Thesis presentation

PORT

DEVELOPMENT

RELATIE RUIMTELIJKE PLANNING & MILIEUEFFECTRAPPORTERING BIJ DE HAVENONTWIKKELING IN ANTWERPEN & GENOVA MASTERPROEF VAN DER HOEVEN JANA PROMOTOR: Hans Leinfelder MENTOR: Els Willems

GENOVA & ANTWERPEN 1

INHOUD

INLEIDING

BETEKENISVERANDERING

METHODE

VERPLAATSING

PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN

CONFLICTEN

1 STEDENBOUWKUNDIG LUIK 2 MILIEUKUNDIG LUIK

2

INHOUD

INLEIDING

BETEKENISVERANDERING

METHODE

VERPLAATSING

PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN

CONFLICTEN

1 STEDENBOUWKUNDIG LUIK 2 MILIEUKUNDIG LUIK

PROBLEMATIEK RUIMTELIJKE PLANNING DEBAT OVER TOEKOMST

3 BELEIDSKUNDIG LUIK 3

INHOUD

4

INLEIDING

VERGELIJKEND

METHODE

EVALUEREND

PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN

ONTWERPEND

INHOUD

INLEIDING

3 LUIKEN

METHODE

1 STEDENBOUWKUNDIG

PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN

2 MILIEUKUNDIG

3 BELEIDSKUNDIG

5

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

INHOUD

INLEIDING

3 LUIKEN

METHODE

1 STEDENBOUWKUNDIG

PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN

2 MILIEUKUNDIG

3 BELEIDSKUNDIG

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

1 STEDENBOUWKUNDIG SUGGESTIES

6

2 MILIEUKUNDIG

- PORTO ANTICO - MULTEDO

3 BELEIDSKUNDIG

BELOFTEVOLLE INGREDIﾃ起TEN VOOR HAVENPLANNING

INLEIDING

BETEKENISVERANDERING - CONCENTRATIEPUNT PUBLIEKE LEVEN - MIDDELPUNT MODERNE LEVEN

Porto Antico Multedo

VERSCHUIVING HAVENACTIVEIT - PLAATSGEBREK - MILIEUAFWEGINGEN - CONFLICT TUSSEN STAD EN HAVEN

GENOVA

1

PORTO ANTICO

ANTWERPEN ?

EILANDJE

?

Berendrecht

2

WESTEN

NOORDEN

MULTEDO

BERENDRECHT

Eilandje

= VERSCHUIVING MILIEUPROBLEEM - CONFLICT TUSSEN DORP EN HAVEN

N 7

INLEIDING

3

VOORSCHRIFTEN

RUIMTELIJKE MAATREGELEN

RUP

NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN

GENERIEKE PROCEDURE

BESTEMMINGEN

INTEGRATIE PROCEDURE

N 8

INLEIDING

1

RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK: Hoe wordt een deel van de haven opnieuw gelinkt en teruggegeven aan de stad?

PORTO ANTICO

2

3

9

barrières

Porto Antico

ruimtelijke plannen

suggesties voor

barrières

Multedo

BERENDRECHT

BELEIDSLUIK: Wat zijn de sterktes & zwaktes van de havenplanning?

GENOVA

suggesties voor

EILANDJE

RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK + MILIEULUIK: Wat is een duurzame toekomst voor haven en omgeving? (visie stad + eigen visie)

MULTEDO

ruimtelijke plannen

ANTWERPEN

sterktes & zwaktes

beloftevolle ingrediënten

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

voor havenplanning

METHODE

HISTORISCHE STUDIE - LITERATUURONDERZOEK

VERGELIJKEND

STUDIE RUIMTELIJKE PLANNEN - LITERATUURONDERZOEK - INTERVIEWS

PERSOONLIJKE OBSERVATIES - TERREINONDERZOEK - ERASMUS

10

EVALUEREND

ONTWERPEND

PROBLEEM

STEDELIJKE OMGEVING - MIX VAN FUNCTIES

MUSEA, RESTAURANTS, JACHTHAVEN

- LANDMARK - HERINRICHTING PUBLIEKE RUIMTE

GENOVA

HAVEN

ANTWERPEN

X

HAVEN

STAD

STAD

STAD

OUDE HAVEN

LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG 11

PROBLEEM

PORTO ANTICO

3 bestaande barrières

EILANDJE

3 oude barrières

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

HAVEN

X

X

HAVEN

STAD

12

STAD STAD

OUDE HAVEN

LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG

RESULTATEN

PORTO ANTICO

TOEKOMST

EILANDJE

NU

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

HAVEN HAVEN

STAD

13

STAD STAD

OUDE HAVEN

LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG

PROBLEEM

MULTEDO

INDUSTRIALISATIE

PETROLEUMHAVEN

N

DORP

X

PETROLEUMHAVEN

ZEE DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 14

PROBLEEM

BERENDRECHT

VAN ZANDVLAKTE

NAAR GROENE BUFFER & SYMBIOSE

N

KANAAL

X

DORP

KANAAL DORP DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 15

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

16

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

17

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE = HAVENINSTALLATIES

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

VILLA ROSTAN

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 18

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

19

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE = ZANDVLAKTE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 20

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

21

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE = DRUKKE VIERBAANSWEG

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 22

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

23

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES NOORDLANDBRUG

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE = TEKORT AAN INFRASTRUCTUUR

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 24

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

25

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE = ONAANTREKKELIJKE KUST & INFORMEEL WONEN

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 26

PROBLEEM

MULTEDO

3 bestaande barrières

BERENDRECHT

2 oude barrières 1 bestaande

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

DORP

KANAAL

X ZEE

27

PETROLEUMHAVEN

X DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG

PROBLEEM

3 SOORTEN BARRIÈRES

ARCHITECTURALE

INFRASTRUCTURELE

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE = ZANDVLAKTE

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 28

RESULTATEN

MULTEDO

TOEKOMST

BERENDRECHT

3 SOORTEN BARRIÈRES

NU

ECOLOGISCH RECREATIEF SYMBIOSE

ARCHITECTURALE

TOEKOMST

WATERTAXI HARMONISCH SAMENLEVEN

INFRASTRUCTURELE

NU

PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE

VILLA ROSTAN

DORP

KANAAL RIVIER

DORP

DORP

NIEUWE HAVEN

LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 29

PROBLEEM

RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN - RUIMTELIJKE ÉN NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN = OVERLOAD

DALING TRANSPARANTIE

VOORSCHRIFTEN

RUP

MAKKELIJKE PROOIEN VOOR GERECHTELIJKE PROCEDURES

SCHORSING EN/OF VERNIETIGING DOOR RVS

MILDERENDE MAATREGELEN DOORVERTALING NAAR RUP? FLANKEREND BELEID?

MILIEUEFFECTRAPPORTERING GENERIEKE PROCEDURE WEINIG TERUGKOPPELING OF INTERACTIE TUSSEN MER & RUP GEEN GERICHTE MILIEUBEOORDELING INTEGRATIEPROCEDURE

!

RUIMTELIJKE MAATREGELEN

NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN

BESTEMMINGEN

? !

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 30

PROBLEEM

RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN - RUIMTELIJKE ÉN NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN = OVERLOAD

DALING TRANSPARANTIE

GRUP AFBAKENING ZEEHAVENGEBIED ANTWERPEN

VOORSCHRIFTEN

!

FASERINGSNOTA NATUUR

SCHORSING DOOR RVS

RUP

MAKKELIJKE PROOIEN VOOR GERECHTELIJKE PROCEDURES

SCHORSING EN/OF VERNIETIGING DOOR RVS

MILDERENDE MAATREGELEN DOORVERTALING NAAR RUP?

MILIEUEFFECTRAPPORTERING GEEN GERICHTE MILIEUBEOORDELING WEINIG TERUGKOPPELING OF INTERACTIE TUSSEN MER & RUP

RUIMTELIJKE MAATREGELEN

NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN

BESTEMMINGEN

? !

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 31

PROBLEEM

VOORSCHRIFTEN

GRUP AFBAKENING ZEEHAVENGEBIED ANTWERPEN

FASERINGSNOTA NATUUR

FLEXIBILITEIT DYNAMISCH & STRATEGISCH KARAKTER

RUIMTELIJKE MAATREGELEN

RUP

RECHTZEKERHEID

NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN

BESTEMMINGEN

SCHORSING DOOR RVS

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 32

PROBLEEM

VERSCHUIVING HAVENACTIVEIT - PLAATSGEBREK - MILIEUAFWEGINGEN - CONFLICT TUSSEN STAD EN HAVEN

1

RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK: Hoe wordt een deel van de haven opnieuw gelinkt en teruggegeven aan de stad?

PORTO ANTICO

2

EILANDJE

musea restaurants appartementen...

MAS

RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK + MILIEULUIK: Wat is een duurzame toekomst voor haven en omgeving? (visie stad + eigen visie)

MULTEDO

3

musea cinema restaurants...

Renzo Piano

BERENDRECHT

BELEIDSLUIK: Wat zijn de sterktes & zwaktes van de havenplanning?

GENOVA

ANTWERPEN

Hoe gebeurt havenplanning in Italië en Vlaanderen?

Welke inhoudelijke klemtonen kent havenplanning in Italië en Vlaanderen?

Wat is de relatie tussen de ruimtelijke planning en de planmer in Italië en Vlaanderen?

Is er sprake van integratie tussen ruimtelijke planning en de plan-mer en zo ja, hoe werkt dit in Italië en Vlaanderen?

= VERSCHUIVING MILIEUPROBLEEM - CONFLICT TUSSEN DORP EN HAVEN

33

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ANTWERPEN

STERKTE: NETWERK OP NIVEAU VAN DE STAD - EXCLUSIEVE BEVOEGDHEID VAN HAVENAUTORITEIT - GEMEENTELIJK NIVEAU - LOKALE BETROKKENHEID & VERANTWOORDELIJKHEID

GEMEENTE

GEMEENTE

ZWAKTE: NETWERK OP NIVEAU VAN DE VLAAMSE OVERHEID - GEWESTELIJK NIVEAU - AMBTELIJKE WERKGROEP - LAGE LOKALE BETROKKENHEID

GEWEST

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

GEMEENTE

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 34

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ANTWERPEN

STERKTE: FLEXIBILITEIT VIA REFERENTIEGRID

ZWAKTE: LAGE FLEXIBILITEIT

- BESTEMMINGSWIJZIGING MOGELIJK - REFERENTIEGRID - PLANOPTIES

- RUP MOET GEWIJZIGD WORDEN

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 35

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ANTWERPEN

STERKTE: PROGRAMMATIE

ZWAKTE: GEEN PROGRAMMATIE

- PIANO DI OPERE TRIENNALE - PROGRAMMA TRIENNALE DELLE OPERE - CONTROLE-INSTRUMENTEN - SNEL INSPELEN OP VERANDERINGEN

ZWAKTE: INHOUDELIJKE REALISATIES - ZWAKKE RELATIE TUSSEN STAD & HAVEN

STERKTE: INHOUDELIJKE REALISATIES - STERKE RELATIE TUSSEN STAD & HAVEN - INBEDDING VAN HAVENACTIVITEITEN IN OMGEVING VIA GROENBUFFER

?

HAVEN

HAVEN STAD STAD

DORP

KANAAL

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

DORP

X ZEE

36

PETROLEUMHAVEN

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ANTWERPEN

STERKTE: INTEGRATIEPROCEDURE - STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - PLANPROCES START PARALLEL MET MER-PROCES

RENZO PIANO

HAVENAUTORITEIT

INTERNE & EXTERNE DESKUNDIGEN

URBAN LAB TECHNICI ARCHITECTEN

VAS

BURGEMEESTER

RUIMTELIJKE ORDENING

PUC

OVEREENKOMST OVER ‘GEBIEDEN VAN OVERLEG’*

SECTOR HAVEN VAS PRP (STRUCTUURPLAN ÉN UITVOERINGSPLAN)

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 37

RESULTATEN

GENOVA

PLANPROCEDURE (PUC & PRP)

FASE 1 oriëntering

bijeenkomsten tussen de burgemeester, architecten, Urban Lab, de Havenautoriteit en interne en externe deskundigen 28/09/2007-24/05/2011

VAS-PROCEDURE

duurzaamheidsanalyse van de richtlijnen

eventuele uitsluiting van mogelijke ontwikkelingen = SCREENING

opstelling ‘ruw’ voorontwerp van het PUC/PRP en voorlopig verslag

voorspelling van mogelijke milieueffecten = SCOPING, start: 08/07/2010 opstelling Rapporto Preliminare Ambientale externe coherentie met algemene plannen: PTCP en met sectorplannen: bv. Piano Paesaggistico

FASE 2 verwerking

formulering specifieke doelstellingen inschatting van milieueffecten vergelijking van alternatieven bepaling van de alternatieven gemeente --> PUC Havenautoriteit --> PRP

FASE 3 raadpleging/vaststelling/goedkeuring

acties en uitvoeringsinstrumenten

publiek overlegmoment ‘knelpunten- en opportuniteitskaart’

milieurapport niet-technische samenvatting opstelling Rapporto Ambientale

definitieve ontwerp PUC/PRP overname-overeenkomst tussen Havenautoriteit en gemeente voor het PRP

raadplegingsmoment

duurzaamheidsanalyse van de opmerkingen

FASE 4 beheer & uitvoering

synthese/vaststelling/goedkeuring

beheer & uitvoering milieucontrole & periodieke evaluatie

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

corrigerende maatregelen

LEGENDE abc abc abc

38

PUC & PRP PUC PRP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ANTWERPEN

STERKTE: INTEGRATIEPROCEDURE

STERKTE: (VOORLOPER) INTEGRATIEPROCEDURE

- STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - PLANPROCES START PARALLEL MET MER-PROCES

- STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - WERKGROEPEN, WAARONDER DIENST MER

RENZO PIANO

PLENAIRE WERKGROEP LINKEROEVER = BEVOEGDE OVERHEDEN & ADMINISTRATIES

HAVENAUTORITEIT

INTERNE & EXTERNE DESKUNDIGEN

+

PLENAIRE WERKGROEP RECHTEROEVER = BEVOEGDE OVERHEDEN & ADMINISTRATIES

URBAN LAB TECHNICI ARCHITECTEN

VAS

BURGEMEESTER

& STRATEGISCH PLAN RECHTEROEVER

INTEGRATIEPROCES**

RUIMTELIJKE ORDENING

PUC

STRATEGISCH PLAN LINKEROEVER

CENTRALE WERKGROEP****

TUSSENTIJDS STRATEGISCH PLAN HAVEN VAN ANTWERPEN

OVEREENKOMST OVER ‘GEBIEDEN VAN OVERLEG’*

(STRUCTUURPLAN)

SECTOR HAVEN VAS PRP (STRUCTUURPLAN ÉN UITVOERINGSPLAN)

mer

GRUP (UITVOERINGSPLAN)

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 39

RESULTATEN

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING

GENOVA

ZWAKTE: ENKEL MILIEU ALS BASIS

ANTWERPEN

STERKTE: MILIEU & NATUUR ALS BASIS - VOLWAARDIGE NATUURONTWIKKELING ALS BASISVOORWAARDE - REALISATIE VAN ‘ROBUUSTE NATUUR’ - PROACTIEVE NATUURONTWIKKELING

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 40

RESULTATEN

+ netwerk op niveau van de stad flexibiliteit via referentiegrid programmatie milieu & natuur als basis integratieprocedure realisatie

netwerk op niveau van de overheid lage flexibiliteit trage realisatie

STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING 1. GROTE LOKALE VERANTWOORDELIJKHEID/BETROKKENHEID BIJ BESLUITVORMING

2. HAVENPLAN MET EEN STRATEGISCH & DYNAMISCH KARAKTERDAT ZIJN FLEXIBILITEIT VERKRIJGT VIA EEN REFERENTIEGRID & PLANOPTIES

MIX VAN BELOFTEVOLLE INGREDIËNTEN

3. MONITORING & EVENTUELE BIJSTURING M.B.V. ACTIEPROGRAMMA’S

4. PROACTIEVE NATUURONTWIKKELING HAND IN HAND MET HAVENONTWIKKELING

5. INTEGRATIE VAN PLAN-MILIEUEFFECTRAPPORTERING IN HAVENPLAN

GENOVA

ANTWERPEN

PRP

GRUP

LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 41