PORT
DEVELOPMENT
RELATIE RUIMTELIJKE PLANNING & MILIEUEFFECTRAPPORTERING BIJ DE HAVENONTWIKKELING IN ANTWERPEN & GENOVA MASTERPROEF VAN DER HOEVEN JANA PROMOTOR: Hans Leinfelder MENTOR: Els Willems
GENOVA & ANTWERPEN 1
INHOUD
INLEIDING
BETEKENISVERANDERING
METHODE
VERPLAATSING
PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN
CONFLICTEN
1 STEDENBOUWKUNDIG LUIK 2 MILIEUKUNDIG LUIK
2
INHOUD
INLEIDING
BETEKENISVERANDERING
METHODE
VERPLAATSING
PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN
CONFLICTEN
1 STEDENBOUWKUNDIG LUIK 2 MILIEUKUNDIG LUIK
PROBLEMATIEK RUIMTELIJKE PLANNING DEBAT OVER TOEKOMST
3 BELEIDSKUNDIG LUIK 3
INHOUD
4
INLEIDING
VERGELIJKEND
METHODE
EVALUEREND
PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN
ONTWERPEND
INHOUD
INLEIDING
3 LUIKEN
METHODE
1 STEDENBOUWKUNDIG
PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN
2 MILIEUKUNDIG
3 BELEIDSKUNDIG
5
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
INHOUD
INLEIDING
3 LUIKEN
METHODE
1 STEDENBOUWKUNDIG
PROBLEEMSTELLING / RESULTATEN
2 MILIEUKUNDIG
3 BELEIDSKUNDIG
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
1 STEDENBOUWKUNDIG SUGGESTIES
6
2 MILIEUKUNDIG
- PORTO ANTICO - MULTEDO
3 BELEIDSKUNDIG
BELOFTEVOLLE INGREDIﾃ起TEN VOOR HAVENPLANNING
INLEIDING
BETEKENISVERANDERING - CONCENTRATIEPUNT PUBLIEKE LEVEN - MIDDELPUNT MODERNE LEVEN
Porto Antico Multedo
VERSCHUIVING HAVENACTIVEIT - PLAATSGEBREK - MILIEUAFWEGINGEN - CONFLICT TUSSEN STAD EN HAVEN
GENOVA
1
PORTO ANTICO
ANTWERPEN ?
EILANDJE
?
Berendrecht
2
WESTEN
NOORDEN
MULTEDO
BERENDRECHT
Eilandje
= VERSCHUIVING MILIEUPROBLEEM - CONFLICT TUSSEN DORP EN HAVEN
N 7
INLEIDING
3
VOORSCHRIFTEN
RUIMTELIJKE MAATREGELEN
RUP
NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN
GENERIEKE PROCEDURE
BESTEMMINGEN
INTEGRATIE PROCEDURE
N 8
INLEIDING
1
RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK: Hoe wordt een deel van de haven opnieuw gelinkt en teruggegeven aan de stad?
PORTO ANTICO
2
3
9
barrières
Porto Antico
ruimtelijke plannen
suggesties voor
barrières
Multedo
BERENDRECHT
BELEIDSLUIK: Wat zijn de sterktes & zwaktes van de havenplanning?
GENOVA
suggesties voor
EILANDJE
RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK + MILIEULUIK: Wat is een duurzame toekomst voor haven en omgeving? (visie stad + eigen visie)
MULTEDO
ruimtelijke plannen
ANTWERPEN
sterktes & zwaktes
beloftevolle ingrediënten
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
voor havenplanning
METHODE
HISTORISCHE STUDIE - LITERATUURONDERZOEK
VERGELIJKEND
STUDIE RUIMTELIJKE PLANNEN - LITERATUURONDERZOEK - INTERVIEWS
PERSOONLIJKE OBSERVATIES - TERREINONDERZOEK - ERASMUS
10
EVALUEREND
ONTWERPEND
PROBLEEM
STEDELIJKE OMGEVING - MIX VAN FUNCTIES
MUSEA, RESTAURANTS, JACHTHAVEN
- LANDMARK - HERINRICHTING PUBLIEKE RUIMTE
GENOVA
HAVEN
ANTWERPEN
X
HAVEN
STAD
STAD
STAD
OUDE HAVEN
LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG 11
PROBLEEM
PORTO ANTICO
3 bestaande barrières
EILANDJE
3 oude barrières
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
HAVEN
X
X
HAVEN
STAD
12
STAD STAD
OUDE HAVEN
LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG
RESULTATEN
PORTO ANTICO
TOEKOMST
EILANDJE
NU
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
HAVEN HAVEN
STAD
13
STAD STAD
OUDE HAVEN
LUIK 1: STEDENBOUWKUNDIG
PROBLEEM
MULTEDO
INDUSTRIALISATIE
PETROLEUMHAVEN
N
DORP
X
PETROLEUMHAVEN
ZEE DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 14
PROBLEEM
BERENDRECHT
VAN ZANDVLAKTE
NAAR GROENE BUFFER & SYMBIOSE
N
KANAAL
X
DORP
KANAAL DORP DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 15
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
16
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
17
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE = HAVENINSTALLATIES
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
VILLA ROSTAN
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 18
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
19
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE = ZANDVLAKTE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 20
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
21
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE = DRUKKE VIERBAANSWEG
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 22
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
23
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES NOORDLANDBRUG
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE = TEKORT AAN INFRASTRUCTUUR
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 24
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
25
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE = ONAANTREKKELIJKE KUST & INFORMEEL WONEN
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 26
PROBLEEM
MULTEDO
3 bestaande barrières
BERENDRECHT
2 oude barrières 1 bestaande
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
DORP
KANAAL
X ZEE
27
PETROLEUMHAVEN
X DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG
PROBLEEM
3 SOORTEN BARRIÈRES
ARCHITECTURALE
INFRASTRUCTURELE
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE = ZANDVLAKTE
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 28
RESULTATEN
MULTEDO
TOEKOMST
BERENDRECHT
3 SOORTEN BARRIÈRES
NU
ECOLOGISCH RECREATIEF SYMBIOSE
ARCHITECTURALE
TOEKOMST
WATERTAXI HARMONISCH SAMENLEVEN
INFRASTRUCTURELE
NU
PUBLIEKE RUIMTE ALS BARRIÈRE
VILLA ROSTAN
DORP
KANAAL RIVIER
DORP
DORP
NIEUWE HAVEN
LUIK 2: STEDENBOUWKUNDIG & MILIEUKUNDIG 29
PROBLEEM
RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN - RUIMTELIJKE ÉN NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN = OVERLOAD
DALING TRANSPARANTIE
VOORSCHRIFTEN
RUP
MAKKELIJKE PROOIEN VOOR GERECHTELIJKE PROCEDURES
SCHORSING EN/OF VERNIETIGING DOOR RVS
MILDERENDE MAATREGELEN DOORVERTALING NAAR RUP? FLANKEREND BELEID?
MILIEUEFFECTRAPPORTERING GENERIEKE PROCEDURE WEINIG TERUGKOPPELING OF INTERACTIE TUSSEN MER & RUP GEEN GERICHTE MILIEUBEOORDELING INTEGRATIEPROCEDURE
!
RUIMTELIJKE MAATREGELEN
NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN
BESTEMMINGEN
? !
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 30
PROBLEEM
RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN - RUIMTELIJKE ÉN NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN = OVERLOAD
DALING TRANSPARANTIE
GRUP AFBAKENING ZEEHAVENGEBIED ANTWERPEN
VOORSCHRIFTEN
!
FASERINGSNOTA NATUUR
SCHORSING DOOR RVS
RUP
MAKKELIJKE PROOIEN VOOR GERECHTELIJKE PROCEDURES
SCHORSING EN/OF VERNIETIGING DOOR RVS
MILDERENDE MAATREGELEN DOORVERTALING NAAR RUP?
MILIEUEFFECTRAPPORTERING GEEN GERICHTE MILIEUBEOORDELING WEINIG TERUGKOPPELING OF INTERACTIE TUSSEN MER & RUP
RUIMTELIJKE MAATREGELEN
NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN
BESTEMMINGEN
? !
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 31
PROBLEEM
VOORSCHRIFTEN
GRUP AFBAKENING ZEEHAVENGEBIED ANTWERPEN
FASERINGSNOTA NATUUR
FLEXIBILITEIT DYNAMISCH & STRATEGISCH KARAKTER
RUIMTELIJKE MAATREGELEN
RUP
RECHTZEKERHEID
NIET RUIMTELIJKE MAATREGELEN
BESTEMMINGEN
SCHORSING DOOR RVS
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 32
PROBLEEM
VERSCHUIVING HAVENACTIVEIT - PLAATSGEBREK - MILIEUAFWEGINGEN - CONFLICT TUSSEN STAD EN HAVEN
1
RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK: Hoe wordt een deel van de haven opnieuw gelinkt en teruggegeven aan de stad?
PORTO ANTICO
2
EILANDJE
musea restaurants appartementen... MAS
RUIMTELIJK, STEDENBOUWKUNDIG LUIK + MILIEULUIK: Wat is een duurzame toekomst voor haven en omgeving? (visie stad + eigen visie)
MULTEDO
3
musea cinema restaurants... Renzo Piano
BERENDRECHT
BELEIDSLUIK: Wat zijn de sterktes & zwaktes van de havenplanning?
GENOVA
ANTWERPEN
Hoe gebeurt havenplanning in Italië en Vlaanderen? Welke inhoudelijke klemtonen kent havenplanning in Italië en Vlaanderen? Wat is de relatie tussen de ruimtelijke planning en de planmer in Italië en Vlaanderen? Is er sprake van integratie tussen ruimtelijke planning en de plan-mer en zo ja, hoe werkt dit in Italië en Vlaanderen?
= VERSCHUIVING MILIEUPROBLEEM - CONFLICT TUSSEN DORP EN HAVEN
33
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ANTWERPEN
STERKTE: NETWERK OP NIVEAU VAN DE STAD - EXCLUSIEVE BEVOEGDHEID VAN HAVENAUTORITEIT - GEMEENTELIJK NIVEAU - LOKALE BETROKKENHEID & VERANTWOORDELIJKHEID
GEMEENTE
GEMEENTE
ZWAKTE: NETWERK OP NIVEAU VAN DE VLAAMSE OVERHEID - GEWESTELIJK NIVEAU - AMBTELIJKE WERKGROEP - LAGE LOKALE BETROKKENHEID
GEWEST
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
GEMEENTE
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 34
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ANTWERPEN
STERKTE: FLEXIBILITEIT VIA REFERENTIEGRID
ZWAKTE: LAGE FLEXIBILITEIT
- BESTEMMINGSWIJZIGING MOGELIJK - REFERENTIEGRID - PLANOPTIES
- RUP MOET GEWIJZIGD WORDEN
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 35
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ANTWERPEN
STERKTE: PROGRAMMATIE
ZWAKTE: GEEN PROGRAMMATIE
- PIANO DI OPERE TRIENNALE - PROGRAMMA TRIENNALE DELLE OPERE - CONTROLE-INSTRUMENTEN - SNEL INSPELEN OP VERANDERINGEN
ZWAKTE: INHOUDELIJKE REALISATIES - ZWAKKE RELATIE TUSSEN STAD & HAVEN
STERKTE: INHOUDELIJKE REALISATIES - STERKE RELATIE TUSSEN STAD & HAVEN - INBEDDING VAN HAVENACTIVITEITEN IN OMGEVING VIA GROENBUFFER
?
HAVEN
HAVEN STAD STAD
DORP
KANAAL
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
DORP
X ZEE
36
PETROLEUMHAVEN
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ANTWERPEN
STERKTE: INTEGRATIEPROCEDURE - STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - PLANPROCES START PARALLEL MET MER-PROCES
RENZO PIANO
HAVENAUTORITEIT
INTERNE & EXTERNE DESKUNDIGEN
URBAN LAB TECHNICI ARCHITECTEN
VAS
BURGEMEESTER
RUIMTELIJKE ORDENING
PUC
OVEREENKOMST OVER ‘GEBIEDEN VAN OVERLEG’*
SECTOR HAVEN VAS PRP (STRUCTUURPLAN ÉN UITVOERINGSPLAN)
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 37
RESULTATEN
GENOVA
PLANPROCEDURE (PUC & PRP)
FASE 1 oriëntering
bijeenkomsten tussen de burgemeester, architecten, Urban Lab, de Havenautoriteit en interne en externe deskundigen 28/09/2007-24/05/2011
VAS-PROCEDURE
duurzaamheidsanalyse van de richtlijnen
eventuele uitsluiting van mogelijke ontwikkelingen = SCREENING
opstelling ‘ruw’ voorontwerp van het PUC/PRP en voorlopig verslag
voorspelling van mogelijke milieueffecten = SCOPING, start: 08/07/2010 opstelling Rapporto Preliminare Ambientale externe coherentie met algemene plannen: PTCP en met sectorplannen: bv. Piano Paesaggistico
FASE 2 verwerking
formulering specifieke doelstellingen inschatting van milieueffecten vergelijking van alternatieven bepaling van de alternatieven gemeente --> PUC Havenautoriteit --> PRP
FASE 3 raadpleging/vaststelling/goedkeuring
acties en uitvoeringsinstrumenten
publiek overlegmoment ‘knelpunten- en opportuniteitskaart’
milieurapport niet-technische samenvatting opstelling Rapporto Ambientale
definitieve ontwerp PUC/PRP overname-overeenkomst tussen Havenautoriteit en gemeente voor het PRP
raadplegingsmoment
duurzaamheidsanalyse van de opmerkingen
FASE 4 beheer & uitvoering
synthese/vaststelling/goedkeuring
beheer & uitvoering milieucontrole & periodieke evaluatie
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
corrigerende maatregelen
LEGENDE abc abc abc
38
PUC & PRP PUC PRP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ANTWERPEN
STERKTE: INTEGRATIEPROCEDURE
STERKTE: (VOORLOPER) INTEGRATIEPROCEDURE
- STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - PLANPROCES START PARALLEL MET MER-PROCES
- STERKE VERWEVING TUSSEN HAVENPLAN & MER - WERKGROEPEN, WAARONDER DIENST MER
RENZO PIANO
PLENAIRE WERKGROEP LINKEROEVER = BEVOEGDE OVERHEDEN & ADMINISTRATIES
HAVENAUTORITEIT
INTERNE & EXTERNE DESKUNDIGEN
+
PLENAIRE WERKGROEP RECHTEROEVER = BEVOEGDE OVERHEDEN & ADMINISTRATIES
URBAN LAB TECHNICI ARCHITECTEN
VAS
BURGEMEESTER
& STRATEGISCH PLAN RECHTEROEVER
INTEGRATIEPROCES**
RUIMTELIJKE ORDENING
PUC
STRATEGISCH PLAN LINKEROEVER
CENTRALE WERKGROEP****
TUSSENTIJDS STRATEGISCH PLAN HAVEN VAN ANTWERPEN
OVEREENKOMST OVER ‘GEBIEDEN VAN OVERLEG’*
(STRUCTUURPLAN)
SECTOR HAVEN VAS PRP (STRUCTUURPLAN ÉN UITVOERINGSPLAN)
mer
GRUP (UITVOERINGSPLAN)
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 39
RESULTATEN
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING
GENOVA
ZWAKTE: ENKEL MILIEU ALS BASIS
ANTWERPEN
STERKTE: MILIEU & NATUUR ALS BASIS - VOLWAARDIGE NATUURONTWIKKELING ALS BASISVOORWAARDE - REALISATIE VAN ‘ROBUUSTE NATUUR’ - PROACTIEVE NATUURONTWIKKELING
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 40
RESULTATEN
+ netwerk op niveau van de stad flexibiliteit via referentiegrid programmatie milieu & natuur als basis integratieprocedure realisatie
netwerk op niveau van de overheid lage flexibiliteit trage realisatie
STERKTES & ZWAKTES HAVENPLANNING 1. GROTE LOKALE VERANTWOORDELIJKHEID/BETROKKENHEID BIJ BESLUITVORMING
2. HAVENPLAN MET EEN STRATEGISCH & DYNAMISCH KARAKTERDAT ZIJN FLEXIBILITEIT VERKRIJGT VIA EEN REFERENTIEGRID & PLANOPTIES
MIX VAN BELOFTEVOLLE INGREDIËNTEN
3. MONITORING & EVENTUELE BIJSTURING M.B.V. ACTIEPROGRAMMA’S
4. PROACTIEVE NATUURONTWIKKELING HAND IN HAND MET HAVENONTWIKKELING
5. INTEGRATIE VAN PLAN-MILIEUEFFECTRAPPORTERING IN HAVENPLAN
GENOVA
ANTWERPEN
PRP
GRUP
LUIK 3: BELEIDSKUNDIG 41