są PKP S.A., który to podmiot wykazuje w zasadzie aktywność na wszystkich polach działalności UIC. Szczególne miejsce w działalności UIC zajmują zagadnienia kolei pasażerskich. Komórką organizacyjną UIC odpowiedzialną za prowadzenie spraw pasażerskich jest Departament Pasażerskich oraz Dużych Prędkości. W ramach tego departamentu prowadzą działalność cztery grupy robocze: 1) Intercity & High Speed (ICHGS) czyli Intercity oraz koleje dużych prędkości, 2) CRTS (Commuter & Regional Train Service) – czyli koleje regionalne i aglomeracyjne, 3) Stations & Services (S&S) – czyli stacje i serwis na dworcach, 4) Ticketing (T) – czyli sprawy związane z odprawą podróżnych. Grupy te mają charakter nieetatowy, kierowane są przez ekspertów UIC rekrutujących się spośród kolei członkowskich, którzy swoje czynności również wykonują nieetatowo, na zasadzie wyznaczenia okresowo do prac w UIC przez macierzyste przedsiębiorstwa kolejowe. Co do zasady, Grupy te wspomagają etatowe struktury Związku, niejako kierunkując te struktury na realizację określonych działań.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY Koleje aglomeracyjne i regionalne w pracach UIC Szczególne miejsce w działalności UIC zajmują koleje aglomeracyjne i regionalne. Fakt ten nie dziwi, jako że w przewozach pasażerskich to właśnie ten segment przewozów wraz z kolejami dużych prędkości stanowi najbardziej dynamicznie rozwijających się segment rynku kolejowego. Polskie Koleje Państwowe S.A. od 2013 r. reprezentuje na forum UIC w tym zakresie Spółka PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście sp. z o.o. Od lipca 2013 r. mam przyjemność, jako przedstawiciel PKP SKM (z ramienia PKP SA) pełnić funkcję eksperta UIC oraz przewodniczącego tej Grupy. W ciągu kilku minionych lat na łamach Raportu Kolejowego systematycznie podawane były informacje o pracach Grupy Roboczej. Wielokrotnie też w ciągu minionych lat zwracaliśmy się też jako przedstawiciele Grupy Roboczej UIC CRTS do polskich podmiotów rynku kolejowego (głównie kolejowych przewoźników aglomeracyjnych i regionalnych) z prośbą o przedstawienie informacji i danych, istotnych z punktu widzenia prac realizowanych na forum Grupy. W tym wydaniu podjęto próbę syntetycznego przedstawienia prac realizowanych przez Grupę w zakresie kolei aglomeracyjnych oraz regionalnych wraz z określeniem stopnia zaangażowania tych prac. Obecnie prace Grupy Roboczej UIC -CRTS realizowane są w następujących blokach. 1. Podręcznik PSO - co do zasady i zamysłu autorów ma on być docelowo on zbiorem informacji na temat funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego kolejowego we wszystkich państwach członkowskich, uczestniczących w pracach UIC. Podręcznik ma za zadanie stworzenie bazy danych na temat warunków dostępu do rynku sektora przewozów pasażerskich w aglomeracji i regionie. Z jednej strony ma mieć znaczenie poznawcze, z drugiej strony, wobec postępującej liberalizacji rynku przewozów ma dać kompleksową informację
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Grupa
Grupa
Robocza I&HS
Robocza CRTS (Koleje Regionalne
(Intercity oraz Koleje Dużych Prędkości)
Departament
i Aglomeracyjne)
Pasażerski oraz Kolei Dużych Grupa Robocza
Prędkości w Centrali UIC
Stations & Service
Grupa Robocza
(Stacje i Obsługa
Ticketing
Podróżnych
(Odprawa
na Dworcach)
Podróżnych)
o zasadach dostępu do rynku. Ma być on też swoistego rodzaju benchmarkiem dla uczestników rynku oraz zbiorem praktyk w postępowaniach przetargowych. Obecnie jest to najstarszy i najbardziej obszerny projekt Grupy. 2. Kwestie racjonalizacji zużycia energii elektrycznej. Prowadzone są działania nakierowane na współpracę z organizacjami europejskimi, m.in. Europejską Agencją Energii, nakierowane na podjęcie działań w zakresie optymalizacji wykorzystania energii elektrycznej w transporcie kolejowym, w tym w zakresie kolei regionalnych i aglomeracyjnych. Mają zostać wypracowane dobre praktyki w zakresie optymalizacji zużycia energii, między innymi typu Eco-Driving lub Eco-Parkineg, zasady racjonalnego wdrażania rekuperacji energii elektrycznej itp. 3. Zagadnienia dotyczące wdrożenia – docelowo w ramach karty UIC – kompleksowych rozwiązań dotyczących zasad przewozu rowerów oraz bagażu na pokładzie pociągów. Jest to wyzwanie zarówno organizacyjne, jak i techniczne. W kwestii organizacyjnej dotyczy ono wdrożenia zasad (w tym taryfowych oraz regulaminowych) przewozu rowerów w pociągach a także stosowania rozwiązań alternatywnych: bike-scharing, bike&ride, parkingi rowerowe na stacjach, możliwość wypo-
życzenia rowerów na stacjach w cenie biletu. Prace postępują także w kierunku wyłonienia kompleksowych zasad przewozu bagażu na pokładach pociągów. Pewne wspólne zasady funkcjonują w ramach CIV, jednak nie wszystkie koleje są członkami CIV. Problem przewozu dużego bagażu a zwłaszcza rowerów i zwierząt na pokładach pociągów jest dość istotny. Co więcej, z uwagi na światową modę na zdrowy tryb życia, w tym też z uwagi na rosnącą popularność roweru jako środka transportu miejskiego oraz modę na turystykę rowerową, coraz więcej przedsiębiorstw kolejowych spotyka się z problemem braku miejsca na pokładach pociągów dla zabrania rowerów. Same zaś rowery bardzo często konkurują o miejsce na pokładach pociągów z pasażerami udającymi się w podróż bez jednośladów. Zatem wypracowanie rekomendacji w tym zakresie, a docelowo stworzenie stosownej fiszki UIC, ma w ocenie członków Grupy, kluczowe znaczenie. Zatem kwestia znalezienia rozwiązań eliminujących problem przewozu bagażu, w tym rowerów, na pokładach pociągów, jest najbardziej intensywnie realizowanym działaniem w pracach Grupy. 4. Kooperacja z UITP w ramach zagadnień przewozów pasażerskich komunikacją publiczną.
73
RAPORT KOLEJOWY UITP jest organizacją zrzeszającą podmioty transportu publicznego, niezależnie od rodzaju (gałęzi) transportu. Trzon UITP stanowią organizacje komunikacji miejskiej. Należy w tym miejscu zdać sobie sprawę, że kolej, głównie aglomeracyjna, jest z jednej strony środkiem miejskiej komunikacji zbiorowej, z drugiej strony – podmiotem rynku kolejowego, z wszystkimi przywilejami oraz ograniczeniami wynikającymi z tego faktu. 5. Kooperacja (konsultacja i współpraca) przy opracowywaniu unijnych regulacji dotyczących transportu kolejowego. Aktywność ta obejmuje również współpracę, głównie z CER. 6. Organizacja warsztatów i szkoleń dotyczących rynku kolejowych przewozów pasażerskich dla sektora przewozów aglomeracyjnych i regionalnych. Ostatnie tego typu warsztaty, połączone z wizytą techniczną, miały miejsce w Rzymie w ostatnim tygodniu września br. Kolejne warsztaty mają mieć miejsce w Polsce, a wstępny termin określono na II połowę listopada 2017 r. 7. Opracowywanie broszur i raportów. Jedną z głównych aktywno-
ści Grupy jest opracowywanie raportów i broszur dotyczących kluczowych zagadnień z zakresu działalności kolei regionalnych i aglomeracyjnych. Nie jest to zresztą działanie typowe tylko dla tej Grupy Roboczej. Raporty, broszury i inne tego typu opracowania realizują też inne grupy robocze, m.in. Intercity&High Speed. W ramach tego działania na forum Grupy Roboczej UIC CRTS opracowano między innymi Raport o stanie rynku kolejowych przewozów aglomeracyjnych i regionalnych, publikowany w roku 2014 w polskiej wersji językowej na łamach „Raportu Kolejowego”. 8. Cykliczne spotkania – Grupa CRTS spotyka się cyklicznie, mniej więcej 3 raz w roku, omawiając postępy prac, określając nowe zadania oraz estymując budżet i plan pracy podczas ostatniego spotkania w roku. Kilka zdań podsumowania Zakres zadań i prac realizowanych na forum Grupy Roboczej UIC CRTS jest szeroki, a realizowane zadania cechuje relatywnie długi czas od otwarcia projektu do jego zakończenia. Wynika to po pierwsze z ciągłego charakteru niektórych działań, po drugie ze złożoności zagadnień. Wszak UIC
reprezentuje nie jedną kolej, lecz cały ich szereg, a zasięg oddziaływania organizacji jest światowy. Narzuca to zatem konieczność wypracowania rozwiązań o powszechnym i uniwersalnym charakterze. Zaznaczyć też należy, że choć PKP SKM w Trójmieście uczestniczy w pracach Grupy Roboczej UIC CRTS z ramienia PKP S.A., to jednak stara się transparentnie reprezentować interesy również i innych krajowych przewoźników kolejowych nie skupionych w Grupie PKP. Wszak jak zaznaczono na wstępie, kolej co do zasady jest systemem naczyń połączonych i stąd trudno jest wiele zagadnień traktować wyrywkowo, ograniczając zarówno opis warstwy faktograficznej, jak i rekomendowane rozwiązania wyłącznie do specyfiki jednego czy kilku tylko podmiotów. Jak wskazano na wstępie do niniejszego opracowania, nadrzędnymi wartościami UIC jest solidarność, partnerstwo i lojalność. Tymi właśnie wartościami kierują się zarówno kierownictwo i pracownicy Departamentu Pasażerskiego oraz Kolei Dużych Prędkości paryskiej Centrali Związku, jak i członkowie Grupy UIC CRTS. Bartłomiej Buczek
Uczestnicy ostatniego spotkania cyklicznego Grupy Roboczej UIC-CRTS w Rzymie, we wrześniu br. Fot. Adam Musiał
74
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
75
RAPORT KOLEJOWY
Konferencja Energia dla kolei – pod kontrolą Rozwój polskiej kolei jest ściśle związany z problematyką dostarczania, dystrybuowania oraz wykorzystywania energii. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu branży Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei zorganizowała konferencję zatytułowaną „Energia dla kolei.” Techniczne i prawne aspekty energetyki trakcyjnej”. W dniach 17-18 października 2016 roku w Centrum Konferencyjnym Falenty w Raszynie zebrało się grono specjalistów, naukowców i przedsiębiorców, którzy dyskutowali nad technicznymi oraz prawnymi aspektami energetyki trakcyjnej. Partnerem technologicznym konferencji była firma Sesto Sp. z o.o., złotym partnerem – Elester-PKP Sp. z o.o., a srebrnym – SSK Rail Sp. z o.o. Wydarzenie odbyło się pod patronatem Instytutu Kolejnictwa, Politechniki Łódzkiej oraz Politechniki Warszawskiej. Konferencję otworzyły wystąpienia dyrektora Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei Adama Musiała, prezesa zarządu Sesto Sp. z o.o. Piotra Sakowskiego, a także Dyrektora Instytutu Kolejnictwa Andrzeja Żurkowskiego. Wykłady i debaty przeprowadzono w czterech panelach, które dotyczyły kolejno (I) problemów strategicznych i systemowych, (II) aspektów formalno-prawnych, (III) aspektów technicznych, dystrybucyjnych i pomiarowych, (IV) oraz obrotu energią (dialog pomiędzy dostawcami a przewoźnikami). Po ponad miesiącu od konferencji postanowiliśmy porozmawiać z jej uczestnikami i partnerami, aby w ten sposób z perspektywy czasu lepiej ocenić znaczenie tego waż-
nego dla branży kolejowej i energetycznej wydarzenia. Na nasze pytania zgodził się odpowiedzieć Piotr Sakowski, Prezes Zarządu Sesto. O podsumowanie i wnioski pokonferencyjne poprosiliśmy także Ryszarda Jurczyńskiego, Dyrektora ds. Rozwoju ELESTER-PKP oraz Grzegorza Judyckiego, Dyrektora SSK Rail. Wysoki poziom merytoryczny Rozmowa z Prezesem Zarządu Sesto Piotrem Sakowskim, Partner technologiczny konferencji Raport Kolejowy: Jak ocenia Pan poziom merytoryczny konferencji? Piotr Sakowski: Poziom merytoryczny, na którym nam najbardziej zależało i o co zabiegaliśmy z ogromną dbałością, był bardzo wysoki. Nie zawiódł ani sektor naukowy, ani sektor przewoźników i zarządcy infrastruktury kolejowej w Polsce, ani sektor przedsiębiorców oferujących najnowsze technologie i urządzenia. Celem konferencji było przedstawienie aktualnego stanu wiedzy w zakresie rozliczania energii elektrycznej na kolei, aspektów formalnych i prawnych, technicznych, dystrybucyjnych i pomiarowych. Sądzę, że dzięki koncentracji na wąskiej tematyce udało się podczas tego spo-
tkania zrealizować zakładane cele, tj. omówić wszystkie zagadnienia podczas konferencji oraz wyciągnąć wnioski podczas debaty panelowej z udziałem zaproszonych gości. Spotkanie było również doskonałą platformą wymiany informacji podmiotów związanych z rozliczeniem energii na kolei. RK: Czy konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem? PS: Organizacja konferencji poruszającej zagadnienia trudne technicznie zawsze rodzi obawy o poziom frekwencji. Pomimo że było to pierwsze tego typu przedsięwzięcie organizowane przez Izbę Kolei, przy naszym wsparciu technologicznym, konferencja spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, które przekroczyło nasze oczekiwania. Konferencja przyciągnęła szerokie grono zainteresowanych zagadnieniami związanymi z zakupem i gospodarowaniem energią i okazała się bardzo trafnym pomysłem, który mam nadzieję zainicjuje cykliczne spotkania poświęcone tej tematyce. RK: Czy może nam Pan w kilku słowach powiedzieć, dlaczego energia dla kolei jest teraz tak ważnym tematem? Jakie ma Pan wnioski po udziale w konferencji? PS: Zakup energii elektrycznej stanowi dla każdego przewoźnika kolejowego istotny koszt w jego budżecie. Uwolnienie rynku energetycznego spowodowało, że oferta przedsiębiorstw dostarczających rozmaite rozwiązania służące poprawie efektywności energetycznej przewoźników istotnie wzrosła. Rozwiązania prezentowane przez Polskich inżynierów w zakresie opomiarowania
76
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
czy ecodrivingu podczas konferencji dowodzą, że w żaden sposób nie ustępują one miejsca kosztownym zachodnim systemom. Rozwijane są w ścisłej współpracy z polskimi przewoźnikami, co ma niebagatelne znaczenie. Dostępność tychże rozwiązań stanowi podstawę do rozpoczęcia procesu efektywniejszego gospodarowania energią a ich zastosowanie i zdobyta na tej podstawie wiedza warunek konieczny do negocjacji cen z dostawcą energii lub nawet jego zmianę. Wszakże każdy z przewoźników chce płacić za własne zużycie, a inwestycje w oszczędności widzieć w swoim portfelu. RK: W jaki sposób byli Państwo zaangażowani w tworzenie programu konferencji? PS: Sesto było pomysłodawcą i partnerem technologicznym konferencji. Organizację spotkania powierzyliśmy Izbie Kolei z uwagi na jej ogromne doświadczenie w tego typu przedsięwzięciach. Z uwagi na to, że jesteśmy głównym dostawcą liczników energii prądu stałego EM3000 służących do celów rozliczeniowych przykładaliśmy ogromną wagę do tego aby poruszane tematy i zadawane pytania były tożsame z tymi, jakie na co dzień spotykają zarówno ekipy montażowe, jak i kadrę menadżerską stojącą przed dylematami związanymi z zasadnością instalacji liczników i rozpoczęciem procesu efektywniejszego gospodarowania energią. Dlatego właśnie podczas spotkania gościliśmy tak liczne grono przedstawicieli przewoźników kolejowych chcących podzielić się swoimi doświadczeniami.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Wielowymiarowe, ciekawe zagadnienia Rozmowa z Dyrektorem ds. Rozwoju ELESTER-PKP Ryszardem Jurczyńskim, Złoty partner konferencji Raport Kolejowy: Jak ocenia Pan poziom merytoryczny konferencji? Czy konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem? Ryszard Jurczyński: Energetyka trakcyjna jest ciekawym, wielowymiarowym zagadnieniem, które można analizować zarówno pod kątem technicznym, jak i prawnym. Należy zwrócić uwagę na jej wpływ na środowisko naturalne i podjąć działania optymalizacyjne. Październikowa konferencja okazała się dużym sukcesem merytorycznym, przynosząc odpowiedzi na wiele istotnych wątpliwości. Z uwagi jednak, że jesteśmy świadkami pewnego procesu zmian w tym obszarze, wierzę, że ta konferencja wpisze się na stałe w harmonogram Izby Kolei. RK: Czy może nam Pan w kilku słowach powiedzieć, dlaczego energia dla kolei jest teraz tak ważnym tematem? Jakie ma Pan wnioski po udziale w konferencji? RJ: Tematyka opomiarowania pojazdów do celów rozliczeniowych i nowe szanse zakupu energii są zagadnieniami młodymi. Jednakże wiadomo, że obecne zmiany są kluczowe i tworzą zupełnie nową jakość i reformują sposób myślenia o wykorzystaniu energii. Konsekwentne działania pierwszych operatorów kolejowych wdrażających liczniki doprowadziły do wykorzystywania danych pomiarowych do własnych potrzeb. Włożo-
ny wysiłek zaowocował działaniami optymalizacyjnymi oraz postawami prooszczędnościowymi. Nowe inteligentne liczniki otwierają kolejne szanse i pozwalają ocenić parametry jakościowe dostarczanej na pojazdy energii. Umożliwiają również ocenę energochłonności poszczególnych pojazdów. Wszystko to pokazuje, że obecny proces zmian jest dynamiczny, a ostateczny wygląd tego rynku i zależności jeszcze nie ugruntował się. Szerokie spojrzenie na rynek energii dla kolei Rozmowa z Dyrektorem SSK RAIL Grzegorzem Judyckim, Srebrny partner konferencji Raport Kolejowy: Jak ocenia Pan poziom merytoryczny konferencji? Czy konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem? Grzegorz Judycki: Bardzo wysoko oceniam poziom merytoryczny konferencji. Ze względu na ściśle określony charakter konferencji, związany z energetyką kolejową, wydarzenie cieszyło się zainteresowaniem firm i instytucji związanych wyłącznie z energetyką kolejową. Dzięki zawężeniu grona uczestników do tych, którzy znają problematykę energii na kolei, można było się zagłębić w szczegółowe aspekty tego tematu i wysłuchać zarówno przedstawicieli nauki, którzy zaprezentowali globalną sytuację w energetyce kraju wraz z odniesieniami do branży kolejowej, a także zapoznać się z doświadczeniami przewoźników. Niezwykle interesujące były prelekcje przedstawicieli przewoźników, który prezentowali konkretne
77
RAPORT KOLEJOWY dane pomiarowe ze swoich projektów dotyczących pomiarów energii, optymalizacji, innowacji w dziedzinie energetyki kolejowej oraz wynikające z nich spostrzeżenia. Szczególnie ciekawa była dla mnie prezentacja pana Wojciecha Malcherka z PKP CARGO ze względu na objęcie całego rynku energii trakcyjnej szerokim spojrzeniem. Na uwagę również zasługiwały wykłady ważnych postaci dla branży kolejowych, takich jak np. dra inż. Artura Rojka z Instytutu Kolejnictwa czy profesorów Marka Bartosika i Adama Szeląga z Politechnik Łódzkiej i Wrocławskiej. Przy szczegółowych aspektach związanych ściśle z dzisiejszymi działaniami na rynku kolejowym wykłady profesorów poszerzały spojrzenie na rynek transportu kolejowego w perspektywie wielu dziesięcioleci i w perspektywie rosnącego wykładniczo zużycia światowych zasobów energii i ich wyczerpywania się. RK: Czy może nam Pan w kilku słowach powiedzieć, dlaczego energia dla kolei jest teraz tak ważnym te-
78
matem? Jakie ma Pan wnioski po udziale w konferencji? GJ: Zużycie energii trakcyjnej i jej koszty są jednym z najważniejszych elementów transportu kolejowego. Wielkość tego zużycia, ceny energii, sposoby rozliczenia oraz w szczególności możliwości optymalizacji - te czynniki warunkują konkurencyjność transportu kolejowego. Jest to szczególnie ważne w kontekście globalnej sytuacji wyczerpywania się zasobów energetycznych i prędkości redukcji emisji CO2, a także w kontekście lokalnym, gdzie walka konkurencyjna z transportem kołowym istotnie wpływa na wyniki branży kolejowej. Coraz ważniejsze zaczyna być wykorzystanie nowoczesnych zdobyczy technologicznych, które określane są jako czwarta rewolucja przemysłowa lub Przemysł 4.0. Adaptacja nowych technologii do tradycyjnej branży kolejowej staje się kluczowa dla przyszłości tego środka transportu. Inny wniosek z tej konferencji wiąże się z poruszaną tematyką interoperacyjności, normalizacji i stanu prawnego,
które w wielu przypadkach utrudniają zmiany inicjowane oddolnie, przez przewoźników – wniosek jest taki, że mimo tego trzeba angażować się w innowacje i programy pilotażowe, nawet wtedy, gdy stan przepisów utrudnia docelowe wdrożenie. Jednak wartość własnych doświadczeń w dziedzinie energetyki kolejowej jest nie do przecenienia. Podsumowanie Konferencja podsumowała stan prawny i formalny związany z zakupem energii elektrycznej dla kolei i pokazała, jak ważny jest otwarty, merytoryczny dialog pomiędzy zarządcą infrastruktury kolejowej, dostawcami energii, przewoźnikami kolejowymi oraz przedsiębiorcami. Jako organizatorów szczególnie cieszy nas duże zainteresowanie tematyką konferencyjną, zaangażowanie prelegentów i słuchaczy oraz merytoryczny poziom wystąpień. Już teraz planujemy kolejne działania i wydarzenia związane z tematyką energii dla kolei. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Wszystkim naszym Klientom oraz Kontrahentom składamy najserdeczniejsze życzenia: spokojnych i pełnych radości Świąt Bożego Narodzenia, a także wielu sukcesów w nadchodzącym roku 2017. Wam, podróżni, życzymy, abyście zawsze bezpiecznie docierali do celu. . Dziękujemy pracownikom naszej firmy, za to że każdego dnia swoją ciężką pracą przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa na rynku kolejowym.
Adam Pecho RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
79
RAPORT KOLEJOWY
80
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Rozpoczęto budowę hali serwisowej Kolei Dolnośląskich W Legnicy przy ulicy Pątnowskiej powstanie nowoczesny obiekt, który będzie przeznaczony do bieżącej obsługi taboru samorządowej spółki. Jednocześnie w budynku będą obsługiwane cztery pojazdy. Przetarg na projekt i budowę hali remontowej dla pociągów Kolei Dolnośląskich wygrała spółka Pre–Fabrykat z Karpacza. W dniu 26 października przedstawiciele tej spółki podpisali ze spółka Koleje Dolnośląskie umowę i symbolicznie rozpoczęli prace w miejscu budowy nowej hali. – Własne zaplecze serwisowe to dla Kolei Dolnośląskich wielomilionowe oszczędności, które zwrócą się w ciągu najbliższych lat! Kolej aglomeracyjna, to obok zamawianych przez Samorząd nowoczesnych pociągów także dobrze utrzymany technicznie tabor, a temu będzie służyła budowana właśnie nowa hala serwisowa – powiedział Cezary Przybylski, Marszałek Województwa. Hala dolnośląskiego przewoźnika będzie budynkiem jednokondygnacyj-
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
nym zajmującym powierzchnię prawie 2,5 tysiąca metrów kwadratowych. Z czego blisko 2 tysiące metrów kwadratowych ma stanowić sama hala serwisowo-naprawcza o długości 105 m i szerokości 27 m. Resztę stanowić będą pomieszczenia socjalne. Na budowę hali zaplanowano krótki termin, bowiem zakończenia inwestycji przewidziano na 30 kwietnia
2017 roku. Sam obiekt będzie kosztował około 12 mln złotych i zostanie sfinansowany w pełni ze środków własnych samorządowej spółki, co zaznaczył Jerzy Michalak, Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego odpowiedzialny za dolnośląską kolej. RK
81
RAPORT KOLEJOWY
Kalendarium 2017 Koniec roku jest czasem podsumowań, ale dla nas jest też zapowiedzią nowych wyzwań, szans i możliwości. Już teraz planujemy przyszłoroczne wyjazdy na konferencje i targi, w tym oczywiście na dwunastą edycję Międzynarodowych Targów Kolejowych Trako, które odbędą się w dniach 26–29 września w Gdańsku. Ale uważnie obserwujemy również zagraniczne wydarzenia branżowe. Gdzie warto być? Gdzie odbywają się największe i najciekawsze targi? Gdzie kształtuje się przyszłość kolei? Na te pytania odpowiadamy w przedstawionym poniżej zestawieniu wybranych zagranicznych targów branży transportu szynowego.
2-4 marca
Eurasia Rail
Istanbul Expo Center (IFM), Istambuł, Turcja Trzecie największe targi taboru kolejowego na świecie i jednocześnie jedyne takie w regionie Eurazji. Eurasia Rail przyciąga światowej klasy wystawców, umożliwia wymianę myśli i nowych rozwiązań pomiędzy producentami taboru oraz prezentuje najnowsze trendy sektora kolejowego w regionie. Wystawę uzupełniają konferencje i seminaria.
21-22 marca
Asia Pacific Rail
Hong Kong Convention & Exhibition Centre, Hongkong, Chiny Innowacje, technologia i strategie rozwoju są kluczowymi zagadnieniami targów Asia Pacifi Rail. To idealne miejsce dla tych firm i przedsiębiorstw, które szukają potencjalnych klientów, wprowadzają na rynek nowe rozwiązania i usługi, chcą poznać decydentów i liderów branży kolejowej, zrozumieć ich potrzeby, współpracować oraz rozwijać relacje biznesowe.
21-23 marca
Sifer
Lille Grand Palais, Lille, Francja
Patronat Raportu Kolejowego
Jedne z największych targów branżowych w Europie. Skupiają przedsiębiorców związanych z transportem szynowym, zarządców infrastruktury, przewoźników pasażerskich i towarowych, a także producentów taboru i najnowszych rozwiązań dla kolei. Tegoroczna edycja odbędzie się pod patronatem medialnym „Raportu Kolejowego”.
28-30 marca
RailTech Europe Jaarbeurs Utrecht, Holandia
Hasłem tegorocznej edycji RailTech Europe jest przyszłość – kolei, transportu, technologii. W rozbudowanym programie tego wydarzenia znajdziemy: targi, wystawę taboru, międzynarodową konferencję, bezpłatne warsztaty oraz spotkania ze specjalistami. Organizatorzy przewidują, że w tym roku RailTech odwiedzi ponad siedem tysięcy międzynarodowych specjalistów związanych z branżą kolejową.
82
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RailwayTech Indonesia
JIExpo Kemayoran, Dżakarta, Indonezja
29 marca1 kwietnia
RailwayTech jest odpowiedzią rynku na rosnące znaczenie kolei w przemyśle i transporcie Indonezji. Podczas premierowej edycji RaiwayTech organizatorzy spodziewają się piętnastu tysięcy gości z dwudziestu pięciu krajów, którzy poza zwiedzaniem targów, będą też mogli wziąć udział w towarzyszącej wystawom konferencji.
TransRussia / TransLogistica
Crocus Expo, Moskwa, Rosja
18-20 kwietnia
Dwudziesta druga edycja jednej z największych w tym regionie imprez poświęconych transportowi (kolejowemu, drogowemu, powietrznemu, morskiemu), logistyce oraz technologiom informatycznym.
Railtex
NEC, Birmingham, Wielka Brytania
9-11 maja
Targi Railtex po raz pierwszy odbyły się w 1993 roku i od tego czasu pełnią kluczową rolę w branży transportu szynowego. To właśnie tutaj prezentowane są nowe rozwiązania, sprzęty, aplikacje oraz systemy kolejowe. To tutaj przyjeżdżają najwięksi producenci, specjaliści, klienci i naukowcy z całego świata. Według organizatorów tegoroczna edycja będzie wyjątkowym i znaczącym wydarzeniem.
IAF
Halle Münsterland, Münster, Niemcy
30 maja1 czerwca
Największe, obywające się co cztery lata targi technologii i infrastruktury kolejowej. Organizatorzy spodziewają się, że w tym roku zewnętrzne i wewnętrzne tereny wystawowe odwiedzi blisko dwadzieścia pięć tysięcy zwiedzających. Na targach zaprezentowane zostaną najnowsze badania i ekspertyzy, maszyny, urządzenia, materiały i technologie kolejowe. To z pewnością miejsce, które warto odwiedzić.
Czech Raildays
Ostrawa, Czechy
13-15 czerwca
Największe w Republice Czeskiej międzynarodowe targi poświęcone technice kolejowej, a także produktom i usługom dedykowanym kolei i transportowi miejskiemu. Organizowane od 2000 roku, w ostatnich latach gromadziły niemal 200 wystawców i 7000 zwiedzających, głównie z Czech i Słowacji.
Nordic Rail
Elmia Congress House, Jönköping Szwecja
10-12 października
Skandynawskie targi dedykowane transportowi szynowemu. Wydarzenie skierowane jest do firm, organizacji i osób profesjonalnie związanych z szeroko rozumianą branżą kolejową, zainteresowanych nawiązywaniem kontaktów biznesowych, wymianą doświadczeń i najnowszych rozwiązań, a także budowaniem międzynarodowej sieci transportowej. Targi organizowane są co dwa lata od roku 1995 począwszy.
AusRail Plus
Brisbane, Australia
21-23 listopada
Organizowane naprzemiennie co dwa lata targi AusRail Plus oraz AusRail są największymi i najbardziej znaczącymi wydarzeniami branży kolejowej w Australii. AusRail Plus to olbrzymie, trzydniowe targi, połączone z konferencją i sesjami plenarnymi. W poprzedniej edycji targów udział wzięło blisko pięciuset wystawców oraz ponad trzy tysiące zwiedzających.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
83
RAPORT KOLEJOWY
Personalia
Zmiany w Xcity 3 listopada 2016 roku rezygnację ze stanowiska Prezesa Zarządu Xcity Investment Sp. z o.o. z przyczyn osobistych złożył Pan Maciej K. Król. Zgromadzenie Wspólników powierzyło z dniem 4 listopada br. pełnienie obowiązków Prezesa Zarządu Panu Markowi Chibowskiemu – Członkowi Zarządu Spółki. Spółka Xcity Investment odpowiada za inwestycje na terenach należących do PKP.
Bogusław Kowalski prezesem TK Telekom
Andrzej Pawłowski odwołany z zarządu PKP PLK
Bogusław Kowalski został powołany na stanowisko prezesa spółki TK Telekom. Netia, właściciel TK Telekom, zaznacza w komunikacie giełdowym jego ponad 20-letnie doświadczenie na stanowiskach zarządczych na rynku kolejowym. – Zadaniem nowego prezesa będzie zbudowanie i wzmocnienie pozycji TK Telekom na rynku kolejowym po integracji z Netią – czytamy w oświadczeniu spółki.
Wiceprezes zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe Andrzej Pawłowski, dyrektor ds. eksploatacji, został odwołany ze stanowiska. Andrzej Pawłowski jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kierunek Administracja Państwowa, a także Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, kierunek Administracja.
Piotr Sadza prezesem OT Rail Piotr Sadza został prezesem zarządu spółki OT Rail wchodzącej w skład Grupy OT Logistics we Wrocławiu. Piotr Sadza ma 52 lata, od 15 lat jest związany branżą TSL, a szczególnie spedycyjną. W swojej karierze był dyrektorem katowickiego oddziału Cargospedu, prezesem Sped Trans Polska, wiceprezesem PS Trade Trans (obecnie PKP Cargo Connect), a ostatnio prezesem zarządu Kombi Trans. Ukończył wydział Górnictwa i Geoinżynierii na Akademii Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Przed pracą w branży TSL był dyrektorem Gospodarstwa Pomocniczego Urzędu Miejskiego w Świnoujściu.
84
Cegielski - FPS ma nowego prezesa Nowym prezesem producenta taboru H. Cegielski - FPS został Pan Hubert Stępniewicz. Informację o zmianie na stanowisku prezesa spółki przekazała Agencja Rozwoju Przemysłu - właściciel FPS. Dotychczasowy prezes spółki Marcin Guryniuk 20 października złożył rezygnację. Hubert Stępniewicz znany jest w branży kolejowej jako prezes VIS Systems, czyli polskiej firmy projektowej specjalizującej się w konstrukcjach, rozwoju systemów ich sterowania oraz optymalizacji systemów utrzymania pojazdów kolejowych. Jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W latach 1995 -1999 pełnił funkcję dyrektora ds. przedsiębiorstw w BRE/IB-Austria Management - spółki zarządzającej pierwszym NFI SA. W latach 1999 – 2000 zajmował stanowisko Senior Associate w Innova Capital. Następnie pełnił funkcję Investment Managera w spółce 3TS Venture Partners, gdzie zajmował się rozwojem działalności inwestycyjnej funduszu venture capital w Polsce. W latach 2002-2005 prezes zarządu Hygienika S.A. W okresie od października 2005 do lutego 2009 roku pełnił funkcję prezesa Zakładów Naprawczych Lokomotyw Elektrycznych w Gliwicach.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
85
RAPORT KOLEJOWY
Raport z Polski MEDCOM: Innotrans i kolejne projekty dla NEWAG
MEDCOM po raz kolejny pojawił się na berlińskich targach Innotrans. W tym roku poza szeroką ofertą dla kolei i pojazdów szynowych (m.in. przetwornice statyczne, napędy trakcyjne, zasilacze buforowe oraz systemy sterowania pojazdem i odzysku energii) zaprezentował także kilka nowości dedykowanych tramwajom i autobusom elektrycznym. W ofercie polskiego producenta znalazła się m.in. nowa seria ładowarek stacjonarnych i mobilnych systemów ładowania do eBusów, a także napęd trakcyjny zintegrowany z przetwornicą pomocniczą (FT-160-600 / PSM-42), który w został wykonany w technologii węglika krzemu (full-SiC). Własne rozwiązania do eBusów MEDCOM promował także w Kielcach, podczas targów TRANSEXPO 2016. Na rynku kolejowym MEDCOM realizuje m.in. kilka projektów we współpracy z firmą NEWAG. Impulsy 2 dla włoskiego regionu Bari oraz nowe Impulsy dla Pomorza Zachodniego i Małopolski będą wyposażone w napęd, zasilanie pomocnicze i TCMS produkowane przez MEDCOM.
UTK apeluje o korzystanie z rejestratorów Współczesna technika usprawnia procedury badania wypadków kolejowych dzięki zastosowaniu odpowiedniego wyposażenia w pojazdach kolejowych. Ostatnio wielokrotnie stwierdzano nieprawidłowości dotyczące użytkowania takich urządzeń, zwłaszcza kamer. Główne problemy leżą w nieodpowiednim serwisowaniu, nieużywaniu urządzeń rejestracyjnych pomimo ich montażu, a także braku przeszkolenia pracowników w zakresie ich obsługi. „Sprawnie działające narzędzie, jakim jest rejestrator obrazu i dźwięku, może przyczynić się do ustalania przyczyn zdarzeń kolejowych i wyjaśnienia sytuacji potencjalnie niebezpiecznych. Ma również na celu rejestrowanie anomalii związanych z jazdą i kontroli realizacji obowiązków przez odpowiedzialnych pracowników. Analiza materiału zarejestrowanego w odpowiedniej jakości pozwoli na usuwanie przyczyn wielu zdarzeń kolejowych, co powinno zwiększyć ogólny poziom bezpieczeństwa w ruchu kolejowym – wyjaśnił p.o. Prezes UTK Ignacy Góra. – Efektywne korzystanie z rejestratorów obrazu i dźwięku w kabinach maszynisty nie polega jedynie na ich zakupie i montażu. Wprowadzenie dodatkowego wyposażenia pojazdów trakcyjnych wymaga uwzględnienia tych zmian w regulacjach wewnętrznych, w tym m.in. w systemie zarządzania bezpieczeństwem oraz regulacjach związanych z kwalifikacjami i instrukcjami stanowiskowymi pracowników”. Prezes Ignacy Góra podkreślił również, że prawidłowe wykorzystanie wszelkiego typu rejestratorów ma zapobiegać występowaniu niebezpiecznych sytuacji i zdarzeń kolejowych.
86
PLK nagrodzone w konkursie Projekty Infrastrukturalne 2016 Projekt PKP Polskie Linie Kolejowe SA znalazł się w gronie najlepiej zarządzanych projektów w konkursie Polish Project Excellence Award. Inwestycja „Polepszenie jakości usług przewozowych poprzez poprawę stanu technicznego linii kolejowych nr 61 i 700 na odcinku Częstochowa – Fosowskie” zajęła drugie miejsce w kategorii projektów infrastrukturalnych. PLK odebrały nagrodę podczas uroczystej gali, która odbyła się 17 listopada w Warszawie. Rewitalizacja trasy pomiędzy Częstochową a Fosowskiem pozwoliła na sprawne połączenia pasażerskie i przewóz towarów. Jury konkursowe doceniło profesjonalną i efektywną pracę zespołów zaangażowanych w realizację projektu – w trakcie inwestycji skoordynowano sprawnie prace budowlane z zachowaniem jazdy pociągów, dokonano istotnych zmian w harmonogramie, aby przyspieszyć realizację oraz rozliczono środki unijne. „Z perspektywy zespołu projektowego największym wyzwaniem była koordynacja prac wielu podmiotów oraz przyspieszenie realizacji projektu o kilka miesięcy w odniesieniu do zaplanowanego harmonogramu. Dzięki mobilizacji wszystkich pracowników zaangażowanych w projekt, szczególnie wykonawcy, inżyniera oraz zakładów linii kolejowych, odnieśliśmy sukces. Śląska inwestycja to pierwsza realizacja PKP Polskich Linii Kolejowych SA zgłoszona do konkursu, tym bardziej cieszy tak wysokie wyróżnienie” – wyniki konkursu podsumował Artur Gliwicki, dyrektor projektu w PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Inwestycja PKP PLK na trasie z Częstochowy do Fosowskiego zapewniła wyższy komfort obsługi podróżnych na stacjach i przystankach. W ramach inwestycji do użytku oddanych zostało siedemnaście peronów, m.in. w Częstochowie Stradomiu, Blachowni, Lublińcu i Lisowicach. Obiekty wyposażono w wiaty, ławki, nagłośnienie i tablice informacyjne. PKP PLK zmodernizowały również czterdzieści osiem przejazdów kolejowo-drogowych. Prace umożliwiły skomunikowanie regionu z głównymi miastami w Polsce.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Spotkanie Przedstawicieli Zarządu PKP SA z CER
KOLEN R. Jaworski i Wspólnicy Spółka Jawna Na zaproszenie CER Prezes PKP SA Mirosław Pawłowski i Członek Zarządu Spółki Cecylia Lachor spotkali się w Brukseli z Liborem Lochmanem, Dyrektorem Wykonawczym tej organizacji. W związku z trwającymi pracami nad rozszerzeniem TSI Hałas, prezes PKP SA zaznaczył, że konieczne jest uwzględnienie specyfiki taboru kolejowego wykorzystywanego przez PKP Cargo w stanowiskach CER adresowanych do Komisji Europejskiej i Agencji Kolejowej Unii Europejskiej. Delegacja PKP SA podkreśliła również związany z tą inicjatywą legislacyjną problem ewentualnych kosztów finansowych dla sektora kolejowego oraz możliwości zachwiania równowagi konkurencyjnej na polskim rynku transportowym, co spotkało się ze zrozumieniem ze strony ekspertów CER. „To były owocne rozmowy. Cieszy mnie otwartość ekspertów CER na stanowisko strony polskiej i gotowość do wypracowania kompromisowego rozwiązania – powiedział Mirosław Pawłowski. – Polska kolej stoi teraz w obliczu ogromnych zmian, których celem jest zwiększenie jej konkurencyjności i budowanie silnej pozycji rynkowej. Liczę na wsparcie instytucji europejskich dla procesu tych zmian. Pamiętajmy, że silna pozycja kolei w Polsce istotnie wpłynie na rozwój tej gałęzi transportu w Europie Środkowo-Wschodniej” – dodał. Podczas spotkania rozmawiano także o zbliżającej się publikacji regulacji KE dot. transportu drogowego i konieczności działań na rzecz realnego wprowadzenia w życie idei zrównoważonego rozwoju transportu, w szczególności w kontekście kosztów dostępu do infrastruktury transportowej.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
www.kolen.pl
Firma KOLEN powstała w 1992 roku. Specjalizuje się w produkcji urządzeń i aparatury kontrolno pomiarowej związanej z syste-mem ochrony ziemnozwarciowej w obwodach trakcji elektrycznej prądu stałego. Wszystkie pro-dukowane urządzenia i apa-raty pomiarowe są realizowane na podstawie własnej myśli tech-nicznej od pomysłu do wytwo-rzenia produktu finalnego. Dzięki dużemu doświadczeniu służymy również doradztwem technicznym w zakresie ochrony ziemnozwarciowej oraz proble-matyki związanej z ogranicza-niem prądów błądzących. Oferta ta jest szczególnie skierowana do biur projektowych zajmujących się projektowaniem instalacji nn i SN w strefie oddziaływania trakcji elektrycznej prądu stałego.
Kolej nie toleruje błędów. Nieprawidłowe zasilanie może spowodować zatrzymanie pociągu lub chaos w sygnalizacji, od której zależy, czy operator podejmuje właściwe decyzje. Jest wiele przyrządów, które wskazują parametry dostarczanej energii, ale tylko kilka typów pokazuje kształt napięć i prądów. Należą do nich rejestratory zakłóceń sieciowych, produkowane m.in. przez firmę TRONIA Sp. z o.o. Na podstawie wykonanych rejestracji można uzyskać wiele informacji, ale wystarczy rzut oka, żeby zorientować się, na ile zakłócone są napięcia i prądy, zasilające krytyczną infrastrukturę kolei. Odbiorcami naszych produktów są elektrownie, zakłady energetyczne i duże zakłady przemysłowe. Nasz rozwój opieramy przede wszystkim na ścisłej współpracy z użytkownikami naszych produktów. Powoduje to m. in., że dostarczamy czasem konstrukcje unikalne, dostosowane do potrzeb danego odbiorcy, a z drugiej strony, zebrane doświadczenia wykorzystujemy przy modernizacji oprogramowania i urządzeń, zainstalowanych u dotychczasowych użytkowników. Z okazji zbliżających się świąt Bożonarodzeniowych składamy wszystkim czytelnikom Raportu Kolejowego najserdeczniejsze życzenia i życzymy wszelkiej pomyślności w nadchodzącym nowym roku!
Zarząd i pracownicy Tronia Sp. z o.o.
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia, Wszystkim naszym Partnerom i Kontrahentom składamy najserdeczniejsze życzenia, sukcesów w Nowym Roku oraz dalszej owocnej współpracy. Współwłaściciele oraz Pracownicy firmy KOLEN
87
RAPORT KOLEJOWY
Konstytucja Biznesu Przełom w relacjach przedsiębiorców z administracją Podczas Kongresu 590, odbywającego się w dniach 17-18 listopada w Rzeszowie, wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki zaprezentował Konstytucję Biznesu, czyli pakiet dokumentów, które w zamierzeniu mają zmienić polską rzeczywistość gospodarczą. We wprowadzeniu do Konstytucji Biznesu wicepremier Morawiecki zaznaczył: „Jeśli przyjrzymy się historii najsilniejszych gospodarek świata, to dojdziemy do wniosku, że ich droga do bogactwa nie wynikała z wielkości terytorium, położenia geograficznego, gęstości zaludnienia czy wskaźników makroekonomicznych. To wcale nie wyżej wymienione czynniki są kluczem do skutecznego wzmacniania siły gospodarek, zrównoważonego rozwoju i dobrobytu społeczeństw. U podstaw tego, co stworzyło dzisiejsze potęgi gospodarcze, leży bowiem dobrej jakości partnerstwo na linii administracja publiczna – przedsiębiorca”. Dlatego Ministerstwo Rozwoju, przy wsparciu i współudziale środowisk przedsiębiorców, przygotowało największą reformę prawa gospodarczego po 1989 roku. Według wicepremiera Morawieckiego pakiet usprawnień w prawie gospodarczym będzie pozytywnym przełomem we wzajemnych relacjach i odpowiedzią na niedoskonałości dotychczasowych regulacji. „Mam nadzieję, że dzisiaj rozpoczynamy nowy rozdział w historii współpracy między przedsiębiorcami i administracją publiczną – dodał wiceminister. – Nowy rozdział, który pozwoli nam wszystkim przekonać się, że Polska jest miejscem, w którym warto realizować swoje pasje, ambicje, talenty i spełniać marzenia”. Jakie zmiany proponuje Konstytucja Biznesu? Jak zauważył wicepremier serce pakietu to prowolnościowa ustawa Prawo Przedsiębiorców, której celem jest zdefiniowanie na nowo relacji biznesu i administracji. W Prawie Przedsiębiorców znajdą się między innymi następujące zasady:
88
1. Co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone. W praktyce będzie to oznaczało, że przedsiębiorca może prowadzić biznes w sposób wolny, o ile nie łamie przy tym wyraźnych zakazów lub ograniczeń. 2. Domniemanie uczciwości przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie będzie musiał udowadniać swojej uczciwości, a wątpliwości co do konkretnej sprawy będą rozstrzygane na jego korzyść. 3. Przyjazna interpretacja przepisów, przez co rozumieć należy, że niejasne przepisy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorców. 4. Zasada proporcjonalności, wedle której urząd nie będzie mógł nakładać na przedsiębiorcę nieuzasadnionych obciążeń, na przykład nie będzie mógł żądać dokumentów, którymi już dysponuje. Pakiet Konstytucji Biznesu wprowadzi też szereg uproszczeń opracowanych we współpracy ministerstwa z zespołem ekspertów prawa gospodarczego, przedstawicieli nauki prawa oraz praktyków z bogatym doświadczeniem zawodowym. Wśród zmian w prawie warto wymienić przepis mówiący o tym, że działalność prowadzona na mniejszą skalę (z przychodami miesięcznymi nie przekraczającymi 50 proc. minimalnego wynagrodzenia) nie będzie uznawana za działalność gospodarczą i – w efekcie – nie będzie wymagała rejestracji oraz opłaty comiesięcznych składek. Dodatkowo początkujący przedsiębiorcy zostaną zwolnieni z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia działalności. Potem, tak jak dotychczas, będą mogli korzystać przez dwa lata z tzw. „małego ZUS-u”.
Konstytucja Biznesu ma też zapewnić znaczące uproszczenia w systemie podatkowym. Przykładowo: zlikwidowanych zostanie wiele obowiązków dokumentacyjnych i informacyjnych w zakresie podatków dochodowych, dookreślenia doczekają się zasady rozliczania kosztów uzyskania przychodu, ujednolicone zostaną wzory formularzy w zakresie podatków lokalnych (tj. w podatku od nieruchomości, rolnym i leśnym), a osoby, które odziedziczyły firmę (lub udziały w niej) po śmierci właścicieli, nie będą musiały zapłacić podatku od spadków i darowizn. Co więcej, za zgodą przedsiębiorcy niektóre sprawy urzędowe będzie można załatwiać przez telefon, e-mail lub za pomocą innych środków komunikacji. Urzędy będą wydawać napisane prostym językiem objaśnienia przepisów. Powstanie też instytucja Rzecznika Przedsiębiorców. Na jego wniosek urzędy będą musiały wydać objaśnienia najbardziej skomplikowanych przepisów. Poza tym rzecznik będzie mógł wstrzymać dowolną kontrolę, jeżeli zaistnieje poważne podejrzenie, że urzędnicy naruszyli prawo. Zadaniami rzecznika będzie wspieranie mediacji między przedsiębiorcami a organami administracji oraz opiniowanie projektów ustaw dotyczących przedsiębiorczości na każdym etapie procesu legislacyjnego. Według wiceministra Mateusza Morawieckiego pakiet Konstytucji Biznesu zaoferuje pozytywny przełom w relacjach przedsiębiorców z administracją, a co za tym idzie – w znaczący sposób przyczyni się do rozwoju polskiej strefy biznesowej. LS
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Elektrownia Chorzów S.A. jest spółką skarbu państwa. Do roku 2003 zdaniem statutowym spółki było produkowanie energii elektrycznej w skojarzeniu z energią cieplną i zaopatrzenie dużej części aglomeracji śląskiej w te media. Po 2003 r. spółka zmieniła profil i obecnie głównym celem jest obrót i dystrybucja energii elektrycznej. A także nadzór i koordynacja działalności spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej Elektrowni Chorzów S.A. www.elektrownia.chorzow.pl Podstawowym rodzajem działalności Spółki Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych w Katowicach jest: budowa, modernizacja, utrzymanie dróg kołowych, ulic i placów oraz obiektów mostowych; produkcja mieszanek bitumicznych na wszystkie kategorie ruchu (w tym SMA) oraz mas na zimno typu „MATREX”; wykonywanie usług transportowych i sprzętowych; wykonywanie badań laboratoryjnych mas mineralno-bitumicznych i nawierzchni bitumicznych; wykonywanie remontów dworców kolejowych. Spółka swoje działania koncentruje w rejonie Województwa Śląskiego i województw ościennych. Spółka dysponuje nowoczesnym i gwarantującym wysoką jakość, kompletnym do realizacji wszelkiego rodzaju robót drogowych sprzętem drogowym i budowlanym oraz specjalistycznymi pojazdami samochodowymi, a także posiada wytwórnie mas bitumicznych typu AMMANN o wydajności 160 t/godz.
www.wprd.katowice.pl Zakład Wykonawstwa Sieci Elektrycznych w Białymstoku to wysoko wykwalifikowany zespół specjalistów. W trakcie swojej wieloletniej
działalności przeszliśmy zmiany, dostosowując zakres usług do potrzeb swoich klientów. Obecnie zatrudniamy ok. 60 osób. Do realizowania obiektów elektroenergetycznych posiadamy odpowiedni potencjał techniczny i ludzki kierowany przez wyspecjalizowaną kadrę inżyniersko-techniczną. Pracownicy są otwarci na nowe wyzwania, wdrażają nowoczesne rozwiązania i roumieją specyficzne wymagania klientów. Doświadczenie ZWSE Białystok Sp z o.o. wyróżnia naszą firmę na tle onnych podmiotów działających w tym zakresie usług. Dobrze skontrruowana i konsekwetnie realizowana strategia pozwoliła nam się rozwinąć w dobrze prosperującą firmę w branży elektroenergetycznej o zasięgu krajowym, czego potwierdzeniem są wyróżnienia m.in. Medal Europejski i Gazele Biznesu.
www.zwse.bialystok.pl RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
89
RAPORT KOLEJOWY
Super Bałwan - wyniki konkursu Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei, Fundacja Grupy PKP oraz redakcja Raportu Kolejowego rozstrzygnęły konkurs na prace plastyczną. Tematem był Super Bałwan a do redakcji wpłynęło kilkadziesiąt prac. Jurorzy postanowili nagrodzić następujące prace:
rek , lat onia Pip I miejsce: S
ze 8, Podbuc
II miejsce: Gabrysia Drąg, lat 9, Warszawa
g, lat 9, Warszawa II miejsce: Anastazja Drą
III miejsce: Jakub Gancarz, lat 9, Mielec
Wyróżnienia: Jagoda Rauszer, lat 9, Jaworzn o Amelia Zając, lat 9, Jastrzębie-Z drój Tosia Gałczyńska, lat 7, Boc hnia Zoe Drosakis, lat 5, Reda Zosia Gałczyńska, lat 7, Boc hnia
90
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
6/2016 WYDAWNICTWO POLSKIEJ IZBY PRODUCENTÓW URZĄDZEŃ i USŁUG NA RZECZ KOLEI
ISSN 2081-383X
Koleje Wielkopolskie: nowa jakość podróżowania Przewoźnik z ludzką twarzą Zawsze z mieszkańcami: w chwilach radości, ale i zadumy
RAPORT KOLEJOWY
Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o. ul. Składowa 5, 61-897 Poznań NIP 778 146 97 34 REGON 301362581 KRS 0000349125
2
Sekretariat Zarządu Tel. 61- 27-92-700 Fax. 61-27-92-709
E-Mail: biuro@koleje-wielkopolskie.com.pl zarzad@koleje-wielkopolskie.com.pl www.koleje-wielkopolskie.com.pl
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Szanowni Państwo, w dobie rosnącej potrzeby przemieszczania się transport publiczny – wygodny, szybki, bezpieczny i ekologiczny – staje się koniecznością. Oferta Kolei Wielkopolskich wychodzi naprzeciw oczekiwaniom Pasażerów. Połączenia w obrębie województwa, ich częstotliwość, a także komfort i bezpieczeństwo podróżowania, osiągnięte dzięki inwestycjom w tabor i infrastrukturę sprawiają, że uzyskaliśmy standard, o którym niegdyś marzyliśmy. Dziś kolej staje się realną alternatywą dla podróży samochodowych, co potwierdzają badania prowadzone wśród Pasażerów. Podróżujący do szkoły, na studia czy do pracy częściej wybierają pociąg. Nowoczesny transport kolejowy jest chyba najlepszym symbolem przemian, jakie zachodzą w Wielkopolsce dzięki Funduszom Europejskim. Dziesiątki kilometrów wyremontowanych szlaków kolejowych i zakup niskoemisyjnego taboru znacznie usprawniły transport publiczny w województwie. W najbliższych latach zamierzamy kontynuować realizację inwestycji kolejowych. Przyszłością jest też Kolej Metropolitalna, w której istotną rolę odegrają Koleje Wielkopolskie. Czynimy starania, aby urzeczywistnić tę ideę. Duży krok już został zrobiony. W październiku Województwo Wielkopolskie, Miasto Poznań i PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały porozumienie o współpracy w celu wykonania studium wykonalności dla realizacji zadania „Budowa trzeciego toru na odcinku Poznań Główny – Poznań Wschód”. Ta inwestycja poprawi przepustowość torów i umożliwi wprowadzenie w życie naszych zamierzeń. Celem jest szybka kolej, łącząca Poznań i miasta oddalone od niego o ok. 50 kilometrów. Zależy nam, aby w godzinach szczytu pociągi odjeżdżały w dziewięciu różnych kierunkach co pół godziny. Zdajemy sobie sprawę, że dziś sprawny i komfortowy transport pasażerski to warunek dynamicznego rozwoju Wielkopolski w wielu aspektach. Zapraszamy do częstych podróży po wielkopolskich szlakach kolejowych!
Marek Woźniak Marszałek Województwa Wielkopolskiego
Wojciech Jankowiak Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego
Drodzy Czytelnicy, w centrum zainteresowania spółki Koleje Wielkopolskie są Pasażerowie i to im chcielibyśmy podziękować za to, że przez minionych pięć lat byli z nami. To oni byli – i są nadal – inspiracją, czynnikiem sprawczym przemian, ale i najsurowszym recenzentem. To właśnie dla naszych Pasażerów każdego dnia czynimy starania, aby podnieść jakość naszych usług. Dobre opinie, z którymi się spotykamy, to dla nas ogromny zaszczyt, ale i poczucie konieczności dalszego doskonalenia. Mając świadomość, że przed nami jeszcze wiele wyzwań - jeszcze raz dziękujemy: za okazane Kolejom Wielkopolskim zaufanie, za korzystanie z naszych usług ale i każdą przekazaną nam uwagę, dzięki której możemy tak kształtować działania, aby jak najlepiej sprostać Waszym oczekiwaniom. Dziękujemy również Pracownikom i Partnerom w biznesie – bez Waszego zaangażowania, poczucia odpowiedzialności, rzetelności nie udałoby się stworzyć tak nowoczesnego i nadal dynamicznie rozwijającego się przedsiębiorstwa, jakim są Koleje Wielkopolskie. Wierzymy, że nasze wspólne przedsięwzięcia będą prowadzić do tego, iż transport kolejowy będzie – jeszcze częściej niż obecnie – postrzegany jako nowoczesny i niezawodny, a marka Koleje Wielkopolskie, już teraz kojarzona z solidnością i najwyższą jakością, będzie napawać dumą wszystkich mieszkańców regionu.
Włodzimierz Wilkanowicz Prezes Zarządu Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o.
Marek Nitkowski Członek Zarządu Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o.
DZIĘKUJEMY RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
3
RAPORT KOLEJOWY
Koleje Wielkopolskie: nowa jakość podróżowania Jest 1 czerwca 2011 roku, godzina 4.40. Ze stacji w Wolsztynie wyrusza na trasę do Leszna autobus szynowy SA108-005, pierwszy pojazd z logo Kolei Wielkopolskich, który zabrał w podróż pasażerów. Podróżni, widząc, jak nowocześnie wygląda, myśleli, że to pociąg międzynarodowy i nie wsiedli do niego – wspomina Jerzy Kriger, dyrektor Departamentu Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego na łamach Naszego regionu, e-biuletynu WRPO 2014+. Dyrektor dodaje: – Czar nowości minął, teraz taka jakość to już standard. Dzisiaj spółka Koleje Wielkopolskie to 48 nowoczesnych (nowych bądź zmodernizowanych) pojazdów i ponad 600 pracowników, którzy nieustannie czynią starania, aby poziom wykonywanych przez spółkę usług był jak najwyższy. Właśnie wtedy w regionie rozpoczęła się nowa era przewozów pasażerskich. Przewozów, które stały się realną, atrakcyjną alternatywą dla podróży indywidualnych, samochodowych. – Stawiamy na komfort i bezpieczeństwo podróżnych. Chcemy stworzyć kolej nowoczesną, szybką, z dogodnymi połączeniami – zapowiadał podczas uruchamiania pierwszych przewozów Włodzimierz Wilkanowicz, prezes Zarządu Kolei Wielkopolskich. Te słowa, w miarę upływu czasu, stały się rzeczywistością. Od pierwszego przewozu pasażerskiego
z każdym rokiem rosła liczba obsługiwanych przez spółkę połączeń, rosła także liczba pasażerów. Dane mówią same za siebie: Bilans minionych pięciu lat to niemal 225 tys. uruchomionych pociągów, ponad 17,5 mln przejechanych pociągokilometrów, ponad 32 mln przewiezionych pasażerów. Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego: – Wraz z Kolejami Wielkopolskimi na torach naszego regionu pojawiła się nowa jakość podróżowania. – Kiedy nowy pociąg Kolei Wielkopolskich wjechał kilka lat temu na stację w Koninie, odjechał pusty.
KALENDARIUM 2009 28 września – Powołanie spółki Koleje Wielkopolskie na mocy Uchwały nr XXXIX/542/09 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. Jej prezesem zostaje Jarosław Polaszewski, na co dzień pracujący w Departamencie transportu Urzędu Marszałkowskiego. 24 listopada – Podpisanie aktu założycielskiego Spółki.
4
Drugie życie dawnej lokomotywowni Jest rzeczą oczywistą, że aby przewozy odbywały się regularnie istotna jest sprawność pojazdów. Na początku działalności spółka Koleje Wielkopolskie zlecała przeglądy i napraw y firmom zewnętrznym. To już przeszłość. Wiosną 2012 r. podjęto decyzję o utworzeniu własnych służb utrzymaniowych – dziś
2010 22 lutego – Rejestracja Spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS 000034125. Spółka działa na podstawie Kodeksu Spółek Handlowych oraz innych właściwych przepisów. 6 lipca - Uzyskanie licencji na świadczenie usług transportu kolejowego w Unii Europejskiej oraz Europejskim Obszarze Gospodarczym. 21 września – Powołanie na stanowisko prezesa Zarządu spółki Włodzimierza Wilkanowicza. 28 września – Powołanie pełnomocnika Systemu Zarządzania Bezpieczeństwa Przewozów.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
Koleje Wielkopolskie są jednym z przewoźników, który samodzielnie serwisuje pojazdy. Nieużytkowne od lat 90. obiekty lokomotywowni w Zbąszynku zamienione zostały w sprawnie funkcjonujący Punkt Utrzymania Taboru. Tamtejsza infrastruktura torowa i sieć trakcyjna oraz budynki, po renowacji, spełniają parametry wymagane do serwisu pojazdów kolejowych. Przeprowadzone prace remontowe pozwoliły na uzyskanie stanowisk przeglądowo-naprawczych dla pociągów elektrycznych oraz stanowiska do naprawy silników trakcyjnych innych podzespołów pojazdów trakcji elektrycznej. Ma to fundamentalne znaczenie dla zapewnienia trwałości procesu przewozowego. Obecnie Główny Punkt Utrzymania Taboru znajduje się w Zbąszynku, pomocnicze – odpowiadające za tabor spalinowy – w Poznaniu oraz w Lesznie. W Zbąszynku początkowo wykonywane były przeglądy z poziomu P1 i P2, naprawy bieżące oraz małe naprawy awaryjne. Od dłuższego czasu przeprowadzane są przeglądy P3 oraz wszystkie te naprawy awaryjne, na które pozwala posiadana infrastruktura. Sukcesem jest przeprowadzenie kilku napraw głównych zespołów napę-
dowych autobusów szynowych. Obecnie Sekcja Utrzymania Taboru, przy ogromnym wsparciu innych jednostek organizacyjnych spółki, przygotowuje się do wykonywania przeglądów z poziomu P4 – dawniej tzw. napraw rewizyjnych. Poza pracami naprawczymi i utrzymaniowymi, w Punktach Utrzymania Taboru odbywa się czyszczenie pojazdów kolejowych. Oprócz niezbędnej infrastruktury, narzędzi pomiarowych, sprzętu diagnostycznego, maszyn i narzędzi ręcznych, przy utrzymaniu taboru niebagatelną rolę pełnią ludzie. Dlatego w Sekcji Utrzymania Taboru zatrudniono m.in. osoby, które wcześniej zajmowały się utrzymaniem autobusów szynowych w Wielkopolskim Zakładzie Przewozów Regionalnych; fachowców z byłych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu – producenta m.in. pojazdów serii SA108, SA105, eksploatowanych przez Koleje Wielkopolskie; czy też najbardziej wykwalifikowany personel z firm, które wcześniej utrzymywały tabor spółki. Pociągi pod specjalnym nadzorem Koleje Wielkopolskie uruchamiają obecnie średnio 180 pojazdów na dobę. Każdy z nich wyposażony jest w urządzenia umożliwiające przesyłanie danych identyfikacyjno-lokalizacyjnych. Dzięki temu, każdy skład jest widoczny na Centralnej Mapie Zarządzania Kryzysowego. Nowoczesny system pozwala na skuteczne wykorzystanie wiedzy o położeniu pojazdu,
2011 8 lutego – Podpisanie przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego i firmę Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz wartej 469,5 mln zł umowy na dostawę 22 elektrycznych zespołów trakcyjnych „Elf” do wykonania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich. Zakup był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach WRPO. Nowe jednostki zakupiono celem wykorzystania na linii nr 3 (E 20) na odcinku Zbąszynek – Poznań – Września – Konin – Kutno oraz na linii nr 353 na odcinku Poznań – Gniezno – Mogilno. Dostawy pociągów odbywały się w latach 2012–2014.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Liczba przewiezionych podróżnych
2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16
566 083 3 347 831 5 397 811 7 240 758 7 366 184 8 322 805
co jest szczególnie istotne w sytuacjach awaryjnych, wypadkowych czy kryzysowych. – Dostarcza bieżącej i bezbłędnej informacji o dyslokacji pociągów. Podstawową zaletą systemu jest jednak usprawnienie pracy dyspozytora spółki – mówi Marek Nitkowski, członek Zarządu Kolei Wielkopolskich. I wyjaśnia: – Dyspozytor posiada aktualną i kompleksową informację na temat sytuacji ruchowej pociągów na wszystkich liniach kolejowych obsługiwanych przez spółkę. W przypadku zaistnienia odchyleń od zaplanowanego rozkładu jazdy lub wystąpienia zdarzeń mających wpływ na kursowanie pociągów, niezwłocznie wdrażane są procedury eliminujące bądź ograniczające negatywne skutki podróżowania dla naszych klientów. Nic dziwnego, że dyspozytura nazywana jest sercem Kolei Wielkopolskich. To właśnie tutaj, z myślą o pasażerach, na bieżąco prowadzony jest nadzór nad realizacją przewozów, ich regularnością i punktualnością. To tutaj zapadają decyzje w razie awarii czy wypadku. I tutaj – w razie potrzeby - jest organizowana i wprowadzana
2 marca – Wydanie decyzji Prezesa UTK o akceptacji Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem TTN-0211-C-04/2011 3, 17 marca – Uzyskanie Certyfikatów Bezpieczeństwa: część A – Krajowy numer ewidencyjny: 0000349125 oraz część B – Krajowy numer ewidencyjny: 0000349125 1 czerwca – Rozpoczęcie przewozów Spółka rozpoczęła działalność na liniach niezelektryfikowanych przy wykorzystaniu 9 autobusów szynowych stanowiących własność województwa, obsługując linie: • Leszno – Ostrów Wlkp., • Leszno – Zbąszynek, • Leszno – Jarocin,
5
RAPORT KOLEJOWY komunikacja zastępcza. Spółka w takich przypadkach współpracuje z Miejskim Przedsiębiorstwem Komunikacyjnym w Poznaniu i z wieloma przewoźnikami w regionie. Nadzorowanie działań koordynowane jest we współpracy z dyspozyturami Zakładów Linii Kolejowych oraz Ekspozyturami Zarządzania Ruchem Kolejowym PLK. Telefon alarmowy w razie usterki Prowadzona przez Sekcję Utrzymania Taboru dokumentacja to nie tylko spełnienie wymogu formalnego, ale także niezwykle przydatny element przy szukaniu przyczyn ewentualnych usterek i defektów. A te zdarzają się – jak to w życiu - zwykle poza punktami utrzymania… W takich sytuacjach nie do przecenienia jest „telefon alarmowy wsparcia technicznego” dla dyspozytorów i obsługi pociągu. Niezależnie od pory dnia i nocy pracownicy utrzymania technicznego Kolei Wielkopolskich są w pełnej gotowości do wyjazdu na miejsce awarii. Jeden telefon wystarczy, aby wsiedli w samochód i ruszyli we wskazane miejsce. Zwykle, jeszcze podczas jazdy prowadzone są rozmowy, których efektem jest to, że diagnoza bywa znana przed przyjazdem we wskazane miejsce. Dzięki temu pracownicy utrzymania technicznego mogą szybko usunąć usterkę. Podobne rozmowy z obsługą pojazdów prowadzone są przy standardowym utrzymaniu pojazdów. Po zjeździe
pojazdu do punktu utrzymania, pracownicy – oprócz sprawdzenia zapisów w książce pokładowej pojazdu z napędem – prowadzą rozmowy z maszynistą, który „sprowadził” pojazd do PUT celem uzyskania jak najbardziej wiarygodnych informacji o stanie technicznym pojazdu. Innym kanałem przekazywania informacji o zauważonych usterkach, czy nieprawidłowościach w działaniu pojazdu lub zainstalowanych tam urządzeń jest popularnie nazywany w Kolejach Wielkopolskich system „sms – usterka” . Jest to system powiadamiania zespołu inżynierów i techników o zauważonych w czasie jazdy lub postoju na stacjach nieprawidłowościach. Jeśli nie wpływają one na bezpieczeństwo podróżowania maszynista przesyła do punktu serwisowania taboru specjalny SMS – po przyjeździe pojazdu z trasy następuje weryfikacja informacji i ewentualna naprawa.
Lipiec – Przeprowadzenie – na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego – naprawy głównej wraz z gruntowną modernizacją trzech elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN57 (EN57-1031, EN57-1412 i EN57-1413). Wykonawcą tych robót zostało przedsiębiorstwo NEWAG S.A. Koszt inwestycji to 21 217 500,00 zł brutto. Pociągi zostały wyposażone w napęd asynchroniczny prądu przemiennego, zmianie uległo także wnętrze i czoło pojazdu. Dodatkowo zainstalowana została klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej (w lipcu 2012r. został zmodernizowany czwarty EN57). 30 sierpnia – Otwarcie (po generalnym remoncie) Dworca Letniego w Poznaniu. Podczas uroczystości przekazano budynek
6
Koleje z Sercem Koleje Wielkopolskie nie tylko zapewniają nowoczesny transport przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych czy wysoko wykwalifikowany personel, ale przede wszystkim systematycznie zwiększają poziom bezpieczeństwa podróży. Spółka jest pierwszym w Polsce przewoźnikiem, który wyposażył pociągi w defibrylatory AED, czyli urządzenia do resuscytacji, a także przeszkolił – ucząc korzystania z tych urządzeń – wszystkich pracowników drużyn konduktorskich, a następnie maszynistów i kasjerów. Oficjalne przekazanie sprzętu do użytku odbyło się wiosną 2015 r. Defibrylatory AED to urządzenia dostępne i gotowe do użycia przez całą dobę. Te w pojazdach Kolei Wielkopolskich są uniwersalne – umożliwiają bezpieczną defibrylację zarówno dorosłych, jak i dzieci. Za pomocą komend głosowych, krok po kroku prowadzą nawet niedoświadczoną w ratownictwie osobę,
w dzierżawę spółce Koleje Wielkopolskie. Jednocześnie Spółka zaprezentowała wzory mundurów pracowników związanych z obsługą podróżnych. 31 października – Uruchomienie na Dworcu Letnim kasy biletowej Kolei Wielkopolskich oraz udostępnienie podróżnym poczekalni w budynku dworca. 8 grudnia – Przejęcie obsługi linii niezelektryfikowanych: • Poznań – Wolsztyn, • Poznań – Wągrowiec – Gołańcz. W grudniu 2011 r. otwarto też kolejnych 5 punktów sprzedaży biletów (Wolsztyn, Grodzisk Wielkopolski, Murowana Goślina, Skoki i Wągrowiec).
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
instruując ją, jak postępować w czasie akcji. Osoba poddawana defibrylacji może być ułożona na każdej nawierzchni, także mokrej i metalowej. W Polsce ok. 40 tys. osób w ciągu roku doświadcza nagłego zatrzymania krążenia; 95 proc. z nich nie udaje się uratować z uwagi na zbyt późno lub w ogóle nie przeprowadzoną defibrylację – wynika z szacunków Europejskiej Rady Resuscytacji. Z usług Kolei Wielkopolskich korzysta ok. 7 mln pasażerów rocznie. Zatem prawdopodobieństwo, że sytuacja taka może mieć miejsce w pociągu jest bardzo duża. Lepiej dmuchać na zimne. Patrząc w przyszłość – Wysiłek, włożony w zakup i modernizację taboru, nakłady na remont torów oraz odważne, konsekwentne decyzje opłaciły się. Wielkopolanie mają nowoczesną kolej, która cieszy się coraz większym uznaniem – mówi Wojciech Jankowiak, wicemarszałek województwa wielkopolskiego. Spółka, zdając sobie sprawę z tego, że nic nie jest dane raz na zawsze, już teraz dba o przyszłe kadry. Koleje Wielkopolskie podpisały więc z Zespołem Szkół Komunikacji w Poznaniu porozumienie w sprawie współpracy w kształceniu młodzieży uczącej się w reaktywowanym w ZSK zawodzie – technik elektroenergetyk transportu szynowego. W ramach porozumienia szkoła ściśle kooperuje z przewoźnikiem w szkoleniu teoretycznym i praktycznym uczniów klasy patronackiej, szczególnie w zakresie wymagań stawianych na stano-
wisku maszynisty pojazdów trakcyjnych oraz pracownika serwisu technicznego. Co ważne, uczniowie starszych klas będą mogli odbyć praktykę zawodową w kolejowej spółce. Koleje Wielkopolskie umożliwią im dostęp do nowości technicznych poprzez prezentację taboru i nowych rozwiązań technologicznych w transporcie szynowym. Mnóstwo planów do zrealizowania Przed Kolejami Wielkopolskimi jeszcze wiele wyzwań.
2012 2 stycznia – Wprowadzenie bezpłatnego systemu powiadamiania SMS, dzięki któremu pasażerowie mogli otrzymywać na telefon komórkowy wiadomości o opóźnieniach czy zmianie rozkładu. 1 lipca – Marek Nitkowski zostaje członkiem Zarządu spółki Koleje Wielkopolskie. 8 sierpnia – Odbiór techniczny i prezentacja – na Dworcu Letnim – pierwszego pojazdu EN76 „Elf” przeznaczonego dla Kolei Wielkopolskich. Został on przekazany spółce do przeprowadzenia prób eksploatacyjnych i technologicznych oraz szkolenia załogi.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Dla zapewnienia odpowiedniej dostępności taborowej planowane jest wykonanie prac remontowych oraz modernizacyjnych w poszczególnych punktach serwisowych. Proces utrzymania pojazdów spalinowych realizowany będzie w zapleczu technicznym w Wągrowcu (poziom P1 i P2). Projektowany obiekt pozwoli na realizowanie pełnego zakresu czynności utrzymaniowych z danego poziomu wraz z realizacją napraw bieżących. W obiekcie odbywać się będzie tankowanie autobusów szynowych, napełnianie piaskiem piasecznic w pojazdach itd.
1 listopada – Utworzenie punktu utrzymania taboru w nieczynnej dotychczas lokomotywowni w Zbąszynku, dzierżawionej wówczas przez spółkę. Pierwszym pojazdem, który „skorzystał” z lokomotywowni był EN57-1061. 9 grudnia – Rozpoczęcie obsługi zelektryfikowanej linii kolejowej nr 3 na odcinkach: • Poznań – Zbąszynek, • Poznań – Konin – Kutno (E20). Grudzień – Wraz ze zmianą rozkładu jazdy – powrót parowozów z Wolsztyna na obsługiwaną przez przewoźnika linię Poznań – Wolsztyn.
7
RAPORT KOLEJOWY
Wydzielona myjnia mechaniczna wraz ze stanowiskiem czyszczenia wnętrza autobusu szynowego pozwoli znacznie skrócić proces obsługi taboru. W punkcie w Wągrowcu przewidziano także możliwość postoju pojazdów w godzinach nocnych (kończące bieg w Wągrowcu) lub oczekujących na wykonanie naprawy awaryjnej.
Dodatkowo dla zapewnienia pełnego zakresu utrzymania spalinowych pojazdów trakcyjnych przewiduje się rozwinięcie zaplecza na terenie PUT w Zbąszynku. Na terenie Grupy torów 800 planowana jest przebudowa istniejącej infrastruktury torowej wraz niezbędnymi urządzeniami do realizacji czynności przeglądów P1. Aby poprawić warunki pracy nad tym terenem ma powstać hala. Planowana jest także budowa myjni z zamkniętym obiegiem wody (wykorzystywanej w procesie czyszczenia pudeł pojazdów). W obiekcie wykonywane byłoby również czyszczenie wnętrza taboru. Rozszerzenie zakresu prac utrzymaniowych (docelowo przeglądy P4 i P5) w PUT Zbąszynek wymagać będzie adaptacji hali napraw pod kątem realizacji tych czynności.
Grudzień – Wprowadzenie nowej oferty biletowej: Bus-Tramwaj-Kolej. Wspólny bilet miesięczny (Przewozów Regionalnych i Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu) na komunikację autobusową i tramwajową w Poznaniu i gminach, z którymi Miasto Poznań podpisało porozumienia transportowe oraz na kolej w promieniu 30 kilometrów od stolicy województwa jest honorowany przez Koleje Wielkopolskie.
2013 1 maja – Udostępnienie 16 stacjonarnych automatów biletowych na stacjach obsługiwanych przez Koleje Wielkopolskie.
8
Wraz z rozwojem projektu Kolei Metropolitalnej przewidziana jest rozbudowa punktów utrzymania w Poznaniu, a także budowa nowego punktu w Gnieźnie. W zakresie sprawnego, bieżącego nadzoru nad utrzymaniem i eksploatacją pojazdów konieczne jest pozyskanie systemu informatycznego w tym zakresie. W celu utrzymania ciągłości eksploatacyjnej przewozów pasażerskich spółka podpisała umowę dzierżawy na cztery spalinowe zespoły trakcyjne serii SA 139.
23 maja – Odbiór ósmego z 22. „Elfów” zamówionych w zakładach PESA. Pojazd EN76-033 był setnym elektrycznym zespołem trakcyjnym wyprodukowanym w bydgoskich zakładach. 24 czerwca – Przyjęcie Kolei Wielkopolskich w poczet członków Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei. Lipiec – Rozpoczęcie naprawy głównej wraz z modernizacją dwóch spalinowych zespołów trakcyjnych serii SA108, której podjęła się PESA Bydgoszcz. Modernizacji poddano fotele dla pasażerów, monitoring wnętrza pojazdu, system informacji pasażerskiej oraz zabudowę toalety przystosowanej dla osób niepełnosprawnych. Ponadto do wyposażenia zostały dodane m.in. gniazdka elektryczne 230V i wideorejestrator trasy.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
Pojazdy użytkowane przez Koleje Wielkopolskie SA 108: • Liczba miejsc siedzących – 100 • Liczba miejsc stojących – 95 • Długość – 34500 mm • Masa – 54 tony • Prędkość eksploatacyjna – 100 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 4 szt. • Producent ZNTK Poznań • Modernizacja Pesa Bydgoszcz
SA 132: • Liczba miejsc siedzących – 160+4 • Liczba miejsc stojących – max 140 • Długość – 41700 mm • Masa – 76 ton • Prędkość eksploatacyjna – 120 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 11 szt. • Producent Pesa Bydgoszcz
SA 134: • Liczba miejsc siedzących – 128+10 • Liczba miejsc stojących – max 140 • Długość – 41700 mm • Masa – 76 ton • Prędkość eksploatacyjna – 120 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 2 szt. • Producent Pesa Bydgoszcz
EN76 „Elf”: • Liczba miejsc siedzących – 205 • Liczba miejsc stojących – 245 • Liczba miejsc na rowery – 8 • Długość – 75000 mm • Masa – 134 tony • Prędkość konstrukcyjna – 160 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 22 szt. • Producent Pesa Bydgoszcz
EN 57 Akw: • Liczba miejsc siedzących – 180 • Liczba miejsc stojących – 170 • Liczba miejsca na rowery – 6 • Długość – 64970 mm • Masa – 130 ton • Prędkość konstrukcyjna – 120 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 5 szt. • Producent Pafawag Wrocław • Modernizacja Newag Nowy Sącz
8 lipca – Podpisanie pomiędzy Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego i spółką NEWAG umowy na modernizację kolejnych dwóch EN57 (1062 i 1502). W porównaniu z wcześniejszymi modernizacjami EN57 został wyposażony w drzwi odskokowo-przesuwne, inaczej rozplanowane zostały przedsionki oraz miejsca do przewozu rowerów. EN57Akw dostarczono Kolejom Wielkopolskim w listopadzie 2013 roku. Sierpień – Wydanie świadectwa bezpieczeństwa dla bocznicy kolejowej w Zbąszynku przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. 25 października – Podpisanie porozumienia z PKP Intercity o wzajemnej sprzedaży biletów. Od tego momentu w kasach
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
SA 139 „Link”: • Liczba miejsc siedzących – 126 • Liczba miejsc stojących – 80 • Liczba miejsc na rowery – 4 • Długość – 43750 mm • Masa – 89 tony • Prędkość konstrukcyjna – 120 km/h • Liczba posiadanych egzemplarzy – 4 szt. • Producent Pesa Bydgoszcz
biletowych Kolei Wielkopolskich można kupić również bilety na pociągi dalekobieżne, a jednocześnie w każdej kasie Intercity w kraju można kupić bilety na pociągi Kolei Wielkopolskich. 15 grudnia – Rozpoczęcie obsługi linii kolejowej nr 353: • linia Poznań – Gniezno – Mogilno. Tym samym, od grudnia 2013 r., Koleje Wielkopolskie obsługują 644 km linii.
9
RAPORT KOLEJOWY
Przewoźnik z ludzką twarzą Spółkę Koleje Wielkopolskie tworzą ludzie, bez których zaangażowania, pasji i entuzjazmu wielu przedsięwzięć nie udałoby się zrealizować. Dziś w Kolejach Wielkopolskich zatrudnionych jest ponad 600 osób. Wśród nich liczną grupę stanowi obsługa pasażerów w pojazdach, czyli kierownicy pociągów i konduktorzy. Witają podróżnych, zapowiadają odjazd, informują o utrudnieniach, sprzedają i sprawdzają bilety, dbają o to, by odjazd pociągów z peronów i sama jazda odbywały się bezpiecznie. Są wizytówką spółki. Każdego dnia maszyniści siadają za nastawnikami pojazdów kolejowych, by bezpiecznie dowieźć do celu podróżnych. Kolejną dużą grupę stanowi zespół inżynierów i techników serwisu pojazdów. Inżynierowie i technicy, kasjerzy, dyspozytorzy, pracownicy administracji – wszyscy pracują na wizerunek spółki. Ale pierwszy był Mirosław Bobrowski. To on otwiera listę zatrudnionych w Kolejach Wielkopolskich. Pracę rozpoczął 1 lipca 2010 roku – zajmował się sprawami pracow-
niczymi. Dziś zatrudniony jest w Wydziale Zarządzania Drużynami Pociągowymi: odpowiada za właściwe planowanie czasu pracy maszynistów. Najstarsi stażem pracownicy spółki pamiętają jednak, że pierwsze pociągi Kolei Wielkopolskich prowadzili… maszyniści wynajęci z Zakładu Wielkopolskiego Przewozów Regionalnych. Podobnie było z obsługą konduktorską. W tamtym czasie bowiem w spółce zatrudnionych było 31 osób (łącznie z prezesem), a dla dziewięciu z nich 1 czerwca 2011 roku był pierwszym dniem pracy. – Z tego dnia pamiętam szkolenie bhp oraz „studiowanie” instrukcji wewnętrznych – uśmiecha się Paweł Sterna, maszynista zatrudniony w spółce od 1 czerwca 2011 r. Wówczas posiadał uprawnienia tylko na prowadzenie pojazdów trakcji elektrycznej. Przez kilka ko-
Michalina Piwańska
2014 25 lutego – Przekazanie spółce Koleje Wielkopolskie ostatniego z 22. zamówionych EN 76. 7 kwietnia – Wprowadzenie możliwości kupna w kasach Kolei Wielkopolskich w aglomeracji poznańskiej jednorazowych i krótkookresowych biletów na przejazdy środkami komunikacji uruchamianymi przez Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu. 14 listopada – Rozpoczęcie sprzedaży w kasach Kolei Wielkopolskich biletów na pociągi uruchamiane przez spółkę Koleje Mazowieckie. Kilka dni później Koleje Wielkopolskie pojawiły się
10
lejnych miesięcy zdobywał uprawnienia na pojazdy elektryczne pod okiem Jarosława Marchewki (także przyjętego do pracy w dniu uruchomienia przewozów pasażerskich). Obaj maszyniści pracują w spółce do dziś. Ta pierwsza i – jak dotąd – ta jedyna Spółka, jako jeden z pierwszych przewoźników, postanowiła szkolić własnych maszynistów zgodnie z nowymi regulacjami dotyczącymi licencji i świadectwa maszynistów. Do dziś spółka wyszkoliła 68 maszynistów w czterech kursach szkoleniowych. Kolejne 37. osób szkoli się podczas dwóch – trwających właśnie – szkoleń. Dziś w spółce pracuje łącznie 153 maszynistów, w tym 4 maszynistów instruktorów. Profesja maszynisty wymaga wyjątkowych predyspozycji, dlatego o to stanowisko ubiegają się osoby o konkretnych zainteresowaniach i uzdolnieniach. Każdy chętny do prowadzenia pociągu musi też przejść szereg badań lekarskich, a także testy psychologiczne. Postępowanie kwalifikacyjne jest dwustopniowe. Polega na uzyskaniu uprawnień zawodowych w oparciu o dwa dokumenty – licencję i świadectwo maszynisty. Licencję, wydaną przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, kandydat otrzymuje po ukończeniu kursu i uzyskaniu pozytywnego wyniku egzaminu.
w wyszukiwarce połączeń jakdojade.pl oferującej planowanie podróży pociągiem i komunikacją miejską. 29 grudnia – Ogłoszenie przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przetargu na naprawę rewizyjną wraz z modernizacją trzech spalinowych zespołów trakcyjnych serii SA132. Wymienione zostały m.in. fotele w przestrzeni pasażerskiej, układy: klimatyzacji, hamulcowy, sterowania i łączności oraz odświeżona została zewnętrzna powłoka lakiernicza.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
Aby zyskać pełne kwalifikacje musi jeszcze zaliczyć odpowiednie praktyki u pracodawcy. Pierwsza w Polsce licencja nowego typu, z numerem 0001, została przyznana pracownikowi spółki Koleje Wielkopolskie. Uzyskała ją Michalina Piwańska, która tym samym została pierwszą kobietą na tym stanowisku. W Kolejach Wielkopolskich – nadal pozostaje tą jedyną. Michalina, mimo młodego wieku, ma spore doświadczenie w prowadzeniu pojazdów szynowych. Od 2007 roku pracowała na stanowisku motorniczego dla MPK Poznań. Posiada uprawnienia na wszystkie typy tramwajów, od historycznych do najnowocześniejszych. Jest aktywnym członkiem Klubu Miłośników Pojazdów Szynowych, a możliwość zatrudnienia w spółce Koleje Wielkopolskie była dla niej okazją kontynuowania tej wyjątkowej przygody. – Pasją do pojazdów zaraził mnie tata. Był kierowcą – opowiada pani Michalina. – Najpierw, oczywiście, chodziło o samochody. Następnie tramwaje. Później uznałam, że czas na większe gabaryty i przesiadłam się do pojazdów szynowych. To trudno wytłumaczyć, po prostu te pojazdy mnie zauroczyły – uśmiecha się pani maszynista.
Bohater dnia codziennego Zapewne już na stałe na kartach historii polskiego kolejnictwa zapisał się Mateusz Szymański – prawdopodobnie najsłynniejszy maszynista na świecie! Historię, która się wydarzyła 19 kwietnia poznał cały świat. Mateusz, prowadząc pociąg SA 132 relacji Wągrowiec – Poznań, w okolicach Skoków zauważył stojący na torach pojazd ciężarowy. Wdrożył hamowanie nagłe pociągu i szybko przebiegł przez skład krzycząc do pasażerów, by położyli się na ziemię. Podróżni zachowali się wzorowo i wykonali polecenie, dzięki czemu udało się uniknąć tragedii. – Nie czuję się jak bohater, ale cieszę się, że udało się cało i zdrowo wyjść z tego wypadku, że nikomu nic się nie stało – mówił później skromnie. Programy z udziałem Mateusza przygotowały największe stacje telewizyjne w naszym kraju. Jednak rozgłos, który towarzyszył temu wydarzeniu, szybko obiegł cały glob. Informacje o maszyniście Kolei Wielkopolskich wyemitowało m.in. brytyjskie BBC, amerykańskie CNN, RTL oraz programy infor-
2015 13 marca – Przekazanie Kolejom Wielkopolskim pierwszych trzech pojazdów serii SA139 „Link” dzierżawionych z Pesa Rental. Po dwutygodniowej serii testów bez pasażerów, zostały one przydzielone do obsługi połączeń między Poznaniem a Wągrowcem i Wolsztynem. 26 sierpnia do floty przewoźnika dołączył ostatni zamówiony pojazd serii Marzec – Wyposażenie wszystkich użytkowanych pojazdów w automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED). Spółka Koleje Wielkopolskie przeprowadziła ten projekt jako pierwszy przewoźnik w Polsce. Urządzenia mają pomóc w ratowaniu osób, które doznają nagłego zatrzymania krążenia krwi.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
RAPORT KOLEJOWY
Mateusz Szymański
macyjne mediów irlandzkich, włoskich, cypryjskich, wietnamskich, chińskich, tajlandzkich, japońskich, a nawet irańskich. Po drugiej strony barykady Nowa spółka kolejowa w Wielkopolsce od początku istnienia wzbudzała zainteresowanie wszystkich, także Urzędu Transportu Kolejowego, który zaledwie kilka dni po otrzymaniu certyfikatu bezpieczeństwa wysłał do Kolei Wielkopolskich swojego emisariusza – Rafała Jelenia. Zaimponował on swoją wiedzą i wnikliwością, bezbłędnie wskazując obszary wymagające dalszego doskonalenia. Spółka uznała, że łatwo wytyka się błędy, a znacznie trudniej jest się ich ustrzec. Kiedy więc kilka miesięcy później na rynku pracy pojawił się Rafał Jeleń, który zakończył współpracę z UTK, zapadła decyzja, by skorzystać z jego doświadczenia. Do Zespołu pełnomocnika ds. bezpieczeństwa dołączył więc nowy pracownik. Od razu z energią przystąpił do działania. A że energii ma dużo, to – oprócz pracy
Maj – Podjęcie współpracy z Google i udostępnienie możliwości planowania podróży pociągami Kolei Wielkopolskich przez Mapy Google. Koleje Wielkopolskie były drugim, po PKP Intercity, przewoźnikiem, który rozpoczął wykorzystywanie Google Maps do wyszukiwania połączeń. Wrzesień – Wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania, obejmującego zarządzanie bezpieczeństwem, jakością, środowiskiem oraz BHP, potwierdzonego certyfikatami wydanymi przez TÜV Rheinland.
11
RAPORT KOLEJOWY
zawodowej – wykorzystuje ją jakże poza nią. Choć Rafała Jelenia znają niemal wszyscy pracownicy spółki, tylko nieliczni wiedzą, że jego pasją jest rower. Pokonuje na nim tysiące kilometrów rocznie, zarówno rekreacyjnie, jak i startując w zawodach. A ponieważ Rafałowi nie straszne są żadne wyzwania już planuje start w maratonie rowerowym „Bałtyk Bieszczady Tour” gdzie będzie miał do pokonania 1008 km Między Świnoujściem a Ustrzykami, przy limicie czasowym 72 godzin. Ci, którzy wnieśli puchar Mistrza Polski Koleje Wielkopolskie, jako jedyny przewoźnik kolejowy na świecie, mogą się pochwalić przekazaniem pucharu Mistrza Polski najlepszej drużynie w kraju w roku 2015. Podczas uroczystego wręczenia medali po ostatnim meczu sezonu 2014/15, dwóch pracowników spółki – Dariusz Kaszyński oraz Rafał Łabęcki – wniosło najważniejsze trofeum piłkarskich rozgrywek w Polsce na płytę murawy przy ul. Bułgarskiej.
To jednak nie jedyny związek Kolei Wielkopolskich z piłką nożną. Z inicjatywy pracowników w spó łce powstała drużyna, która od 2014 roku występuje w rozgrywkach ligowych, których organizatorem jest Stowarzyszenie Kibiców Wiara Lecha. Co roku startuje też w Mistrzostwach Polski Branży Kolejowej w Bydgoszczy, gdzie w 2014 roku dotarła do ćwierćfinału. Kolejarze z Wielkopolski reprezentują spółkę także na corocznym międzynarodowym turnieju piłki nożnej o Puchar Prezydenta Związku Zawodowego Maszynistów i Prezesa PKP Cargo.
w biegu na 100 km to czas 8h 58 min uzyskany w Kaliszu, natomiast w Maratonie 3h 06 min w Toruniu w 2007 r. Marek Woźniak jest aktualnym wicemistrzem Polski weteranów na dystansie 3000 metrów. Niecodzienne hobby ma natomiast Henryk Gącarzewicz – kierownik pociągu, który w wolnym czasie zajmuje się wytwarzaniem różnego rodzaju przedmiotów na drukarce 3D. Jego przygoda z drukiem 3D zaczęła się trzy lata temu, od kupna drona, do którego szukał osłon do śmigieł. Okazało się, że najłatwiej będzie je… wydrukować. Drukarkę, na którą mógł sobie pozwolić, znalazł w Internecie – Drukarka 3D to narzędzie pozwalające zrealizować pomysł na jakiś dziwny przedmiot – mówi Henryk Gącarzewicz. – Interesuję się zarówno samymi urządzeniami, wymyślaniem i projektowaniem różnych wynalazków, jak i procesem, dzięki któremu pomysły mogą się materializować.
Zapaleńcy także po pracy W gronie pracowników Kolei Wielkopolskich można znaleźć zapalonych biegaczy. Jednym z nich jest pan Marek Woźniak. Jego pasja do biegania zaczęła się 16 lat temu, kiedy postanowił zerwać z nałogiem tytoniowym. Zaliczył już 860 startów w tym 133 maratonów i 9 ultra maratonów (bieg na 100 km). Najlepszy wynik
15 września – Rozpoczęcie sprzedaży w kasach biletowych Kolei Wielkopolskich biletów na pociągi uruchamiane przez Łódzką Kolej Aglomeracyjną. Październik – zaprezentowanie pierwszego zmodernizowanego pojazdu serii SA132 o numerze 001. Przebudowie poddano także jednostki o numerach 003 i 004.
2016
1 maja – Unowocześnienie systemu powiadamiania o utrudnieniach. Pasażerowie mogą korzystać z aplikacji internetowej - wystarczy pobrać bezpłatną aplikację Komunikator iSMS. 1 października – Wejście w życie nowej oferty biletowej dla mieszkańców Wągrowca. „Bilet Wągrowiecki” to bezpłatna komunikacja autobusami Zakładu Komunikacji Miejskiej w Wągrowcu dla posiadaczy biletu miesięcznego Kolei Wielkopolskich.
29 kwietnia – Podpisanie wieloletniej umowy o świadczeniu usług publicznych w zakresie Wojewódzkich Kolejowych Przewozów Pasażerskich.
12
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
Po pierwsze – pasażer
RAPORT KOLEJOWY
Spółka Koleje Wielkopolskie od 2014 roku przeprowadza wśród pasażerów badania jakości świadczonych usług. Wyniki są jednoznaczne: oprócz dostępności i dogodnych rozkładów jazdy, pasażerowie zwracają uwagę na czystość w pojazdach i uprzejmość drużyny konduktorskiej. Wysoko oceniają także bezpieczeństwo, punktualność oraz łatwość zakupu biletu. Badania prowadzone są po to, aby jak najlepiej spełniać oczekiwania pasażerów. Wskazują dziedziny wymagające zmian i takie, w przypadku których należy dbać o to, aby ich jakość nie uległa pogorszeniu. W 2016 roku badania ankietowe prowadzone były w dniach od 18 do 24 kwietnia na wszystkich obsługiwanych przez Koleje Wielkopolskie liniach. Objęły próbą statystyczną 2,6 tys. osób. Najważniejsze wnioski: • pasażerowie Kolei Wielkopol-
skich to w większości osoby dojeżdżające do pracy lub szkoły (5 dni w tygodniu). W porównaniu do wyników badań z roku 2015 liczba osób dojeżdżających do/ze szkoły wzrosła o 7 proc do 32%, natomiast liczba osób dojeżdżających do/z pracy spadła o 9 proc. – 46%. • w dalszym ciągu pasażerowie Kolei Wielkopolskich najczęściej docierają na dworzec pieszo (46%), jednak nieznacznie wzrósł udział samochodu w codziennych dojazdach na stację/ przystanek kolejowy (+3%); • nadal najczęściej kupowane są
bilety miesięczne (63%); • dla pasażerów nadal najważniejszym elementem rozkładu jazdy jest częstotliwość połączeń – odnotowany został wzrost o 2 proc. w stosunku do październikowych badań 53%; • nieznacznie zmieniły się czynniki decydujące o wyborze pociągu Kolei Wielkopolskich: nadal najważniejszym czynnikiem jest dogodność połączenia (+1 proc.) 29%, wzrosło jednak znaczenie ceny biletu (+2 proc.), 19% • większość pasażerów (niemal 75%.) nie korzysta z żadnych ofert specjalnych oferowanych przez
W ogólny podsumowaniu, oceny pasażerów są dobre i bardzo dobre:
73% 75% 83% 84%
Uprzejmość i Dostosowarokładu dyspozycyj- nie jazdy do ność drużyny Pana(i) konduktorskiej oczekiwań
Forma wygłaszanych komunikatów głosowych
66%
60% 40%
53% 58% 69% 67%
81% 82% 71%
Czystość w pociągu
94% 94% 95% 95%
Punktualność odjazdu pociągu
94% 94% 97% 96%
95% 94% 96% 96%
Łatwość zakupu biletu
82% 85% 88% 89%
91% 90% 93% 94%
80%
87% 92% 93% 94%
100%
20% 0%
2014
Temeperatura w pociągu
marzec 2015
Bezpieczeństwo w pociągu
październik 2015
Koleje Wielkopolsce doceniane nie tylko przez pasażerów 2014 Srebrne Godło – Najwyższa Jakość Quality International Kapituła programu doceniła działania spółki Koleje Wielkopolskie na rzecz doskonalenia usług najwyższej jakości, a także realizację skutecznej polityki jakości z uwzględnieniem jej roli we wszystkich aspektach działalności, a zwłaszcza w zakresie przedmiotu
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
Otoczenie podczas podróżnych (dworzec kolejowy, perony)
kwiecień 2016
konkursowego zgłoszenia. Godło jest potwierdzeniem, że firma stosuje najwyższe standardy i stanowi element budowania przewagi konkurencyjnej. Solidna Firma 2014 Program Solidna Firma od momentu inauguracji w 2002 roku promuje, wspiera i nagradza polskie firmy za ich solidność, transparentność i konsekwencję w dążeniu do osiągania sukcesów. Tytuł przyznawany jest w ramach Programu Gospodarczo-Konsumenckiego Solidna Firma „Biała Lista”. Zgłoszone przedsiębiorstwa przechodzą trzyetapową weryfikację doko-
13
RAPORT KOLEJOWY Ocena czasu podróży pociągami Kolei Wielkopolskich w porównaniu z podróżą innym środkiem transportu (samochodem, autobusem)
51% 52% 49% 48%
20% 10% Bardzo dobrze
Dobrze
1% 0% 0% 0%
30%
1% 1% 1% 1%
40%
36% 38% 43% 44%
50%
51% 52% 49% 48%
60%
Źle
Bardzo Źle
Dostatecznie
październik 2014
marzec 2015
październik 2015
kwiecień 2016
nywaną przez ekspertów, konsumentów i partnerów programu. Spółka Koleje Wielkopolskie po raz pierwszy znalazła się w Programie. Otrzymała tytuł za terminowe regulowanie wszelkich zobowiązań oraz poszanowanie ekologii i praw konsumenta.
Koleje Wielkopolskie, zwiększyła się jednak liczba osób korzystających z ofert: Bus-Tramwaj-Kolej (+1 proc.) oraz Bilet Wielkopolski (+1 proc.), • największym uznaniem cieszy się wśród podróżnych czystość w pojazdach (96 proc. ocenia ją dobrze lub bardzo dobrze), uprzejmość drużyny konduktorskiej (95 proc.), bezpieczeństwo (96 proc.), ale także punktualność (94 proc. – poprawa w stosunku do poprzednich badań o 1 proc.) oraz łatwość zakupu biletu (94 proc. – poprawa o 1 proc.).
2015
cieszących się uznaniem klientów. Jest to wyróżnienie potwierdzające jakość usług oraz szczególną pozycję marki wśród klientów. Przy ocenie uwzględniane są dotychczasowe certyfikaty i wyróżnienia potwierdzające poziom metod zarządzania i kontroli jakości oraz świadczonych usług.
Medal Polskiej Przedsiębiorczości przyznawany jest w kategoriach Firma Roku oraz Marka Roku. Założeniem programu jest wyłonienie najlepszych firm w Polsce oraz promowanie dynamicznych, aktywnych przedsiębiorstw
Złote Godło – Najwyższa Jakość Quality International w kategorii QI SERVICES – usługi najwyższej jakości. Wręczenie medalu QI 2015 odbyło się 28 września, podczas Europejskiego Forum
14
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
Każdy ma wpływ na jakość usług, środowisko naturalne i bezpieczeństwo pracy
Poprawa wymaga zmian. Bycie doskonałym wymaga częstych zmian – twierdził Winston Churchill. Spółka Koleje Wielkopolskie nieustannie dąży do poprawy jakości usług, bezpieczeństwa, zarządzania. Odpowiedzią na wysokie oczekiwania była decyzja o wdrożeniu Zintegrowanego Systemu Zarządzania. W 2011 roku w spółce Koleje Wielkopolskie wdrożony został System Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS), potwierdzony wydanym przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego Certyfikatem Bezpieczeństwa. Jednak już w 2013 roku pojawiła się idea wdrożenia Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Początkowo zakładano wprowadzenie, obok funkcjonującego już SMS, systemów zarządzania jakością oraz bezpieczeństwem i higieną pracy. W trakcie prac dostrzeżono jednak potrzebę wprowadzenia czwartego komponentu – Systemu Zarządzania Środowiskiem. Pozwoliło
to bardziej kompleksowo spojrzeć na kwestię zarządzania spółką Koleje Wielkopolskie. Wdrożenie Systemu było procesem, który wiązał się z koniecznością dokonania zmian struktury organizacyjnej firmy i wymagał aktywnego zaangażowania się wszystkich pracowników. Na początku nie wszyscy byli zadowoleni z takiego obrotu spraw. Część pracowników obawiała się zwiększenia odpowiedzialności. Inni niepokoili się o dodatkowe obowiązki, np. związane ze zwiększeniem papierkowej roboty, służącej dokumentowaniu spełniania wymagań norm. Szybko okazało się jednak, że tych „papierków” wcale nie jest dużo więcej – dobrze funkcjonujący system, szczególnie środowiskowy, powinien przecież być i ekonomiczny, i proekologiczny. Prace ruszyły pełną parą. We wrześniu 2015 roku certyfikacji spółki dokonała niezależna firma certyfikująca
Jakości 2015. Gala Finałowa odbyła się w Warszawie. Złote Godło Najwyższa Jakość Quality International 2015 odebrał Włodzimierz Wilkanowicz – Prezes Zarządu spółki Koleje Wielkopolskie. Najwyższa Jakość Quality International jest projektem mającym na celu promowanie efektywnych metod zarządzania jakością w firmach i instytucjach oraz wskazanie firm i instytucji reprezentujących najwyższe standardy w zakresie zapewniania produktów lub usług na najwyższym poziomie.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
TÜV Rheinland. Wieloetapowy audyt potwierdził, że w Kolejach Wielkopolskich został wdrożony i działa Zintegrowany System Zarządzania. W ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania w Kolejach Wielkopolskich funkcjonują cztery systemy: • zarządzania bezpieczeństwem (SMS), • zarządzania jakością (Norma PN-EN ISO 9001:2008), • zarządzania środowiskowego (Norma PN-EN ISO 14001:2004) • zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (Norma PN-N18001:2004). Pierwszy rok funkcjonowania Zintegrowanego Systemu Zarządzania był okresem, który obfitował w liczne audyty i kontrole wewnętrzne. Realizowane były szkolenia pracowników, wdrażano projekty mające na celu angażowanie zatrudnionych osób w funkcjonowanie Systemu. Ciągłe doskonalenie trwa do dziś. Spółka zakłada, że pracownik powinien mieć świadomość, że ma wpływ na jakość świadczonych usług, środowisko naturalne i bezpieczeństwo pracy.
Solidna Firma 2015 Certyfikat Solidna Firma to specjalne wyróżnienie poświadczające rzetelność i wiarygodność przedsiębiorstwa, dlatego jesteśmy dumni, że po raz kolejny doceniono nasze działania w tak wymagającej branży, jaką są kolejowe przewozy pasażerskie.
15
RAPORT KOLEJOWY Dzięki inicjatywie Koordynatora ds. bezpieczeństwa i higieny pracy wdrożono projekt „Zanim zdarzy się wypadek przy pracy”. Ma on na celu pogłębienie świadomości pracowników i zwrócenie większej uwagi na otaczające środowisko pracy. Udostępnione zostały skrzynki, do których pracownicy mogą wrzucać zgłoszenia wszelkich sytuacji potencjalnie wypadkowych. Uwagi można zgłaszać również telefonicznie lub drogą elektroniczną. Aby zdopingować pracowników do zgłaszania sytuacji potencjalnie wypadkowych wprowadzono system zachęt. Zespół, składający się z pracownika służby bhp oraz przedstawicieli pracodawcy, ocenia poszczególne zgłoszenia i wybie-
ra to, które najbardziej przyczyniło się do poprawy warunków pracy. Na koniec roku, spośród „kwartalnych laureatów”, losowany jest pracownik, który dodatkowo zostaje nagrodzony przez pracodawcę.
Postępowania powypadkowe
Tematyka bezpieczeństwa i higieny pracy oraz spraw dotyczących ochrony przeciwpożarowej regularnie pojawia się na łamach spółkowej gazetki „Szlak Wielkopolski”. W rubryce „BHPoż” publikowane
Nadzór nad dokumentacją Zarządzanie ryzykiem
Zarządzanie kryzysowe
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM Nadzór nad kwalifikacjami pracowników
Symbol Komunikacji Kolejowej 2015 Bezpieczeństwo, punktualność, wygoda podróży – to główne atuty Kolei Wielkopolskich, symbolu odrodzenia pasażerskiej komunikacji szynowej, a zarazem pioniera organizacyjnej restrukturyzacji publicznego pasażerskiego transportu szynowego w Polsce, które od 2009 r. zapewniają w sposób gwiaździsty dojazd do aglomeracji poznańskiej ze wszystkich kierunków.
16
Kontrola i audyt
Nadzór nad utrzymaniem pojazdów kolejowych
Firma Godna Polecenia Wyróżnienie to przyznane zostało za wybitny profesjonalizm w świadczeniu szerokiej gamy usług, w tym w szczególności kolejowych przewozów pasażerskich, realizowanych w oparciu o jasno określoną wizję i strategię rozwoju, szczegółową analizę potrzeb klienta.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
POLITYKA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA Koleje Wielkopolskie realizując powierzone zadania, zobowiązują się nieustannie doskonalić Zintegrowany System Zarządzania, mając na celu bezpieczeństwo pasażerów, pracowników oraz innych uczestników w ramach realizowanych przewozów. Naszym celem jest zachowanie wysokiej jakości świadczonych usług, wykazywanie stałej troski o klientów, pracowników, a także powierzone mienie i środowisko naturalne. Przygotowane i wdrożone zasady realizacji procesu przewozowego zmierzają do zapewnienia najwyższego poziomu bezpieczeństwa, przy jednoczesnej dbałości o jakość świadczonych usług i ochronę środowiska. Ciągłe doskonalenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania to gwarancja bezpiecznego i odpowiedzialnego funkcjonowania Spółki dziś i w przyszłości. To również realne korzyści dla nas, naszych pasażerów, innych uczestników rynku kolejowego oraz środowiska. Na każdym pracowniku naszej organizacji, bez względu na rodzaj, charakter i miejsce pracy, ciąży obowiązek pełnej znajomości i wyznaczania priorytetów bezpieczeństwa, celów środowiskowych, jakościowych, przeciwpożarowych oraz BHP. Poprzez wdrożony Zintegrowany System Zarządzania zobowiązujemy się do: 1. Zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów w trakcie przewozu. 2. Zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom procesu przewozowego (innych przewoźników, zarządców infrastruktury, podwykonawców). 3. Identyfikacji oraz dążenia do realizacji potrzeb i oczekiwań. 4. Prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz innymi wymaganiami do realizacji których zobowiązana jest Spółka. 5. Zapobiegania wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym i zdarzeniom potencjalnie wypadkowym. 6. Zapobiegania emisji zanieczyszczeń do środowiska oraz minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko. 7. Efektywnego zarządzania zespołami pracowników, a w szczególności ciągłego doskonalenia kwalifikacji oraz uwzględnienia ich roli oraz zaangażowania do działań na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy, środowiska, bezpieczeństwa przewozów oraz jakości świadczonych usług. 8. Utrzymywania najwyższych standardów utrzymania taboru, ciągłego doskonalenia w tym zakresie oraz zapewnienia prawidłowego funkcjonowania procesów pomocniczych. 9. Dobrej współpracy z innymi przewoźnikami, zarządcami infrastruktury kolejowej i innymi przedsiębiorcami w ramach realizacji wspólnych celów bezpieczeństwa. 10. Osiągnięcia zadowalających poziomów wskaźników bezpieczeństwa oraz harmonijnego i dynamicznego rozwoju Spółki. Tak zdefiniowaną politykę bezpieczeństwa zobowiązujemy się wraz z całą załogą realizować poprzez ciągłe doskonalenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Zarząd Koleje Wielkopolskie sp. z o.o. są felietony, które – niekoniecznie w sposób poważny – starają się przybliżyć pracownikom bardzo poważne sprawy. Deklaracja kultury bezpieczeństwa, podpisana przez Zarząd spółki, to kolejne przedsięwzięcie mające angażować pracowników. Spółka wprowadziła formularz zgłoszeniowy, poprzez który pracownik ma możliwość powiadomienia o zagrożeniach lub zdarzeniach, z którymi spotkał się podczas wykonywania obowiązków służbowych, na zaistnienie których wpływ mógł
mieć również sposób postępowania tego pracownika. Praca jaką pracownicy włożyli w budowanie Systemu przynosi wymierne efekty. Wnioski wynikające z analizy zdarzeń pozwalają na podjęcie działań zapobiegawczych i naprawczych. Podobnie jest w przypadku zarządzania jakością. Spółka rejestruje wszystkie reklamacje – prowadząc nadzór nad powstającymi niedoskonałościami, analizuje wnioski i skargi klientów złożone zarówno w formie pisma, jak i drogą e-mailo-
2016 Godło – Najwyższa Jakość Quality International (Perła QI) Wręczenie medalu QI 2016 odbyło się 29 września br. podczas Europejskiego Forum Jakości 2016. Gala Finałowa odbyła się w Warszawie. Złote Godło Najwyższa Jakość Quality International 2015 odebrał Marek Nitkowski – Członek Zarządu spółki Koleje Wielkopolskie oraz Piotr Malarski – pełnomocnik Zarządu ds. bezpieczeństwa.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
wą. Wnioski wynikające z analizy są wykorzystywane do doskonalenia procesów. Dzięki wdrożeniu i integracji systemów funkcjonowanie spółki pozytywnie wpływa nie tylko na podróżnych, ale również na otaczające środowisko oraz środowisko pracy. Potwierdzeniem starań jest pozytywny wynik audytu nadzoru przeprowadzonego we wrześniu bieżącego roku przez TÜV Rheinland.
Program Najwyższa Jakość QI od 10 lat wspiera i inicjuje projakościowe postawy w firmach i instytucjach w naszym kraju. Godło Najwyższej Jakości jest skutecznym elementem budowania przewagi konkurencyjnej. Podczas Gali wręczono nagrody w trzech kategoriach: Produkt, Usługa oraz System Zarządzania. Dziesiąta edycja odbyła się pod patronatem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Polskiego Komitetu Normalizacyjnego oraz Katedry Zarządzania Jakością Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
17
RAPORT KOLEJOWY
Zawsze z mieszkańcami: w chwilach radości, ale i zadumy Koleje Wielkopolskie – jako przewoźnik regionalny – angażują się w życie społeczności lokalnych. Wspomagają przedsięwzięcia partnerów informacyjnie, prowadzą kampanie społeczne oraz działania, które ułatwiają pasażerom udział w projektach.
Oczywiste jest, że spółka, która wyrosła z samorządu, dba o pielęgnowanie historii i tradycji regionu. Koleje Wielkopolskie obecne są wszędzie tam, gdzie odbywają się najważniejsze dla mieszkańców wydarzenia, także kulturalne i sportowe.
18
Co roku w grudniu setki poznaniaków biorą udział we współorganizowanej przez spółkę inscenizacji przyjazdu do Poznania Jana Ignacego Paderewskiego. W 1918 roku to wydarzenie wywołało euforię mieszkańców i stało się impulsem
do wybuchu zrywu niepodległościowego. Aby upamiętnić to wydarzenie, co roku Paderewski (w tę rolę wciela się aktor) przyjeżdża na Dworzec Letni specjalnym pociągiem prowadzonym przez lokomotywę parową co roku przemawia do tłumu zgromadzonych osób, tym razem dając sygnał do rozpoczęcia uroczystości rocznicowych. W związku z tą inscenizacją Koleje Wielkopolskie przygotowują Dworzec Letni na przyjazd Paderewskiego. Inscenizacja to nie wszystko – aby oddać należytą cześć bohaterom tamtych czasów pracownicy drużyn konduktorskich oraz kasjerzy Kolei Wielkopolskich przypinają do mundurów biało-czerwone rozetki. Udział spółki w wydarzeniach upamiętniane jest także na specjalnej kartce okolicznościowej. Koleje Wielkopolskie biorą również udział w obchodach rocznicowych innego, bardzo ważnego nie tylko dla poznaniaków, ale i wszystkich Polaków wydarzenia. Aby upamiętniać
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
wydarzenia Poznańskiego Czerwca 1956 spólka na stałe współpracuje z Muzeum przypominającym Powstanie Poznańskie. Promocja wydarzeń kulturalnych, odbywających się w Wielkopolsce, to również istotny element działań spółki. Na monitorach w pojazdach Kolei Wielkopolskich regularnie zamieszczane są informacje od instytucji samorządowych i środowisk kulturotwórczych poszczególnych gmin i miast. Wyświetlane są m.in. wiadomości z Muzeum Narodowego w Poznaniu, Teatru Nowego w Poznaniu, Teatru Miejskiego w Gnieźnie, Galerii Arsenał w Poznaniu, Wrzesińskiego Ośrodka Kultury, Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Zbąszyńskiego Centrum Kultury. Koleje Wielkopolskie uruchamiają specjalne pociągi dla miłośników historii chcących obejrzeć coroczny multimedialny spektakl na terenie Starego Probostwa w Murowanej Goślinie. Dodatkowe składy wyjeżdżają na trasy także m.in. z okazji
Dnia Dziecka, Festynu „Pyra Poznańska”, Dni Pary, Parady Lokomotyw itd. Ponadto co roku wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego, gminą Komorniki, Gminnym Ośrodkiem Kultury w Komornikach oraz Parafią pw. św. Jadwigi Śląskiej w Poznaniu organizowana jest wycieczka połączona z rodzinnym piknikiem. Mali pasażerowie (wspólnie z opiekuna-
RAPORT KOLEJOWY
mi) mogą wybrać się w podróż pociągiem i zwiedzić lokomotywownię w Wolsztynie, Muzeum Pożarnictwa w Rakoniewicach. Koleje Wielkopolsce ściśle współpracują z największym klubem sportowym w Wielkopolsce – Lechem Poznań. W pociągach można więc znaleźć informacje o najbliższych meczach rozgrywanych na stadionie przy ul. Bułgarskiej. Pracownicy drużyn konduktorskich niejednokrotnie udostępniali czapki konduktorskie dzieciom które wyprowadzają piłkarzy na murawę. Spółka jest też partnerem drużyny TS Basket Gniezno i corocznego Międzynarodowego Turnieju Koszykówki organizowanego w Gnieźnie. Z myślą o bezpieczeństwie podróżnych spółka przystąpiła do kampanii „Bezpieczny Przejazd”, której celem jest propagowanie zasad bezpiecznego przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych. Okazuje też realne wsparcie potrzebującym, prowadząc – wspólnie z Kolejarską Służbą Krwi – akcje krwiodawstwa.
Symbol skutecznego zarządzania 2016 Wręczenie medalu odbyło się 23 listopada bieżącego roku w Katowicach. Zdaniem kapituły zarząd Kolei Wielkopolskich – jednej z pierwszych kolejowych spółek samorządowych w Polsce, odniósł znaczący sukces poprzez unowocześnienie taboru, optymalizację połączeń, znaczącą poprawę komfortu podróży pasażerów przy jednoczesnej optymalizacji kosztów działania.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
19
RAPORT KOLEJOWY
Wielkopolskie dla Młodzieży Świata Wraz z całą grupą z Kalisza dziękujemy serdecznie za organizację naszego przejazdu do Krakowa na Światowe Dni Młodzieży w tym roku.
„Nie spodziewaliśmy się, że będziemy mogli podróżować tak wygodnie i tak szybko dotrzeć na miejsce! Podróż pociągiem pozostanie jednym z wielu miłych wspomnień” – taka wiadomość to najlepsze potwierdzenie, że udział Kolei Wielkopolskich w ŚDM zakończył się sukcesem. A podobnych podziękowań spółka otrzymała znacznie więcej”. Koleje Wielkopolskie rozpoczęły przygotowania do 31. Światowych Dni Młodzieży w czerwcu 2015 roku. Aby potwierdzić wysoki poziom przygotowania do tego zadania, przed wydarzeniem – wraz ze służbami ratunkowymi, Strażą Ochrony Kolei, PKP Polskie Linie Kolejowe i PKP Energetyka – przeprowadzone zostały ćwiczenia związane ze współdziałaniem podczas wystąpienia zagrożenia o charakterze terrorystycznym. 23 lipca br. zainaugurowano akcję „Wielkopolskie dla Młodzieży Świata”, której celem było zapewnienie bezpiecznego przewozu młodzieży do Krakowa. Do 2 sierpnia zorganizowano 35 pociągów, które przewiozły ok. 7 tys. pielgrzymów z diecezji poznańskiej, gnieźnieńskiej, kaliskiej, włocławskiej oraz wielu gości z zagranicy. Wśród pasażerów była grupa 20 osób o ogra-
20
niczonej sprawności ruchowej, którymi pracownicy spółki opiekowali się szczególnie – Wdzięczności w ich oczach nigdy nie zapomnimy – wspominają. Pociągi specjalne: • 23 lipca – trzy pociągi, które zabrały pielgrzymów z Gniewkowa do Gniezna, • 24 lipca – dwa pociągi z Inowrocławia, trzy z Poznania, • 25 lipca – dwa pociągi z Poznania, • 28 lipca – dwa pociągi z Poznania, jeden z Koźmina, jeden z Kalisza, • 29 lipca – trzy pociągi z Poznania, dwa z Inowrocławia, • 30 lipca – jeden pociąg z Poznania. Pojazdy Kolei Wielkopolskich pojawiły się na stacjach, które dotychczas nie były obsługiwane przez tego przewoźnika m.in: w Jarocinie, Kaliszu, Koźminie, Inowrocławiu, Gniewkowie oraz na stacji Kraków Główny. Na stacjach w Poznaniu, Inowrocławiu i Ostrowie Wlkp. w godzinach wieczornych i nocnych uruchomione zostały mobilne punkty informacyjne i pomocy dla pielgrzymujących. Wszystkie pociągi powrotne do Wielkopolski wyruszyły w podróż ze stacji Kraków Bieżanów, na którym również
uruchomiony został specjalny punkt obsługi podróżnych. Przewóz pielgrzymów zorganizowany był we współpracy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Archidiecezji Poznańskiej oraz spółki Koleje Wielkopolskie. Powodzenie tego przedsięwzięcia nie byłoby możliwe bez bardzo dobrej współpracy i wielkiej życzliwości ze strony spółek Przewozy Regionalne i PKP Intercity, które wspierały działania Kolei Wielkopolskich w trakcie przygotowań. Do zrealizowania tego działania przyczynili się także inni przedsiębiorcy i spółki przewozowe. Jednym z elementów przygotowania procesu przewozowego była np.: realizacja długotrwałego procesu zapoznawania szlaków kolejowych dla maszynistów, którzy dotychczas nie prowadzili pojazdów kolejowych na tych odcinkach linii. Dodatkowo aby zabezpieczyć płynność procesu przewozowego, szczególnie w sytuacji wystąpienia awarii pojazdu oraz zdarzeń na szlaku, spółka uruchomiła mobilny serwis techniczny oraz we współpracy z Kolejami Śląskimi zorganizowano system dyżurów członków komisji wypadkowych.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY
Nowa rola Samorządu Województwa Rola Organizatora kolejowych przewozów regionalnych w wielu województwach zmieniła się od chwili wejścia w życie ustawy o transporcie kolejowym i ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Te akty prawne miały kluczowe znaczenie dla usług o charakterze publicznym a szczególne w kwestii zaspokajania oczekiwań transportowych społeczności lokalnej jednego z podstawowych zadań samorządu województwa. Przez minione lata wraz z wzrostem oczekiwań klientów – mieszkańców regionu wykształcał się model organizowania kolejowych przewozów pasażerskich. Wielkopolska poszukując najlepszego rozwiązania zapewniającego maksymalne wykorzystanie zaangażowanych środków przystąpiła do projektu budowy własnego podmiotu – kolejowej spółki przewozowej. Uruchomienie projektu nie byłoby możliwe bez szerokich działań inwestycyjnych szczególnie w obszarze zakupów nowoczesnego kolejowego taboru pasażerskiego. Pomimo, że do 2011 roku samorząd województwa wielkopolskiego posiadał znaczną ( jak na tamten czas ) liczbę spalinowych pojazdów kolejowych, pozostało wiele linii kolejowych trakcji elektrycznych na których dominował EN 57, pojazd tak znany podróżującym z domu do pracy i szkoły – niestety
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
nie cieszący się takim samym powodzeniem jak pierwsze pojazdy tej serii wyprodukowane jeszcze w latach 60 – tych minionego wieku. Zarząd Województwa podejmuje bardzo ważną decyzje jakim była zakup 22 Elektrycznych Zespołów trakcyjnych EN 76. Doświadczenia innych przewoźników wskazywały, że dla pozyskania kolejnych klientów kolejowego podróżowania konieczne jest zapewnienie parametrów takich jak czas przejazdu i wysoki komfort podróżowania. Zadysponowanie z WRPO środki na modernizacje linii z Poznania do Wągrowca i Wolsztyna były odpowiedzią na te oczekiwania . Po zakończeniu modernizacji odcinków linii, można poznawać efekty w postaci krótszej i komfortowej podróży a co za tym idzie zwiększonej liczby pasażerów . Badania prowadzone przez Organizatora przewozów oraz Koleje Wielkopolskie wskazują jak wielka liczba osób zamieniała swój dotychczasowy środek transportu na kolej regionalną . Wprowadzane sukcesywnie na odcinek linii Poznań – Kutno i Poznań Zbąszynek, zakupione w Pesa Bydgoszcz biało czerwone pojazdy to efekt sprawnego poszukiwania rozwiązań dla pozyskania nie tylko przewagi konkurencyjnej ale także zdobycia zaufania kolejnych grup podróżujących , aby kolejnego dni ponownie skorzystali
ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
z usług przewozowej nowoczesnym pojazdem. Nie bez znaczenia są konsultacje z obecnymi i potencjalnymi klientami. To wspólne decyzje klienta , Organizatora Przewozów i Przewoźnika właśnie na linii Poznań – Wągrowiec i Poznań – Wolsztyn doprowadziły do pełnego wykorzystania zdolności przewozowej tych linii. Doświadczenia po 5 latach działalności Kolei Wielkopolskich i wojewódzkiego Organizatora Przewozów to nie tylko tabor i tor kolejowy o wysokich parametrach, ale także obszar oferty przewozowej budowanej przecież dla dwóch przewoźników regionalnych ( KW i PR) działających w na terenie województwa. Wspólne taryfy, wzajemna sprzedaż biletów handlowa integracja z przewoźnikami miejskimi w Poznaniu, Gnieźnie i Wągrowcu to także modele działań samorządu województwa dla zapewnienia jeszcze większej popularności kolejowego publicznego transportu zbiorowego w ramach systemów transportowych działających w Wielkopolsce. Działania podejmowane na różnych płaszczyznach tego rynku wymuszają także poszukiwanie rozwiązań w przypadku pojawienia się przeszkód w realizowaniu przewozów koleją. Przykładem są prace modernizacyjne i remontowe realizowane przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Wielokrotna zmiana rozkładu jazdy a w zasadzie budowa nowej siatki połączeń dogodnych dla największej grupy klientów, to także permanentna współpraca Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Kolei Wielkopolskich i Zarządcy linii kolejowych, która pomimo wielu trudności osiąga pozytywne efekty. Minione 5 lat działalności Spółki potwierdzają, że zmiana roli samorządu województwa z instytucji definiującej krajowego przewoźnika na Organizatora Przewozów obecnego na wielu etapach realizowanego procesu przewozowego przez Spółkę Samorządową to pozytywne efekty dla wszystkich uczestników tego rynku.
21
RAPORT KOLEJOWY
KALEJDOSKOP PRACOWNICZY
Prezes Zarządu Włodzimierz Wilkanowicz, Członek Zarządu
Marek Nitkowski
Dyrektorzy Pionów - Marek Pawicki, Krzysztof Ryfa
Wydział Handlu i Marketingu
Biuro Zarządu
Dyspozytura
Wydział Utrzymania
22
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
KALEJDOSKOP PRACOWNICZY Wydział Eksploatacji
Wydział Zamówień Publicznych
Wydział Controlingu
Wydział Finansów Zespół Ochrony Środowiska
Wydział Spraw Pracowniczych
Zespół Pełnomocnika ds. Bezpieczeństwa
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
BHP
Wydział Kontroli i Audytu
Kierowca
23
RAPORT KOLEJOWY
Bez współpracy nie byłoby sukcesu W ciągu lat działania, drogi Kolei Wielkopolskich krzyżowały się z drogami wielu osób, firm i instytucji. Większość z nich miała niebagatelny wpływ na rozwój i obecny kształt spółki. Współpracę z dostawcami i podwykonawcami Koleje Wielkopolskie opierają na relacjach partnerskich, a jej głównym celem jest zapewnienie najwyższych standardów BHP, jakościowych, środowiskowych i wysokiej efektywności działania. Za dotychczasową współpracę Koleje Wielkopolskie szczególnie dziękują firmom i instytucjom:
Radzie Nadzorczej spółki Koleje Wielkopolskie Za zrozumienie potrzeb spółki i odwagę w akceptowaniu decyzji inwestycyjnych, dbałość o ciągły rozwój samorządowego przewoźnika.
Departamentowi Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego W szczególności Panom Dyrektorom Jerzemu Krygierowi i Henrykowi Szczefanowiczowi. Za doskonale układającą się współpracę w ramach organizowanych przewozów pasażerskich, za szybkie reagowanie na potrzeby pasażerów i dbałość o pozyskiwanie pojazdów kolejowych, z których korzystają Koleje Wielkopolskie.
Urzędowi Transportu Kolejowego W szczególności pracownikom Oddziału Terenowego UTK w Poznaniu. Za nieustanną dbałość o wysoki standard bezpieczeństwa usług świadczonych przez Koleje Wielkopolskie, zrozumienie dla popełnianych błędów oraz wskazywanie drogi do doskonałości.
Polskim Kolejom Państwowym SA W szczególności Oddziałowi Gospodarowania Nieruchomościami w Poznaniu. Za to, że spółka mogła korzystać, a w niektórych przypadkach – nabyć obiekty niezbędne do prowadzenia działalności utrzymaniowej. Liczymy na dalszą, równie udaną współpracę.
PKP Polskim Liniom Kolejowym SA Za dostęp do infrastruktury kolejowej i możliwość realizowania przewozów na torach sieci PKP PLK. Za możliwość korzystania z systemów informatycznych, które usprawniają pracę pomiędzy przewoźnikiem a zarządcą infrastruktury kolejowej. Za współpracę przy podnoszeniu standardów bezpieczeństwa przewozów.
Komendzie Regionalnej Straży Ochrony Kolei w Poznaniu Za doskonałą współpracę w zakresie podnoszenia bezpieczeństwa podróżnych i pracowników spółki nie tylko na szlaku kolejowym.
24
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
RAPORT KOLEJOWY
PKP Cargo SA – Zakładowi Zachodniemu w Poznaniu Za wieloletnią współpracę oraz udostępnienie obiektów w Poznaniu i Lesznie, w których Koleje Wielkopolskie mogły serwisować swój tabor.
PKP Energetyce SA Za dostawy energii elektrycznej, niezbędnej do realizacji przewozów pojazdami elektrycznymi, a także koniecznej do eksploatacji obiektów technicznych. A w szczególności za wsparcie przy modernizacji i naprawach awaryjnych sieci na terenie naszych punktów utrzymania taboru.
Przewozom Regionalnym Sp. z o.o. A w szczególności Oddział Wielkopolski PR za pomoc w uruchomieniu pierwszych przewozów. Za współpracę dla zapewniania jak najlepszej kolejowej oferty przewozowej dla mieszkańców Wielkopolski.
Miejskiemu Przedsiębiorstwu Komunikacyjnemu Sp z o.o. w Poznaniu Za pomoc i wsparcie w trudnych chwilach, czyli udostępnianie pojazdów i kierowców. Dzięki MPK Poznań pasażerowie Kolei Wielkopolskich nawet w sytuacjach kryzysowych docierają do celu podróży!
PESA Bydgoszcz SA Za terminowe dostawy nowoczesnych pojazdów EN76 „Elf”, SA132, SA134 oraz SA139 „Link” oraz modernizację pojazdów serii SA 108 - nowoczesne sylwetki tych pojazdów na stałe wpisały się w krajobraz Wielkopolski. Za współpracę w ciągłym doskonaleniu umiejętności serwisowych naszych pracowników.
NEWAG SA Za udaną próbę reanimacji pojazdów EN57 Akw oraz ciągłą gotowość dostaw swoich nowych produktów.
PETER RENZ Sp. z o.o. Za bezkonkurencyjne i nieustanne dążenie do utrzymania w wysokiej sprawności powerpack’ów w autobusach szynowych użytkowanych przez Koleje Wielkopolskie.
AVISTA spółka grupy Scheidt & Bachmann Za sprawdzony system sprzedażowy, dzięki któremu nabycie naszych biletów nie jest czynnością stresującą zarówno dla pasażerów, jak i kasjerów.
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016
25
RAPORT KOLEJOWY
ENTE Sp. z o.o. Za próbę pogodzenia technologii XX i XXI wieku.
GCI Sp. z o.o. Suchy Las Za bezinteresowne dzielenie się wiedzą oraz wsparcie informatyczne na każdym etapie rozwoju naszej spółki.
Sygnity Business Solutions S.A. (przed zmianą nazwy Max Elektronik S.A.) Za szybkie wdrożenie programu Max Business, który pozwala na skuteczne zarządzanie zasobami finansowymi i kadrowymi.
SOSNOWSKI Sp. z o.o. Sp. k. Za wyposażenie Punktu Utrzymania Taboru w urządzenia pozwalające na spojrzenie na tabor spółki z całkowicie bezpiecznej perspektywy.
Deierling i S-ka Sp. z o.o. Za dach nad głową, zrozumienie potrzeb lokalowych, zapewnienie wysokiego standardu obsługi nieruchomości.
Mieszkańcom Gminy Zbąszynek Reprezentowanym przez burmistrza Wiesława Czyczerskiego – za przyjęcie do lokalnej społeczności, przychylność i chęć świadczenia pomocy w rozwoju Punktu Utrzymania Taboru w Zbąszynku.
Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei Za pomoc w pozyskiwaniu kolejnych partnerów, dostawców, za promowanie nowoczesnych projektów wdrażanych przez Spółkę oraz stworzenie wielu szans na pozyskanie wiedzy o najnowszych rozwiązaniach w trakcie organizowanych konferencji.
DZIĘKUJEMY ZA 5 LAT WSPÓLNEJ PODRÓŻY
26
RAPORT KOLEJOWY NR 6/2016