2
á dü+∫ø£˝À... »qC≤>∑è‹ dü+bÕ<äøj ° T· + ãTs¡ΩHé e˙ ù|]≥ ø£oàs√¢ n\»&ç düèwæºdüTÔqï bÕøÏkÕÔHé Vü≤;uŸ>±] #·]Á‘·C≤„q+ (ø£<ä+ã+) Äs√>±´ìï#˚à Åd”Ô kÂuÛ≤>∑´ ∫Vü‰ï\T (eTVæ≤fi≤ C≤>∑è‹) ã\+˝Òì Á|ü‹|üøå±\T \ø£å mø£sê\ uÛÑ÷$T m+<äT≈£î ùdø£]düTÔqï≥T¢ ? eTq sêÅcÕº\T md”‡\ô|’ dæ|æm+ <ë&ÉT\T ÇkÕÔ+ãT˝Ÿ <ë&ÉT\T ` ≥Øÿ $|òü\ $<Ûëq |òü*‘·+ KØ|òt˝À e] n~Ûø£ ~>∑Tã&ç e÷sêZ\T (e´ekÕj·T+) ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+`»eT÷à ø£oàsY
` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` `
4 5 6 9 10 11 12 13 15 17 19 21
yêsêÔ $X‚cÕ\T ` y˚T<Û√ ñÁ>∑yê~ Cø°sY Hêj·Tø˘ ` áyês¡+ (ø£¬s+{Ÿ nô|ò’sY‡) ` >∑Ts¡T >√$+<é dæ+>¥ (<ÛësêyêVæ≤ø£`2) ` ¬s’‘·T\≈£î u≤dü≥ ` uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT (Á|ü‘˚´ø£ yê´dü+) ` mø£ÿ&çeø£ÿ&˚! (n+‘·s¡+>∑+) ` ∫qï ∫qï ∫qT≈£î\T (ø£<)ä∏ ` <ë] BbÕ\T ` |æ\¢\ Á|üX¯ï\T e÷qdæø£ m<äT>∑T<ä\≈£î dü+πø‘ê\T (u≤\´+) ` eèøå±\qT øö–*+#·Tø√ ` ns¡D≤´\qT ø±bÕ&ÉTø√ (|üsê´es¡D+) ` e÷≥≈£î e÷≥ ` eT+∫e÷≥ ` Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·eTT ` eTq jÓ÷>∑T\T ` ø=+#Ó+ ≥#Y˝À ñ+fÒ #ÓbÕÔ dü÷|üsY dü+&˚ (ãT*¢‘Ós¡) ` ÄVü‰sêìï m˝≤ e+&Ü* (Äs√>∑´+) ` |ü⁄düÔø£ düMTø£å ` Áø°&Ü C≤>∑è‹ ` u≤\ C≤>∑è‹ ` yês¡ |òü˝≤\T ` |ü<äs¡dü+ ` 106 `
22 23 24 26 28 30 32 35 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 48 49
Printed & Published by Nagol Sreenivas Reddy on behalf of Jagriti Prakashan Trust and printed at Kala Jyothi Process Ltd, 1-1-60/5, Musheerabad, RTC 'X' Road, Hyderabad-500 020. And published at Jagriti Bhavan, 3-4-228/4/1, Lingampalli, Kachiguda, Hyderabad -500 027. Editor : P.Venugopal Reddy. Ph : Editorial : 9959997204, Cir : 9959997013
18 18p˝… p˝…’,’,2016 2016
3
»q C≤>∑è‹ ‹s¡TeT\ ô|òÌ¢CÀHé Á|üø£≥q $s¡$T+#ê*
nqTø√e#·TÃ. ø±ì ôV’≤<äsêu≤<é eTTìdæ|ü˝Ÿ dü+düú˝ÀH˚ ˇø£ $uÛ≤>∑+ qT+&ç eTs√ $uÛ≤>±ìøÏ e÷]q+‘· e÷Á‘êq yê] \+#·>=+&ç‘q· + eTs√ $uÛ≤>∑+˝À |ü$Á‘· ‹s¡TeT\ øπ Áå ‘êìï bÂs¡$e÷qj·÷q XÊK yÓ+≥H˚ ªªH√ ô|¢’ò CÀHé>±μμ Á|ü<ä]Ù+#·ã&ÉT‘·T+<˚ ø±ì n+‘·+ ne«<äT. Á|üø£{Ï+#ê*. Væ≤+<ä÷ Ä\j·÷\ Ä>∑eT XÊÁkÕÔ\qT >ös¡$dü÷Ô, Væ≤+<äTe⁄\ ` &܈ˆ Á‹|ü⁄s¡H˚ì Vü≤qTe÷Hé#Í<ä] eTH√uÛ≤yê\T <Óã“‹q≈£î+&Ü bÂs¡$e÷qj·÷q XÊK ø=ìï s√E\ ÁøÏ‘·+ düe÷q uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ~X¯>± πø+Á<ä+ #˚dqæ Á|üø≥£ qqT yÓ+≥H˚ $s¡$T+#·Tø√yê*. ªªô|¢’ò CÀHé >±μμ Á|üø{£ ùÏ dÔ ‹s¡TeT\, ªπø+Á<äeT+Á‹es¡Z $düsÔ D¡ μ ãVüQfi¯ ñ<˚X› Ê´\‘√ dü+‘·]+#·T≈£îqï n+X¯+. ÁbÕ+‘ê\˝À ñ|ü]‘·\ s¡yêD≤ kÂø£s¡´+>± ñ+≥T+<äqï e÷≥ Á|üø£ÿq ô|&ç‘˚ uÛÁÑ <ä‘· <äècÕº´ ‹s¡TeT\≈£î ˇø£ düyê\T>± e÷s¡T‘·T+~. ‘·<qä T>∑TD+>± ñÁ>∑yê<ä Á|ü‹ <ëìì sê»ø°j·T+ #˚j·T&É+ düs¡«kÕe÷q´+. eTTK´+>± #·s¡Ã düàè‹>±] <ë&ÉT\T »]π> neø±X¯+ ñ+~ ø±e⁄q ‹s¡TeT\ |ü$Á‘·‘·qT ø±bÕ&ÉT‘·÷ eT+Á‹‘·«XÊK >∑T]+#˚. sêqTqï Hê\T¬>’<äT Á|üeTTK sêÁcÕº˝À¢ mìïø£\ T Bìì ªªH√ ô|ò’¢ CÀHé >±μμ Á|üø£{Ï+#ê*. ` ø£˝…¢≥¢ ns¡TDYkÕ>∑sY »s¡T>∑uÀ‘·THêïj·Tì eT+Á‹es¡+Z ˝À e÷s¡TŒ\T #˚XÊs¡ì, e÷qe eqs¡T\ XÊK eT+Á‹ $yê<ë\˝À ñqï+<äTq e÷s¡TŒ\T »]>±j·Tì ø=+<ä] n+#·Hê. @~ ã~©\‘√ n$˙‹ Ä–b˛‘·T+<ë? TÆHê πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ <ä÷s¡<äèw溑√ ªªdüeTÁ>∑ $ø±dü+, neø±X¯+ n+<ä]øÏ Áπ>≥sY ôV≤’ <äsêu≤<é eTTìdæ|˝ü Ÿ ø±s=ŒπswüHé ø£MTwüqs¡T >±s¡T {ÖqTbÕ¢ì+>∑T @yÓ n+<ë*μμ nì yÓTT<ä{kÏ Õ] bÕs¡y¢ TÓ +≥T˝À n&ÉT–&çq düuTÑÛ ´\≈£î ≈£L&Ü eT+Á‹ &çbÕsYºyÓT+≥T˝Àì nH˚ø£ eT+~ n~Ûø±s¡T\qT ‘·eT $uÛ≤>±\ qT+∫ Ç‘·s¡ ` |ü<äe⁄\T n+<ësTT. kÕe÷õø£ düeTs¡dü‘·` düe÷q uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ~X¯˝À $uÛ≤>±\≈£î ã~© #˚XÊs¡T. ø±s¡D+, Ms¡T ‘·eT kÕúHê\˝À #ê˝≤ø±\+ n+<ä]ø° neø±X¯+ Çe«&É+ »]–+~. düàè‹>±] $wüj·T+˝À bÕغ|üs¡+>±, qT+&ç bÕ‘·T≈£îb˛sTT n$˙‹, nÁø£e÷\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡ì. á ñ<√´>∑T\T Ç‘·πs‘·s¡ $wüj·÷\˝À yêø±Ã‘·Ts¡´+ >∑\ H˚Á‹. ø±e⁄q sêqTqï mìïø£\˝À ôV’≤<äsêu≤<äTqT <ë{Ï ãj·T≥≈£î b˛j˚Tyês¡T ø±<äT. @ $uÛ≤>∑+˝À ñHêï, yê] ùde\T $ìjÓ÷–+#·Tø√e#·Ãqï dü<äT<˚›X¯´+‘√ ø°\ø£ XÊK˝À e÷s¡TŒ ‘·eT n$˙‹ì kÕ–dü÷ÔH˚ ñ+{≤s¡T. á ã~© ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫ düVü≤»yÓTÆ+<˚ ø±ì Ç+<äT˝À yê<ä` $yê<ë\T ˝Òe⁄. ìC≤e÷u≤<é≈£î, Ä~˝≤u≤<é≈£î nsTT‘˚, n$˙‹øÏ ø=+‘·es¡≈£î •ø£å nì ` »e÷˝Ÿ|ü⁄sYø£sY >∑+>±<ÛäsY, ôV’≤<äsêu≤<é
C≤>∑è‹ yês¡|üÁ‹ø£ ø±sê´\j·T+˝À $$<Ûä $uÛ≤>±\ |üqT\ ì$T‘·Ô+ dü+Á|ü~+#·e\dæq yÓTTu…’˝Ÿ HÓ+ãs¡T¢
(ñˆˆ10 >∑+≥\ qT+&ç kÕˆˆ 5 >∑+≥\ eT<Û´ä e÷Á‘y· T˚ ) sêeTø£èwüí n&çàìdùÁ {º yÏ é y˚TH˚»sY 9440652115 ø±+‘êsêe⁄ düV‰ü j·Tø£ dü+bÕ<ä≈î£ &ÉT 9959997204 Hê>∑sêE düsT¡ ÿ´˝ÒwHü é y˚TH˚»sY 9959997013 uÛyÑ êì nøö+f…+{Ÿ 9959991278 |Á Dü ‘° · |Á Püò |òt Ø&ÉsY 9959991304
4
18 p˝…’, 2016
C≤>∑è‹øÏ ÄHé˝…’Hé˝À q>∑<äT &çbÕõ{Ÿ #˚ùdyê]øÏ dü÷#·q\T C≤>∑è‹ ÄHé˝H’… é møö+{Ÿ˝À #·+<ë &ÉãT“qT #Ó≈î£ ÿ <ë«sê ø±ì, &çbÕõ{Ÿ $TwüHé <ë«sê ø±ì, Ç+≥sYH{Ó Ÿ <ë«sê ø±ì &çbÕõ{Ÿ #˚dqæ yês¡T yÓ+≥H˚˚ Ä $esê\T, MT ∫s¡THêe÷, yÓTTu…˝’ Ÿ q+ãs¡T ‘·|Œü ìdü]>± C≤>∑è‹ Ä|òd” üT≈£î mdt.m+.mdt. <ë«sê ˝Ò<ë bò˛Hé <ë«sê ÁøÏ+~ HÓ+ãs¡≈¢ î£ ‘Ó*j·TCÒj÷· *. uÛÑyêì : 9959991278, sêeTø£èwüí : 9440652115
dü+bÕ<äø°j·T+
ø£oàsY˝À >=&Ée\T ` bÕø˘ <äTX¯Ãs¡´\T Væ≤EãT˝Ÿ eTTC≤Væ≤BHé ø£e÷+&ÉsY ãTsêΩHé e˙ ˇø£ rÁeyê~. yÓTT<ä{Ï qT+N
l <äTs¡Tàœ ÄcÕ&É X¯ó<ä∆ #·‘·Ts¡›• 18 p˝…’ 2016, k˛eTyês¡+
ndü‘√ e÷ dü<äZeTj·T ‘·eTk˛ e÷ CÀ´‹s¡ZeTj·T eTè‘√´sêà neTè‘·+>∑eTj·T ` ãèVü≤<ës¡D´ø√|üìwü‘Y
ø£oàsY˝À rÁeyê<ä ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·Tqïyê&˚. ø£oàsYqT uÛ≤s¡‘Y qT+&ç y˚s¡T #˚j·÷\ì Á|üj·T‹ïdüTÔqïyê&˚. n‘·qT uÛ≤s¡‘· ôd’q´+ m<äTs¡T ø±\TŒ\˝À Vü≤‘·eTj·÷´&ÉT. á dü+|òTü ≥q |üP]Ô>± uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ Ä+‘·s+¡ –ø£ düeTdü´. eTq <˚oj·÷+>∑ XÊU≤e÷‘·T´\T sê»Hê<∏édæ+>¥ Ä düeTdü´ |ü]cÕÿsêìøÏ ‘·>∑T Á|üj·T‘êï\T #˚düTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· Á|ü<Ûëì qπs+Á<äy÷Ó B ÄÁ|òøæ ± |üs´¡ ≥q eTT–+#·Tø=ì sê>±H˚ ø£oàsY dü+|òTü ≥q, ‘·<qä +‘·s¡ sê»ø°jT· |ü]D≤e÷\qT düMTøÏ+å ∫ ‘·>T∑ dü÷#·q*∫à düeTdü´ |ü]cÕÿsêìøÏ Á|üjT· ‘·ï+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. nsTT‘˚ ø£oàsY j·TTe‘·qT ‘·|ü⁄Œ<ë] |ü{ϺdüTÔqï bÕøÏkÕÔHé Áù|]‘· dü+düú\ ø±s¡D+>± ø£oàsY˝À ñÁ~ø£Ô‘· ø=qkÕ>∑T‘√+~. Ç<˚ n<äqT>± ø=ìï eT‘· X¯≈£îÔ\T ø£oàØ |ü+&ç≥¢ ìyêkÕ\ô|’ sêfi¯ó¢ s¡Te⁄«‘·THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\ ‘ê‘êÿ*ø£ ÄÁX¯j·÷\ô|’ sêfi¯fl <ë&çøÏ ~>∑T‘·THêïs¡T. sê»Hê<∏édæ+>¥ ø£oàs¡T sê»ø°j·T |üøå±\ Hêj·T≈£î\‘√, <˚X¯+˝Àì Á|ü<Ûëq sê»ø°jT· |üø±å \ H˚‘\· ‘√ dü+Á|ü~düTHÔ êïs¡T. C≤rj·T uÛÁÑ <ä‘ê dü\Vü‰<ës¡T&ÉT nõ‘Y <√e˝Ÿ ‘·q ÄÁ|òæø± |üs¡´≥qqT eTT–+#·Tø=ì eTT+<˚ dü«<˚XÊìøÏ #˚s¡Tø=ì Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·THêïs¡T. Ç~ Ç˝≤ ñ+fÒ bÕøÏkÕúHé Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·q eT÷s¡â‘ê«ìï eTs√kÕ] Á|ü<ä ]Ù+∫+~. eTT+u…’ <ë&ÉT\≈£î ‘√&ÉŒ&çq Vü≤|ò”CŸ düsT÷<é á dü+|òüT≥q\ HÓ|ü+‘√ uÛ≤s¡‘Yô|’ $wü+ Á>∑ø±ÿ&ÉT. bÕøÏkÕúHé Á|ü<Ûëì qyêCŸ wüØ|òt uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ô| ’, uÛ≤s¡‘· ôd’q´+ô|’ yê´K´\T #˚XÊ&ÉT. bÕøÏkÕúHé˝Àì uÛ≤s¡‘· ø£MTwüqsYqT |æ*∫ ìs¡düq ‘Ó*bÕs¡T. n+fÒ bÕøÏkÕúHé uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì Ä+‘·s¡+–ø£ $wüj·÷\˝À CÀø£´+ #˚dæø=q≥+ düŒwüºeTsTT+~. qyêCŸ wüØ|òt uÛ≤s¡‘· ôd’q´+ #·≥º e´‹πsø£+>± ø£oàsY Á|ü»\ô|’ <ë&ç #˚XÊs¡Hêï&ÉT. bÕøÏkÕÔHé≈£î n~ n\yê≥T. u…\÷∫kÕÔHé Á|ü»\ô|’ #·≥º e´‹πsø£+>± bÕø˘ ôdq’ ´+ <ë&ÉT\T #˚dTü +Ô ≥T+~. uÛ≤s¡‘Y Á|üC≤kÕ«eT´ <˚X¯+. ôd’q´+ Á|üuÛÑT‘·« Ä<˚XÊ\≈£î nqT>∑TD+>±H˚ |üì#˚düTÔ+~. ◊ø£´sê»´dü$T‹ >∑T]+∫ wüØ|òt e÷{≤¢&É≥+ ≈£L&Ü Vü‰kÕ´düŒ<äyÓTÆq $wüj·T+. bÕøÏkÕúHé Á|üuTÑÛ ‘·«+ u≤Vü‰≥+>± ø£oàsY Á|ü»\≈£î ‘√&ÉŒ&Ü\ì Vü≤|òC” Ÿ düsT÷<é nHêï&ÉT. ã\ Á|üjÓ÷>∑+‘√ ø£oàsY Á|ü»\qT nD∫ô|≥º˝Òs¡Hêï&ÉT. nsTT‘˚ bÕøÏkÕú Hé |”|ü⁄˝Ÿ‡bÕغ Hêj·T≈£î&ÉT _˝≤e‘Y uÛÑT{Àº »sê®Ø ` wüØ|òt Á|üø£≥q yÓ÷B`wüØ|òt ùdïVü‰ìøÏ qcÕºìï ø£\T>∑CÒdüTÔ+<äHêï&ÉT. n+fÒ Äj·Tq≈£îqï $»„‘· wüØ|òt≈£î ˝Ò<äHê˝≤? ˝Òø£ wüØ|òt bÕøÏkÕÔHé ôd’q´+ eT‘· >∑Ts¡Te⁄\ ø£ã+<Ûä Vü≤kÕÔ\ qT+&ç ãj·T≥|ü&É˝Òø£b˛‘·Tqï<äHê˝≤? bÕøÏkÕúHé rÁeyê<ëìøÏ düVü‰j·T|ü&ÉT‘·÷ <ëìì ˇø£ Äj·TT<Ûä+>± uÛ≤s¡‘Yô|’ Á|üj÷Ó –k˛Ô+~. bÕø˘ eTq n+‘·s‘Z¡ · e´eVü‰sê\ô|’ düŒ+~+#·≥+ Ä $wüj÷· H˚ï ãTTEe⁄ #˚k˛Ô+~. eTTK´+>± uÛ≤s¡‘· ôV’≤ ø£MTwüqsYqT |æ*|æ+#·&É+ nÁø£eT+. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ≈£L&Ü |üs√ø£å+>± uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« #·s¡´\qT $eT]Ù+#˚yês¡T ‘·eT <Û√s¡DÏì |ü]o*+#·T ø√yê*. uÛ≤s¡‘· ôd’Hê´ìï $eT]Ù+#·≥+ e÷qTø√yê*. á n<äqT #·÷dæ nÁø£eT+>± uÛ≤s¡‘˝Y ÀøÏ #=s¡ã&˚ rÁeyê<äT\qT ø£ìô|{Ϻ yê]ì •øÏ+å #ê*. uÛ≤s¡rj·TT\+<äs÷¡ uÛ≤s¡‘· ôd’Hê´ìøÏ |üP]Ô eT<䛑·TqT Á|ü{Ï+#ê*.
C≤>∑è‹ì Ç+≥sYHÓ{Ÿ˝À #·÷&É+&ç www.jagritiweekly.com
18 p˝…’, 2016
5
eTTK|üÁ‘· ø£<∏äq+
bÕøÏkÕÔHé. eT‘·+ ù|s¡T #Ó|ü⁄Œø=ì eTqT>∑&É kÕ–düTÔqï <˚X¯+. ùdïVü≤ Vü≤düÔ+ n+~+∫q uÛ≤s¡‘YqT ã÷∫>± #·÷|æd÷ü Ô dü«+‘· |Á »ü \qT eTuÛ´Ñ |ô &ÉT‘·÷ |üã+“ >∑&TÉ |ü⁄≈£î+≥Tqï <˚X+¯ . ñÁ>y∑ ê<ëìï |ü⁄{Ï+º ∫, Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± $düÔ]+#·{≤ìøÏ ø±s¡DyÓTÆq <˚X¯+. uÛ≤s¡‘Y˝À mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ m|ü⁄Œ&É÷ n\¢s¡T¢ düèwæº+#·&ÜìøÏ XÊj·TX¯≈£îÔ\ Á|üj·T‹ïdüTÔqï <˚X¯+. ã+>±s¡T ø£oàsY˝À ø£˝À¢\+ πs|æq <˚X¯+. Ç|üŒ{Ïø° nø£ÿ&É @<√ ˇø£ ù|s¡T‘√ n\¢s¡¢qT ¬s#·Ã>=&ÉT‘·÷ ‘·q |üã“+ >∑&ÉT|ü ⁄ø√yê\ì Á|üj·T‹ïdüTÔqï <˚X¯+.
Á|üdTü ‘Ô +· ø£oàs√¢ ãTs¡HΩ é e˙ ù|]≥ »s¡T>∑T‘·Tqï »]|æq~ ø±<äì ≈£L&Ü n+≥THêïsTT. n\¢s≈¢¡ î£ ≈£L&Ü bÕøÏkÕÔH˚ ø±s¡D+ nì Ç+≥*C…H‡é Ç+f…*C…Hé‡ esêZ\ e÷≥˝À¢ ì»+ ˝Òø£b˛‘˚.. esêZ\T n+≥THêïsTT. á ≈£îÁ≥ Ç|üŒ{ÏøÏ|ü⁄Œ&ÉT bÕø˘ Á|ü<ëÛ ì wüØ|òt uÛ≤s¡‘· uÛÁÑ <ä‘· ã\>±\ #·s´¡ \qT
6
18 p˝…’, 2016
m+<äT≈£î K+&ç+∫q≥T¢ ? ôV’≤ø£$TwüqsY kÕúsTT˝À ìs¡düqqT m+<äT≈£î ‘Ó*|æq≥T¢ ? meØ ãTs¡ΩHé e˙.. ãTs¡ΩHé e˙. ø£s&¡ TÉ >∑{qºÏ ñÁ>∑yê~. n‘·ì ‘·\ô|’ |ü~ùV≤qT \ø£\å ]yês¡T¶ ñ+~. n‘·qT |ü<√ ‘·s>¡ ‹∑ #·<Tä e⁄‘·÷+&É>±H˚ dü÷ÿ\T e÷H˚d,æ H˚s¡ ˝Àø£+˝ÀøÏ yÓ[b¢ ˛j·÷&ÉT. n‘·ìô|’ |ü\T ÁøÏ$Tq˝Ÿ øπ düT\THêïsTT. n‘·qT nH˚ø£eT+~ j·TTe≈£î\qT ñÁ>∑yê<ä+ yÓ’|ü⁄ q&ç|+æ #ê&ÉT. ø£oàsY ˝Àj·T˝À Væ≤+<ä÷ |ü+&ç‘T· \≈£î |ü⁄qsêyêdü+ ø£*Œ+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚ùdÔ s¡ø|Ô£ ⁄ü fÒsT¡ \T bÕs¡ ‘ êj· T ì $&û j Ó ÷ \T C≤Ø #˚ d æ eTØ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. 2013 ˝À <äøDåÏ ø£oàsY ˝Àj·T˝Àì Á{≤˝Ÿ e<ä› ñ+&˚ ãT#·÷ u≤˝≤ e<ä› sêÅwj º” T· s¬ |’ ˝æò Ÿ‡ »yêq¢ô|’ <ë&ç#d˚ æ q\T>∑T]ì bı≥ºqu…≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
` Á|üuÛ≤‘Y eT]ìï <ë&ÉT\T #˚kÕÔqì »eT÷à ø£oàsY b˛©dt\qT ôV≤#· à ]+#ê&É T . n+‘˚ ø ±<ä T . ø£ o às√¢ j · T ˝À ◊mdt◊mdt C…+&Ü\T yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± m>∑s¡&ÜìøÏ ø±s¡D+ n‘·H˚. n‘·qT ø£s¡&ÉT>∑{Ϻq bÕø˘ düeT]ú‘· ñÁ>∑yê<ä dü+düú Væ≤E“˝Ÿ eTTC≤Væ≤BHé ø£e÷+&ÉsY ≈£L&Ü. Ä+>∑¢ MT&çj·÷ Á|ü#ês¡ ‘·+Á‘·+ ø±˙ ‘·e÷cÕ>± n+‘·{Ï ø£s&¡ TÉ >∑{qºÏ ñÁ>∑yê~ ãTs¡ΩHé e˙ uÛ≤s¡‘· ôd’q´+ sêÅw”ºj·T ¬s’|òæ˝Ÿ‡ m<äTs¡T<ë&ç˝À #·ìb˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT ñÁ>∑yê<äT\ Á|ü#ês¡ ‘·+Á‘·+, yêfi¯¢ $÷&çj·÷ Á>∑÷|ü⁄\T M{Ï >∑T]+∫ Áyêj·T˝Ò<äT. ñÁ>∑yê<äT\ Á|ü#ês¡ ‘·+Á‘·+ $dæ]q e\˝À |ü&çq C≤rj·T $÷&çj·÷ nqã&˚ &Ûç©¢ Ç+^¢wüß $÷&çj·÷ ãTs¡ΩHé ˇø£ n+<ä>±&Éì, n‘·H√ Ä<ÛäTìø£ #˚>∑Ty˚sê nì, Äj·Tq dü+|üqï ≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~qyê&Éì, Äj·Tq ‘·+Á&ç eTT»|òsü Y nVü≤à<é e˙ ˇø£ dü÷ÿ\T Á|æì‡bÕ˝Ÿ nì, ‘·*¢ yÓTÆeT÷Hê eTT»|òüsY ˇø£ b˛dtº Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ nì, Äj·Tq nqïqT uÛÑÁ<ä‘ê <äfi≤\T eT≥Tºô|{Ϻq+<äTπø n‘·qT ñÁ>∑yê~ nj·÷´&Éì |ü<˚|ü<˚ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsTT. ãTs¡ΩHé nqï ñÁ>∑yê~ nì, n‘·qT b˛©düT\‘√ m<äTs¡T ø±\TŒ\˝À #·ì b˛j·÷&Éì e÷Á‘·+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ãTs¡ΩHé e˙ nH˚ ø£s&¡ TÉ >∑{qºÏ ñÁ>∑yê~ >∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. ø£oàsY ˝Àj·T˝À #·ìb˛sTTq Á|ü‹ ñÁ>∑yê~ >∑T]+∫ Ç+^¢wüß MT&çj·÷ Ç˝≤+{Ï eTdæ|üPdæ e÷πs&ÉTø±j·T #˚ùd ø£<∏ä\qT Á|ü#ês¡+ #˚jT· &É+ düs«¡ kÕ<Ûës¡D+ nsTT+~. ãTs¡ΩHé n+<ä+, n‘·ì ùdïVü≤|üP]‘· e´øÏÔ‘·«+, eTVæ≤fi¯˝À¢ n‘·ì bÕ|ü⁄˝≤]{° e+{Ï ø£<∏ä\T Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+ yÓTT<ä˝…’+~. ãsêâ<ä‘Y e+{Ï $÷&çj·÷ eTTKT´\ qT+∫, Ç+»˙sY s¡ w ” < é e+{Ï myÓ T à˝Ò ´ \T, e÷J
eTTK´eT+Á‹ ñeTsY nãT›˝≤¢, e÷y√sTTdüTº nqT≈£L\ eTVæ≤fi≤ ø±s¡´ø£sÔ¡ ø£$‘ê ø£èwüHí é e+{Ï yês¡T ãTs¡ΩHé ø√dü+ ø£˙ïs¡T ø±πsÃXÊs¡T. ø£oàsY˝À nD∫y˚‘·, n‘ê´#êsê\ |üs¡+|üs¡ ø=qkÕ>∑T‘·Tqï ø±s¡D+>± edüTqÔ ï ‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î ãTs¡ΩHé Á|ürø£ nHêïs¡T. Ç<˚ ø£<qä∏ T ˇø£ es¡+Z $÷&çj÷· ≈£L&Ü m+#·T≈£îì eTØ Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ϻ+~. yêdüÔyêìøÏ #·ìb˛e&ÜìøÏ ø=ìï >∑+≥\ eTT+<äT ãTs¡ΩHé e˙ C…Vü‰<é ù|]≥ Vü≤‘·´\qT, ã$Tj·÷Hé ãT<ä∆ $Á>∑Vü‰\qT <Ûä«+dü+ #˚j·T&Üìï, ˇkÕe÷ _Hé ˝≤&ÓHé es¡˝Ÿ¶ ÁfÒ&é ôd+≥sY ô|’ <ë&ç#˚j·T&Üìï düeT]ú+#˚ eT‘· Á|ü#ês¡≈£î&ÉT »ø°sY Hêj·Tø˘≈£î eT<䛑·T>± {°«{Ÿ #˚XÊ&ÉT. Ç~ n‘·ì ñÁ>∑yê<ä <Û√s¡DT\≈£î ì\Te⁄≥<ä›+ e+{Ï~.
ìC≤ìøÏ ø£oàsY ˝Àj·T˝À @<√ ˇø£ $<Ûä+>± ô|<ä› m‘·TÔq n\¢s¡¢qT ˝ÒeHÓ‘êÔ\ì >∑‘· ø=~› ø±\+>± ñÁ>∑yê<ä X¯≈£îÔ\T Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT. ákÕ] ô|<ä› m‘·TqÔ #=s¡u≤≥T |Á j ü T· ‘êï\T $|ò\ü eTj·÷´sTT. eTs√ yÓ’|ü⁄ »eT÷à ø±oàsY sêh+˝À Á|üC≤kÕ«eT´ ã<ä ∆ y Ó T Æ q Á | ü u Û Ñ T ‘· « + mìï¬ ø ’ |ü ì #˚ k ˛Ô + ~. bÕøÏkÕÔHé≈£î n+‘·sê®rj·T+>± nìï n+XÊ\ ˝Àq÷ #·T¬øÿ<äTs¡e⁄ ‘√+~.
nsTTq|üŒ{Ïø° ã+&ÉsêsTTøÏ n≈£î|ü#·Ã >∑T&ɶ #·T{Ϻ |ü$Á‘·‘·qT ÄbÕ~+∫q≥Tº ãTs¡ΩHé e˙ì #˚>∑Ty˚sê kÕúsTTøÏ m~–+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚d+æ ~ eTq Ç+^¢wßü MT&çj÷· . ø±oàsY n\¢s¡¢≈£î e˙j˚T ø±s¡De÷..? ãTs¡HΩ é #êe⁄qT kÕ≈£î>± rdüT≈£îì ø£oàsY ˝Àj·T˝À ô|<ä› m‘·TÔq Væ≤+dü #Ó\πs–+~. Ç~ yÓTT<ä{À¢ πøe\+ <äøÏåD ø£oàsY˝Àì Á{≤˝Ÿ, nq+‘·Hê>¥, |ü⁄˝≤«e÷, ne+‹|ü⁄sê\≈£î e÷Á‘·y˚T |ü]$T‘·+ nsTT+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· Á|üjT· ‘·ï |üPs¡«ø£+>± ñ‘·sÔ ¡ ø£oàsY˝Àq÷ |üì>∑≥Tº≈£îì á Væ≤+düqT yê´|æ+|ü #˚XÊs¡T. ñ‘·Ôs¡ ø£oàsY˝À ø£s¡÷Œ¤´ $~Û+#·ø£b˛e&É+
ñÁ>∑yê<ä nqT≈£L\ X¯≈£îÔ\≈£î ìsêX¯ ø£*–+∫+~. ø£s÷¡ Œ¤´ $~Û+#·øb£ ˛sTTHê nø£ÿ&É ñ<ä´eT+ ñ<Ûèä ‘·+>± ñ+<äì yês¡T dü+C≤sTTw”\T Ç#·TÃ≈£îHêïs¡T. ìC≤ìøÏ ø£oàsY ˝Àj·T˝À @<√ ˇø£ $<Ûä+>± ô|<ä› m‘·TqÔ n\¢sq¢¡ T ˝ÒeHÓ‘êÔ\ì >∑‘· ø=~› ø±\+>± ñÁ>∑yê<ä X¯≈£îÔ\T Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT. ákÕ] ô|<ä› m‘·TÔq #=s¡u≤≥T Á|üj·T‘êï\T $|òü\eTj·÷´sTT. eTs√ yÓ’|ü⁄ »eT÷à ø±oàsY sêh+˝À Á|üC≤kÕ«eT´ ã<äy∆ TÓ qÆ Á|üuTÑÛ ‘·«+ mìï¬ø’ |üì#˚k˛Ô+~. bÕøÏkÕÔH≈é î£ n+‘·sê®rj·T+>± nìï n+XÊ\˝Àq÷ #·Tø¬ ÿ<äTs¡e⁄ ‘√+~.
18 p˝…’, 2016
7
eTTK|üÁ‘· ø£<∏äq+ ñÁ>∑yê<äT\T e÷Á‘·y˚T #=s¡ã&ܶs¡T. 2015 ˝À #=s¡ ã &É ¶ y ê] dü + K´ 33. n+‘· ≈ £ î eTT+<ä ] dü+e‘·‡s¡+ 65 eT+~ e÷Á‘·y˚T #=s¡ã&ܶs¡T. e+<ä≈î£ ˝À|ü⁄ ñÁ>∑yê<äT\T ø£oàsYqT uÛ≤s¡‘Y qT+∫ @Hê&É÷ y˚s¡T #˚j·T˝Òs¡T. ø£oàØ Á|ü»\˝À m≈£îÿe eT+~ y˚sêŒ≥T≈£î eT<ä‘› T· <ës¡T\T ø±s¡T. bıs¡T>∑Tq bÕøÏkÕÔH˝é À |ü]dæ‘ú T· \qT #·÷dæq ‘·sT¡ yê‘· #ê˝≤eT+~ ø£oàØ\≈£î ø£fió¯ ¢ ‘ÓsT¡ #·T≈£îHêïsTT. m+‘· Á|üjT· ‘·ï+ #˚dHæ ê ø£oàsYqT uÛ≤s¡‘Y qT+∫ y˚s¡T #˚j·T˝ÒeTqï~ ≈£L&Ü n≥T bÕøÏkÕÔHøé ,Ï Ç≥T ø£oàØ\≈£L ‘Ó\TdüT. ø±ã{Ϻ ãTs¡ΩHé e˙ ù|]≥ Á|üjT· ‘·ï|üPs¡«ø£+>± yÓTT<ä˝q’… á n\¢sT¡ ¢ m≈£îÿe ø±\+ kÕ>∑eqï~ ≈£L&Ü ‘Ó*dæq<˚. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT Ç<˚ »]–+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü Ç<˚ »s¡T>∑uÀ‘·T+~. eTs=ø£ yÓ’|ü⁄ bÕXÊÑ·´ <˚XÊ\T >∑‘·+˝À ˝≤>± ø£oàsY >∑T]+∫ e÷{≤¢&≥ É + ˝Ò<Tä . yÓ÷B Á|üuTÑÛ ‘·«+ ˇø£ yÓ|’ ⁄ü ñÁ>∑yê<ä X¯≈î£ \Ô qT nD∫y˚k˛Ô+~. Ç+ø√ yÓ’|ü⁄ Á|ü»\ qT+∫ ñÁ>∑yê<ëìøÏ eT<䛑·T Áø£y˚T|” ‘·>T∑ ‘Z √+~. Çe˙ï ñÁ>∑yê<äT\≈£î y˚sêŒ≥Tyê<äT\≈£î ìsêX¯ ø£*–düTÔHêïsTT. B+‘√ sêfi¯ó¢ $dæπs |üìì @<√ $<Ûä+>± #˚|ü{≤º\ì ñÁ>∑yê<äT\T Á|üj·T‹ï düTÔHêïs¡T. ø±ã{Ϻ ø£oàsY ˝Àj·T˝À ø=+‘· ø£wüºø±\+ ñ+&˚ |ü]dæú‹ ñ+<äì eTT+<äTqT+#˚ Ç+≥*C…Hé‡ esêZ\T ≈£L&Ü }Væ≤dü÷Ô edüTÔHêïsTT. bÕøÏkÕÔHé Vü≤düÔ+ ø±ã{Ï º ãTs¡ Ω H é e˙ #êe⁄ e\¢ e∫Ãq ‹s¡T>∑Tu≤≥T ø±<äT Ç~. Ç~ ˇø£ |ü<∏äø£+ Á|üø±s¡+ Á|üj·T‘êï\T #˚dæ rdüT≈£îe∫Ãq ñ<ä´eT+. ãTs¡ΩHé e˙ πøe\+ ˇø£ kÕ≈£î e÷Á‘·y˚T. á ñ<ä´eT+
C≤>∑è‹ #·+<ë<ës¡T\≈£î $»„|Ôæ ‘·bÕ˝≤ XÊK yê] nuÛÑ´+‘·s¡+ y˚Ts¡≈£î bÕsƒ¡≈£î\≈£î |ü+ù| |üÁ‹ø£ô|’ eTTÁ~düTÔqï ∫s¡THêe÷ qT+&ç #·+<ë ø√&é HÓ+ãsY, #· + <ë ø±\+ ‘Ó * j· T CÒ ù d ˝… ’ q TqT ‘=\–+#êeTT. ø±e⁄q #· + <ë ø√&é HÓ + ãs¡ T qT, MT #· + <ë ø±˝≤ìï sêdæ ô|≥Tº ø √>∑ \ s¡ T . #· + <ë ø=qkÕ–+|ü ⁄ dü e Tj· T +˝À á $esê\qT C≤>∑ è ‹ ø±sê´\j·÷ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·÷*.
` y˚TH˚»sY
8
18 p˝…’, 2016
dü+<äs¡“¤+>± $ì|ædüTÔqï ìHê<ë\T á ñ<ä´eT+ yÓqTø£ bÕøÏkÕÔHé ñ+<äì düŒwüº+>± #ÓãT‘·THêïsTT. XÊ+‹ì ø√s¡T≈£î+≥Tqï ø£oàØ\T ìC≤ìøÏ ø£oàsY ˝Àj·T˝À ˇø£ ô|<ä› es¡Z+ XÊ+‹ì ø√s¡T≈£î+{À+~. Vü≤Ödt uÀ{Ÿ Ä|üπs≥s¡T¢, {≤ø°‡ Ä|üπs≥s¡T¢, ≥÷]»+ Ä|üπs≥s¡T¢, >∑TÁsê\T q&ç|æ+#˚yês¡T XÊ+‹ì ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. |üVü≤˝Ÿ >±yé, >∑T˝≤àsYZ e+{Ï ÁbÕ+‘ê˝À¢ ô|<ä› m‘·TÔq ≥÷]»+ Ä<Ûës¡+>± Áã‹πøyês¡THêïs¡T. yês¡T ≈£L&Ü ñ<ä´e÷\≈£î <ä÷s¡+>± ñHêïs¡T. yês¡T XÊ+‹ì ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. ø±˙ <äTs¡<äèwüº eXÊ‘·÷Ô lq>∑sY πø+Á<ä+>± |üì#˚ùd »s¡ï*düTº\T ‘·eT @C…+&Ü˝À uÛ≤>∑+>± ns¡dú ‘ü ê´\qT Á|ü#ês¡+ #˚dTü HÔ êïs¡T. »qe] qT+∫ pHé 2016 es¡ ≈ £ L π ø e\+ 39 eT+~
e´øÏÔ>∑‘· Çã“+<äT\‘√ düe÷» ø±sê´ìï Ä|üsê<äT! >∑Ts¡Te⁄>±] uÛ≤s¡´ nHês√>∑´+‘√ #·ìb˛sTT+~.
>∑Ts¡Te⁄ ÄyÓT n+‘˚´wæº ø±s¡´Áø£e÷\T |üP]Ô#˚dæ ‘·sê«‘· j·T<Ûë$~Û>± Ä s√E bÕsƒ¡XÊ\≈£î yÓ[fl bÕsƒê\T #ÓãT‘ê&ÉT! }s¡+>± ÄX¯Ãs¡´b˛sTT, n˝≤ u≤<Ûä‘√ bÕsƒ¡XÊ\≈£î m˝≤ sê>∑*>±s¡ì n&ÉT>∑T ‘ês¡T? n|ü⁄Œ&ÉT >∑Ts¡Te⁄ #ÓãT‘ê&ÉT : ªªHê uÛ≤s¡´ #·ìb˛e&É+ Hê e´øÏÔ>∑‘· $wüj·T+. H˚H=ø£ÿ&çH˚ u≤<Û ä | ü & É ‘ êqT. ø±ì bÕsƒ ê \T #Ó | ü Œ &É + düe÷»ø±s¡´+. Hê u≤<Ûeä \¢ $<ë´s¡T\ú ≈£î á s√E n+<äe\dæq C≤„q+ Ä–b˛sê<äT, n˝≤ Ä–‘˚ yês¡+‘ê u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. n~ Hê≈£î Çwüº+˝Ò<äT. ` yÓHÓï\ jÓ÷>∑j·T´
ªÄ<äs¡Ù Á|üC≤ Á|ü‹ì~Û l $.sêe÷sêe⁄μ |ü⁄düÔø±$wüÿs¡D dæøÏÿ+ e÷J >∑es¡ïsY dü«ØZj·T n+<ä]ø° m\¢|ü⁄Œ&É÷ n+<äTu≤≥T˝À $.sêe÷sêe⁄ Ä<ä s ¡ Ù e´øÏ Ô nì ñ+&˚yês¡ì, n‘·´+‘· ìsê&É+ãs¡‘·, |ü\Te⁄s¡T eø£\Ô T Äj·Tq e´øÏ‘Ô ê«ìï bÕغ|≥ü ,¢ Á|ü»\ n_Ûeè~∆|≥ü ¢ n+øÏ‘· ø=ìj·÷&Üs¡T. uÛ≤e+ >∑\ $•wüº e´øÏμÔ nì nHêïs¡T. >√bÕ\sêe⁄ sƒê≈£LsY kÕàs¡ø£ á ø±s¡´Áø£eT+˝À bÕ˝§Zqï øπ +Á<ä dü $ T‹ Ä<Û ä « s¡ ´ +˝À π ø X¯ e ø±]àø£ XÊU≤eT+Á‹ ã+&Üs¡ T yÓTyÓ÷]j·T˝Ÿ ñqï‘· bÕsƒ¡XÊ\˝À <ä ‘ êÔ Á ‘˚ j · T Á|ü d ü + –dü ÷ Ô ªªH˚ q T »]–q ø±s¡ ´ Áø£ e T+˝À ªªÄ<ä s ¡ Ù sê»ø° j · ÷ ˝À¢ ø±s¡ ´ ø£ s ¡ Ô > ± Á|ü C ≤ Á|üC≤Á|ü‹ì~Û l $.sêe÷sêe⁄μμ nH˚ Á|ü‹ì~Û>± m<ä>&∑ ÜìøÏ nìï $<Ûë˝≤ |ü⁄düÔø±ìï »dæºdt dæ.$.sêeTT\T düVü≤ø£]+∫q yês¡T $.sêe÷sêe⁄ Ä$wüÿ]+#ês¡T. nq+‘·s¡+ Äj·Tq Á|üdü+–dü÷Ô >±πsqì, ‘·q‘√ bÕ≥T m+<äs√ Hêj·T≈£î\qT ` ªes¡Tdü>± Hê\TZkÕs¡T¢ XÊdüqeT+&É*øÏ mìï¬øq’ r]Ã~~›q |òüTq‘· $.sêeTsêe⁄ >±]<˚μμ nì $.sêe÷sêe⁄ bÕغ ø±s¡´ø£s¡Ô\≈£î, Hêj·T≈£î\≈£î nHêïs¡T.
ø£<ä+ã+ Ç{°e* ø±\+˝À n+fÒ Hê\T¬>’<äT HÓ\\
øÏ+<ä≥ »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA $X¯«$<ë´\j·T+ ` ~©¢˝À <˚X¯ <äTs¡<äèwüºø£s¡eT÷, uÛ≤s¡rj·TT\≈£î $cÕ<äø£s¡eT÷ nsTTq dü+|òüT≥q\T es¡dü>± »]>±sTT. eTTK´+>± Ç+^¢wüß |üÁ‹ø£\T á <˚X¯Á<√Vü‰ìï, <äTsêàsêZìï ‘·|ü⁄Œ|ü&ÉT‘·÷ y˚˝…‹Ô #·÷|üø£b˛>±, yêø˘ kÕ«‘·+Á‘·´+ ù|]≥, d”«j·T uÛ ≤ e Á | ü ø £ ≥ q Vü ≤ ≈£ î ÿ ñ<ëÈ { Ï + #˚ ù | ]≥ düeT]ú+#êsTT. Ç~ n‘·´+‘· $cÕ<äø£s¡+. ˇø£ Ç+^¢wüß |üÁ‹ø£ nsTT‘˚ |üìø£≥Tº≈£îì á dü+|òüT≥ qqT uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À q÷‘·q X¯ø±s¡+uÛeÑ T˙, düø\£ |ü ⁄ s√>∑ e Tq uÛ ≤ eC≤\ <˚ o j· T , $<˚ o j· T y˚T<Ûëe⁄\qT ñ‘˚»Ô |üs∫¡ +<ä˙ yê´U≤´ì+∫+~. es¡Tdü>± ªÇ+≥s¡÷«´Vü‰μ\T Á|ü#·T]+#êsTT Ä+>∑|¢ ‹Áü ø£\T.
á dü+<äs¡“¤+>± Ä $X¯«$<ë´\j·T+˝À C≤rj·T‘· n+fÒ @$T{Ï? nì yêeT|üø£å #·]Á‘ê_Û e÷q e÷J |”sƒê~Û|ü‘·T\T, Ä#ês¡´ kÕ«eTT\T ñ|üHê´kÕ\T #˚dæ, <˚X¯+ ‘·T|ü⁄Œ e~*kÕÔeTì Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü*ø±s¡T. Ç+<äT˝À ÇsꌤHé Vü≤;uŸ nH˚ |üPsê« #ês¡T´&ÉT, á $X¯« $<ë´\j·T Á|ü‹wü˜\qT ÇqTeT&ç+|üCdÒ qæ yê&ÉT ˇø£sT¡ Hêïs¡T. Ç+ø± ø=+<äsT¡ ≈£L&Ü ñHêïs¡qTø√+&ç. yês¡T ≈£L&Ü ‘·eT ‘·eT #·]Á‘ê_Û»„ ‘·‘·Ô«uÛÑ÷$Tø£\qT Ä$wüÿ]+#ês¡T. áj·TqqT $•wüº #·]Á‘· s¡#·sTT‘·>± (yÓ≥s¡Hé Væ≤kÕº]j·THé) ª~ Væ≤+<ä÷μ |üÁ‹ø£ ø=ìj·÷&ç+~. ø±e#·TÃ, á l eT<äÁ>π düs¡ #·]Á‘· $C≤„qKì ªyÓ÷B á <˚XÊìøÏ Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ ø±e≥+ ‘·q J$‘·+˝À n‘·´+‘· dü+‘ê|üø£s¡yÓTÆq uÛÑ]+#·˝Òì $cÕ<ä Áø±+‘·yÓTÆq, Vü≤è<äj·T $<ës¡ø£s¡yÓTÆq, ãVüQXÀø£ dü+‘·|üÔ ø±s¡DyÓTÆq s√Eμ nì |òüT+{≤|ü<∏ä+>± Á|üø{£ +Ï ∫q≥T¢ ˇø£ ãVüQfi¯ yê´|æÔ Ç+^¢wßü |üÁ‹ø£˝À dü+bÕ<äø£ ˝ÒK\˝À ˇø£ bÕsƒ¡≈£î&ÉT Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT. Ç+<äT˝Àì ìC≤ìC≤\‘√ dü>≥∑ T uÛ≤s¡rj·TT&çøÏ ø±düÔ ø£w+ºü ø£*–‘˚ ø£*– ñ+&Ée#·Tà ø±ì, m+‘·e÷Á‘·+ ø=‘·Ô>± dü+uÛÑ$+#˚ qwüº+ @MT ñ+&É<äT. Ç+‘·≈£L ÇsꌤHé Vü≤;uŸ>±s¡T Á|üe∫+∫q dæ<ë∆+‘·+ @eT+fÒ ªuÛ≤s¡‘·e÷‘·μ nH˚ <˚X¯e÷‘·è uÛ≤e+ uÛ≤s¡rj·TyÓTÆq~ ø±<äT. n~ $<˚oj·T+>± eTq+ n+fÒ (‘êeTT) j·T÷s√|ü⁄ qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚dTü ≈£îqï~. ø=+<äsT¡ eT‹ÁuÛwÑ ßü \º T Bìì uÛ≤s¡rj·T e÷‘·èuÛ≤eeT+≥THêïs¡T. n~ ø±H˚ ø±<äT. ndü\T ªuÛ ≤ s¡ ‘ Y μ nH˚ |ü < ä y ˚ T ÁbÕNqyÓ T Æ q ~ ø±<ä T . |ü⁄sê#·]Á‘·˝À Bì ñìøÏ ø£q|ü&É<äT. Ä Á|üdüøÏÔøÏ <ëK˝≤j˚T ø£q|ü&<É Tä . Hê n+‘· #·]Á‘· |æ+&çø={Ïqº $<ë«+düT&ÉT ìX¯Ãj·T+>± #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT. qeTTà&ç! eTqTï&ç! (n+fÒ Hê jÓTTø£ÿ qT&ç). ˝Òø£b˛‘˚ ã‹øÏb˛+&ç nì ≈£L&Ü ns¡+ú ø±e#·Tà (eTsYqT&çø)Ï .
` &܈ˆ nøÏÿsêE s¡e÷|ü‹sêe⁄
Vü≤;uŸ>±] #·]Á‘·C≤„q+
ÇsꌤHé Vü≤;uŸ>±s¡T Á|üe∫+∫q dæ<ë∆+‘·+ @eT+fÒ ªuÛ≤s¡‘·e÷‘·μ nH˚ <˚X¯e÷‘·èuÛ≤e+ uÛ≤s¡rj·TyÓTÆq~ ø±<äT. n~ $<˚oj·T+>± eTq+ n+fÒ (‘êeTT) j·T÷s√|ü⁄ qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚düT≈£îqï~. ø=+<äs¡T eT‹ÁuÛÑwüߺ\T Bìì uÛ≤s¡rj·T e÷‘·è uÛ≤eeT+≥THêïs¡T. n~ ø±H˚ ø±<ä T . ndü \ T ªuÛ ≤ s¡ ‘ Y μ nH˚ |ü < ä y ˚ T ÁbÕNqyÓTÆq~ ø±<äT. Bharat was first used in an inscription of king KHARAVELA in Prakrit says the Historian nì Væ≤+<ä÷ |üÁ‹ø£ eø£ÿD+ (e÷sYÃ
29,2006). Ç+ø± BìøÏ l uÛ≤wü´+ Ç{≤¢ ≈£LsêÃs¡T ÇsꌤHéJ. ‘Bharatmata has nothing to do
with India’s ancient or medieval past’
ãTTwæ <äs¡ÙqeT÷, e÷]ÿ‡düTº y˚<äuÛ≤wü´eT÷ ø£<ë Ç~! XÊÁdüÔ $wüj·T+˝À #Ó|æŒ+<˚ #Ó|üŒ≥+ <√wü+ ø±<ä≥. ø±ã{Ϻ á |üÁ‹ø£ Äj·Tq e÷≥\qT eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ñ≥+øÏ+∫+~. eTTe÷à{Ïø° n+{≤s¡T ø£<ë ‘Ó\T>∑Tyês¡T. Ç+ø± Äj·THê, á |üÁ‹ø£ ≥T|t{°ø£qT e~*ô|≥º˝Ò<äT. (≥T|t{°ø£` n+fÒ @$T{À düìï<Ûëq+ yê] ø±yê´\+ø±s¡ dü+Á>∑Vü≤+ #·÷&É+&ç õC≤„düTe⁄\T). n≥T Væ≤eT–] qT+∫ Ç≥T sêy˚TX¯«s¡ kÕ>∑s¡ <ä]es¡≈£î Væ≤+<ä÷uÛ≤eqqT Çwüº|ü&˚ yês¡+‘ê X¯óuÛÑø±sê´\˝À, |üPC≤ |ü⁄qkÕÿsê\˝À Äsê<Ûäq \˝À ªH˚qT á |üì#˚düTÔHêïqT, Bìe\¢ Hê≈£î X¯ó uÛÑ+ ø£\>±\ì á |üìøÏ |üPqT≈£î+≥THêïqTμ nH˚ uÛ≤e e´ø°øÔ s£ D¡ >± ªdü+ø£\ŒμeT+≥÷ #Ó|⁄ü Œ≈£î+{≤s¡T. n+fÒ |üP» #˚sTT+#˚ e´øÏÔ ÁbÕ‹ì<Ûä´ uÛ≤e+>± #Ó|ü⁄‘ê&ÉT. n<˚eT+fÒ ªuÛÑs¡‘·eπs¸, uÛÑs¡‘·K+&˚,
y˚Ts√s¡›øÏåD ~>±“¤π>, lXË’\´ áXÊq´dü´... |òü˝≤q ‹~∏, |òü˝≤q qø£åÁ‘·+, |òü˝≤q eTTVüAs¡Ô+...μ nì #Ó|ü⁄‘ê&ÉT ø£<ë! Ç$ U≤s¡y˚\T&ÉT ÁbÕø£è‘·+ <ë«sê uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ Á|ü<ëq+ #˚dæqyê? ª»q˙ »qàuÛ÷Ñ $TX¯Ã dü«sêZ<|ä æ >∑Øj·Td”μ nì sêe÷j·TD+ #Ó | ü ⁄ ‘· T qï~ ø£ < ë! U≤s¡ y ˚ \ T&ç ø Ï eTT+<ä T sêe÷j·TD+ ˝Ò<ë! Væ≤+<ä÷ |ü⁄sêD≤\ìï{≤ uÛÑ÷<˚$, uÛÑ÷e÷‘· nì Á|üdü≈£îÔ \T+{≤sTT ø£<ë! ne˙ï U≤s¡y\˚ T&ç dü<√“<Û˝ä HÒ ê? U≤s¡y\˚ T&ÉT ø£[+>∑ <˚XÊìï |ü]bÕ*+#ê&ÉT. Äj·Tq y˚sTT+∫q Vü‰*>∑T+|òü XÊdüq+˝À yÓTT<ä{kÏ Õ] uÛ≤s¡‘e· s¡¸ nì ñ+<ä≥. ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ø£[+>∑ <˚X¯+˝ÀH˚ ‘Ó\T>∑THê&ÉT ø£ * dæ ñ+&˚ ~ . U≤s¡ y ˚ \ T&É T ‘Ó \ T>∑ T yê&É ì düT˙˝Ÿ≈î£ e÷sY #Û≥· Ø® #Ó|Œæ q≥T¢ ‹s¡TeT\ sêeT#·+Á<ä ˇø£ yê´dü+˝À Á|ükÕÔ$+#ês¡T. ≈£î|üŒ+ Á<ä$&É $X¯«$<ë´\j·T+˝À H˚H=ø£ uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘·´ #ê]Á‘·ø£ uÛÑ÷$Tø£ dü<ädüT‡˝À Á|ükÕÔeq≈£î ‘˚>± ˇø£ ns¡e $<ë«+düT&çøÏ u≤<Ûä ø£*–+~. ªq\¢{Ï ñ≈£îÿã˝…¢+ <Ûä]+#˚ yê&ÉTμ nì düT˙˝Ÿ≈£îe÷sY #Û·≥Ø® nqï≥T¢ sêeT#·+Á<ä nHêïs¡j÷· ´! ˙πø+ ‘Ó\TdüT, nì H˚q+fÒ ` ø±s¡T n+fÒ q\T|ü⁄, y˚\` ã˝…¢+ nì nsêú\T ns¡e+˝À ≈£L&Ü ñHêïsTT ø£<ë! nì e÷{≤¢&Ü&ÉT Ä ‘·$Tfi¯ |ü+&ç‘·T&ÉT. ø£[+>∑+ ‘Ó\T>∑T yê]øÏ <ä>∑Zsê, #Óqï|ü{≤ïìøÏ <ä>∑Zsê! nì Äj·Tq≈£î ‘·≥º˝Ò<äT. ns¡e $‘·+&ÉeT+fÒ Ç<˚qT. $wü ß í | ü ⁄ sêD+˝À, l eTVü ‰ uÛ ≤ >∑ e ‘· + ˝À uÛÑs¡‘·es¡¸ Á|üdüøÏÔ ñ+~. |üèB∏« dü÷ø£Ô+ nì ˇø£ düTÔ‹ ñ+~ y˚<ä+˝À <ë´yê |üè~∏M-‘·+Á&û ‘·©¢ nì uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‘·+ #Ó|⁄ü ‘·Tqï~. ª»qàuÛ÷Ñ $Tμ nì ˇø£ |üÁ‹ø£ q&çbÕs¡T uÛÀ>∑sêE |ü{≤º_Û d”‘ê sêeTj·T´>±s¡T. ªe+<˚e÷‘·s¡+μ nì |üÁ‹ø£ q&ç bÕs¡T l kÕ«$T $y˚ø±q+<ä k˛<äs¡T\T. ã+øÏ+ #·+Á<ä #Û·≥Ø® qe\ Äq+<äeTsƒ¡+˝À uÛ≤s¡‘· e÷‘· ∫Á‘·|≥ü eT÷, uÛ≤s¡‘e· ÷‘· düT‹Ô ^‘·eT÷ ñHêïsTT. e+<˚e÷‘·s¡y˚T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ kÕ«‘·+Á‘·´+ ‘Ó∫Ãô|{Ϻ+~. kÕ«$T $y˚ø±q+<ä uÛÑs¡‘·e÷‘·≈£î ‘·\#·Tø=ì ø£˙ïs¡T ∫+~+#ê&ÉT. Çe˙ï ø±ø£ á Væ≤+<ä÷ |üÁ‹πø Ä ‘·sT¡ yê‘· s¬ +&ÉT s√E\πø H˚‘êJ ô|ò’˝Ÿ‡ nH˚ yês√Ô<ä+‘· Á|ü#·Ts¡D˝À ª1946 |òæÁãe]˝À ˇø£ πs&çjÓ÷ Á|üdü+>∑+˝À (ãVüQXÊ dæ+>∑|üPsY qT+∫ ø±e#·TÃ) ‘·qqT >∑÷]à dü«j·T+ e´ø£+Ô #˚dTü ≈£î+≥÷ ªA Humble Son Of Bharat Mataμ nì #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&Éì ˇø£ ô|ò’˝Ÿ˝À ñ+~ nì Á|ükÕÔ$+∫+~.
18 p˝…’, 2016
9
eTVæ≤fi≤ C≤>∑è‹
` øö‘ê ìs¡à\
$yêVæ≤‘·\≈£î kÂuÛ≤>∑´ ∫Vü‰ï\T>± yÓTfiÀfl eT+>∑fid¯ ÷ü ‘Á ê\T, bÕ<ë\ y˚fifl¯ ≈£î yÓTf…\º T, yÓT&É˝À q\¢|Pü dü\ Vü‰s¡+, qT<äT{Ïq (bÕ|æ{À¢) ≈£î+≈£îeTqT #Ó|Œü e#·T.à M≥ìï+{Ï˙ dÁ \Ô” ≈£î eT+>∑fi|Á¯ <ü +ä >±, kÂuÛ≤>∑´ ∫Vü‰ï\T>± uÛ≤$düT+Ô ~ eTq düe÷»+. Ç$ $yêVæ≤‘·\ kÕ+Á|ü<ëj·÷\≈£î Äqyê\T>± >∑T]Ô+#·ã&ܶsTT.
ô|fi¯flsTTq|üŒ{Ï qT+N, qT<äT{Ïq ≈£î+≈£îeT ô|≥Tºø√yê\qï~ eTq uÛ≤s¡rj·T Ä#ês¡+, kÕ+Á|ü <ëj·T+. uÛ≤s¡´ qT<äT{Ïq ≈£î+≈£îeT ˝Òø£b˛‘˚ uÛÑs¡Ô M~Û >∑&É|ü <ë≥≈£L&É<äqï Ä+ø£å ñ+&˚~ |üPs¡«|ü⁄ s√E˝À¢. nsTT‘˚, ø±\+˝À e∫Ãq e÷s¡TŒe\¢ á s√E˝À¢ ø=+‘· e T+~ $yêVæ ≤ ‘· \ qT<ä T {Ï q ≈£î+≈£îeT u§≥Tº ñ+&É&+É ˝Ò<Tä . Ä kÕúq+˝À u§≥Tº _fi¯fl\T ô|≥Tº≈£î+≥THêïs¡T. ‘·eT <äTdüT\Ô ≈£î e÷´∫+>¥>±, n<˚ s¡+>∑T˝À dæøº ÿ£ s¡q¢ T qT<äT{Ïq n‹øÏ+#·T≈£î+≥THêïs¡T. á dæøº ÿ£ sπ ,¢ m≈£îÿe ñ|üj÷Ó >∑øs£ +¡ n+≥THêïs¡T H˚{Ï Ád”\Ô T. y˚dü$˝À #ÓeT≥≈£î, yêHêø±\+˝À yêq M{ÏøÏ ≈£î+≈£îeT Ä$¬s’ ø±]b˛‘·T+~. u§≥Tº _fi¯fl\ MT<ä yê‘êes¡D Á|üu≤Û e+ ñ+&É<Tä ø£qTø£ M{Ïì ñ|üj÷Ó –+#·≥y˚T y˚T\+≥THêïs¡T eTVæ≤fi¯\T. ø=+‘·eT+~ $yêVæ≤‘·\T u§≥Tº _fi¯flqT qT<äT{Ïq ô|≥Tº≈î£ Hêï bÕ|æ≥ yÓTT<ä{À¢ ≈£î+≈£îeTqT ô|≥Tº≈î£ +≥THêïs¡T. q\¢|Pü dü\qT >∑T∫à Vü‰s¡+>± yÓT&É˝À <Û]ä +#·&É eTqï~ á s√E˝À¢ ‘·–Zb˛sTT+~. #ê˝≤eT+~ Ád”\Ô T q\¢|Pü dü\qT ã+>±s¡|⁄ü r>∑‘√ #·T{Ï+º #·T≈£îì yÓT&É˝À y˚düT≈£î+≥THêïs¡T. ô|[¢ <ë«sê Ád”Ô\≈£î dü+Áø£$T+#˚~ yÓTf…º\T. bÕ<ë\ y˚fi¯fl≈£î ô|[fl ‘·sê«‘·H˚ yÓTf…\º T <Û]ä kÕÔsT¡ . ô|[fl˝À es¡T&ÉT e<ÛTä e⁄ bÕ<ë\ y˚fifl¯ ≈£î yÓ+&ç‘√ ‘·j÷· s¡T#˚jT· ã&çq yÓTf…\º ˝≤+{Ï #·T≥¢qT ô|&ÜÔ&ÉT. ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À á yÓ+&ç #·T≥¢qT e<ÛäTe⁄ bÕ<ë\ y˚fi¯fl≈£î Ä&Éã&ÉT#·÷
10
18 p˝…’, 2016
‘=&ÉT>∑T‘√+~. á yÓTf…º\≈£î m+‘√ ÁbÕeTTK´‘· ñ+~. sêe÷j·TD+˝À, sêeD≤düTs¡T&ÉT d”‘ê<˚$ì n|üV≤ü ]+∫ m‘·Tø¬Ô fi‚fl düeTj·T+˝À, ‘·q yÓTf…\º qT d”‘ê<˚$ C≤s¡$&ç∫+<ä˙, ‘·q ñìøÏì lsêeT #·+Á<äTìøÏ ‘Ó*j·T#˚jT· {≤ìøÏ ÄyÓT n˝≤ #˚d+æ <äqï~ $e]+#·ã&ç+~. \ø£ÎDT&ÉT á yÓTf…\º qT >∑Ts¡T|Ô {ü ºÏ Ç$ ‘·eT e~qeTà d”‘e· Tàyê]y˚ nì #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT. >∑s¡“¤dü+∫øÏ, nø£ÿ&É qT+∫ >∑T+&Ó≈£î nqTdü+<Ûëq ô|[fl˝À n‘·yÔ ês¡T ô|{Ïqº yÓ+&ç yÓTf…\º #·T≥¢qT eTe⁄‘êsTT. Ç≥÷ n≥÷ q&ÉTdü÷Ô+&É≥+e\¢ HÓ\ ˝À|ü⁄ ˝Ò<ë eT÷&ÉT HÓ\\˝À|ü⁄>± rùddæ yÓ+&ç yÓTf…º\e\¢ y˚*øÏ ˇ‹Ô&ç ø£*–, qsê\T ñ‘˚Ôõ‘· eTsTT, >∑T+&Ó qT+&ç >∑s¡“¤dü+∫øÏ s¡ø£Ô Á|üdüs¡D #·ø£ÿ>± »s¡T>∑T‘·T+~. #·ø£ÿ{Ï Äs√>∑´e+‘·yÓTÆq |æ\\¢ T |ü⁄&É‘ês¡T. X¯Øs¡ Äs√>∑´eT÷ u≤>∑T+≥T+~. Ä<ÛäTìø£‘· ô|#·Tà ô|]–q á s√E˝À¢ eTq uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT ø=+<äs¡T Ád”Ô\T bÕ{Ï+#·&É+ ˝Ò<äT. Ád”Ô\≈£î kÂuÛ≤>∑´ ∫Vü‰ï\T, eT+>∑fi¯ø£s¡eTsTTq ≈£î+≈£îeTqT yê&É≥+ e÷H˚ kÕs¡T. q\¢|üPdü\T, yÓTf…º\T ≈£L&Ü $yêVæ≤‘· yÓTf…\º qT ô|≥Tº≈î£ +{≤s¡T. ô|[fl˝À e÷Á‘·+ yÓTf…\º T >∑Ts¡TÔ\T>± ñ+&É≥+ ˝Òs¡T. |üdüT|ü⁄ sêdüT≈£îqï bÕ<ë\≈£î yÓ+&ç yÓTf…º\T, yÓ+&ç |ü{°º\T m+‘√ ø±≈£î+&Ü #·T≥¢qT ô|&É‘ês¡T. á kÂuÛ≤>∑´ ∫Vü‰ï\T πøe\+ n\+ø£s¡D≈£î, n+<ëìï ø£*–kÕÔsTT. kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT, Ä#êsê ô|fi¯flsTT+<äH˚ >∑Ts¡TÔ≈£î e÷Á‘·y˚T ø±ø£ Äs√>∑´ \qT $dü à ]+#· ≈ £ î +&Ü, yê{Ï ì bÕ{Ï + #· & É + |üs¡+>±q÷ Ád”ÔøÏ m+‘√ y˚T\T #˚kÕÔsTT. qT<äT{Ïq uÛ≤s¡rj·T Ád”Ô\≈£î VüQ+<ë‘·Hêìï, $\TeqT, ô|fÒº ≈£î+ø£eT eTq C≤„q H˚Á‘êìï n~Ûø£ y˚&ç$T >ös¡yê˙ï ô|+#·T‘êsTT. eTìwæøÏ nìï$<Ûë\ Äs√>±´ìï, Äq+<ëìï qT+&ç ø±bÕ&ÉT‘·T+~. eTq C≤„|üø£X¯øÏÔ |ü⁄wüÿ\+>± ñ+≥T+~. eTTdü*yê¬s’Hê eT‹eTs¡T|ü⁄ n+≥<äT. #˚≈£Ls¡Ã&Üìπø eTq uÛ≤s¡rj·T ô|<ä›\T Ç≥Te+{Ï yÓTf…º\T <Ûä]+#˚ ¬s+&Ée y˚*øÏ ñqï qsê\T dü+Á|ü<ëj·÷\qT eTq≈£î n\yê≥T #˚XÊs¡T. +
ÁbÕ+rj·T+`‘Ó\+>±D
` πsDTø£ |Á uü TÑÛ ‘«· + |Á »ü \|ô ’ u≤Û s+¡ y÷Ó í¡ ÷· \T rdTü ø=+f,Ò <ëìøÏ e´‹sπ ø£+>± |Á »ü \q |ù ìsj »]ù| |üì Á|ü‹|üøå±\~. nsT dMü Tø]£ +∫, b˛sê{≤\T Á|ü‹|üøå±\T Á|üuÛÑT‘·«+ô| TT‘˚ ‘Ó\+>±D˝À e÷Á‘·+ neø±XÊ\T m<Tä s¬ H’ ê d~ü «ì’ b˛s¡T dü\Œ&ÜìøÏ mìï ñ q ï≥ T¢ ø £ q ã & É ≥ + ˝ Ò < j÷Ó >∑+ #d˚ Tü ø=H˚ d‹úæ ˝À nø£kÕà‘·TÔ>± $<äT´‘Y, ÄsY{ä T . ‘ êC ≤> ± Á | ü u Û Ñ T ‘ · « + ìs¡íj·T+ rdüTø√+~. á Ïdæ #êØ®\qT ô|+#·T‘·÷ ìs¡düq\≈£î Á|ü‹|üøå±\T | ìs¡íj·T+ô|’ yÓTT≈£îÿã&ç |üøå±\sTT‘˚ |üÁ‹ø± Á|üø£≥ü]$T‘·+ nj·÷´sTT. ø=ìï |]ü $T‘+· #d˚ Tü ≈£îHêïsTT. q\πø ‘·eT ìs¡düq\qT
#ÛêØ®\ ù|s¡T‘√ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü»\ô|’ 1527 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ $<äT´‘Y, 286 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ y˚Ts¡≈£î Äغd” #êØ®\T ô|+∫+~. nsTTHê Á|ü‹ |üøå±\T mø£ÿ&Ü ìs¡düq\ dü«s¡+ ô|<ä›>± $ì|æ+#· ˝Ò<Tä . 2000 ˝À 1104 ø√≥¢‘√ n|üŒ{Ï #·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ÉT Á|üuÛÑT‘·«+ $<äT´‘Y #êØ®\qT ô|+∫‘˚ ñyÓ«‘·Tqï ñ<ä´eT+ #Ó\sπ >∑&+É ‘Ó*dæ+<˚. Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü‹|üøå±\˝À n≥Te+{Ï #=s¡e, Hêj·Tø£‘·«+ ˝À|æ+#·&É+ düŒwüº+>± ø£ì|ædüTÔqï~. Á|ü‹|üøå±\ ã\V”≤q‘·\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì eTTK´eT+Á‹ ø¬ .#·+Á<äXK‚ sY sêe⁄ @ø£|øü +å£ >± |ü\T ìs¡íj·÷\qT rdüTø√>∑\T>∑T‘·THêïs¡T. ô|’>± ‘·eT Á|üuTÑÛ ‘·« yÓ|’ ˝üò ≤´\T, Á|üC≤ e´‹πsø£ ìs¡j í ÷· \ qT+&ç Á|ü»\ <äwæº eT[¢+#·&É+ ø√dü+ Ç‘·s¡ n+XÊ\qT eP´Vü‰‘·àø£+>± ‘Ósô¡ |ø’ Ï ‘ÓdTü HÔ êïs¡T. eT\¢qï kÕ>∑sY ìsêàD+ |ü≥¢ kı+‘· õ˝≤¢˝ÀH˚ ¬s’‘·T\T ‹s¡>∑ã&çq düeTj·T+˝À ø=‘·Ô õ˝≤¢\ @sêŒ≥T >∑T]+∫ m&É‘]Ó |æ ˝Òì düe÷˝À#·q\‘√ Á|ü»\ <äwæº eT[¢+#·>*∑ >±s¡T. n<˚$<Ûä+>± $<äT´‘Y, ãdt #êØ®\qT ô|+∫q düeTj·T+˝À Hê´j·TeT÷s¡TÔ\T, Hê´j·Tyê<äT\ Ä+<√fi¯q ø£\dæ e∫Ã+~. yê] ñ<ä´e÷ìøÏ eT<䛑·T>± eT+Á‘·T\T, j·T+m˝Ÿ@ \T s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑&É+, ‘êH˚ dü«j·T+>± &Ûç©¢˝À Bø£å #˚|ü≥º>∑\qH˚ ©ø˘ *e«&É+ <ë«sê Á|ü»\ <äwæìº eT[¢+#·>*∑ >±s¡T.
n~Ûø±s¡ bÕغ m‘·TÔ>∑&É\qT ‹|æŒø=≥º&É+˝À Á|ü‹|üøå±\T $|òü\+ ne⁄‘·THêïsTT. ‘Ó\+>±D ‘Ó∫Ã+~ ‘·eT bÕغj˚Tqì, bıs¡ bÕ≥T>± yÓTT<ä{ÏkÕ] Á|ü»\T {ÏÄsYj·TdtqT ¬>*|æ+∫Hê, e#˚à mìïø£\ Hê{ÏøÏ Á|ü»\T ì»+ ‘Ó\TdüTø=ì ‘·eTπø eT<䛑·T ÇkÕÔs¡ì BÛe÷‘√ ñqï ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î\T >±+BÛuÛÑeHéπø |ü]$T‘·+ ne⁄‘·THêïs¡T. á $wüj÷· ìï sêÁwüº ÇHé#êÛ sY>® ± ñqï @◊d”d” Á|ü<ëÛ q ø±s¡´<ä]Ù ~–«»jYT dæ+>¥ Á|ükÕÔ$+∫ bÕغ Hêj·Tø£‘ê«ìï eT+<ä*+∫q≥T¢ yês¡Ô\T e#êÃsTT. eTTK´+>± |ædædæ n<Ûä´≈£åî&ÉT ñ‘·ÔyéT ≈£îe÷sY¬s&ç¶ì >±+BÛuÛÑeHé qT+&ç ãj·T≥≈£î e∫Ã, õ˝≤¢˝À¢ Á|ü»\qT düMTø£]+∫, Á|üuÛÑT‘·« Á|üC≤ e´‹π s ø£ $<Û ë Hê\ô|’ b˛sê{≤\T »s¡ b Õ\ì dü÷∫+#ês¡T. mìïø£\T eTs√ eT÷&˚fi¯ó¢+&É>±, Ç|üŒ{Ï qT+&˚ ñ<ä´e÷\+≥÷ ñqï X¯øÏÔ kÕeTsê∆´\qT Ks¡Tà #˚düTø√e&É+ m+<äT≈£H˚ <Û√s¡DÏ |ü\Te⁄s¡T Á|ü‹|üø£å Hêj·T≈£î\˝À ø£ì|ædüTÔqï~. Á|ü‹|üøå±\ ã\V”≤q‘˚ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ã\+>± e÷s¡&É+ e˝Ò¢ Á|üuÛÑT‘·«+ me]ø° uÛ Ñ j · T |ü & É ≈ £ î +&Ü ìs¡ í j · ÷ \T rdü T ø√ >∑\T>∑T‘·Tqï~. Á|üC≤ ñ<ä´e÷\T ‘·eT ˇs¡e&ç nì #Ó|ü⁄Œø=H˚ ‘Ó\+>±D˝Àì 9 yêeT|üø£å bÕغ\ ≈£L≥$T mø£ÿ&ÉT+<√ Ç|ü⁄Œ&ÉT me«]øÏ ns¡+∆ ø±e&É+ ˝Ò<Tä . yêeT|üø±å \ Hêj·T≈£î\T düV≤æ ‘·+ Á|üø≥£ q\πø |ü]$T‘·+ ne⁄‘·THêïs¡T. ‘Ó\+>±D n+‘ê ã\yÓTÆq ø±s¡´ø£s¡Ô\ ã\+ ñ+&É&É+‘√ 2019˝À n~Ûø±s¡+ ‘·eT<˚ nì #Ó|ü⁄Œø=+≥Tqï _C…|æ düVæ≤‘·+ á $wüj·T+˝À ÁøÏj÷· o\ø£+>± e´eVü≤]+#·˝øÒ b£ ˛‘·Tqï~. ô|]–q $<äT´‘Y, ãdt #êØ®\ô|’ ìs¡düq >∑fi≤ìï düŒwüº+>± $ì|æ+#·&ÜìøÏ s¬ +&ÉT s√E\T |ü{+ºÏ ~. ø=‘·Ô õ˝≤¢\
@sêŒ≥T $wüjT· +˝À düV≤æ ‘·+ Á|ü‹|üø±å \T düŒwüyº TÓ qÆ yÓ’K]ì Äe\+_+#· ˝Òø£b˛‘·THêïsTT. ø=+<äs¡T Hêj·T≈£î\T kÕúìø£+>± ‘·eT≈£î Á|ü‘´˚ ø£ õ˝≤¢ ø±yê\ì s¬ +&ÉT, eT÷&ÉT #√≥¢ Á|ü»\qT düMTø£]+∫ ìs¡dqü \T e´ø£Ô+ #˚düTÔHêï yÓTT‘·Ô+MT<ä bÕغ\ |üs¡+>± ˇø£ $<ÛëHêìï @s¡Œs¡TÃø√˝Òøb£ ˛‘·THêïs¡T. yÓTT<ä{ÏqT+&ç #·+Á<äX‚KsYsêe⁄ Á|üuÛÑT‘·«+ eP´Vü‰‘·àø£+>± mìïø£\ düeTj·T+˝À Ç∫Ãq Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ Vü‰MT\qT <ë] eT[¢+∫, ø=‘·Ô yê>±›Hê \‘√ Á|ü»\ <äwæº eT[¢+#·&É+˝À Ä]‘˚s¡T‘·Tqï~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Ç+{Ï+{ÏøÏ q˝≤¢ ˙s¡T n+~+#·ì |üø£å+˝À 2019˝À Á|ü»\qT z≥T¢ n&ÉT>∑uÀeTì eTTK´eT+Á‹ #ÓãT‘·THêïs¡T. nsTT‘˚ Ç+{Ïø√ ñ<√´>∑+ ÇkÕÔqqï Vü‰MTì e÷Á‘·+ Á|ükÕÔ$+#·&+É ˝Ò<äT. Á|üuÛÑT‘·«+˝À düTe÷s¡T ¬s+&ÉT \ø£å\ ñ<√´>∑ U≤∞\qT uÛÑØÔ #˚j·Te\dæ ñHêï <ëìì |ü{Ϻ+#·T ø√e&É+ ˝Ò<äT. n<˚$<Ûä+>± Á|ü‹ j·Tdtdæ ≈£î≥T+u≤ìøÏ eT÷&Óø£sê\ uÛÑ÷$T, kÕ>∑T jÓ÷>∑´+>± n_Ûe~∆ #˚dæ Çe«&Éy˚T ø±≈£î+&Ü, ‘=* dü+e‘·‡s¡+ e´ekÕj·T Ks¡TÃ\qT ≈£L&Ü Á|üuTÑÛ ‘·«y˚T uÛ]Ñ düT+Ô <äì #ÓbÕŒs¡T. á $wüj·TyÓTÆ m≥Te+{Ï eTT+<ä&ÉT>∑T ø£ì|æ+#·&É+ ˝Ò<äT. Á|ü‹|üøå±\T @M ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï n+XÊ\ô|’ Á|ü»\qT ø£~*+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT. Á|üuTÑÛ ‘·« ÁbÕ<ÛëHê´\qT Á|ü‹|üø±å \T Á|ü•ï+#·˝øÒ £ b˛‘·THêïsTT. Á|ü»\ eTT+<äT n+<äyÓTÆq ø£\\ Á|ü|ü+#·+ düwæº+#˚ $<Ûä+>± Á|üuÛÑT‘·«+ #˚düTÔqï Á|üj·T‘êï\qT ‹|æŒ>=≥º˝Òø£b˛‘·THêïsTT. düVü≤»+ >±H˚ Á|üuÛÑT‘·«|üø£å+ ‘·eT bÕ\q≈£î e´‹πsø£+>± Á|ü‹|üøå±\T >=+‘·T $ù|Œ neø±XÊ\T ˝Ò≈£î+&Ü #·÷düTø=H˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü +Ô ~. n+<äT≈£î ˇø£ $<Û+ä >± Á|ü‹|üøå±\T düVæ≤‘·+ n~Ûø±s¡ |üøå±ìøÏ düVü≤ø£]düTÔ qï≥T¢ uÛ≤$+#·e\dæ edüTÔqï~.
18 p˝…’, 2016
11
ÁbÕ+rj·T+`Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
` Á|üMDY
Áô|’y˚≥T b˛s¡Tº ø√dü+ \ø£å mø£sê\ ùdø£s¡D≈£î Á|üj·T‘·ï+ Ç|üŒ{Ïπø neTsêe‹˝À 33 y˚\ mø£sê\ ùdø£s¡D |ü⁄wüÿs¡ ì<ÛäT\ e´j·T+˝À n&ɶ>√\T sê»<Ûëì ìsêàD+ ø√dü+ Á|üuTÑÛ ‘·«+ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢˝À 33 y˚\ mø£sê\ uÛÑ÷ùdø£s¡D≈£î |üPqTø√ e&É+ $yê<ëdüŒ<ä+ ø±>±, Ç|ü⁄Œ&ÉT ø£ècÕíõ˝≤¢˝À eTs√ \ø£å mø£sê\≈£î ô|’>± uÛÑ÷eTT\ ùdø£s¡D≈£î Á|üj·T‹ï+#·&É+ eTs√ ô|<ä› <äTe÷sêìøÏ <ë]rùd neø±XÊ\T ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. n~ ≈£L&Ü ˇø£ Áô|y’ {˚ Ÿ b˛sYøº √dü+ ø±e&É+ eT]+‘· $yê<ëdüŒ<ä+ ø±qT+~. bÕ]ÁXÊ$Tø£ yê&Éø√dü+ |ü#÷ {Ï bı˝≤\qT kÕ«BÛq+ #˚düTø√yê\qTø√e&Üìï #·÷dæ n~Ûø±s¡ esêZ˝Ò $düTbÔ ˛‘·THêïsTT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|ü»\ Á|ü<Ûëq Ä<ëj·T eqs¡T e´ekÕj·T+ nqï~ n+<ä]øÏ ‘Ó*dæ+<˚. n≥Te+{Ï |ü]dæ‘ú T· \˝À e´ekÕj·÷ìøÏ |ü≥Tºqï ø£ècÕí õ˝≤¢˝À \ø£å mø£sê\≈£î ô|’>± kÕ«BÛq+ #˚düTø√e&É+ e´ekÕj·T s¡+>∑+ô|H’ ˚ ø±≈£ yÓTT‘·+Ô sêÁwüº n_Ûe~∆ô|’ rÁe Á|üuÛ≤e+ |ü&ÉT‘·T+<äì Ä+<√fi¯q\T e´ø£Ô+ ne⁄‘·THêïsTT. Á|üsTTy˚≥T b˛s¡Tº ø√dü+ Ç+‘· uÛ÷Ñ $T nedüs+¡ ˝Ò<äH˚ yê<äq\T $ì|ædüTÔHêïsTT. yêdüÔyêìøÏ eT∫©|ü≥ï+ z&Ésπ e⁄≈£î sê»X‚Ks¡s¬ &ç¶ Vü≤j·÷+˝ÀH˚ f…+&És¡T¢ |æ*#ês¡T. n+<äT˝À b˛s¡Tº, bÕ]ÁXÊ$Tø£ yê&Éø√dü+ 6260 mø£sê\T Çyê«\ì ìs¡ísTT+ #ês¡T. n+‘· uÛÑ÷$T ≈£L&Ü nedüs¡+ ˝Ò<äì Ç+&ç j·THé b˛sY‡º nk˛dæjT˚ wüHé (◊|”@) ìsê∆]+#·≥+‘√ á uÛ÷Ñ $T yÓTT‘êÔìï 5200 mø£sê\≈£î ‘·–+Z #ês¡T. á uÛÑ÷ùdø£s¡D ≈£L&Ü |üP]Ô ø±˝Ò<äT. Ç|ü⁄Œ{Ï Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ \ø£å≈£î ô|’>± mø£sê\ uÛÑ÷$T m+<äTø£H˚~ Á|üX¯ï. 12
18 p˝…’, 2016
eT∫©|ü≥ï+ b˛s¡Tº Ç+&ÉÁdæºj·T˝Ÿ ø±]&ÜsY (m+|”◊d”) ù|s¡T‘√ ø=‘·Ô>± \øå± ◊<äTy˚\ mø£sê \qT ˝≤´+&é |üP*+>¥ <ë«sê düMTø£]+#·{≤ìøÏ Ç|üŒ{Ï Á|üuÛÑT‘·«+˝Àì eT+Á‹es¡Z+ ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó*|æ+~. sê»<Ûëì neTsêe‹ uÛÑ÷ düMTø£s¡D yÓ÷&É˝Ÿ ˝ÀH˚ Bìï ≈£L&Ü ùdø£]+#·qTHêïs¡T. á düMTø£s¡D |ü]~Û 426 #·<äs¡|ü⁄ øÏ˝ÀMT≥s¡¢˝À, 29 Á>±e÷˝À¢ ñ+≥T+<äì #ÓãT‘·THêïs¡T. Á>±e÷\qT @ e÷Á‘·+ ø£~*+#·eTì, á uÛ÷Ñ $Tì uÛ÷Ñ düMTø£sD¡ <ë«sêH˚ ¬s’‘·T\ qT+∫ ùdø£]kÕÔeTì Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó|⁄ü ‘·Tqï~. |üP*+>¥ øÏ+<ä uÛ÷Ñ eTT\T Ç#ÛÃ˚ s¬ ‘’ T· \≈£î ˇø√ÿ mø£sêìøÏ yÓsTT´>∑C≤\ ìyêdü düú\+, 250 >∑C≤\ yêDÏ » ´ ÁbÕ+‘· + ˝À bÕ¢ { Ÿ π ø {≤sTTkÕÔ e Tì yÓ\¢&ç+#ês¡T. \øå± ◊<äT y˚\ mø£sê\qT |üP*+>¥ <ë«sê e#˚à @&Ü~ p˝…’ 7 Hê{ÏøÏ düMTø£]+#ê\ì \ø£å´+>± ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. n+fÒ dü]>±Z @&Ü~ ø±\+˝À düMTø£]kÕÔs¡qï e÷≥. neTsêe‹˝À >∑+<äs¡>√fi¯+ Ç|üŒ{Ïπø neTsêe‹˝À ùdø£]+∫q uÛÑ÷eTT\ n_Ûe~∆øÏ ô|fÒº e´j·T+ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+˝À >∑+<äs¡ >√fi¯+ HÓ\ø=+~. Á|ü|ü+#· ÁX‚DÏ eTÚ*ø£ dü<äTbÕ j·÷\ ø£\Œq≈£î nsTTHê mø£sê≈£î ø√{Ï s¡÷bÕj·T\≈£î $T+∫ Ks¡Tà ø±<äì ñqï‘ê~Ûø±s¡T\T, ì|ü⁄DT\T uÛ≤$düTÔHêïs¡T. eTÚ*ø£dü<äTbÕj·÷\T n+fÒ s√&ÉT¢, eTTs¡T>∑T˙s¡T, $<äT´‘Y düs|¡ süò ê ˝…q’ T¢, n+&ÉsY Á>ö+&é >±´dt düs|¡ süò ê @sêŒ≥T¢ e+{Ï$ ñ+{≤sTT. nsTT‘˚ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sê»<Ûëì q>∑s¡+ neTsêe‹˝À
e÷Á‘·+ Á|üuTÑÛ ‘·«+ n+‘·≈î£ eT÷&ÉTs¬ ≥¢ y˚Ts¡≈î£ Ks¡Tà ô|≥º&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&ÉT‘·Tqï~. dæ«dt #Ûê˝…+CŸ ÁøÏ+<ä dæ+>∑|üPsY dü+düú\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ ‘=* <äX¯ øÏ+<ä 1691 mø£sê\T πø{≤sTT+#·qT+~. n+fÒ1691 mø£sê˝À¢ eTÚ*ø£dü<äTbÕj·÷\ ø£\Œq≈£î yÓTT‘·Ô+ 1670 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T Ks¡Tà ne⁄‘êsTT. nø£ÿ&É H˚\˝À |ü\T#·<äq+ m≈£îÿe ø±ã{Ϻ ìsêàD e´j·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì nq{≤ìøÏ M\T ˝Ò<äì n~Ûø±s¡ esêZ\T ù|s=ÿ+≥THêïsTT. m+<äT ø£+fÒ á yÓTT‘êÔìï uÛÑeHê\ ìsêàD≤ìøÏ ø±≈£î+&Ü πøe\+ eTÚ*ø£dü<äTbÕj·÷\ ø£\Œq≈£î e÷Á‘·y˚T yÓ∫Ã+#·e\dæ ñ+~. nsTT‘˚ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ Á|üuTÑÛ ‘·«+, @|” d ” Ä sY & û @ n~Û ø ±s¡ T \T e÷Á‘· + eTÚ*ø£ dü<Tä bÕj·÷\ ø£\Œq≈£î s¡÷.5500 ø√≥¢ e´j·T+ ne⁄‘·T+<äì kÕø屑·÷Ô Jy√˝ÀH˚ ù|s=ÿHêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ e´j·T+ s¡T.2,000 ø√≥¢≈£î $T+#˚ neø±X¯+ ˝Ò<äì eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\ s¡+>±ìøÏ #Ó+~q ì|ü⁄DT\T ù|s=ÿ+≥THêïs¡T. <ëì‘√ n<äq+>± n+#·Hê y˚dTü qÔ ï s¡T. 3500 ø√≥T¢ me] CÒãT˝ÀøÏ yÓfió¯ ‘·THêïj·TH˚ Á|üXï¯ \T ‘·˝‘… T· ‘Ô T· HêïsTT. |ü⁄wüÿs¡ ì<ÛäT\ e´j·T+˝À n&ɶ>√\T Ç˝≤ ñ+&É>± ø£cÕí |ü⁄wüÿsê\ ø√dü+ »s¡T|ü⁄ ‘·Tqï e´j·T+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ n&ɶ>√\T>± e´eVü≤ ]düTqÔ ï yÓq’ + ãj·T≥|ü&TÉ ‘·Tqï~. á nÁø£e÷\≈£î n&ÉT¶>± ì\∫q n~Ûø±s¡T\ô|’ |üqT\≈£î n&ÉT¶|ü&ÉT ‘·THêïs¡+≥÷ dü«j·T+>± eTTK´eT+Á‹ ÄÁ>∑Vü≤+ e´ø£Ô+ #˚j·T&É+ Á|üuÛÑT‘·« esêZ\˝À $düàj·T+ ø£*–düTqÔ ï~. kÕ>∑T˙{Ï XÊK ø£cÕíõ˝≤¢˝À |ü⁄wüÿsê\ |üqT\ ø√dü+ s¡T.100 ø√≥¢≈£î ô|’ã&çq |üqT\qT ìã+<Ûqä \≈£î $s¡T<ä+∆ >± ø=fÒwqü T¢ |æ*∫ ndüàBj·T dü+dü\ú ≈£î n|üŒ#Ó|Œæ +~. ø±+Á{≤ø£sº T¡ ¢ |üqT\T ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. s¡T.35 ø√≥¢ |üì ≈£L&Ü |üP]Ô #˚XÊs¡T. Ä]∆ø£ XÊK @ |üìø¬ H’ ê _\T¢\T Çyê«\+fÒ <ëìøÏ |ü]bÕ\Hê nqTeT‹ ñ+&Ü*. ø±˙ á |üqT\≈£î n˝≤+{Ï nqTeT‹ @MT ˝Òø£b˛e&É+‘√ Ä _\T¢\qT Á|üø£ÿq ô|{≤ºs¡T. |ü⁄wüÿsê\ düMTø£å ìs¡«Væ≤+∫q #·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ÉT n~Ûø±s¡T\ô|’ eT+&ç|ü&ܶs¡T. ˇø£]<ä›]ì düôdŒ+&é #˚ùdÔ ‘·|Œü <ë]øÏ sês¡+≥÷ eT+&ç|&ü ܶsT¡ . me]ø° $wüj·T+ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. ndü\T $wüj·T+ @$T{À ‘· s ê«‘· ‘Ó * dæ + ~. kÕ>∑ T ˙{Ï XÊK n~Ûø±s¡T\T |üqT\T n|üŒ–+∫q ‘·sê«‘· ‘ê|”>± Ä]úø£ XÊK≈£î ô|ò’\T |ü+|æ, ø=fÒwüq¢ô|’ |üqT\T n|üŒ–düTÔqï≥T¢ n+<äT˝À ù|s=ÿHêïs¡T. |üqT\T yÓTT<ä˝…’q $wüj·÷ìï ndü\T n+<äT˝À @ e÷Á‘·+ Á|ükÕÔ$+#·≥+˝Ò<äT. n+fÒ kÕ>∑T˙{Ï XÊK |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+∫q $wüj÷· ìï Ä]∆ø£ XÊK e<ä› <ë∫ô|{Ï,º _\T¢\≈£î n&ɶ>√\T>± nqTeT‹ bı+<˚ Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·Tqï<äH~˚ düŒwüeº Te⁄‘·Tqï~.
eTq sêÅcÕº\T j·÷Á‘·\ô|’ yÓ÷E ˝Òì ‘Ó\T>∑Tyês¡T ‘·eT ÁbÕ+‘êìï <ë{Ï j·÷Á‘·\T »s¡|ü&ÜìøÏ m≈£îÿe>± ÄdüøÏÔ #·÷|üì Á|ü»\T yÓTT‘·Ô+ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\≈£î #Ó+~q yêπsqì ‘˚*+~. j·÷Á‘·\T »]ù| yês¡T ≈£L&Ü Ä≥$&ÉT|ü⁄ ø√dü+ ø±≈£î+&Ü yÓ’<ä´+, <Ûë]àø£ nedüsê\ ø√düy˚T m≈£îÿe>± »s¡T|ü⁄‘·THêïs¡ì C≤rj·T qeT÷Hê düsπ « ‘Ó*|æ+~. 2014-15 dü+e‘·‡sêìøÏ>±qT #˚dæq düsπ «˝À kı+‘· sêÁcÕº\qT <ë{Ï Á{Ï|,t Vü‰©&˚sTT+>¥ ˝≤+{Ï yê{ÏøÏ yÓfi¯¢&ÜìøÏ ‘Ó\T>∑T Á|ü»\T ÁX¯<ä∆ #·÷|ü&É+ ˝Ò<äì yÓ\¢&Ó’+~. @&Ü~ ø±\+˝À πøe\+ 8.1 XÊ‘·+ eT+~ Á|ü»\T e÷Á‘·y˚T sêÁ‹ |üP≥ eTø±+ ñ+&˚ j·÷Á‘·\T - zesY HÓÿ{Ÿ Á{Ï|t‡, Ä≥$&ÉT|ü⁄, Vü‰©&˚sTT+>¥, cÕ|æ+>¥, yÓT&çø£˝Ÿ nedüsê\ ø√dü+ |üø£ÿ sêÁcÕº\≈£î yÓfi≤¢s¡ì düπs« |òü*‘ê˝À¢ ‘Ó*dæ+~. M{Ï˝À ≈£L&Ü kÕe÷õø£, _õHÓd,t yÓT&çø˝£ Ÿ, <Ûë]àø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆqy˚ m≈£îÿeì ‘˚*+~. Ä≥ $&ÉT|ü⁄ ø√dü+ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ qT+∫ @&Ü~ ø±\+˝À n‘·´~Ûø+£ >± 1,30,600 eT+~ j·÷Á‘·\T
`qπs+Á<ä
#˚ ù dÔ , ‘Ó \ +>±D qT+∫ 2,02,700 eT+~ »]bÕs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ qT+∫ πøe\+ 30 s√E\ e´e~Û˝À <Ûë]àø£ dü+ã+<Ûä ø±s¡´Áø£e÷\ ø√dü+ 1,44,200 eT+~, kÕe÷õø£ nedüsê\ |üs¡+>± 14,08,400 eT+~ j·÷Á‘·\T »]bÕs¡T. ‘Ó\+>±D qT+∫ kÕe÷õø£ nedüsê \≈£î 6,54,000 eT+~, <Û ë ]àø£ ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\≈£ î 53,100 eT+~ j·÷Á‘·\T »]|æq≥T¢ ‘˚*+~. <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Ä≥$&ÉT|ü⁄ ø√dü+ bıs¡T>∑T ÁbÕ+‘ê\≈£ î j· ÷ Á‘· \ ≈£ î yÓ[¢qyê]˝À n‹ ‘·≈£îÿe ‘Ó \ T>∑ T yê]<˚ q ì dü π s « ‘˚*Ã+~. ‘Ó\T>∑TÁsêcÕº˝À¢ì |ü≥Dº ÁbÕ+‘ê\ qT+∫ j·÷Á‘·\≈£î yÓfi¯óÔqïyês¡T, n‹ ‘·≈£îÿe Ks¡Tà #˚dæq yês¡T ≈£L&Ü eTqyêfi‚.¢ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ qT+∫ dü>≥∑ Tq s¡÷.5,396\T ˇø=ø£ÿ |üs´¡ ≥q≈£î yÓ[q¢ yês¡T Ks¡TÃ
kÕj·TT<Ûä <äfi≤˝À¢ eTVæ≤fi¯\ Á|üy˚Tj·÷ìï
$e]+∫+~. 30 s√E\ |ü]~Û˝À n‘·´~Ûø£+>± j·÷Á‹≈£î\qT Äø£]¸+∫q sêÁwüº˝À¢ ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\T 8,68,100 eT+~‘√ ¬s+&√ kÕúq+˝À ì*#êsTT.
j·TT<ä∆ uÛÑ÷$T˝À eTVæ≤fi¯\T
eT]+‘·>± ô|+#˚ ø£wæ˝À uÛ≤>∑+>± yÓTT‘·Ô+ eTVæ≤fi¯\‘√ ≈£L&çq ˇø£ u…{≤*j·THé @sêŒ≥T≈£î ø£wæ #˚düTÔqï≥T¢ s¡ø£åD eT+Á‹ eTH√Vü≤sY bÕ]ø£sY ‘Ó*bÕs¡T. n˝≤π> j·TT<ä∆ HÍø£˝À¢q÷ eTVæ≤fi¯\T |üì#˚ùd˝≤ #·÷&É&É+ e+{Ï n+XÊ\qT ≈£L&Ü |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≥Tqï≥Tº #ÓbÕŒs¡T. eTVæ≤fi≤ ô|’˝…≥¢qT ìj·T$T+#·&É+‘√ yê] kÕeTsê∆´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q e÷qdæø£|üs¡yÓTÆq nes√<Ûä+ ‘=\–b˛sTT+<äì, Ç|ü⁄Œ&ÉT s¡ø£åD s¡+>∑+˝ÀøÏ, s¡a≤˙‡ \ø°åàu≤jYT XÖsê´ìøÏ ô|{Ϻ+~ ù|s¡ì $T>∑‘ê s¡+>±˝À¢q÷ eTVæ≤fi¯ bÕÁ‘·qT eT]+‘·>± >∑Ts¡TÔ #˚dü÷Ô nsTTq|üŒ{Ïø° nH˚ø£ ø±s¡D≤\ e\¢ ô|+#˚+<äT≈£î >∑\ neø±XÊ\qT |ü]o*düTHÔ êïeTì s¡ø£åD s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫ $<ÛäT\ ìs¡«Vü≤D˝À $e]+#ês¡T. eTVæ≤fi¯\T <ä÷s¡+>± ñ+≥÷Hêïs¡ì bÕ]ø£sY
ø±+Á¬>dtqT @\T‘·Tqï ÁbÕ+rj·T Hêj·T≈£î\T Ç+~sê>±+BÛ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ |ü<ä$ #˚|üfÒº düeTj·÷ìøÏ ø±+Á¬>dt˝À Á|ü‹ sêÁwüº+˝À ã\yÓTÆq Hêj·T≈£î\T ñ+&˚yês¡T. yês¡T #Ó|æŒ+~ bÕغ n~ÛHêj·Tø£‘·«+ $qe\dæ+<˚. ÄyÓT ˇø£s=ø£ÿ]ì |üøÿ£ ≈£î ‘·|Œæ dü÷,Ô uÛ»Ñ q |üsT¡ \qT n+<ä\+ møÏÿdü÷Ô e#êÃs¡T. á eT<Ûä´ es¡≈£L Ä dü+Á|ü<ëj·Ty˚T ø=qkÕ–+~. nsTT‘˚ Ç|ü⁄Œ&ÉT ø±+Á¬>dt n~ÛHêj·T ø£‘·«+ ã\V”≤q+ ø±e&É+, z≥T¢ ‘Ó#˚à kÕeTs¡∆´+ Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ ˝À|æ+#·&+É ‘√ sêÁwükº ÕúsTT Hêj·T≈£î\T ‘·eT≈£î ‘êy˚T kÕ«‘·+Á‘·´+ Á|üø{£ +Ï #·Tø=+≥THêïs¡T. ‘êeTT #Ó|æŒq≥T¢ »s¡>∑ì<˚ ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚dæ
#˚XÊs¡ì, ‘Ó\+>±D qT+∫ nsTT‘˚ s¡÷.9,777\T Ks¡Tà #˚XÊs¡ì ‘Ó*|æ+~. ˇ+≥]>± j·÷Á‘·\≈£î yÓfi¯óÔqï eTVæ≤fi¯˝À¢ e÷Á‘·+ ñuÛÑj·T ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\T nÁ>∑>±$T>± ì*#êsTT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ qT+∫ 53 XÊ‘·+ eT+~ ˇ+≥] eTVæ≤fi¯\T, ‘Ó\+>±D qT+∫ 60 XÊ‘·+ eT+~ ˇ+≥] eTVæ≤fi¯\ |üs¡´≥q\qT dü+düú
ÁbÕ+rj·T bÕغ\T @sêŒ≥T #˚kÕÔeTì u…~]düTHÔ êïs¡T. ns¡TD≤#·˝Ÿ Á|ü<X˚ Ÿ, nkÕ‡+, #Ûr· dÔ |t Tüò sY, ñ‘·sÔ ê K+&é\˝À ‹s¡T>∑Tu≤≥T\ ‘·s¡Tyê‘· ÁbÕ+rj·T Hêj·T≈£î\qT ø£≥&º ç #˚jT· &ÜìøÏ n~ÛcÕºq+ Ç|ü⁄Œ&ÉT uÛÑj·T|ü&ÉT‘·Tqï~. ¬øô|ºHé neT]+<äsY dæ+>¥, Ms¡uÛÑÁ<ädæ+>¥, Vü≤Øwt sêe‘Y , uÛÑ÷|æ+<äsY dæ+>¥ VüA&Ü, n~ÛsY s¡+»Hé #Í<ä] e+{Ï yês¡T ˇø£ $<Ûä+>± ªdü«‘·+Á‘·+μ Á|üø£{Ï+#·T≈£îHêïs¡T. ‘·qqT Á|ü<X˚ Ÿ ø±+Á¬>dt n<Û´ä ≈£îå &ç>±, eTTK´eT+Á‹ nuÛ´Ñ ]ú>± Á|ü ø £ { Ï + #· ø £ b ˛‘˚ ÁbÕ+rj· T bÕغ @sêŒ≥T #˚düT≈£î+{≤qì ¬øô|ºHé neT]+<äsY dæ+>¥ u…~]+∫
nHêïs¡T. kÕ<Ûës¡D+>± kÕj·TT<Ûä <äfi≤\˙ï |ü⁄s¡Twüß\‘√H˚ ì+&çe⁄+{≤j·T+≥÷, HÍø±<äfi¯, |ü<ë‹<äfi¯ <ë«sê\qT eTVæ≤fi¯\≈£î ‘Ó]ùdÔ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹dü«\Œ dü+K´˝À á s¡ø£yÓTÆq neø±XÊ\T ø£*ŒdüTÔqï <˚XÊ\ C≤_‘ê˝À #˚s¡T‘·T+<äì s¡ø£åD eT+Á‹ düŒwüº+ #˚XÊs¡T. nyÓT]ø±, ÇÁC≤jÓT˝Ÿ düVü‰ ø=ìï <˚XÊ˝À¢H˚ eTVæ≤fi¯\T s¡ø£åD s¡+>∑+˝À |üì#˚ùd neø±X¯+ ñ+~. ø£e÷+&ç+>¥ n~Ûø±]>± z eTVæ≤fi¯ ñ+fÒ ôd’ì≈£î\T ÄyÓT e÷≥ $qs¡qï yê<äq ñqï|üŒ{Ïø° <ëìï ‘êqT $X¯«dæ+#·&É+ ˝Ò<äì yÓ\¢&ç+#ês¡T. eTØ kÕ~Û+#·T≈£îHêïs¡T. ø£sêí≥ø£˝À dæ<ä∆sêeTj·T´ ≈£L&Ü n<˚ #˚XÊs¡T. n+<äTø£H˚ 14 eT+~ eT+Á‘·T\qT rdæy˚dæ, 13 eT+~ ø=‘·Ôyê]ì ‘·q Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ rdüT≈£îHêï @MT nq˝Òø£b˛j·÷s¡T. mìï n$˙‹ Äs√|üD\T e∫ÃHê Væ≤e÷#·˝Ÿ Á|ü<˚XŸ˝À Ms¡uÛÑÁ<ä dæ+>¥qT >∑<Ó› ~+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. ‘êqT sê»ø°j·÷\ qT+&ç yÓ’<=\π> Á|üdüøÏÔ ˝Ò<äì düŒwüº+ #˚XÊs¡T. |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ˝À sêVüQ˝Ÿ >±+BÛ e÷≥≈£L&Ü $q≈£î+&Ü n~ÛsY s¡+»Hé #Í<ä] dæ|æj·T+‘√ bı‘·TÔ @s¡Œs¡#·T ø=ì ‘·q dü‘êÔ #·÷bÕs¡T. VüA&Ü Vü≤sê´D≤˝À sê»´düuÛÑ mìïø£\˝À bÕغ nuÛÑ´]úì z&ç+#·&É+ <ë«sê ‘êH˚$T{À #˚dæ #·÷|æ+#ês¡T.
18 p˝…’, 2016
13
eTq sêÅcÕº\T ¬s’˝Ò«ùdºwüHé\˝À #Ó‘·Ô neTàø£+ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î {Ϭøÿ≥¢ neTàø£+, düs¡≈£î\ s¡yêD≤ <ë«sêH˚ Ä<ëj·T+ bı+<äT‘·Tqï ¬s’˝Ò«\T Ç‘·s¡ Ä<ëj·T e÷sêZ\ yÓ’|ü⁄ <äwæº kÕ]düTÔHêïsTT. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>± s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü \é ˝À ì‘·´+ düeT≈£Lsπ #Ó‘·Ô qT+&ç ≈£L&Ü Ä<ëj·T+ bı+<˚ e÷sêZ\T nH˚«wædTü HÔ êïs¡T. ‘êC≤>± s¬ ˝’ «Ò ùdwº qü ˝¢ À #Ó‘qÔ· T øÏ˝À s¡÷bÕsTTqïs¡≈î£ ø=+{≤eTì ˇø£ dü+düú eTT+<äT≈£î e∫Ãq≥T¢ ‘Ó*dæ+~. Ç+<äT≈£î nedüs¡eTj˚T´ q\¢dü+#·T\T, dæã“+~, #Ó‘·Ô s¡yêD≤ u≤<Ûä´‘·\T nìï Ä dü+düú<˚. |üuÛÑT‘·« e´‹πsø£‘· qT+&ç ãj·T≥|ü&ç bÕغ
ã\+ ô|+#·Tø√e&É+ <ë«sê e#˚à dü+e‘·‡s¡+ »]π> nôd+;¢ mìïø£\˝À ‹]– ¬>\Tbı+<ë\ì ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ˝À düe÷CŸyêB bÕغ y˚düTÔqï m‘·TÔ>∑&É\T ‹s¡>ã∑ &ÉT‘·THêïsTT. á eT<Ûä´H˚ nôd+;¢˝À Á|ü‹|üø£å Hêj·T≈£î&ÉT kÕ«$T Á|ükÕ<é eTÚs¡´ ;md”Œ qT+&ç yÓ’<=\>∑>±H˚ Äj·TqqT ‘·eT bÕغ˝ÀøÏ rdüTø=ì, eT+Á‹ |ü<ä$ Çyê«\ì #·÷kÕs¡T. kÕ«$T >∑{Ϻ Hêj·T≈£î&Éì, ‘·|ü⁄Œ&ÉT bÕغ˝À ñHêï&Éì eTTK´eT+Á‹ nœ˝Òwt j·÷<äyé bı>∑&\ÔÉ ‘√
á #Ó‘·Ô‘√ ms¡Te⁄ ‘·j·÷Ø, $<äT´‘Y ñ‘·Œ‹Ô #˚|{ü ≤º\ì Ä dü+düú jÓ÷∫düTqÔ ï~. dæã“+~øÏ ;e÷ ø£eπsJ ôd’‘·+ dü<äs¡T e´sêú\ ìs¡«Vü≤D dü+düú<˚. 24 >∑+≥\÷ ùdºwüq¢˝À #Ó‘·Ô ùdø£s¡D u≤<Ûä´‘ê yê]<˚. <˚X¯+˝Àì 12 ùdºwüq¢˝À #Ó‘·Ô ùdø£s¡D≈£î Ä dü+düú eTT+<äT≈£î e∫Ã+~. ¬s’˝Ò«esêZ\T ‘·eT n+^ø±s¡+ ‘Ó*j·TCÒùdÔ neT‘YdüsY, n+u≤\, Vü≤]<ë«sY, »eTTà, ø£Á‘·, &ÓÁVü‰&É÷Hé, yÓTTsê<ëu≤<é, wüV≤ü s¡H|é Pü sY, dæmdt{,Ï eTT+ãsTT ôd+Á≥˝Ÿ, <ë<äsY\˝À yÓTT<ä{Ï <äX¯˝À
u…&çdæø=&ÉT‘·Tqï düe÷CŸyêB m‘·TÔ>∑&É\T eTT+#Ó‘êÔs¡T. nsTT‘˚ Ä eTs¡Tdü{Ï s√EH˚ md”Œ >∑T+&Ü\ bÕغ n+≥÷ eTÚs¡´ $eTs¡Ù\T ≈£î] |æ+#·&É+‘√ md”Œ Hêj·T≈£î\T cÕø˘≈£î >∑Ts¡j·÷´s¡T. <ëì‘√ ÄÁ>∑Vü≤+ #Ó+~q •ebÕ˝Ÿ j·÷<äyé eTÚs¡´ eT‹ ‘·|æŒ e÷{≤¢&ÉT‘·THêï&Éì ì+~+#ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· eTTdæ+¢ z≥¢qT düMTø£]+#·Tø√e&É+ ø√dü+ eTTø±ÔsY nHê‡Ø, ÄbòÕ˝® Ÿ nHê‡Ø\qT bÕغ˝À #˚sT¡ Ã≈£îHêïs¡T. nHê‡Ø Hêj·Tø£‘«· +˝Àì bÕغ @ø±Ô <ä˝ŸqT md”Œ˝À $©q+ #˚dTü qÔ ï≥T¢ •ebÕ˝Ÿ j·÷<äyé
dæìe÷˝À¢øÏ sê»ø°j·T H˚‘·\ yês¡düT\T
14
18 p˝…’, 2016
Á|üø£{Ï+#ês¡T. nsTT‘˚ H˚s¡#·]Á‘· >∑*–q yê]ì bÕغ˝À #˚sT¡ Ãø√e&É+ |ü≥¢ nœ˝Òwt ÄÁ>∑V≤ü + e´ø£+Ô #˚j·T&É+‘√ Ä $©q+ s¡<ä›sTT+~. n+‘·≈£îeTT+<äT nõ‘Ydæ+>¥ Hêj·Tø£‘·«+˝Àì ÄsYm˝Ÿ&ç ì $©q+ #˚düTø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡T. nsTT‘˚ nõ‘Ydæ+>¥ sê»´düuÛÑ d”{Ÿ¬ø’ |ü≥Tº ã≥º&É+‘√ n~ kÕ<Ûä´+ø±ø£ Ä $©q+ Ä– b˛sTT+~. sê»´dü u Û Ñ mìïø£ \ ˝À ÄsY m ˝Ÿ & ç j·T+m˝Ÿ@ \T md”Œ nuÛÑ´s¡Tú\πø z{Ÿ y˚XÊs¡T.
|ü+C≤uŸ˝À Ä|t bÕ≥T¢
e #˚Ã
bıs¡T>∑Tq ñqï ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ e+{Ï
sêÁcÕº\˝À e˝… ø£sêí≥ø£˝À $X‚wü n_Ûe÷qT\T ñqï sêCŸ≈£îe÷sY, $wüßíes¡∆Hé e+{Ï nÁ>∑ÁX‚DÏ dæ˙ q≥T\T sê»ø°j÷· \˝ÀøÏ e∫à eTTK´eT+Á‹ |ü<eä ⁄ \¬ø’ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· ˝Ò<Tä . n+ãØwt, s¡eT´, »π>wZ ,t X¯•≈£îe÷sY, _dæ bÕ{Ï˝Ÿ, ≈£îe÷sY ã+>±s¡|üŒ, ñe÷Áo e+{Ï dæìq≥T\T sê»ø°j÷· \˝ÀøÏ e∫ÃHê yê] |ü\T≈£îã&ç @<√ ˇø£ ÁbÕ+‘êìπø |ü]$T‘·+>± ñ+~. nsTT‘˚ Á|ü d ü T Ô ‘ · + sê»ø° j · T Hêj· T ≈£ î \ ≈£îe÷s¡T\T |ü\Te⁄sT¡ dæ˙ |ü]ÁX¯eT |ü≥¢ Äø£]¸‘T· \e⁄ ‘·THêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· sê»ø°j·T s¡+>∑Á|üy˚XÊìøÏ ñ|üj÷Ó >∑ |ü&TÉ ‘·T+<äH√ @yÓ÷, uÛ≤Ø ã&Ó{® Ÿ ∫Á‘ê\ ˝ÀøÏ edüTÔHêïs¡T. e÷J eTTK´eT+Á‹, CÒ&ç (j·Tdt) Hêj·T≈£î&ÉT ôV≤#Y &ç ≈£îe÷s¡kÕ«$T s¡T.20 ø√≥¢ e´j·T+‘√ rdüTqÔ ï ø£qï&É-‘Ó\T>∑T ∫Á‘·+ ªC≤>∑sμY ˝À Äj·Tq ≈£îe÷s¡T&ÉT ìœ˝Ÿ ≈£îe÷s¡kÕ«$T (27) q{ÏdüTÔHêïs¡T. Á|üdüTÔ‘·+ ã˝ÒZ]j·÷, ◊s√bÕ\˝À wüO{Ï+>¥ »s¡T>∑T‘√+~. á eT<Û ä ´ H˚ sê»´dü u Û Ñ mìïø£ \ ˝À bÕغ ìs¡j í ÷· ìøÏ e´‹πsø£+>± z{Ÿ y˚XÊs¡ì e÷J Á|ü<ëÛ ì <˚y>Ó ö&É#˚ bÕغ qT+&ç düôdŒq¸H≈é î£ >∑Ts¡sTTq e÷J eT+Á‘·T\T mHé #Ó\Tesêj·TkÕ«$T, _ »&é »MTsY
#Ó‘·Ô ùdø£s¡D ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘·T+~. Á|üdüTÔ‘·+ Äj·÷ s¬ ˝’ «Ò ùdwº qü ≈¢ î£ <ä>sZ∑ √¢ ñqï eTTìdæbÕ*{° &É+|t e<ä≈› î£ ¬s’˝Ò« XÊUÒ e´sêú\qT ‘·s¡*k˛Ô+~. ˇø=ÿø£ÿkÕ] Ç~ Ä\dü´+ ø±e&É+‘√ |ü]dæú‘·T\T $wü$T+∫ nHês√>±´ìøÏ <ë]rdüTHÔ êïsTT.
nVü≤à<é\T ≈£L&Ü ‘·eT ≈£îe÷s¡T\qT dæìe÷\˝ÀøÏ |ü+|ædTü HÔ êïs¡T. #Ó\Tesêj·TkÕ«$T ≈£îe÷s¡T&ÉT dü∫Hé (23) ªVü‰´|” ãsYÔ &˚μ dæìe÷˝À q{ÏdüTÔHêïs¡T. Ç|üŒ{Ïπø wüO{Ï+>¥ |üPs¡ÔsTT+~. »MTsY nVü≤à<é ≈£îe÷s¡T&ÉT »&Ó&’ é U≤Hé (21)‘√ Á|üeTTK &Ós¬’ ø£sº Y Ç+Á<äõ‘Y \+πøXŸ eTs√ HÓ\˝À ∫Á‘· ìsêàD+ ÁbÕs¡+_ÛdTü HÔ êïs¡T. eTTK´eT+Á‹ dæ<ä›sêeTj·T´≈£î düìïVæ≤‘·T&ç>± uÛ ≤ $+#˚ e÷JeT+Á‹, ø±+Á¬ > dt j· T +m˝Ÿ @ ôV≤#YjT· + sπ eqï ≈£îe÷s¡T&ÉT nq÷|t (25) ª\ø£àå Dμ ∫Á‘·+˝À q{ÏdüTÔqï bò˛{À\T Ç|üŒ{Ïπø $düÔ ‘· Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ e#êÃsTT. Á|üeTTK &Ós¬’ ø£sº Y ÄsY #·+<äT <äs¡Ùø£‘·«+˝À Äj·Tq ≈£î≥T+ãy˚T ˇø£ Á|üeTTK ‘Ó\T>∑T dæìe÷qT ø£qï&É˝À rdüTqÔ ï~.
dü + e‘· ‡ s¡ + ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À nôd+;¢ mìï ø£\T »s¡T>∑qTqï |ü+C≤uŸ ˝À n~Ûø±s¡+ #˚|ü≥º&É+ U≤j·T+ nì #Ó|⁄ü Œø=+≥Tqï Ä|t <ë<ë|ü⁄ nìï ìjÓ÷»ø£ esêZ\≈£î nuÛ´Ñ s¡T\ú qT Ksês¡T #˚XÊs¡T. nsTT‘˚ eTTK´eT+Á‹ nuÛÑ´]ú>± me«s¡ ÷ n+<ä T u≤≥T˝À ˝Ò ø £ Ä C≤_‘êqT Á|üø{£ +Ï #·&+É ˝À yÓqTø£&TÉ >∑T y˚dTü qÔ ï~. ‘=\T‘· _C…|øæ Ï #Ó+~q qeCÀ‘Y dæ+>¥ dæ<Tä q∆ T bÕغ˝ÀøÏ ÄVü‰«ì+∫ eTTK´eT+Á‹ nuÛÑ´]ú>± Á|üø£{Ï+#ê\ì Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡T. _C…|æ dæ<äT∆qT sê»´düuÛÑ düuÛÑT´ì>± #˚dæ, sêÁwüº bÕغ ø√sY ø£$T{° düuTÑÛ ´ì>± #˚jT· &É+‘√ bÕ≥T mìïø£\˝À bÕغ Á|ü#ês¡ u≤<Û´ä ‘· ≈£L&Ü Äj·Tqπø n|üŒ#ÓbÕŒ\ì nqTø=+≥T qï~. Çø£ Äj·Tq Ä|t˝À #˚πs neø±XÊ\T ø£ì|æ+#·&É+ ˝Ò<äT. <ëì‘√ eTTK´eT+Á‹ nuÛÑ´]ú>± me«]ì Á|üø£{Ï+#ê˝À Ä|t≈£î ns¡∆+ ø±e&É+ ˝Ò<äT. eTTK´ eT+Á‹ nuÛÑ´]ú ˝Ò≈£î+&ÜH˚ e#˚à HÓ\˝À bÕغ nuÛÑ´s¡Tú\ C≤_‘êqT Á|üø£{Ï+#ê\ì uÛ≤$düTÔHêïs¡T. ø±+Á¬>dt ≈£L&Ü mìïø£\≈£î Äs¡T HÓ\\ eTT+<˚ bÕغ nuÛÑ´s¡Tú\qT Á|üø£{Ï+#˚ Á|üj·T‘·ï+˝À ñ+~.
C≤rj·T+ nœ\, ˇø£{Ïqïs¡ dü+e‘·‡sê\ ej·TdüTqï nœ\ ø=&ÉT≈£î, n+»q
πøs¡fi¯˝À dæ|æm+ Væ≤+kÕj·TT<ÛëìøÏ ã\e⁄‘·Tqï md”‡\T ◊mHé{Ïj·TTdæ Hêj·T≈£î&ÉT mHé.sê»Hé ≈£îe÷¬sÔ\ô|’ nÁø£eT πødüT\T |üdæ_&ɶqT ≈£L&Ü C…’˝À¢ ô|{Ϻq n~Ûø±s¡T\T ôd’<ë∆+‹ø£+>± ø£eT÷´ìdüT\º ≈£î ≈£î\e´edüôú |’
$XÊ«dü+ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ Væ≤+dü yê] b˛sê≥+˝À n+‘·sꓤ>∑+>± ñ+≥T+~. |”&ç‘·, ã&ÉT>∑T esêZ\ ø√dü+ b˛sê{≤\T #˚kÕÔeTì n+≥÷ ñ+{≤s¡T. nsTT‘˚ πøs¡fi¯˝À ø£eT÷´ìdüTº\T n~Ûø±s¡ >∑s¡«+‘√ md”‡ e´‹πs≈£î\j·÷´s¡T. Ç|üŒ{Ïes¡≈£î sêÅw”ºj·T dü«j·T+ùdeø£ dü+|òtT, uÛ≤»bÕ ø±s¡´ø£s¡Ô\ô|’, Ä ‘·s¡Tyê‘· ø±+Á¬>düTqT düeT]ú+#˚ ≈£î≥T+u≤\ô|’q Væ≤+kÕj·TT<Ûëìï Á|üj÷Ó –düTHÔ êïs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT øπ s¡fi˝¯ Àì md”‡ ≈£î\düTú\T dæ|æm+ yê] Væ≤+kÕj·TT<ÛëìøÏ ã\e⁄‘·THêïs¡T. ‘êC≤>± dæ|æm+ Hêj·T≈£î\T md”‡øÏ #Ó+~q Ç<ä›s¡T nø£ÿ#Ó˝…¢fi¯ófl nœ\, n+»q\qT πøs¡fi¯˝Àì ø£q÷ïs¡T õ˝≤¢ ‘·\ùd‡]˝À nÁø£eT+>± C…’˝À¢ ìs¡“+~Û+#ês¡T. M]‘√bÕ≥T ˇø£{qÏ ïs¡ dü+e‘·‡sê\ ej·TdüTqï nœ\ ø=&ÉT≈£î ≈£L&Ü ã+B ø±e\dæ e∫Ã+~. ◊mHé{j Ï T· Tdæ Hêj·T≈£î&Óq’ mHé.sê»Hé ≈£îe÷¬s\Ô T á nœ\, n+»q. á Ç<ä›]˙ m+<äT≈£î C…’˝À¢ ô|{Ϻq≥T¢? b˛©düT ]ø±s¡T¶\qT ã{Ϻ #·÷ùdÔ Ç~ e÷eT÷\T πødüT˝≤ ø£ì|æ+#·&É+˝Ò<äT. á Ç<ä›s¡T j·TTe‘·T\T ‘·\ùd‡]˝Àì ‘·eT bÕغ ø±sê´\j·T+ ˝ÀøÏ <ä÷düT≈£îe∫Ã, bÕغ ø±s¡´ø£s¡Ô m+.wæõHéô|’ <ë&ç #˚XÊs¡ì b˛©düT\≈£î dæ|mæ + |òsæ ê´<äT #˚d+æ ~.
πøs¡fi¯˝À á eT<Ûä´ »]–q mìïø£\˝À m©¶m|òt n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· πøs¡fi¯˝À á dü+|òüT≥q ô|<ä› Vü‰dü´+>± e÷]+~. Ç‘·s¡ bÕغ\ |ü ⁄ s¡ T wü ø±s¡ ´ ø£ s ¡ Ô \ T yÓ fi ¯ fl ˝Ò ì dæ | æ m + bÕغ ø±sê´\j·T+˝ÀøÏ ˇø£{qÏ ïs¡ @&Ü~ |æ˝≤¢&‘ç √ Ç<äs› T¡ md”‡ j·TTe‘·T\T yÓ[¢, nø£ÿ&ç |ü⁄s¡Twü ø±s¡´ø£s¡Ôô|’ <ë&ç #˚j·T&É+ }Væ≤+#·˝Ò+.
dæ|mæ + <ä÷‘·\ y˚~+Û |ü⁄\T
dæ |æm+
Hêj· T ø£ ‘ · « +˝Àì m˝Ÿ & ç m |ò t yêeT|üø£å Á|üC≤‘·+Á‘· ≈£L≥$T πøs¡fi¯˝À n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ø=~›yêsê˝À¢H˚ md”‡ (<ä [ ‘· T ) \≈£ î e´‹π s ø£ + >± |ü ~ ù V ≤qT dü+|òüT≥q\T »]>±sTT. Ç{°e* dü+|òüT ≥q˝À dæ|mæ + ø±s¡´ø£s\Ô¡ |ô ’ <ë&ç Äs√|üD‘√ Ç<ä›s¡T nø±ÿ#Ó˝…¢fi¯flqT, ˇø£{Ïqïs¡ dü+e‘·‡ sê\ |üdæ_&ɶqT C…’˝À¢ y˚XÊs¡T.
ø±s¡´ø£s¡Ô\T Äj·Tq Ç+{Ïô|’ ≈£L&Ü <ë&ç #˚XÊs¡T. á j·TTe‘·T\qT u…sTT˝Ÿ Çe«sêì H˚sê\ô|’ n¬sdüTº #˚jT· &É+ á dü+|òTü ≥q˝À $#ê]+#ê*‡q $wüjT· +. nsTT‘˚ ô|s¡T>∑T‘·Tqï Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷ìï nqTdü]+∫ ¬s+&ÉT s√E\ ‘·s¡Tyê‘· yê]øÏ u…sTT˝Ÿ Ç#êÃs¡T. nsTT‘˚, u…sTT\T \_Û+∫ C…’\T qT+&ç $&ÉT<ä\ ø±e&É+‘√ yê] ø£&É>∑+&ÉT¢ eTT–j·T˝Ò<äT. yês¡T u…sTT˝Ÿô|’ $&ÉT<ä\sTTq s√E yê]ì #ÛêHÓ˝Ÿ #·sá \≈£î |æ*#ês¡T. Ç<ä›s¡T dæ|æm+ Áù|πs|æ‘· <ä÷‘·\T á #·s¡Ã dü+<äs¡“¤+>± yê]ì eT]+‘· Væ≤+dæ+#ês¡T. &çyÓ’m|òt◊ Hêj·T≈£î&ÉT, XÊdüqdüuÛÑT´&ÉT m.mHé. wü+w”sY á j·TTe‘·T\T dæ|æm+ ø±sê´\j·T+ ˝ÀøÏ #=s¡ã&ç $<Û«ä +dü+ düèwæ+º #ês¡ì Äs√|æùd,Ô dæ|mæ + Hêj·T≈£îsê\T, õ˝≤¢ |ü+#êj·T‹ ñbÕ<Ûä´≈£åîsê\T nsTTq |æ.|æ.~e´ á j·TTe‘·T\T Á|üC≤ ñ|üÁ<äe ø±s¡ ≈ £ î \T ( Public nuisance) nHêïs¡ T . n+‘˚ø±ø£ á j·TTe‘·T\T øÏsêsTT Vü≤+‘·≈£î\ì, ªªø=fÒwHü é eTTsƒêμμ (&ÉãT“ rdüTø=ì <ë&ÉT\T, Vü≤‘·´\T #˚ùd eTTsƒê)>± |üì#˚dTü HÔ êïs¡ì ÄyÓT Äs√|æ+#ês¡T. eTT+<äT #Ó|Œæ q Áù|sπ |æ‘· <ä÷‘·\T á j·TTe‘·T\qT ìsêX¯≈£î >∑T]#˚XÊs¡T. yêfi¯ófl ‘·eT Ä‘·à>ös¡yêìøÏ uÛÑ+>∑+ ø£*–q+<äTq düe÷»+˝À ‹s¡T>∑˝ÒeTì uÛ≤$+#ês¡T. Ä s√E sêÁ‘˚ M]˝À ∫qï<Óq’ n+»q ìÁ<äe÷Á‘·\T $T+– Ä‘·àVü≤‘ê´ Á|üjT· ‘·ï+ #˚d+æ ~. ÄyÓT Ç+ø± ÄdüT|üÁ‹˝ÀH˚ ñ+~. Ä‘·àVü≤‘·´≈£î Áù|πs|æ+∫q+<äT≈£î wü+w”sY, ~e´\ô|’ ‘·\ùd‡] b˛©düT\T øπ düT qyÓ÷<äT #˚dqæ ≥T¢ ‘Ó\Tk˛Ô+~. Á|ü<ëÛ ì qπs+Á<äy÷Ó ~øÏ e´‹πsø£+>± ù|dò ãt Tø˘˝À b˛dtº #˚dqæ #Ó&ɶù|s¡T ~e´≈£î ñ+~.
á eT<Û´ä nø£ÿ&É »]–q kÕúìø£ mìïø£˝À¢ sê»Hé dæ|æm+ nuÛÑ´]úô|’ b˛{° #˚XÊ&ÉT. n|üŒ{Ï qT+N ‘· q ≈£ î e÷¬ s Ô \ T bÕغ ø±sê´\j· T + <ë]˝À yÓ[flq|ü⁄Œ&É˝≤¢ dæ|mæ + yêfi¯ó¢ yêfi¯flqT y˚~dÛ ÷ü ,Ô ≈£î\+ ù|s¡T‘√ <ä÷wædüTÔHêïs¡ì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T. á <ä÷wüDqT Á|ü•ï+∫q ‘·q ≈£îe÷¬sÔ\qT dæ|æm+ yêfi¯ófl ø={≤ºs¡ì Äj·Tq nHêïs¡T. Ä s√CÒ bÕغ ã\V”≤q esêZ\≈£î e´‹πsø£+>±.. á dü+|òTü ≥q˝À dæ|mæ + bÕÁ‘·qT uÛ≤»bÕ sêh n<Ûä´≈£åî&ÉT ≈£îeTàq+ sê»X‚Ks¡Hé K+&ç+#ês¡T. ø£q÷ïs¡T õ˝≤¢˝À M] nVü≤+ø±s¡ Væ≤+kÕ sê»ø°j÷· \qT ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü $eT]ÙdüTÔHêïs¡T. nsTT‘˚ á dü+|òüT≥qô|’ eTTK´eT+Á‹ |æqs¡sTT $»j·THé düŒ+<äq $∫Á‘·+>± ñ+~. j·TTe‘·T\ n¬sdüTº >∑T]+∫ ‘·q≈£î ‘Ó*j·T<äì, b˛©düTyê] qT+&ç düe÷#ês¡+ ‘Ó\TdüTø√e\dæ+<äì MT&çj·÷ yê]øÏ MT&çj·÷‘√ e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï nœ\, n+»q dü\Vü‰ Ç#êÃs¡T. Äj·Tq Ç∫Ãq á düe÷<Ûëq+
18 p˝…’, 2016
15
C≤rj·T+ eTTK´eT+Á‹ kÕúsTTøÏ ‘·–q≥T¢ ˝Ò<äT. á Ç<ä›s¡T j·TTe‘·T\qT |üdæ_&ɶ‘√bÕ≥T C… ’ \ T≈£ î |ü + |ü & É + ˝À e÷qe‘ê <ä è ø£ Œ <∏ ë ìï bÕ{Ï+#·&É+˝À $|òü\yÓTÆq≥T¢ õ˝≤¢ md”Œ ìy˚~ø£ n+^ø£]+∫q≥T¢ yês¡Ô\T e#êÃsTT. C≤rj·T eTVæ≤fi≤ Vü≤≈£îÿ\ ø£MTwüHé, πøs¡fi¯ eTVæ≤fi≤ Vü≤≈£îÿ\ ø£MTwüHé nœ\, n+»q\ qT+&ç yê+>∑÷à\+ rdüT≈£îHêïs¡T. C≤rj·T ôw&É÷´\T ≈£î˝≤\ ø£MTwüHé #ÛÓ’s¡àHé, |æ.m˝Ÿ.|ü⁄ìj·÷ ≈£L&Ü Äs√|üD\ô|’ ø£MTwüHé $#ês¡D #˚dTü +Ô <äì nHêïs¡T. <äTsê>∑‘êìøÏ bÕ\Œ&ɶ n~Ûø±s¡T\ô|’ yê] ¨<ë\‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü #·s´¡ \T+{≤sTT. øπ s¡fi¯ sêh+˝À md”‡\≈£î s¡øDå£ ˝Ò<ìä ‘·\ùd‡] dü+|òTü ≥q‘√ s¡TEyÓ+’ ~. ˇø£ |üd_æ &É‘¶ √ ñqï Ç<äs› T¡ j·TTe‘·T\T dæ|æm+ yê] ø£+#·Tø√≥˝À bÕغ ø±sê´\j·T+˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡H˚ Äs√|üD $X¯«dæ+#· <ä–q~ ø±<äT. ø±+Á¬>dt˝À #˚s¡&ÜìøÏ #ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ eTT+<˚ á j·TTe‘·T\ ≈£î≥T+ã+ dæ|mæ +qT e~˝ÒXÊs¡T. nsTT‘˚ yês¡T #˚dqæ ‘·|Œæ <ëìï ø£å$T+#·&ÜìøÏ dæ|æm+ Ç+ø± dæ<ä∆+>± ˝Ò<äT. yê] ≈£î≥T+u≤ìï, eTTK´+>± á j·TTe‘·T\qT, dæ|mæ + yêfi¯ófl Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü y˚~Û+#˚ yês¡ì Äs√|üD\THêïsTT. ‘·|üŒìdü] |ü]dæú‘·T˝À¢ á j·TTe‘·T\T Á|ü‹ |òüT{Ï+#ê*‡ e∫Ã+~. mìïø£\ $»j·T+ yÓTÆø£+˝À ñqï dæ|æm+ yêfi¯ófl b˛©düT\≈£î |òæsê´<äT #˚XÊs¡T. b˛©düT\T yê]ô|’ πødüT qyÓ÷<äT#˚dæ u…sTT˝Ÿ Çe«sêì H˚sê\ô|’ eTVæ≤fi≤ C…’\T≈£î ‘·s¡*+#ês¡T. <ë+‘√ @&Ü~qïs¡ ej·TdüTqï nœ\ _&ɶ |æqs¡sTT $»j·THé bÕ\q˝À ã+~Û+#·ã&ɶ yÓTT<ä{Ï |üdæ_&ɶ nsTT+~. Ç≥Te+{Ï dü+|òüT≥q\T >∑‘· ø=~› yêsê˝À¢ πøs¡fi¯˝À md”‡\≈£î e´‹πsø£+>± |ü~ùV≤qT <ëø± »]>±sTT. õcÕ Vü≤‘√´<ä+‘·+ M{Ï˝À ˇø£{.Ï õcÕ Vü≤+‘·≈£î\qT yÓ+≥H˚ n¬sdüTº #˚j·÷\ì |ü⁄\j·T kÕe÷õø£ esêZì (md”‡) øÏ #Ó+~q dü+düú ` πøs¡fi¯ |ü⁄\j·T eTVü‰düuÑÛ (¬øm+dæmdt) n<Û´ä ≈£îå &ÉT ˙\ø£+sƒH¡ é e÷düºsY Hêj·Tø£‘·«+˝À ¬ø|æmyéTmdt, msêï≈£î\+
16
18 p˝…’, 2016
ø£˝…ø£ºsY ø±sê´\j·÷ìï eTT≥º&ç+∫+~. pHé 24 ˝À>± õcÕ Vü≤+‘·≈î£ \qT n¬sdüTº #˚j÷· \ì >∑&TÉ e⁄ ô|{Ϻ+~. á n+X¯+˝À nk˛+ qT+∫ e∫Ãq n$Ts¡T˝Ÿ ÇkÕ¢+ nH˚ e\dü ≈£L*ì n¬sdüTº #˚XÊs¡T. Ç{°e\ ø={≤ºjT· + õ˝≤¢ eø√ÿ+≈£î #Ó+~q n_Ûõ‘Y (27) nH˚ md”‡øÏ #Ó+~q j·TTe≈£î&ç Vü≤‘·´ »]–+~. ¬ø|æmyéTmdt yês¡T >∑{Ϻ ìs¡düq Á|ü<äs¡Ùq\T #˚|ü{Ϻ q|üŒ{Ïø° b˛©düT\T @ #·s¡´ rdüTø√˝Ò<äì e÷düºsY nHêïs¡T. n_Ûõ‘Y, n+»q, nœ\\ $wüj·T+˝À Hê´j·T+ »s¡T>∑˝Ò<äì, πøs¡fi¯˝Àì 14 õ˝≤¢˝À¢ ñqï ‘·eT 64 ‘ê\÷ø± dü+|ò÷ü \qT ø±>∑&Ü Á|ü<sä Ù¡ q\T ìs¡«Væ≤+#ê\ì ¬ø|æmyéTmdt ø√]+~.
md”‡ ≈£î≥T+ã+ô|’ dæ|æm+ <ë&ç πøs¡fi¯ sêh+ n\|ü⁄» õ˝≤¢, n+ã\|ü⁄»˝À
pHé 20q md”‡\ô|’ dæ|æm+ »]|æq eTs√ <ë&ç˝À ‘·*¢, Ç<ä›s¡T |æ\¢\T >±j·T|ü&ܶs¡T. á <ë&ç˝À >±j·T|ü&çq |ü⁄<äTMj·T˝Ÿ ˇeTq (50), ÄyÓT ≈£îe÷s¡T\T eTùV≤wt, <ÛHä w˚ \t ‘√ bÕ≥T yê] $TÁ‘·T&ÉT ø£qïHé\qT e+<äq+ yÓT&çø˝£ Ÿ ø±˝ÒJ ÄdüT|üÁ‹˝À #˚sêÃs¡T. ˇø£ >∑èVü≤Á|üyX˚ ¯ ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ yÓ[flq|ü⁄&ÉT M]ô|’ á <ë&ç »]–+~. ªªmd”‡\≈£î
düeTdü´\T |ü{+ºÏ #·Tø√ì Hêj·T≈£î\T
õcÕ øπ düT $wüjT· +˝À n$Ts¡T˝Ÿ ÇkÕ¢+ n¬sdüTº ‘·eT≈£î dü+‘·è|æÔ ø£*–+#·˝Ò<äì ¬ø|æmyéTmdt Hêj· T ≈£ î &É T nHêïs¡ T . n‘· & ç yÓ q Tø£ ñqï dü÷Á‘·<Ûës¡T\T mes√ b˛©düT\T ‘Ó\bÕ\ì yês¡T
õcÕ
ø√s¡T‘·THêïs¡T. ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î&ÉT, j·TT&çm|òt dü e Tq«j· T ø£ $ T{Ï dü u Û Ñ T ´&É T , e÷J eT+Á‹ |æ.|æ.ø£+ø£#êÃHéô|’ Äs√|üD\THêïsTT. Äj·Tq Ä Äs√|üD\qT yÓ+≥H˚ K+&ç+#ês¡T. dæ|æmyéT` ø±+Á¬>dt\ eT<Û´ä á $wüjT· +˝À s¡V≤ü dü´ n+^ø±s¡+ ñ+<äì e÷düºsY nqTe÷ìdüTÔHêïs¡T. dæ|æm+ e÷J m+.m˝Ÿ . @ kÕEbÕ˝Ÿ ‘· + >∑ # êÃHé ≈ £ î <ä > ∑ Z ] ã+<ÛäTyÓ’q+<äTq á πødüTqT ‘=øÏÿô|{Ϻq≥T¢ e÷düºsY Äs√|ædüTÔHêïs¡T. j·TT&çm|òt, m˝Ÿ&çm|òt Á|üuÛÑT‘ê«\T ¬s+&É÷ uÛÑ÷$T˝Òìyê]øÏ düú\eT÷, Ç\÷¢ Çe«&É+ ˝Ò<äì Äj·Tq $eT]Ù+ #ês¡T. md”‡\~ kÕ+|òTæ ø£ düeTdü´. á düeTdü´qT dü¬s’q |ü<ä∆‹˝À m<äTs√ÿyê\ì #Ó|ü⁄‘·÷ Hê´j· T dü V ü ‰ j· ÷ ìøÏ uÛ Ñ s √kÕ Ç#êÃs¡T. e\dü ≈£L©\˝À H˚s¡düTÔ \qT >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ $<ÛëHê\T s¡ ÷ bı+~+#ê*. n+»q, nœ\\≈£î »]–q nHê´j·÷ìøÏ
Çø£ÿ&˚+ |üìμμ nì ns¡Tdü÷Ô <äT+&É>∑T\T M]ô|’ <ë&ç #˚XÊs¡T. eTùV≤wt, <ÛäH˚wt\qT Ç+{À¢ qT+∫ ãj·T≥≈£î á&ÉTÃ≈£î e∫à $#·ø£åD≤ s¡Væ≤‘·+>± <ë&ç #˚XÊs¡T. ‘·q |æ\¢\qT s¡øÏå+#·&ÜìøÏ yÓ[flq ˇeTqô|’ ≈£L&Ü <ë&ç #˚XÊs¡T. <ë&çøÏ >∑T¬s’q <ÛäH˚wt ÄsYmdtmdt ø±s¡´ø£s¡Ô. ø±>±, ø=~› HÓ\\ ÁøÏ‘·+ qT+&ç á ÁbÕ+‘·+˝À dæ|æm+ >∑÷+&Ü\T sê»ø°j·T Á|ü‘·´s¡Tú\ô|’ |ü<∏äø£+ Á|üø±s¡+ <ë&ÉT\T #˚ d ü T Ô H êïs¡ T . dæ | æ m + yê] ôV≤#· à ]ø£ \ qT |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü #ê˝≤eT+~ ø£eT÷´ìdüTº ø±s¡´ø£s\Ô¡ T, kÕqTuÛ÷Ñ ‹|üsT¡ \T uÛ≤»bÕ˝À #˚sês¡T. Bì‘√ ÄÁ>∑ V æ ≤ +∫q dæ | æ m + m|ü Œ {Ï ˝ ≤π > Væ≤+kÕe÷s¡Z+ ø=qkÕ–k˛Ô+~. Á|üuÛÑT‘·«+ ø£åe÷|üD #ÓbÕŒ\ì e÷düºsY &çe÷+&é #˚kÕs¡T. md”‡\ düeTdü´\T m<äT¬s’q|ü⁄&ÉT ø±+Á¬>dt Hêj·Tø£‘«· +˝Àì j·TT&çm|ò,t dæ|mæ + Hêj·Tø£‘«· +˝Àì m˝Ÿ&çm|òt ¬s+&É÷ ˇπø HêDÒìøÏ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ nH˚ $<Ûä+>± ñ+≥THêïsTT. Çs¡T bÕغ\T yê] yê] z≥T u≤´+≈£î\qT ø±bÕ&ÉTø√&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ #˚dTü HÔ êïsTT. õcÕ Vü≤‘·´ zyÓTHé #ê+~ Hêj·Tø£‘«· + ˝Àì j·TT&çm|òt bÕ\q˝À »]–+~. á Vü≤‘·´ $wüj·T+˝À yêfi¯ófl @MT |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü ñqï $wüj·T+ πøs¡fi¯ Á|ü»\≈£î ‘Ó*dæ+<˚. ` Äs¡ZHÓ’»sY qT+&ç
n+‘·sê®rj·T+ Çsêø˘, *_j·÷, dæ]j·÷\ ‘·sT¡ yê‘· Ç|ü⁄Œ&ÉT ≥Øÿ >∑+<äs¡>√fi¯ |ü]dæú‘·T\˝ÀøÏ C≤s¡Tø=+≥Tqï≥T¢ ø£ì|ædTü qÔ ï~. Á|ü|+ü #·+˝ÀH˚ s¡B>› ± ñ+&˚ $e÷HêÁX¯ j·÷\˝À eT÷&Ée<Ó’q n{≤≥TsYÿ $e÷HêÁX¯j·T+ <ä>∑Zs¡ pHé 28q eTT>∑TZs¡T Ä‘êà VüQ‹ u≤+ãs¡T¢ <ë&ÉT\T #˚j·T&É+‘√ 41 eT+~ #·ìb˛>±, 230 eT+~øÏ ô|>’ ± >±j·T|ü&ܶsT¡ . >∑‘· dü+e‘·‡s¡ ø±\+>± ≥Øÿ˝À ◊mdt, |æ¬ø¬ø, ≈£î]›wt ñÁ>∑yê<ä ã+<ë\T kÕ–düTÔqï u≤+ãT<ë&ÉT\˝À 200 eT+~ bÂs¡T\T eT‹ #Ó+<ës¡T. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î dæ]j·÷˝À nkÕ‡<é bÕ\q≈£î n+‘·+ |ü\ø±\ì ≥Øÿ ndüÔe´düÔyÓTÆq ÁbÕ+rj·T j·TT<ä∆+˝À bÕ˝§Z+≥÷ edüTÔqï~. ‘êC≤>± Á|üeTTK yê´bÕs¡, |üsê´≥ø£ πø+Á<äyÓTÆq #√≥ á <ë&ç »s¡>∑&É+‘√ düTs¡øÏå‘· ÁbÕ+‘·+>± ñqï ù|s¡T ‘=\–b˛sTT+~. <ëì‘√ Ç|ü⁄Œ&ÉT ◊mdtô|’ |üP]ÔkÕúsTT b˛s¡T≈£î Ä <˚X+¯ dæ<+∆ä ø±e\dæ ñ+≥T+~. á |ü]dæú‘·T\≈£î ≥Øÿ m+<äT≈£î C≤]b˛e\dæ e∫Ã+~?
` &܈ˆ sêeTVü≤]‘·
ÇkÕÔ+ãT˝Ÿ <ë&ÉT\T ≥Øÿ $|òü\ $<ÛëHê\ |òü*‘·+
Äj·TT<Ûë\≈£î eT÷\ •_s¡+>± ≥Øÿ
Á|üdTü ‘Ô +· dæ]j·÷˝Àì |òTü Às¡yTÓ qÆ bÂs¡jT· T<ä+∆ , X¯s¡D≤s¡Tú\ e\dü, ø£ì|æ+#·ì ñÁ>∑yê<ä ã+<ë\ <ë&ÉT\‘√ ≥Øÿ˝À ˇø£ ìs¡+≈£îX¯ Á|üuÛÑT‘·«+ n>±<Ûëìï |üP]+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚düTÔqï~. Á|üuÛÑT‘·« $|ò\ü $<ÛëHê\ ø±s¡D+>± dæ]j·÷˝Àì ñÁ>∑yê<äT \≈£î Äj·TT<Ûë\≈£î eT÷\ •_s¡+>± ≥Øÿ HÓ\ø=qï~. ø=+<äsT¡ ≥Øÿ |ü]dæ‹ú ì bÕøÏkÕúH‘é √ b˛\TÑ·THêïs¡T. Ä|òHÈü é ‘ê*ãHé\T bÕøÏkÕúH˝é À düTs¡ø‘åÏ · ÁbÕ+‘·+>± @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘·Tqï $<Ûä+>± á ÁbÕ+‘·+˝À |üì#˚dTü qÔ ï ñÁ>∑yê<ä HÓ{ŸesYÿ\T ≥Øÿ˝À n≥Te+{Ï ÄÁX¯jT· + bı+<ä>\∑ T>∑T ‘·THêïsTT. á eT<Û´ä ≥Øÿ˝À es¡Tdü>± »s¡T>∑T‘·Tqï u≤+ãT <ë&ÉT\T Á|üuÛÑT‘·« $|òü\ $<ÛëHê\qT yÓ\¢&ç #˚düTÔHêïsTT. Hê{À≈£î qeTàø£yTÓ qÆ uÛ≤>∑kÕ«$T nsTTq ≥ØÿøÏ eT‘·‘·‘·« C≤rj·T‘·‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï Á|ü|ü+#· ñÁ>∑yê<äT\ πø+Á<ä+>± uÛ≤$düTÔqï dæ]j·÷‘√ $kÕÔs¡yÓTÆq dü]Vü≤<äT› ñ+~. 1970 <äX¯ø£+ qT+&ç dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô ø√dü+ b˛sê&ÉT‘·Tqï ≈£îs¡T›\T dü«‘·+Á‘· ≈£î]›kÕÔHé @sêŒ≥T ø√dü+ Á|üj·T‘·ï+ #˚dTü HÔ êïs¡T. yÓTT<ä{À¢ á C≤rj·Tyê<ä ñ<ä´e÷ìøÏ Hêj·Tø£‘«· + eVæ≤düTqÔ ï ≈£î]›kÕÔHé es¡ÿsY‡ bÕغ, ≥Øÿ uÛÁÑ <ä‘· <äfi≤\ô|’ |üs«¡ ‘· ÁbÕ+‘ê\˝À >¬ ]˝≤¢ j·TT<ä+∆ »s¡T|ü⁄‘·÷ ñ+&˚~. Áø£eT+>± ã\+ ô|+#·Tø=+≥÷ 1984˝À Á|ü<ëÛ q <ë&ç »]|æ+~. <äXÊu≤›\ ‘·sã¡ &ç ≈£îs¡T›\ uÛ≤wü, dü+düÿ ‘·T\ô|’ Ä+ø£å\T ô|&ÉT‘·Tqï ≥Øÿ˝Àì ìs¡+≈£îX¯ Á|üuTÑÛ ‘ê«\≈£î ô|qT Á|üe÷<ä+>± e÷]+~. ≈£îs¡T›\T Á|ü<Ûëq+>± ◊mdt rÁeyê<ä ãè+<ë\≈£î ã<ä› e´‹πs≈£î\T. |æ¬ø¬ø ≈£îs¡T›\ Á|ü‹ì~Û ø±ø£b˛sTTHê ◊mdt‘√ b˛*Ñ˚ ≥Øÿ˝À eT+∫ eT<䛑·T bı+<äT‘·Tqï~. dæ]j·÷˝Àì ≈£îs¡T›\ |ü≥ºD+ ø=u≤ìô|’ ◊mdt <ë&ç#˚dæq düeTj·T+˝À Áù|ø£åø£ bÕÁ‘· eVæ≤+∫q
` ñÁ>∑yê<äT\ πø+Á<ä+>± ≥Øÿ ` ø°åDÏdüTÔqï XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\T ≥Øÿ Á|üuÛÑT‘·«+‘√ |æ¬ø¬ø≈£î >∑\ dü+ã+<Ûë\T 2014˝À #Ó&bç ˛j·÷sTT. 1984˝À ≥Øÿ Á|üuTÑÛ ‘·«+, ≈£îs¡T› <äfi≤\≈£î eT<Û´ä ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\ kÕj·TT<Ûä |òTü s¡¸D\‘√ Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ 40 y˚\ eT+~ es¡≈£î eT‹ #Ó+<ës¡T. dæ]j·÷, Çsêø˘\˝Àì ≈£îs¡T›\T ◊mdt≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&É≥+˝À nyÓT]ø± dü+ø°s¡í <äfi≤\‘√ #˚‘·T\T ø£*bÕs¡T. n<˚ düeTj·T+˝À ◊mdtô|’ yÓe’ ÷ìø£ <ë&ÉT\T »s¡T|ü⁄‘·Tqï nyÓT]ø± Ä ÁbÕ+‘·+˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\ ø√dü+ #·÷düTÔqï düeTj·T+˝À Çsêø˘ j·TT<ä∆+‘√ Ä ÁbÕ+‘·+˝À ndæús¡‘·≈£î ø±s¡DyÓTÆq nyÓT]ø±‘√ #˚‘·T\T ø£\|ü&ÜìøÏ ≥Øÿ dæ<ä∆|ü&É˝Ò<äT.
<ëì‘√ nyÓT]ø± Çsêø° ≈£î]›wt ô|ùwàs¡Z, dæ ] j· ÷ Hé ≈£ î ]› w t b˛sê≥ <ä fi ≤\‘√ bı‘· T Ô @s¡Œs¡TÃø=+~. Ä ÁbÕ+‘·+˝À ã\yÓTÆq Á|üuÛ≤e+ >∑\ dæ]j·÷Hé Áu≤+#Y (|æy&’Ó )ç ˇø£y|’Ó ⁄ü nyÓT]ø±‘√, eTs√ yÓ’|ü⁄ s¡cÕ´‘√ ≈£L&Ü #˚‘·T\T ø£*|æ+~. nyÓT]ø± <äfi≤\‘√ #˚‘·T\T ø£*|æq ‘·s¡Tyê‘· dæ]j·÷Hé ≈£îs¡T›\T ◊mdt ÄÁø£eTD˝À ñqï ÁbÕ+‘ê\˝ÀøÏ #=#·TÃ≈£îb˛‘·÷ ñ+&É&É+‘√ ≥ØÿøÏ Ä#·s¡D˝À uÛÑj·T+ø£s¡ |ü]dæú‘·T\qT ø£*Œ+#·≥+>± e÷]+~. ≈£îs¡T\› qT ô|qTeTT|ü⁄Œ>± uÛ≤$düTqÔ ï ≥Øÿ yês¡T <ä÷düT≈£îb˛e&Üìï Á>∑V≤æ +∫+~. ô|>’ ± ◊mdt <äfi≤\qT ‹|æŒ ø=&ÉT‘·÷ dæ]j·÷˝À dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô >∑\ ª≈£î]›kÕúHéμ ˝Ò<ë ªs√»eμ ÁbÕ+‘êìï dæ]j·÷Hé ≈£îs¡T\› T @s¡Œs¡TÃø√>∑\>∑&+É ≥ØÿøÏ Á|üe÷<äøs£ +¡ >± e÷]+~. ‘êeTT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îqï ≥Øÿ dü]Vü≤<äT›
<Ûäs¡DÏ &Ó’eT+&é‡
&√sY HÓ+.16`125, cÕ|ü⁄ HÓ+. 1 2, 1e n+‘·dTü ,ú s√&é HÓ+.2, kÕsTTu≤u≤ >∑T&ç <ä>sZ∑ ,¡ ~˝ŸdTü UŸq>∑s,Y ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 060. ôd˝Ÿ : 7207803456, 9989477248, b˛Hé : 040`24063456, doretiramarao@gmail.com
e÷ e<ä› eÁC≤\T, C≤‹ |ü#·Ã\T, ¬ø+|ü⁄\T, |ü⁄wü´sê>±\T, ˙˝≤\T, yÓ’&ÛÉ÷sê´\T, >√y˚T<Ûäø±\T |ü>∑&Ü\T, eTT‘ê´\T, C≤‹ s¡‘êï\ <ä+&É\T, ñ|ü s¡‘êï\T, >√eT‹ #·øÁ ±\T, s¡T<Á ëø£\å T, düŒ{Ïø£ e÷\\T eT]j·TT <Ó$’ ø£ ÄuÛsÑ D¡ ≤\ ‘·j÷· Ø ˝≤uÛ|ùÑ ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· ã&ÉTqT. CÀ´‹wüß´\T dü÷∫+∫q C≤‹ s¡‘êï\T, ãs¡TÔ k˛ºH‡é dü]|ôº &’ é \_Û+#·TqT. eÁC≤\‘√ eTT≈£îÿ|ü⁄&Éø£\T, #Ó$ <äT<äT›\T, qøÏ¢düT\T, b˛*ÿ\T, nHéø£{Ÿ &Ó’e÷&é‡ (&Ó’e÷&é‡) Äs¡¶s¡Tô|’ ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&ÉTqT. qe‘·ïeTT\T ¨˝Ÿdù ˝Ÿ>± \_Û+#·TqT. yê´bÕs¡T\T dü+|Á ~ü +#·>\∑ s¡T.
p´yÓ\Ø ` HêD´yÓTqÆ C≤‹ s¡‘êï\T ` CÀ´‹wü´+ ` C…yTé f…d+ºæ >¥ ˝≤´uŸ 18 p˝…’, 2016
17
n+‘·sê®rj·T+ |ü≥ºD+ düTs¡T≈£îÿ˝À 33 eT+~ ≈£îs¡T›\qT #·+|æq Ä‘êàVüQ‹ <äfi¯+ u≤+ãT<ë&çì ìyê]+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡ì |æø¬ ø¬ Ç<äs› T¡ ≥Øÿ b˛©düT n~Ûø±s¡T\qT #·+|æ y˚j·T&É+‘√ 2015 E˝…’ 15q ø±\TŒ\ $s¡eTD ˇ|üŒ+<ä+ eTT–dæb˛sTT+~. yêdüÔyêìøÏ ‘êeTT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îqï <ä>∑Zs¡˝À ñqï ø=u≤ì |ü≥Dº + ìsêàD+˝À dæ]j·THé\≈£î ≈£îs¡T\› T nyÓT]ø± yÓ’e÷ìø£ <ë&ÉT\ eT<䛑·T‘√ düVü≤ø£]düTÔHêïs¡T. ≥Øÿ˝À y˚>∑+>± ã\+ |ü⁄+Eø=+≥Tqï ◊mdt XÊ+‹j·TT‘· Á|ü<äs¡Ùqô|’ 2015˝À Ä‘êàVüQ‹ u≤+ãT <ë&çøÏ bÕ\Œ&ç 100 eT+~øÏ ô|’>± bÂs¡T\qT #·+ù|XÊs¡T. <ëì‘√ bÂs¡ dü e ÷»+˝À ô|<ä › m‘· T Ô q ìs¡düq\T e´ø£Ô+ ø±e&É+‘√ Á|üuÛÑT‘·«+ ◊mdt kÕúesê\ô|,’ Äπ>ïj·T ≥Øÿ˝Àì ≈£îs¡T\› kÕúesê\ô|’ ìsê›øÏåD´+>± <ë&ÉT\T »s¡T|üe\dæ e∫Ã+~. Á|ürø±s¡ #·s¡´>± Çsêø˘˝Àì ñ‘·Ôs¡ ÁbÕ+‘ê\˝À, ≥Øÿ˝À >∑\ ≈£îs¡T›\ kÕúesê\ô|’ yÓ’e÷ìø£ <ë&ÉT\T »]|üeTì n<Ûä´≈£åî&ÉT ¬sdæ|” ‘·sTT´|t ms√Z&ÉHé Ä<˚XÊ\T Ç#êÃs¡T. XÊ+‹ |üÁøÏj·T $∫Ãqï+ ø±e&É+‘√ ≥Øÿ˝À |ü]dæú‘·T\T uÛÑj·÷qø£+>± e÷sêsTT. ãwüsY Ä˝Ÿ-nkÕ<é |ü≥¢ >∑\ X¯Á‘·T‘·«+ ø±s¡D+>± ◊mdtô|’ <ë&ÉT\T »s¡|ü&É+ ø√dü+ 2015˝À ≥Øÿ yÓ’e÷ìø£ kÕúes¡+ Çì‡]¢ø˘qT ñ|üj÷Ó –+#·Tø√e&ÜìøÏ nyÓT]ø± Hêj·Tø£‘«· +˝Àì dü+ø°s¡í <äfi≤\≈£î @s√Z&ÉHé nqTeT‹#êÃs¡T. ÇsêHé dü\Vü‰qT nqTdü]+∫ ns¡uŸ edü+‘·+≈£î e´‹πsø£+>± e´eVü≤]+#·&ÜìøÏ nkÕ<é ìsêø£]+#·&É+‘√ Bs¡Èø±\+>± uÛ≤>∑kÕ«$T>± ñ+≥Tqï dæ]j·÷‘√ ≥Øÿ $&çb˛e\dæ e∫Ã+~. ãwüsY bÕ\qqT ‘=\ –+#·&+É , ◊mdtqT n+‘·yTÓ T+~+#·&+É Ç<ä]› \ø£´å + ø±e&É+‘√ ≥Øÿ nyÓT]ø±‘√ #˚‘·T\T ø£*|æ+~. kÕúìø£ |ü]dæú‘·T\e\¢ dæ]j·THé dü]Vü≤<äT›˝Àì ◊mdt≈î£ e´‹πsø£+>± ≥Øÿ ã\Á|üj÷Ó >∑+ #˚jT· e\dæ sê>±, dæ]j·THé ≈£î]›wt |æyÓ’&ç nyÓT]ø±‘√ bı‘·TÔ @s¡Œs¡TÃø=+~. nsTT‘˚ |òæÁãe]˝À »]–q u≤+ãT <ë&ç nyÓT]ø± bı‘·TÔ @s¡Œs¡TÃ≈£îqï |æy&’Ó ç düìïVæ≤‘· ã+<ä+ #˚dæq |üì nì ≥Øÿ Äs√|æ+#·&É+‘√ nyÓT]ø±‘√ Ä <˚X¯+ dü+ã+<Ûë\T ø°åD<äX¯≈£î #˚s¡T ≈£îHêïsTT. á <ë&ç˝À ‘·q bÕÁ‘·qT K+&çdü÷Ô dæ]j·÷Hé ≈£îs¡T›\ô|’ <ë&ÉT\qT ñ<Ûä‘·+ #˚düTÔqï ≥Øÿì |æyÓ’&ç ‘·÷s¡÷Œs¡ã{Ϻ+~. ‘·eT <˚X¯ X¯Á‘·Te⁄ \≈£î nqT≈£L\+>± ñ+≥Tqï<äì ì+~dü÷Ô |æy&’Ó øç Ï ôdì’ ø£ düV‰ü j·T+ ø£*Œ+#·&Üìï $s¡$T+#·T ø√yê\ì ≥Øÿ |ü•ÃeT <˚XÊ\qT ø√s¡T‘·Tqï~. ÄdüøøÔÏ s£ +¡ >± nyÓT]ø± ÁbÕ<Ûëq´‘·\˝À Äø£dàæ ø£ e÷s¡TŒ »]–+~. ≥Øÿ˝À HÓ\ø=qï nXÊ+‹ø£s¡ |ü]dæú‘·T\ qT+&ç yÓ’<=\– ˝ÖøÏø£yê<äT\T, |ü•ÃeT <˚XÊ\≈£î nqT≈£L\+>±, Á|üC≤kÕ«$Tø£+>± uÛ≤$düTqÔ ï ≈£îs¡T›\‘√ bı‘·TÔ ø=qkÕ–+#ê\ì ìs¡ísTT+#ês¡T. C≤õsê, ø=u≤ì, nÁ|òæHé e+{Ï áXÊq´ dæ]j·÷ 18
18 p˝…’, 2016
|ü≥ºD≤\ô|’ ≈£îs¡T›\T Ä~Û|ü‘·´+ eVæ≤dü÷Ô ñ+&É>±, s¡cÕ´ ‘·q <äfi≤\qT ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø=+≥Tqï≥T¢ Á|üø£{Ï+∫+~. dæ]j·÷ $uÛÑ»qqT ≥Øÿ e´‹πsøÏdüTÔ qï~. ≈£îs¡T›\T ªs√»eμ qT dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô >∑\ düe÷K´ ÁbÕ+‘·+>± Á|üø{£ +Ï #·qTHêïs¡T. Ä $<Û+ä >± dæ]j·÷, Çsêø˘, ÇsêHé, ≥Øÿ\˝À #Ó˝≤¢#Ó<äTs¡T>± ñqï ≈£îs¡T›\T Bs¡Èø±\+>± ø√s¡Tø=+≥Tqï $<Ûä+>± dü«‘·+Á‘· ÁbÕ+‘êìï @s¡Œs¡TÃø√uÀ‘·THêïs¡T.
bıs¡T>∑T<˚X¯\‘√ $uÒ<Ûë\T
>∑‘· qe+ãsY˝À ‘·eT Äø±X¯e÷s¡Z+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫+<äì s¡cÕ´ $e÷Hêìï @ø£|øü +å£ >± ø±*à y˚j·T&É+ <ë«sê |ü]dæú‘·T\qT ≥Øÿ rÁe‘·s¡+ #˚dæ+~. Á|ü|ü+#· <˚XÊ\T ‘·˝À ìs¡íj·T+ rdüT ø√e&É+‘√ |ü]dæ‹ú n+‘·sê®rj·T $|ü‘T· >Ô ± e÷s¡ø£ b˛sTTHê, s¡cÕ´ ø£]qƒ yÓTqÆ Ä]úø£ Ä+ø£\å qT $~Û+#· &É + ‘√ ≥Øÿ Ä]ú ø £ e´edü ú ≈ £ î 10 _*j· T Hé &Ü\s¡¢≈£îô|’>± qwüº+ dü+uÛÑ$düTÔ+~. ≥Øÿ ‘·q bıs¡T>∑Tyês¡+<ä]‘√ $yê<ë\qT düwæº+#·Tø=+~. ≈£î]›wt y˚sêŒ≥Tyê<äT\‘√ ø£*kÕs¡ì Çsêø˘‘√,
dæ ] j· ÷ qT+&ç X¯ s ¡ D ≤s¡ T ú \ T>± yÓ [ ¢ q 4.7 $T*j· T Hé eT+~ Á | ü » \˝À 2.6 $T*j· T Hé eT+~øÏ ≥Øÿ ÄÁX¯j·T+ ø£*ŒdüTÔqï~. 565 yÓTÆfi¯fl dü]Vü≤<äT› yÓ+ã&ç edüTÔqï X¯s¡D≤s¡Tú\≈£î edü‹ ø£ * Œ+#· & É + ø√dü + Ç|ü Œ {Ï es¡ ≈ £ î ≥Øÿ 8.5 _*j·THé &Ü\s¡T¢ Ks¡Tà ô|{Ϻ+~. áõ|ü⁄‘º √ $&çb˛>±, dæ]j·÷‘√ j·TT<äy∆ ê‘êes¡D+ HÓ\ø=+~. á <Í‘·´|üs¡ qcÕº\qT |üP]+#·Tø√e&É+ ø√dü+ kÂB nπs_j·÷‘√ dü+ã+<Ûë\qT ã©j·T+>± #˚düTø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.
X¯sD¡ ≤s¡T\ú dü+øå√uÛ+Ñ
n+‘·s¡Z‘· sê»ø°j·T n\¢ø£˝À¢\+, u≤Vü≤´+>± $$<Ûä rÁeyê<ä ã+<ë\‘√ |òüTs¡¸D\≈£î ‘√&ÉT>± X¯s¡D≤s¡Tú\ dü+øå√uÛÑ+‘√ ≥Øÿ ô|qT Á|üe÷<ë\T m<äTs=ÿ+≥Tqï~. es¡<äe˝Ò π>≥¢qT ‘√düTø=+≥÷ edüTÔqï X¯s¡D≤s¡Tú\‘√ ◊s√bÕ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ <äwæº Äø£≥Tºø=+≥÷ ñ+&É>±, $ø£‘·yÓTÆq dæ]j·÷ Á|üe÷<ä+ ≥Øÿô|’ |ü&ÉT‘·Tqï~. dæ]j·÷ qT+&ç X¯sD¡ ≤s¡T\ú T>± yÓ[q¢ 4.7 $T*j·THé eT+~ Á|ü»\˝À 2.6 $T*j·THé eT+~øÏ ≥Øÿ ÄÁX¯jT· + ø£*ŒdüTqÔ ï~. 565 yÓTfiÆ fl¯ dü]Vü≤<äT› yÓ+ã&ç edüTqÔ ï X¯sD¡ ≤s¡T\ú ≈£î edü‹ ø£*Œ+#·&É+ ø√dü+ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î ≥Øÿ 8.5 _*j·THé &Ü\s¡T¢ Ks¡Tà ô|{Ϻ+~. X¯sD¡ ≤s¡T\ú ≈£î düV‰ü j·T+>± ◊s√bÕ j·T÷ìj·THé 3 _*j·THé &Ü\s¡¢ düV‰ü j·T+ Á|üø{£ +Ï #·>±, n+<äT≈£î Á|ü‹|ò\ü +>± ùdÃ+õHé ÁbÕ+‘·+˝À ≥TsYÿ\≈£î ñ∫‘· MkÕ Á|üj÷· D dü<Tä bÕj·T+ ø£*Œ+#·<ëìøÏ ˇ|ü⁄Œ ø√e\dæ e∫Ã+~. ñÁ>∑yê<ä e´‹πsø£ #·{≤º\qT düe]+#·&ÜìøÏ @s√Z&HÉ é ìsêø£]+#·&+É ‘√, e÷qe Vü≤≈£îÿ\ n+XÊ\ô|’ Ä+<√fi¯q\T e´ø£+Ô #˚dTü qÔ ï ◊s√bÕ j·T÷ìj·THé˝À ≥Øÿ düu´ÑÛ ‘·«+ bı+<ä˝øÒ £ b˛‘·Tqï~.
‘·q bıs¡bÕ≥¢≈£î, ‘·|ü⁄Œ&ÉT n+#·Hê\≈£î ≥Øÿ Ç|ü⁄Œ&ÉT eT÷\´+ #Ó*¢+#·e\dæ edüTÔqï~. <äøÏåD dæ]j·÷˝À ≈£îs¡T› rÁeyê<äT\qT ø£≥º&ç #˚j·T&ÜìøÏ ◊mdt düeTs¡eú +‘·yTÓ qÆ ñõ® nì ‘·|⁄ü Œ&ÉT n_ÛÁbÕj·÷ ìøÏ e#êÃs¡T. ‘·q Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ◊mdt‘√ düìïVæ≤‘· dü+ã+<Ûë\T ñHêïj·Tì Á|ü‹|üø±å \T, s¡cÕ´ #˚dTü qÔ ï Äs√|üD\qT @s√Z&HÉ é ‹s¡dÿü ]düTHÔ êï yÓTT<ä{À¢ ◊mdt |ü≥¢ kÕqT≈£L\+>± ñqï≥T¢ düŒwüº+ ne⁄‘·Tqï~. |ü{Ïwüº ìsêàD+ >∑\ ‘·eT <˚XÊìøÏ @ u≤Vü≤´ X¯øÏÔ qT+&ç eTT|ü⁄Œ yê{Ï\¢uÀ<äì n+ø±sê Be÷‘√ ñ+~. nsTT‘˚ ø°åDÏdüTÔqï XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\ |ü]dæú‘·T\ ø±s¡D+>± Á|üC≤kÕ«eT´ $<ÛëHê\qT ã\V”≤q |üsT¡ dü÷Ô @s√Z&HÉ é $T‘·yê<ä $<ÛëHê\T nqTdü]+#· e\dæ e∫Ã+~. Á|ü‹ <ë&ç ‘·s¡Tyê‘· Á|üuÛÑT‘·«+ eT]+‘· ìs¡+≈£îX¯+>± e÷s¡T‘·÷ MT&çj÷· ô|’ ø£]qƒ Ä+ø£å\T $~Û+#·&É+ #˚düTÔHêïs¡T. Ç≥Te+{Ï #·s¡´\ ø±s¡D+>± Á|ü‹|üøå±\T, Á|ü»\˝À nqTe÷Hê\T HÓ\ø=q&É+, |ü\Te⁄s¡T ≥Øÿ j·TTe‘· ◊mdt˝À #˚s¡&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. ‘·eT <äøÏåD≤~ yÓ’e÷ìø£ kÕúesêìï yÓ’e÷ìø£ <ë&ÉT\T »s¡|ü&ÜìøÏ nyÓT]ø±≈£î nqTeT‹e«&É+‘√ ≥Øÿ - ◊mdt \≈£î eT<Ûä´ n>±<Ûä+ ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ã+~. ˝ÖøÏø£ eTTdæ¢+ $\Te\ πø+Á<ä+>± ñ+≥÷ e∫Ãq ≥Øÿ Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä ÁbÕuÛÑe+ ø√˝ÀŒ‘·Tqï~. Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+ ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+&É&É+‘√ á yês¡yT˚ ÇÁC≤sTT˝Ÿ‘√ dü+ã+<Ûë\qT |ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·T ø√uÀ‘·Tqï≥T¢ Á|üø£{Ï+∫, Ç<ä›s¡T ô|’\{Ÿ\qT #·+|æ q+<äT≈£î |ü⁄‹Hé≈£î ø£åe÷|üD #ÓbÕŒs¡T. >±C≤≈£î düs¡|òüsê\T rdüT≈£îyÓfi¯ó‘·Tqï dü+<äs¡“¤+>± e÷$ e÷sêsêô|’ <ë&ç#˚dæ ‘=$Tà~eT+~ ≥Øÿ Á|ü»\qT ÇÁC≤sTT˝Ÿ #·+|æy˚j·T&É+‘√ 2010˝À ¬s+&ÉT <˚XÊ\eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\T ‘Ó–b˛j·÷sTT. Á|üdüTÔ‘·+ <Í‘·´|üs+¡ >± rdüT≈£îqï ìs¡j í T· + ÇÁC≤sTT˝Ÿ qT+&ç ≥ØÿøÏ düVü≤»yêj·TTe⁄ düs¡|òüsê #˚j·T&É+ <ë«sê s¡cÕ´ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É{≤ìï ‘·–Z+#·Tø√yê\ì nqT ø=+≥THêïs¡T. >∑‘· yês¡+ »]–q u≤+ãT <ë&ÉT\≈£î dü+ã+~Û+∫ |ü\T ø£<Hä∏ ê\T Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ e#êÃsTT. nyÓT]ø± Á|üø±s¡+, ◊mdtqT \ø£å´+>± #˚düT ø√e&É+ø£Hêï ≈£îs¡T› <äfi≤\qT nD∫y˚j·T&ÜìøÏ @s√Z&=+ ÇdüTÔqï ÁbÕ<Ûëq´‘· ≥Øÿ˝À |ü]dæú‘·T\T ø°Då +Ï #·&ÜìøÏ <ë]rdüTqÔ ï~. eT] ø=+<ä] Á|üø±s¡+ ◊mdt e´‹πsø£ X¯≈£îÔ˝…’q ÇÁC≤sTT˝Ÿ, s¡cÕ´\‘√ dü+ã+<Ûë\qT yÓTs¡T>∑T|üs#¡ T· ø√e&É+, dü]Vü≤<äT\› ˝À Hê{À <äfi≤\‘√ ô|Á{À*+>¥ @sêŒ≥T #˚dTü ø√e&É+ á <ë&ÉT\≈£î ø±s¡D+ nsTT ñ+&Ée#·TÃ. á eT<Û´ä H˚ ◊mdt ô|’ <ë&ÉT\qT ñ<Ûä‘·+ #˚dæ, 36 eT+~ nqTe÷ì‘·T\qT n¬sdtº #˚j·T&É+ ≈£L&Ü Á|ürø±s¡ #·s´¡ >± á <ë&ç »]π> neø±X¯+ ñ+~. M≥ìï+{Ï ø£Hêï |ü]dæ‘ú T· \T Á|üe÷<äøs£ +¡ >± e÷s¡&ÜìøÏ eTT+<˚ @s√Z&=+ |æ¬ø¬ø‘√ XÊ+‹ #·s¡Ã\≈£î |üPqTø√yê\ì ì|ü⁄DT\T uÛ≤$düTHÔ êïs¡T.
e´ekÕj·T+ eTq ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘· ø√dü+ e] ñ‘·Œ‹Ôì >∑D˙j·T+>± ô|+#·e\dæq nedüs¡+ ñ+~. KØ|t |ü+≥ø±\+˝À <Ûëq´+ ~>∑Tã&ç düsêdü] ôV’≤ø±ºs¡T≈£î ø£˙dü+ 6 ≥qTï\T+&Ü*. n+fÒ mø£sêìøÏ ø£˙dü+ 30 ãkÕÔ\T (75 øÏ˝À\ ãkÕÔ). Ç~ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+<ë nH˚ nqTe÷q+ nH˚ø£eT+~øÏ ø£\T>∑T‘·T+~.
` Ábı.|æ.sê|òüTe¬s&ç¶, 9989625230
KØ|òt˝À #ê˝≤eT+~ ¬s’‘·T\T mø£sêìøÏ 40
ãkÕÔ\≈£î ‘·≈î£ ÿe |ü+&çdTü HÔ êïs¡T. ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À mø£sêìøÏ 25 ãkÕÔ\≈£î $T+∫ |ü+&ç+#·˝Òø£ b˛‘·THêïs¡T. Ç+<äT≈£î ø±s¡D≤\qT $X‚¢wæùdÔ ˙{Ï kÂø£sê´\T |ü+≥ ø±\eT+‘ê dü]>± ˝Òø£b˛e≥+, $_Ûqï yê‘êes¡D |ü]dæú‘·T\T, H˚\\T, n‹eèwæº, nHêeèwæ,º ndüeÔ ´dü´Ô es¡¸bÕ‘·+, uÛ÷Ñ kÕs¡+ ‘·≈î£ ÿe>± ñ+&É≥+, #Í&ÉT, eTT+|ü⁄ bı˝≤\‘√bÕ≥T kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ dü+|üPs¡+í >± ñ|üj÷Ó –+#·Tø√˝Òøb£ ˛e≥+ yÓTT<ä\>∑Tq$. n~Ûø√‘·Œ‹Ôì kÕ~Û+#·T≥≈£î Á|ü<ÛëqyÓTÆq ø°\ø±+X¯+ ` n~Ûø√‘·Œ‹Ôì#˚à HêD´yÓTÆq $‘·Ôq+. Äj·÷ yê‘êes¡D |ü]dæ‘ú T· \≈£î, ˙{Ï kÂ\uÛ´Ñ ‘·qT, H˚\ dü«uÛ≤yêìïã{Ϻ N&É|”&É\ ñ<Ûäè‹ìã{Ϻ, Bs¡È, eT<Ûä´ø±*ø£ eT]j·TT dü«\Œø±*ø£ s¡ø±\qT m+|æø£ #˚dTü ø=ì kÕ>∑T#˚j÷· *. |ü\T yê‘êes¡D |ü<‘∆ä T· \≈£î nqTyÓ’q s¡ø±\qT yê{Ï >∑TD>∑D≤\qT ã{Ϻ ùdø£]+#·Tø√yê*.
‘·>∑TZ‘·T+~. $‘·Ôq HêD´‘·ô|’ eTq≈£î >∑{Ϻ qeTàø£+ ñ+≥T+~. »qT´ dü«#·Ã¤‘·, >∑TD>∑D≤\qT ø±bÕ&ÉT ø=+≥÷, ø£©Ô\qT @]y˚dæ e]bı\+ >∑≥Tº qT+&ç 5 ©≥s¡¢ <ä÷s¡+ bı\+ e<ä*, ˝À|ü* bı\+ qT+&ç e÷Á‘·yT˚ $‘·HÔ êìï ùdø£]+#·Tø=+fÒ HêD´‘ê Á|üe÷D≤\‘√ $‘·HÔ êìï eTqy˚T ‘·j÷· s¡T#˚dTü ø√e#·TÃ. HêD´yÓTqÆ $‘·qÔ eT+fÒ »qT´ dü«#·Ã‘¤ · (ø£˙dü+ 98XÊ‘·+) $‘·Ôq+ yÓTT\¬ø‘˚Ô dü«uÛ≤e+ (ø£˙dü+ 85 XÊ‘·+), $‘·Ôq+˝À Ç‘·s¡ ø£\T|ü⁄ –+»\T <Ûä÷[ ˝Ò≈£î+&Ü X¯óÁuÛÑ‘·, n~Ûø√‘·Œ‹Ô, N&É|”&É\qT ‘·≥Tº≈£îH˚ X¯øÏÔ ø£*– ñ+&Ü*.
KØ|òt |ü+≥ø±˝≤ìøÏ nqTyÓq’ e] $‘·qÔ s¡ø±\T:
20e |ü⁄≥˝Àì |ü{Ϻø£ #·÷&É+&ç. Ç˝≤ m+|æ #˚düT≈£îqï $‘·ÔHêìï ùd+ÁBj·T |ü<ësêú\˝À $‘·HÔ êìï X¯ó~∆ #˚dTü ø=ì, ô|s’ T¡ ô|’ e#˚à N&É|”&É\qT ‘·–Z+#·Tø√e#·TÃ. ˙s¡T eT&çì ô|+∫, 2`3 Ä≈£ î \T y˚ d æ q ˝Ò ‘ · H ês¡ T qT, yÓ T Tq≈£ î (≈£î<äTs¡Tq≈£î), ˇø£{Ï ˝Ò<ë ¬s+&ÉT≈£î $T+#·≈£î+&Ü HêD´yÓTÆq $‘·Ôq ‘·j·÷] : ¬s’‘·T\T yês¡T m+|æø£ #˚düTø=qï $‘·ÔHê\qT ô|’ô|’H˚ Hê{≤*. yÓTT<ä{ÏkÕ]>± $‘·ÔHê_Ûeè~∆ dü+düú\ qT+&ç>±ì, yÓTTø£ÿ\ kÕ+Á<ä‘· : ~>∑Tã&çì kÕ~Û+#˚+<äT≈£î eTs√ eTTK´yÓTÆq |ü]XÀ<ÛäHê dü+düú\ qT+&ç>±ì ø±˙ ‘Ó#·TÃø√yê*. ‘·<äT|ü] kÕ>∑T≈£î yê] bı˝≤˝À¢H˚ yêπs dü«j·T+>± n+X¯+ ` bı\+˝À yÓTTø£ÿ\ kÕ+Á<ä‘·. KØ|òt˝À $‘·ÔHêìï eè~∆ #˚düTø=ì, ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì, yÓTTø£ÿ\ dü+K´ bı\+˝À Á|ü‹ #·<äs¡|ü⁄ MT≥s¡T≈£î nedüs¡yÓTÆ‘˚ ‘√{Ï ¬s’‘·T\≈£î düs¡düyÓTÆq <Ûäs¡\≈£î Bs¡Èø±*ø£ s¡ø±\≈£î 33 yÓTTø£ÿ\T, eT<Ûä´ ø±*ø£ $Áø£sTT+#·e#·TÃ. á |ü<‹∆ä e\¢ $‘·HÔ êìø£jT˚ ´ Ks¡Tà s¡ø±\≈£î 44 yÓTTø£ÿ\T, dü«\Œø±*ø£ s¡ø±\≈£î 66 es¡≈£î yÓTTø£ÿ kÕ+Á<ä‘· ñ+&É≥+ eT+∫~. bı\eT+‘ê yÓTTø£ÿ\ kÕ+Á<ä‘· ˇπø $<Û+ä >± ñqï≥¢sTT‘˚ Ä•+∫q $<Ûä+>± ~>∑Tã&ç edüTÔ+~. ñ<ëVü ≤ s¡ D ≈£ î eT<Û ä ´ ø±*ø£ s¡ø±\≈£î #·ˆˆMTˆˆ ≈£î 44 ≈£î<äTfi¯ófl nsTT‘˚ düTe÷s¡T>± mø£sêìøÏ 44 ãkÕÔ\T kÕ<Ûës¡ D+>± edüTÔ+~. ˇø£ÿ ≈£î<äTs¡T ˇø√ÿ MT≥s¡T ‘·–Z+<äqTø=+&ç ãkÕÔ
~>∑Tã&ç ‘·>∑TZ‘·T+~. ø£qTø£ ¬s’‘·T\T Hê≥T¢ y˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT yÓTTø£ÿ\ kÕ+Á<ä‘· ‘·>≈Z∑ î£ +&Ü #·÷&Ü*.
b˛wüø±\ \uÛÑ´‘· :
Ç|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü ~>∑Tã&ç yÓTTø£ÿ\≈£î bı\+ qT+&ç n+<˚ b˛wüø£ |ü<ësêú\T eT]j·TT ˙{Ï \uÛÑ´‘·ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. n+<äTπø Ä•+∫q |ü+≥ ~>∑Tã&çøÏ m+‘· |ü]e÷D+˝À b˛wüø±\T, dü÷ø£åà<Ûë‘·T b˛wüø±\T nedüsy¡ ÷Ó ‘Ó\TdüTø=ì bı\+ uÛ÷Ñ kÕs¡ dæ‹ú >∑‘T· \qT eTT+<äT>±H˚ n+#·Hêy˚dæ ‘·<äqT>∑TD+>± ô|’s¡T≈£î $$<Ûä <äX¯\˝À nedüs¡yÓTÆq n<äq|ü⁄ b˛wüø±\qT, dü÷ø£åà<Ûë‘·T b˛wüø±\qT n+~+#ê*. á b˛wüø±\qT (Á|ü<ÛëqyÓTÆq$ eT]j·TT dü÷ø£åàyÓTÆq$) yÓTTø£ÿ≈£î nedüs¡yÓTÆq <äX¯˝À n+~+#·≥+‘√bÕ≥T, yê{Ïì eè<ÛëqT ‘·–Z+∫ düeTs¡úe+‘·+>± dü~«ìjÓ÷>∑|üs¡#·T≥≈£î eTq+ yÓTfi¯≈î£ e\qT bÕ{Ï+#ê*. uÛ÷Ñ kÕsêìï ô|+#·{≤ìøÏ |ü ∫ Ãs=≥º ô|’ s ¡ T qT ô|+∫ bı\+˝À ø£ * j· T <äTqï≥+‘√ bÕ≥T— n<äq+>± ùd+ÁBj·T ms¡Te⁄\qT |üX¯óe⁄\ ù|&É, e]àø£+ b˛düTº, NøÏq Ä≈£î\T, m+&ÉT>∑&ç¶ yÓTT<ä˝…’qyê{Ïì bı\+˝À y˚dæ u≤>± eTT]π> $<Ûä+>± ø£*j·T<äTHêï*.
|ü∫Ãs=≥º ms¡Te⁄\T :
e] e÷>±DT˝À¢ ‘=\ø£]˝À |ü∫Ãs=≥º ms¡Te⁄\ ì#˚à ô|’s¡TqT ô|+∫ |üP‘· <äX¯˝À bı\+˝À ø£*j·T<äTìï eTTs¡>ì∑ ∫Ã, Hê≥T¢ y˚ùd,Ô e] |ü+≥≈£î nedüs¡yÓTÆq Á|ü<Ûëq b˛wüø±\T 25XÊ‘·+ es¡≈£î n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ekÕÔj·Tì |ü]XÀ<Ûäq˝À ‘˚*+~. ‘=\ø£]˝À e] Hê≥¢≈î£ eTT+<äT>±H˚ |ü∫Ãs=≥º ô|’s¡¢sTTq J\T>∑, »qTeTT, |æ*¢ ô|düs¡, yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì ˇ‘·TÔ>± yÓTTø£ÿ\T+&˚≥≥T¢ e‘·TÔø=ì, |üP‘· <äX¯˝À bı\+˝À ø£*j·T<äTìï, eTTs¡>∑<äeTTà #˚j·÷*. Ç˝≤ ø£*j·T<äTqï≥+ e\¢ Ä≈£î\T, ø±+&ÉeTT |üP‘·\T düVü‰ bı\+˝À ø£*dæb˛sTT, H˚\ u≤>± >∑T\¢u≤], uÛÑ÷kÕs¡+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. Ç+<äTe\¢ bı˝≤ìøÏ ˙{Ï |”\TÃø=H˚ X¯øÏÔ, n˝≤π>
18 p˝…’, 2016
19
e´ekÕj·T+
KØ|òt |ü+≥ø±˝≤ìøÏ nqTyÓ’q e] $‘·Ôq s¡ø±\T : |ü{Ϻø£ s¡øe£ TT
|ü∫à Ä≈£î ms¡Te⁄\T :
|ü∫à s=≥º ô|s’ q¢¡ T bı\+˝À ô|+∫ ø£*j·T<äTH˚ï neø±X¯+ ˝Òì#√≥¢ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç #Ó≥¢ Ä≈£î\qT, ˝Ò‘· ø=eTà\qT rdüTø=∫à bı\+˝À ø£*ùd≥≥T¢ #˚j·÷*. Ç+<äTø√dü+ ¬>¢Ì]d”&çj·÷, ø±qT>∑, yÓ÷<äT>∑, yÓ+|ü* Ç‘·s¡ kÕúìø£+>± \uÛÑ´eTj˚T´ #Ó≥¢ qT+&ç Ä≈£î\qT, ø=eTà\qT ùdø£]+#·e#·TÃ. M{Ï‘√bÕ≥T Hê&Ó|tò ms¡Te⁄ düTe÷s¡T 2500 øÏ˝À\T, |òüTq JyêeTè‘·+ y˚dæ ≈£L&Ü y˚dTü ø√e#·TÃ. ˙{Ï \uÛÑ´‘· : e] |ü+≥≈£î ˙s¡T #ê˝≤ nedüse¡ Tì n+<ä]øÏ ‘Ó*dæq<˚. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ‘Ó\TdüTø√e\dæq n+X¯+ @$T≥+fÒ e]øÏ ˙{Ï ì\«\T m≈£îÿe nedüs¡+ ˝Ò<äT. ãTs¡<ä ñ+fÒ #ê\T. ˙s¡T ì\«ô|fÒº~ ãTs¡<ä m|ü⁄Œ&É÷ ñ+&˚+<äTπø. eTTK´+>± ˙s¡T ì\« ñqï+<äTe\¢ ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\T ô|s¡>∑e⁄. ø£qTø£ e] bı\+˝À Hê≥T¢ ì\Á<=≈£îÿ≈£îqï|üŒ{Ï qT+&ç ∫s¡T bı≥º <äX¯es¡≈£î ˙s¡T |ü\Ã>±qT, ∫s¡Tbı≥º <äX¯ qT+&ç –+» b˛\Tb˛düTø=ì >∑{Ϻ|ü&˚ es¡≈£î @ e÷Á‘·+ ãTs¡<ä |ü<äTqT <Óã“‹q≈£î+&Ü ˙s¡T u≤>± bı\eT+‘ê ñ+&˚≥≥T¢ #·÷&Ü*. á ø=~›ø±\+
20
18 p˝…’, 2016
\ø£Då ≤\T
‘·≈£îÿe qÁ‘·»ì‘√ n~Ûø√‘·Œ‹Ô ì#˚à s¡ø£+. m+&Ü≈£î ‘Ó>T∑ \TqT ‘·≥Tº≈î£ +≥T+~. nìï |ü]dæ‘ú T· \≈£î nqTyÓq’ ~. kÕ+ãeTwüO] (BPT 5204) 145 düqï–+»s¡ø+£ , N&É |”&\É qT ‘·≥Tºø√˝Ò<Tä . n–Z ‘Ó>T∑ \TqT |üP]Ô>± ‘·≥Tºø√˝Ò<äT. 150 ñ*¢ ø√&ÉTqT ‘·≥Tº≈£îH˚ düqï –+»s¡ø£+. dæ~∆ (WGL 44) Ç+Á<ä (MTU 2061) 150 <√eTqT ‘·≥Tº≈£î+≥T+~. >√<ëe] &Ó˝≤º≈£î nqTyÓ’q~. ìÁ<ëedüú 2 yêsê\T, düqï–+» s¡ø£+, 10 s√E\ eTT+|ü⁄qT ‘·≥Tº≈î£ +≥T+~. 150 düqï–+», <√eTqT ‘·≥Tº≈î£ +≥T+~. ø√kÕÔ≈î£ nqTyÓq’ ~. neTs¡ (MTW 1064) B|æÔ (MTU 4870) 150 <√eTqT, m+&Ü≈£î ‘Ó>T∑ \TqT ø=+‘·es¡≈î£ ‘·≥Tº≈î£ +≥T+~. #˚qT |ü&çb˛<äT, düqï_j·T´+, &Ó˝≤º≈£î nqTyÓ’q~. 150 n–Z ‘Ó>∑T\T <√eTqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. #˚qT |ü&çb˛<äT. nø£åj·T (BPT 2231) &Ó˝≤º≈î£ nqTyÓq’ ~. 135 n–Z ‘Ó>∑T\TqT ‘·≥Tº≈£îH˚ düqï–+» s¡ø£+ ø£èwüí (RNR 2458) »–‘ê´\ eTdü÷] (JGL 11470) 135 ñ*¢ ø√&ÉTqT ‘·≥Tºø√>∑\<äT. –+» düqï+. ø£Ø+q>∑sY kÕ+ã (JGL 3855) 135 ñ*¢ ø√&ÉTqT ‘·≥Tºø√>∑\<äT. –+» düqï+ 125 –+» n‹düqï+ HêE¬ø’q~. n–Z ‘Ó>∑T\TqT kÕ+ã (RNR 15048) ‘·≥Tºø=+≥T+~. es¡+>∑˝Ÿ düHêï\T (WGL 32100) 135 –+»düqï+ »–‘ê´\ kÕ+ã (JGL 3844) 125 ñ*¢ø√&ÉTqT, #·*ì ‘·≥Tºø=+≥T+~. $CÒ‘· (MTU 1001) 125`130 <√eTb˛≥TqT, n–Z ‘Ó>∑T\T ‘·≥Tºø=+≥T+~. –+» 4 yêsê\ es¡≈£î ìÁ<ëedüú˝À ñ+≥T+~. ø±≥Hé<=s¡ düHêï\T (MTU 1010) 125 <√eTb˛≥TqT, n–Z ‘Ó>∑T\TqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. –+» düqï>±, bı&Ée⁄>± ñ+≥T+~. HÓ\÷¢s¡T eTdü÷] (NLR 34449) 125 n–Z ‘Ó>T∑ \TqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. –+» düqï+, #˚qT |ü&<É Tä . »–‘ê´\ kÕ+ã (JGL 3844)120`125 –+»HêD´‘· >∑\~, #˚qT |ü&É<äT. #·*ì ‘·≥Tºø=+≥T+~. sêeT|üŒ (WGL 23985) 125`130 ñ*¢ø√&ÉTqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. #˚qT |ü&É<äT. eT<Ûä´düú –+». dü«s¡íeTTœ (NLR 145) 135 n–Z ‘Ó>∑T\TqT, #Í&ÉTqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. düqï_j·T´+. ˙{Ï m<ä›&ç ‘·≥Tºø=+≥T+~. k˛eT•\ (NLR 33358) 105`110 n–Z ‘Ó>∑T\TqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. _j·T´+ #ê˝≤ düqï+. #Í&ÉT uÛÑ÷eTT\˝À nqTyÓ’q~. 120 ñ*¢ ø√&ÉTqT, ˙{Ï m<ä›&çì ‘·≥Tºø=+≥T+~. –+» düqï+. mÁs¡eT˝…¢\T (WGL 20471) ‘Ó\¢Vü≤+dü (RNR 10754) 125 –+» HêD´‘· >∑\<äT. #·*ì ‘·≥Tºø=+≥T+~. n–Z ‘Ó>T∑ \T, m+&Ü≈£îqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. dü‘·´ (RNR 1446) 120 –+» düqï+ bı&Ée⁄>± ñ+≥T+~. n–Z ‘Ó>∑T\TqT ‘·≥Tºø=+≥T+~. Á|ü<äT´eTï (SGL 17004) 105 ñ*¢ø√&ÉTqT, n–Z ‘Ó>T∑ \TqT, ˙{Ï m<ä&› ìç ‘·≥Tº≈î£ +≥T+~. –+» eT<Ûä´düú+, #˚qT |ü&çb˛<äT. esê\T ((WGL 14377) 90`95 –+» düqï+. esê¸<Ûës¡ yÓT≥º≈£î nqT≈£L\+. 105 düqï_j·T´+. esê¸<Ûës¡ |ü+≥≈£î, wüwæºø£+ |ü+≥≈£î |ü⁄wüÿ\ (RGL 2624) nqTyÓq’ ~. ˝ÀH˚ 40`45 s√E˝À¢ n‘·´~Ûø£+>± e]|ü+≥ qwüº+ yê{Ï\¢e#·TÃ. ø±e⁄q ¬s’‘·T\T ô|’ |ü<ä∆‘·T\ ˙{Ïì rdüTø=ì <ÛëHê´ìï ñ‘·Œ‹Ô #˚dTü +Ô ~ >∑qTø£. <ë«sê e] ~>∑ T ã&ç qcÕº ì ï >∑ D ˙j· T +>± bı\+˝Àì ô|’s¡T≈£î N&É|”&É\T, m\Tø£\T, ‘·–Z+#·e#·Tà ˝Ò<ë |üP]Ô>± n<äT|ü⁄ #˚j·Te#·TÃ. Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\e\¢ ~>∑Tã&ç ‘·>∑Ze#·TÃ, nbÕs¡ ` yê´düø£s¡Ô : e´ekÕj·T $X¯«$<ë´\j·T+ e÷J ñ|ü≈£î\|ü‹ dü«s¡í
b˛wüø£ |ü<ësêú\qT ˇ&çdæ|ü{Ϻ yÓTTø£ÿ\≈£î n+~+#˚ X¯øÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~. ˇ‘·TÔ>± m+<äT≈£î $‘êÔ\+fÒ |üP‘· <äX¯≈£î e#˚à dü]øÏ yÓTTø£ÿ düqï>± j·TT+&ç ø£*j·T<äTìïq|ü⁄&ÉT u≤>± N≈£î‘·T+~. n<˚ $‘·HÔ êìï ‘·≈£îÿe yÓ÷‘ê<äT˝À #·*¢‘˚ yÓTTø£ÿ m|ü⁄>± ô|]– ø±+&É+ <äè&ÛÉ+>± ñ+&ç Nø£≥+ ø£wüºeTe⁄‘·T+~. #Í&ÉT uÛÑ÷eTT˝À¢ #Í&ÉTqT ‘·–Z+#·{≤ìøÏ á |ü∫à s=≥º ô|s’ T¡ qT eTTK´+>± J\T>∑qT ø£*j·T<äTqTï‘ês¡T. eTq |üPØ«≈£î\T n≥T uÛÑ÷kÕsêìï ô|+#·{≤ìøÏ, #Í&É T qT ‘· – Z + #· { ≤ìøÏ á |ü < ä ∆ ‹ ì u≤>± bÕ{Ï+#˚yês¡T.
ø±\|ü]$T‹ (s√E\T) 150
(MHJ 7029)
‘Ó\TdüT≈£î+<ë+ ` »eT÷à ø£oàsY
` dü÷s¡´|ü⁄Á‘· ø£oàsY ˝Àj·T˝À ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ø£fi¯ø£fi¯˝≤&çq ôV’≤+<äe+ Ç|ü⁄Œ&ÉT uÛÑ>±ïeX‚cÕ\≈£î, •~∏\ eT+~sê\≈£î |ü]$T‘·+ nsTT+~. #ê˝≤ eT+~sê\T Ç|ü⁄Œ&ÉT bÕ&ÉT|ü&çb˛j·÷sTT. eT+~sY dü÷Hê mø˘ <˚e _Hê, <˚e dü÷Hê mø˘ uÛÑø£Ô _Hê nì ˇø£ uÛÑ»q ñ+~. <˚e⁄&ÉT ˝Òì eT+~s¡+ X¯Sq´+, uÛÑ≈£îÔ&ÉT ˝Òì <˚e⁄&ÉT X¯Sq´+ nì Bì ns¡ú+. Á|üdüTÔ‘·+ ø£oàsY ˝Àj·T˝À |ü]dæú‹ dü]>±Z Ç˝≤π> ñ+~.
ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ yÓ\T>∑T yÓ*– H˚&ÉT uÛÑ>∑ï eT+~s¡+>± e÷]b˛sTTq nH˚ø£ <˚yê\j·÷˝À¢ |ü+Á<˚<ë∏ Hé ˇø£{.Ï Áoq>∑søY Ï øπ e\+ nsTT<äT øÏ.MT.\ <ä÷s¡+˝À ñqï á eT+~sêìï Áø°dTü |Ô Pü s¡«+ eT÷&√ X¯‘êã›+˝À nXÀ≈£î&ÉT ì]à+#ê&ÉT. n|üŒ{À¢ á q>∑s¡+ n+>∑s¡+>∑ yÓ’uÛÀ>∑+>± ñ+&˚~. Äj·Tq ≈£îe÷s¡T&ÉT »˝Ö≈£î&ÉT Çø£ÿ&É CÒ´wüº s¡TÁ<ä eT+~sêìï ì]à+#ê&ÉT. Áø°.X¯ 525 ÁbÕ+‘·+˝À VüADsêE $TVæ ≤ s¡ ≈ £ î \T&É T Ç<˚ kÕú q +˝À $TVæ ≤ π s X¯ « s¡ eT+~sêìï ì]à+#ê&ÉT. Ä ‘·s¡Tyê‘· 550˝À ˇø£≥e Á|ües¡ùdqT&ÉT, ¬s+&√ Á|ües¡ùdqT&ÉT eT+~sêìï ì]à+#ês¡T. n|üŒ{À¢ Bìì Á|üeπsX¯«s¡ |ü⁄s¡+ nH˚yês¡T. ‘·sT¡ yê‘· |ü⁄sêD≤~ÛcÕºq q>∑s+¡ >± Bìï |æ*#˚yês¡T. |ü⁄sêD≤~ÛcÕºqy˚T ‘·s¡Tyê‘· |ü+Á<˚<∏ëHé>± e÷]b˛sTT+~. ‘·s¡Tyê‘· Ç~ uÖ<ä∆ eT‘· πø+Á<ä+>± e÷]+~. <äTs¡¢uÛÑes¡∆qT&ÉT, y˚Ts¡T
es¡∆qT&ÉT Çø£ÿ&É ‘=$Tà<äe X¯‘êã›+ Hê{ÏøÏ eT]ìï eT+~sê\T ø£{+ºÏ #ês¡T. ˇø£|⁄ü Œ&ÉT XËe’ , uÖ<ä,∆ yÓw’ eíü , XÊø£Ô eT‘ê\≈£î Ç~ πø+Á<ä+>± ñ+&˚~. ‘·s¡Tyê‘· ø±\+˝À dæø£+<äsY ãT‘Y•ø£Hé nH˚ sêE bÕ\q˝À <˚yê\j·T+ <Ûä«+dü+ nsTT+~. ãT‘Y•ø£Hé n+fÒ <˚e‘êeT÷s¡TÔ\qT <Ûä«+dü+ #˚ùdyê&Éì ns¡∆+. Ç|ü⁄Œ&ÉT á ÁbÕ+‘·+˝À |ü<äeX¯‘êã›+˝À ì]à+∫q y˚Ts¡Tes¡∆q kÕ«$T eT+~s¡+ e÷Á‘·y˚T ñ+~. <ëì˝Àq÷ <˚e⁄&ÉT˝Ò&TÉ . eTTdæ+¢ <äTsêÁø£eTD <ës¡T\ <ë&çøÏ á eT+~s¡+ <Ûä«+dü+ nsTT+~. Áu≤Vü≤àDT\qT rÁe+>± Væ≤+dæ+∫ #·+ù|XÊs¡T. <˚yê\j·T+˝Àì $»j˚TX¯, #·Áø£<Ûäs¡, e÷sêÔ+&É, ãVü≤<é ãT<ä,∆ düTsπ X¯«], yêsêVü≤ $Á>∑V‰ü \T <Û«ä +dü+ nsTTb˛j·÷sTT. 1869˝À ≈£L&Ü <˚e‘ê kÕúq+ ˝Òø£b˛sTTHê á >∑T&ç #Ó≈£îÿ #Ó<äs¡≈£î+&ÜH˚ $T–*+~. Ä]ÿj·÷\õø£˝Ÿ düsπ « ø√dü+ ôV≤Á˙ Vü‰Ø¶
ø√˝Ÿ s¡÷bı+~+∫q ªÇ\ÁùdºwüHé‡ Ä|òt @ì‡jÓT+{Ÿ _*¶+>¥‡ ÇHé ø£oàsYμ nqï |ü⁄düÔø£+˝À J\+ q~ ˇ&ÉT¶q ñqï á <˚yê\j·T+ >∑T]+∫ $düÔ‘· es¡íq \THêïsTT. á <˚yê\j·T+ ˙{Ï eT<Û´ä q ñ+≥T+~. 19 e X¯‘êã›|ü⁄ ÁbÕs¡+uÛÑ <äX¯˝Àq÷ Çø£ÿ&É nH˚ø£ $Á>∑Vü‰\T #Ó˝≤¢ #Ó<ä¬s’ |ü&ç ñ+&˚$. •e *+>±\T mø£ÿ&É |ü&ç‘˚ nø£ÿ&É |ü&ç ñ+&˚$. n˝…>±®+&ÉsY ø£ìï+>±ΩyéT nH˚ Á_{Ïwt n~Ûø±] <ä>sZ∑ ˝¡ ÀH˚ ñqï X¯+ø£sê#ês¡´ |üs«¡ ‘·+ es¡≈L£ #ê˝≤ $Á>∑Vü‰\T |ü&ç ñqï≥Tº ‘·q ˝ÒK\˝À qyÓ÷<äT #˚XÊ&ÉT. ø=ìï $Á>∑Vü‰\qT Ç|ü⁄Œ&ÉT <ä>∑Zs¡˝Àì Á|ü‘ê|üdæ+>¥ eT÷´õj·T+≈£î ‘·s¡*+#ês¡T. <ë<ë|ü⁄ Áø°.X¯ 913 qT+∫ 921 eT<Û´ä uÛ≤>∑+˝À ì]à+∫q á eT+~s¡+ Ç|üŒ{Ïø° J\+ q~ ˇ&ÉTq¶ u≤<ëMTu≤>¥ ø£+{ÀHÓà+{ŸøÏ <ä>∑Zs¡˝À ñHêïsTT. Á|üdüTÔ‘·+ á eT+~s¡+ eTq ôd’q´+ nBÛq+˝À ñ+~. á <˚yê\j·T+˝ÀøÏ yÓfi≤¢\+fÒ ôd’q´+ nqTeT‹ ‘·|Œü ìdü]. |üdæ&ç ¬sø£ÿ\T $dæ]q ø±\+ bÕ]b˛sTTq C≤&É\qT yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ m|ü⁄Œ&ÓH’ ê á <˚yê\j·÷ìøÏ yÓfi¯¢+&ç. eTVü‰yÓ’uÛÑe+>± $\dæ*¢q eTôVAqï‘· ôV’≤+<äe+ m˝≤ eTs¡T>∑Tq |ü&çb˛sTT, uÛÑ>∑ï •˝≤ K+&Ü\T>±, |üP»\qT H√#·ì uÛÑ>∑ï eT+~s¡+>± $T–*b˛sTT+<√ #·÷dæ ˇø£ #·Tø£ÿ ø£˙ïs¡T‘√ ˝Òì <˚e⁄ì $Á>∑Vü‰ìøÏ n_Ûùwø£+ #˚j·T+&ç.
M{ÏøÏ yÓ\ø£≥º>∑\e÷?
ù|<äyê&ç ùd«<ä+ neTà ‘ê´>∑+ Hêqï ø£wüº+ uÛ≤s¡´ Áù|eT ø£$ ø£\ ø£s¡yê\+
` ≈£î+∫uÛ§≥¢ »Hês¡›q kÕ«$T
18 p˝…’, 2016
21
yêsêÔ$X‚cÕ\T
$<ë´uÛ≤s¡‹ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Ä<Ûä«s¡´+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àì 11 ø£fi≤XÊ\\ qT+&ç 120 eT+~ n<Ûë´|ü≈£î\≈£î p˝…’ 7 qT+&ç 10 es¡≈£î •_s¡+ $XÊK|ü≥Dº +˝À ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á •_s¡+˝À dæ<ë∆+‘·|sü y¡ TÓ qÆ n+XÊ\T, uÀ<ÛHä ê+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫ øπ Áå ‘· n~Ûø±s¡T\T, sêÁwü+º ˝Àì $$<Ûä $X¯«$<ë´\j·÷\ ñ|ü≈£î\|ü‘·T\T e÷s¡Z<äs¡Ùq+ #˚XÊs¡T.
sêÁw”ºj·T dü«j·T+ùdeø£ dü+|òtT dæøÏ+Á<ëu≤<é $uÛ≤>¥ ≈£îcÕsTT>∑÷&É Ä<Ûä«s¡´+˝À eèøå±s√|üD ø±s¡´Áø£eT+˝À yÓTTø£ÿ\T Hê≥T‘·Tqï <äèX¯´+.
l düs¡dü«r $<ë´|”sƒ¡+ ‘Ó\+>±D Ä<Ûä«s¡´+˝À Ä#ês¡T´\≈£î esê¸s¡+uÛÑ düe÷y˚X¯+ l düs¡dü«r $<ë´|”sƒ¡+˝À »]–q á düe÷y˚X¯+˝À e÷s¡Z<äs¡Ùq+ #˚düTÔqïyês¡T bı{ϺlsêeTT\T $X¯«$<ë´\j·T ñ|ü≈£î\|ü‹ Ä#ês¡´ m\÷¢] •yê¬s&ç¶. 22
18 p˝…’, 2016
eTTK|üÁ‘· ø£<∏äq+ áHÓ\ 6,7,8 ‘˚B˝À¢ es¡Tdü>± eT÷&ÉT
s√E\T Á|üeTTK bÕÁ‹πøj·TT&ÉT nsêïuŸ >√kÕ«$T ªf…yÆ Té ‡HÍμ #êHÓ˝˝Ÿ À ªe÷´Hé |üesYμ ø±s¡´øÁ e£ T+˝À ˇπø n+X¯+ô|’ #·s¡Ã q&ç∫+~. (ãVüQXÊ! eTq ‘Ó \ T>∑ T #êqfi¯ fl ≈£ î Ç˝≤+{Ï $wü j · ÷ \T |ü≥eº qTø√+&ç, n~ y˚sπ $wüjT· +). »ø°sY Hêj·Tø˘ nH˚ ÇkÕ¢$Tø˘ kÕÿ\sYô|’ ìùw<Ûä+ $~Û+#ê\H˚~ n+<äT˝À #·s¡Ã. Ä ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ >∑+≥qïs¡ e´e~Û˝À Á|ü‹s√E 55,000 {°«≥T¢ e#êÃsTT. eT] meØ »ø°sY Hêj·Tø˘!?
Ç{°e\ &ÛÜø±˝À ù|\Tfi¯ófl »]|æq ñÁ>∑yê<äT \qT Ä <˚X¯+ $#ês¡D #˚dæ+~. yês¡T uÛ≤s¡‘Y˝Àì &܈ˆCø°sY Hêj·Tø˘ Á|üdü+>±\qT $q≥+e\¢H˚ ñÁ>∑yê<äT\T>± e÷]b˛j·÷eTì #Ó|Œü >±H˚ Á|ü|+ü #·+ ìyÓ«s¡b˛sTT+~. |”dt{Ï$ nH˚ #êq˝Ÿ˝À m|ü⁄Œ&É÷ ãø£ÿ|ü\Ãì, q‹Ô ñqï, eT‘· uÀ<Û≈ä î£ &ÉT ø£ì|ækÕÔ&TÉ . KTsêHé˝Àì Äj·T‘Y\T, Vü≤Bdt\T nqs¡Zfi¯+>± #·<äTe⁄‘·÷ yê{Ïì Ä+>∑¢+, Væ≤+B, ñs¡÷›˝ÀøÏ nqTe~dü÷Ô (≈£î) yê´U≤´q+ #˚düTÔ+{≤&ÉT. n‘·ì eTT+<äT m|ü⁄Œ&É÷ 10 qT+&ç 20 y˚\ es¡≈£î eTTdæ¢+\T Åd”Ô\T, |ü⁄s¡Twüß\÷ ≈£Ls=Ãì ñ+{≤s¡T. ø=+<äs¡T Væ≤+<äTe⁄\T, Ŭø’düÔe⁄\T y˚ùd Á|üX¯ï\≈£î KTsêHé qT+&ç u…’_˝Ÿ qT+&ç ø=ìï Væ≤+<ä÷ ñ|üìwü‘·TÔ\ qT+&ç HÓ+ãs¡T¢ #Ó|æŒ yê{Ï uÛ≤e+ #Ó | ü ⁄ Ô + {≤&É T . Ç‘· s ¡ eT‘ê\ dæ < ë∆ + ‘ê\qT nqTe÷ìdü÷Ô yê´U≤´q+ #˚düTÔ+{≤&ÉT. $T&ç$T&ç C≤„q+ ñqï ø=+<ä]ì eT‘·+ e÷s¡Ã&É+ Äj·Tq≈£î Á|ü‘˚´ø£ |üì. »ø°sY Hêj·Tø˘ ‘·+Á&çù|s¡T nãT›˝Ÿ ø£Ø+. kÕe÷õø£ ñ<ä´eTø±s¡T&ÉT, e÷qdæø£ yÓ<’ Tä ´&Óq’ ‘·+Á&ç, »ø°sYqT eT‘· Á|üuÀ<Ûä≈£î&ç>± ‘·j·÷s¡T #˚j·÷\qT ø=Hêïs¡T. ø=&ÉT≈£î »ø°sqY T m+__mdt #·~$+#ê&ÉT. ∫es√¢ <äøÏåD≤Á|òæø±˝À nVü≤à<é B<ä‘Y Á|üdü+>±\T Ä+>∑¢+˝À $ì, ‘êqT n˝≤ ‘·j·÷s¡Tø±yê\qT ø=Hêï&ÉT »ø°sY. 1991˝À »ø°sY ÇkÕ¢$Tø˘ ØôdsYà bòÂ+&˚wHü é kÕú|+æ ∫, <ëì<ë«sê ‘·q |üs|¡ ‹ü ô|+#·T ø=Hêï&ÉT. 2012 e÷]Ã˝À _Vü‰sY øÏwüHé>∑+CŸ˝À »ø° s Y dü u Û Ñ ≈ £ î 10 \ø£ å \ eT+~ eTTdæ ¢ + \T Vü‰»s¡j÷· ´s¡T. ãj·T{Ïyêfi¯fl+‘ê n‘·ì ñ|üHê´kÕ˝À¢ Ç‘·s¡ eT‘ê˝À¢ì $wüj÷· \T #Ó|⁄ü +Ô fÒ, Ç‘·H<˚ √ Ms¡ ôd≈£î´\sY nì eTT]dæb˛j·÷s¡T. m+‘·ùd|üP nìï Á>∑+<∏ë˝À¢ KTsêHé >=|üŒ~, nìï eT‘ê˝À¢ ÇkÕ¢+ >=|üŒ~ nH˚~ n‘·ì dü+<˚X¯+. $Hêj·T≈£îDÏí ‘·q ‘·+Á&˚ >∑T]Ô+#·˝<Ò ˙ä , H˚H˝Ó ≤ >∑T]ÔkÕÔqì Væ≤+<äTe⁄\qT nee÷ì+#·&É+ z m‘·ÔsTT‘˚, Á|ü|ü+#· n˝ŸU…’<ë ñÁ>∑yê~ ˇkÕe÷ _Hé˝≤&ÓHqé T ªˇkÕe÷Jμ nì dü+uÀ~Û+#·&yÉ T˚ >±ø£ n‘·H√ï Ms¡Tì>± ø°]+Ô #ê&ÉT. n˝≤π> \wüÿsπ ‘√j·Tu≤
` uÛ≤düÿsY
y˚T<Û√ ñÁ>∑yê~ Cø°sY Hêj·Tø˘
N|òt Vü≤düHé düsT÷<é≈£î ªkÕùV≤uŸμ nì ø°]ÔkÕÔ&ÉT. Ç+ø± $X‚w+ü @$T≥+fÒ áj·Tq>±] Á|üd+ü >±\≈£î eTT]dæb˛sTT eTq ~e´ ôd≈£î´\sY Á|ü|ü+#êìøÏ n~ÛH‘˚ · nsTTq ~–«»jYTdæ+>¥ n‘·DíÏ øö>∑*+#·Tø=ì düuÛÑ˝À u≤>± bı–&ç ªXËVü≤uÛ≤wtμ nHêïs¡T. MTs¡T n˝≤ #˚jT· &É+ ‘·|ü nq>±H˚ ~–«»jYT dæ+>¥ n~]|ü&ç H˚H˚ ø±<äT, ll s¡$X¯+ø£sY ≈£L&Ü Äj·Tq‘√ y˚~ø£qT |ü+#·Tø=Hêï&ÉT n+≥THêï&ÉT. ne⁄qT &ç^JZ ! eTTdü* ej·TdüT‡˝À $yêVü≤+ Ä&ç‘˚ ñqï eT‹ #Ó&+ç <äqï≥T¢ ll s¡$X¯+ø£sY yÓ[fl n‘·DíÏ yÓT#·TÃø√˝Ò<äT. Ç<ä›] eT<Ûë´ eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq #·s¡Ã »]–‘˚ n|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü Hêj·Tø˘ ‘·q ÇkÕ¢+ eT‘·+ e÷Á‘·yT˚ >=|üŒ<äì ;sê\T |ü*ø±&ÉT. <ëìøÏ s¡$X¯+ø£sY >∑Ts¡÷J #·ø£ÿì øö+≥sY düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç|üŒ{Ïø° j·T÷≥÷´uŸ˝À n~ eTq+ #·÷&Ée#·TÃ. dü+düÿè‘·+ Á|ü|+ü #· uÛ≤wü\ø° ‘·*.¢ ˇø£ nø£så +¡ ˝À nsêú\qT e÷s¡Ãe#·TÃ. ˇπø <Ûë‘·Te⁄ qT+&ç nH˚ø£ nsêú\qT |ü⁄{Ϻ+#·e#·TÃ. Ç~ Ä uÛ≤wüπø kÕ<Ûä´+. ø±˙ »ø°sY Hêj·Tø˘ ñ|üìwü‘T· \Ô T, y˚<ë˝À¢ì ìsêø±s¡ |ü s ¡ Á ãVü ≤ à e*¢ + #˚ eT+Á‘ê\qT, XÀ¢ ø ±\qT ñ≥+øÏdü÷Ô, <ëìøÏ ÇkÕ¢+ nsêú\qT nq«sTTdü÷Ô ne˙ï ÇkÕ¢+ qT+#˚ y˚<ë˝À¢øÏ, ñ|üìwü‘·TÔ˝À¢øÏ #˚sêÃs¡H˚ ÁuÛeÑ TqT ø£*Œdü÷Ô ªìsêø±s¡‘‘· «· +μ ù|s¡T‘√ Á|ü#ês¡+ #˚düTÔHêï&ÉT. 20 @fi¯ó¢>± Ç˝≤+{Ï ndü‘·´ |ü⁄Hê<äT\ô|’q ÇkÕ¢+ uÛÑeq+ ì]àdüTÔHêï&ÉT. #·÷&ܶìøÏ Ä<ÛäTì≈£î&ç>± Ä+>∑¢+˝À e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ø£s¡&ÉT>∑{Ϻ ªÇkÕ¢+ sê&çø£*»yéTμ yê´|æÔ #˚düTÔHêï&ÉT. »ø°sY e÷≥\ e÷+Á‹≈£î&ç>± ˝Òì nsêú\qT #Ó|Œü &É+˝À ~≥º. Ç{°e\ áj·Tq •wüß´\T ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘ê˝À¢ ≈£ L &Ü ‘· j · ÷ s¡ j · ÷ ´s¡ T . yêfi¯ ó fl düeTTÁ<ä+˝≤+{Ï Væ≤+<ä÷<Ûäs¡à+˝ÀøÏ ìsêø±s¡‘·‘·«
Á|üuÀ<Û+ä #˚ùd Á>∑+<∏ë\q÷ Ä<Ûës¡+ #˚dTü ø=ì yê{ÏøÏ $|üØ‘êsêú\T ø£*ŒdüTÔHêïs¡T. Á|ü‹ Á>∑+<∏ä+˝Àì ìsêø±s¡‘·‘·«+ ÇkÕ¢+ qT+&˚ e∫Ã+<äqï ÁuÛÑeT ø£*ŒdüTHÔ êïs¡T. j·T÷≥÷´uŸ˝À n‘·ì Á|üd+ü >±˝À¢ ª5 ì$Twü˝À¢ 25 ‘·|ü\Tμ m˝≤ #˚kÕÔ&√ #·÷&Ée#·TÃ. z #√≥ #Ó|æŒq ‘·s¡ÿ+ eTs√ #√≥ ≈£î‘·s¡ÿ+>± e÷πsÃkÕÔ&ÉT. yÓTT‘êÔìøÏ ÇkÕ¢+ e÷Á‘·y˚T Á|ü|ü+#·+˝À >=|üŒ<äqï uÛ≤eq eTTdæ+¢ j·TTe‘·˝À ø£*+Z ∫, yê]ì rÁeyê<ä uÛ≤yê\yÓ’|ü⁄ yÓTTπ>Z≥T¢ #˚düTÔHêïs¡T. ø£‹Ô‘√ eTqTwüß*ï bı&ç∫ #·+ù|yê&ÉT ªø£‘Ô˚ Ä |üì #˚d+æ ~ ø±˙ Hê≈£î dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äTμ nqï≥T¢+~ á s√E »ø°sY Hêj·Tø˘ yê<äq. ø£‹Ôì ‘·j·÷s¡T#˚dæ Vü≤‘·´\T Áb˛‘·‡Væ≤düTÔqï »ø°sYHêj·Tø˘ ì»dü«s¡÷|ü+ Çyêfi¯ Á|ü|ü+#·+ >∑T]Ô+∫+~. øπ e\+ ø£‘T· \Ô T, ø£{≤s¡T,¢ ‘·TbÕ≈£î\T >∑\yêfi¯ófl e÷Á‘·yT˚ rÁeyê<äT\T ø±s¡T. Ç˝≤+{Ï y˚T<Û√ $wü+ $s¡õy˚Tà Hê>∑TbÕeTT\T ≈£L&Ü ñÁ>∑yê<äT˝Ò. Ç~ k˛¢ b ÕsTT»Hé møÏ ÿ +#˚ ø=+&É ∫ \Te. ø±ã{Ï º Á|üuÛÑT‘ê«\T yÓqTyÓ+≥H˚ #·s¡´\T #˚|ü≥ºø£b˛‘˚ j·÷e‘Y eTTdæ¢+ C≤‹øÏ á $wü+ mπøÿ Á|üe÷<ä+ ñ+~. XÀ¢ø±\qT , ÄjÓT‘Y\qT, Vü≤Bdt\qT e˝…¢ y˚j·T&É+ u≤>±›<é eTTdæ¢+\≈£î ø=‘·Ô. m+<äTø£+fÒ yêfi¯fl eT‘·+˝À mes¡÷ H√{ÏøÏ eT‘·Á>∑+<∏ä Á|üe#·q+ #Óù|Œyês¡T ˝Òs¡T. n+<äTe\¢ yêfi¯fl≈£î n~ y˚\+ yÓ Á ]>± e÷]+~. eTq Væ ≤ +<ä ÷ eT‘· + ˝À kÕ<Ûës¡D ne<ÛëqT\T mH√ï eT‘· $wüj·÷\qT nqs¡Zfi¯+>± #ÓbÕÔs¡T. y˚<äeT+Á‘ê\qT yÓTT‘·Ô+ ø£+sƒ√bÕsƒ+¡ >∑\ C≤‹ eTq~. n˝≤+{Ï yê]ì≈£L&Ü eT‘·+ e÷πsà |üì Ç‘·&ÉT #˚düTÔHêï&ÉT. y˚\ø√≥T¢ $<˚o <ÛHä êìï Áb˛>∑T#˚dTü ø=ì ÇkÕ¢$Tø˘ ñÁ>∑yê<ëìøÏ }‘·$TdüTÔHêï&ÉT. ‘·kÕà‘Y C≤Á>∑‘·Ô!
18 p˝…’, 2016
23
á yês¡+ (b˛{° |üØø£å\ Á|ü‘˚´ø£+) ÁbÕ+rj·T+ KìC≤_Ûeè~∆ dü+düú #ÛÓ’s¡àHé>± düTuÛ≤wt¬s&ç¶
‘Ó\+>±D sêÁwüº KìC≤_Ûeè~∆ dü+düú ({°mdt m+&ûd”) #ÛÓ’s¡àHé>± X‚] düTuÛ≤wt¬s&ç¶ì ìj·T$Tdü÷Ô 11 p˝…’ 2016q ñ‘·Ôs¡T«\T »Ø#˚XÊs¡T. düTuÛ≤wt
¬s&ç¶ eTTK´eT+Á‹øÏ n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·T&ÉT. yÓT<äø˘ õ˝≤¢ ≈£L#·q|ü*¢øÏ #Ó+~q düTuÛ≤wt ‘Ósêdü bÕغ Ä$sꓤe+ qT+∫ πød”ÄsY yÓ+≥ ñHêïs¡T. ñ<ä´eT düeTj·T+˝À πød”ÄsY≈£î e´øÏÔ>∑‘· ø±s¡´<ä]Ù>± |üì#˚XÊs¡T. ‘Ósêdü n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ sê>±H˚ düTuÛ≤wtqT d”m+ sê»ø°j·T ø±s¡´<ä]Ù>± ìj·T$T+#ês¡T.
C≤rj·T+
Hê>∑T\ |ü*¢˝À ˝≤õdæºø˘ bÕs¡Tÿ
uÛ≤s¡‘· øπ +Á<äÁ|üuTÑÛ ‘·«+ Á|ü‹cÕ˜‘à· ø£+>± #˚|{ü qºÏ kÕ>∑s¡e÷\ ÁbÕC…≈£îº˝À uÛ≤>∑+>± ‘Ó\+>±D˝Àì Hê>∑T\|ü*˝¢ À eT*ºy÷Ó &É˝Ÿ ˝≤õdæøº ˘ bÕs¡Tÿ @sêŒ≥T #˚j·÷\ì ìs¡ísTT+∫+~. düs¡T≈£î s¡yêD≤≈£î }‘· $ Te«&ÜìøÏ <˚ X ¯ y ê´|ü Ô + >± bÕ]ÁXÊ$Tø£
¬øqesê˝Ÿ n+‘·]ø£å πø+Á<ä+ qT+∫ Á|üjÓ÷–+∫q EH√ y√´eTHÍø£ 5 E˝…’ 2016q $»j·Te+‘·+>± >∑Ts¡TÁ>∑V≤ü ø£ø´å£ ˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫+~. >∑Ts¡TÁ>∑V‰ü ìï #˚sπ Áø£eT+˝À EH√ 170 ø√≥¢ øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+ Á|üj·÷DÏ+∫+~. j·÷Á‘· 2018 |òæÁãe] 20q eTT>∑TdüT+Ô ~. >∑Ts¡TÁ>∑V≤ü +ô|’ |ü]XÀ<Ûqä \T #˚jT· &ÜìøÏ XÊK≈£î πø{≤sTT+#ês¡T. á $düÔs¡D˝À j·T÷|æ, pH√˝À yÓTT‘·+Ô 9 ôdH’ ‡é |ü]ø£sê\qT neTsêÃs¡T. >∑T»sê‘Y, sê»kÕúHé\≈£î ô|<ä›|”≥ y˚XÊs¡T. >∑‘·+˝À |üj·T˙sY`10, ¬>©*jÓ÷ y√´eTHÍø£\T Væ≤E“˝Ÿ ø£e÷+&ÉsY ãTsêΩHé Vü≤‘·+ >∑Ts¡TÁ>∑V‰ü ìï |ü]XÀ~Û+#êsTT. ø£s¡&ÉT>∑{Ϻq Væ≤E“˝Ÿ eTTC≤Væ≤BHé rÁeyê~ ád”◊m˝Ÿ ø£q«s¡ºs¡T¢ »s¡à˙øÏ m>∑TeT‹ ãTsêΩHé e˙ì uÛ≤s¡‘· uÛÑÁ<ä‘ê ã\>±\T 8 p˝…’ n+‘·sê®rj·T $C≤„q |ü]XÀ<Ûqä \≈£î nedüsy¡ TÓ qÆ 2016q ø±*Ã#· + bÕsTT. e˙ kÕe÷õø£ ø° \ ø£ |ü ] ø£ s ê\qT s¡ ÷ bı+~+#· & É + <ë«sê m\Áø±ºìø˘‡ ø±s√ŒπswüHé Ä|òt Ç+&çj·÷ *$Tf…&é (ádæ◊m˝Ÿ) eTs√ |òüTq‘· kÕ~Û+∫+~. $X¯«+ô|’ |ü]XÀ<Ûäq\T #˚düTÔqï »s¡à˙˝Àì ô|òdæ*{° |òüsY j·÷+{° Áb˛{≤Hé, nj·÷Hé ØôdsYà ôd+≥sY≈î£ |üP]Ô dü«<˚o |ü]C≤„q+‘√ n_Ûeè~∆ #˚dæq nÁ˝≤ºùdºãT˝Ÿ |üesY ø£q«s¡ºs¡¢qT ¬s+&ç+{Ïì ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫ 9 p˝…’ 2016q »s¡à˙øÏ m>∑TeT‹ #˚dæ+~. ád”◊m˝Ÿ˝À u≤sYÿ dü+#ê\≈£î\T ¬ø.mHé.yê´dt e÷<Ûä´e÷\ <ë«sê j·TTe‘·qT rÁeyê<ä+ yÓ’|ü⁄ C… + &Ü }|æ »s¡ à ˙øÏ m>∑ T eT‹ Á|ü Á øÏ j · T qT Äø£]¸dTü HÔ êï&ÉT. ãTsêΩHqé T eT≥Tºu≥… &º +É ‘√ ø£oàsY˝À ˝≤+#Û·q+>± ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. uÛ≤s¡‘· e´‹πs≈£î\T Væ≤+dü≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡T. |üsê´es¡D+ neTsY H ê<∏ é j· ÷ Á‹≈£ î \ô|’ sêfi¯ fl ‘√ <ë&ç Vü≤]‘·Vü‰s¡+ ¬s+&√ $&É‘· ø±s¡´Áø£eT+ ÁbÕs¡+uÛÑ+ #˚düTÔ+&É≥+‘√ ôd’q´+ j·÷Á‹≈£î\qT düTs¡øÏå‘· ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹cÕ˜‘·àø£+>± neT\T ÁbÕ+‘ê\≈£î ‘·s¡*k˛Ô+~. ñÁ>∑yê~ ãTsêΩHé #˚düTÔqï Vü≤]‘·Vü‰s¡+ ¬s+&√ $&É‘· ø±s¡´Áø£e÷ìï n+‘·´ÁøÏj·T\T kı+‘· |ü≥ºD+ Á‘ê˝Ÿ˝À »]>±sTT. eTTK´eT+Á‹ ¬ø.#·+Á<äX‚KsYsêe⁄ q˝§Z+&É õ˝≤¢
dü+düÿè‹
q˝§Z+&É õ˝≤¢˝À Ä~ e÷qe⁄\ Äqyêfi¯ófl \uÛ´Ñ +
düTe÷s¡T 3500 @fi¯¢ ÁøÏ‘+· Ä~eT e÷qe⁄\T dü+#·]+∫q Äqyêfi¯ófl q˝§Z+&É õ˝≤¢ <ëeTs¡#·s¡¢ eT+&É\+ Ç]ÿ>∑÷&Ó+˝À \uÛÑ´eTj·÷´sTT. dæ+<ÛäT Hê>∑]ø£‘· ø±˝≤ìøÏ #Ó+~q edüTÔe⁄\T Çø£ÿ&É \_Û+#êsTT. n|üŒ{À¢ yê&çq ms¡T|ü⁄, q\T|ü⁄ düeT÷Vü‰\ô|’ n<Ûä´j·Tq+ #˚dæ ‘Ó\+>±D, ˇ&çXÊ, s¡+>∑T˝À ñqï eT{Ϻ ∫|üŒ\qT nø£ÿ&É ùdø£]+#ês¡T. #Ûr· dÔ >t &∑ ,éÛ ñ‘·sÔ êK+&é, |ü•ÃeTã+>∑, eT<Û´ä Á|ü<X˚ Ÿ, dæ+<ÛäT Hê>∑]ø£‘· ø±\+˝À ÄuÛÑs¡D≤\ ‘·j·÷ØøÏ ∫{≤´\ eT+&É\+ >∑T+Á&ÜsTT|ü*¢ e<ä› y˚|üyÓTTø£ÿ sê»kÕúHé\˝À M{Ïì @sêŒ≥T #˚j·TqTHêïs¡T. ñ|üjÓ÷–+#˚ ÁøÏdüº˝Ÿ sêfi¯ófl Çø£ÿ&É \_Û+#êsTT. Hê{Ï 8 p˝…’ 2016q ˝≤+#Û·q+>± ÁbÕs¡+_Û+ Hê>∑T\|ü*˝¢ À ˝≤õdæøº ˘ bÕs¡TÿqT ø£+f…qÆ sY ø±s√ŒπswüHé ôd’qT‡ #ês¡T. ˇø£ÿs√CÒ ôV≤’ <äsêu≤<é`$»j·Tyê&É C≤rj·T Ä|òt Ç+&çj·÷ 120 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ e´j·T+‘√ uÛ≤Ø f…©k˛ÿ|t ìsêàD+ |üP]Ô s¡Vü≤<ë]ô|’ 153 øÏ.MT. y˚Ts¡ \ø£åeT+~ bÕ˝§Zì Á>∑ V ü ‰ +‘· s ¡ Je⁄\ nH˚ « wü D ø√dü + #Ó ’ H ê ì]à+#·qT+~. 1.28 \ø£å\ yÓTTø£ÿ\qT Hê{≤s¡T. ì]àdüTÔqï uÛ≤Ø f…*k˛ÿ|t ìsêàD+ |üPs¡ÔsTT+~. |ü⁄D´πø‘ πø+Á<ä πø_HÓ{Ÿ $düÔs¡D Áå ê˝À¢ dü«#·u¤Ã ≤Û s¡‘Y Á|ü<Ûëì qπs+Á<äyÓ÷B ‘·q eT+Á‹esêZìï Bìï ôdô|º+ãsY˝À ÁbÕs¡+_Û+#·qTHêïs¡T. ô|ò’yé <˚X¯+˝Àì 100 Á|üeTTK |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T, |ü⁄qs¡«´ed”úø£]+#ês¡T. ø=‘·Ô>± 19 eT+~ #˚‘· Vü≤+Á&Ó&é MT≥sY n|üsá sY ôdŒ]ø£˝Ÿ f…*k˛ÿ|t (bòÕdt)º kÕ+düÿè‹ø£ yês¡dü‘·« Á|ü<˚XÊ˝À¢ dü«#·Ã¤uÛ≤s¡‘Y øÏ+<ä sêÁwüº|ü‹ Á|üDuŸeTTKØ® 5 p˝…’ 2016q düVü‰j·T >± e´eVü≤]+#˚ á f…*k˛ÿ|t 30 |òü⁄{Ÿu≤˝Ÿ Á|ü‘´˚ ø£+>± |ü]X¯óÁuÛ‘Ñ ê ø±s¡´Áø£e÷ìï #˚|≥ü qº THêïs¡T. eT+Á‘·T\T>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚sTT+#ês¡T. yÓTÆ<ëHê\ |ü]e÷D+˝À ñ+≥T+~. #Ó’Hê˝Àì ‘=* $&É ‘ · ˝ À ‹s¡ T eT\ ‹s¡ T |ü ‹ , MTHêøÏ å e÷qeeqs¡T\ n_Ûeè~∆ XÊKqT Á|üø±XŸ »e<˚øs£ ≈Y î£ , e÷s¡TeT÷\ –«s¡a≤ ÁbÕ$qT‡˝Àì |üs¡«‘·ÁX‚DÏ˝À <˚yê\j·T+ (‘·$Tfi¯Hê&ÉT), ø±e÷K´ <˚yê\j·T+ CÖ[XÊKqT düàèr Çsê˙øÏ øπ {≤sTT+#ês¡T. Hê´j·T Bìï @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. (nk˛+), yÓ’c˛í<˚$ Ä\j·T+ (»eT÷à), dü«s¡í >∑ T s¡ T Á > ∑ V ü ≤ ø£ ø £ å ´ ˝ÀøÏ EH√ XÊKqT s¡$X¯+ø£sY Á|ükÕ<é≈£î n|üŒ–+#ês¡T. <˚yê\j·T+ (|ü+C≤uŸ), »>∑Hêï<∏é Ä\j·T+ (|üPØ), nyÓT]ø± 2011 Ä>∑wüߺ 5q bò˛¢]&Ü˝Àì πø|t ‘êCŸeTVü≤˝Ÿ, eTDÏø£]íø£ |òü÷{Ÿ, #Û·Á‘·|ü‹ •yêJ dü<ëq+<ä>ö&ÉqT >∑D≤+ø±\T, |ü<∏äø±\ neT\T 24
18 p˝…’, 2016
` sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶ f…]àq˝Ÿ (eTT+u…’) \qT m+|æø£#˚XÊs¡T.
ìyê[
eTVæ≤fi¯\ &ÉãT˝Ÿ‡ $CÒ‘·\T $*j·TyéT‡ dædüºsY‡
|ü⁄s¡kÕÿsê\T
Mqdt $*j·TyéT‡, ôdπsHê $*j·TyéT‡ »+≥ sê~Ûø± y˚TqHé≈£î n+‘·sê®rj·T kÕ>∑s¡ dü+düú $+ãT\¶Hé eTVæ≤fi¯\ &ÉãT\T‡ f…Æ{Ï˝Ÿ $CÒ‘·>± nyês¡T¶ e÷qe‘êyê~ áB eTè‹ bÕøÏkÕÔHé≈£î #Ó+~q Á|üeTTK e÷qe‘êyê~ ì*#ês¡T. á »+≥ ô|ò’q˝À¢ 6`3, 6`4 ‘˚&Ü‘√ uÛ≤s¡‘· Ç+<Ûqä HÍø£ dü+|üPs¡í dü«sê»´≈£î ø¬ ô|Hº >é ± nãT›˝Ÿ dü‘êÔsY áB 8 E˝…’ 2016q eTè‹ ◊<√ d”&é <ä«j·T+ {Ï$Tj·÷ (Vü≤+π>]) ôw´<√yê e´eVü≤]düTqÔ ï sê~Ûø± y˚TqHé n+‘·sê®rj·T kÕ>∑s¡ #Ó+<ës¡T. <äXÊã›+ ÁøÏ‘·+ ‘·|æŒb˛sTT bÕøÏkÕúHé dü+düú nyês¡T≈¶ î£ m+|æøj £ ÷· ´s¡T. sê~Ûø± y˚TqHé uÛ≤s¡‘· yÓ[flb˛sTTq uÛ≤s¡‘≈Y î£ #Ó+~q eT÷>∑ ã~Ûs¡ j·TTe‹ yêDÏ»´ Hê$ø±<äfi¯+ yÓTT<ä{Ï eTVæ≤fi≤ ¬øô|ºHé. ^‘·≈î£ ÄÁX¯jT· + ø£*Œ+∫q á~ bòÂ+&˚wHü qé T Äj·TH˚ n‘·´+‘· ‘Ó>∑Te‘√ @&ÉT>∑Ts¡T C≤\s¡¢ ÁbÕD≤\qT kÕú|+æ #ês¡T. áB n+‹eT dü+kÕÿsê\≈£î bÕøÏkÕúHé n<Ûä´≈£åî&ÉT eTeT÷ïø˘ VüQùd‡Hé, ôd’Hê´~Û|ü‹ Vü‰»s¡j·÷´s¡T. ù|<ä\ dü+s¡ø£åD≈£î áB #˚dæq ø£èwæø>Ï ±qT uÛ≤s¡‘,Y uÀdæïj·÷, ˝…ãHêHé, eTj·THêàsY dü V ü ‰ |ü \ T <˚ X Ê\T Äj· T ìï nyês¡ T ¶ \ ‘√ (ø£»øÏkÕúHé) \qT eT{Ϻ ø£]|æ+#ês¡T. &ÉãT˝Ÿ‡˝À dü‘·ÿ]+#êsTT. Á|üdüTÔ‘· @&Ü~ düVü‰ |ü\Te÷s¡T¢ ôd¬sHê, Mqdt\≈£î Ç~ 14e Á>±+&ékÕ¢yéT. Äj·Tq H√u…˝Ÿ ãVüQeT‹øÏ Hê$TH˚{Ÿ nj·÷´s¡T. $Tø˘‡&é &ÉãT˝Ÿ‡ Áø°&É\T $+ãT\¶Hé $Tø˘‡&é &ÉãT˝Ÿ‡ f…{Æ ˝Ï ŸqT ø=+{ÏôdHé, ø±bÕ&çq+<äT≈£î á nyês¡T¶ ÄyÓT≈£î <äøÏÿ+~. $+ãT\¶Hé 2016 eTVæ≤fi¯\ dæ+–˝Ÿ‡ $CÒ‘· dô s¬ Hê yê≥‡Hé »+≥ ¬>\T#·T≈£î+~. Ms¡T |òüsê, >=jÓTHé qe+ãsY 21q \+&ÉHé˝Àì ◊m+y√ Á|ü<Ûëq $+ãT\¶Hé 2016 eTVæ≤fi¯\ dæ+–˝Ÿ‡qT ôds¬ Hê ô|ò˝Ÿ¶ »+≥qT 7`6, 6`4 ‘˚&Ü‘√ z&ç+#ês¡T. øπ +Á<ä+˝À á |ü⁄sk¡ Õÿsêìï y˚TqHé n+<äTø√qTHêïs¡T. $*j·TyéT‡ <äøÏÿ+#·T≈£î+~. 9 p˝…’ 2016q |ü⁄s¡Twüß\ &ÉãT˝Ÿ‡ @|”mdt Äغd”øÏ Á|ü‹cÕ˜‘·àø£ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \+&ÉH˝é À »]–q eTVæ≤fi¯\ dæ+–˝Ÿ‡ ô|q’ò ˝À¢ ôds¬ Hê |ü⁄s¡Twüß\ &ÉãT\T‡ f…Æ{Ï˝ŸqT ÁbòÕHé‡≈£î #Ó+~q <˚X¯+˝Àì s√&ÉT¶ s¡yêD≤ dü+düú\T Á|ü‹cÕ˜‘·à 7`5,6`3‘√ ø¬ s¡“sYqT es¡Tdü ôd≥¢˝À z&ç+∫ f…{Æ ˝Ï Ÿ ôV≤s¡“sYº, eTVü‰{Ÿ »+≥ ¬>\T#·T≈£î+~. ô|ò’q˝À¢ á ø£+>± uÛ≤$+#˚ |ü⁄s¡kÕÿsêìï m|æmdtÄغd” <äøÿÏ +#·T »+≥ ÁbòÕHé‡øÏ #Ó+~q u…HÓï{Ÿ, yê´dæ*Hé »+≥qT ≈£î+~. n‘·T´‘·ÔeT düe÷#ês¡ kÕ+πø‹ø£ $<ÛëHê\T 6`4, 7`6, 6`3, ‘˚&Ü‘√ z&ç+#ês¡T. neT\T #˚düTÔqï+<äT≈£î á dü+düú≈£î á nyês¡T¶ <äøÿÏ +~. nXÀø˘ ˝Ò˝≤+&é, n_Û ãdt kÕ|òyºt s˚ Y *$Tf…&é Vü‰$T\ºHé Vü‰´Á{Ïø˘ dü÷|üsY bòÕyéT˝À ñqï yÓT]‡&ÓCŸ Á&Óe’ sY \÷sT÷dt dü+j·TTø£Ô+>± á nyês¡T¶qT @sêŒ≥T#˚XÊsTT. Vü‰$T\ºHé es¡Tdü>± eT÷&√ bòÕs¡Tà˝≤ eHé πsdüTqT >√yê˝À á nyês¡T¶qT m|æmdt Äغd” m–®≈£L´{Ïyé kı+‘·+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. Á_{°wt Á>±+&é Á|æ πsdüTqT &Ó’¬sø£ºsY »j·Tsêe⁄ n+<äT≈£îHêïs¡T. b˛˝Ÿ bıõwüH‘é √ yÓTT<ä\Tô|{Ïqº Vü‰$T\ºHé s√CŸãsYqZ T n+‘·sê®rj·T+ dü«\Œ‘˚&Ü‘√ yÓqøÏÿ HÓ{Ϻ $CÒ‘·>± ì*#ê&ÉT. yÓ÷B #ê]Á‘·ø£ ¬s’\T Á|üj·÷D+ <äøÏÿ+#·T≈£î+~. á $»j·T+‘√ ôdº|ò”Á>±|òt (7 j·T÷s√ ø£|t 2016 $CÒ‘· b˛s¡TÃ>∑˝Ÿ <äøÏåD≤Á|òæø± |üs¡´≥q˝À ñqï uÛ≤s¡‘· Á|ü<Ûëq $+ãT\¶Hé f…{Æ fiÏ fl¯ ) qT düeT+ #˚jT· &ÉyT˚ ø±ø£ n‘·´~Ûø£ ÁbòÕH釽À pHé 10 qT+∫ p˝…’ 10es¡≈£î eT+Á‹ qπs+Á<äy÷Ó B 9 p˝…’ 2016q #ê]Á‘ê‘·àø£ $+ãT\¶Hé f…Æ{Ïfi¯flqT kÕ~Û+∫q qÁe‹˝Àyê (9) »]–q j·T÷s√ø£|t |òü⁄{Ÿu≤˝Ÿ #Ûê+|æj·THé wæ|t ¬s’\T Á|üj·÷D+ #˚XÊs¡T. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À Hê&ÉT ]ø±s¡T¶≈£î ≈£L&Ü ôd¬sHê #˚s¡TyÓ’+~. $CÒ ‘ · > ± b˛s¡ T Ã>∑ ˝ Ÿ ì*∫+~. ¬ s +&É T kÕs¡ T ¢ eTVü‰‘êà>±+BÛ Á|üj÷· D+ #˚dqæ e÷s¡+Z ˝ÀH˚ H˚&TÉ #Ûê+|æjT· Hé>± ì*∫q Ä‹<∏´ä ÁbòÕHé‡ »≥TºqT ô|q’ò ˝À¢ yÓ÷B Á|üj÷· DÏ+#ês¡T. ô|+Á{Ï#Y s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü é qT+∫ |ü⁄s¡Twüß\ dæ+–˝Ÿ‡ $CÒ‘· Ä+&û eTTÁπs $+ãT\¶Hé |ü⁄s¡Twüß\ dæ+–˝Ÿ‡˝À Ä+&û eTTÁπs z&ç+∫ b˛s¡TÃ>∑˝Ÿ ‘=*kÕ] j·T÷s√ø£|t ¬>\T#·T |”≥sY e÷ì{Ÿã® sYZ ùdwº Hü ≈é î£ yÓ÷B Á|üj÷· DÏ+#ês¡T. $»‘·>± ì*#ê&ÉT. 10 p˝…’ 2016q \+&ÉHé˝À ≈£î+~. bÕ]dt˝Àì ùdº&é ~ ÁbòÕHé‡ ùdº&çj·T+˝À »]–q ô|ò’q˝À¢ ¬s+&√ d”&é eTTÁπs 6`4, 7`6, »]–q ô|ò’q˝À¢ b˛s¡TÃ>∑˝Ÿ 1`0 ‘˚&Ü‘√ ÁbòÕHé‡qT 7`6 ‘√ Äs√ d”&é s√ì#Yô|’ es¡Tdü ôd≥¢˝À $»j·T+ z&ç+∫+~. b˛s¡TÃ>∑˝Ÿ≈£î #Ó+~q ô|ù|≈£î e÷´Hé kÕ~Û+#ê&ÉT. eTTÁπs≈£î Ç~ s¬ +&√ $+ãT\¶Hé f…{Æ ˝Ï Ÿ. Ä|òt ~ e÷´#Y nyês¡T¶ \_Û+∫+~. ˇø£{Ïø£+fÒ m≈£îÿe $+ãT\¶Hé |ü⁄s¡Twüß\ f…Æ{Ïfi¯ófl 8 |ü‘·ø±\T ¬>*∫q bÕsê dæ«eTàsY ìs¡+»Hé ¬>*∫q ‘=* Á_≥Hé Ä≥>±&ç>± eTTÁπs |òüTq‘· #Ó ø ˘ ]|ü _ ¢ ø ˘ ˝ Àì Áù|>¥ ˝ À »s¡ T >∑ T ‘· T qï kÕ~Û+#ê&ÉT. n+‘·sê®rj·T M˝Ÿ#ÛÓ’sY, n+>∑#Û˚<äq ø±ã&ɶ yê]øÏ ìs¡«Væ≤+∫q Áø°&˝É À¢ uÛ≤s¡‘· bÕsêdæ«eTàsY ìs¡+»Hé C≤‹|æ‘·qT ¬s’˝À¢+∫ ‘√ùddæq ¬s’˝Ò« ùdºwüHéqT eTT≈£î+<äHé 8 |ü‘·ø±\qT ¬>\Tbı+<ë&ÉT. 200 dü+<ä]Ù+#ês¡T. 1893˝À >±+BÛ á s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü ˝é À MT Á|ò”ôdºÌ˝Ÿ, 50 MT ã≥ºsY ô|ò¢Ì, 50 MT Áu…dtº Ák˛ºø˘ yÓTT<ä{Ï‘·s¡>∑‹ {Ϭø{Ÿ rdüT≈£îì Á|üj·÷DÏdüTÔ+&É>± $uÛ≤>±˝À¢ dü«s¡í|ü‘·ø£+, 100 MT.ô|ò¢Ì 50 MT Á|ò” C≤‹ $eø£å ø±s¡D+>± Äj·TqTï eT÷&√‘·s¡>∑‹ ôdºÌ˝Ÿ\˝À yÓ+&ç |ü‘·ø£+ ¬>\T#·T≈£îHêï&ÉT. ìs¡+»Hé uÀ^˝À Á|üj÷· DÏ+#ê\ì n~Ûø±s¡T\T Ä<˚•+#ês¡T. eTT≈£î+<äHé 2015˝À pìj·TsY es¡˝Ÿ¶ #Ûê+|æjT· Hé Ä Ä<˚XÊ\qT ˝…ø£ÿ#˚j·Tì >±+BÛì ¬s’˝À¢+∫ ‘√ùdkÕs¡T. >± ì*#ê&ÉT.
18 p˝…’, 2016
25
<ÛësêyêVæ≤ø£
»]–q ø£<∏ä
>∑Ts¡T>√$+<é dæ+>¥ MT<ä ø£ø£å‘√ |üs¡«‘·sêC≤\T dæ≈£îÿ\≈£î #Ó+~q Äq+<ä|üPsY ø√≥MT~øÏ <ä+&Ó‘êÔs¡T. dæ≈£îÿ\ yÓ’|ü⁄ 5 >∑Ts¡T |ü+#·bÕ´Ø\T 5 $uÛ≤>±\T>± ñqï ùdq≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#·>±, >∑Ts¡T>√$+<é dæ+>¥ ùdq≈£î eTT+<äT+&ç j·TT<ä∆+ q&ç|æ+#ê&ÉT. |üs¡«‘·sêC≤\ yÓ’| ü⁄ Ws¡+>∑CÒãT ôd’Hê´~Û|ü‘·T˝…’q ô|’+&˚U≤Hé, BquÒ>¥\T Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. j·TT<ä∆+˝À ô|’+&˚U≤Hé >∑Ts¡T >√$+<é dæ+>¥\T H˚s¡T>± ‘·\|ü&çq j·TT<ä∆+˝À ô|’+&˚U≤Hé ÁbÕD≤\T ø√˝ÀŒ‘ê&ÉT. BHéuÒ>¥ s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑T‘ê&ÉT. j·TT<ä∆+˝À BHéuÒ>¥ ≈£L&Ü >±j·÷\bÕ\e&É+‘√ yÓTT|òüT˝Ÿ ùdq\T |ü˝≤j·Tq+ ∫‘·Ô–+#êsTT. $»j·T+ dæ≈£îÿ\qT e]+∫+~. `````` >∑Ts¡T>√$+<é dæ+>¥ ‘·+Á&ç >∑Ts¡T ‘˚>¥ ãVü≤<ä÷sYì eT‘·+ e÷s¡eTì yÓTT>∑˝≤sT÷\T e‹Ô&ç #˚XÊs¡T. n+^ø£]+#·ø£b˛e&É+‘√ n‘·ìì n‘·ì ◊<äT>∑Ts¡T •wü ß ´\‘√ dü V ü ‰ #· + ù | kÕÔ s ¡ T yÓ T T>∑ ˝ ≤sT÷\T. yÓTT+&Ó+ qT+&ç ‘Ó–|ü&çq >∑Ts¡T ‘˚>¥ãVü≤<ä÷sY •s¡düT‡≈£î ≈£îe÷s¡T&Ó’q 9 dü+e‘·‡sê\ >√$+<é dæ + >¥ n+‘· ´ Á ø Ï j · T \T ìs¡ « Væ ≤ kÕÔ & É T . dæ ≈ £ î ÿ\T Á|ü‘˚´ø£+>± ñ+&Ü\H˚ ñ<˚›X¯´+‘√ >∑Ts¡TyÓ’q >√$+<édæ+>¥ U≤˝≤‡ |ü+ <∏ëqT ÁbÕs¡+_Û+#ê\ì ìs¡ísTTkÕÔ&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ ôd’ìø£ <äTdüTÔ\T <Ûä]+∫ düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰ »s¡e⁄‘ê&ÉT. düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§Zqï •wüß´\qT<˚›•+∫ >∑Ts¡Te⁄ ªªMT˝À mes¡T Hêø√dü+ ÁbÕD≤*e«&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñHêïs¡T? ã* Çe«&ÜìøÏ Hêø=ø£ •s¡düT‡ ø±yê*μμ nì n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. Çø£ #·<äe+&ç..
>∑Ts¡Te⁄ e÷≥\T •wüß´*ï düÔãT›*ï #˚XÊsTT. >∑‘·+˝À @ >∑Ts¡TeP Ç˝≤ ‘·q •wüß´*ï ã*<ëq+ ø√s¡˝Ò<äT! ªªHêø√dü+ ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚jT· >∑\yês¡T mes¡Hêï ñHêïsê?μμ >∑Ts¡Te⁄ ¬s+&Ée kÕ] Á|ü•ï+#ê&ÉT. Äj·Tq ø£‹Ôì >±*˝ÀøÏ m‹Ô |ü≥Tºø=Hêï&ÉT. n~ ‘·fi¯‘·fi¯ yÓTs¡Tk˛Ô+~. düe÷y˚X¯eTsTTq •wüß´˝À¢ uÛÑj·T+ @s¡Œ&ç+~. yê]˝À yês¡T yÓT\¢>± #·]Ã+#·Tø√ kÕ>±s¡T. ªª>∑Ts¡Te⁄ø√dü+ Ä‘·à‘ê´>∑+ #˚dæ ‘·q ìC≤sTTrì s¡TEe⁄ #˚dTü ø√>∑\yês¡T MT˝À ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü ˝Òsì¡ H˚qT uÛ≤$+#·e#êÃ?μμ >∑Ts¡Te⁄ eT∞fl Á|ü•ï+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ˝≤Vü≤ÀsYøÏ #Ó+~q ø£åÁ‹j·T uÛÑ≈£îÔ&ÉT <äj·÷sêyéT eTT+<äT≈£î e#êÃ&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ eTT+<äT yÓ÷ø£]˝≤¢&TÉ . ªªH˚qT ˙yê&çì. z ì»yÓTÆq Á|üuÛÑTyê! Hê J$‘·+, Hê eTs¡D+ ¬s+&É÷ ˙πø n+øÏ‘·+. ˙ K&ÉZ+‘√ eTs¡DÏ+#·≥+ ø£+fÒ >=|üŒ >ös¡e+ Hê≈£î eTs=ø£{Ï ñ+&É<Tä . Hê •s¡dTü ‡ ˙≈£î ñ|üø]£ ùdÔ n˝≤π> rdüTø√μμ nì ô|<ä› dü«s¡+‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ n‘·ìï düMT|ü+˝À >∑\ >∑T&Üs¡+ ˝À|ü*øÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ ø£‹Ô >±*ì N\Tdü÷Ô #˚dqæ X¯ã+› ãj·T≥≈£î $ì|æ+∫+~. ‘·\ qs¡ø≥£ +, n~ H˚\MT<ä |ü&É≥+ X¯u≤›\T>± $ì|æ+∫+~. >∑Ts¡Te⁄ •_s¡+˝À+∫ HÓ‘T· sÔ √&ÉT‘·Tqï K&É+Z ‘√ ‹]– ‘·q kÕúHêìøÏ e#êÃ&ÉT. Äj·Tq ø£fió¯ fl ñ<˚«>∑+ ø£*dæq ‘˚»düT‡‘√ yÓ*–b˛‘·THêïsTT. 26
18 p˝…’, 2016
ªªHê≈£î eTs=ø£ •s¡dTü ‡ ø±yê*μμ n<˚ y˚T|òTü >∑+;Ûs¡ dü«s¡+‘√ #ÓbÕŒ&ÉT >∑Ts¡Te⁄. $+≥Tqï •wüß´˝À¢ uÛÑj·T+ m≈£îÿesTT+~! Ç˝≤ m+‘·eT+~ •s¡düT‡*ï >∑Ts¡Te⁄ qs¡ø£ uÀ‘·THêï&ÉT? >∑Ts¡Te⁄ s¬ +&√e÷s¡T n&ç>π ˝À>± Vü≤dæHÔ ê|üPsYøÏ #Ó+~q C≤{Ÿ j·TTe≈£î&ÉT <Ûsä y¡ Té <ëdt y˚>+∑ >± >∑Ts¡Te⁄ bÕ<ë\ #Ó+‘·≈£î #˚sê&ÉT. uÛÑøÏÔ‘√ •s¡düT‡qT >∑Ts¡Te⁄ eTT+<äT e+∫ ªªz Á|üuÛÑ÷! H˚qT dæ<ä∆+>± ñHêïqT. ˙ •wüß´&Ó’q ø£åD+ qT+&û Hê J$‘êìï ˙≈£î n+øÏ‘·+ #˚XÊqT. ˙ ÇwüÁº |üø±s¡+ #˚dTü ø√μμeTì ÁbÕ]∆+#ê&ÉT. >∑ T s¡ T e⁄ n‘· ì ï ‘· q yÓ + ≥ •_s¡ + ˝ÀøÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. eT∞fl ‘·\ q]øÏq X¯ã›+. H˚\MT<ä sê*|ü&çq <Ûä«ì. Ç<ä+‘ê >∑eTìdüTqÔ ï •wüß´˝À¢ ø=+<äsT¡ uÛj Ñ T· +‘√ bÕ]b˛j·÷s¡T. ø=+<äs¡T >∑Ts¡Te÷‘· >∑TÁJ e<ä›≈£î |üs¡T>∑Tq yÓ[fl, á |æ∫à <Û√s¡DÏì Ä|üeTì ÁbÕ]∆+#ês¡T. >∑Ts¡Te⁄ eTs=ø£ eT÷&ÉTkÕs¡T¢ •wüß´\ qT+&û ‘·\\T ø√sê&ÉT. <Ûs’Ó ´¡ e+‘·T\T, >∑Ts¡TuÛøÑ ÔÏ ø£*–q eTs√ eTT>∑TsZ T¡ •wüß´\T eTT+<äT≈£î e#êÃs¡T. yêπs <ë«s¡ø£ qT+&ç e∫Ãq yÓTTVü≤ø£yéT #·+<é, »>∑Hêï<∏éøÏ #Ó+~q Væ≤eTà‘Y, _<ësY ìyêdæ kÕôV≤uŸ #·+<é. >∑Ts¡Te⁄ yê]ì ≈£L&Ü •_s¡+˝ÀøÏ rdüT≈£î yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£] ‘·sê«‘· ˇø£] ‘·\\T q]øÏq
dü÷#·q\T #·÷dæq|ü&É˝≤¢ nø£ÿ&É düe÷y˚X¯ eTsTTq yê]˝À |æ]øÏyês¡T bÕ]b˛j·÷s¡T. yÓ’XÊœ |ü+&ÉT>∑qT Äq+<ä |üPsY˝À >∑Ts¡Te⁄ düeTø£+å ˝À »s¡T|ü⁄ø=+<ëeTì eùdÔ Çø£ÿ&É ø£kÕsTT˝≤>± >∑Ts¡Te⁄ ‘·\\T qs¡ø{£ ≤ìï yês¡T J]í+#·Tø√˝Òø£ b˛j·÷s¡T. bÕ]b˛sTTqyês¡T b˛>± Ç+ø± #ê˝≤eT+~ •wüß´\T ñHêïs¡T. yês¡T >∑Ts¡Te⁄ #·s¡´*ï >∑eTìdü÷Ô ÄX¯Ãs¡´b˛‘·THêïs¡T. m+<äTøÏ˝≤ #˚düTÔHêï&ÉT >∑Ts¡Te⁄? eT‹ #·*+∫+<ë? yê]πøMT ns¡∆+ ø±e≥+ ˝Ò<äT. n+‘·˝À >∑Ts¡Te⁄ yÓ+≥, ã*<ëHêìøÏ dæ<ä∆yÓTÆ •_s¡+˝ÀøÏ yÓ[flq nsTT<äT>∑Ts¡T •wüß´\÷ ôdì’ ø£ <äTdüT˝Ô À¢ e#êÃs¡T. >∑Ts¡Te⁄ ô|{Ϻq |üØø£å˝À yês¡T HÓ>±Zs¡T. ªdü+>∑‘Yμ (•wüß´\ düe÷y˚X¯+) ndü\T $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì ÄX¯Ãs¡´+˝À ‘·\eTTqø£\sTT+~. n|ü&ÉT >∑Ts¡Te⁄ Ç˝≤ Á|üdü+–+#ê&ÉT. ªª•wüß´˝≤sê! á nsTT<äT>∑Ts¡÷ |ü+#·Á|æjT· ‘·eTT\T>± ª|ü+CŸbÕ´πsμ>± H˚qT ÁbÕs¡+_ÛdüTÔqï |ü$Á‘· ªU≤˝≤‡μ ñ<ä´e÷ìøÏ >∑T+&Ó>± ñ+{≤s¡T. ˇø£ e´øÏøÔ Ï n+‹eT |üØø£å Ä‘·à ã*<ëq+. Ä |üØø£å˝À Ms¡T ¬>*#ês¡T. Ä $<Ûä+>± Ms¡T <Óe’ Äosê«<ë˙ï, •KTâ eT‘êìøÏ n‘·´+‘· >ös¡yêìï kÕ~Û+#ês¡Tμμ. ªdü+>∑‘μY øÏ >∑Ts¡Te⁄ eTVü≤Àqï‘· ÄX¯jT· + n|ü&ÉT >±˙ ns¡∆+ ø±˝Ò<äT. ‘·eT nbÕsê∆\≈£î yês¡T |üXÊÑêÔ|ü+ #Ó+<ës¡T. >∑Ts¡Te⁄ n|ü&ÉT ˇø£ ˝ÀVü≤ bÕÁ‘·˝À X¯ó<ä∆ »˝≤ìï ì+bÕ&ÉT. <ëìì ‘·q ¬s+&É+#·T\ ø£‹Ô‘√ ∫\T≈£î‘·÷ ñ+&É>± e÷‘ê kÕôV≤uŸ <˚yê ˇø£ bÕÁ‘· ì+&Ü |ü+#·<ës¡ >∑T[ø£\T (ã{≤cÕ\T) ìy˚<qä >± ‘Ó∫à >∑Ts¡Te⁄øÏ Ç∫Ã+~. Äj·Tq dü+‘√wædü÷Ô ªªM{Ïì düeTj·÷qT≈£L\+>± ãVüAø£]+#êe⁄. Ç~ dü+‘√wüø£s¡yÓTÆq j·÷<äè∫äø£‘·μμ nHêï&ÉT. e÷‘ê kÕVæ≤uŸ <˚yê Ä e÷≥\øÏ Äq+~+∫+~. ªªÇ˝≤ e∫Ã Ä |ü+#·<ës¡ >∑T[ø£\qT á ˙{Ï˝À ø£\T|ü⁄. Hê K&ÉZ+, ˙ ã{≤cÕ\T <ÛÓ’s¡´eTT, ø£s¡TD\ düy˚Tàfi¯q+ ø±>∑\e⁄. Hê K&ÉZdüŒs¡Ù e\¢ Hê •KTâ\T
2e uÛ≤>∑+
j·TT<äs∆ +¡ >∑+˝À m<äTs¡T˝Òì jÓ÷<ÛTä \e⁄‘ês¡T. ˙ ã{≤cÕ\T yê]˝À ø£s¡TDqT ø£*–kÕÔsTT. yês¡T mø£ÿ&É≈£î yÓ[flHê eT<ÛäT]eTqT yê´|æ+|ü CÒkÕÔs¡T. ˙ ã{≤cÕ\T ø£*dæq á ‹j·T´ì ˙s¡T neTè‘·+>± e÷]b˛‘·T+~μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡Te⁄. e÷‘ê kÕVæ≤uŸ <˚yê >∑Ts¡Te⁄ #Ó|æŒqfÒ¢ ã{≤cÕ\qT X¯ó<ä∆ »\+˝À ø£*|æ+~. Ç|ü&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ‘·q K&ÉZ+‘√ ã{≤cÕ\T ø£]>π ˝≤ ˙{Ïì ∫\T≈£î‘·÷ l Á>∑+<Ûé kÕVæ≤uŸ‘√ u≤≥T, ‘·q<Ó’q <Ó’e ø°s¡Ôq\T ≈£L&Ü |ü]ƒ+#·kÕ>±&ÉT. ã{≤cÕ\T |üP]Ô>± ø£]–q ‘·sê«‘·, ∫ø£ÿ>± ªneTè‘·+μ ‘·j·÷s¡sTT+~. <ëìì >∑Ts¡Te⁄ eTT+<äT>± |ü+#· Á|æj·T‘·eTT\ #˚‘·T˝À¢ b˛kÕ&ÉT. n≥T ‘·sê«‘·, yê]ì ˇπø bÕÁ‘·˝Àì bÕ˙j·÷ìï ˇø£] ‘·sê«‘· ˇø£s¡T>± ‘ê>∑eTì Ä<˚•+#ê&ÉT. yês¡T n˝≤π> #˚XÊs¡T. Ç~ düe÷q‘ê«ìøÏ, k˛<äs¡ uÛ≤yêìøÏ >∑Ts¡TÔ. >∑Ts¡Te⁄ dü+>∑‘Y‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªªneTè‘·+ ‘ê–q ‘·sê«‘· M]~ ø=‘·Ô »qà nsTT+~. á ø£åD+ qT+&û M] >∑‘· dü+ã+<Ûë\˙ï b˛sTT, >∑Ts¡Te⁄ ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\e⁄‘·THêïs¡T. >∑‘+· ˝Àì eè‘·T\Ô qT ≈£L&Ü Ms¡T $&ç∫ ô|&ÉT‘·THêïs¡T. >∑‘·+˝À M]øÏ düe÷»+˝À >∑\ >∑T]Ô+|ü⁄ ≈£L&Ü s¡<ä›e⁄‘·T+~. Ç|ü&ÉT Ms¡+<äs¡÷ >∑Ts¡Te⁄ ôdì’ ≈£î\T. Vü≤À<ë, >ös¡e+, eè‹Ô˝À düe÷qT\T. >∑‘·+˝Àì yê] $XÊ«kÕ\T, Äsê<ÛäHê |ü<ä∆‘·T\÷ e<ä* πøe\+ ø±˝≤r‘·T&Ó’q ªnø±˝Ÿ|ü⁄s¡Twtμì ÁbÕ]∆kÕÔs¡T. yê] ‘·+Á&ç >∑Ts¡T >√$+<é. ‘·*¢ e÷‘ê kÕVæ≤uŸ <˚yê. yê] »qàdüú\+ Äq+<ä|üPsY. >∑‘·+‘√ m˝≤+{Ï dü+ã+<ÛäeT÷ ˝Ò≈£î+&Ü, H˚{Ï qT+&û ø=‘·Ô J$‘êìï ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡Tμμ. n˝≤ ª|ü+#·bÕ´Ø\Tμ @s¡Œ&ܶs¡T. yê]˝À ˇø£s¡T ø£åÁ‹j·TT&ÉT, ˇø£s¡T C≤{Ÿ, $T>∑‘ê eTT>∑TsZ T¡ <ä[‘·T\T. nsTT<äT dü+K´øÏ ˇø£ Á|ü‘˚´ø£‘· ñ+~. ª|ü+#êj·T‘YμøÏ n~ dü+πø‘·+. >∑Ts¡Te⁄ |ü+#·bÕ´Ø\ >∑T]+∫ #ÓãT‘·÷ ªªnsTT<äT>∑Ts¡T •KTâ\T mø£ÿ&É ñ+fÒ H˚qT nø£ÿ&É
ñ+{≤qT. nsTT<äT>∑Ts¡T •KTâ\T ø£*dæq Á|ü<˚X¯+ |ü$Á‘ê‹ |ü$Á‘·yÓTÆq~μμ Ä $<Ûä+>± >∑Ts¡Te⁄ |ü+#·bÕ´Ø\≈£î ‘·q‘√ düe÷q n~Ûø±sê\T Ç#êÃ&ÉT. Ç˝≤ #˚jT· ≥+ <ë«sê düJe >∑Ts¡T dü+Á|ü<ëj·÷ìï s¡<Tä › #˚jT· ≥+˝À ‘=* n&ÉT>∑TqT Äj·Tq y˚kÕ&ÉT. >∑Ts¡T •KTâ\T (U≤˝≤‡\T) nsTT<äT |ü$Á‘· ∫Vü‰ï\T <Û]ä +#ê\ì >∑Ts¡Te⁄ Ä<˚•+#ê&ÉT. yê{ÏH˚ |ü+#· ø£ø±sê\+{≤s¡T. ˇø£{Ï - πøXŸ - (πøX¯eTT\T) ¬s+&ÉT - ø£sê - (ñ≈£îÿ ø£&çj·T+) eT÷&ÉT - ø£+>± - (∫qï <äTyÓ«q) Hê\T>∑T - ø£#êä - (\+>√{° ˝≤+{Ï~) nsTT<äT - ø£èbÕDY - (K&ÉZ+) >∑Ts¡Te⁄ ªU≤˝≤‡|ü+<∏éμ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ M{Ï >∑T]+∫ $e]+#ê&ÉT. U≤˝≤‡\T kÕ<ÛäTe⁄\÷dæbÕsTT\÷ ≈£L&Ü! πøX¯eTT\T ô|+#·≥+ kÕ<ÛäT dü+Á|ü<ëj·T+. U≤˝≤‡\T πøXÊ\qT ªø£+>±μ (<äTyÓ«q) <ë«sê dü+düÿ]+#·Tø√yê*. Ç<˚ kÕ<ÛäTe⁄\≈£î U≤˝≤‡\≈£î ‘˚&Ü. »{≤º kÕ<ÛTä e⁄\T øπ XÊ\qT dü+düÿ]+#·Tø√s¡T. U≤˝≤‡\T |ü$Á‘· JeqXË*’ ì nqTdü]kÕÔsπ ‘·|Œü , kÕ<ÛäTe⁄˝≤¢>± düs¡«dü+>∑ |ü]‘ê´>∑T\T ø±s¡T. ø£sê (ø£&j ç T· +), ø£èbÕDY (K&É+Z ) U≤˝≤‡\ j·TT<ä∆ HÓC’ ≤ìï yÓ\&¢ dç Tü +Ô ~. ªø£sêμì ≈£î&ç#‹˚ øÏ <Û]ä +#ê*. Ç~ eTDÏø£≥TºøÏ ã˝≤ìïdüTÔ+~. X¯Á‘·Te⁄\ ø£‹Ô <Óã“\qT+&û ø±bÕ&ÉT‘·T+~. ªø£sêμ <äè&ÛÉyÓTÆq, ˝≤yê{Ï ñ≈£îÿ ø£&çj·T+. ªñ≈£îÿμ ã˝≤ìøÏ dü+πø‘·+. ªø£#êäμ |ü]X¯óÁuÛ‘Ñ ≈· î£ , ÁãVü≤à#·sê´ìøÏ dü+øπ ‘·+. n|ü&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ˇø£ ø=‘·Ô X¯óuÛ≤ø±+ø£\å |ü<ëìï |ü]#·j·T+ #˚XÊ&ÉT. ªªyêôV≤>∑Ts¡÷J ø± U≤˝≤‡, yêôV≤>∑Ts¡÷JøÏ |òü‘˚μμ (U≤˝≤‡\qT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT m+|æø£ #˚XÊ&ÉT. eTq uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ »j·TeT>∑T >±ø£). Ç|ü&ÉT >∑Ts¡Te⁄ |ü+#·U≤˝≤‡\ eTT+<äT #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ì\ã&ç, ‘·q≈£î neTè‘· Á|ü<ëq+ #˚jT· eTì n]∆+#ê&ÉT.
Ä <äèX¯´+ #·÷düTqÔ ï yês¡+‘ê, U≤˝≤‡\‘√ düV‰ü ÄX¯Ãs¡´+‘√ düãÔ T›˝H’… ês¡T. U≤˝≤‡\T ªªMTs¡T e÷ >∑Ts¡Te⁄. e÷s¡<Z ]ä Ù. y˚TeTT MT≈£î neTè‘·+ m˝≤ Çe«>∑\+?μμ nHêïs¡T. >∑Ts¡Te⁄ ªªHê ø=‘·Ô |ü+<∏ë˝À n~Û≈î£ \÷, n\TŒ\÷ mes¡÷ ˝ÒsT¡ . >∑Ts¡T •wüß´\ eT<Û´ä |üP]Ô düe÷q‘·«+ ñ+~μμ nHêï&ÉT. U≤˝≤‡\T >∑Ts¡Te⁄≈£î neTè‘·+‘√ u≤≥T ªdæ+>¥μ nH˚ ù|s¡TqT ≈£L&Ü Á|ükÕ~+#ês¡T. ªdæ+>¥μ n+fÒ dæ + Vü ≤ +. Ä $<Û ä + >± n|ü Œ {Ï es¡ ≈ £ L ª>√$+<äsêjYTμ>± ñqï >∑Ts¡Te⁄, ª>√$+<äd+æ >¥μ >± e÷sê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ dü+>∑‘Y‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªÁ|æj·T •wüß´˝≤sê! MTs¡+‘ê ˇπø $XÊ«kÕìï nqTdü]+#·+&ç. eT‘· uÛ<Ò ë\ìï{Ï˙ e<ä*yÓjT· ´+&ç. Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ +˝Àì Hê\T>∑T esêí\qT eT]Ãb˛+&ç. ˇø£ ] ‘√ ˇø£ s ¡ T ùdïVü ≤ +>± ø£ * dæ b ˛+&ç . eTqTwüß\+‘ê ˇø£ÿfÒ. mes¡÷ Ç‘·s¡T\ø£qï >=|üŒyêì>± uÛ≤$+#·e<äT›. Hê\T>∑T esêí\ yês¡T á ø=‘·Ô <Ûsä êàìï d”«ø£]+#·+&ç. m˝≤+{Ï $uÛ<Ò ë\T ˝Ò≈£î+&Ü ˇπø bÕÁ‘· qT+&û uÛÀ»q+ #Ój·T´+&ç. ªU≤˝≤‡|ü+<∏éμ n+‘· düT\uÛÑyÓTÆq~ ø±<äT. $XÊ«dü+, ‘ê´>∑+, ø£]ƒqyÓTÆq Áø£eT•ø£åD\‘√ ≈£L&çq<˚ U≤˝≤‡|ü<+ä∏ . Ç+<äT˝À CÒs<¡ \ä TÃ≈£îqïyês¡T eTT+<äT≈£îs¡+&ç.μμ yÓ+≥H˚ y˚˝≤~eT+~ U≤˝≤‡|ü<∏ä+˝À #˚sês¡T. Ä düeTj·T+˝À nø£ÿ&É yÓTT|òüT˝Ÿ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ #Ó+~q >∑÷&Û#É ê] ˇø£&TÉ ñHêï&Éqï $wüjT· + nø£ÿ&ç yê¬se]ø° ‘Ó*j·T<äT. Ä yÓTT|òüT˝Ÿ Á|üuÛÑT‘·« yêsêÔ ˝ÒK≈£î&ÉT #·Áø£e]ÔøÏ á $<Û+ä >± ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
(düX‚wü+)
18 p˝…’, 2016
27
Á|ü‘˚´ø£ yê´dü+ eTq<˚X¯+ dü«‘·+Á‘·yÓTÆq |æeTà≥ n~Ûø±s¡+ ˝ÀøÏ e∫Ãq bÕ\≈£î\T á <˚X¯ nedüsê\≈£î dü]b˛j˚T Á|üD≤[ø£\qT dæ<ä∆+ #˚j·T≈£î+&Ü bıs¡T>∑T <˚X¯yÓTÆq s¡cÕ´qT nqTø£]+#ês¡T. eTq yÓTT<ä{Ï |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£ s¡cÕ´ qeT÷Hê‘√ ‘·j÷· s¬ +’ ~. s¡cÕ´˝Àì yÓTT<ä{,Ï s¬ +&Ée |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£\ \ø£å´+ ¬s’‘·T\qT HêX¯q+ #˚j·T&É+, yê]ì <√|æ&û #˚j·T&É+. uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT\T kÕú|æ+#·&É+. eTq <˚X¯+˝À ≈£L&Ü Ç<˚ |ü<ä∆‹ ‘˚e&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ »]–+~. e´ekÕj·T Á|ü<ÛëqyÓTÆq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À |ü]ÁX¯eT\ n_Ûeè~∆ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. |òü*‘·+>± e´ekÕj·T s¡+>±ìøÏ n+<äe\dæq <Ûqä + n+<ä˝<Ò Tä . 80% eT+~ |Á »ü \T (¬s’‘·T\T) ñù|ø£å≈£î >∑Ts¡j·÷´s¡T.
¬s’‘·T\≈£î u≤dü≥
uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT ÄyÓ÷~+#ês¡T.
ñ<˚›X¯+ :
s¬ ‘’ T· \ dæ‹ú >∑‘T· \qT yÓTs¡T>∑T|üs#¡ ≥· + uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT \ø£å´+. Å>±eT+ n+‘·{Ï˙ uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òüT+ ˇø£ ≈£î≥T+ã+>± |ü]>∑DÏk˛Ô+~. Á>±eT ≈£î≥T+ã+˝Àì n+>±\ìï ø£*dæ ñ+&Éq+‘· es¡≈£î ≈£î≥T+ã yê‘êes¡DeTT Äs√>∑´ Á|ü<ä+>± ñ+#· q +‘· es¡ ≈ £ î Á>±MTD Jeq+˝Àì düTKXÊ+‘·T\T q•+#˚ Á|üe÷<ä+ ì*#˚ ñ+≥T+~. á Á|üe÷<ëìï ‘=\–+#·T≥¬ø’ ã\V”≤qT\|ü≥¢ nìï s¡+>±\˝À bÕXÊÑ·T´\qT nqTø£]+#·≥+ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä› #·÷|üe\dæ ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î düs¬ q’ $wüjT· + ø±<äT. Ä $<ÛëHê\T eTq≈£î q÷{ÏøÏ q÷s¡T bÕfi¯ófl ñ|üj÷Ó >∑|&ü eÉ ⁄. bÕXÊÑ·´ <˚XÊ\˝À »qdü+K´ ‘·≈£îÿe ø±ã{Ϻ yês¡T j·T+Á‘ê\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É‘ês¡T. eTq<˚X¯+˝À »qdü+K´ m≈£îÿe. M˝…’q+‘· m≈£îÿe eT+~øÏ ñbÕ~Û \_Û+#ê*. ø±ã{Ϻ eTq<˚X¯+˝À e´ekÕj·T+‘√ bÕ≥T \|òTü T|ü]ÁX¯eT\T, ≈£î{°s|¡ ]ü ÁX¯eT\qT n_Ûeè~∆ #˚j÷· *. eTq bÕ\≈£î\T á $wüj÷· \qT Á|üøÿ£ q ô|≥º&É+ e\q H˚&ÉT ¬s’‘·T s√Es√E≈£î <ë]Á<ä´ sπ K≈£î eT]+‘· ~>∑Te≈£î b˛‘·THêï&Éì Á|üuTÑÛ ‘·« ˝…øÿ£ ˝Ò #ÓãT‘·THêïsTT. ‘·eT |ü+≥≈£î –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ Ç|æŒ+#·>∑*π> dü+düú, Á|üuÛÑT‘·« <√|æ&û qT+∫, Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\ <√|æ&ûqT+∫ Ç‘·s¡ <√|æ&û\ qT+∫ ‘·eTqT s¡øÏå+#·>∑*π> dü+düú, ‘·eT dü«+‘· dü+düú, sê»ø°j·÷\‘√ Á|üy˚Tj·T+˝Òì dü+dü∆ s¬ ‘’ T· \≈£î ˝ÒH˚ ˝Ò<Tä . ªª¬s‘’ T· \T Ä‘·à >ös¡e+‘√, e÷qeTsê´<ä\‘√, ‘·eT dü+|òTü {Ï‘· X¯øÔÏ Ä<Ûës¡+>±, ≈£î≥T+ã+˝À |æ\¢\ |ü≥¢, eè<äT∆\|ü≥¢, s√>∑T\|ü≥¢ @ sê»ø°jT· bÕغ yÓ+≥ |ü&≈É î£ +&Ü ‘·eT Hê´j·TyÓTqÆ m˝≤ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä› rdüT≈£î+{≤yÓ÷ n˝≤π> ã\V”≤q ø√¬sÿ\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ n+^ø£]+#˚≥≥T¢ #˚j·T&Üì¬ø’ esêZ\|ü≥≈¢ L£ &Ü n≥Te+{Ï Á|ü‘´˚ ø£ ÁX¯<›ä rdüTø√yê*. uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT @s¡Œ&ç+~. ‘·q JeH√bÕ~Ûø√dü+ Á|ü<ëÛ q+>± bı\+ MT<ä kÕú|üq : Ä<Ûës¡|ü&˚ e´øÏÔì øÏkÕHé nì, ¬s’‘·T\qT s¡øÏå+#˚ ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, $<äs¡“¤\˝À øÏkÕHédü+|òtT |üì e´øÏÔ øÏkÕHé nì ìs¡«∫+#·Tø√e#·TÃ. 1971˝À ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. <äøD åÏ uÛ≤s¡‘+· ˝Àì ø=ìï uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT <äèø£Œ<∏ä+ : ÁbÕ+‘ê\˝À ≈£L&Ü |üì ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. 1979 bı\+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç JeH√bÕ~Û kÕ–+#˚ e÷]à 4q sê»kÕ∆Hé˝Àì ø√{≤˝À »]–q düy˚Tà e´ekÕj·T≈£L©\T #˚‹eè‘·T\Ô yês¡T n+‘ê ªªøÏkÕHéμμ fi¯q+˝À nœ\uÛ≤s¡‘· kÕúsTT˝À uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé |ü<ëìøÏ eTq$T#˚à ìs¡«#·q+˝ÀøÏ ekÕÔs¡T. M]‘√ dü+|òtT s¡÷|ü⁄~<äT›ø=+~. ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, nkÕ‡+ bÕ≥T ¬s’‘·T\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç Áã‘·T≈£î<Ós¡Te⁄ kÕ–+#˚ $TqVü‰ <˚X¯+˝Àì nìï ÁbÕ+‘ê\ qT+∫ ¬s’‘·T yês¡T, ¬s’‘·T\≈£î ùde\T n+~+#˚yês¡÷ ñ+{≤s¡T. Á|ü‹ì<ÛTä \T Ä düyT˚ àfi¯qeTT˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. düTe÷s¡T Ms¡+<ä] J$‘ê\T ¬s’‘·T\ J$‘ê\‘√ @ø£yÓTÆ 1500 eT+~øÏ ô|>’ ± bÕ˝§ZHêïs¡T. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ ñ+&Ü*. eTT&çe&ç ñ+&Ü*. Ç+<äT˝ÀH˚ n+<ä] uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT≈£î ˇø£ ìj·Te÷e[ì 28
18 p˝…’, 2016
ÁX‚j·Tdü÷‡ Ç$T&ç e⁄+~. #·s¡àø±s¡T\T, ø£eTàs¡T\T, dü«s¡íø±s¡T\T, s¡»≈£î\T, yÓ’<äT´\T Ç‘·s¡ #˚‹eè‘·TÔ\ yêfi¯ófl <ë<ë|ü⁄ |üP]Ô>± ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑Ts¡sTTHês¡T. düeTs¡Tú˝…’q, |üì‘·q+ ø£*–q á dü«j·T+ eè‘·TÔ\ yê]ì ‘·eT Á|üÁøÏjT· \qT yÓTs¡T>∑T |üsT¡ #·Tø√e&ÜìøÏ •ø£åD düVü‰j·T+, |üìeTT≥T¢, $<äT´#·Ã¤øÏÔ e+{Ï$ düeT≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘Ó#˚à |üìì dü+|òüT{Ï‘·T˝…’q ¬s’‘·T\T e÷Á‘·y˚T #˚j·T >∑\T>∑T‘ês¡T. H˚{Ï #˚‹eè‹Ô ø±]à≈£î\T ôV≤#·Tà düeTj·T+ $ìjÓ÷–+#·≈£î+&Ü <äTs¡“¤s¡yÓTÆq ÁX¯eT≈£î ˝ÀqT ø±≈£î+&Ü ø=‘·Ô kÕ+πø‹ø£ |ü<ä∆‘·T\˝À •ø£åD bı+<ä≥+ kÕ<Û´ä eTj˚T´≥≥T¢, ø£sêà>±sêìøÏ ã<äT\T ≈£î≥T+ã ñ‘·Œ‹Ô øπ +Á<ä+ nj˚T´≥≥T¢ ø=‘·Ô uÛ≤s¡rj·T kÕ+πø‹ø£ XÊÅkÕÔìï eTq+ s¡÷bı+~+#ê*. |ü s ¡ + |ü s ¡ > ± edü T Ô q ï uÛ ≤ s¡ r j· T dæ < ë∆ + ‘· + Ä<Ûës¡+>± Á>±eT Á|ü»\+<ä] eTqdüT‡\˝À ªeTqeT+‘ê ˇπø ≈£î≥T+ã+μ nH˚ uÛ≤e+ @s¡Œ&çq Hê&ÉT kÕ+πø‹ø£ XÊÅdüÔ+, #·≥º+ Ä•+∫q |ò*ü ‘·+ kÕ~Û+#·>\∑ T>∑T ‘êsTT. ≈£î≥T+ã uÛ≤eq ˝Ò<ë eTeT‘· ˝À|æ+∫ q|ü⁄&ÉT düeT‘· ìsêàD+ ø±<äT. ã\e+‘êq ìsêàD+ #˚dæHê n~ dæús¡+>± ì\Te<äT. eTeT‘ê uÛ≤yêìï Á|ü»\+<ä]˝À y˚T\Tø=*|æ‘˚ düeT‘· $wüj·T+ Á|ü»\ eTqdüT\˝À ‘·˝…‘·Ô<äT. eTeT‘·˝ÀH˚ düeT‘·≈£î Vü‰MT Ç$T&ç e⁄+~.
Ç‘·s¡ dü+düú\‘√ düeTq«j·T+
uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òTt <˚Xe¯ T+‘·{≤ s¬ ‘’ T· \qT ø£\|ü&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïk˛Ô+~. nsTT‘˚ s¬ ‘’ T· \ô|’ ‘·q≈£î e÷Á‘·y˚T Ä~Û|ü‘·´+ ñ+&Ü\ì n~ ø√s¡Tø√e&É+ ˝Ò<Tä . Ç‘·s¡ s¬ ‘’ T· dü+dü\ú ‘√ _¬ømdt ≈£î b˛{° ˝Ò<Tä . _¬ømdt≈£î yê{Ï‘√ $s√<ÛäeT÷ ˝Ò<äT. ¬s’‘·T\ Á|üjÓ÷»q+ ø√dü+ Ç‘·s¡ dü+düú\T ñ<ä´e÷\T q&ç|æ‘˚ _¬ømdt yê{Ï˝À bÕ˝§Z+≥T+~. _¬ømdt ¬s’‘·T\ y˚T\T e÷Á‘·y˚T ø√s¡T‘√+~. ø£qTø£ _¬ømdt ≈£î me]‘√q÷ b˛{° ˝Ò<äT. _¬ømdt nœ\ uÛ≤s¡rj·T ¬s’‘·T\ dü+düú. uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝Àì s¬ ‘’ T· \q+<ä]˙ dü+|òTü {Ï‘+· #˚dæ yê]˝À C≤rj·T #Ó‘’ H· ê´ìï ì+|æ yê] düeTdü´*ï |ü]wüÿ]+#· {≤ìøÏ ø£èwæ #˚k˛Ô+~. ¬s’‘ê+>±ìøÏ <äè&ÛÉyÓTÆq, ì\ø£&Ó’q dü+düúqT ì]à+#·{≤ìøÏ _¬ømdt ø£èwæ #˚k˛Ô+~. sê»ø°j÷· \≈£î nr‘·+>± s¬ ‘’ T· \#˚ s¬ ‘’ T· \
` nì˝Ÿ ¬ø.
_.¬ø.mdt Ç|üŒ{Ïes¡≈£î kÕ~Û+∫q $»j·÷\T ` $<˚o ø£+ô|˙\ ø£©Ô $‘·ÔHê\T, s¡kÕj·THê\T, |ü⁄s¡T>∑T eT+<äT\˝À ø£©Ôì n]ø£≥Tº≥‘√bÕ≥T` ¬s’‘·T\≈£î qwüº |ü]Vü‰s¡eTT e#˚Ã≥T¢ _¬ømdt #˚dæ+~. ` dü«<˚oì Áb˛‘·‡Væ≤dü÷,Ô ùd+ÁBj·T e´ekÕj·T+, >√s¡øD å£ ~X¯>± _¬ømdt s¬ ‘’ T· \˝À #Ó‘’ q· ´+ ‘Ó∫Ã+~. ` e´ekÕj·÷ìøÏ 9 >∑+≥\T $<äT´‘·TÔ ñ∫‘·eTT>± düs|¡ süò ê #˚sTT+#·T≥˝À eTT+<äT+&ç b˛sê&ç+~. ` $<äT´‘·TÔ cÕø˘ e\q #·ìb˛sTTq yê]øÏ 4 \ø£å\T |ü]Vü‰s¡+ Ç#˚Ã≥T¢>±, $<äT´‘·TÔ dü+düú\ yê]ì, Á|üuÛÑT‘ê«ìï ˇ|æŒ+∫+~. ` $<äT´‘·TÔ cÕø˘ e\q, |üX¯óe⁄\T, Ç‘·s¡ »+‘·T C≤‹ #·ìb˛‘˚ 40y˚\ es¡≈£î #Ó*¢+#˚≥T¢>± &çe÷+&é #˚dæ kÕ~Û+∫+~. ` ø£¬s+≥T düÔ+uÛ≤\T, yÓ’s¡T¢, Á{≤Hé‡bòÕs¡àsY e+{Ï $<äT´‘·TÔ≈£î dü+ã+~Û+∫q nìï |üqT\T $<äT´‘·TÔ dü+düú\ yêπs #˚ùd≥T¢>± b˛sê&ç+~. ` Á{≤Hé‡bòÕs¡àsY ø±*b˛‘˚ 28 >∑+≥\˝À ]ù|sY #˚ùd≥T¢>±, ` |ü≥º<ës¡T bÕdtãTø˘\qT &ÉãT“\T ˝Ò≈£î+&Ü ñ∫‘·eTT>± Ç|æŒ+#·T≥, ` e´ekÕj·T e÷¬sÿ≥¢˝À, ≈£Ls¡>±j·T\ e÷¬sÿ≥¢˝À <äfi≤Ø\T, Vü≤e÷©\T, yê´bÕs¡T\T, sê»ø°j·T >∑T+&Ü\T #˚j·TT n$˙‹ì Á|ü•ï+∫+~. ` ø±\Twü´ ìyês¡D¬ø’ (Hê.kÕ.nDT) b˛sê&ç+~. ` uÛÑ÷$T•düTÔ, ˙{Ï |üqTï e+{Ï yê{Ïô|’ b˛sê&ç $»j·T+ kÕ~Û+∫+~. ` ÇdüTø£ e÷|òj æ ÷· qT n&ÉTø¶ =H˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚d+æ ~. ` uÛ÷Ñ ùdø£sD ¡ #·{≤ºìï, n&ÉTø¶ =+~.
<ë«sê ìs¡«Væ≤+|üã&ÉT‘·Tqï @¬ø’ø£ ¬s’‘·T\ dü+düú _¬ømdt. sê»ø°j·TbÕغ\˝À u≤<Ûä´‘·\T >∑\yês¡T 5) s¬ ‘’ T· eT]j·TT s¬ ‘’ T· ≈£L© eT<Û´ä düV≤ü ø±s¡ uÛ≤yêìï _¬ømdt˝À u≤<Û´ä ‘·\T ø£*– ñ+&É≈L£ &É<Hä ˚ ìj·Te÷ ô|+bı+~+#·T≥. e[ì ø£*– ñqï dü+düú _¬ømdt ˇø£ÿfÒ. 6) ¬s’‘·T eT]j·TT ¬s’‘·T≈£L© Jeq Á|üe÷D+ uÛ≤s¡rj·T øÏkÕHé dü+|òtT ÄX¯j·÷\T : ô|+#·T≥≈£î ø£èwæ#j ˚ T· T≥. 1) ¬s’‘·T\qT dü+|òüT{Ï‘· |üs¡∫ yê] düsê«+^D 7) XÊÅd”Ôj·T, Ä<ÛäTìø£ e´ekÕj·T |ü<ä∆‘·T\qT ñqï‹øÏ ø£èwæ #˚j·TT≥,yê] dü«‘·+Á‘· Jeq+ Áb˛‘ê‡Væ≤+#·T≥. ø±bÕ&ÉT≥≈£î Ä]úø,£ kÕ+|òTæ ø£, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>± 8) ¬s’‘·T\+fÒ Á|ü‘·´ø£å+>± ùd<ä´+ #˚düTÔqï ¬s’‘·T, \˝À ñqï‹ì kÕ~Û+#·T≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·T≥. #˚‹eè‘·T\Ô yês¡T eT]j·TT s¬ ‘’ T· ≈£L©\T Ms¡+<ä] 2) ¬s’‘·T\˝À C≤rj·TuÛ≤yêìï düT<äè&ÛÉ |üs¡∫ ¬s’‘·T Jeq Á|üe÷D+ ô|+#·T≥≈£î ø£èwæ #˚j·TT≥. Væ≤‘·eTT eT]j·TT <˚X¯Væ≤‘·eTT |üs¡düŒs¡ ã\sêeT »j·T+‹ (¬s’‘·T ~H√‘·‡e+) : |üPs¡ø£eTT\H˚ uÛ≤eq ø£*Œ+#·T≥. ¬s’‘·T\˝À #Ó’‘·q´+ ‘˚e{≤ìøÏ _¬ømdt $$<Ûä 3) ¬s’‘·T düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ ø£èwæ #˚j·TT≥. ø±s¡´Áø£e÷*ï #˚|ü&ÉT‘·Tqï~. n+<äT˝À uÛ≤Á<ä|ü<ä 4) ñ‘·Œ‹Ô,e´j·T+ Ä<Ûës¡+>± –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ X¯ó<ä∆ $~j·T Hê&ÉT e#˚à uÛÑ>∑yêHé l ã\sêeT sêã≥Tº≥ »j·T+‹ ñ‘·‡e+ ˇø£{.Ï ã\sêeT »j·T+‹ì ª¬s‘’ T· ~H√‘·‡e+μ >± <˚X¯yê´|üÔ+>± nìï Á>±e÷\˝À ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\˝À _¬ømdt |Á eü TTKT\T ˇπø s√Eq uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ »s¡T|ü⁄ø√yê\ì _¬ømdt ø±+øÏ å d ü T Ô + ~. ã\sêeTT&É T e´ekÕj· ÷ ìøÏ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+ n~Û<˚e‘· nH˚~ <˚X¯yê´|üÔ+>± ¬s’‘·T\ $XÊ«dü+. ÁbÕ+‘· n<Ûä´≈£åî\T : |üsê´<ä n+õ¬s&ç¶ <˚X¯yê´|üÔ+>± ˇπø s√Eq á ñ‘·‡yêìï »s¡T|ü⁄ 9989334612 ø√e&É+ <ë«sê ¬s’‘·T\˝À dü+|òüT{Ï‘· X¯øÏÔ ìsêàD ÁbÕ+‘· Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù : l<ÛäsY¬s&ç¶ eTÚ‘·T+~. @ø£‘·«+ dæ~∆düTÔ+~. 9866381090 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ÁbÕ+‘·+ ÁbÕ+‘· n<Ûä´≈£åî\T : >∑&É>=≥Tº l sê+u≤ãT 9550664999 ÁbÕ+‘· Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù : eTT‘ê´\ Hêπ>+Á<ä Á|ükÕ<é 9885263924
_¬ømdt |üì rs¡T :
ìs¡+‘·s¡+ @<√ ˇø£ n+X¯+ô|’ Ä+<√fi¯q\T #˚|&ü TÉ ‘·÷, b˛sê{≤\T #˚d÷ü ,Ô Á|üuTÑÛ ‘ê«\qT Çã“+~ ô|&ÉT‘·÷ dü+düúqT ô|+#·T≈£îH˚ ñ<˚›X¯´+ øÏkÕHé dü+|òtT≈£î ˝Ò<äT. }s¡÷sê ¬s’‘·T\qT dü+|òtT˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #˚jT· &É+ <ë«sê dü+düú ã\|ü&Ü*. nedüs¡eTsTTq|ü⁄&ÉT ¬s’‘·T≈£î dü+ã+~Û+∫q @
n+X¯+ô|’ nsTTHê Ä+<√fi¯q, b˛sê≥+ »s¡|&ü ÜìøÏ øÏkÕHé dü+|òtT dæ<ä∆+. øÏ k ÕHé dü + |ò t T ¬ s ’ ‘ · T \ Á|ü j Ó ÷ »Hê\qT eTT+<äT+#·T‘·÷H˚ Ç‘·s¡T\ Á|üjÓ÷»Hê\ >∑T]+∫ ≈£L&Ü Ä˝À∫düT+Ô ~. |ü≥Dº ≤\≈£î, Á>±e÷\≈£î eT<Û´ä b˛sê{≤\T »]|æ+#·≥+ _¬ømdt ñ<˚›X¯+ ø±<äT. m˝≤+{Ï |ü]dæú‘·T\˝À nsTTHê düπs XÊ+‹j·TT‘·+ >±q÷, sêC≤´+>∑ã<ä›+>±q÷, nVæ≤+kÕj·TT‘·+>± ñ<ä´eT+ ìs¡«Væ≤+#ê\qï~ _¬ømdt ìX¯Ãj·T+. Á|üuÛÑT‘ê«ìï düŒ+~+|ü#˚j·T&ÜìøÏ Á|ü»\T Äø£*‘√ eTs¡D+Ï #ê\ì _¬ømdt ø√s¡Tø√<äT. _¬ømdt sêÅwüº+˝Àì, dü+|üPs¡í <˚X¯+˝Àì ¬s’‘·T\ dü+πøåeT+ ø=s¡≈î£ |üì#˚dTü qÔ ï dü+dü.ú s¬ ‘’ T· øπ eå Ty˚T <˚X¯ øπ eå TeTì uÛ≤$düT+Ô ~. @~ @yÓTHÆ ê ø±˙ e÷ ø√]ø£\T e÷Á‘·+ rsêÃ* nH˚ u≤<Ûä´‘· ˝Òì |üì _¬ømdt #˚j·T<äT. _¬ømdt dü+|òüTs¡¸D #˚düTÔ+~, ø±ì Á|ü»\≈£î ø£wüº+ ø£*–+#˚ |üì, <˚XÊìøÏ qwü+º ø£*–+#˚ |üìe÷Á‘·+ #˚j·T<äT. _¬ømdt˝À düuÛÑT´\T sê»ø°j·÷\‘√ dü+ã+<Ûä+ ô|≥Tºø√s¡T. sêC≤´~Ûø±s¡+ e\¢H˚ á <˚X¯+ Á|ü>∑‹ kÕ~ÛdüTÔ+<äì _¬ømdt uÛ≤$+#·<äT. n~Ûø±s¡ã\+ e\¢ sêÅw+ºü ìsêàD+ ø±<äT. sêÅwj º” T· #˚‘q· ‘√ ì+&çjT· Tqï kÕe÷q´ bÂs¡T&˚ á <˚XÊìøÏ Ä<Ûës¡+. M]e˝Ò¢ sêÅwüºìsêàD+ kÕ<Ûä´eTÚ‘·T+~. _¬ømdt˝À Á|ü‹ s¬ ‘’ ÷· Hêj·T≈£î&˚. Á>±eT|ü+#ê j·Tr kÕúsTTqT+&ç eT+&É\, õ˝≤¢, sêÅwüºkÕúsTT˝À s¬ ‘’ T· Hêj·T≈£î\T |üsd¡ Œü s¡+ ø£\TdüTø=ì eT+∫ #Ó&TÉ \T, ø£wºü düTU≤\T e÷{≤¢&TÉ ø√e&É+ e\¢ s¬ ‘’ T· \ düeTdü´\T |ü]cÕÿs¡eTÚ‘êsTT.
18 p˝…’, 2016
29
n+‘·s¡+>∑+
ø=ìï düeTdü´\≈£î |ü]cÕÿs¡+ ñ+&É<äì |ædTü +Ô ~. J$‘·+ <äTs¡s¤“ e¡ Tì|ædTü +Ô ~. ì|ü⁄DT\÷, Ä]‘˚]q nqTuÛÑeE„\÷ Ç∫Ãq dü\Vü‰\T ôd’‘·+ @qT>∑T ‘=+&É+‘√ dü÷~ì ô|’øÏ ˝Ò | æ q ≥¢ ì |æ k ÕÔ s TT. Ä\øÏ + #· & Üìπ ø ‘· | ü Œ , Ä#·sD¡ ˝À |üì#˚jT· ì dæ‹ú ì ø£*ŒkÕÔsTT. @~ |ü]cÕÿs¡+? mø£ÿ&ÉT+~ düe÷<Ûëq+? Nø£{Ï >∑~˝À q\¢|æ*¢ì mHêïfi¯flì yÓ<äø±*? •
•
•
n‘·&ÉT.. n+‘Ó‘·TÔHêï&ÉT.. n+‘·ø£+fÒ m‘·TÔqï >∑TÁs¡+ MT<ä <ä÷düT≈£î b˛‘·THêï&ÉT.. n|ü Œ {Ï π ø #ê˝≤ <ä ÷ s¡ + Á|ü j · ÷ DÏ + ∫Hê eTìwæ˝À n\dü≥ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. >∑TÁs¡+ ôd’‘·+ yÓTTsêsTT+#·˝Ò<äT. |ü≥Tº<ä\ ôV≤∫Ã+~. y˚>∑+ s¬ {Ï+º |üsTT+~. ÄHê{Ï dü÷sê´düÔeTj·T+˝À>± |ü]cÕÿsêìï ø£qT>=ìrsê*‡+<˚ qqï |ü+‘·+‘√ n‘·&ÉT <ä÷sê*ï <ë{Ï edüTÔHêï&ÉT. Ä Á|üj·÷D+˝À uÛ≤>∑+>± n‘·&ÉT m+<ä]H√ #·÷XÊ&ÉT. yê] |ü<ä∆‘·T*ï |ü]o*+#ê&ÉT. ã‘·T≈£î rs¡T ‘ÓqTï*ï <ä>∑Zs¡ qT+∫ n<Ûä´j·Tq+ #˚XÊ&ÉT. n|üŒ{Ïπø
30
18 p˝…’, 2016
eT<Û ë ´Vü ≤ ï+ <ë{Ï b˛sTT+~. ø±ùd|ü { À¢ #·\¢ã&ÉT‘·T+~. kÕj·T+Á‘·eTe⁄‘·T+~. düeTdü´≈£î dü e ÷<Û ë Hêìï ø£ q T>=H˚ + <ä T ≈£ î >±qT ‘êqT $~Û+#·T≈£îqï >∑&ÉTe⁄ r]b˛‘·T+~. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î yÓ H êï&É T ‘· T qï dü e Tdü ´ #ê\<ä q ï≥T¢ »‘· > ±, düe÷<ÛëHêìï ø£qT>=q˝Òøb£ ˛j·÷qqï dü]ø=‘·Ô düeTdü´ ‘√&Ée⁄‘·T+~. ªªn+<äTøπ Äs¡T q÷¬sH’ ê, Nø£{Ï |ü&˝˚ À>± düeTdü´ |ü ] cÕÿs¡ y Ó T Æ b ˛yê*μμ nqT≈£ î +≥÷ y˚ > ±ìï ôV≤∫Ã+#ê&ÉT. m<äTs¡T>± ñqï >∑T≥º MT~øÏ >∑TÁsêìï |üsT¡ >∑T rsTT+#ê&ÉT. >∑Tf…øº ±ÿ&ÉT. møÏÿq+‘· ‘·«s¡>± øÏ+~øÏ ~–, nø£ÿ&ÉTqï e÷$ ‘√|ü⁄ <ä>∑Zs¡ Ä>±&ÉT. mø£ÿDÏí+#√ \j·Tã<ä∆+>± #·|üŒ&ÉT $ì|æk˛Ô+~. n‘·&ÉT #·T≥÷º #·÷XÊ&ÉT. e÷$ ‘√|ü⁄˝À+∫ ek˛Ô+<ë #·|üŒ&ÉT. n‘·&ÉT nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&ÉT. z •*Œ ô|<ä› ø=+&ÉsêsTTì $&ÉBdæ, s¡ø£s¡ø±\ •˝≤Œ\T>± eT\TdüTÔHêï&ÉT. |üPs¡ÔsTTq •˝≤Œ\T n<äT“¤‘·+>± ñHêïsTT. #·÷dæqø=B› #·÷&ÉãT<˚›düTÔ HêïsTT. ˇø£ •\Œ+ e÷Á‘·+ ndü+|üPs¡+í >± ñ+~. <ëìMT<ä @y√ e÷s¡TŒ\T #˚dTü HÔ êï&ÉT •*Œ. e÷s¡TŒ #˚dqæ Á|ürkÕØ ø=+#Ó+ <ä÷s¡+>± yÓ[,¢ Ä •˝≤Œìï $_Ûqï ø√D≤˝À¢+∫ #·÷düTÔHêï&ÉT. <ä>∑Zs¡≈£î e∫à @y√ dües¡D\T #˚düTÔHêï&ÉT. mìï #˚dæHê •*Œ yÓTTVü≤+˝À dü+‘·è|æÔ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ndü+|üPs¡í •\Œ+ yÓ’|ü⁄ m˝≤+{Ï eTeTø±s¡, yê´yÓ÷Vü‰\T ˝Ò≈£î+&Ü ì]«ø±s¡+>± #·÷XÊ&ÉT. C≤]b˛‘·Tqï ‘·\bÕ>±qT >∑{Ϻ>± _–+∫, ô|<ä› düT‹Ô n+<äT≈£îHêï&ÉT. >∑{Ϻ>± Hê\T>∑ T <Ó ã “\T y˚ d æ , ndü + |ü P s¡ í •˝≤Œìï ≈£L˝ÒÃXÊ&ÉT. ≈£L*Ã, ÄHê{ÏøÏ ‘·q |üì eTT– dæ+<äqï≥T¢ |ü]ø£sê*ï eT÷≥ ø£{≤º&ÉT. uÛÑTC≤q y˚dTü ≈£îHêï&ÉT. yÓqøÏÿ ‹]–, >∑TÁs¡+ ~– ‘·q e<ä≈› î£ edüTÔqï n|ü]∫‘· e´øÏÔì #·÷XÊ&ÉT. #·÷dæ, ªªmes¡j·÷´ ‘·eTs¡T? >=|æŒ+{Ï _&ɶ˝≤ ñHêïs¡T?μμ nHêï&ÉT •*Œ. n‘·&ÉT düe÷<Ûëq+>± qyê«&ÉT. q$«,
ªªø£wüº|ü&ç #ÓøÏÿq •˝≤Œìï #˚CÒ‘·T˝≤ ≈£L\>={Ϻ q+<äT≈£î ˙≈£î u≤<Ûä>± ˝Ò<ä÷?μμ nì n&ç>±&ÉT. ªªuÛÑ]+#ê*.. ‘·|üŒ<äT. nqTø=qï~ nqT ø=qï≥T¢>± e#˚à es¡≈£î bÕ‘·<ëìï |ü&É>=≥º&É+, ø=‘·Ô<ëìï yÓTT<ä\Tô|≥º&É+.. Ç~ e÷ø£\yêfÒ! á <˚X+¯ sêE>±] b˛wüD MT<ä ã‹≈£î‘·THêïqT. yê] ø√≥˝Àì ñ<ë´qeq+ \‘êeT+≥|ü+ ø√dü+ M{Ïì ‘·j·÷s¡T #˚düTÔHêïqT. n+<äTe\¢ sêJ|ü&˚ Á|üX‚ï ˝Ò<äT.. μμ nHêï&ÉT •*Œ. n˝≤ n+≥÷ eTs√ yÓ’|ü⁄ >∑T≥º\T>± |ü&ÉTqï nH˚ø£ ndü+|üPs¡í •\ŒX¯ø£˝≤*ï n|ü]∫‘· e´øÏÔøÏ #·÷|æ+#ê&ÉT. #·÷|æ+∫, ªªÄ |üøÿ£ q |üPs¡sÔ TTq •˝≤Œ*ï #·÷XÊe⁄ ø£<ë? yê{Ï ø√e˝À ∫e] •\Œ+ ø√dü+ >∑‘· HÓ\ ~Hê\T>± Á|üj·T‹ïdüTÔHêïqT. m+‘·˝≤ Á|üj·T‹ïdüTÔHêï yê{ÏøÏ dü]‘·÷π>˝≤ sêe≥+ ˝Ò<äT. mø£ÿ&√ yÓ*‹.. @<√ ndü+‘·è|æÔ. n+<äTπø |ü&É>={Ϻ, eT∞fl yÓTT<ä\T ô|&ÉT‘·THêïqT...μμ n+≥÷ •*Œ ‘·q |ü]ø£sê\ eT÷≥qT uÛTÑ C≤q y˚dTü ≈£îì e÷$&ç ‘√|ü⁄ ∫es¡˝Àì ‘·q Ç+{Ï yÓ’|ü⁄ n&ÉT>∑T y˚dü÷Ô, ªªÁ|üj·÷D ã&É*ø£‘√ ñqï≥TºHêïe⁄. >∑TÁs¡+˝À ≈£L&Ü n\dü≥ ø£ì|æk˛Ô+~. ø±ùd|ü{À¢ Nø£{Ï |ü&ÉT‘·T+~. <ä÷s¡+>± yêq eTãT“\T ‘·s¡TeTT ø=düTHÔ êïsTT.á sêÁ‹øÏ e÷ Ç+{À¢ ‘·\<ë#·Tø√ ..μμ nHêï&ÉT n|ü]∫‘·T&ç‘√! n‘·&ÉT ø±<äq˝Ò<äT. >∑TÁsêìï q&ç|ædü÷Ô, •*ŒyÓ+≥ yÓfi≤fl&ÉT. e÷$ ‘√|ü⁄ ∫es¡ •*Œ Ç\T¢. yêøÏ{À¢ n‘·&ç uÛ≤s¡´ ñ+~. #˚≥˝Àì _j·T´+ X¯óÁuÛÑ+ #˚k˛Ô+~. yê] |æ\¢\T eT{Ϻ‘√ u§eTà\T #˚düTÔHêïs¡T. yê] |üì‘·Hêìï #·÷dæ, ªªø±uÀj˚T •\TŒ\T!μμ n+≥÷ Á|üX¯+dæ+#ê&ÉT n|ü]∫‘·T&ÉT. •*Œdü÷#·q y˚Ts¡≈£î n‘·&ÉT ‘·q >∑TÁsêìï m<äTs¡T>± ñqï |üX¯óe⁄\ ø=≥º+˝À ø£fkºÒ Õ&ÉT. |üøÿ£ H˚ ‘=f…˝º Àì ˙fi¯ófl ‘ê–+∫, >∑+|ü˝Àì |ü#·Ã>∑&ç¶ì y˚T‘·≈£î y˚XÊ&ÉT. •*Œ yêøÏ{À¢øÏ edü÷ÔH˚ ‘·\≈£î #·T≥Tº≈£îqï
` z˝Ò{Ï lìyêdü uÛ≤qT bı&ÉT>±{Ï eÅkÕÔìï $bÕŒ&ÉT. >∑{Ϻ>± <äT*bÕ&ÉT. nø£ÿ&˚ z r¬> MT<ä y˚dæ, n|ü⁄Œ&ÉT uÛ≤s¡´qT #·÷dæ Á|üdüqï+>± q$«, Ä sêÁ‹øÏ n|ü]∫‘·T&ÉT ‘·eT n‹~∏ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ÄyÓT e+≥ @sêŒ≥¢ ø√dü+ Ç+{À¢øÏ yÓ[fl+~. düqï>± ∫qT≈£î\T yÓTT<ä\T ø±e&É+‘√ •*Œ |æ\\¢ T ‘·eT eT{Ϻ u§eTà*ï Ç+{À¢øÏ rdüT≈£îyÓfi≤fls¡T. Ç+{Ï ekÕsê˝À •*Œ eT+#·+ yê˝≤Ã&ÉT. n|ü]∫‘·T&çøÏ ‘êπ>+<äT≈£î #·\¢ì ˙fi¯ófl Ç#êÃ&ÉT. Ç<ä›s¡÷ ≈£Ls=Ãì e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥T+&É>± ∫qT≈£î\T ô|<ä›ej·÷´sTT. yêøÏ{À¢ r>∑ MT<ä •*Œ ñ+∫q ‘·\bÕ>± eg+ >±*øÏ m>∑Ts¡T‘√+~. ∫qT≈£ î ˝À¢ ‘· & É T k˛Ô + ~. n|ü ] ∫‘· T &É T <ëìï #·÷|æ+#ê&ÉT. ªª@+ ø±<äT˝Ò <ëìï nø£ÿ&˚ ñ+&É˙..μμ nHêï&ÉT •*Œ. ‘·\bÕ>± eg+ ‘·&çdæb˛‘·T+fÒ •*Œ m+<äT≈£î |ü{+ºÏ #·Tø√e≥+ ˝Ò<√ n|ü]∫‘·T&çøÏ ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . n<˚ $wüj·÷ìï Á|ü•ï+#ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT •*Œ, ªª˙ <äèwæº˝À n~ ‘·\bÕ>± eg+. ø±˙ Hê <äèwæº˝À n~ ~qeT+‘ê ãj·T{Ï Á|ü|ü+#·+˝À Hê |üì ‘ê\÷≈£î ˇ‹Ô&ç. Ä ˇ‹Ô&çì Ç+{À¢øÏ rdüT≈£î sê≈£L&É<qä ï~ Hê ìj·TeT+. n+<äTøπ Ç+{ÏøÏ edü÷HÔ ˚
<ëìï yêøÏ{À¢H˚ $&ç∫ ô|&É‘êqT. eT∞fl ãj·T{Ï Á|ü|+ü #·+˝ÀøÏ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT ‘·\≈£î #·T≥Tº≈î£ +{≤qT. n+‘· es¡≈£î m+&Ó’Hê, yêHÓ’Hê, #·* >±˝…’Hê n~ yêøÏ{À¢ r>∑≈î£ y˚˝≤&Ü*‡+<˚!μμ nHêï&ÉT. n+‘·es¡≈î£ e÷eT÷\T>± ñqï n|ü]∫‘·T&çøÏ @<√ düTŒ¤]+∫+~. ˇø£ÿkÕ]>± nÁ|üeT‘·T&Ô j É ÷· ´&ÉT. ~>∑TqZ ˝Ò#ê&ÉT. ‘·q |ü≥Tº<ä\ |òü*+∫+~. Ä sêÁ‹˝À>± |ü]cÕÿs¡+ \_Û+∫ rsê\qï dü+ø£\Œ+ kÕø±s¡eTsTT+~. •*ŒøÏ yÓ+≥H˚ ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. Äj·Tq Ä>∑eT+≥THêï n‘·&TÉ $q˝Ò<Tä . >∑ã>∑u≤ ãj·T≥≈£î q&ç#ê&ÉT. >∑TÁsêìï rdüT≈£îì Nø£{À¢, ∫qT≈£î˝À¢ n<äèX¯´eTj·÷´&ÉT.. •
•
•
ªªÄ$<Ûä+>± MT¬se«s¡÷ #·÷|æ+#·˝Òø£b˛sTTq |ü]cÕÿsêìï e÷≈£î Ä •*Œ #·÷|æ+#ê&ÉT..μμ n+≥÷ yÓqTø£{Ï ~q+ ‘·q düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ n|ü]∫‘·T&ç y˚wü+˝À |üs¡´{Ï+∫q ø£[+>∑ uÛÑ÷|ü‹ ‘·q Äq+<ëìï eTVü‰eT+Á‹‘√ |ü+#·T≈£îHêï&ÉT. sê»´|ü]bÕ\q kÕ<Ûës¡D $wüj·T+ ø±<äT. düyê\ø£å düeTdü´\T+{≤sTT. yê{Ïì <ÛÓ’s¡´+>± m<ä T s√ÿyê*. dü e Ts¡ ú + >± |ü ] wü ÿ ]+#ê*. á$wüj·T+˝À ø£[+>∑ uÛÑ÷|ü‹ m+‘·>±H√ ÁX¯$TdüTÔ
Hêï&ÉT. m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT |ü]bÕ\qqT >±&ç˝À ô|&ÉT‘·THêï&ÉT. ø±˙ n~ ‘·q e´øÏÔ>∑‘· J$‘êìï Á|üuÛ≤$‘·+ #˚k˛Ô+~. n+‘·'|ü⁄s¡ J$‘·+˝À düeTdü´\T düèwæºk˛Ô+~. n≥T sêC≤´ìø°, Ç≥T ≈£î≥T+ã JeHêìø° eT<Ûä´ düeT‘Í\´+ kÕ~Û+#·&+É ø£[+>∑ uÛ÷Ñ |ü‹øÏ düeTdü´>± e÷]+~. Ä+‘·s+¡ –≈£î &Óq’ eTVü‰eT+Á‹‘√ Äj·Tq #·]Ã+#ê&ÉT. |ü+&ç ‘·T©ï, $<ë«+düT©ï n&ç>±&ÉT. yê] düe÷<ÛëHê\T ø£[+>∑ uÛ÷Ñ |ü‹øÏ ÄyÓ÷<äj÷Ó >∑´+ ø±˝Ò<Tä . n+<äTøπ n|ü]∫‘·T&ç˝≤ y˚w+ü e÷s¡TÃ≈£îì sê»´+˝À |üs¡´ {Ï+#ê&ÉT. ∫es¡≈£î •*Œ e<ä› düe÷<Ûëq+ \_Û+ ∫+~. Ä ø£åD+˝À ø£[+>∑ uÛÑ÷|ü‹ >∑{Ϻ ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêï&ÉT. n+‘·'|ü⁄s¡ Á|üyX˚ ¯ <ë«s¡+ e<ä› ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ dü˝ú ≤ìï @sêŒ≥T #˚dæ, nø£ÿ&É uÛÑ≥T*ï ø±|ü˝≤ ñ+#ê&ÉT. ø=\Te⁄ qT+∫ n+‘·'|ü⁄s¡+˝ÀøÏ Á|üy˚•+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT ‘·q øÏØ{≤ìï Ä Á|ü‘´˚ ø£ dü\ú +˝À ñ+∫, ‹]– ø=\Te⁄≈£î yÓ fi ‚ fl ≥|ü ⁄ Œ&É T <ëìï <Û ä ] +#ê\ì ìj· T eT+ ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. Ä ìs¡íj·T+ rdüT≈£îqï ‘·sê«‘· ø£[+>∑ uÛÑ÷|ü‹ Vü≤è<äj·T+ ‘˚*ø£ |ü&ç+~! yÓ+≥H˚ •*Œ Ç+{ÏøÏ ø±qTø£\‘√ ôd’q´+ ø£~* yÓ[fl+~!
18 p˝…’, 2016
31
ø£<∏ä Ä s√E k˛eTyês¡+. yêsê+‘·|ü⁄ ôd\e⁄\T, eT<Ûä´q ‘·qTïø=∫Ãq eTs√ ¬s+&ÉT |ü+&É>∑ ~Hê\÷ nsTTq ‘·sê«‘· u≤´+ø˘ ‘Ó]#êπsyÓ÷... cÕ´yéT ˝≤˝Ÿ s√&ÉT¶q ñqï |ü_¢ø˘ dü÷ÿ\T Áu≤+∫ ø£düºeTs¡¢ Vü≤&Ü$&ç‘√ øÏ+<ëMT<ë |ü&TÉ ‘√+~. dæŒHé kÕ|ò⁄ü yº s˚ Y ø£+|ô ˙ õ.myéT. s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ _õHÓdt ˝ÀHé |ü‘Á ê\ô|’ dü+‘·ø+£ #˚dbæ ˛e&ÜìøÏ dü«j·T+>± e#êÃ&TÉ . u≤´+ø˘ y˚TH˚»s¡T‘√ bÁ Õ<∏$ä Tø£ #·s\á T »]|æ, Ä ‘·s¡yê‘· ∫e]>± ø£eT]¸j·T˝Ÿ $uÛ≤>∑|ü⁄ y˚TH˚»s¡Tì #·÷dæ e÷{≤¢&ç, &û˝Ÿì zπø #˚j·T&ÜìøÏ #Ûê+ãsY u…’≥≈£î e#êÃ&ÉT. n|ü⁄Œ&=ø£ j·TTe≈£î&ÉT düeTTÁ<ä ‘·s¡+>±\ eT<Ûä´ <ä÷düT≈£îe#˚à Hêe˝≤ Ä<äsêu≤<äsê>± »Hêìï HÓ≥Tº≈£î+≥÷ Á|üø£ÿqTqï yêfi¯flqT m&Üô|&Ü ‘√düT≈£î+≥÷, y˚>∑+>± ø£<ä* edüTHÔ êï&ÉT. Ä }|ü⁄q m<äTs=düTqÔ ï s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ì HÓfkºÒ Õ&ÉT. n‘·&øç Ï ˇø£ÿ |ô ≥Tºq ndüV≤ü qeT÷, $düT>∑÷ eT+≥˝≤¢ |ü⁄≥Tºø=#êÃsTT. ‘·qqT ‘êqT ‘·e÷sTT+#·T≈£î+≥÷ kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· ì<ëq+>± |ü<ë\qT ñ|üjÓ÷–dü÷Ô ªªmdt j·T+>¥ e÷´Hé! yê{°CŸ ~ y˚T≥sY? j·TeT ø£+>±s¡T˝À ñqï≥TºHêïs¡T.ùV≤yé j·T÷ $Tdt¶ m˙ ~∏+>¥?μμ nì n&ç>±&ÉT.
n|ü⁄Œ&ÉT >±ì Ä j·TTe≈£î&çøÏ uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT— ˝Ò∫q y˚fi≤ $X‚wü+ u≤>∑T˝Òq≥T¢+<äì. ‘·qT zô|<ä› eTìwæì >∑&ç¶>± &Ûûø=fÒºkÕ&Éì. ªªkÕØ kÕsY! ‘=+<äs√¢ MT≈£î &Üwt Ç#˚Ãdæq≥Tº HêïqT. |”¢CŸ &√+{Ÿ ~∏+ø˘ n<ä¬s’«CŸ!μμ n+≥÷ eTT+<äT≈£î ø£<\ä uÀj·÷&ÉT. s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ Ä j·TTe≈£îDÏí yÓfi¯flìe«˝Ò<äT. ªª|üsê«˝Ò<Tä . Ç{°CŸ Ä˝Ÿ s¬ {’ Ÿ! Ç+‘·≈L£ MT ø£+>±s¡TøÏ ø±s¡D+ @$T{À #Ó|üŒ&É+ ˝Ò<äT. @<√ u≤´+øÏ+>¥ e´eVü‰s¡+˝À ∫≈£îÿ≈£îqï≥TºHêïs¡T. #Óù|Ô MTπø<Ó’Hê düV‰ü j·T+ #˚jT· >∑\H˚y÷Ó !μμ nHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&É‘·qT s¡e÷ø±+‘Yì $+‘·>± #·÷kÕ&ÉT. á ô|<ä›eTìwæ ‘·qqT sê´–+>¥ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT ø£<ë! nqT≈£îHêï&ÉT. ªª<Ûäq´yê<ë\T kÕsY! ø±ì ìC≤ìøÏ $wüj·T+ n+‘· ô|<ä›<˚$÷ ø±<äT. ˇø£‘·qT u≤´+≈£î #·˝≤Hé ÁyêdüTø√e&ÜìøÏ ô|Hé Ç#êÃ&ÉT. |üì |üP]Ô #˚dTü ≈£îì ô|Hé ‹]–e«&ÜìøÏ #·÷ùdÔ n‘·qT ˝Ò&ÉT. Ç+‘·˝ÀH˚ n‘·HøÓ ÿ£ &çøÏ e÷j·TyÓTbÆ ˛j·÷&√ ns¡+ú ø±e&É+ ˝Ò<Tä . yÓ‹øÏ‘˚...μμ nì $e]+#ê&ÉT Ä j·TTe≈£î&ÉT. n~ $ì $düTbÔ ˛sTTq≥Tº #·÷kÕ&ÉT s¡e÷ø±+‘Y. nu≤“sTT #˚‹˝Àì ô|HéqT |üØø£>å ± #·÷dü÷Ô nHêï&ÉT ªª#·÷&Éu≤“sTT! Bì $\Te m≈£îÿe˝À m≈£îÿe Äs¡T s¡÷bÕj·T\ KØ<äT+&É<äT. Ç+‘·{Ï <ëìø√dü+ ô|Hé Ç∫Ãq Ä ô|<ä›eTìwæ eTØ ~>±\T |ü&çb˛‘ê&ÉqT ø√≈£î. πsb˛ e÷b˛ n‘·&Óø£ÿ&Ó’Hê ø£ì|æùdÔ ‹]–#˚à j·T+&ç. ˝Ò<ë <ëìì MT e<˚› ô|≥Tºø√+&ç. ø±ì á Äs¡T s¡÷bÕj·T\ ô|qTï ø√dü+ Vü≤&Ü$&ç |ü&çb˛‘·÷ m<äTs=#˚à yês¡+<äØï HÓfÒºdü÷Ô d”qT ÁøÏjT˚ {Ÿ #˚jT· ≈£î. düsπ Hê!μμ nHêï&ÉT s¡e÷ø±+‘Y. 32
18 p˝…’, 2016
ªª]j·T©¢ kÕØ kÕsY! ø±ì y˚T≥sY n~ø±<ä+&ç. n&ç–q yÓ+≥H˚ ø±<äq≈£î+&Ü ô|Hé Ç#êÃ&É+&ç. Äj·Tq qeTàø±ìï eeTTà#˚jT· &É+ HêøÏw+ºü ˝Ò<+ä &ç. n+‘˚ø±<äT, yÓTTqï≈£L&Ü Ç˝≤π> »]–+<ä+&ç!μμ Ä nu≤“sTT e÷≥\≈£î ÄdüøÔÏ ø£*–q s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ @+ »]–+<äqï≥Tº Á|üXÊïs¡úø£+>± #·÷kÕ&ÉT. ªªÄ s√E Ç˝≤π> ˇø£ e´øÏÔ e<ä›qT+&ç á`ùdyê Ä|òd” Tü ˝À ô|Hé rdüT≈£îHêïq+&ç. bòÕs¡yTé |ò\æ |t #˚dæ ô|Hé Ç∫Ãq e´øÏÔ ø√dü+ #·÷ùd≥|üŒ{ÏøÏ n‘·&ÉT yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ô|HéqT n‘·&çøÏ Çe«˝Òø£b˛j·÷qì ‘√#˚≥|üŒ{ÏøÏ Hêô|’ Hêπø |æ∫à ø√|ü+ e∫Ã+<ä+&ç. Çø£ yÓfi§flkÕÔq+&çμμ n+≥÷ dü>∑+ ‘Ó]∫ ñqï π>≥T yÓ’|ü⁄ <ä÷düT≈£îyÓ[¢ b˛j·÷&ÉT Ä j·TTe≈£î&ÉT. yÓ[fl b˛‘·Tqï Ä nu≤“sTTì #·÷dü÷Ô ‘·\$~*+#ê&ÉT s¡e÷ø±+‘Y. Ç|üŒ{Ï Áã‘·T≈£î düeTTÁ<ä+˝À Ç≥T e+{Ï ôdì‡{Ïyé ≈£îÁsê&ÉT á<äT≈£îsêe&É+ ø£wüºy˚TH˚yÓ÷! nqT≈£îHêï&ÉT eTqdüT˝À... s¡e÷ø±+‘Y u≤´+≈£î |üqT\˙ï eTT–+#·T≈£îì ‘·q ø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ôqï Å&Ó’e]ï ‘·q yÓ+≥ s¡eTàì ôd’>∑#˚dü÷Ô ãj·T≥≈£î q&ç#ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ndü+ø£*Œ‘·+>± ô|HéqT #˚‘· ã≥Tº≈î£ ì ‹s¡T>∑T‘·÷qï nu≤“sTT eTTK+ eTqdüTq yÓT~*+~. n‘·&ÉT u≤´+≈£î ôdø£åq¢ #·T≥÷º ø£\j·T#·÷kÕ&ÉT. nø£ÿ&ÉTqï ù|yÓT+≥T øö+≥s¡T eTT+<äTqï ≈£L´˝À ø£ì|æ+#ê&ÉT. n‘·&TÉ yÓqøÏÿ ‹]– Ä nu≤“sTT e<ä≈› î£ yÓ[fl ªªô|qTï ‹]–#˚ÃkÕyê nu≤“sT÷?μμ nì n&ç>±&ÉT. ªªz! MTsê kÕsY! \ø°ÿ© ãkÕº|ü⁄ e<ä› ø£ì|æùdÔ <∏ë´+ø˘‡ #Ó|æŒ Ç#˚ÃkÕqT kÕsY!μμ s¡e÷ø±+‘Y ãTÁs¡÷|ü⁄‘·÷ Ä nu≤“sTT uÛÑTC≤q ˇø£ ‘·≥Tº ‘·{Ϻ, ‘·q CÒãTqT+&ç ô|qTï rdæ n‘·ì CÒãT˝À ô|{Ϻ
yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ä nu≤“sTT ÄX¯Ãs¡´+>± #·÷&É kÕ>±&ÉT. dæŒHé kÕ|òtºy˚sY ø£+ô|˙ Äes¡D˝À Á|òü+{Ÿ düb˛]º+>∑T kÕº|òt ø√dü+ Ç+≥s¡÷«´ »s¡T>∑T‘√+~. #ê+‘ê&É+‘· bı&Ée⁄q ñqï ø±´+&ç&˚≥¢ ≈£L´ yÓT\¢yTÓ \¢>± ‘·–bZ ˛‘√+~. n+‘· ‘·«s¡>± ≈£L´ m˝≤ ‘·–bZ ˛‘√+<ä+fÒ, ñ<√´>∑+ ñqïB ˝ÒìB Ç+≥s¡÷«´ ø£ $ T{° yêfi¯ ó fl nø£ ÿ &ç ø £ ø £ ÿ &˚ ‘˚ * à #Ó | æ Œ |ü+|æ+#˚dTü HÔ êïs¡T. me¬ses¡T ôd˝…øj º£ ÷· ´s√ yêfi¯flqT ø£+ô|˙ kÕº|òt kÕ<äs¡+>± ôV≤#YÄsYmyéT $+>∑T˝ÀøÏ rdüT¬ø[fl, bÕ˙j·÷\T Ç∫à uÛÑe´+>± nbÕsTT+{Ÿ yÓT+≥T Äs¡s¶ T¡ ¢ f…|’ ⁄ü #˚d,æ #˚‹ø£+<äCdÒ æ |ü+|ædTü HÔ êïs¡T— ø£+ô|˙˝À m|ü⁄Œ&ÉT #˚sê˝À dü÷#·q*dü÷Ô, n˝≤
` bÕ+Á&É+øÏ düTÁãeTDÏ nbÕsTT+{ŸyTÓ +≥T Äs¡s¶ T¡ ¢ rdüT≈£îqïyêfi¯fl eTTU≤\T ø=‘·>Ô ± y˚dqæ ‘ês¡Ts√&ÉT˝¶ ≤ ì>∑ì>∑˝≤&çb˛‘·THêïsTT. n<˚ düeTj·T+˝À ˝Ò<äì|æ+#·T≈£îqï yêfi¯¢eTTU≤\T |òüP´CŸ rùddæq ˝≤´+|ü⁄˝≤¢ yÓ\yÓ\uÀ‘·THêïsTT. ¬>\Tb˛≥eTT\ nì•Ã‘· dæ<ë∆+‘·+˝À nD– ñqï |üs¡e÷s¡ú+ Ç<˚ ø£<ë! nìï{Ï˙ düeTkÕúsTT˝À rdüTø√>∑\ <äèø£Œ<∏ä+ m+‘· eT+~øÏ ñ+≥T+<äì! y˚>T∑ \>∑T+≥ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡Tø¢ Ï ≈£L&Ü n<˚ |ü]dæ‹ú m<äTs¬ +’ ~. Á>±&ÉT´j˚TwüHé |üPs¡sÔ TTq ‘·sy¡ ê‘· n‘·&TÉ Vü‰»s¡sTTq yÓTT<ä{Ï Ç+≥s¡÷« n<˚! n‘·ìøÏ eT≥Tº≈î£ Ç+≥s¡÷«´˝À n&ç–q yê≥ìï{Ïø° u≤>±H˚ ã<äT*∫à q≥ºì|æk˛Ô+~. eT¬s+<äTø√ ‘·ì∫Ãq »yêãT\T Ç+≥s¡ ÷ «´ uÀs¡ T ¶ yÓ T +ãs¡ ¢ ≈ £ î q#· à q≥T¢ + ~. Ç≥Te+{Ï Á|æd”ºõsTTdt ø£+ô|˙˝À >±ì ñ<√´>∑+ <=]øÏ‘˚ Ç+{À¢ yêfi¯fl+<äs¡÷ m+‘· dü+‘√wæ+#˚ yêfiÀfl! Ç+πøeTT+~ ‹s√>∑eTq+‘√ ‹s¡T>∑T eTTKy˚T! Áy˚˝≤&ÉBdæq eTTK+‘√ Á{≤$*+>∑T u≤´>∑T düsT¡ ≈› î£ ì
ˇ]»q\T‡ dü]>±Z ñHêïj˚T ˝Òy√ dü]#·÷düT≈£îì ˝Ò∫ ø£~˝≤&ÉT yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T.¢ n|ü⁄Œ&ÉT Á|ò+ü {Ÿ Ä|òd” Tü m<äT≥ ø£\ø£\+ e+{Ï<<˚ √ $ì|æ+∫ Ä– ì\TÃ+&ç b˛j·÷&ÉT. mes√ d”ìj·TsY n~Ûø±]˝≤ ñHêï&ÉT— n‘·&ç sêø£≈£î #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ yêfi¯fl+‘ê ‘=\–b˛‘·÷ n_Û y ê<ä + #˚ d ü ÷ Ô <ë]dü T Ô H êïs¡ T . n+<ä ] ø° kÕqT≈£L\+>± ‘·\|ü+øÏd÷ü HÔ ˚ ∫s¡Tqe⁄« ∫+~dü÷HÔ ˚ Ç≥T>± edü÷Ô Ä>±&ÉT. n<˚ qe⁄«‘√ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡Tì¢ #·÷dæ ªªn<˚$T{Ï eTTK+ n<√˝≤ ô|{Ϻ yÓfió¯ HÔ êïs¡T? |òü*‘·+ ‘˚\˝Ò<ë!μμ nì n&ç>±&ÉT. ªªne⁄q+&û! Á>±&ÉT´j˚TwüHé |üP]Ô#˚dæ H˚qT Vü‰»s¡sTTq yÓTT<ä{Ï Ç+≥s¡÷«´ Ç<˚q+&û ! n˙ï u≤>±H˚ #Ó|æŒq≥¢ì|ædüTÔ+<ä+&û! ø±˙...μμ nì nq>±H˚.... ªªn˝≤>±! eT] |üPsê«qTuÛÑe+ ñ+<ë?μμ nHêï&ÉT Ä n~Ûø±]. ˝Ò<äqï≥Tº ‘·\ n&ɶ+>± Ä&çd÷ü Ô ªªÇø£ H˚qT yÓ[flsêHê+&û!μμ n+≥÷ eTT+<äT≈£î ø£ < ä \ uÀj· ÷ &É T y˚ > ∑ T \>∑ T +≥ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T.¢ ªªn+‘· nedü s ¡ + <˚ ì ø° ! ø±ùd|ü⁄+&ç $wüj·÷ìï ôd{Ï˝Ÿ #˚düT≈£îì yÓfi¯ó¢. Hê‘√ sê!μμ n+≥÷ Ç+≥s¡ ÷ «´ uÀs¡ T ¶ s¡÷eTT˝ÀøÏ q&ç#ê&Üj·Tq. yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡Tì¢ >∑~ eT÷\qTqï u…+Nô|q’ ≈£Ls¡TÃ+&ÉeTì ôd>’ ∑ #˚dæ es¡d>ü ± ≈£Ls¡TÃqï uÀs¡T¶ yÓT+ãs¡¢ e<ä›≈£î yÓfi≤¢&ÉT. n‘·DÏí #·÷dæ Ç+≥s¡÷«´ uÀs¡T¶ yÓT+ãs¡¢+<äs¡÷ ˝Ò∫
dæŒHé kÕ|òtºy˚sY ø£+ô|˙ Äes¡D˝À Á|òü+{Ÿ düb˛]º+>∑T kÕº|òt ø√dü+ Ç+≥s¡÷«´ »s¡T>∑T ‘·T+~. #ê+‘ê&É+‘· bı&Ée⁄q ñqï ø±´+&ç&≥˚ ¢ ≈£L´ yÓT\¢yTÓ \¢>± ‘·–bZ ˛‘·÷+~. n+‘· ‘·«s¡>± ≈£L´ m˝≤ ‘·–Zb˛‘·T+<ä+fÒ, ñ<√´>∑+ ñqïB ˝ÒìB Ç+≥s¡÷«´ ø£$T{° yêfi¯ófl nø£ÿ&çøø£ ÿ£ &˚ ‘˚*à #Ó|Œæ |ü+|æ+#˚dTü HÔ êïs¡T. me¬ses¡T dô ˝…øj º£ ÷· ´s√ yêfi¯flqT ø£+ô|˙ kÕº|òt kÕ<äs¡+>± ôV≤#YÄsYmyéT $+>∑T˝ÀøÏ rdüTø¬ [fl, bÕ˙j·÷\T Ç∫à uÛeÑ ´+>± nbÕsTT+{Ÿ yÓT+≥T Äs¡s¶ T¡ ¢ f…|’ ⁄ü #˚d,æ #˚‹ø£+<ä CÒdæ |ü+|ædTü HÔ êïs¡T— ø£+|ô ˙˝À m|ü⁄Œ&ÉT #˚sê˝À dü÷#·q*dü÷,Ô n˝≤ nbÕsTT+{Ÿ yÓT+≥T Äs¡s¶ T¡ ¢ rdü T ≈£ î qïyêfi¯ fl eTTU≤\T ø=‘· Ô > ± y˚ d æ q ‘ês¡Ts√&ÉT¶˝≤ ì>∑ì>∑˝≤&çb˛‘·THêïsTT. n<˚ düeTj·T+˝À ˝Ò<äì|æ+#·T≈£îqï yêfi¯¢ eTTU≤\T |òPü ´CŸ rùddæq ˝≤´+|ü⁄˝≤¢ yÓ\yÓ\ uÀ‘·THêïsTT. ¬>\Tb˛≥eTT\ nì•Ã‘· dæ<ë∆+‘·+˝À nD– ñqï |üs¡e÷s¡ú+ Ç<˚ ø£<ë! ì\TÃHêïs¡T >ös¡e|üPs¡«ø£+>±. ªª>∑T&é yÓ÷]ï+>¥ »+{Ï˝yŸ TÓ Hé! n~>√ Ä eT÷\q ≈£Ls¡TÃqï nu≤“sTT ]»\Tº @yÓT+Æ <√ #Ó|Œü >∑\sê?μμ nì n&ç>±&ÉT. Ä e÷≥≈£î ‘·\ |ü+øÏdü÷Ô ôd˝…ø£åHé *düTº #·÷kÕs¡T yêfi¯ófl. ªª$TdüºsY yÓ+ø£fÒX¯«s¡¢+&û. y˚T+ nqT≈£îqï kÕúsTTøÏ sê˝Òøb£ ˛j·÷&É+&û!μμ nHêïs¡T. ªªb˛düTº\˙ï uÛÑØÔ nsTTb˛j·÷j·÷?μμ nHêï&ÉT. yêfi¯ófl eTs√e÷s¡T *düTº #·÷düT≈£îì ªªmdt kÕsY !μμ nì ã<äT*#êÃs¡T. ªªn˝≤>±! Ç{°CŸ zπø ! Hê |ü s ¡ ‡ q˝Ÿ $+>∑ T øÏ Ç<ä › ] ï b˛düT#º j ˚ ÷· * ø£<÷ä ?μμ nHêï&ÉT. <ëìøÏ d”ìj·TsY yÓT+ãs¡T uÛ Ñ e ´+>± ã<ä T *#êÃ&É T . ªªne⁄q+&û ! MT |ü s ¡ ‡ q˝Ÿ $+>∑T˝ÀøÏ b˛dæ+º >∑T n+<äTø√e &ÜìøÏ eTq kÕº|òt ø=+<äs¡T <äsU¡ ≤düTÔ |ü+|æ+#ê s¡+&û!μμ nì ã<äT*#êÃ&ÉT. ªªn˝≤>±! Ç|üŒ{ÏøÏ yê{Ïì Á|üøÿ£ q ô|{Ϻ nø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃHêï&˚ $Tdüsº Y y˚>T∑ \>∑T+≥ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T!¢ n‘· & ç ø Ï nbÕsTT+{Ÿ y Ó T +≥T Äs¡¶s¡T C≤Ø #˚dæ Hê |üs¡‡q˝Ÿ $+>∑TøÏ b˛düTº #˚jT· +&çμμ nHêï&ÉT Ä n~Ûø±]. Ä e÷≥≈£ î nø£ ÿ &ç yêfi¯fl+‘ê <ë<ë|ü⁄ nyêø£ÿsTT
18 p˝…’, 2016
33
ø£<∏ä b˛sTT #·÷kÕs¡T. Ç+‘·˝À ªªm≈£L‡´Jà kÕsY! Ç˝≤ n+≥T Hêïqì @$÷ nqTø√ø£+&û kÕsY! MT |üs‡¡ q˝Ÿ $+>∑T˝Àì b˛dæ+º >∑+fÒ ø=+#Ó+ ôdì‡{Ïyé e´eVü‰s¡ eT+&û! m+<äTø£+fÒ #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq ø£+ô|˙ y˚T≥sY‡ nø£ÿDÏí+#˚ eT÷yé ne⁄‘·T+{≤ j·T+&û!μμ nì d”ìj·TsY yÓT+ãsY $e]+#ê&ÉT. ªªj·TT ÄsY nã®\÷´{°¢ s¬ {’ !Ÿ n+<äTøπ Ä nu≤“sTTì Hê $+>∑T˝À b˛dæº+>∑T #˚j·TeT+≥THêïqT. n‘·&ç nbÕsTT+{ŸyTÓ +≥T Äs¡s¶ T¡ ‡ >∑+≥˝À|ü\ e÷ Ç+{ÏøÏ |ü+|æ+#˚ @sêŒ≥T #˚j·T+&çμμ n+≥÷ Äj·Tq yÓqT‹]– yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢øÏ ôd’>∑ #˚kÕ&ÉT ‘·q yÓ+≥s¡eTàì. yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T¢ Äj·Tq qT+&ç dü+øπ ‘·+ n+<ä T ≈£ î ì ˇø£ ÿ }|ü ⁄ q u≤´>∑ T ì uÛ Ñ T C≤ìøÏ ‘·–*+#·T≈£îì Äj·Tq yÓqTø£ y˚>∑+>± q&ç#ê&ÉT. ø±s¡T <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]q ‘·sê«‘· Äj·Tq Ä–, yÓqøÏÿ ‹]– #·÷dæ ªªHê ù|s¡T s¡e÷ø±+‘·sêe⁄. >∑Ts¡TÔ HêïHê?μμ nì n&ç>±&ÉT. yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ ‘Ó©<äqï≥T¢ ‘·\ Ä&ç+#ê&ÉT. n‘·&ç eTÚq ìy˚<äq #·÷dæ s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ qyê«&ÉT. ªª|üsê« ˝Ò<Tä ˝Ò. ‘·sy¡ ê‘· >∑Ts¡T≈Ô î£ ‘Ó#T· Ã≈£î+<äTe⁄ >±ì. qT$«|ü⁄Œ&ÉT mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤Ôe⁄?μμ nHêï&ÉT. ªªÇ+{Ïø+£ &ûμμ ªªn~ dü π s H√jY T ! MT Ç\T¢ mø£ÿ&ÉT+<ä˙?μμ ªªuÒ>∑+ù|≥ Á|üø£ÿqTqï Áu≤Vü≤àD yê&É˝Àq+&ûμμ ªªn˝≤>±! eTT+<ä T ø±¬ s ≈£ î ÿμμ n+≥÷ s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ ø±s¡T yÓqTø£ d”{À¢ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ Å&Ó’es¡T Á|üø£ÿq ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ø±s¡T ø=~›<ä÷s¡+ yÓ[flq ‘·sê«‘· s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ $wüj·÷ìï ø£~bÕ&ÉT ªª#·÷&ÉT yÓ+ø£{Ÿ! MT≈£î nbÕsTT+{ŸyÓT+≥T Äs¡¶s¡T‡ dæ<ä∆+ #˚düTÔHêïs¡T. $TeTà*ï Hê |üs¡‡q˝Ÿ $+>∑T˝À b˛dtº #˚düTÔHêïs¡T. düsπ Hê?μμ nHêï&ÉT. n~ $ì Ä e÷≥qT ns¡ú+ #˚düTø√e&ÜìøÏ n‘·&çøÏ ø=+‘· düeTj·T+ |ü{Ϻ+~. ‘˚s¡T≈£î+≥÷ ns¡∫q+‘· |üì#˚kÕ&ÉT. ªªn˝≤>± kÕsY! <∏ë´+≈£L´! <∏ë´+≈£L´ yÓØeT#Y kÕsYμμ n+≥T yÓqøÏÿ ‹]– #˚‘·T\T CÀ&ç+#ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT s¡e÷ø±+‘·sêe⁄ ∫s¡Tqe⁄« ∫+~dü÷Ô ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT ˙e<ä› ô|Hé ñ+<ë?μμ nì n&ç>±&ÉT. ªªñ+~ kÕsYμμ n+≥÷ n‘·qT ‘·q ô|Hé rdæ#êÃ&ÉT. ªª˙ ô|Hé Hêø=<äT>› ±˙ Ç~ ˙<˚Hê?μμ nHêï&ÉT. Ä Á|üXï¯ ≈£î ø±dü+Ô ‘· _‘·sÔ b¡ ˛sTTq≥T¢ #·÷dæ ªªì»+>± Ç~ Hê~ ø±<ä+&û! ˇø£ s√E u≤´+≈£î˝À ˇø£ô|<ë›j·Tq HêøÏ#êÃs¡+&ûμμ nì ã<äT*#êÃ&ÉT. ªªÄ ô|<äe› Tìwæ eT¬se«s√ ø±<äT H˚H!˚ μμ nHêï&ÉT. n~ $ì yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ eTs=ø£ e÷s¡T yÓqøÏÿ ‹]– ÄX¯Ãs¡´+>± #·÷dü÷+Ô &çb˛j·÷&ÉT. 34
18 p˝…’, 2016
ø±s¡ T b˛]º ø √˝ÀøÏ e∫à Ė+~. &√s¡ T ‘Ós¡T#·T≈£îì ÁøÏ+<ä≈£î ~–q yÓ+≥H˚ yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ ‘·qqT ‘êqT dæŒHé ø£+ô|˙ ñ<√´–>± eTqdüTq eT\#·T≈£îì, |üs¡T>∑Tq yÓ[fl s¡e÷ø±+‘Y #˚‹˝Àì Á;|òt πødüTì n+<äT≈£îì ø±düÔ+‘· <ä÷s¡+>± ‘=\– ì\TÃHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT s¡e÷ø±+‘Y eT+<äV‰ü dü+ #˚d÷ü Ô ªªÇ|ü⁄Œ&És¡úyÓTÆ+<ë H˚HÓ+<äT≈£î ìqTï e÷ Ç+{ÏøÏ rdüTø=#êÃH√?μμ nHêï&ÉT. ªªmdt kÕsY! n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT eTTK´yÓTÆq ô|ò’\T‡ >∑ Á {≤ rdü T ø=dü T Ô + &Ü*. Çø£ ÿ DÏ í + ∫ yê{Ï ì rdüTø¬ fi¯ó+Ô &Ü*μμ nì ã<äT*#êÃ&ÉT. Ä düe÷<ÛëHêìøÏ kÕqT≈£L\+>± ‘·\ |ü+øÏdü÷Ô Ç+{Ï ˝À|ü\≈£î q&ç#ê&ÉT s¡e÷ø±+‘Y. n‘·qT yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ì Vü‰\T˝À ≈£Ls√ÃeTì #Ó|Œæ , y˚T&ÉyTÓ ≥¢øÿ£ kÕ>±&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ yÓT≥¢ô|q’
MTs¡T e÷ neTàe+{Ï yês¡T. MTs¡T Hê≈£î Äosê«<ä+ Çyê«˝Ò>±˙, <Ûäq´yê<ë\T #Ó|üŒ≈£L&É<ä+&û! nì. Hê >∑T+&Ó #Ós¡TyÓ’ b˛sTT+<ä+fÒ qeTà+&ç. ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ ô|’¬ø‹Ô Ç+πø<√ nHê\ì|æ+∫+~. á ≈£îÁsê&ç Äj·TTwü߸ ‘·–Zb˛‘·T+<äì }s¡≈£î+&çb˛j·÷qT. á nu≤“sTTøÏ MT ø£+ô|˙˝À ñ<√´>∑$T∫à #ê˝≤ eT+∫ |üì #˚kÕs¡+&û!
m<äTs=∫Ãq XÊ´eT\ ªªmes¡+&û Ä nu≤“sTT?μμ nì n&ç–+~. s¡e÷ø±+‘Y, yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ >∑T]+∫ #Ó|æŒ ‘·q >∑~˝ÀøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. n‘·&ÉT Áô|òwü|t nsTT >∑~˝ÀqT+∫ u…’≥ø=#˚à ≥|üŒ{ÏøÏ |ü~ùV≤qT ì$TcÕ\sTT+~. yÓT≥T¢ ~>∑T‘·÷H˚ nø£ÿ&É ø£ì|æ+∫q <äèXÊ´ìøÏ ÄX¯Ãs¡´ #· ø Ï ‘ · T &É j · ÷ ´&É T s¡ e ÷ø±+‘· s êe⁄. XÊ´eT\ –HÓïì+&Ü |òü\Vü‰sê\T ô|≥Tº≈£îì yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ì ≈£Ls√Ãu…≥Tº≈î£ ì ø=dü] ø=dü] #˚‹ø£+~dü÷+Ô ~. ªª@$T{ÀjYT ˙ e´eVü‰s¡+? H˚qT eTT+<˚ #Ó|Œæ yÓfi≤fl>±... n‘·qT e÷ ø£+ô|˙˝À #˚s¡uÀ‘·Tqï ñ<√´– nì. n<˚ < √ ã+<Û ä T e⁄\u≤“sTTì ˝≤*düTqÔ ï≥Tº á sê#· eTsê´<ä˝$Ò T{Ï!μμ nì nHêï&ÉT. n‘·&ç >=+‘·Tì $qï+‘·H˚ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T¢ #·|⁄ü Œq ˝Ò∫ ì\TÃHêï&ÉT. ªªá Äu≤“sTT >∑T]+∫ MTøÏ|⁄ü Œ&˚ ‘Ó*dæq≥T¢+~! Hê≈£î eTT+<˚ ‘Ó\Tdü+&û!μμ n<Ó˝≤>∑qï≥Tº #·÷kÕ&ÉT s¡e÷ø±+‘Y ÄX¯Ãsê´ìï eTTK+˝À #·÷|ædü÷Ô. ªªyÓTTH=ïø£kÕ] q&çs√&ÉT¶ eT<Ûä´ MπsX¯*+>∑+ bÕs¡Tÿ
<ä>sZ∑ ¡ H˚qT rdüTø¬ [flq ø±s¡T Ä–b˛sTT+<äì #ÓbÕŒHê!μμ ªªne⁄qT #ÓbÕŒe⁄. n+‘˚ø±<äT, ø±s¡T Á≥ãT˝Ÿ Çe«&Üq ìsêàqTwü´ Á|ü<˚X¯+˝À ∫≈£îÿ≈£îb˛j·÷ eHêïe⁄. nsTT‘˚ Ç|ü⁄Œ&˚$T≥+≥?μμ ªªn|ü ⁄ Œ&˚ e TsTT+<ä + fÒ , $T≥º e T<Û ë ´Vü ≤ ï+ ø±e{≤q #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ ˇø£ÿ≥+fÒ ˇø£ÿ Ä{À]øå± ≈£L&Ü ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . #˚ùd~ ˝Òø£ ˇø£ yÓT\Æ T es¡≈L£ q&É#T· ≈£î+≥÷ ôV≤’ s√&ÉT¶ »+ø£Hå é e<ä≈› î£ e∫à n≥T>± yÓfi¯SÔqï Äغd” ãdüT‡ì Ä|æ, @<√ ˇø£ $<Ûä+>± mπøÿkÕqT. mπøÿj·T&ÉyÓTÆ‘˚ mπøÿkÕqT ø±ì, ˝À|ü\ ¬ø[flq ‘·sê«‘· Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~ Hê nedüúμμ. @yÓTÆ+<ä qï≥Tº #·÷kÕ&ÉT s¡e÷ø±+‘·sêe⁄. ªªÇ+πøeTT+~? ãdüT‡ ì+&ÉT >∑]“¤D°˝≤ ñ+~. ndü˝Ò Hê~ ø=+#Ó+ ˝≤e⁄ X¯Øs¡+. n+<äT˝À yÓTÆ\T <ä÷s¡+ q&É∫ e#êÃqT. ãdüT‡ ≈£î<äT|ü⁄\≈£î #ÓeT≥\T $eØ‘·+>± |ü≥Hº ês¡+_Û+#êsTT. ì˝ÀÃe&É+ j·TeT j·÷‘·q+>± ‘·j÷· s¡sTT+~. n|üŒ{Ïø° dæ>T∑ Z $&ç∫ Ç<äs› T¡ eTT>∑T]Z yÓ’|ü⁄ nuÛÑ´]ú+|ü⁄>± #·÷kÕqT ≈£L&ÜqT, eTqdüTqï eTVü‰sêC…e¬s’Hê eTT+<äT≈£î e∫à d”{ÏkÕÔ&˚yÓ÷qì. Hê MT<ä ˇ≥Tº! ˇø£ ÿ &É + fÒ ˇø£ ÿ &ç ø Ï Ä ‘· \ +ù| sê˝Ò < ä q Tø√+&ç . á ˝À|ü \ ‘· \ ‹s¡T>∑T‘·Tqï ≥¢ì|æ+#·kÕ–+~. n|ü⁄Œ&û nu≤“sTT mø£ ÿ DÏ í + ∫ Hê |ü ] dæ ú ‹ >∑eTì+#ê&√ >±ì, ‘·q d”≥Tì U≤∞ #˚dæ, nø£ÿ&É eTs=ø£s=∫à d”≥Tì n|üŒq+>± ÄÁø£$T+#·Tø√≈£î+&Ü ‘·q u≤´>∑Tì n+<äT˝À ñ+∫, qqTï rdüTø¬ [fl n+<äT˝À ≈£Ls√Ãu…{≤º&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT H˚H=ø£ e÷≥ HêïqT. ªª<Ûäq´yê<ë\T u≤ã÷!μμ nì. <ëìøÏ á nu≤“sTT @eTHêï&√ ‘Ó\TkÕ+&û! ªªMTs¡T e÷ neTàe+{Ï yês¡T. MTs¡T Hê≈£î Äosê«<ä+ Çyê«˝Ò>±˙, <Ûäq´yê<ë\T #Ó|üŒ ≈£L&É<ä+&û!μμ nì. Hê >∑T+&Ó #Ós¡TyÓ’ b˛sTT+<ä+fÒ qeTà+&ç. ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ ô|’¬ø‹Ô Ç+πø<√ nHê\ì |æ+∫+~. á ≈£îÁsê&ç Äj·TTwü߸ ‘·–Z b˛‘·T+<äì }s¡≈î£ +&çb˛j·÷qT. á nu≤“sTTøÏ MT ø£+ô|˙˝À ñ<√´>∑$T∫à #ê˝≤ eT+∫ |üì #˚kÕs¡+&û! ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ MTs¡T á nu≤“sTTøÏ eT+∫ #˚j·T&É+ ˝Ò<Tä , MT≈£î MTπs eT+∫ #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡T!μμ n+~ XÊ´eT\. Çø£ @+ #ÓbÕŒ˝À ‘Ó*j·Tø£ s¡e÷ø±+‘Y uÛ≤s¡´ yÓ’|ü⁄ #·÷dü÷Ô+&ç b˛j·÷&ÉT. ‘·&çdæq ø£fi¯fl‘√ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡Tì¢ Äràj·T‘·‘√ #·÷dü÷Ô Áù|eT>± n‘·&ç #˚‹øÏ \&É÷¶ Ç∫Ã, ‘ê>∑&ÜìøÏ eT+∫ ˙fi¯fl >±¢düT n+~dü÷Ô+~ XÊ´eT\. y˚>∑T\>∑T+≥ yÓ+ø£fÒX¯«πs¢yÓ÷ n≥÷ Ç≥÷ ‘·\‹|üŒ≈£î+&Ü ˇø£yÓ’|ü⁄ ‹+≥÷H˚ eTs=ø£ yÓ’|ü⁄ Ä Ç+{Ï π>≥T yÓ’|ü⁄ Ä‘·è‘·‘√ #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT— nbÕsTT+≥TyÓT+≥T Äs¡¶s¡T ø√dü+...
<ë] BbÕ\T
` •esê+
‘·e÷cÕ ø√dü+ #·<eä &É+ ø°Då dÏ Tü qÔ ï <äX˝¯ À á ˇ]kÕ‡ <ä+|ü‘T· \T $\ø£Då e÷s¡sZ |ü{≤ºsT¡ . X¯‘ê_› $TÁXÊ, nø£j å TY söÁ‘êjYT nH˚ á »+≥ |ü⁄düøÔ ±\T #·~y˚ n\yê≥TqT ô|s#·&ÜìøÏ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ns‘·{≤ |üs¡´{ÏdüTÔHêïs¡T. πøe\+ |ü⁄düÔø±\MT~ Áù|eT‘√H˚ yês¡T ‘·eT ñ<√´>±\qT $&ç∫ ô|{≤ºs¡T. <˚X¯+˝À Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ |ü⁄düÔ ø±\T ns<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+ ø√dü+ yês¡T dü+#ês¡ |ü⁄düøÔ £ |Á <ü sä Ù¡ q\T ÁbÕs¡+_Ûs∫, <˚X+¯ ns‘·{≤ Á|üj·÷DÏdüTÔHêïs¡T. ‘·eT dü+#ês¡ Á>∑+<∏ë\j·T+‘√ ªuÛ≤s¡‘· e÷ eT]s‘· #·<äTe⁄`2015μ ù|]≥ eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ 20 sêÅcÕº\T |üP]Ô#˚j·÷\H˚ dü+ø£\Œs‘√ yês¡T nœ\ uÛ≤s¡‘· |üs¡´≥q #˚|ü{≤ºs¡T.
ˇ]kÕ‡˝Àì
ø√sê|ü⁄{Ÿ –]»q õ˝≤¢˝À |ü⁄døÔü ±\ dü+#·T\qT yÓ÷düT≈£îì q&ÉT#·T≈£îs≥÷ yÓ[fl, }s¡÷sê ãVæ≤s¡+>∑ Á|ü<˚XÊ˝À¢ |ü⁄düÔø£ Á|ü<äs¡Ùq\T ìs¡«Væ≤s#·&É+‘√ Ç~ yÓTT<ä˝…’s~. yê] $TÁ‘·T\T ø=s‘· kıeTTàb˛>∑T#˚dæ ˇø£ bÕ‘· e÷s¡T‹ z$Tï yêVü≤q+ ø=q&ÜìøÏ kÕj·T|ü&É&É+‘√ yês¡T Á>±e÷˝À¢, q>∑sê˝À¢ |ü⁄düÔø±\T Á|ü<ä]Ùdü÷Ô ˇ]kÕ‡ ns‘·{≤ Á|üj·÷DÏs#ês¡T. ªªˇ]kÕ‡˝Àì yÓTT‘·Ôs 30 õ˝≤¢˝À¢ |ü⁄düÔø±\T Á|ü<ä]Ùdü÷Ô y˚TeTT10y˚\ øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ Á|üj÷· DÏs#ês. eT]s‘·eT+~˝À |ü⁄døÔü £ |üsƒ¡Hêìï Áb˛‘·‡Væ≤s#·&ÜìøÏ, #·<äe&É+˝À e#˚à Äq+<ëìï yê´|æ Ô #˚ j · T &ÜìøÏ y˚ T $T|ü &É T ÄdüøøÔÏ s£ y¡ TÓ qÆ |ü\T ø±s¡´Áø£e÷\qT ìs¡«Væ≤düTHÔ êïsμμ n+{≤s¡T á »+≥. Á|üdüTÔ‘· |üs¡´≥q˝À uÛ≤>∑+>± ñ∫‘· Á>∑+<∏ë \j·T+ ø£*–q yê´qT˝À yêfi¯ófl Á|üj·÷DÏkÕÔs¡T. ø=H˚yê]øÏ nìï|ü⁄düÔø±\MT<ë 20 XÊ‘·+ sêsTTr Çdü÷Ô n~ |ü⁄düøÔ ±\ <äTø±D+˝≤ ~«bÕÁ‘ê_Ûqj·T+ #˚k˛Ôs~. ªªÁ|ü‹#√{≤ eT]ìï |ü⁄düøÔ ±\T #·<eä &ÜìøÏ Á|ü»\qT Áb˛‘·‡Væ≤s∫, Áù|πs|üD Çe«>∑\eTì e÷ $XÊ«dü+. |ü⁄düÔø±\+fÒ bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø±\T, $<ë´
dü+ã+<Ûä |ü⁄düÔø±\ì ø±<äT, e÷ ñ<˚›X¯´s ø£<∏ä\ |ü⁄düøÔ ±\Tμμ n+{≤s¡T. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î yê] |üs¡´≥q, á @&Ü~˝À yês¡T @$T kÕ~Ûs#ê\ì Ä•düTÔHêïs√ X¯‘ê_›, nø£ å j Y T \T eTTU≤eTTœ˝À yÓ \ ¢ & ç + #ês¡ T . Ä $X‚cÕ\T.... á Á|üj·T‘êïìøÏ $TeTà*ï Áù|πs|æs∫q~ @$T{Ï? #ê˝≤ ø=~›eT+~ ≈£L&Ü bÕsƒ´¡ |ü⁄düøÔ ±\T, b˛{° |üØø£å\ |ü⁄düÔø±\T $TqVü‰ |ü⁄düÔø±\T #·<äe&É+ ˝Ò<äqï~ dü‘·´s. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À eTVü‰ q>∑sê\‘√ düVü‰ mø£ÿ&Ü ‘·–qìï Á>∑+<∏ë\j·÷\T, |ü⁄düÔø±\ <äTø±D≤\T ˝Òeqï~ eTs√ dü‘·´s. ø±ì ø±s¡¢ <äTø±D≤\T, düsT¡ ≈£î\ <äTø±D düeTT<ëj·÷\T, uÛÀ»q XÊ\\T ñHêïsTT. düTBs¡øÈ ±\+>± ñqï düe÷»+>± eTq≈£î Äq+<ä+ ø√dü+ #·<äe&É+ #ê˝≤ eTTK´s nH˚ Ä˝À#·q ˝Òø£b˛e&É+. e÷s¡Tÿ\ dü+bÕ~#· &ÜìøÏ, ñ<√´>±\T dü+bÕ~s∫, J$‘·+˝À eT]ìï ø=qe#·Ãì, eTq+ bÕsƒ´¡ |ü⁄düøÔ ±\MT<ä m≈£îÿe <äèwæº ô|&É‘ês. ø±ì Á|ü|ü+#·+ ns‘·{ÏqTs&ç ø£<∏ä\qT #·<eä &ÉyT˚ me¬sH’ ê dü+bÕ~s#·Tø√>∑\ ndü˝q’… $<ä´. eTq #·T≥÷º ñqï Á|ü|ü+#êìï ns¡ús#˚düTø√&ÜìøÏ eTq+ eT]ìï |ü⁄düÔø±\T #·<äyê*. Çs‘· Bs¡øÈ ±\+ s√&ÉM¢ T<ä ì\ã&É≥+ ns‘· ‘˚*øπ s ø±<äT. m˝≤ ñs&É>\∑ T>∑T‘·THêïs¡T,<ëìøÏ Áù|s¡D$Ò T{Ï? |ü⁄düøÔ ±\ MT~ Áù|eT. nìï#√{≤¢ Çsø± Çsø± #ê˝≤ eT+~ì ø£*dæ yê]‘√ |ü⁄düøÔ ±\T #·~$s#·>\∑ eTH˚ ã\yÓTÆq e÷ qeTàø£+. á Á|üj·T‘·ïs˝À Ç|üŒ{Ïes¡≈£î MT≈£î m<äT¬s’q düyêfi‚fl$T{Ï? bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø±\≈£î $Ts∫ $T>∑‘ê |ü⁄düÔø±\T #·<eä &É+ ms‘· eTTK´yÓ÷ ns¡sú #˚dTü ø√˝Òì Á|ü»\ ‘√H˚ m\¢|ü&É÷ ô|<ä› düeTdü´. eT+∫ e÷s¡Tÿ\ MT<ä <äèwæº ô|fÒº ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T düVü≤»+>± yê] |æ\¢\ø√dü+ ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø±\T
ø=q&ÜìøÏ Çwü|º &ü sÉ T¡ . á MTs¡T <äTø±D+ ÁbÕs¡+_Ûs∫q|üŒ{Ï ˇø£ kÕ<Ûës¡D s√E >∑T]s∫ $e]s#·+&ç? ms<äs¡T á Á>∑+<∏ë\ j·÷ìï dü+<ä]Ùs#ês¡T? e÷ yêVü≤q+ ì\T|ü⁄ø√&ÜìøÏ e÷≈£î düú\+ <=]øÏ‘˚ #ê\T. y˚Ts »q+ ø√dü+ <ëìï ‘Ó]#˚kÕÔs. y˚TeTT yÓ[flq Á|ü‹#√{≤ e÷≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ düŒs<äq ø£ì|æk˛Ôs~. #ê˝≤ eT+~ |ü⁄düÔø±\qT #·÷&ܶìøÏ ekÕÔs¡T. yê{Ï˝À¢ yÓ‘·T≈£îÿs{≤s¡T, #·<äTe⁄‘ês¡T, |ü⁄düøÔ ±\qT ø=s{≤s¡T ≈£L&Ü. n‘·T´‘·ÔeT düŒs<äq mø£ÿ&Óø£ÿ&É \_Ûs∫s~? ‘Ó\+>±D˝Àì KeTàs õ˝≤¢˝À e÷≈£î kÂVü‰Ás¡› kÕ«>∑‘+· \_Ûs∫s~. nø£ÿ&ç q÷´ msê bÕsƒX¡ Ê\˝À eT÷&ÉT s√E\THêïs. y˚˝≤~ eT+~ |æ\¢\T |ü⁄düÔø±\T #·<äe&ÜìøÏ |ü⁄düÔø±\ ã+&ç e<ä›≈£î e#êÃs¡T. |ü⁄düÔø±\T ø=Hêïs¡T ≈£L&Ü. eT∞fl eT∞fl >∑Ts¡T#Ô d˚ Tü ø√<ä–q dü+|òTü ≥q >∑T]s#˚<H’Ó ê #ÓbÕÔsê! Á|ü‹s√p eT]Ãb˛˝Òì<˚. Áø=‘·Ôyê]ì ø£\TdüT ø√e&É+, Áø=‘·Ô düú˝≤\qT #·÷&É&É+ ‘·~‘·sê\T. nsTT‘˚ eTqTwüT\T ‘·eT #·T≥÷º ñqï Á|ü|ü+#êìï m˝≤ HêX¯q+ #˚düTÔHêïs√ #·÷&Ü*‡ sêe&É+ $#ês¡ø£s¡+. |ü⁄düÔø±\T #·<äe&É+ <ëìï e÷s¡TdüTÔs <äì, eTq Vü≤è<äj·÷\qT, eTqdüT‡qT, Ä‘·àqT ‘Ós¡TdüTÔs<äì e÷ ÄX¯. Á‹X¯SsY, Hê>∑søY √sTT˝Ÿ e+{Ï nkÕ<Ûës¡D ÁbÕs‘ê˝À¢ ≈£L&Ü MTs¡T Á|üj·÷DÏs#ês¡T. Ç˝≤+{Ï ∫qï ∫qï ÁbÕs‘ê˝À¢ düŒs<äq\T m˝≤ ñHêïsTT? ∫qï q>∑sê\≈£î, Á>±e÷\≈£î ≈£L&Ü b˛e&Üìï y˚Ts ø√s¡T≈£îs{≤s. |ü⁄düøÔ ±\T ns<ä]ø° nH˚~ e÷ qeTàø£+. eT+∫ |ü⁄düøÔ ±\T nìï#√{≤¢ Á|ü»\s<ä]ø° ns<äTu≤≥T˝À ñs&Ü*. Ç˝≤s{Ï #√≥¢ Á{≤|òøæ C˘ ≤s ‘·≈£îÿe>± ñs&É&Üìï ≈£L&Ü y˚Ts >∑eTìs#ês. n~ e÷≈£î #ê˝≤ kÂ\uÛÑ´+>± ñ+≥T+~. eT]+‘· düŒ+<äq ñ+≥T+~.
18 p˝…’, 2016
35
<ë] BbÕ\T MT n_Ûe÷q |ü⁄düÔø±˝Ò$T{Ï? X¯‘ê_› : Vü≤q‡<ë kÂy˚sÁ<äXK‚ sY s¡#q· ( ‘The Adivasi will Not Dance’) ªÄ~yêd”\T Hê≥´s #˚j·Ts¡Tμ nH˚~ Ç{°e* Hê n_Ûe÷q |ü⁄düÔø£+. nø£åjYT : Ä\“sYº πøeTdt sêdæq (‘The Outsider’) μãj·T{Ïyê&ÉTμ m|üŒ{Ïø° Hê n_Ûe÷q |ü⁄düøÔ +£ . MT≈£î \øÏå‘· bÕsƒ¡≈£î\T ñHêïsê? ns<äs¡÷ e÷ bÕsƒ¡≈£î˝Ò. e÷s¡TeT÷\ e˝…¢ ≥÷s¡T˝À ñqï n‘·´s‘· ìs¡Tù|<ä ¬s’‘·T≈£î ≈£L&Ü |ü⁄düÔø£+ #·÷ùds<äT≈£î neø±X¯+ ø£\>±*. ø=q>∑\ kÕeTs¡ú´s ñs&Ü* nH˚<˚ e÷ ñ<˚›X¯´+. MT \øå±´˝À¢ Ç|üŒ{ÏøÏ dü+<ä]Ùs∫q ÁbÕs‘ê˝Ò$T{Ï? Ç|üŒ{ÏøÏ y˚TeTT ˇ]kÕ‡, #·rÔdt>∑&Ûé, ‘Ó \ +>±D, nsÁ<Û ä Á|ü<˚XŸ, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, øπ s¡fi¯ sêÅcÕº\qT dü+<ä ]Ù+#ê+. Á|üdüTÔ‘·+ ø£sêï≥ø£ sêh+ dü+<ä]ÙdüTÔHêïs. Ä ‘·sê«‘· >√yê yÓfi≤Ôs. eTVü‰sêh, eT<Û´ä Á|ü<X˚ Ÿ, >∑T»sê‘Y, sê»kÕúH,é Vü≤sê´Hê, |ü+C≤uŸ, ñ‘·sÔ ê K+&é, ~©¢, ñ‘·sÔ Á¡ |ü<X˚ Ÿ, _Vü‰sY, C≤s¡+â &é, |ü•ÃeT u…s>±˝Ÿ sêÅcÕº\≈£î ≈£L&Ü yÓfi≤Ôs. m˝≤s{Ï |ü⁄düøÔ ±\qT MTs¡T rdüTø¬ fi¯ósÔ {≤s¡T? eT<Û´ä eT<Û´ä ˝À mìï |ü⁄düøÔ ±\qT eTs¡˝≤ uÛØÑ Ô #˚dTü sÔ {≤s¡T. #ê˝≤ m≈£îÿeeT+~ |ü⁄düÔø±\T ø=qs¡T. ø£qTø£ eT<Ûä´eT<Ûä´˝À eT∞fl uÛÑØÔ #Ój·÷´*‡q nedüs¡+ ø£\>∑˝Ò<äT. ˇø£y˚fi¯ nedüs¡+ nsTT‘˚ <ë]˝À ñqï Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô\ qTs&ç rdüTø=s{≤s. MT≈£î uÛÀ»q+, edü‹ m˝≤ düeT≈£Ls¡TÃ≈£î+{≤s¡T. eTØ eTTK´s>± e÷s¡TeT÷\ ÁbÕs‘ê˝À¢ m˝≤ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+~? n~ #ê˝≤ nìj·T‘·+. uÛÀ»q+, edü‹ $wüj·T+˝À y˚Ts Ç|üŒ{Ï es¡≈£î n<äèwüºes‘·T\+. á |üs¡´≥q˝À e÷≈£î eT<䛑·T Çe«&ÜìøÏ #ê˝≤ eT+~ eTTs<äT≈£î e#êÃs¡T. yêfi¯fl Á>±e÷˝À¢ |ü≥ºD≤˝À¢ e÷≈£î Ä‹<∏ä´s Çe«&ÜìøÏ yês¡T eTTs<äT≈£î e#êÃs¡T. yêfi¯fl Çfi¯¢˝À Ä‹<∏ä´s Ç∫à Áù|eT‘√ ‹ì|æs#ês¡T. yês¡+<ä]ø° y˚TyÓTs‘√ ø£è‘·E\„ +. á Á|ü j · T ‘êïìøÏ ì<Û ä T \T m˝≤ dü e T≈£ L s¡ T à ≈£îs≥THêïs¡T? Ç~ #ê˝≤ Ks¡TÑ√ ≈£L&çq |üs¡´≥q. e÷ ã+&ç˝À ñqï |ü⁄døÔü ±\˙ï n$TàHê ≈£L&Ü <ëìø√dü+ y˚Ts ô|{Ϻq ô|≥Tºã&ç sê<äT. |ü⁄düÔø±\ s¡÷ù|D≤
ªªÄ˝À#·q\T, n_ÛÁbÕj·÷\T Ä#·s¡D>± |ü]D $Ts∫q|ü&ÉT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ |ü]es¡qÔ $ø£ddæ Tü sÔ ~μμ. nø£så +¡ eTTø£ÿ sêø£b˛sTTHê nHê´j·÷ìøÏ nÁø£e÷ìøÏ m<äTs¡Tì*Ã, Væ≤e÷#·˝ŸÁ|ü<˚XŸ sêhs˝À dæsöàsY õ˝≤¢˝À |üsê´es¡D≤ìøÏ rÁeqwüºs yê{Ï\¢CÒdüTÔqï yÓTÆìs>¥ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT n&ÉT¶≈£îqï øÏsÁø°<˚$ Á|ü|ü+#·kÕúsTT |üsê´es¡Dy˚‘·Ô>± m~>±s¡T. ‘·q b˛sê≥Áø£eT+˝À ÄyÓT yÓTÆìs>¥ j·T»e÷qT\qT ø√s¡Tº≈£î á&ÜÃs¡T. eTq˝À #ê˝≤ eT+~øÏ @<√ ˇø£ $XÊ«dü+‘√, Ä˝À#·q‘√, ˝Ò<ë dü\ú +‘√ #ê˝≤ ã\yÓTÆq nqTã+<Ûä+ ñs≥Ts~. ø=~› eT+~ e÷Á‘·+ á dü+ã+<Ûëìï m\¢ø±\+ ì\T|ü⁄≈î£ s{≤s¡T. n˝≤ ‘·q »qàdüú*, <ëì |üsê´es¡D+‘√ >±&ÛÉyÓTÆq nqTã+<Ûä+ ø£*– ñqïyê]˝À øÏsÁø°<˚$ ˇø£s¡T. ÄyÓT 1925˝À Væ≤e÷#·˝ŸÁ|ü<˚XŸ˝Àì |òüT{≤Hé Á>±eT+˝À »ìàs#ês¡T. @fi¯fl‘·s¡ã&ç ‘·qõ˝≤¢˝À |üsê´es¡D $∫ä‹Ô $düÔè‘·+ ø±e&Üìï ÄyÓT >∑eTìs#ês¡T. øÏsÁø°<˚$ ˇø£ ù|<ä ≈£î≥Tsã+˝À »ìàs#ês¡T. ÄyÓT ‘·+Á&çøÏ e´ekÕj·Ty˚T JeHê <Ûës¡+. u≤\´s˝À ÄyÓT ≈£L©>± |üì#˚dæs~. 14 @fi¯fl ej·TdüT˝À ÄyÓT≈£î XÊ´eTTsêyéT nH˚ yÓ{#ºÏ êøÏ] <ës¡ T ‘√ $yêVü ≤ yÓ T Æ s ~. Ä ‘·s¡Tyê‘· 22e @≥ $<Ûäesê˝…’q, ÄyÓT bı≥º>∑&Ée&É+ ø√dü+ bÕ]X¯ó <ä ∆ ´ ø±]à≈£ î sê˝… ’ s ~. #· < ä e &É + sêj·T&É+≈£L&Ü #˚‘·>±ì ÄyÓT |üsê´es¡D+ >∑T]s∫, n&ÉT¶ n<äT|ü⁄ ˝Ò≈î£ s&Ü kÕ>∑T‘·Tqï yÓTìÆ s>¥ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ e\¢ |üsê´es¡D≤ìøÏ yê{Ï\T¢‘·Tqï eTT|ü >∑T]s∫ kÕe÷q´ Á|ü»\qT #Ó’‘·q´|üs¡∫, Ä düeTdü´\qT ˝ÒeHÓ‘êÔs¡T. dæeTÚsY õ˝≤¢˝À düTqï|ü⁄sêsTT ‘·e«ø£+ #ê˝≤ ô|<ä› yê´bÕs¡+. eTØ eTTK´s>± 1985˝À &É÷Hé˝Àj·T ø±«Ø\ ã\ e+‘·|ü⁄ eT÷dæy˚‘· ‘·s¡Tyê‘· Ç~ eTØ m≈£îÿyÓ’s~. ø±«Ø\ $düèÔ ‹‘√ »\ eqs¡T\T ø£\Twæ‘e· Tj·÷´sTT. e´ekÕj·T uÛÑ÷eTT\T kÕs¡V”≤q+ ø±>±, n≥M ÁbÕs‘ê\T ≈£î∫s#·T≈£î b˛j·÷sTT. kÕ<Ûës¡D $<ä´≈£î ˚ , H√s¡T $|æŒ |üsê´es¡D≤ìøÏ Harper Collins India, Pan MacMillan In- ≈£L&Ü H√#·ì øÏsÁø°<$ dia, and Parragon Books India nH˚ yÓTì Æ s>¥ e\¢ »s¡T>∑T‘·Tqï Vü‰ìì m\T¬>‹Ô #ê{≤s¡T. eTT>∑TZs¡T ô|<ä› Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô\T eT<䛑·T ÇdüTÔHêïs¡T. n˝≤ Á|ü»\qT #Ó’‘·q´es¡#·&É+˝À eTTK´ X¯øÏÔ>± 36
18 p˝…’, 2016
ì*#ês¡T. Á|ü»\qT #Ó’‘·q´|üs¡#·&É+‘√ kÕúìø£+>± ÄyÓT ‘·q b˛sê{≤ìï ÁbÕs¡+_Ûs#ês¡T. ns‹eT+>± z kÕúìø£ dü«#·Ãs¤ <ä dü+düú kÕj·T+‘√ 1987˝À dæe÷¢ ôV’≤ø√s¡Tº˝À z Á|üC≤Á|üjÓ÷»q yê´»´s (|æ˝Ÿ) ‘Ó#êÃs¡T. u≤<Û´ä ‘ês¡V≤æ ‘· yÓTìÆ s>¥ ìs¡«Væ≤düTqÔ ï 48 eT+~ j·T»e÷qT\≈£î e´‹πsø£+>± á yê´»´s q&ç∫s~. <ëìøÏ ‘·–q düŒs<äq \_Ûs#·øb£ ˛e&É+‘√ ÄyÓ T H˚ s ¡ T >± dæ e ÷¢ yÓ [ fl ôV’ ≤ ø√s¡ T º m<ä T ≥ 19s√E\bÕ≥T ìsêVü‰s¡ Bø£å ìs¡«Væ≤s∫s~. ÄyÓT b˛sê≥+ $»j·Te+‘·yTÓ sÆ ~. ø=s&É\qT ù|\Ã&Üìï, >∑qT\ ‘·e«ø±ìï |üP]Ô>± ì*|æ y˚dü÷Ô ôV’≤ø√s¡Tº ùdº ñ‘·Ôs¡T«\T C≤Ø#˚dæs~. πødüT ‘·s¡Tyê‘· düTÁ|”s ø√s¡T≈º î£ yÓ[fls~. ø±ì øÏsÁø°<$˚ ÁbÕs¡+_Ûs∫q >=|üŒ ø±s¡D+ ìs√~Ûs#·˝Òì~. düTÁ|”sø√s¡Tº ìs¡íj·T+ ≈£L&Ü 1995˝À ÄyÓT≈£î nqT≈£L\+>± e∫Ãs~. Á|üeTTK |üsê´es¡Dy˚‘·Ô>± ns‘·sê®rj·T ñ<ä´eT düe÷»+ ÄyÓTqT >∑T]Ôs∫s~. 1995˝À ;õs>¥˝À »]–q ns‘·sê®rj·T eTVæ≤fi≤ dü<ädüT‡≈£î ÄyÓTqT ÄVü‰«ìs #ês¡T. nø£ÿ&É ÄHê{Ï ÁbÕs¡+uÛÑ ø±s¡´Áø£ eT+˝À CÀ´‹ Á|ü»«\q+ #˚jT· eTì Væ≤\¢Ø øÏs¢ ≥Hé øÏsÁø°<˚$ì ø√]s~. ªs¡a≤˙‡ø° sêDÏ \ø°åàu≤sTT Åd”Ô X¯øÔÏ |ü⁄s¡kÕÿs¡+μ‘√ 1999˝À ÄyÓTqT dü‘ÿ· ]s#ês¡T. øÏsÁø°<˚$ nCÒj·T jÓ÷<ä∆. ÄyÓT J$‘·+˝À #ê˝≤ ø±\+ >∑&ç|æq dü+Á>∑Vü≤ Á>±eT+˝À &çÁ^ ø±˝Òõì ÁbÕs¡+_Ûs#ê\ì ≈£L&Ü ÄyÓT ñ<ä´eT+ q&çbÕs¡T. 2006˝À »]–q Ä ø£fi≤XÊ\ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ≈£L&Ü ã\yÓTÆq \ø£å´s‘√ kÕ–q ÁøÏj·T\˙ï $\ø£Då ‘·qT düèwækº ÕÔjT· ì ìs¡÷|æs∫s~. ‘·q 82e @≥ ÄyÓT 2007˝À eTs¡DsÏ #ês¡T. Á|üX+¯ kÕs¡ΩyTÓ qÆ J$‘êìï >∑&ç|æq ÄyÓT #Ó’‘·q´|ü⁄ n&ÉT>∑TC≤&É\T $T–* ñHêïsTT.
` ~ u…≥sY Çs&çj·÷ k»q´s‘√
u≤\´+
` nq÷sê<Ûä
Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡ qT+&ç 6 ` 7 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡ es¡ ≈£L |æ\¢\T ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ z|æø≈£ î£ |üØø£å |ô fÒ˝º ≤+{Ï |Á Xü ï¯ \T n&ÉT>∑T‘·÷+{≤s¡T. Ä ej·TdüT˝À |æ\\¢ ˝À |ü]o\Hê X¯øÔÏ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. n+<äTe\¢, Á|ü‹ $wüj·÷ìï ‘Ó\TdüTø√yê\qï õC≤„dü, Ä˝À#·q Äs¡+uÛÑeTe⁄‘êsTT. |æ\¢\ Á|üX¯ï\T ∫≈£îÿ Á|üX¯ï˝≤¢>± ñ+{≤sTT ˇø=ÿø£ÿkÕ]. yê] Á|üX¯ï \≈£î düe÷<ÛëHê\T yê]øÏ ns¡eú Tj˚T´ $<Û+ä >± #Ó|Œü ˝Òø,£ yê]MT<ä $düT≈£îÿì ne‘·\≈£î |ü+|ù dü÷+Ô {≤s¡T |ô <ä\› T. ‘·+&Á ç |ù |üsT¡ #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄Œ&√, ‘·*¢ |üì e‹Ô&ç˝À ñqï|ü⁄Œ&√ |æ\¢\T Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑T‘·÷+fÒ, $düT≈£Lÿ+≥÷ ne‘·\≈£î |ü+ù|kÕÔs¡T ô|<ä›\T. n~ #ê˝≤ bıs¡bÕ≥T.
Ä ej·TdüT‡ |æ\¢\˝À n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&˚ Ä˝À#·Hê
<Û√s¡DÏ Äs¡+uÛÑeTe≥y˚T ø±ø£ Á|ü‹ $wüj·÷ìï ì•‘·+>± |ü]o*+#·&É+, nìï $wüj·÷\q÷ ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ ≈£î‘·÷Vü≤\+ ø£\T>∑T‘·T+~. n˝≤ ∫Hêïs¡T\T ‘·eT eTqdüT‡˝À @s¡Œ&çq dü+<˚Vü‰\ ìeè‹Ô ø√dü+ ô|<ä›\ e<ä›≈£î ekÕÔs¡T. ìC≤ìøÏ Ä $wüj·T+ n_Ûq+~+#·<ä–q~. yê]˝À e÷qdæø£ m<äT>∑T<ä\ Äs¡+uÛÑeTsTT+<äì ô|<ä›\T Á>∑Væ≤+∫ |æ\¢\ dü+<˚Vü‰\qT zs¡TŒ‘√ rs¡Ã&É+ e\¢, yê]˝À Ä˝À#·q\T, e÷qdæø£ $ø±dü+ ô|+bı+<äT‘êsTT. |æ\¢\T ø=ìï Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑T‘·÷+fÒ, yê{ÏøÏ »yêãT @ $<Ûä+>± #Ó|æŒ yê] dü+<˚Vü‰ ìeè‹Ô #˚j÷· ˝À ‘Ó*j·Tø£ yê]MT<ä ø£dTü s¡T≈£î+{≤s¡T. ªnìï $wüj÷· \T ˙πø ø±yê˝≤? n$ ô|<äy› êfi¯fl $wüj÷· \T, ∫qï |æ\¢\T ‘Ó\TdüT≈£îH˚ $wüj·÷\T ø±e⁄μ nì yê]ì ∫qï ãT#·TÑês¡T. ì»y˚T, |æ\¢\ ø=ìï Á|üX¯ï\T ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ø=s¡T≈£î&ÉT |ü&Ée⁄. yê] dü + <˚ V ü ‰ \qT m˝≤ rsêÃ\qïB ˇø√kÕ] düeTdü´>±H˚ ø£ì|ædüTÔ+~. n≥Te+{Ï düeTj·T+˝À yê]ì $düTø√ÿ≈£î+&Ü |æ\¢\ eTqdüTqT y˚πs
$wüjT· +ô|ø’ Ï rdüTø¬ fi‚fl Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· e#·TÃ. |æ\\¢ T n‹ ‘· « s¡ > ± y˚ π s $wü j · T +˝ÀøÏ e#˚ à kÕÔ s ¡ T . ªô|<ä›yês¡sTT #·<äTe⁄≈£î+fÒ Ä $wüj·÷\˙ï MTs¡T #·øÿ£ >± ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘ês¡Tμ nì yê]ì dü+‘·è|æÔ |üs¡#ê*. ‘·©¢, ‘·+Á&û ‘êeTT n&ç–q dü+<˚Vü‰\T rs¡Ã&É+ ˝Ò<äqï Ä˝À#·q, nqTe÷q+ yê] eTqdüT‡˝À @s¡Œ&É≈£î+&Ü #Ój·÷´*. ˝Ò<ë ôd’Hé‡ |üs¡+>±, yÓ’C≤„ìø£|üs¡+>± yê]øÏ uÀ<Ûä|üs¡Tdü÷Ô+fÒ, Ä $wüj·÷ìï ns¡ú+ #˚düTø√˝Òì ∫Hêïs¡T\T ‘·eT nqTe÷Hê\≈£î eTqdüT‡˝À+∫ ‘=\–+#˚kÕÔsT¡ , ˝Ò<ë ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· eTq+ #·<äTe⁄≈£îì ‘Ó\TdüT ≈£î+{≤eTT, nqT≈£î+{≤s¡T. |æ\\¢ T ‘·eT dü+<˚V‰ü \qT ô|<ä\› ≈£î #Ó|Œæ q|ü⁄Œ&ÉT, yê]ì |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü, yê]MT<ä $düT≈£îÿì, ªª#·<äTe⁄ ‘·|üŒ, Ç‘·s¡ $wüj·÷\T, nqedüs¡|ü⁄ dü+>∑‘T· \T n˙ï ˙πø ø±yê*. Hê |üìøÏ n&ÉT¶ ‘·>\∑ ≈£îμμ n+fÒ |æ\¢\T }s¡Tø√s¡T. ô|<ä›\T ‘·eT Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëHê\T #Ó|Œü q|ü⁄Œ&ÉT, Ç‘·sT¡ \ <ë«sê yê{Ïì ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£î+{≤s¡T. Ä eTqdüÔ‘·«+ Ç+ø± Á|üe÷<äø£s¡+. Ç‘·s¡T\‘√ n\yê≥T |ü&çq |æ\¢\T yÓT\¢>± Ç+{Ï yê‘êes¡D≤ìøÏ <ä÷s¡+ »]π>
Á|üe÷<ä+ ñ+~. n+<äTe\¢ |æ\¢\≈£î $&ÉeTs¡∫ #Ó|üŒ˝Òì Á|üX¯ï\T n&ç–q|ü⁄Œ&ÉT, Ä düeTj·÷ìøÏ @<√$<Ûä+>± düe÷<ÛëHê\T #Ó|æŒ yê]ì dü+‘·è|æÔ |üs¡#ê*. |æ\¢\ Á|üX¯ï\T yê] e÷qdæø£ m<äT>∑T<ä\≈£î dü+πø‘ê\ì ô|<ä›\T >∑T]Ô+∫, ‘êyÓT+‘· |üì Vü≤&Ü $&ç˝À ñHêï yê] dü+<˚Vü‰\qT rsêÃ*. ˝Ò<ë ‘·eT |üì nsTTq ‘·sê«‘· #ÓbÕÔeTì, #ÓbÕŒ*. Ä $<Ûeä TsTTq |æ\\¢ Á|üXï¯ \T yê]˝À ‘Ó*$ ‘˚≥\qT, ˝Àø£C≤„Hêìï, Ä˝À∫+#˚ X¯øÏÔì, |ü]o\Hê<Û√s¡DÏì e÷qdæø£ m<äT>∑T<ä\qT ô|+#·T‘êsTT. @ $wüj·÷ qïsTTHê |ü]o*+∫, ‘·eT+‘·≥ ‘êeTT>± ns¡ú+ #˚düT≈£îì m~π> dæú‹ì ø£*ŒkÕÔsTT.
eTTø£øÔ ±\T <˚X¯+ •s¡ôd‘·TÔ≈£îH˚~ m|ü⁄Œ&ÉT! <˚X¯uÛÑøÏÔ >∑T+&Ó >∑T+&Ó˝À B|ü+˝≤ yÓ*–q|ü⁄Œ&ÉT $TÁ‘·e÷! yÓqTø£{Ï˝≤ ˝ÒK\T sêj·T&É+ eTs¡e≈£î bò˛Hé e÷≥\T >±*˝À ø£\TôdÔÌ ñ‘·Ôsê\T >∑T+&Ó˝À¢ ì\TôdÔÌ ne>±Vü≤q ˝Ò≈£î+&Ü nMÇM e÷{≤¢&É≈£î Á|ü‹ e÷≥≈£L |ü<äTqT ñ+~ Á|ü‹ e÷≥˝À #Ó’‘·q´+ ñ+≥T+~ ` &܈ˆ ‹s¡Tq>∑], 9392465475
18 p˝…’, 2016
37
|üsê´es¡D+
` &܈ˆ õ. yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄
kÕ«‘·+Á‘·´ ñ<ä´eT+˝À bÕ˝§Zqï
14 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT >∑\ e´øÏÔ J$‘êìï m˝≤ e]í+#ê*? ‘·q dü«+‘· õ˝≤¢qT ñ<ä]∆ +#·&+É ø√dü+ 23 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡ >∑\ e´øÏÔì m˝≤ ns¡ú+ #˚düTø√yê*? e÷s¡TeT÷\q ñqï dü«+‘· Á>±e÷ìï ñ<ä ∆ ] +#· & ÜìøÏ 28 dü + e‘· ‡ sê\ ej·TdüT˝ÀH˚ |üPqTø=qï e´øÏÔ düeTs¡ú‘·qT >∑T]+∫ @$T #ÓbÕŒ*? uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À e÷s¡TeT÷\ ñqï n‘·´+‘· ù|<ä Á>±eT+˝À »ìà+∫q e´øÏÔ ª¬s{’ Ÿ ˝…y’ ©é VüQ&éμ nyês¡T¶ (Right livelihoood award), Ä\ºsHY {˚ yÏ ‡é nyês¡T¶ (Alternatives award) qT bı+~q n‹ kÕe÷q´ e´øÏÔ. n‘·´+‘· Á|ü‹≈£L\ yê‘êes¡D+ >∑\ düeTj·T+˝À 45 s√E\bÕ≥T kÕe÷õø£ |üsê´es¡D+ düeTdü´\ ø√dü+ ÄeTs¡D ìsêVü‰s¡Bø£å #˚dæ $»j·T+ kÕ~Û+∫q >=|üŒ e´øÏÔ. Äj·TH˚˚ ∫|tø√ ñ<ä´eT s¡÷|üø£s¡Ô düT+<äsY˝≤˝Ÿ ãVüQ>∑TD. Äj·Tq eT+∫‘·Hêìï @ $<Ûä+>± bı>∑&>É \∑ +? Á|ü»\ eTqdüT\qT <√#·T≈£îqï e´øÏ>Ô ± düT+<äsY˝≤˝Ÿ #·]Á‘·˝À ì\∫b˛‘ês¡T.
|üsê´es¡D |ü]s¡øDå£ ˝À
ˇø£yÓ’|ü⁄ kÕe÷õø£ düeTdü´\qT, eTs√yÓ’|ü⁄ |üsê´es¡D düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#·&ÜìøÏ |üPqTø=qï eTVü‰eT˙wæ düT+<äs˝Y ≤˝Ÿ ãVüQ>∑TD. düT+<äs˝Y ≤˝Ÿ eT+∫ ø±s√´qTàKT&ÉT, W‘ê‡Væ≤≈£î&ÉT, Ä˝À#·Hê |üs¡T&ÉT, n_Ûeè~∆ |ü<∏äø±\ ø±s¡´Áø£e÷\ s¡÷|üø£s¡Ô. ‘·q≈£î <˚X¯eT+‘ê >∑T]Ô+|ü⁄ e∫ÃHê ‘êqT q$Tàq dæ<ë∆+‘·+ ø√dü+, ñqï‘· $\Te\ ø√dü+ J$dü÷Ô, >∑+>±q~ ˇ&ÉT¶q z e÷s¡TeT÷\ ÁbÕ+‘·+˝À ˇ+≥]>± J$‘êìï >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·«+ >∑+>±` Væ≤e÷\j·T ÁbÕ+‘·+˝À ‘ÓVü≤Ø &Ü´yéTqT 38
18 p˝…’, 2016
ì]à+#·&ÜìøÏ ‘·\ô|{Ϻq|ü⁄&ÉT á ÁbÕC…≈£îºe\¢ Ä ÁbÕ+‘·+˝À $HêX¯q+ »s¡T>∑T‘·T+<äì, nø£ÿ&É ìedædüTÔqï Á|ü»\≈£î nbÕj·T+ ø£\T>∑T‘·T+<äì uÛ ≤ $+∫, á ÁbÕC… ≈ £ î º ≈ £ î e´‹π s ø£ + >± ô|<ä › ñ<ä´e÷ìï #˚|ü{≤ºs¡T. ãVüQ>∑TD ÁbÕs¡+_Û+∫q á ñ<ä´e÷ìøÏ nH˚ø£eT+~ Á|ü‹uÛ≤e+‘·T\T, Á|üuTÑÛ ‘·« n~Ûø±s¡T\T #˚jT· ÷‘·ì#êÃs¡T.
kÕ«‘·+‘Á √´<ä´eT+˝À
Vü≤]»H√<äs∆ D¡ ø√dü+ $ìjÓ÷–+#ês¡T. ndüŒèX¯´‘· ìyês¡ D ø√dü + bÕ≥T|ü & ܶ s ¡ T . >±+BÛ ÁbÕs¡+_Û+∫q ìsêàD≤‘·àø£ ø±s¡´Áø£e÷\ ø√dü+ kÕe÷õø£ dü+düÿs¡D\ ø√dü+ bÕ≥T|ü&TÉ ‘·÷ j·TTe‘·qT á ñ<ä´e÷\˝À bÕ˝§Z H ˚ ≥ ≥T¢ Áb˛‘· ‡ Væ ≤ +#ês¡ T . Ms¡ T eT<ä´bÕq ñ<ä´e÷\qT #˚|{ü ºÏ Ç+<äTø√dü+ Á|üC≤düMTø£s¡D #˚dæ á |üì˝À m+‘√ ø£èwæ #˚XÊs¡T. ãVüQ>∑TD #˚|ü{Ϻq eT<ä´ ìùw<Ûä ñ<ä´e÷\ e\¢ |òüT+XÊ*, \+#·>±Hé ÁbÕ+‘ê\˝À ø=‘·>Ô ± @sêŒ≥T #˚j÷· \qT≈£îqï eT<ä´+ <äTø±D≤\T s¡<ä›j·÷´sTT. Ms¡T Ä ‘·s¡Tyê‘· ‘ÓVü≤Ø |ü≥ºD+ yÓ’|ü⁄ ñ<ä´e÷ìï eTs¡*+#ês¡T. ‘ÓVü≤Ø˝À Ms¡T 16 s√E\bÕ≥T ìsêVü‰s¡ Bø£åqT ÁbÕs¡+_Û+∫ kÕsê <äTø±D≤\qT ìùw~Û+#·&ÜìøÏ ñ<ä´$T+∫, $»j· T + bı+<ä & É + <ë«sê Á|ü » \ ø√]ø£ HÓs¡y˚]+~. kÕsê ìùw<Ûëìï neT\T #˚j·T&ÜìøÏ Á|üuTÑÛ ‘·´ e´edüú ˝Òøb£ ˛sTTHê, Á|ü»\ düV≤ü ø±s¡+e\¢ eT<ë´ìï ùd$+#·&eÉ TH˚ <äTsê#ês¡+ n+‘·eTsTT+~. n+<äT≈£î eT+∫ düŒ+<äq e∫Ã+~.
ãVüQ>∑TD 18 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝ÀH˚ ˝≤¨s¡T |ü≥ºD≤ìï e<ä*ô|{Ϻ kÕ«‘·+Á‘√´<ä´eT+ ∫|tø√ ñ<ä´e÷ìøÏ Hê+~ düs√«<äjT· dü+düú #˚|{ü qºÏ eTs√ >±+BÛ ñ<ä´eT ˝ÀøÏ ~>±s¡T. á düeTj·T+˝À $$<Ûä ù|s¡‘¢ √, $$<Ûä ø±s¡ ´ Áø£ e T+ @eT+fÒ ` ø=+&É ÁbÕ+‘ê\qT, y˚w<ü ëÛ s¡D\‘√ kÕ«‘·+Á‘·´ ñ<ä´eT+˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. ns¡D≤´\qT ø±bÕ&É≥+. Ç+<äTø√dü+ düT+<äs˝Y ≤˝Ÿ kÕe÷õø£ dü+düÿs¡D\ ~X¯>± düT+<äsY˝≤˝Ÿ ãVüQ>∑TD m≈£îÿe düeTj·÷ìï ãVüQ>∑TD 1973`78 dü+e‘·‡sê\˝À ø=+&É\ô|’
e÷≥≈£î e÷≥
` &܈ˆ|æ.uÛ≤düÿs¡jÓ÷–
MT˝À MTπø düŒwüº‘· ˝Ò<äT.. Á|ü»\πø+ #ÓbÕÔs¡T..? πø+Á<ä+˝À yÓ÷B @ eT+Á‹˙ |üì #˚j·Tìe«&É+˝Ò<äT. @ø£ e´øÏÔ bÕ\q q&ÉTk˛Ô+~. ` d”|”◊ Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù düTs¡es¡+ düT<Ûëø£sY¬s&ç¶ düTs¡es¡+! MTs¡T nH˚~ ≈£î+uÛÑø√D≤\≈£î bÕ\Œ&˚ |üì >∑T]+#˚Hê ? Vü≤]‘·Vü‰s¡+˝À uÛ≤>∑+>± á @&Ü~ 55 \ø£å\T, e#˚à @&Ü~ 2 ø√≥T¢ á‘· yÓTTø£ÿ\T Hê≥+&ç. ` ‘Ó\+>±D nu≤ÿØ eT+Á‹ |ü<ëàsêe⁄ @+ #Ó|æÔ$ |ü<äàHêï! á‘· yÓTTø£ÿ˝Ò m+<äTø£Hêï..! kÕs¡«Á‹ø£, nôd+;¢ mìïø£\qT ˇπøkÕ] ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆+. ` mìïø£\ Á|ü<ÛëHê~Ûø±] qd”+ C…’~ Ä |üì #˚dæ |ü⁄D´+ ø£≥Tºø=+&ç u≤ã÷... ø±+Á¬>dt bÕغ kÕs¡<´ä∏ u≤<Û´ä ‘·*ï ôdô|+º ãs¡T˝À sêVüQ˝Ÿ>±+BÛøÏ n|üŒC…ù|Œ neø±X¯+ ñ+~. ` ø±+Á¬>dt esêZ\T ø±+Á¬>dt eTTø£Ô uÛ≤s¡‘Y ‘·«s¡˝ÀH˚ kÕø±s¡+ ø±uÀ‘√+<äqïe÷≥..! ‘Ó\+>±D dü‘êÔ #·÷|ækÕÔ+. ôV’≤ø√s¡Tº $uÛÑ»q #˚j·Tø£b˛‘˚ bÕs¡¢yÓT+≥TqT düÔ+_Û+|üCÒkÕÔ+. ` ‘Ó\+>±D eT+Á‹ ¬ø{ÏÄsY nqTe⁄>±ì#√≥T n~Û≈£î\ eTqsê<äT ` ø=+#·+eTT+&ÉT f…\¢ ø=<äTe ø±<äT. eTTdæ¢+\≈£î ¬s+&ÉT ©≥s¡¢ bÕ\‘√ á<é eTTu≤s¡ø˘ #Ó|üŒ+&ç. ` Äπs®&û H˚‘· ˝≤\÷Á|ükÕ<é j·÷<äyé ˝≤\÷J! eTq <˚X¯+˝Àì eTTdæ¢+\ø±! ˝Òø£ ◊mdt◊dt rÁeyê<äT\ø±! n+<äs¡÷ eTTdæ¢+˝Ò! ø=+#Ó+ ø±¢]{° Çe«+&ç. y˚sêŒ≥Tyê<ëìøÏ <ä˝…’˝≤e÷ Çø£HÓ’Hê dü«dæú #ÓbÕŒ*. ` <ä˝…’˝≤e÷qT $eT]Ùdü÷Ô #Ó’Hê Á|üuÛÑT‘·«+ Á&Ü>∑HéJ! MTπsyÓ÷ Çø£ÿ&É ø£oàsYô|’ bÕøÏkÕÔHé C…+&Ü m>∑sê\+{≤s¡T. 4200 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ bÕ<äj÷· Á‘·qT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç+<äTø√dü+ ãVüQ>∑TD Á|ü»\qT düMTø£]+∫ eèøå±\qT y˚\+ y˚jT· ≈£î+&Ü ñ<ä´e÷ìï q&çbÕs¡T. Ms¡T ñ‘·ÔsêK+&é˝À eèø£å s¡ø£åD ñ<ä´eT+ ø√dü+ ìsêVü‰s¡ Bø£≈å î£ |üPqT≈£îHêïs¡T. Ç+<äTø√dü+ qπs+Á<ä q>∑sY ÁbÕ+‘·+˝À eèøå±\qT qs¡ø&£ ÜìøÏ e´‹πsø£+>± ˇø£ ñ<ä´e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ñ<ä´eTø±s¡T\T eèøå±\qT y˚\+ y˚düTÔqï ˇø£ uÛÑeq+˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T. n|ü⁄&ÉT y˚\+y˚ùd ø£+Á{≤ø£ºs¡T nø£ÿ&ç qT+∫ bÕ]b˛j·÷&ÉT. Ç~ Væ≤e÷\j·T ÁbÕ+‘·+˝Àì ‘ÓVü≤Ø`>±s¡“˝≤˝Ÿ ÁbÕ+‘·+˝À »]–q ∫|tø√ ñ<ä´e÷ìøÏ ÁbÕs¡+uÛÑ<äX¯ nì #Ó|üŒe#·TÃ. ªªeèøå±ìï øö>∑*+#·Tø√! eèøå±\qT ø±bÕ&ÉTμμ nH˚ ñ<ä´eT+ Á|üXÊ+‘·+>± ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. Bìe\¢ ‘Ó*dæ+<˚eT+fÒ` ns¡ejÓ÷´ <äX¯ø£+˝À kÕsê e´‹πsø£ ñ<ä´eT+ $»j·Te+‘·yTÓ ‘Æ ,˚ &Óu“’… e¤ <äXø¯ +£ n&Ée⁄\qT ø±bÕ&˚ ñ<ä´eT+ $»j·Te+‘·yÓTÆq<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Äπs®&û H˚‘· ˝≤\÷Á|ükÕ<é j·÷<äyé nø£ÿ&É y˚sêŒ≥Tyê<ä+ e<ä+› {≤s¡T. Á&Ü>∑H≈é î£ s¬ +&ÉT Hê\ÿ\T ñHêïj·T+fÒ @yÓ÷ nqT≈£îHêïqT..! Vü≤≈£îÿ\qT ø±\sêdüTqÔ ï Á|üuTÑÛ ‘ê«\T— ñÁ>∑yê<äT\ ù|s¡T‘√ ne÷j·T≈£î\qT y˚~dÛ Tü HÔ êïs¡T. ` ø£eT÷´ìwüߺ y˚T<Ûëe⁄\T Vü≤s¡>√bÕ˝Ÿ, $X‚«X¯«s¡sêe⁄ yêfi¯ó¢ u≤+ãT\T ô|{Ϻq Á|ü<˚XÊ˝À¢ MTs√ MT ≈£î≥T+ã düuÛÑT´˝À ñ+&ç n$ ù|*‘˚ yêfi¯ó¢ ne÷j·T≈£î˝À, MTs¡T ne÷j·T≈£î˝À ‘Ó\TdüTÔ+~!? ¬ød”ÄsY bÕ\q n+‘ê yÓ÷dü|üP]‘·+ ` bıHêï\ \ø£åàj·T´ MT≈£î u…sYÔ <=s¡ø£˝Ò<äT ø£<ë bÕ|ü+. ôV’≤ø√s¡Tº $uÛÑ»q uÛÑ>∑e+‘·T&˚ #·÷düTø=+{≤&ÉT ` >∑es¡ïsY qs¡dæ+Vü≤Hé kÕsY.. uÛÑ>∑e+‘·T&É+fÒ mes√ ø=+#Ó+ #ÓbÕÔsê..? Vü≤]‘· Vü‰s¡+ Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|ü{Ϻq >=|üŒ ø±s¡´Áø£eT+ ` C≤Hê¬s&ç¶ Vü‰]‘·Vü‰s¡+ z ô|<ä› kÕÿyéT ` eT\T¢ $Áø£e÷s¡ÿ, ø√eT{Ï ¬s&ç¶ ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î˝≤sê..! MT˝À MTπø düŒwü‘º · ˝Òøb£ ˛‘˚ Á|ü»\πø+ #ÓbÕÔsT¡ ..?
ãVüQ>∑TD #˚|{ü qºÏ ñ<ä´e÷\˝À Væ≤e÷\j·T |üsê´es¡D |ü]s¡ø£åD ˇø£{Ï, ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê\˝À $»j· T e+‘· + ø±e&É + ‘√ |ü P ]Ô nsTTq≥T¢ uÛ≤$+#ês¡T. Ç+<äTø√dü+ Äj·Tq Væ≤e÷\j·T |üs«¡ ‘· |ü+≈£îÔ\ô|’ ø±*q&Éø£‘√ |üsê´es¡D j·÷Á‘·qT ÁbÕs¡+_Û+#ê\qT≈£îHêïs¡T. ãVüQ>∑TD ‘ÓVü≤], >±s¡“˝≤˝Ÿ, <ëì |ü]düs¡ ÁbÕ+‘ê\˝À ì]à+#·uÀj˚T &Ü´yéT\e\q »]π> qcÕº\qT >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. n|üŒ{Ïπø uÛÑ^s¡B∏`_\+>±D≤ q<äT\ô|’q 260 MT≥s¡¢ m‘ÓÔÌq ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq~. á $wüj·T+˝À ãVüQ>∑TD sêuÀj˚T qcÕº\qT >∑T]+∫ Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. ô|<ä› ô|<ä› &Ü´eTT\qT ì]à+∫q+<äTe\q ø£\>∑uÀj˚T ø£wüºqcÕº\T, Á|ü»\ ‘·s¡*+|ü⁄, Ç‘·s¡ qcÕº\qT >∑T]+∫ ≈£L&Ü ` ãVüQ>∑TD Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. ô|<ä› &Ü´eTT\≈£î ã<äT\T>± qB ôV’≤&É˝Ÿ d”ÿeTT #˚|ü{Ϻ ˙{Ï edü‘·T\qT ø£\T>∑CÒùdÔ
eT+∫<äì dü÷∫+#ês¡T. #Ó≥T¢ HêfÒ ø±s¡´Áø£e÷ìï #˚|{ü qºÏ ≥¢sTT‘˚ |üsê´es¡D düeT‘·T\´+ ø±bÕ&É>\∑ eTì ãVüQ>∑TD n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. #Ó≥q¢ T Hê≥&É+ ø=j·T´\ ø√dü+ ø±≈£î+&Ü >±*, ˙s¡T, ÄVü‰s¡+, ms¡Te⁄\T, e+≥ #Ós¡≈£î ø√dü+ »s¡>±\ì ãVüQ>∑TD Ä•+#ês¡T. Væ≤e÷\j·T |üs«¡ ‘ê\T` Ä ÁbÕ+‘·+˝Àì uÛ÷Ñ $T, ˙{Ï eqs¡T\T ì\«\T nø£ÿ&ç Ä<Ûë´‹àø£ yê‘êes¡D+, dü«‘·'dæ<ä∆ yÓTÆq n+<ä+ m+‘√ ÄVü‰¢<ëìï ø£*–düTÔ+<äì ãVüQ>∑TD nHêïs¡T. Ä<Û ë ´‹àø£ ‘ · e÷qe⁄ì dü T KXÊ+‘· T \qT yÓTeÆ Ts¡|dæ Tü +Ô <äì, dü+‘√cÕìï ø£*–düT+Ô <äì, ø£wyºü TÓ qÆ |ü+<∏ëqT nqTdü]+∫Hê, yê{Ïì n~Û>∑$T+#˚˝≤ #˚dTü +Ô <äì ãVüQ>∑TD #ÓbÕŒs¡T. Ä<Ûë´‹àø£ uÛ≤eq\T >∑&ÉT¶ |ü]dæú‘·T\qT m<äTs=ÿì, J$‘êìï eTT+<äT≈£î rdæø=ì b˛>∑\eH˚ Ä˝À#·q\qT ø£*–+#˚ Á|ürø£\T $eT\, düT+<äsY˝≤˝Ÿ ãVüQ>∑TD J$‘ê\T nì #Ó|Œü e#·TÃ.
18 p˝…’, 2016
39
eT+∫e÷≥ ` Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·eTT
` yê´U≤´‘· : n>∑düÔ´sêE @ø±+‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTsêe⁄
‘Ó*dæ ñ+&û nã<ä∆e÷&ç‘˚ bÕ|ü+ #·T≥Tº≈£î+≥T+~ Ä ˆˆ <Ûäs¡TàyÓiÏ– <ëì <ëH=+&ÉT>± ˝≤uÛÑ ˝ÀuÛÑ |üø£åbÕ‘· ˝À\ ãT~∆ düuÛÑ\ HÓe«&˚ì düuÛÑT´&Ó’ |ü\T≈£î yê &Éqè‘· <√wü |òü\eTT qqTuÛÑ$+#·T ˆˆ 2`2`238
Á<Í|ü~ n&ç–q Á|üXï¯ ≈£î düe÷<ÛëqeTT düu˝ÑÛ Àì ô|<ä›˝…e«s¡÷ Çe«˝Ò<äT. Á<Í|ü~ ‘êH˚ dü«j·T+>± düuÛÑ≈£î e∫à n&ç– ‘Ó\TdüTø√e#·Ãì <äTs√´<ÛäqT&ÉT n+{≤&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT <äTXÊÙX¯qT&ÉT yÓ[fl Á<Í|ü~ì s¡»dü«\jÓÆT @ø£eÁdüÔjÓÆT j·TTqï <ëìì, E≥Tº |ü≥Tºø=ì düuÛÑ≈£î á&ÉTÃø=ì ‘ÓkÕÔ&ÉT. ÄyÓT ÄÁø£ + <ä q \T ns¡ D ´s√<ä q ˝… ’ H êsTT. <ëdü ´ ã+<ÛHä ê\˝À ∫øÏÿj·TTqï bÕ+&Ée⁄\T dæ>T∑ ‘Z √ ‘·\\T yê\TÃø=ì ≈£L#·THêïs¡T. >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä›\T øÏeTàq≈£î+&Ü #·÷dü÷Ô ñ+&çb˛j·÷s¡T. Ä <äjT· ˙j·T dæú‹ì #·÷&É˝Òø£b˛j·÷&ÉT $ø£s¡Tí&ÉT. $ø£s¡Tí&ÉT >±+<ÛëØ <Ûäè‘·sêÁwüߺ\ ≈£îe÷s¡T&ÉT, q÷s¡TeT+~ øös¡e⁄\˝À ˇø£&ÉT. n‘·&ÉT ˝Ò∫ ªªÁ<Í|ü~ n&ç–q Á|üX¯ï <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq~. ;Ûwüßà&ÉT yÓTT<ä˝…’q ô|<ä›\T mes¡÷ <Ûäs¡àìs¡íj·TeTT #˚dü÷Ô e÷{≤¢&É≥eTT ˝Ò<äT. H˚H˚ <Ûäs¡àìs¡íj·TeTT #˚kÕÔqTμμ n+≥÷ <äTs√´<ÛäqTì >∑]Ω+∫ e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT. Ä dü+<äs“¡ e¤ TT˝À $<äTs¡T&ÉT á $<Ûä+>± n+{≤&ÉT ` ª$ø£s¡Tí&ÉT #˚dæq <Ûäs¡à
ìs¡íj·TeTT düeTT∫‘·yÓTÆq~. <ëìï n+<äs¡÷ n+^ø£]+#· e\dæ+~μ nì #ÓãT‘ê&ÉT. nsTT‘˚ n‘· ì e÷≥\qT |üdæyêì e÷≥\T>±, |üdü˝Òì e÷≥\T>± Ç‘·s¡T\T Á‘√dæ |ü⁄#·TÑês¡T. $<äTs¡T&ÉT Ç+ø± á $<Û ä + >± n+{≤&É T ` ª@<Ó’Hê ˇø£ $wüj·TeTT #·s¡Ã≈£î e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT, <Ûsä à¡ y˚T<√ n<Ûsä à¡ y˚T<√ ‘Ó*dæjT· T+&ç ≈£L&Ü dü‘´· eTT #Ó|üŒ≈£î+&Ü, ‘·q≈£î ˝≤_ÛdüTÔ+<äH˚ <äTsêX¯‘√>±ì, |üø£åbÕ‘·ãT~∆‘√>±ì, düuÛÑ˝À n<Ûäsêàìï düeT]údü÷Ô @ düuÛÑT´&ÉT |ü\T≈£î‘ê&√, n‘·ìøÏ nã<ä∆eTT #Ó|æŒq+<äTq ø£*π> bÕ|üeTT #·T≥Tº≈£î+≥T+~. n‘·&TÉ Ä bÕ|üøs£ à¡ |ò\ü eTT nqTuÛ$Ñ +|üø£ ‘·|Œü <äTμ. nã<äe∆ TT #Ó|‘æ ˚ bÕ|üeTT #·T≥Tº≈î£ +≥T+<ä+fÒ, <ëì |ò\ü eTT qs¡øj £ ÷· ‘·q n+fÒ, <ë«|üsj ¡ T· T>∑+˝À »qT\T uÛÑj·Tã&ܶπsyÓ÷>±ì, H˚{Ï ø£*ø±\eTT˝À
ø£ècÕí |ü⁄wüÿs¡ Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£ 2016 Ä>∑wüߺ 8`14 dü+∫ø£ ø£ècÕí |ü⁄wüÿsê\ô|’ Á|ü‘˚´ø£+>± yÓ\Te&ÉT ‘·Tqï~. ø£ècÕí |ü⁄wüÿsê\ >∑T]+∫q düeTÁ>∑ düe÷#ês¡+‘√ u≤≥T Á|üeTTK e´≈£îÔ\T, kÕ«MTJ\‘√ eTTU≤eTTœ\T ñ+{≤sTT. dü+∫ø£ yÓ\˝À m≥Te+{Ï e÷s¡TŒ ˝Ò<äT. m≈£îÿe ø±|”\T ø±e\dæq @C…+≥T¢, Ç‘·s¡T\T Ä>∑wüߺ 1 ˝À|ü⁄ C≤>∑è‹ ø±sê´\j·÷ìøÏ bò˛Hé #˚dæ eTT+<äT>± ãTø˘ #˚düTø√>∑\s¡T. 40
18 p˝…’, 2016
»qT\ MT<ä <ëìπøe÷Á‘·yTÓ HÆ ê Á|üu≤Û eeTT+≥T+<ë? ñ+fÒ, uÛ>Ñ e∑ BZ‘M· T<ä #˚sTT ñ+∫ ì»y˚T #ÓãT‘êqì ø√s¡Tº˝À Á|üe÷DeTT #˚dæ kÕ≈£åî\T |ü∫à nã<ë∆\T #ÓãT‘êsê? Hê´j·Tyê<äT\T nHê´j·÷ìï >¬ *|æ+#· {≤ìøÏ nã<ë∆\ e\ |üqï>∑\sê? Hêj·T≈£î\T Á|ü»\≈£î ‘Ó*dæ ‘Ó*dæ nã<ë∆\T #ÓãT‘·÷, |ü>∑{Ï ø£\\T #·÷|ædü÷Ô, ‘êeTT Vü‰sTT>± |ü+#·uÛÑø£å´ |üs¡e÷Hêï\T uÛÀ+#˚j·T >∑\T>∑T‘êsê? Ç<ä+‘ê ø£*ø±\ eTVæ≤eT nì düe÷<Ûëq|ü&É<ëe÷?
eTq jÓ÷>∑T\T
` mj·TkÕ‡sY
>∑+>∑q|ü˝¢… Msê¬s&ç¶ ø±•Hêj·Tq •wüT´&ÉT. n‘·&TÉ >∑Ts¡Te⁄ô|’ n*– ø±oøÏ ãj·T˝Òs› ê&ÉT. Ä $wüj·T+ Hêj·Tq≈£î ‘Ó*dæ ªªyê&Óø£ÿ&É b˛‘ê&ÉT? eT<Ûä´qTs&˚ ‹]– ekÕÔ&ÉTμμ nHêïs¡T. á #·s¡Ã e÷$Tfi¯fl|ü*¢˝À »s¡T>∑T‘·Ts&É>± Msê¬s&ç¶ ‹]– e#êÃ&ÉT. #·T≥÷º eT÷–q »q+ n&ç–‘˚ ‘êqT ¬s’\T˝À b˛‘·Ts&É>± Hêj·Tq e∫à ‘·qeT÷≥ ÁøÏs~øÏ ~+∫, ‘·q s¬ ø£ÿ|ü{ºÏ s¬ \’ Tã+&ç qTs&ç øÁ sÏ ~øÏ ˝≤–Hê&ÉHêï&ÉT. Msê¬s&ç¶ ø±•Hêj·TqqT ø£åe÷s¡ŒD ø√]‘˚ ªª˙e⁄ ø±oøÏ b˛‘˚ ìHÓïes¡T düe÷~Û#˚kÕÔs¡T? ˙≈£î ◊<äT ~Hê\˝À eTs¡DeTTqï~μμ nHêïs¡T. nqïfÒ¢ Msê¬s&ç¶ ◊<äeHê&ÉT #·ìb˛‘˚ 1986|òæÁãe] 19q Hêj·Tq n‘·ìøÏ düe÷~Û ø£{Ϻs#ê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄\ düe÷~Û ø£{Ϻs#·e\dæq •wüT´ìøÏ >∑Ts¡Ty˚ düe÷~Û ø£{Ϻs#ê*‡ e∫Ãs~. n<˚ <Ó’e©\!
∫ qïHê≥H˚ >=|üŒjÓ÷– ø±>∑\ ∫HÓï\T yÓ\¢&çø±>± ÁbÕj·TeTTq >∑Ts¡÷|ü<˚X¯eTsTT+~. jÓ÷>∑kÕ<Ûäq˝À n‘·T´qï‘· kÕúsTTì ns<äT≈£îqï ne<Û÷ä ‘· ø±•¬s&ç¶ Hêj·Tq>± |Á dü <æ Tä &∆ q’Ó eTTHÓï*¢ ø±•¬s&ç¶. HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ ñ<äj·T–] ‘ê\÷ø± u…&ÉTdüT|ü˝…¢ Á>±e÷ìøÏ #Ós~q eTTHÓï*¢ düTu≤“¬s&ç¶, ø±X¯eTà <ä+|ü‘T· \ ø£&TÉ |ü⁄ |ü+≥ ø±o$X‚«X¯«s¡Tì Á|ükÕ<äyT˚ ø±•¬s&ç¶. 1895˝À dü+Áø±s‹ ø£qTeT |ü+&ÉT>∑ nsTTq »qe] 15 Ä~yês¡+ Hê&ÉT »ìàs∫q ø±•¬s&çì¶ |ü⁄≥Tºø‘£ √H˚ <ÓM’ >∑TDeTT\T yÓqïs{Ïq$. ‘·*¢ ø±X¯eTà ˇø£Hê&ÉT ‘·eT bı\+˝À |üì #˚düTÔqï ≈£L©\≈£î nqïs rdüT≈£îb˛‘·÷ ø±•¬s&ç¶ì #·+ø£q y˚dTü ≈£îì b˛sTTq~. Ä u≤\T&çì ˇø£ #Ó≥Tº ÁøÏs<ä |ü&ÉTø√u…{Ϻ ≈£L©\≈£î nqïs ô|&ÉT‘·Tqï~. |ü≥º|ü>∑{Ï ms&É •X¯óe⁄ eTTK+ MT<ä |ü&É≈£îs&Ü ˇø£ Hê>∑TbÕeTT |ü&>É ∑ $|æŒ ˙&É|{ü qºÏ ~. ø±•¬s&çø¶ Ï @ ø°&ÉT »s¡>∑q+<äT≈£î dü+‘√wæs∫q ø±X¯eTà }]ô|<ä›\ø° $s‘· #Ó|æŒq~. yês¡T á |üdæyê&ÉT >=|üŒ dæ]>∑\ yê&Ée⁄‘ê&ÉT ˝Ò<ë >=|üŒjÓ÷– ne⁄‘ê&Éì nHêïs¡T. ø±•¬s&ç¶ eTT<äT› eTT#·Ã≥\T #·÷&É≈£îs&ÜH˚ ‘·+Á&ç düTu≤“¬s&ç¶ ø£qTïeT÷kÕ&ÉT. ø±X¯eTà |æ\\¢ ‘√ |ü⁄{\ºÏ T¢ ø=‘·|Ô ˝ü ≈¢… î£ #˚sT¡ ≈£îqï~. ÄyÓT ‘·+Á&ç nsães¡+ u≤* ¬s&ç¶ _&ɶqT Ä<äT ≈£îHêï&ÉT. ◊<˚fi¯fl ø±•¬s&ç¶ y˚eT÷] sêeTj·T´ M~Û ã&ç˝À >∑TDÏs‘ê\T X¯‘ø· ±\T, neTs¡+, sêe÷j·TD uÛ≤>∑e‘ê\T #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. nø£ÿ ø±X¯eTà≈£î y˚Tqe÷eT‘√ ô|s&É¢sTTq~. ø±•¬s&ç¶ dü«Á>±eT+ u… & É T dü T |ü * ¢ uÛ Ñ ÷ eTT\T bÕ*yês&É ¢ ≈ £ î n$Tà
ø=‘·|Ô *ü ˝¢ À uÛ÷Ñ $T ø=ì, Ç\T¢ø≥£ Tº≈î£ ì e´ekÕj·T+ #˚kÕ&ÉT. ø±\>∑‹˝À neTà‘ê‘·\T, ‘·s¡Tyê‘· ø£qï‘·*¢ #·ìb˛j·÷s¡T. e∫Ãq dü+ã+<Ûë\T $$<Ûä ø±s¡D≤\ e\¢ q#·Ãø£ ø±•¬s&ç¶øÏ ô|[fl ø±˝Ò<äT. j·Te«q+˝ÀH˚ õC≤„düTyÓ’q ø±•¬s&ç¶, ø={≤º\ Á>±eTyêdæ ÁãVü ≤ ày˚ ‘ · Ô ø=s&Ü sê|ò ü T e¬ s &ç ¶ kÕs>∑‘´· s‘√ y˚<ës‘· Á>∑+<∏ë\T J]ís#·Tø√e&É+‘√, Äj·Tq˝À yÓ’sê>∑´ ;C≤\T bı≥eT]+#êsTT. ø£ècÕí|ü⁄s¡+˝À n‹ÔsêdüT >∑Ts¡ej·T´ ÁãVü≤àuÀ<Ûä #˚kÕÔ&ìÉ $ì Äj·TqqT ÄÁX¯sTTs#ê&ÉT. >∑Ts¡ej·T´ ø=ìï ~Hê\T ø±•¬s&ç¶ì |üØøÏås∫ n‘·ì ns¡Ω‘·\T >∑T]Ôs∫ ˇø£ >∑Ts¡Tyês¡+Hê&ÉT |ü+#êø£åØ, wü&Éø£åØ eT+Á‘ê\T|ü<˚•s∫, Vü≤düÔeTdüÔø£ jÓ÷>∑+ #˚dæ, ‘ês¡øj £ ÷Ó >∑eTT, wüDTàF eTTÁ<ä kÕ~Ûs#˚ $<ÛëqeTT #Ó|æŒ nqT~q+ ‘·q kÕ<ÛäHêqTuÛÑyê\T #Ó|üŒeT Hêï&ÉT. ø±•¬s&ç¶ ˇø=ÿø£ÿ yÓT≥Tº jÓ÷>∑+ kÕ~Ûs∫ >∑Ts¡Te⁄≈£î ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. Äj·Tq oÁ|òüT>∑‹ì Á>∑Væ≤s∫q >∑Ts¡ej·T´ ˙e⁄ ne<Ûä÷‘·ee⁄‘êeì B$s#ê&ÉT. ø±•¬s&ç¶ ‘·q bı\+ nø£ÿ ø±X¯eTàøÏ∫à 1965 &çôd+ãs¡T˝À Ç\T¢ $&ç#ê&ÉT. Á>±e÷˝À¢ |ü⁄sêD ø±\πøåbÕ\T #˚dü÷Ô e]≈£îs≥¢˝À •yê\j·T+ Js√í<ä∆s¡D #˚dæ, ô|<ä› ∫qï nVü≤À_\ πøåÁ‘ê\˝À qs¡dsæ Vü≤<˚e⁄ì n]Ãs∫, >∑sT¡ &ÜÁ~ #˚sê&ÉT. nø£ÿ&É ˇø£ |üsXí¡ Ê\ @s¡Œs¡#T· ≈£îì ‘·|dü Tü ‡ #˚kÕ&ÉT. nj·÷ ∫‘·+>± @~ \_ÛùdÔ n~ ‹ì, >∑Ts¡Te⁄ #Ó|æŒq kÕ<Ûäq\T #˚dæ nwüºdæ<äT∆\qT ¬ø’eX¯+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. rÁekÕ<Ûäq‘√ Äj·Tq≈£î ˇø£Hê&ÉT ìX¯Ã\ düe÷~Û @s¡Œ&ç uÛÑ>∑e‘ê‡ø屑êÿs¡+ \_Ûs∫q~. <˚Vü≤+ #ê*s#ê\ì nqT≈£îqï ø±•¬s&çø¶ Ï ‘êqT #˚jT· e\dæq |üqT\T Js¡<í y˚ ê\jÓ÷<äs∆ D¡ \T, q÷‘·q <˚yê\j·÷\ ìsêàD+, uÛÑøÏÔ C≤„q yÓ’sê>∑´eTT\ Á|ü#ês¡+,
ì‘ê´qï<ëq ø±s¡´Áe÷\T ñqï≥T¢ uÛ>Ñ e∑ <ë<˚Xy¯ TÓ qÆ ~. uÛÑ>∑e<ë<˚X¯+ HÓs¡y˚s¡Ã&ÜìøÏ ø±•¬s&ç¶ <˚X¯ dü+#ês¡+ ÁbÕs¡+_Ûs#ê&ÉT. #˚‹˝À ∫*¢ >∑e« ˝Ò≈£îHêï ø±•¬s&ç¶ |ü\T Js¡íyÓTÆq <˚yê\j·÷\qT, düe÷<ÛäT\qT, ø√H˚s¡T\qT |ü⁄qs¡T<ä∆]s∫, q÷‘·q <˚ y ê\j· ÷ \T ì]às∫, nqïdü Á ‘ê\T ì*Œ ìs¡«Væ≤s#ê&ÉT. Äj·Tq <Ûäì≈£î\≈£î, <ä]Á<äT\≈£î, n~Ûø±s¡T\≈£î, sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\≈£î #˚dqæ y˚T\T |òü*‘·eT~. n~ Äj·Tq <äj·÷s‘·'ø£s¡D+ #˚‘·, ‘·b˛ã\+ e\¢ kÕ<Ûä´yÓTÆq~. >∑ì Á>±eT+˝À ø±•Hêj·Tq uÛ≤qTeT+&É\+ \ø°åàHêsêj·TD Ä\j·÷ìï u≤>∑T#˚sTTdüTÔs&É>± yÓTT<ä{ÏkÕ] e∫Ãq ø√≥¢ $»j·TuÛ≤düÿs¡ ¬s&ç¶ >=|üŒ uÛÑ≈£îÔ&Éj·÷´&ÉT. n|ü&˚ ˙e⁄ ÄsÁ<Ûä<˚XÊìøÏ eTTK´eT+Á‹$ ne⁄‘êeì Hêj·Tq B$s#ê&ÉT. ø±˝≤s‘·s¡+˝À Ä ByÓq |òü*s∫s~. ø±•¬s&ç¶ eTVæ≤eT\T #·÷dæq yês¡T, y˚T\T bıs~qyês¡T ø=s<äs¡T Äj·TqqT Hêj·Tq nsfÒ eT]ø=s<äs¡T ‘ê‘· nH˚yês¡T. |ü\T ÁbÕs‘ê˝À¢ |üs´¡ ≥q\T, ÄH˚ø£ Ä\j·÷\ Js√í<ä∆s¡D, q÷‘·q ìsêàD≤\T 1995 dü+e‘·‡ sês‘êìøÏ |üPs¡Ôj·÷´sTT. nqï|üPs¡í, $Hêj·Tø£ Á|ü‹wü˜\ ø√dü+ ø±•Hêj·Tq 1995 &çôd+ãs¡T˝À *s>±\ ø√q qTs&ç e#êÃs¡T. $Á>∑Vü‰\ Á|ü‹wü˜ nq+‘·s+¡ ‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq ø±s¡T˝À yÓ[fl ≈£L#·Tqï Äj·Tq nø£ÿ&˚ |üs¡e÷‘·à˝À ◊ø£´eTj·÷´s¡T. ‘·s¡®q uÛÑs¡®q\ nq+‘·s¡+ uÛÑ≈£îÔ\T Äj·Tq bÕ]úe <˚Vü‰ìï jÓ÷>±q+<ëÁX¯eT+˝À $~Û$<ÛëH√ø£Ôs>± düe÷~Û #˚kÕs¡T. düe÷~Û #Ós‘· ì‘ê´s¡Ãq, ø±ØÔø£ k˛eT yêsê\T, Hêj·Tq Äsê<ÛäH√‘·‡yê\T yÓ’uÛÑe+>± »s¡T>∑T‘·THêïsTT. Ä<Ûës¡+: ÄsÁ<ÛäjÓ÷>∑T\T, _.sêeTsêE.
18 p˝…’, 2016
41
` dü÷Œ¤]Ô
Áù|ø£å≈£î\qT ñ‘ê‡Vü≤|ü]#˚
ø=+#Ó+ ≥#Y˝À ñ+fÒ #ÓbÕÔ dü÷|üsY dü+&˚
\qT ˇø£ øÏ¢≈£îÿ‘√ eTq eTT+<äT+#·T‘·THêïs¡T ø±˙, Çy˚M ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT Ä |üì #ê˝≤ øÏ¢wüº+>± ñ+&˚~. øπ e\+ bò˛{À˝Ò r|æ >∑Ts¡T\Ô T. n˝≤ yê] ∫qï|ü⁄Œ{Ï bò˛{À\T #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT dü<äs¡T nuÛÑ´s¡Tú\ Äq+<ä+ es¡Dí ≤r‘·+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ^‘êe÷<ÛTä ] Äs¡THÓ\\ ej·Tdü|ü⁄Œ&ÉT rdæq bò˛{Àyê] ‘·*¢<ä+Á&ÉT \‘√ ≈£L&çq~ p˝…’ 10q Á|ükÕs¡yTÓ qÆ <ë+{À¢ #·÷bÕs¡T. n˝≤ ˇø£ÿkÕ] yÓqøÏÿ ‹]– #·÷düT ø√e&É+ #·ø£ÿ{Ï ñ‘ê‡Vü‰ìï ø£\>∑CdÒ Tü +Ô ~.
{Ï$ ñqï<˚ Á|ü<Ûëq+>± n\dækı\dæq »Hêe[ì ø±düÔ+‘· ñ‘ê‡Vü≤|ü⁄ yê‘êes¡D≤ìï düèwæº+∫ ‘·<ë«sê yê] yê] <Óq’ +~q ø±s¡´øÁ e£ ÷˝À¢øÏ eT]+‘· s¬ {Ï+º ∫q Äq+<ä+ ì+|ü⁄≈£îì eTT+<äTø¬ fi≤Ôsì¡ . n˝≤+{Ï ‘·s¡Vü‰ Äq+<ëìï, dü+‘√cÕìï düs¡<ë>± ø£*Œ+#·&ÜìøÏ ªπ>yéTc˛μ\T n+‘√ Ç+‘√ ‘√&ÉŒ&ÉT‘êj·Tqï qeTàø£+‘√H˚ #ê˝≤ø±\+>± #êqfi¯fl˝À Ç$ >∑D˙j·T kÕúHêìï ÄÁø£$T+#êsTT. Ä |üs¡+|üs¡˝À ˇø£{Ï ªªø=+#Ó+ ≥#Y˝À ñ+fÒ #ÓbÕÔ dü÷|üsY dü+&˚μμ (Á| ü‹ Ä~yês¡+ J ‘Ó\T>∑T #êq˝Ÿ˝À Ç˝≤+{Ï$ nedüs¡e÷? sêÁ‹ 9 >∑+≥\≈£î edüTqÔ ï~). nsTT‘˚ eT] á bÁ ˛Á>±yéT˝À |ùÁ ø£≈å î£ \T ª≥#Yμ˝À ñ+&É&+É e\¢ »s¡T>∑T‘·Tqï Çø£ bÕ˝§Zqï e´≈£î\Ô >∑T]+∫ yê] ùdïVæ≤‘·T\, ñ‘ê‡Vü≤+, e¬>’sê >∑T]+∫ z |ü]o\q. Ä|ü⁄Ô\ ˝Ò<ë ‘·*¢ ‘·~‘·s¡T\<ë«sê n_ÛÁbÕj·÷\T Á|ü‹ yês¡+ z Á|üeTTKTì‘√ #Ó|Œæ düTHÔ êïs¡T. me] yê] >∑T]+∫ yêfi¯¢ düìïVæ≤‘·T\T
ø±s¡´Áø£eT Äø£è‹ Á|üø±s¡+ yês¡+ yês¡+ z Á|üeTTK (yê] J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ düVü‰) e´øÏÔì |æ*∫ yê] >∑T]+∫ $esê\‘√bÕ≥T s¡ø£s¡ø±\ Á|üXï¯ \T (∫*|æ>±, dü÷{Ï>±, dü+»„\<ë«sê ‘·~‘·sê \˝À ≈£L&çq$) dü+~Û+#·&É+. ∫es√¢ ø±s¡´Áø£eT >∑Ts¡TøÔ √dü+ yê] Vü≤düÔ eTTÁ<ä\T ùdø£]+∫, >π \Ø˝À ô|≥º&É+ e+{Ï$ #·÷|ü⁄‘·THêïs¡T. á |üs¡+|üs¡˝À uÛ≤>∑+>± Ç{°e\ q{Ï J$‘·, (uÛÑs¡Ô q≥T&ÉT sê»X‚KsY, |æ\¢\‘√ düVü‰), {Ï.$. q{°eTDT\T s¡$`#·+<äq >±sTTì ^‘êe÷<ÛäT], uÛÑs¡Ô q≥T&ÉT q+<äT\˝À á π>yéTc˛ q&ç∫+~.
J$‘·` sê»X‚KsY\ >∑T]+∫ n+‘˚Hê?
pHé 26q J$‘· ‘ √ Á|ü k Õs¡ y Ó T Æ q á ø±s¡´Áø£eT+˝À #ê˝≤ düe÷#ês¡+ sêã{≤ºs¡T. ø±˙ Ç+ø± yê]s¡Te⁄] (J$‘·, sê»X‚KsY) >∑T]+∫, Ädü ø Ï Ô ø £ s ¡ y Ó T Æ q $X‚ c Õ\THêïsTT. n$ ≈£ L &Ü ‘Ó*j·T#Óù|Ô dü]b˛j˚T~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î yês¡T sê»ø° j · T +>± nH˚ ø £ k Õs¡ T ¢ n_Û Á bÕj· ÷ \T e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. yê{Ï >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$ùdÔ u≤>∑T+&˚~. n˝≤π> ø=ìï ø=ìï Á|üX¯ï\T yê] Á|üdüTÔ‘· ej·TdüT Ø‘ê´ yê]ø°, #·÷ùdyêfi¯flø° ≈£L&Ü Çã“+~>± nì|æ+#êsTT.
dü+»„\ <ë«sê #Ó|üŒ&É+ ø£wüº+
ø±s¡´Áø£eT n+ø±\˝À uÛ≤>∑+>± bÕ˝§Zqï Çs¡Te⁄]˝À ˇø£s¡T ˝≤|t{≤|t˝À ‘·q≈£î e÷Á‘·y˚T ø£ì|æ+#˚ z |ü<ëìøÏ nqTe⁄>± n_ÛqsTTdü÷Ô n<˚$T{Ï? nì eTs√ e´øÏÔì n&ÉT>∑T‘ês¡T. n~
nqT≈£L\+>± ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\T #ÓbÕÔs¡T. Ç~ düV≤ü »+ ≈£L&Ü. eT] n˝≤+{Ï ªª|üsd¡ Œü s¡ bı>∑&\ÔÉ Tμμ nedüse¡ ÷ nqïB Ä˝À∫+#ê*. n+‘·øH£ êï yê]øÏ #Ó+~q n+‘·>± kÕ«>∑‹+#·<ä>∑ì n+XÊ\qT #Óù|Ô <ëìøÏ #Ó+~qyê]‘√bÕ≥T, ˇø£y˚fi¯ n˝≤+{Ï nqqT≈£L\ \ø£Då ≤\T ñqïyês¡T ≈£L&Ü yê{Ï qT+∫ ãj·T≥|ü&É&ÜìøÏ M\T+≥T+~.
j·÷+ø£sY Á|üB|t ñqï+‘·˝À ñqï‘·+>± ø±s¡´Áø£eT $<ÛëHêìï ≈£L]à n+~+#·&É+˝À düeTs¡Tú&ÉT. ø£qTø£, Ä düeTs¡‘ú ‘· √ ªø=+#Ó+ ≥#Y˝À ñ+#˚ #ÓbÕÔ!μqT eT]+‘· yÓ$’ <Û´ä +>±, eTTK´+>± >∑‘+· ˝À e∫Ãq yê{Ï #Ûêj·T\T k˛ø£≈£î+&Ü, s¡÷|üø£\Œq˝À yÓ’$<Ûä´‘· ø√dü+ ø£èwæ#˚ùdÔ Ç+ø± m≈£îÿeeT+~ Mø£å≈£î\T Áb˛Á>±yéT‘√ ª≥#Yμ˝À ñ+{≤s¡T. dü<äs¡T e´øÏÔ #Ó|üŒ>∑*–‘˚ düπs! nsTT‘˚ m+‘· ìcÕí‘·T˝…’Hê Ç˝≤ dü+»„\ <ë«sê #·÷|æq~ eTs√ e´øÏÔ ø£qTø√ÿ&É+ ø£wüº+. m+<äTø£+fÒ bÕ˝§ZH˚ Ä Çs¡Te⁄s¡÷ n˝≤+{Ï$ Ç+‘·≈£îeTT+<äT kÕ<Ûäq #˚dæ ñ+&És¡T ø£qTø£. Ä Á|üÁøÏj·T˝À uÛ≤>∑+>± >±j·Tì ^‘êe÷<ÛäT] ôV≤©ø±|üºs¡T nqï <ëìøÏ #·÷|æq dü+»„qT eTs√ nuÛÑ´]ú>± bÕ˝§Zqï ÄyÓT J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T q+<äT #Ó|üŒ˝Òø£b˛j·÷s¡T (p˝…’ 10q #·÷|æq~). ∫es¡≈£î <ëìï Áb˛Á>±yéT j·÷+ø£sY>± ñqï Á|üB|t #ÓbÕŒs¡T. n~ ≈£L&Ü ø±s¡´Áø£eT ìsê«Vü≤≈£î&ç>± n+‘√ Ç+‘√ n˝≤ #·÷dæq Á|üXï¯ \ u≤|ü‘·T $wüj·÷\ |üPs¡« |ü]#·j·T+ ñ+≥T+~ ø±ã{Ϻ kÕ<Ûä´|ü&ç+<äì #Ó|üŒ#·TÃ. n˝≤ ø±≈£î+&Ü dü+»„\ <ë«sê dü]>±Z #Ó|üŒ>∑*–q<˚ Á|üX¯ï\ s¡÷|ü+˝À ÇùdÔ u≤>∑T+≥T+~.
n|ü⁄s¡÷|ü ∫Á‘ê\ ùdø£s¡D u≤>∑T+~
ø±s¡´Áø£eT+˝À eTs√ n+ø£+>±, bÕ˝§Zqï nuÛÑ´s¡Tú\≈£î #Ó+~q ∫qï Hê{Ï ˝Ò<ë ns¡T<Ó’q dü+<äsꓤ\˝À rdæq bò˛{À\T #·÷|ü⁄‘ês¡T. Ç~ #·ø£ÿ{Ï n_Ûs¡T∫‘√ ≈£L&çq ùdø£s¡D. Ç|ü⁄Œ&Ó’‘˚ yê≥‡|t\T, ù|dò ãt Tø˘\T e∫à eT]∫b˛˝Òì dü+<äsꓤ 42
18 p˝…’, 2016
Ç$ |ü]Vü≤]ùdÔ u≤>∑T+&˚~
Çø£ q≥T&ÉT q+<äT m|ü⁄Œ&√ zkÕ] ø±s¡´Áø£eT ìsê«Vü≤≈£î&ÉT Á|üB|t e<ä› rdüT≈£îqï #˚ã<äT\T yÓTT‘·+Ô
‹]– Çe«&É+ e+{Ï$ Áb˛Á>±yéT ∫es√¢ (p˝…’ 10q #·÷dæq <ë+{À¢) #·÷bÕs¡T. Ç˝≤ e´øÏÔ>∑‘· n+XÊ\T #·÷|ü&+É (n~ düs<¡ ë>±HÓH’ ê düsπ ) n+‘· düeT+»dü+ ø±<äT. nsTT‘˚ <ëìøÏ eTTø±ÔsTT+|ü⁄>± Á|üB|t ◊<ëπsfi¯fl nq+‘·s¡+ e&û¶ ø£\|ü≈£î+&Ü ndü˝…’Hê Ç∫Ãq+<äT≈£î <∏ë´+ø˘‡ nqï |ü+#Y u≤>± ù|*+~.
yÓ’$<Ûä´ Äø£è‹
j·÷+ø£sY Á|üB|t ñqï+‘·˝À ñqï‘·+>± ø±s¡´ Áø£eT $<ÛëHêìï ≈£L]à n+~+#·&É+˝À düeTs¡Tú&ÉT. ø£qTø£, Ä düeTs¡ú‘·‘√ ªø=+#Ó+ ≥#Y˝À ñ+#˚ #ÓbÕÔ!μqT eT]+‘· yÓ’$<Ûä´+>±, eTTK´+>± >∑‘·+˝À e∫Ãq yê{Ï #Ûêj·T\T k˛ø£≈£î+&Ü, s¡÷|üø£\Œq˝À yÓ’$<Ûä´‘· ø√dü+ ø£èwæ#˚ùdÔ Ç+ø± m≈£îÿeeT+~ Mø£≈å î£ \T Áb˛Á>±yéT‘√ ª≥#Yμ˝À ñ+{≤s¡T. n~ Ç+ø± m+‘√ ª≥∫Ã+>¥μ>± ≈£L&Ü ñ+≥T+~.
Äs√>∑´+
` Ábı.$.$eT\ eTq+ Äs√>∑´+>±, #·Ts¡T≈£î>± e⁄+&ç nìï |üqT\T #˚düTø√yê\+fÒ eTq X¯ØsêìøÏ |ü⁄wæºø£s¡yÓTÆq ÄVü‰s¡+ nedüs+¡ . ÄVü‰sêìï ø=qT>√\T #˚dqæ |üŒ{Ï qT+∫ eTq+ yê{Ïì e+&ç, ‹H˚+‘·es¡≈î£ mH√ï $<Ûë\T>± b˛wüø±\T ‘·>∑Z&ÜìøÏ, ø£\Twæ‘·+ ø±e&ÜìøÏ neø±X¯+ e⁄+~. n+<äT#˚‘·, nìï düeTj·÷˝À¢qT nìï $<Ûë\T>± C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*. ø√dæq yÓ+≥H˚ ≈£Ls¡>±j·T\qT e+&É&É+ eT+∫~. ø±ã{Ϻ e+&˚eTT+<˚ ø√düTø√yê*. ‘Ó˝≤¢] e+≥ ø√dü+ sêÁ‘˚ ø√düTø√e&É+ eT+∫~ ø±<äT. C ≈£Ls¡>±j·T*ï eTØ ô|<ä›$>±qT, eTØ ∫qï$ >±qT ø√j·Tsê<äT. eT<Ûä´düÔ+>± ø√düTø√yê*. C ã+>±fi¯ <äT+|ü e+{Ï ‘=ø£ÿ ñqï ≈£Ls¡>±j·T*ï ‘=ø£ÿ‘√u≤≥T e⁄&Éø£u…{Ϻ ‘·sê«‘· ‘=ø£ÿrj·÷*. C ‘=+<ä s ¡ > ± ñ&É T ≈£ î ‘· T +<ä ì , |ü | ü ⁄ Œ˝ÀqT, e÷+dü + ˝ÀqT ªªk˛&Üμμ yê&É & É + n\yê≥T. Bìe\q ª_μ $≥$TqT¢ qwüºb˛‘ê+. n+<äT#˚‘· k˛&Ü yê&É≈£L&É<äT.
X¯óÁuÛÑ+>± ø£&É>±*. e+≥≈£î |ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq ˙{Ïì yê&Ü*. e+&çq |ü<ësêú\ô|’ m|ü⁄Œ&É÷ eT÷‘·y˚dæ e⁄+#ê*. C e+≥ Ç+{Ïì, Ç+{Ï |ü]düsê\qT X¯óÁuÛÑ+>± e⁄+#·Tø√yê*. C e+≥ #˚ ù d eTT+<ä T , e&ç ¶ + #˚ eTT+<ä T , ‹quÀj˚T eTT+<äT ø±fi¯ófl, #˚‘·T\qT X¯óÁuÛÑ+>± ø£&ÉTø√ÿyê*. C ÄVü‰s¡+ MT<ä <ä>∑Z&É+, ‘·TeTà&É+ #˚j·Tsê<äT. C Á‘êπ> ˙s¡T ø±∫, #·˝≤¢]Ã, e&ÉuÀdæ Á‘ê>∑&É+ eT+∫~.
C
b˛wüø£ $\Te\T qwüºb˛≈£î+&Ü e+&Ü\+fÒ..
nqï+ e+&˚≥|ü⁄Œ&ÉT >∑+õ yês¡Ãsê<äT. n+<äT≈£î ‘·>∑T$<Ûä+>± C≤Á>∑‘·Ô rdüTø√yê*. C e+&çq|ü⁄Œ&ÉT $T≥$THé dæ ˝≤+{Ï b˛wüø£ |ü<ësêú\T m≈£îÿe qwüºb˛‘êeTT. ø£qTø£ á b˛wüø±\T m≈£îÿe>± e⁄qï ≈£Ls¡>±j·T\T n+fÒ eTT\¢+–, ø±´s¡{Ÿ, <√düø±j·T e+{Ï yê{Ïì |ü∫Ã>±H˚ ‹q&É+ eT+∫~. bıBHê, ∫+‘ê≈£î e+{Ï Ä≈£î≈£Ls¡\‘√ |ü#÷ &ç #˚dæ ‹q≥+ ≈£L&Ü eT+∫~. C y˚|ü⁄&ÉT ≈£Ls¡\˝À $≥$TqT\T m≈£îÿe>± ø√˝ÀŒ‘ê+ ø£qTø£, y˚|ü⁄fi¯fl ø£Hêï ñ&çøÏ+∫ ‹q&É+ eT+∫~. ÄVü‰s¡+ e+&˚ eTT+<äT C≤Á>∑‘·Ô\T C ≈£Ls¡>±j·T\T, Ä≈£î ≈£Ls¡\qT ø√ùd eTT+<˚ C e+≥ bÕÁ‘·\qT X¯óÁuÛÑ+>± e⁄+#·Tø√yê*. ø£&É>±*. eTTø£ÿ\T>± ø√dæq ‘·sê«‘· ø£&É>∑sê<äT. C e+&˚ eTT+<äT |ü+&ÉT¢, ≈£Ls¡>±j·T\qT ˙{Ï˝À ø=ìï $≥$TqT\T ˙{Ï˝À ø£]– eè<Ûë ne⁄‘êsTT.
eTq+ ‹H˚ ÄVü ‰ s¡ + ˝À b˛wü ø £ $\Te\T ô|s¡>±\+fÒ..
C
C
eTq ÄVü‰s¡+˝À >√<ÛTä eT\‘√u≤≥T sê>∑T\T,
C§qï\T, dü»®\T ≈£L&Ü rdüTø√yê*. M{ÏH˚ ∫s¡T<ÛëHê´\T n+{≤s¡T. Ç$ b˛wüø£ $\Te˝À¢ _j·T´+, >√<ÛäTeT\≈£î @ $<Ûä+>±qT rdæb˛e⁄.
ø=H˚eTT+<äT C≤Á>∑‘·Ô\T
u≤>± ªbÕ*wtμ #˚dæq _j·T´+ ø£+fÒ <ä+|ü⁄&ÉT _j·T´+ ñ|ü⁄Œ&ÉT _j·T´+˝À, $≥$TqT¢, Kì» \eD≤\T n~Û ø £ + >± e⁄HêïsTT. n+<ä T π ø düqï_j·T´+ ø£Hêï <ä+|ü⁄&ÉT_j·T´+ ø=qTø√ÿe&É+ ñ‘·ÔeT+. C <Ûs ä ¡ m≈£îÿe>± e⁄qï ≈£Ls¡>±j·T\T, |ü+&É¢ ø£Hêï Äj·÷ ø±˝≤˝À¢ #·e>± <=]πø ≈£Ls¡>±j·T\T, ‘êC≤$ ø=q&É+ eT+∫~. <Ûäs¡ m≈£îÿe>± e⁄qï+‘· e÷Á‘êHê n+<äT˝À m≈£îÿe b˛wüø£ |ü<ësêú\T e⁄+{≤j·TqTø√e&É+ ‘·|ü⁄Œ. Äj·÷ ø±˝≤˝À¢ <=]πø ªu§bÕŒsTT, e÷$T&ç, d”‘ê|òü\+, ñdæ], düb˛{≤, Ä≈£î ≈£Ls¡\T Äs√>±´ìøÏ m+‘√ eT+∫$. C #·¬øÿs¡ ø£Hêï ÇqTeTT n~Ûø£+>± e⁄qï u…\¢+ ø=Hê*. C yÓT‘·Ôã&ç, e&É* yê&çb˛sTTq, |ü–*q ≈£Ls¡ >±j·T\qT, |ü+&É¢qT ø=qsê<äT. C ÄVü‰s¡|< ü ësêú\qT >±*, yÓ\T‘·Ts¡T ‘·–˝Ò #√≥, ‘˚eT ‘·>∑\ì #√≥ ì\Te#˚j·÷*. C
C C
eTq ÄVü‰s¡+˝À Á|ü‹|üP≥ nìï s¡ø±\ ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\T düeTbÕfi¯fl˝À ñ+&˚≥≥T¢ C≤Á>∑‘·Ô|ü&Ü*. C ˇπø s¡ø£+ |ü|ü⁄Œ, <Ûëq´+ ø£Hêï, ¬s+&ÉT eT÷&ÉT s¡ø±\ |ü|ü⁄Œ\T, <ÛëHê´\T yê&É&É+ eT+∫~. C <Ûëq´+ |ü|ü⁄Œ‘√ ø£*|æ uÛÑTõ+∫q|ü⁄Œ&˚ yê{Ï b˛wüø£ $\Te\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î <√ôd, Ç&û¢, øÏ∫&ç, |æ≥Tº, u§ã“≥T¢ yÓTT<ä˝…’q e+≥ø±\T. C yÓ T T\¬ ø ‹Ô + ∫q ô|dü \ T, X¯ q >∑ \ ˝À |” # · T n~Ûø£+>± e⁄+≥T+~. ÄVü‰s¡+ ‘·«s¡>± Js¡í+ ø±e &ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. C Á|ü‹|üP≥ ø=+#·+ eTõ®>∑ rdüT≈£î+fÒ e÷+dü ø£è‘·TÔ\ $\Te u≤>± ô|s¡T>∑T‘√+~. C Á|ü‹ s√p ÄVü‰s¡+ ‘·sT¡ yê‘· Äj·÷ ø±˝≤˝À¢ \uÛÑ´eTj˚T´ |ü+&ÉTqT rdüTø√e≥+ eT+∫~. +
18 p˝…’, 2016
43
|ü⁄düÔø£ düMTø£å
<ëX¯s¡~∏ sêeTø£<∏ëdüT<Ûä
nj·T´<˚es¡ |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTsêe⁄ s¡∫+∫q ªª<ëX¯s¡~∏ sêeTø£<∏ëdüT<Ûäμμ dü+øÏå|üÔ s¡eTD°j·TyÓTÆq |ü⁄düøÔ +£ ! #ÓbÕŒ\+fÒ sêe÷j·TD ø£<ë∏ düT<Ûë kÕs¡+! yê©àøÏ eTTì |ü⁄+>∑e⁄ì sêeT#·]‘·+ Çs¡y’Ó Hê\T>∑T XÀ¢ø±\˝À $düÔè‘·yÓTÆ ñ+fÒ nj·T´<˚es¡ yês¡T sêe÷e‘ês¡ |òüT≥º+ qT+∫ lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£+ es¡≈£î Çs¡yÓ’ Hê\T>∑T uÛ≤>±˝À¢ sêeTs¡kÕìï Á|üeVæ≤+|üCÒXÊs¡T. ≈£î¢|üÔ+>± ñHêï ø£f…º ø=f…º ‘Ó#Óà nqï≥T¢ ø±≈£î+&Ü eTTK´yÓTÆq @ n+XÊìï $&Ée ≈£î+&Ü ø£<∏äqT q&ç|æ+#ês¡T. sêe÷j·TDeT+fÒ sêeTT&ÉT #·]+∫q<ë]! Ä#·]+∫q <Ûäs¡à+! Ä<ä]+∫q e÷qe‘·«+! Äø±+øÏ+å ∫q ≈£î≥T+ã dü+øπ eå T+! Ä$s¡“$¤ +|üCdÒ qæ Ä<äs¡Ù |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ‘·‘·Ô«+! Ç+‘·{Ï leT+‘·yÓTÆq ˇø£ e+X¯ #·]Á‘· j·TT>∑j·TT>±\bÕ≥T nqTdüs¡ D°j·T+>± |ü]&ÛÉ$\T¢‘·÷ e⁄+~! Ä#·+Á<ä‘êsês¡ÿ+ |ü]&ÛÉ$\T¢‘·T+<ä+fÒ Ä >±<∏ä m+‘·{Ï s¡eTD°j·T+! m+‘·{Ï eTVü≤˙j·T+! m+‘· ø£eT˙j·T+! m+‘· nìs¡«#·˙j·TyÓTÆq ~e´#·]Á‘√ ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ˇø£ Hêj· T ≈£ î &É T uÛ ≤ s¡ ´ qT ø√˝ÀŒsTT ‹]– ‘Ó#·TÃø√&É+˝À |ü&çq n>∑#ê{À¢ Á|ü‹Hêj·T≈£îì z&ç+∫q BÛs‘¡ «· yÓ÷ sêe÷j·TD+ ø±H˚ ø±<äT! Ç~ $sê{Ÿ $X¯«X¯ø!ÔÏ uÛ≤s¡rj·Tdü+‘·‹øÏ Ç∫Ãq XÊX¯«‘· es¡Á|ü<ëq+! $X¯«e÷qyê[øÏ ø£fi≤´Dø±s¡ø£+! J$‘· + ˝À e#˚ à Á|ü r ∫qï dü e Tdü ´ ø° sêe÷j·TD+˝À düe÷<Ûëq+ <=s¡T≈£î‘·T+~. áHê&ÉT ø=+‘·eT+~ N{Ïø° e÷{Ïø° ∫qï ø±s¡D≤\πø
‘·eT ÁbÕD≤\T rùddüT≈£î+≥THêïs¡T. q+~Á>±eT+˝À sêeTTì¬ø’ y˚∫ ñqï uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT @eT+{≤&√ #·÷&É+&ç ªª@‹ JeqÔ e÷qH√› qs¡+ es¡¸X¯‘ê<ä|æμμ. n+fÒ eTìwæ Áã‹øÏ ñ+fÒ q÷s¡T dü+e‘·‡sê\¬ø’Hê Äq+<ä+ \_ÛdTü +Ô ~. eTq≈£î Äq+<ä+ \_ÛdTü +Ô <äH˚ ÄX¯ ‘ √ uÛ Ñ > ∑ e +‘· T &ç ∫ Ãq Äj· T Tsê› j · ÷ ìï nqTuÛ$Ñ +#ê*‡+<˚! n+‘·+ #˚dTü ø√≈£L&É<Tä . sêe÷j·TD>±<∏ä ‘Ó*dæHê n+<äT˝Àì dü÷ø£àå yÓTqÆ $wüj·÷\T n+<ä]ø° ‘Ó*j·Te⁄. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTsêe⁄ >±] sêeTø£<∏ë düT<Ûä #·~$‘˚ #ê˝≤ $wüj·÷\T ‘Ó\TkÕÔsTT. sêeD≤düTs¡T&ÉT »{≤j·TTe⁄ ¬sø£ÿ\T K+&ç+#·>±H˚ »{≤j·TTe⁄ H˚\ ≈£L\T‘ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT d”‘·eTà @&ÉTdü÷Ô »{≤j·TTe⁄qT |ü≥Tºø√&ÜìøÏ |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ yÓfió¯ ‘·T+~. sêeDT&ÉT d”‘q· T |ü≥Tº≈î£ ì s¡<∏ä+˝À Äø±XÊìøÏ m–]b˛j·÷&ÉT. nø£ÿ&çï+∫ düsêdü] ‘·q n+‘·'|ü⁄sêìøÏ rdüT≈£îyÓ[fl nø£ÿDÏ+í ∫ nXÀø£ eHêìøÏ ‘·s¡*+#ê&ÉT. eTs=ø£{Ï ø£ã+<ÛäT&ç ø£<∏ä! ø£ã+<ÛäT&ç ‘·\ ñ<äs+¡ ˝À ñ+≥T+~. #˚‘T· \T #ê˝≤ bı&ÉT>±Z ñ+&ç X¯Á‘·Te⁄ m+‘· <ä÷s¡+˝À ñHêï Á>∑V≤æ +∫ ‹q>∑\&ÉT. á ø£ã+<ÛTä &ÉT ‘·q bı&Éyq’Ó #˚‘T· ˝ÀÔ sêeT\ø£àå DT*ï ‹Hê\ì #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT yê&ç ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ sêeT\ø£åàDT\T K+&çkÕÔs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT ø£ã+<ÛäT&ÉT ‘êqT XÊ|üÁ>∑düTÔ&Ó’q dü+>∑‹ #Ó|æŒ sêeTT&çøÏ eT+∫ $TÁ‘·TDÏí dü÷∫kÕÔ&ÉT. |ü+bÕqB rs¡+˝À ñqï düTÁ^e⁄ì e\¢ sêeTTìøÏ d”‘· \_ÛdüTÔ+<äì #ÓbÕÔ&ÉT. ø£<ä∏ ∫qï<˚ nsTTHê sêeTdüTÁ^e yÓTÁÆ ‹ø° ‘·<qä +‘·s+¡
<ëX¯s~¡ ∏ sêeTø£<ë∏ düT<Ûä
dü+ø£\q+ : nj·T´<˚es¡ |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTsêe⁄ |ü⁄≥\T : 158 yÓ\ : s¡÷. 150/` Á|ü‘·T\≈£î : nj·T´<˚es¡ |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTsêe⁄ ªndü‡s¡μ, bÕ¢{Ÿ HÓ+.23, Ç.HÓ+. 23, 8`19 kÕsTT lìyêdü Væ≤˝Ÿ‡, eT‘·TÔ>∑÷&É, õ.mdt.◊. b˛düTº, ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 068 ôd˝Ÿ : 9290448444
sêeD dü+Vü‰sêìøÏ d”‘· \_Û+#·&Üìø° ø£ã+<ÛäT&ÉT ø±s¡≈î£ &ÉT! d”‘êsêeTT\ e÷qe‘·«+ m+‘· $XÊ\yÓTqÆ <√ ‘Ó*ù| ¬s+&ÉT yÓT‘·T≈£î\qT (dü+|òüT≥q\T) |ü{Ϻ #·÷&É+&ç! ˇø£{Ï nVü≤˝≤´ XÊ|ü $yÓ÷#·q |òüT≥º+! $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT >ö‘·eTTì ÄÁX¯e÷ìøÏ rdüT≈£îyÓ[fl nø£ÿ&É nVü≤\´ XÊ|üÁ>∑düTÔsê˝…’q dü+>∑‹ #ÓbÕÔ&ÉT. sêeTT&ÉT ‘êø£&É+‘√H˚ XÊ|ü$yÓ÷#·q+ bı+~q nVü≤\´ bÕ<ë\qT n+{Ï sêeTT&ÉT qeTdüÿ]kÕÔ&TÉ . ªªsê|òTü yÍ‘·T ‘·‘T· dükÔ Õ´' bÕ<Í»>∑èVü≤‘·T'μμ Ç<Ó+‘·{Ï e÷qe‘·Ô«yÓ÷ eT¨qï‘· ‘·‘·Ô«yÓ÷ Ád”Ô\ |ü≥¢ >ös¡eyÓ÷ Ä<äsê_Ûe÷qyÓ÷ ø£s¡TD√, <äjÓ÷, l y˚+ø£fÒX¯«s¡Tì uÛÑ≈£îÔ\≈£î dü÷Œ¤]Ôì#˚à eTqdüÔ‘·« $X‚¢wüDjÓ÷ |ü]XÀ~Û+#·e\dæ+<˚! e~ d”‘·eTàyê] >∑T]+∫. j·TT<ä∆+ ôV≤’ +<äe dü+Á|ü<ëj·÷\˝À dü+|üPs¡í $XÊ«düeT÷, uÛÑ≈£îÔsê*>± ‘·q J$‘·+˝À ‘êqT m<äTs=ÿqï eTT–dæÇø£+~.¬s+&ÉsêeT »j·T+ ‘·sê«‘· n–ï |üØø£å\T <äè&ÛÉyÓTÆq ÄdæÔø£uÛ≤yê\÷, l yÓ+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$T ÄdüøøÔÏ s£ y¡ TÓ qÆ j·T<∏ës¡ú nqTuÛyÑ ê\q÷, nqTuÛ÷Ñ ‘·T eTT–XÊsTT! |ü⁄wüŒø£+ e∫Ã+~. q+~ Á>±e÷ìø° |ü≥¢ n#·+#·\yÓTÆq uÛÑø°Ô >∑\ leT‹ ãdüesêE \q÷ e]í+#ês¡T. s¡#·sTTÁ‹øÏ uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\T Ä ‘·s¡Tyê‘· njÓ÷<Ûä´≈£L yÓfi¯fl&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&ܶs¡T! $»j·T\øÏåà s¡∫+∫q ∫qï |ü⁄düÔø£+ ªuÛÑøÏÔ ` eTTøÏÔμ nbÕs¡+. ‘·q nqTuÛÑyê\qT sTT‘·s¡ ÄdæÔ≈£î\‘√ d”‘· øÏwæÿ+<Ûä≈£î yÓ[fl yêqs¡ HêØeTDT\qT ≈£L&Ü Ç+<äT˝À leT‹ $»j·T\øÏàå ly˚+ø£fXÒ «¯ s¡T&ç |ü+#·Tø√yê\qï ÄyÓT Äø±+ø£å Á|üX¯+dü˙j·T+. njÓ÷<Û´ä ≈£î rdüT≈£îyÓ&<É ëeT+≥T+~! Äø±X¯+ MT~ |ü+#·Tø=qï rs¡T ñ‘·ÔeT dü+kÕÿs¡ <√´‘·ø£+. ÁøÏ+~ Á|ü<X˚ Ê\qT #·÷|ü⁄‘T· qï sêeTT&ÉT d”‘· ø√]ø£ô|’ s¡#·sTTÁ‹ ∫‘·ÔX¯ó~∆ |ü⁄≥ |ü⁄≥˝Àq÷ ø£ì|ædüTÔ+~. øÏwæÿ+<Ûä˝À |ü⁄wüŒø±ìï Ä|ü⁄‘ê&ÉT. yêqs¡ Ád”Ô\ uÛÑøÏÔ ` eTTøÏÔ |ü⁄düÔø£+˝À dü>∑uÛ≤>∑+ uÛÑ≈£îÔsê* Ä‘·àø£<∏ä>± q+<ä]˙ njÓ÷<Û´ä rdüT≈£îyÓ[fl lsêeT |ü{≤º_ùÛ wø£ s¡#·sTTÁ‹ : leT‹ q&ç∫+~. $T–*q dü>∑+ ªuÛÑs¡‘· uÛÑ÷$T˝À Ád”Ôμ, eTH˚ eTVü‰ eT¨‘·‡yêìï \ø°àå Hêsêj·TDT˝…q’ ‘·eT ãdüesêE $»j·T\øÏåà ª<ä T sêZ u ≤sTT <˚ X Ÿ e TTUŸ μ , ªã+<Û ä T e⁄\÷ ` Çs¡Te⁄] ÄodüT‡\qT Ä ne÷j·Tø£ yêqs¡ Ád”\Ô ≈£î |ü⁄≥\T : 110 u≤+<Ûyä ê´\÷μ yÓTT<ä˝q’… $wüj÷· \ MT<ä s¡#s· TTÁ‹ d”‘·eTà dü«j·T+>± n+~+∫+~! X¯óuÛÑ+! yÓ\ : s¡÷.32/` Á|ü‘·T\≈£î : 2`3`743/1, s¡∫+∫q yê´kÕ\ dü+ø£\q+. |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ Tsêe⁄>±] ø£fi≤yÓ<’ Tä wü´+ bÕ+&ç‘´· + s¡#·sTTÁ‹ e]í+∫q nqTuÛÑyê\T lyê] ø£èwæ uÛøÑ ÔÏ <ëX¯s~¡ ∏ sêeTø£<ë∏ düT<Ûä |ü⁄düøÔ +£ ì+&ÉT>± \*‘êq>∑sY, Hê>√˝Ÿ, ôV’≤<äsêu≤<é ` 500068 uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î dü÷Œ¤]<Ô ëj·Tø±\T. rj·T>± Á|üeVæ≤k˛Ô+~! Ç+<äTπø sêe÷j·TDeTTqT ` eT˝≤¢ ~ Vü ≤ qTeT+‘· s êe⁄, ôd˝Ÿ: 9676399914 uÀ*q eTs=ø£{Ï ˝Ò<ä+{≤s¡T ns¡$+<äT\T. 9949340236 ` &܈ˆ ~≥ºø£$ XÊ´eT˝≤<˚$ 44
18 p˝…’, 2016
uÛÑøÏÔ ` eTTøÏÔ
Áø°&Ü C≤>∑è‹
` #=|üŒs¡|ü⁄ ø£ècÕísêe⁄, 8498084018 ]jÓ÷ ˇ*+|æø‡˘ ≈£î ns¡‘Ω · kÕ~Û+∫q uÛ≤s¡‘· n<∏≥¢Ó ˝¢ À |Á <ü ëÛ q+>± $ì|ædTü qÔ ï ˇπø ˇø£ÿ ù|s¡T <äT´‹#·+<é. ˇ&çXÊ˝Àì z ìs¡Tù|<ä ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{Ï º, ù|<ä]ø£+‘√ düVü‰ mH√ï s¡ø±\ nes√<Ûë\qT n~Û>∑$T+∫q <äT´‹ eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ |üs¡T>∑T˝À bÕ˝§Zq{≤ìøÏ ns¡Ω‘· kÕ~Û+#·&É+ <ë«sê #·]Á‘ · düèwæº+∫+~. uÛ≤s¡‘Y˝À 36 @fi¯fl ‘·sê«‘· á |òüTq‘· kÕ~Û+∫q uÛ≤s¡‘· eTVæ≤fi¯>± ]ø±s¡T¶˝À¢ #√≥T dü+bÕ~+∫+~. u≤´&çà+≥Hé nø±&ÓMT n+&É<+ä &É\‘√ n+‘·sê®rj·T s¡qïsY>± <äT´‹ s¡÷|ü⁄~<äT›ø=+~. nsTT‘˚ <äT´‹˝À |ü⁄s¡Twü Vü‰s√àq¢ XÊ‘·+ m≈£îÿe>± ñ+<äì, ÄyÓTqT eTVæ≤fi¯>± >∑T]Ô+#·˝eÒ T+≥÷ ìùw<Û+ä $~ÛdTü qÔ ï≥T¢>± n+‘·sê®rj·T nyÓT#·÷´sY n<∏Ó¢{Ïø˘‡ düe÷K´ Á|üø£{Ï+#·&É+ Á|üø£+|üq\T düèwæº+∫+~. B+‘√ ]jÓ÷ &ç C…˙s√ y˚~ø£>± Ä>∑wüߺ 5 qT+∫ ø±eTHÓ«˝ŸÔ >π yéT‡˝À @<√ ˇø£ |ü‘ø· +£ kÕ~Û+#ê\qï »]π> 2016 ˇ*+|æø˘‡ eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ <äT´‹ ÄX¯\T ˇø£ÿkÕ]>± n&çj·÷dü\j·÷´sTT. |ü s ¡ T >∑ T ˝À bÕ˝§Z q {≤ìøÏ <ä T ´‹#· + <é ns¡ Ω ‘ · @&Ü~bÕ≥T •ø£åD≈£î <ä÷s¡yÓTÆ n+‘·T˝Òì e÷qdæø£ dü+bÕ~+∫+~. øå√uÛqÑ T nqTuÛ$Ñ +#ê*‡ e∫Ã+~.
Á|ü|ü+#· Áø°&É\ |ü+&ÉT>∑ ˇ*+|æø˘‡˝À |ü\T Áø°&\É T.. mH√ï s¡ø±\ n+XÊ\THêï.. yÓTs¡T|ü⁄y>˚ +∑ ‘√ kÕ–b˛j˚T 100 MT≥s¡¢ |üs¡T>∑T n+XÊìøÏ ñqï Á|ü‘´˚ ø£‘˚ y˚sT¡ . ∫s¡T‘·˝≤¢ |üsT¡ >¬ ‘˚Ô n<∏≥¢Ó ≈¢ î£ e÷Á‘·yT˚ á πsdt˝À bÕ˝§ZH˚ neø±X¯+ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ ndü\T dædü\T $CÒ‘· n\Tô|s¡T>∑ì b˛sê≥+ n˝≤+{Ï ns¡T<Ó’q neø±XÊìï 36 @fi¯fl $sêeT+ ˇ&çXÊ sêÁwüº+ >√bÕ˝Ÿ|üPsY Á>±eT+˝Àì z ÁX‚j÷Ó _Û˝≤wüß\T, düìïVæ≤‘·T\T Ç∫Ãq Áù|s¡D‘√ ‘·sê«‘· uÛ≤s¡‘· ÁdæŒ+≥sY <äT´‹#·+<é dü+bÕ #˚H˚‘· ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{Ϻq <äT´‹#·+<é z yÓ’|ü⁄ ‘·qô|’ $~Û+∫q ìùw<Ûëìï m‹Ôy˚j·÷\+≥÷ ~+∫+~. dæ«≥®sê¢+&é˝Àì ø√sYº Ä|òt Ä]“ÁfÒwHü é |òsü Y k˛ŒsY‡º ˝À Hê&ÉT ñwü.. H˚&ÉT <äT´‹.. n|”Œ\T #˚dæ+~. düeTÁ>∑ $#ês¡D ‘·sê«‘· <äT´‹ô|’ |üHïÓ +&ÉT <äXÊu≤›\ Ä<ÛTä ìø£ ˇ*+|æø‡˘ #·]Á‘·˝À $~Û+∫q ìùw<Ûëìï ñ|üd+ü Vü≤]+#·Tø√&É+‘√ ‹]– 100 MT≥s¡¢ |üsT¡ >∑T˝À nyÓT]ø±, ÄÁ|òøæ ±, ø£Ø_j·THé ø£sƒ√s¡ •ø£åD ÁbÕs¡+_Û+∫+~. <˚XÊ\ n<∏Ó¢≥¢ Ä~Û|ü‘·´y˚T ø£ì|ædüTÔ+~. |ü⁄s¡Twüß\, ˇ*+|æø‡˘ ≈£î ns¡Ω‘>· ± ø£»øÏkÕúH˝é À ìs¡«Væ≤+∫q eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ |üs¡T>∑T˝À $T–*q<˚XÊ\ n<∏Ó¢≥¢≈£î @<√ ˇø£ |ü‘·ø£+ ¬>\T#·Tø√&É+ n≥T+∫, ˇ&çXÊ sêÁw+ºü >√bÕ˝Ÿ|Pü sY >Á ±eT+˝Àì z #˚H‘˚ · ≈£î≥T+ã+˝À ˇ*+|æø‡˘ ≈£î ns¡‘Ω · kÕ~Û+#·&yÉ T˚ ns¡T<Óq’ $wüjT· +>± |ü⁄{Ϻq <äT´‹#·+<é z yÓ’|ü⁄ ù|<ä]ø£+‘√ b˛sê&ÉT‘·÷H˚ ø£ì|ædTü +Ô ~. C≤rj·TkÕúsTT s¡qïsY>± >∑T]Ô+|ü⁄ ‘Ó#·TÃø=+~. ˇ*+|æø˘‡ 1952 ôV≤*‡+ø° ˇ*+|æø˘‡ qT+∫ 1980 eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ sπ dt˝À bÕ˝§Zqï ◊<äe uÛ≤s¡‘· eTVæ≤fi¯>± e÷k˛ÿ ˇ*+|æø˘‡ es¡≈£L eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ <äT´‹#·+<é |ù s¡T ]ø±s¡T˝¶ À¢ ∫s¡kÕúsTT>± $T–*b˛‘·T+~. |üs¡T>∑T˝À πøe\+ q\T>∑Ts¡T uÛ≤s¡‘· s¡qïs¡T¢ e÷Á‘·y˚T bÕ˝§ZHêïs¡+fÒ ns¡Ω‘· m+‘· ø£wüºyÓ÷ ø=düH√yé kÕàs¡ø£ n+‘·sê®rj·T n<∏{¢Ó øÏ ‡˘ MT{Ÿ 100 Á|ü‘˚´ø£+>± #ÓbÕŒ*‡q |üì˝Ò<äT. ôV≤*‡+ø° MT≥s¡¢ |üs¡T>∑T˝À <äT´‹ 11.30 ôdø£q¢ ]ø±s¡T¶ ˇ*+|æ ø ˘ ‡ eTVæ ≤ fi¯ \ 100 MT≥s¡ ¢ qyÓ÷<äT #˚dæ+~. ]jÓ÷ ˇ*+|æø˘‡≈£î ns¡Ω‘· |ü s ¡ T >∑ T ˝À ˙*eT |ò ü T Àwt , y˚ T Ø e÷s¡Tÿ>± 11.32 ôdø£q¢ \ø£å´+ ñ+fÒ, &çkÂC≤\T bÕ˝§ZHêï V”≤{Ÿ‡ <äX¯˝À <äT´‹ e÷Á‘·+ ¬s+&ÉT ôdø£q¢ ‘·≈£îÿe ◊<√kÕú q +‘√ ìÁwü ÿ $T+#ê*‡ düeTj·T+˝ÀH˚ >∑eT´+ #˚] uÛ≤s¡‘· C≤rj·T e∫Ã+~. Ä ‘·sê«‘· Hê\Tπ>fi¯fl≈£î ]ø±s¡T¶qT ôd’‘·+ ‹s¡>∑sêdæ+~. »]–q 1956 yÓT˝À“sYï ˇ*+|æø‡˘ eTVæ≤fi¯\ 100 ù|<ä]ø£+‘√ b˛sê&ÉT‘·÷H˚ C≤rj·TkÕúsTT s¡qïsY>± ˇ&çXÊ˝À |ü⁄{Ϻ n+‘·sê®rj·T s¡qïsY>± ôV≤’ <äsê MT≥s¡¢ sπ dt˝À y˚TØ ©˝≤sêe⁄ b˛{°øÏ ~–Hê dü|\üò + >∑T]Ô+|ü⁄ ‘Ó#·TÃø=+~. 2013˝À |üPD… y˚~ø£>± u≤<é˝À m~–q <äT´‹ #·+<é ]jÓ÷ ˇ*+|æø˘‡˝À ø±˝Òø£b˛sTT+~. 1980 e÷k˛ÿ ˇ*+|æø˘‡ 100 eTT–dæq Ädæj÷· Á{≤ø˘ n+&é |ò˝” Ÿ¶ b˛{°˝À¢ ø±+dü´ @<√ ˇø£ |ü‘·ø£+ kÕ~Û+#˚ neø±X¯+ n+‘·+‘· MT≥s¡¢ |üsT¡ >∑T˝À @ $<Ûyä TÓ qÆ ns¡Ω‘· ˝Ò≈î£ +&Ü H˚sT¡ >± |ü‘·ø£+ ¬>\T#·Tø=+~. Ä ‘·sê«‘· #Ó’˙dt ‘Ó’|”˝À e÷Á‘·+>±H˚ ñHêï eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ πsdt˝À bÕ˝§Zqï |”{° ñwü dü|\üò + ø±˝Òøb£ ˛sTT+~. 1980 eTT–dæq Á|ü|+ü #· j·TTe»q n<∏{¢Ó øÏ ‡˘ b˛{°\ 200 bÕ˝§Zq{≤ìøÏ ns¡Ω‘· kÕ~Û+#·&yÉ T˚ z >=|üŒ |òTü q‘·>± ‘·sê«‘· ˇ*+|æø˘‡ 100 MT≥s¡¢ πsdt≈£î ns¡Ω‘· MT≥s¡¢ |üsT¡ >∑T˝À ã+>±s¡T |ü‘ø· +£ dü+bÕ~+∫+~. $T–*b˛‘·T+~. ˇ*+|æø˘‡ eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ uÛ≤s¡‘Y 36 @fi¯fl düTBs¡È ø±\+bÕ≥T ôV’≤<äsêu≤<é≈£î #Ó+~q Hê>∑|ü⁄] s¡y˚TXŸ •ø£åD, sπ dt˝À bÕ˝§Zqï ◊<äe uÛ≤s¡‘· eTVæ≤fi¯>± <äT´‹#·+<é m<äTs¡T #·÷&Ü*‡ e∫Ã+~. ôV’≤<äsêu≤<é u≤´&çà+≥Hé dü+|òüT+, >√|”#·+<é ù|s¡T ]ø±s¡T¶˝À¢ ∫s¡kÕúsTT>± $T–*b˛‘·T+~. 18 p˝…’, 2016
45
MT≈£î ‘Ó\TkÕ ?
‘˚*>±Z rdüTø√! z nyÓT]ø£Hé q÷´dt ù||üsY j·÷»e÷Hê´
ìøÏ ‹jÓTT&√sY s¡÷CŸyÓ˝Ÿº nyÓT]ø± Áô|dæ&Ó+{Ÿ ne&É+ @ e÷Á‘·+ Çwüº+ ˝Ò<äT. ‘·eT e<ä›qTqï bòı{ÀÁ>±|òüs¡¢˝À ì|ü⁄DT&Ó’q yê&ç‘√ ªªÁ|ü»\T #·÷d” #·÷&É>±H˚ ndüVæ≤´+#·T≈£îH˚ uÛÑ+–eT˝À s¡÷CŸy˝Ó Ÿº bòı{À ˇø£{Ï rdæ, e÷≈£î n+<äCsÒ TT. Ä bòı{À #·÷&É>±H˚ Á|ü»\≈£î s√‘· ø£\>±* düTe÷μμ nì ÄC≤„|+æ ∫+~. ∫e]øÏ m˝≤¬>‘’ H˚ +˚ n˝≤+{Ï bòı{À ˇø£{Ï dü+bÕ~+∫, |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·T]+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· nyÓT]ø£H\é #˚ mqTïø√ã&ç, n<Û´ä ø£å u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+∫q s¡÷CŸyÓ˝Ÿº Ä bòı{À
Á>±|òüsYì ø£*dæq|ü⁄Œ&ÉT, Ä bòı{ÀÁ>±|òüsY ‘êH˚ Ä bòı{À rkÕqì Äj·Tq‘√ #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. n˝≤+{Ï $ø£è‘·yTÓ qÆ bòı{À rj·T&ÜìøÏ ‘êHÓ+‘· nedüú|ü&ܶ&√ dü$es¡+>± ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. ªªn˝≤+{Ï bòı{À dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ ˙≈£î m+‘· ø±\+ |ü{Ϻ+~?μμ nì n&ç>±&ÉT s¡÷CŸ yÓ˝Ÿº. ªª@&ÉT yêsê\T |ü{Ϻ+<ä+&ûμμ nHêï&ÉT eT÷\T>∑T‘·÷ Ä bòı{ÀÁ>±|òüsY. ‘·q >=|üŒ ∫s¡Tqe⁄«‘√ s¡÷CŸyÓ˝Ÿº ªªnsTT‘˚ Hê≈£î ∫+‘· ˝Ò<äT. n+‘· ndüVü≤´+>± ø£ì|æ+#· &ÜìøÏ @&ÉT yêsê\T |ü{Ϻ+<ä+fÒ, $T>∑‘ê ø±\eT+‘ê n˝≤ ø£ì|æ+#·&É+˝Ò<äH˚>± ns¡ú+!μμ n+≥÷ qy˚«kÕ&ÉT.
|ü<ä´eTT }s¡ ≈£îø£ÿqT ‘Ó∫à ñqï‘êdüq $Te« #Ó|ü⁄Œ |”ø£ ≈£î+&É #˚j·T>∑\yÓT ãT~∆ V”≤qTHÓ|ü⁄&ÉT ãT»®–+#·>∑ sê<äT <ä÷s¡ eTT+#·e˝…qT <Ûä÷s¡Ô »qT\ uÛ≤e+ : }s¡ ≈£îø£ÿqT ‘Ó∫à ñqï‘·yÓTÆq Ädüq+˝À
≈£Ls√Ãu…{HºÏ ê, #Ó|ü |”ø£ ≈£î+&Ü #˚jT· ˝ÒeTT. ãT~∆V≤” qTìï m+‘· ãT»®–+∫Hê n‘·ì ãT~∆ e÷s¡TÃø√&ÉT. n+<äTπø <äTs¡®qT\qT <ä÷s¡+>± ñ+#·&Éy˚T y˚T\ì ‘Ó\TdüTø√yê*.
` ≈£î+≥eTT≈£îÿ\ dü‘·´yêDÏ, ø±øÏHê&É
46
18 p˝…’, 2016
` <äT–Zsê\ sê»øÏc˛sY
Ms¡u≤*ø£ yÓTÆHê<˚$
1857˝À »]–q kÕ«‘·+Á‘·´ dü+Á>±eT ùdHêHêj·T≈£î&ÉT HêHêkÕôV≤uŸ |”cÕ« _sƒ¡÷sY e<ä* yÓ[b¢ ˛j·÷&ÉT. Äj·Tq ≈£î≥T+ã+ nø£ÿ&˚ <äTs¡Z+˝Àì sê»uÛÑeq+˝À ñ+&˚~. ø±q÷Œs¡T˝À ô|<ä›jÓT‘·TÔq Vü≤‘ê´ø±+&É >±$+∫ Ä+π>j ¢ T· ôdq’ ´+ ;sƒ÷¡ sYô|’ ≈£L&Ü <ë&ç #˚dæ+~. HêHêkÕôV≤uŸ eTVü≤˝Ÿô|’ |òæs¡+>∑T\T >∑T]ô|{Ϻ+~. sê»eTVü≤\T ø=~›ø£åD≤\˝ÀH˚ <Û«ä +düeTsTT+~. •~∏˝≤\T $T–˝≤sTT. ø√≥˝À ˇø£ •yê\j·T+ ñ+~. ø=+<äs¡T ôd’ìø£\T <ëìì ≈£L˝ÒÃ+<äT≈£î dæ<ä∆yÓTÆHês¡T. yÓ+≥H˚ ˇø£ ø£]ƒq dü«s¡+ $ìŒ+∫+~... ªC≤Á>∑‘·Ôμ ˇø£ Ms¡u≤*ø£ ø£+sƒ¡dü«s¡+ n~. ÄyÓT ù|s¡T yÓTÆHê ` HêHêkÕôV≤uŸ ≈£îe÷¬sÔ. Ä u≤*ø£ ôd’ìø£ <äTdüTÔ˝À¢ ñ+~. ÄyÓT ‘·TbÕøÏ >∑T]ô|{Ϻ ì\TÃ+~. Ä+π>j ¢ T· ôdì’ ø±~Ûø±] Ä u≤*ø£qT >∑T]+∫q $esê\T ‘Ó \ Tdü T ≈£ î Hêï&É T . ÄyÓ T qT ã+~Û+#ês¡T. HêHêkÕôV≤uŸqT >∑T]+∫ ÄyÓTqT Á|ü•ï+#ês¡T. u…~]+#ês¡T, uÛj Ñ T· ô|{≤ºsT¡ . ø±ì Ä u≤*ø£ H√s¡T yÓT<ä|ü˝Ò<äT. uÛÑj·T|ü&É˝Ò<äT. yê]ì ˝… ø £ ÿ ô|≥º ˝ Ò < ä T . ∫es¡ ≈ £ î ÄyÓ T qT ˝≤ø=ÿìb˛sTT >∑{Ϻ>± ø£{Ϻ |ü&˚XÊs¡T. »qs¡˝Ÿ WÁ‘·yéT Ä»„\ y˚Ts¡≈£î ÄyÓTqT Ä ø£kÕsTT ôd’ì≈£î\T eT+&ÉT‘·Tqï n–ï˝À $dü]y˚XÊs¡T. düJe<äV≤ü q+ #˚XÊs¡T. n–ï uÛ>Ñ u∑ >ÑÛ ∑ eT+&ç+~. C≤«\\T ô|’øÏ ˝Ò#êsTT. yÓTÆHê<˚$ <˚X¯<Ûäs¡à dü + s¡ ø £ å D ø=s¡ ¬ ø ’ ã*<ëqyÓ T Æ b ˛sTT+~. neTs¡‘ê«ìï bı+~+~. n~«rj·TyÓTÆq ÄyÓT Ms¡‘«· +, ìs¡“j ¤ T· ‘·«+, ñ»®«\ <˚Xu¯ øÑÛ ìÔÏ #·÷∫ Ä+π>¢j·T ôd’ì≈£î\ ‘·\\T H˚\≈£î Áyê* + b˛j·÷sTT.
XÀ¢ø£eTT nVü≤kÕÔì düVü≤kÕÔì eT|ü<ëì #·‘·TwüŒ<ë+ ˆ |òü\÷Zì ‘·Á‘· eTVü≤‘ê+ Jy√ Jedü´ JeqyéT ˆˆ y˚<äyê´dü eTVü‰uÛ≤>∑e‘·+ uÛ≤e+ : Vü≤kÕÔ\T ˝Òì |üX¯óe⁄\T Vü≤kÕÔ\Tqï e÷qe⁄\≈£î,
bÕ<ë\T ˝Òì |ü#·Ã>∑&ç¶ bÕ<ë\Tqï |üX¯óe⁄\≈£î, ∫qï∫qï Je⁄\T ô|<ä›ô|<ä› Je⁄\≈£î ` ÄVü‰s¡+>± ne⁄‘·THêïsTT. Ç˝≤ ˇø£ J$ eTs=ø£ J$øÏ JeHê<Ûës¡+ ø±e≥+ ˝Àø£+˝À düV≤ü »yÓTÆ b˛sTT+~.
` ùdø£s¡D : Hê–H˚ì ©˝≤Á|ükÕ<é
»‘· #˚j·T+&ç
s¡+>∑T\T ~<ä›+&ç !
1. Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢ bÕ‘· ù|s¡T ( 2. πø+Á<ä Ä]úø£ XÊK düVü‰j·T eT+Á‹ ( 3. Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î n<Ûä´≈£åî&ÉT ( 4. dü«<˚o j·TT<ä∆ $e÷q+ ( 5. &çõ≥˝Ÿ $|ü¢e <ës¡Ùì≈£î&ÉT ( 6. ¬øHÓ&Ü zô|Hé f…Æ{Ï˝Ÿ $CÒ‘· ( 7. n<∏Ó¢{Ïø˘ #ê+|æj·THéwæ|t »]π> <˚X¯+ ( 8. ‘=* ãjÓ÷ &ûõ˝Ÿ ãdüT‡ ( 9. πø+Á<ä s¡ø£åD eT+Á‹ ( 10. u≤>±›<é á <˚X¯ sê»<Ûëì (
) n. dü+‘√wt ≈£îe÷sY >±+>±«sY ) Ä. ‘˚»dt ) Ç. õyéT j·T+>¥ øÏyéT ) á. Ä*«Hé {À|ü¢sY ) ñ. kÕsTT Á|üD°‘Y ) }. eTH√Vü≤sY bÕ]ø£sY ) m. Çsêø˘ ) @. ø£sêí≥ø£ ) ◊. @<äT˝≤|ü⁄s¡+ ) ˇ. ø£»øÏkÕúHé
ø±s¡T¶ô|’ sêdæ p˝…’ bò˛{À yê´K´`38 á25 bò˝À|ü˛{À≈£⁄ |üî+|ü#·+ø&ç£ÿì. düyê´K´qT ]jÓTÆ q yê´K´qT Á|ü#T· ]kÕÔ+.
bò˛{À yê´K´`36 : u≤\´eT+fÒ e÷<˚, dü«#·Ã¤yÓTÆq uÛ≤s¡rj·T Jeq+,
@ø£‘· e÷ Ä≥˝À¢H˚ ñ+~.
`~H˚wt, sê»eT+Á&ç »‘· #˚j·T+&ç : 1. ◊, 2. n, 3. Ç, 4. Ä, 5. á, 6. ñ, 7. ˇ, 8. @, 9. }, 10. m u≤\\≈£î >∑eTìø£ : Á|üø£ÿ u§eTà≈£î s¡+>∑T\T ~~› kÕÿHé #˚dæ jagritiweekly@gmail.com ≈£î yÓTsTT˝Ÿ #˚j·T+&ç. u≤>∑Tqïyê{Ïì Á|ü#T· ]kÕÔ+. u§eTà‘√ bÕ≥T MT ù|s¡T, }s¡T, #·<Tä e⁄‘·Tqï ‘·s>¡ ‹∑ sêj·T+&ç.
18 p˝…’, 2016
47
p˝…’ 18`24
y˚Twü+ n•«ì, uÛÑs¡DÏ, ø£è‹Ôø£ 1 bÕ.
nqTø=qï ø±sê´\T |üPs¡Ôe⁄‘êsTT. Ks¡TÃ\THêï Ä<ëj·T+ düs¡T›u≤≥T ne⁄‘·T+~. ñ<√´>∑ b˛{° |üØø£å\T, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üj·÷D≤\T ñHêïsTT. ñ<√´>∑T\≈£î ã~©\T, |ü<√qï‘·T\THêïsTT. ø=‘·Ô Á|üj·T‘êï\T eT+<äø=&ç>± kÕ>∑T‘êsTT. Åd”Ô\T ‘·&Éu≤≥T |ü&Éø£+&ç. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé ‘·è|æÔø£s¡+. yêVü ≤ q+‘√ Á|ü j · ÷ DÏ d ü T Ô q ï|ü ⁄ &É T Á|ü e ÷<ä + »s¡ > ∑ ≈ £ î +&Ü #· ÷ dü T ø√yê*. eTs¡ e Tà‘· T Ô \ T »s¡>∑qTHêïsTT. Ç+{Ï, ˇ+{Ï, |ü+{Ï $wüj·÷˝À¢ C≤Á>∑‘·Ô. $Hêj·T≈£îì ÁbÕs¡úq dü+‘√cÕìï düTÔ+~. eèwüu+ÑÛ : ø£è‹Ôø£ 2,3,4 bÕ,s√V≤æ DÏ, eTè>∑•s¡ 1,2bÕ. ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ |üqT\T ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . Ç‘· s ¡ T \ dü \ Vü ‰ \T Ä∫‘· ÷ ∫ bÕ{Ï+#·+&ç. Ks¡Tà ìj·T+Á‘·D eTTqTà+<äT ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~. $<ä´, ñ<√´>∑, yê´bÕs¡, ]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿs+¡ >±\ yês¡T nqT≈£îqï~ Ä\dü´+>± kÕ~ÛkÕÔsT¡ . ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\THêï <ä÷≈£î&ÉT>± Á|üjT· ‘êï\T e<äT.› n~Ûø±s¡T\‘√ eT+∫ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~. Ä~yês¡+ ÄuÛÑs¡D≤\‘√ Á|üj·÷D+ C≤Á>∑‘·Ô. z yês¡Ô e\¢ ñ‘ê‡Vü≤+. <ä‘êÔÁ‘˚j·T düÔe+ »j·TÁ|ü<ä+. $T<∏äTq+ :eTè>∑•s¡ 3,4 bÕ, ÄÁs¡›,|ü⁄qs¡«düT <ä«+<ä« yÓ’K] $&ç∫ |üqT\ |üP]Ô¬ø’ Á|ü j · T ‹ï+#· + &ç . X¯ Á ‘· T e⁄\T $TÁ‘·T\e⁄‘ês¡T. ñ<√´>∑, yê´bÕs¡, ]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿ ˝≤yê<˚M\T nqTø√ì eT\T|ü ⁄ \T ‹s¡ T >∑ T ‘êsTT. ô|≥Tº ã &É T \T ˝≤uÛ≤ìïkÕÔsTT. Ä]úø£ ˝≤yê<˚M\T n+#·Hê\T $T+#·T‘êsTT. eT‹eTs¡T|ü⁄+fÒ ‘·–Z+#·Tø√+&ç. Äs√>∑´+ ‘·è|æÔø£s¡+. |üÁ‹ø£, kÕVæ≤‘·´s¡+>±\ yês¡T eTqïq\T, >ös¡yê\T bı+<äT‘ês¡T. nqTø√ì <Ûqä + \_Û+#˚ neø±X¯+. \ø°àå Hêsêj·TD <Ûë´q+‘√ Á<äe´ ˝≤uÛÑ+. ø£sêÿ≥ø£+ : |ü⁄qs¡«düT 4 bÕ, |ü⁄wü´$T, ÄX‚¢wü düVü‰j·T ˝ÀbÕ\THêï Ä‘·´ôdÌús¡´+‘√ eTT+<äT≈£î yÓfi¯‘ês¡T. ø£ùwº|òü*. nqedüs¡ yê>±›Hê\T e<äT.› dü+‘êq $»j· ÷ \THêïsTT. ≈£ î ≥T+ã düuÛÑT´\‘√ düK´+>± ñ+&É+&ç. Åd”Ô\T nqT≈£îqï$ Ä\dü´+>± bı+<äT‘ês¡T. dü+|òüT ø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . yê´bÕs¡ ˝≤yê<˚M\T ‘·è|æøÔ s£ +¡ . $<ä´, ñ<√´>∑, e´ekÕj·T s¡+>±\ yê]øÏ X¯óuÛ<Ñ ëj·Tø£+. edü T Ô e ⁄\T KØ<ä T #˚ ù d≥|ü &É T ø£ ∫ Ñ· ‘ · « + bÕ{Ï+#·+&ç. eÅkÕÔ\T ˝_Û+#˚ neø±XÊ\THêïsTT. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé ‘·è|æÔø£s¡+. #·+Á<ä dü¨<ä] <Ûë´q+ \øÏàå ìdüT+Ô ~. 48
18 p˝…’, 2016
nìïsêX¯ó\yê]øÏ n<äèwüº dü+K´\T : 1,3,4,6,7,8,9.
dæ+Vü≤+ : eTK, |ü⁄ã“, ñ‘·Ôs¡ 1bÕ :
Ä<ëj· T eTTHêï e´j· ÷ \T n+#· H ê\≈£ î nqT>∑ T D+>± ñ+&Éø£b˛e#·TÃ. ‘·\∫q |üqT\T yêsTT<ë |ü&ܶ |üPs¡Ôe⁄‘êsTT. ñ<√´>∑T\≈£î |ü<√qï‘·T\T, ã~©\THêïsTT. $\TyÓq’ edüTÔe⁄\‘√ Á|üj·÷D≤\T C≤Á>∑‘·Ô. ˙{Ï <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘Ô· nedüs+¡ . yê‘êes¡D≤ìøÏ nqT≈£L\+>± Äs√>∑´+ nqT≈£L*+#·<Tä . ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é yêsTT<ë düeTT∫‘·+. @ $wüj·T+˝Àq÷ X¯øÏÔøÏ $T+∫ eTT+<äT≈£î yÓfi¯flø£+&ç. e´‹πsø£yÓTÆq |üqT\T #˚jT· e<äT.› ø£q´ : ñ‘·Ôs¡ 2, 3, 4 bÕ, Vü≤düÔ, ∫‘·Ô 1, 2 bÕ ø£\\T ø£qï≥T¢ ø±sê´\T |üP]Ô #˚kÕÔsT¡ . nqTø√ì ˝≤uÛ≤\T \uÛ´Ñ +. $cÕ<äø£s¡yÓTÆq yês¡Ô\THêïsTT. |üsêeTs¡Ù\≈£î yÓfifl¯ e\dæ sêe#·TÃ. Åd\Ô” ‘√ »>∑&Ü\T e<äT.› MT≈£î Çwüyº TÓ +Æ ~ Çwüß\º ≈£î Çe«+&ç. J$‘êìï Çã“+<äT\T ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø√+&ç. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé ˝≤_ÛdüTÔ+~. Åd”Ô\T nqT≈£L\yÓTÆq yê‘êes¡D+˝À |üqT\T |üP]Ô #˚kÕÔs¡T. $yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T nqT≈£L*kÕÔsTT. bÕs¡«r <Ûë´q+ »j·T+. ‘·T\ : ∫‘·Ô 3, 4 bÕ, kÕ«‹, $XÊK 1,2,3 bÕ dü+Á|ü~+|ü⁄\‘√ ø±s¡´dæ~∆. \ø£å´ kÕ<Ûäq‘√ |üqT\ |üP]Ô #˚kÕÔs¡T. eè‹Ôyê´bÕsê\T nqT≈£L*kÕÔsTT. |ü<√qï‘·T\T, ã~©\THêïsTT. ô|<ä\› düV‰ü j·T düV≤ü ø±sê\THêïsTT. dü¨<√´>∑T\T kÕj·T|ü&É‘ês¡T. $<ä´, yÓ’<ä´, áyÓ+{Ÿ y˚TH˚CŸ yÓT+{Ÿ, Çq÷‡´¬sHé‡, ]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿ s¡+>±\ yês¡T nqT≈£îqï$ Ä\dü´+>± bı+<äT‘ês¡T. •e düeÔ +‘√ ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ês¡T. eè•Ãø£+ : $XÊK 4 bÕ, nq÷sê<Ûä, CÒ´wü˜ >∑Ts¡T‘·T\´yÓTqÆ u≤<Û´ä ‘·\‘√ |üqT\T ìs¡«]ÔkÕÔsT¡ . Ä˝À∫+∫ ìs¡j í ÷· \T rdüTø√yê*. ã+<ÛTä $TÁ‘·T\ düV‰ü j·T düVü≤ø±sê\T n+<äT≈£î+{≤s¡T. ìs¡T‘ê‡Vü≤+‘√ |üqT\ |üP]Ô #˚j·Te<äT›. Ä<ëj·T e´j·÷<äT\T Ä˝À∫+|ü #˚kÕÔsTT. Äs√>∑´+ C≤Á>∑‘.Ô· ãs¡Te⁄\T yÓ÷j·Te<äT›. ô|≥Tºã&çMT<ä sêã&ç ñ+≥T+~. ñ<√´>∑, $<ä´, yê´bÕs¡, e´ekÕj·T, yÓ’<ä´ s¡+>±\yês¡T, Åd”Ô\T ø=‘·Ô Ä˝À#·q\‘√ ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ês¡T. Á|üe÷<ë\T ø=ì ‘Ó#·TÃø√ ø£+&ç. Á|üy÷Ó <ëìï bı+<ä+&ç. düTÁãVü≤àD´ Äsê<Ûqä Äq+<äÁ|ü<+ä .
<ÛäqdüT‡ : eT÷\, |üPsê«cÕ&ÛÉ, ñ‘·ÔsêcÕ&ÛÉ 1 bÕ
dü<ë˝À#·q\‘√ ø±s¡´dæ~.∆ }Væ≤+#·ì $<Û ä + >± |ü q T\T+{≤sTT. Ä]ú ø £ ˝≤yê<˚M\T }Vü‰r‘·+. ø=ìï |üqT\ yêsTT<ë y˚j·Te\dæ edüTÔ+~. MT #·T≥÷º X¯Á‘·Te⁄\+&Ée#·TÃ. e÷≥\qT C≤Á>∑‘·Ô>± yê&É+&ç. @ |üHÓ’Hê |ü≥Tº<ä\‘√ #˚j·T+&ç. dæúsêdüTÔ\ e´eVü ‰ sê\T }|ü + <ä T ≈£ î +{≤sTT. $yêVü ≤ Á|üj·T‘êï\T |òü*+#˚≥T¢HêïsTT. Ç‘·s¡T\ $wüj·÷˝À¢ CÀø£´+ ‘·–Z+#·Tø√+&ç. d”«j·T |üs¡´y˚ø£åD nedüs¡+. <äøÏåD≤eT÷]Ô düÔe+ düTKdü+‘√cÕ\ìdüTÔ+~. eTø£s¡+ : ñ‘·ÔsêcÕ&ÛÉ 2, 3, 4 bÕ, ÁX¯eD+, <Ûìä wü˜ 1, 2 bÕ #˚j·TqTqï |üqT\T |üPs¡Ôe⁄‘êsTT. eè‹Ô, ñ<√´>∑, yê´bÕs¡, kÕVæ≤‘·´, yÓ<’ ´ä , ø£fi\¯ +<äT ÄX¯\T HÓsy¡ s˚ T¡ ‘êsTT. Á|üjÓ÷»Hê\T nqT≈£îqï≥Tº>± ø£*dæ ekÕÔsTT. Ks¡TÃ\qT ìj·T+Á‹+#·Tø√yê*. Äràj·T |ü\ø£ ]+|ü⁄\T m≈£îÿee⁄‘êsTT. b˛{° |üØø£\å +<äT HÓ>T∑ ‘Z ês¡T. ÄVü‰s¡, e´eVü‰s¡, $Vü‰sê\+<äT $T‘êìï bÕ{Ï+ #·+&ç. ø£fi¯fl≈£î Çã“+<äT\T e#˚à neø±X¯+ ñ+~. áX¯ « s¡ <Û ë ´q+, n_Û ù wø£ + $»j· ÷ q+<ä Á|ü<eä Te⁄‘êsTT. ≈£î+uÛÑ+ : <Ûìä wü˜ 3, 4 bÕ, X¯‘_· wÛ +ü , |üPsê«uÛ≤Á<ä 1, 2, 3 Ä<ëj·T e´j·÷<äT\T |òüs¡yê˝Ò<äì |æ d ü T Ô + ~. >∑ ‘ · + ˝Àì Ä<ëj· T e´j·÷\‘√ Á|üdTü ‘Ô · Ä<ëj·T e´j·÷\T uÒØE y˚düTø√+&ç. kÕe÷õø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\+<äT bÕ˝§Zì >ös¡e eTqïq\T bı+<äT‘ês¡T. Åd\Ô” ‘√ ø£\dæ eTTK´yÓ T Æ q ø±sê´\T #˚ ù d neø±X¯ e TT+~. dü+‘êqÁbÕ|æÔ. Væ≤‘·T\ e÷≥\‘√ ‘·è|æÔ. bÕ‘· u≤ø°\T ø=ìï rπsà neø±X¯eTT+~. Á|ü˝ÀuÛ≤\≈£î ˝§+>∑ø£+&ç. nqTø√ì yês¡Ô\T $X‚cÕ\T MT≈£î dü+‘√cÕìïkÕÔsTT. kÕj·T+ dü+<Ûë´ düeTj·T+˝À \ø°àå ÁbÕs¡úq \ø£å´ \ø°åàÁ<ä+. MTq+ : |üPsê«uÛ≤Á<ä 4 bÕ, ñ‘·ÔsêuÛ≤Á<ä, πse‹ nìï |üqT\+<äT H˚s¡TŒ‘√ C≤Á>∑‘·Ô\T bÕ{Ï + ∫ eTT+<ä T ≈£ î yÓ fi ¯ ‘ ês¡ T . nqT≈£ L \yÓ T Æ q q÷‘· q |ü q T\ #˚|ü≥º+&ç. Åd”Ô\T ìã<ä∆‘·‘√ e´eVü≤ ]+#·+&ç. #Ó|ü&ÉT e÷≥\T $qø£+&ç. ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\‘√ dü+‘√cÕìï |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. eT+∫ |üqT\T m+#·T≈£î+{≤s¡T. $<ä´, yê´bÕs¡, ñ<√´>∑ s¡+>±\ yês¡ T Ä˝À#· q \‘√ e]Ô + #· + &ç . <ä + |ü ‘ · T \T e<ä + ‘· T \T qeTàø£ + &ç . <ä ‘ êÔ Á ‘˚ j · T Äsê<Û ä q ø±e\dæq$ düeT≈£Ls¡TdüT+Ô ~.
n&É+¶ 1. Mfi¯ófl <=+>∑˝≤ ˝Òø£..... (3) 3. Ç{°e\ ª~ Åô|&’ é nyÓT]ø±μ (Áπ>{Ÿ Ç$TàÁ>±+{Ÿ‡) nyês¡T¶ n+<äT≈£îqï >∑÷>∑T˝Ÿ dæᡠ(6) 7. <äs¡ŒeTT/ yÓ’uÛÑe+/ <äsê® (2) 9. ªÁø£eT+μ ‘·|üŒ≈£î+&Ü, eTs√ $<Ûä+>± (2) 10.ãø£eTT (2) 11.áX¯«sê! 2,1,3 Áø£eT+˝À (3) 14.Hê>∑sêE˝À #·Áø£e]Ô ˝Ò&ÉT (2) 16.Á|üeTTK H˚|ü<∏ä´>±j·T≈£î&ÉT (2) 17.~≈£îÿ ˝Òìyê&ÉT (3) 18.z≥$T (4) 20.]jÓ÷ ˇ*+|æ+ø˘‡ eTVæ≤fi¯\ 100 MT≥s¡¢ |üs¡T>∑T≈£î mìï¬ø’q ˇ&çXÊ n<∏Ó¢{Ÿ, ...... #·+<é (2) 21.Ä+>∑¢ ¬>\T|ü⁄ ‹ø£eTø£|ü&ç+~ (2) 23.»>∑y˚T...., ã‘·Tπø...., y˚<ë\˝À kÕs¡$T+‘˚qj·÷ (2) 26.uÛ≤s¡‘Y |üP]Ô dü«<˚o |ü]C≤„q+‘√ s¡÷bı+~+∫q ‘˚*ø£bÕ{Ï j·TT<ä∆$e÷q+. Ç{°e\ yêj·TTùdq˝À #˚]+~ (3) 27.ª>∑÷&ÉT >∑Te«\+μ ˝À >∑Te« ˝Ò<äT (3) 28.2016 dü+e‘·‡sêìøÏ ªø£+|üP´≥sY Væ≤düºØ eT÷´õj·T+ ãTø˘ Áô|’CŸμ n+<äT≈£îqï uÛ≤s¡‘· s¡#·sTT‘·, Á|üeTTK ø±\$TdüTº (3) 30.n#·Ã+ $Tq|üŒ|ü‘√ #˚dæq e&É (2) 31. Ç{°e\ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ø£˝À¢*‘· ÁbÕ+‘·+>± Á|üø£{Ï+∫q sêh+ (4) 34.ªn|üμ ≈£î düe÷Hês¡úø£ |ü<ä+, Áø£eT+˝À ˝Ò<äT (3) 35.es¡Tdü>± s¬ +&√kÕ] ø√bÕ nyÓT]ø± ø£|t |ò⁄ü {Ÿu≤˝Ÿ #ê+|æjT· Héw|æ t $CÒ‘· (2) 36. \ø°åà ˝Òì sêeD≤düTs¡Tì sê»´+ (2) ì\Te⁄ 1. #Ó’Hê n+‘·sê®rj·T bÕ]ÁXÊ$Tø£ bÕs¡TÿqT @sêŒ≥T#˚j·TqTqï Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝Àì ÁbÕ+‘·+ (4) 2. b˛©dt #˚‹˝À ø£Ás¡ (2) 4. $»j·T<äX¯$T (3) 5. nã<ä∆+, #ê&û (3) 6. HÓÁVüA eTT<äT› ù|s¡T (2) 8. ÄsY_◊ &ç|üP´{° >∑es¡ïsY>± mìï¬ø’q e´øÏÔ (5) 12.Hê˙ Hêj·T≈£î&ç>± sê»eTÚ[ dæìe÷ (2) 13.>∑Ts¡TÁ>∑Vü≤+ s¡Vü≤kÕ´\qT #Û˚~+#·&ÜìøÏ HêkÕ Á|üjÓ÷–+∫q y√´eTHÍø£ (2) 15...... ˙ HêeT+ m+‘√s¡T∫sê, sêeT<ëdüT ø°s¡Ôq (3) 16.Áù|eTeTj·T+˝À ∫e] dü>∑+ (2) 17.m≈£îÿe #˚j·T&É+ (2) 19.dü‘·´y˚Te ....... (3) 22.ãdü#˚ùd #√≥T (3) 24.@ <˚X¯ n<Ûä´ø£å mìïø£˝À¢ C§Vü≤HÓïdüHé $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡T (4) 25.á sêh b˛©dtXÊK ªyÓØbòÕdtμº nH˚ j·÷|t‘√ 5 s√E˝À¢ bÕdtb˛sYº yÓ]|òæπøwüHé #˚Òdæ, πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+#˚ dü]º|òæ¬ø{Ÿ Ä|òt mø£‡˝… Hé‡ |ü⁄s¡kÕÿsêìï bı+~+~ (4) 27.&܈ˆ _.dæ.sêjYT C≤rj·T |ü⁄sêkÕÿsêìï bı+~q &܈ˆ õ.$.sêe⁄ ù|s¡T˝À ªõμ n+fÒ (3) 29.‘·\ÁøÏ+<äT˝…’q ªHêXŸμ (2) 32.#˚|ü\T |ü≥Tº≥≈£î y˚ùd~, e\ ø±<äT (2) 33.e÷J sêh|ü‹, XÊgy˚‘·Ô, ÁøÏ+~ qT+&ç (2)
1. eT‘·‡´sêE $»j·T\øÏåà, ôV’≤<äsêu≤<äT, 2. yÓ+|ü{Ï eTH√Vü≤sY sêe⁄, dü÷sê´ù|≥, 3. ]C≤«Hé, dü÷sê´ù|≥, 4.mHé.yêDÏ, yÓT<äø˘, 5. Hêe÷õ.sê<Ûä, yÓT<äø˘. ˝≤≥Ø rj·T>± Hêe÷õ sê<Û,ä yÓT<äø˘ ãVüQe÷q+ >¬ \T#·T≈£îHêïs¡T.
bÕsƒ¡≈£î˝≤sê ! á |üõ˝Ÿ |üP]+∫ düe÷<ÛëHê\qT Áø£eTdü+K´ yê]>± ø±s¡T¶ô|’ p˝…’ 25 ˝À>± C≤>∑è‹øÏ |ü+|ü+&ç. ø±s¡T¶ô|’ ª|ü<sä d¡ +ü düe÷<ÛëHê\Tμ nì sêj·÷*. >∑&TÉ \T ^j·Tsê<äT. düs¬ q’ düe÷<ÛëHê\T sêdæqyê]ì $CÒ‘\· T>± Á|üø{£ kÏ ÕÔ+. $CÒ‘\· ˝À ˇø£]ì ˝≤≥] <ë«sê m+|æø£#˚dæ q>∑<äT ãVüQeT‹ n+<ä#˚kÕÔ+. ‘·T~ ìs¡íj·T+ C≤>∑è‹ j·÷»e÷q´+<˚. 18 p˝…’, 2016
49
50
18 p˝…’, 2016
51