Ҷавонони Тоҷикистон, №52 (9478), 2016 by ҶАВОНОН

НАШРИЯИ КУМИТАИ ҶАВОНОН, ВАРЗИШ ВА САЙЁҲИИ НАЗДИ ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН/ /№52 (9478), 29 декабри соли 2016/e-mail:javonontj@mail.ru/www.javonon.tj/аз 5.04.1930 нашр мешавад

 ПУРСИШИ “ҶАВОНОН...”

 ДУНЁИ ВАРЗИШ

Сазовори боварии Пешвои миллат бошем

ФФТ беҳтаринҳои солро муайян кард

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

 ПАЁМИ ПЕШВО

2017 - Соли ҷавонон

 ҲАФТ РӮЗ 22.12.2016 Дар ҷумҳурӣ Рӯзи энергетикҳо ҷашн гирифта шуд. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даст овардани истиқлолияти энергетикии мамлакатро яке аз ҳадафҳои стратегӣ эълон намудааст. 23.12.2016 Таҳти раёсати Пешвои миллат, Президенти ҷумҳурӣ, Раиси Ҳукумати мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҷлиси васеи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид. Дар маҷлис нишондиҳандаҳои рушди иқтисодию иҷтимоии мамлакат дар соли 2016 натиҷагирӣ ва вазифаҳои асосӣ барои соли 2017 муайян карда шуданд. 24.12.2016 Дар назди Абдуҷаббор Раҳмонзода - Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа бо иштироки роҳбарони вазорату идораҳо ва ташкилоту муассисаҳои давлатӣ ҷаласаи гурӯҳи корӣ доир ба қабул гардидани Қатъномаи Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид оид ба эълон шуда-

ни Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, 2018-2028» доир гардид. 25.12.2016 Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Президенти Федератсияи Русия Владимир Путин дар робита ба суқути ҳавопаймои ҳарбӣ-нақлиётӣ дар акваторияи Баҳри Сиёҳ, ки дар он хизматчиёни ҳарбии Русия, намояндагони гурӯҳҳои эҷодӣ ва воситаҳои ахбори омма қарор доштанд, барқияи тасаллият ирсол намуд. 26.12.2016 Дар шаҳри Санкт-Петербурги Федератсияи Русия мулоқоти роҳбарони давлатҳои узви Созмони Аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ доир гашт, ки дар он Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон суханронӣ намуд. Иштирокчиён масоили мубрами марбут ба авзои кунунии минтақа ва ҷаҳон, аз қабили афзоиши хатари терроризму экстремизм, вазъи мураккаби сиёсию низомии Афғонистон ва масъалаҳои вобаста ба таъмини амнияту су-

бот дар қаламрави давлатҳои аъзои созмонро мавриди баррасӣ қарор дода, атрофи дурнамои ҳамкории дастаҷамъона дар доираи Созмони аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ мубодилаи афкор намуданд. 27.12.2016 Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муовини Сарвазири Ӯзбекистон Рустам Азимовро ба ҳузур пазируфт. Дар мулоқот масъалаҳои ҳамкории ду давлат, аз ҷумла содда гардондани низоми раводид миёни ду кишвар, ба роҳ мондани парвози ҳавопаймоҳо дар масири Душанбе-Тошканд баррасӣ шуданд. 28.12.2016 Дар Коллеҷи омӯзгории шаҳри Кӯлоб бо ибтикори Маркази ҷавонони шаҳр ба муносибати дастгирӣ ёфтани ташаббуси Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба эълон намудани “Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор, 2018-2028” таҳти унвони «Ташаббуси Пешвои миллат - ифтихори мо - ҷавонон!» ҳамоиш доир гардид.

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

АХБОРИ ҲАФТА

Паёми ҷавонпарвари Пешвои миллат ва Соли ҷавонон муборак! Паёми имсолаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ саршор аз меҳру муҳаббат нисбат ба насли наврасу ҷавон буда, Пешвои муаззами миллатамон дар тамоми самтҳои фаъолияти Ҳукумат баҳри некуаҳволии ҷавонон, баркамолию соҳибмаърифат будани онҳо ва фароҳам овардани зиндагии шоиста баҳри ин қишри ояндасоз дастуру супоришҳои дахлдор доданд.

Паёми Пешвои миллат, ҳамчун як шоҳкитоби меҳр, садоқат, боварӣ ва умеди басо бузург барои наврасону ҷавонон ироа гардид. Бо дарки баланди масьулият иброз менамоям, ки ба сифати як ҷавон ва масъули сиёсати давлатии ҷавонон аз лаҳзаи аввал то охири ироаи Паём, зери таъсири суханони басо пурарзиш, эҳтироми хосаи Пешвои миллат нисбат ба тақдири ҷавонон ва нақшаю иқдомҳои наҷиб барои ҳаёти ояндаи миллати тоҷик қарор доштам. Солҳо мегузаранд, вале тақдир ва таърих то абад гувоҳ боқӣ мемонад, ки сиёсат ва меҳру муҳаббати Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбат

ба ҷавонон беназир ва нотакрор аст! Эълон гардидани соли 2017 ҳамчун Соли ҷавонон нишонаи олии эҳтирому эътиқоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавонони соадатманди диёр ва дар меҳвари сиёсати иҷтимоии Ҳукумат қарор доштани ин қишри ояндасози кишвар мебошад. Ҷавонони арҷманд! Дар асл, Ҳукумати Тоҷикистон ташаббусу пешниҳодҳои созандаи ҷавононро ҳамеша дастгирӣ намуда, барои амалӣ гардидани онҳо имконият фароҳам овардааст. Дар ҷавоб ба чунин ғамхории сатҳи баланд моро зарур аст, ки даст ба даст дода, аз ҳарвақта бештар меҳнат кунем, кӯшиш на-

моем, ки донишҳои замонавӣ дошта бошем ва бо интихоби дурусти касб баҳри ободиву пешрафти сарзамини аҷдодӣ ва ҳимояи Ватани азизамон саъю талош намоем. Соли ҷавонон барои мо имтиҳон ва масъулияти басо бузург аст, ки онро бояд бо меҳнати содиқона ва иқдомҳои созандаи ватанпарастона, ҳамчун фарзандони содиқи Ватан ва пайравони асили Пешвои миллат сазовору шоиста пешвоз гирем ва ба ояндагон ҳамчун ҷашнвораи ҷавонӣ мерос гузорем. Баҳои сатҳи баланди имрӯзаи Президенти кишвар ба Шумо - бародарону хоҳарон, ҷавонони сарбаланди тоҷик муборак бошад, ки имрӯз бо савияи илму дониш, маърифату ҷаҳонбинӣ, сатҳи тафаккур ва одобу ахлоқ сазовори ифтихори Пешвои миллат гардидед. Мо низ сидқану самимона ва бо тамоми меҳри инсоние, ки дар вуҷуд мепарварем, бо Пешвои муаззами худ ифтихор менамоем. Ҷавонони саодатманди кишвар, пайравони асили Пешвои миллат, Соли ҷавонон барои мову Шумо муборак бошад! Бо камоли эҳтиром, Раиси Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ Аҳтам Абдуллозода

Хушнудии ҷавонон аз пазируфта шудани пешниҳоди Пешвои миллат аз ҷониби СММ 24-уми декабр бо ташаббуси Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ ва Иттифоқи ҷавонони Тоҷикистон дар Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ва кӯчаву хиёбонҳои шаҳри Душанбе бо иштироки васеи ҷавонон Аксия таҳти уновни “Мо - ҷавонон аз ташаббуси Пешвои миллат ифтихор дорем!” доир гардид. Аксияи мазкур ба хотири аз ҷониби Созмони Ми- Каримҷон Салимов, ҷавонони фаъол баромад карда, лали Муттаҳид пазируфта шудани ташаббуси Пеш- аз қабул шудани пешниҳоди Тоҷикистон оид ба эъвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон эълон гар- лон гардидани “Даҳсолаи байналмилалии амал “Об дидани “Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои барои рушди устувор, 2018-2028” аз ҷониби СММ рушди устувор, 2018-2028” доир гардид. сарфарозӣ намуда, омодагии худро баҳри татбиқ ва Аҳтам Абдуллозода, раиси Кумитаи ҷавонон, вар- амалӣ намудани иқдоми мазкур иброз доштанд. зиш ва сайёҳӣ зимни суханронӣ дастгирӣ ёфтани Дар ҳошияи аксияи мазкур иштирокчиён минташаббуси Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ надтории худро ба Пешвои миллат ҷиҳати эълон Раҳмон оид ба эълон намудани “Даҳсолаи байнал- гардидани соли 2017 Соли ҷавонон баён дошта, ин милалии амал “Об барои рушди устувор, 2018-2028” иқдомро бовариву эътимоди Пешвои миллат нисбат аз ҷониби Созмони Милали Муттаҳидро ба ҷавонону ба ҷавонон номиданд. ҳамватанон муборакбод намуд. Иқдоми мазкурро Дар охир аз ҷониби ҷавонони ташаббускор ғамхории навбатии Пешвои миллат ба сокинони дар кӯчаву хиёбонҳои шаҳри Душанбе варақаҳои кишвар арзёбӣ намуд. иттиллотӣ, аз ҷумла беш аз 1000 нусха номаи табриҲамчунин дар рафти чорабинӣ Иброҳим Мир- кии Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид Пан зоев, муовини сардори Раёсати кор бо ҷавонони Ги Мун ба унвони Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам КҶВС, Саъдулло Қувватов - узви фаъоли Иттифоқи Эмомалӣ Раҳмон ба сокинон ва меҳмонони пойтахт ҷавонони Тоҷикистон, Рафоҳати Файзалӣ ва тақсим карда шуд.

Мақомоти корҳои дохилӣ ба ҷавонон таваҷҷуҳи хоса дорад Табрикоти вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, генерал-лейтенанти милитсия Раҳимзода Рамазон Ҳамро ба ҷавонони кишвар бахшида ба Соли ҷавонон эълон гардидани соли 2017 Ҷавонони бонангу номус ва содиқи миллат! Бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни ироаи Паёми хеш ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2017 Соли ҷавонон эълон карда шуд. Ин иқдоми нек ва бомаврид аз таваҷҷуҳи хоса ва ғамхориҳои пайвастаи Пешвои миллат нисбат ба ҷавонон, ки онҳо нерӯи созанда ва давомдиҳандаи кору фаъолияти насли калонсол мебошанд, шаҳодат медиҳад. Татбиқи босамари сиёсати давлатии ҷавонон аз рӯзҳои нахустини соҳибистиқлолӣ дар меҳвари фаъолияти Ҳукумати Тоҷикистон қарор дорад. Тавре Президенти кишвар дар Паёми худ зикр карданд, «Ҷавонон бояд аз ҳама қишрҳои ҷомеа бештар фаъол бошанд, ташаббусҳои созанда пешниҳод намоянд, рамзҳои давлатӣ, муқаддасоти миллӣ ва дастовардҳои истиқлолиятро ҳифз кунанд, дар ҳаёти сиёсиву иҷтимоии Тоҷикистони азиз бо дасту дили гарм ва нерӯи бунёдгарона ширкат варзанд, амнияти давлат ва шарафу номуси ватандориро ҳимоя карда, худро аз ҳама хавфу хатарҳои номатлуби ҷаҳони муосир эмин нигоҳ доранд ва парчамбардори ин сарзамин, марзу бум ва кишвари муқаддасамон бошанд». Ҷавонон бояд бо ҳисси баланди миллӣ, бо Ватан, миллат, давлати соҳибистиқлоли худ ва забону фарҳанги миллии хеш ифтихор намоянд ва барои ҳимояи онҳо ҳамеша омода ва ҳушёру зирак бошанд. Мақомоти корҳои дохилӣ дар ҳамдастӣ бо Шумо дар таҳкими суботу оромӣ, пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ ва мубориза бо ҷинояткорӣ нақши назаррас дошта, имрӯз ҳазорон нафар ҷавон ба ҳайси гурӯҳҳои гуногуни ҷамоатчигӣ, дружиначии ихтиёрӣ ва корманди ғайриштатии милитсия дар ин самт ҳамкорӣ менамоянд. Роҳбарияти Вазорати корҳои дохилӣ ба мавқеи ҷавонон ва истифодаи нерӯи тавонои онҳо таваҷҷуҳи хоса зоҳир намуда, онҳоро дар тамоми чорабиниҳои сиёсӣ, илмӣ, фарҳангӣ ва маданӣ ҷалб менамояд. Бори дигар Шуморо бо эълон гардидани соли 2017 ҳамчун Соли ҷавонон табрик намуда, ба Шумо дар гузоштани қадамҳои устувор ба сӯи фардои дурахшон барору комёбиҳои беназирро таманно дорам. БА ҶАВОНОН Ҷавононанд ҳам меъмору ҳам наққоши оянда, Сазоворанд бар имрӯзу бар фардои созанда. Ба илму бо амал дар зиндагонӣ оқилу доно, Фидокоранд дар ободии ин мулки поянда. Шарафманданд бо донишу бо рафтори арзанда, Тавоноянд бо кирдору бо пиндори арзанда. Сухангӯю суханронанд дар толору маҳфилҳо, Ба минбарҳо сухандонанд бо гуфтори арзанда. Ҷавонон, бин, муқаддас ин Ватанро ҳамчу ҷон донанд, Шукуфоию рушди мулк аз илму адаб хонанд. Хурофотию ифротӣ бувад оини бегона, Агар бинанд гумроҳе, зи роҳи бад бигардонанд. Ҷавониро далерӣ, зиракию нанг мезебад, Ирода, рӯҳи солим, бозӯи чун санг мезебад. Ҷасурию фидокорӣ чу пешоҳанг мезебад. Худафрӯзӣ ба роҳи донишу фарҳанг мезебад. Ҷаҳони хешро созанд дар даврони озодӣ, Ватан гардад диёри файзу сулҳу амну ободӣ. Ҷаҳони нав, замони нав, макони нав, нигоҳи нав, Саросар кишвари бахту саодат олами шодӣ!

ФФТ беҳтаринҳои солро муайян кард 24 декабр дар “Кохи Наврӯз”-и пойтахт маросими ҷоизасупорӣ ба беҳтаринҳои футболи мамлакат доир гашт. Чорабинӣ, ҳамчунин ба 80-солагии футболи тоҷик бахшида шуд. Президенти Федератсияи футболи мамлакат Рустами Эмомалӣ дар сухани ифтитоҳӣ ҳозирин ва мардуми кишварро ба хотири ҷамъбасти мавсими футбол ва фарорасии Соли нави мелодӣ таҳният гуфта, аз бурду бохти футболи мамлакат дар соли равон ёдовар шуд. Баъд аз намоиши филм дар робита ба 80-солагии футболи тоҷик, ба саҳна собиқадорони футбол даъват шуданд ва бо туҳфаҳои хотиравию молӣ қадрдонӣ гардиданд. Беҳтаринҳои футболи мамлакат дар соли 2016 чунин эълон шуд: - Беҳтарин футболбоз миёни кӯдакон (U-13) – Салоҳиддин Эргашев («Солор»); - Беҳтарин футболбоз миёни кӯдакон (U-15) – Абдузоҳид Каримов (МҶМОВ); - Беҳтарин футболбоз миёни наврасон (U-17) – Шаҳзод Раҷабов («Истиқлол»); - Беҳтарин футболбоз миёни ҷавонон (U-19) – Эҳсони Панҷшанбе («Истиқлол»); Беҳтарин мураббии

кӯдакон – Исмоил Саидов («Авиатор»); - Ҷоизаи «Чеҳраи сол» – Ваҳдат Ханонов («Барқчӣ»); - Беҳтарин футболбоз миёни бонувон – Шукронаи Ҷумахон («Ласточка»); - Беҳтарин мураббии футзал – Хуршед Пиров («Газпром»); Беҳтарин бозингари футзал – Фирӯз Бекмуродов («ДИСИ Инвест»); - Довари ояндадор – Вафо Қараев (Шаҳринав); - Беҳтарин футболбози ҳайати дуюми чемпионати мамлакат – Шериддин Бобоев («Истиқлол»); - Беҳтарин мураббии ҳайати дуюми чемпионати мамлакат – Олим Қадамшоев (КМВА «Помир»); - Беҳтарин бозингари лигаи аввал – Абдухалил Боронов («Панҷшер»); - Беҳтарин мураббии лигаи аввал – Тухтабой Абдураҳимов («Панҷшер»); Беҳтарин футболбози сол – Манучеҳр Ҷалилов («Истиқлол»).

«Ҳосилот» дар бозии санҷишӣ КМВА "Помир"-ро шикаст дод Дар як бозии санҷишӣ барандаи медалҳои нуқраи чемпионати мамлакат, тими "Ҳосилот"-и Фархор бар дастаи КМВА "Помир" ғалаба кард. Бозӣ дар майдони эҳтиётии Варзишгоҳи марказии пойтахт бо ҳисоби 2:0 ба фоидаи дастпарварони Маҳмадҷон Ҳабибуллоев анҷом ёфт. Ҳар ду гол дар қисми дуюм зада шуд. Дар дақиқаи 47 бозингари нави "Ҳосилот" Шодибек Ғаффоров бо сар тӯбро вориди дарвозаи ҳариф кард. Баъд аз 20 дақиқа ҳимоятчии тими артиш

Фурӯғ Қодиров нохоста ба дарвозаи дастааш гол зад. Дар доираи омодагӣ ба Ҷоми КФО-2017 "Ҳосилот" машғулиятҳои омӯзишиву тамриниашро дар Душанбе мегузаронад. 27 декабр бо тими "Истиқлол" вомехурад. Бозӣ соати 12:00 дар Варзишгоҳи марказии пойтахт оғоз мегардад.

Соли 2014 245901 нафар вориди Тоҷикистон гардидаанд, ки ин нишондод нисбат ба соли 2013 24% зиёд мебошад. Баъди фароҳам овардани шароитҳои мавҷуда барои сайёҳон дар минтаҳақои туристии кишвар шумораи онҳо дар соли 2015 ба 463712 нафар расид, ки нисбат ба соли 2014 88% зиёд гардид. Баъди Паёми Президенти кишвар ба Маҷлиси Олӣ аз 20 январи соли 2016 ва гирифтани супоришҳои мушахас масъулини соҳа барои ҷоннок гардонидани кор дар ин самт як қатор чораҳои зарурӣ андешиданд. Баъди таҷдиду азнавсозии баъзе минтақаҳои сайёҳӣ ва ба роҳ мондани тарзи дурусти корбарӣ дар кишвар дар нуҳ моҳи соли 2016 377271 нафар сайёҳи хориҷӣ вориди Тоҷикистон гардидаанд, ки ин нишондод нисбат ба соли 2015 37% зиёд мебошад. Дар давраи ҳисоботии солҳои 2010, 2011, 2012, 2013 ва се моҳи аввали 2014 аз ҳисоби 823118 нафар сайёҳи хориҷӣ ба иқтисодиёти кишвар 411 559 000 доллари амрикоӣ ворид гардидааст. Айни ҳол дар бозори туристии мамлакат 90 ширкати сайёҳӣ фаъолият мекунанд, ки 14 адад дар ВМКБ, 18 адад дар вилояти Суғд, 1 адад дар вилояти Хатлон, 56 адад дар шаҳри Душанбе ва 1 ширкат дар ноҳияи Лахш ба қайд гирифта шудаанд. Аз 90 ширкати сайёҳие, ки дар Тоҷикистон фаъолият доранд 50 адади он ба туризми содиротӣ машғул буда, боқимонда ба ҷалб кардани сайёҳони хориҷӣ ба кишвар ба ҳайси турист фаъолият карда истодаанд. Теъдоди шаҳрвандони ватание, ки тавассути ширкатҳои сайёҳӣ дар чор соли охир ба хориҷа сафар намуданд, 53 ҳазору 221 нафарро ташкил додааст. Миқдори сайёҳони хориҷие, ки тавассути ширкатҳои сайёҳӣ дар чор соли охир ба Тоҷикистон ташриф оварданд, 8686 нафарро ташкил медиҳад. Шумораи шаҳрвандони кишвар, ки ба туризми дохилӣ дар чор соли охир хизматрасонӣ шудаанд, аз ҷониби ширкатҳои сайёҳӣ 3461 нафарро ташкил медиҳад. Ба хотири боз ҳам рушд кардани соҳа Пешвои миллат, Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми охирашон ба Маҷлиси Олӣ супориш доданд, ки соҳаи сайёҳӣ ҳамчун созтори алоҳидаи назди Ҳукумати ҷумҳурӣ таъсис дода шавад. Зимни ироаи Паём Сарвари давлат иброз доштанд, ки ширкатҳои туристие, ки нав ташкил мешаванд, 5 сол аз андоз аз арзиши иловашуда озод гарданд. Шодихони НАЗАР, “ҶТ”

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

АХБОРИ ҲАФТА

Сайёҳӣ сохтори алоҳида мешавад

Туризм яке аз соҳаҳои пурдаромад ва афзалиятнок ба ҳисоб меравад. Тоҷикистон бо табиати афсункору кӯҳҳои сарбафалак, обу дарёҳои мусаффо, боғу роғҳои дилкушо диққати ҳазорон сайёҳи хориҷро ҷалб менамояд. Ҳукумати кишвар низ солҳои охир як қатор чораҳои судмандро баҳри рушди ин соҳа амалӣ гардонид ва ин боиси он гардид, ки сафи сайёҳони хориҷӣ зиёд гардад.

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

Араб таърихи гузаштаашро қабул надорад

СУҲБАТИ “ҶАВОНОН”

(Аввалаш дар шумораи гузашта) - Ҳамаашон силсилапайвандӣ доранд гӯем, хато намекунем...? - Бале, дуруст аст! Ин зуҳурот пайвандӣ дорад. Ин силсила ҳадафи бунёди як хилофатро дорад, ҳарчанд ғайриимкон аст. Имрӯз ин муборизаҳо кишварҳои зиёди арабро фалаҷ карда истодааст. Вале асли масъала он аст, ки дар фалаҷ кардани низоми сиёсии давлатҳои мустақил ин ҳаракатҳо бисёр нақши бориз доранд. Шояд сохтани хилофати исломӣ мавзӯи асосӣ нест. Аз ибтидои ислом то ҳозир мо наметавонем чунин як низоми сиёсиеро мисол орем, ки бисёр намунавӣ буд. Лекин онҳо метавонанд иқтисодиёт, низоми сиёсӣ ва давлатдории ҳар кишвари мустақилро фалаҷ кунанд, ба мисли давлатҳои Либия, Ироқ, Сурия, Тунис ва Афғонистон, ки ба буҳронҳои зиёди сиёсиву иқтисодӣ гирифтор шудаанд ва мумкин аст сафи ин давлатҳо боз зиёд шавад. - Ба андешаи Муҳаммад Абҳор, мушовири Ҳукумати Ҳиндустон оид ба масъалаи мусулмонон, “Дар ҷаҳони ислом муборизаҳо барои низоми нави ҷаҳонӣ оғоз шудааст, ки ягон кас оқибати онҳоро пешгӯӣ карда наметавонад, вале “Фундаментализм, ки яке аз омилҳои асосии ин муборизаҳо ҳаст, онро танҳо эҳёи ислом ё “бозгашт ба исломи пок” гуфтан хато аст”. Шумо ҳам дар яке аз маърӯзаҳоятон ин андешаро ҷонибдорӣ намуда будед. Мехостам ҳамин мафҳумро шарҳ медодед? - Фундаментализм гуфта, ин андешаҳои бунёдгароӣ, бозгашт ба асли хилофати Пайғамбар ё давраи ибтидоии дини ислом мебошад. Боқимонда ҳама дастоварду маваффақиятҳои моддиву маънавии тӯли 1400 сол пас аз пайдоиши дини ислом ботил, ширк, бидъат ва куфр дониста мешавад. Ба ҳамон асли хилофат баргаштем агар, дар он вақт мо гӯё, ки ҷомеаи ормониро месозем, ки комилан андешаи сохтаву бофта аст. - Тавре мо маълумот доштем, асосгузори ҳаракати Ваҳҳобия хадамоти махсуси кишварҳои қудратманди аврупоӣ аст. Аммо муҳимтар ин аст, ки чаро дар байни дигар дину равияҳо неву махсусан дар байни пайравони дини ислом, миёни равияву мазҳабҳои дини ислом ҳамин гуна ҳаракатҳо ба вуҷуд оварда мешавад, чаро дар байни насронӣ ва буддоия ва ё миллатгароёни дунявӣ ин гуна ҳаракатҳо ташаккул ва авҷ дода намешаванд? - Мушкилоти дохили ислом пеш аз ҳама он аст, ки баҳсҳои динӣ, яъне як баҳси динӣ ҳамавақт баҳси идеологӣ ва сиёсӣ аст. Дар ҳоле ки баҳси пайравони динҳои дигар баҳси динӣ аст. Масалан, дар дохили дини насронӣ протестантҳо аз нигоҳи католикҳо андешаи диниашон инкоршуда (ё таҳрифшуда) аст. Аз лиҳози прославянҳо андашеи протестантҳо таҳрифшуда аст. Вале ин баҳсҳо сирф динӣ ҳастанд ва дар доираи дин боқӣ мемонанд. На баҳсҳои идеологӣ ҳастанд, на сиёсӣ. Агар ҳамин баҳсҳои динии Аврупо баҳси идеологиву сиёсӣ мешуданд, мисли кишварҳои араб ё мусулмонӣ, кишварҳое, ки пайравонаш аксар католиканд, мисли Италия, Фаронса, Португалия, маҷбур мешуданд, ки бо кишварҳои пайравонашон протестантанд, ба мисли Англия, Белгия, Дания ҳамавақт дар задухурд ва низоъ бошанд. Танҳо

дар Ирландия ҳамин баҳс ба сиёсат часпид, ки дар ҳазорсолаҳо наметавонанд ҷанги миёни протестантҳову католикҳо ба танзим дароварда шавад. Ҳар бор ин ҷангу муноқиша мехезад ва тамоми Аврупо наметавонанд як низое, ки сирф аз рӯи масъалаи динӣ пеш омадааст, ҳаллу фасл кунанд. Бадбахтии ҷаҳони ислом ҳамин аст, ки баҳсҳои диниашон характери сиёсӣ-идеологӣ доранд. Пушти ҳар баҳс гурӯҳҳо, манфиатҳо, ҳадафҳо ҳастанд ва вақте ки як баҳси динӣ миёни ду шахс ё ду олим ба баҳси идеологӣ-сиёсӣ часпид, дар ин ҷо масъалаи такфир кардан, яъне куфр ё маҳкум кардани ҳамсуҳбат ва ё рақиб ба миён меояд. Тарафи муқобил аз лиҳози динӣ маҳкум мешавад, ҳарчанд баҳс сиёсӣ аст. Дар натиҷа ҳамин маҳкум кардан аз лиҳози динӣ хусусияти сиёсӣ касб кардан гирифт. Яъне, масъалаи баҳси ду мусулмон не, ин ҷо баҳси диниву идеологӣ сар шуд. Ана, ҳамин баҳсҳои идеологӣ замина барои минбаъд муноқишаҳои диниву мазҳабӣ дар ҷаҳони ислом монданд. Имрӯз ҳамаи баҳсу муноқишаҳои диниву мазҳабӣ хусусияти сиёсӣ касб кардааст. Охир баҳс баҳси динӣ аст, шояд як нафар ин хел андеша дорад, шахсе андешаи дигар. Аммо аз назари уламои исломии араб, мисли ибни Таймия тамоми фарҳанг, арзишҳои марду-

бат ба мусулмонони ғайриараб ҳамин шакли муносибат қабул буд. Маволӣ, яъне мусулмонӣ дараҷаи дуюм. - Тибқи назари худи арабҳо... - Бале, тибқи андешаи худи арабҳо, ки ин имрӯз ҳамчун андешаи динӣ маҳсуб мешавад, на андешаи як араб... - Аммо дар асл ислом ин нест...? - Аз ибтидо ҳама низомҳое, ки минбаъд ба вуҷуд омаданд, ҳамаи онҳо дар зери манфиатҳои гурӯҳҳо, қавму қабилаҳо ба вуҷуд омаданд, ки вазифаашон, пеш аз ҳама, аз ҳисоби минтақаҳои дигар ғанӣ гардондани хазинаи қавму қабилаву ҳамон гурӯҳҳои худашон аст. Мисол, халифа Ҳаҷҷоҷ мегӯяд: “Бақои ислом дар хироҷ аст”. Бинед, ки идеяи “Бақои ислом дар имон” чӣ хел тағйир ёфт?! Бақои ислом дар хироҷ аст, дар пулу моле, ки ба даст меоранд. Масъалаи имондориву эътиқоди мусулмонон дигар ҳамчун арзиши мустақил набуд. Масъалаи дигаре, ки заминаи баҳсу муноқишаҳои доимӣ дар ҷаҳони ислом аст, инкори андешаи миллат ҳамчун як мансубияти этникӣ-қавмии дорои фарҳангу тамаддун, забон ва дигар анъанаву маросимҳои мустақил мебошад. Чунки ислом дар умқи худ миллатро ҳамчун арзиши мустақил қабул намекунад. Барои он ки ислом дини космополитикӣ (фаромиллӣ)

ми ғайриараб ширк ва бадъат аст ва касе ба ҳамин арзиш агар эҳтиром гузорад, кофир дониста мешавад. Дар ин ҳолат бинед, ки ними ҷаҳони мусулмон аллакай кофир шуд. Гурӯҳҳое ҳастанд, ки ин андешаҳоро то имрӯз тарғиб мекунанд. - Чаро ҳамин гуна баҳсҳо байни равияҳои динҳои дигар ба масъалаи сиёсиву идеологӣ табдил наёфт, аммо дар байни мардуми мусалмон ҳамин гуна равияҳо пайдо шуданд, ки онро ҷанбаи сиёсӣ доданд, мисли Ваҳҳобия? - Пеш аз ҳама дини ислом аз ибтидо, мутаассифона, аз доираи манфиатҳои қавмиву қабилавӣ берун наомад. Вақте ки масъала сари андешаҳои сиёсӣ меравад ва таъсиси хилофат ба миён меояд, дар ягон вақт дар интихоби роҳбарияти олии исломӣ андешаи ягон мардуми ғайриараб ба инобат гирифта нашуда буд, ҳарчанд ҳамаашон мусалмон буданд ва баробари араб ҳуқуқ доштанд. Дар ислом ҳамин табақабандӣ аз ибтидо оғоз шуда буд. Яъне, новобаста аз он ки ироқӣ, мисрӣ, форс ҳамагӣ мусалмонанд, вале як табақабандии сунъӣ ба вуҷуд омад. Яъне, як мусулмон мусулмон аст, як мусулмон мусулмони маволӣ (ғулом, тобеъ) аст. Нис-

ҳаст. Вақте ки идеяи фаромиллӣ мебиёяд, дар он ҷо дигар миллат ҳамчун арзиши мустақил инкор карда мешавад. Зеро сутуни бунёди ислом уммати исломӣ аст, миллат нест. Уммати исломӣ фарогири ҳамаи андешаҳое мебошад, ки мусулмон аз он пайравӣ дорад, фарқ надорад вай дар Африқо, Осиёи Миёна, Ҳиндустон ё гӯшаи дигари дунё зиндагӣ дорад. Яъне, идеяи фаромиллӣ ин замина барои бунёди як низоми нави ҷаҳонӣ мебошад. Идеяи фаромиллӣ ҳамзамон барои манфиатхоҳону душманони фурсатталаби ислом воситаи сӯистифода шуд, ки бо дасти ДИИШ сохтан мехоҳанд. Вақте ки давлат исломӣ шуд, дар куҷое, ки мардуми мусулмон зиндагӣ мекунад, бояд тобеъ ва итоат аз ҳамин давлати исломӣ кунад. Уммати исломӣ пайвандгари низомҳои сиёсие мебошад, ки дар тӯли таърихи ислом рӯи кор омаданд. Имрӯз вақте ки идеяи давлати исломӣ рӯи кор омадааст, пеш аз ҳама даъвати тамоми мусулмонон оғоз гардид. Масъала сари хилофати исломӣ омад. Таъсиси хилофати чунин як давлати исломӣ ба гардани ҳамаи мусулмонҳо аз лиҳози динӣ фарз аст. Барои ҳамин имрӯз муасси-

сони “Давлати исломӣ” аз ин таълимот сӯистифода карда, аввал давлатҳоеро, ки бо аксари мардуми мусулмон барқарор шудааст, давлати куфр эълон мекунанд, ҳангоме давлат куфр шуд, итоат аз ин давлат мувофиқи таълимоти дин машруият нест, яъне дуруст нест, пас сарнагун карданаш аз лиҳози ислом дуруст мешавад. Имрӯз аз рӯи ин андешаи ифротӣ пайравони ДИИШ дар сомонаҳояшон аллакай харитаҳои нави ҷуғрофӣ кашида истодаанд. Дар ҳамонҳо дида истодаем, ки минтақаи Осиёи Миёна бо аксари мардуми мусулмонаш, ё минтақаи Ҳиндустон ба дорулҳарб, яъне замине, ки дар он ҷо ҷанг дуруст аст, дохил карда шудааст. Ин нақшаҳое ҳастанд, ки дар оянда тарҳрезӣ ва амалӣ карданианд. Эълон кардани ҳар як замин ба дорулҳарб, ин маънои онро дорад, ки низоми сиёсии ин давлатҳо низоми куфр аст ва ғасб кардани он аз ҷониби мусулмонон воҷиб дониста мешавад. Ин гуна андешаҳои ифротӣ ниҳоят зиёд аст, вале мутаассифона, имрӯз дар ҷаҳони ислом зикр мешаванд. Аммо агар мо рӯ ба сарчашмаҳои исломӣ биёрем, ҳадисе аз Пайғамбар (с) ҳаст, ки фармудаанд: “Касе аз молу мулкаш дифоъ кунад ва кушта гардад, шаҳид аст”. Яъне, ҳифзи молу мулк, хона, замин, зану кӯдак, ҳамсоя, Ватан, номус дар гардани ҳар мусалмон фарз аст. Вақте дар ин роҳ ҷон диҳад, вай шаҳид аст. Чунки ӯ барои ҳама муқаддасоте, ки дар ҳаёти инсон аст, барои ҳамин арзишҳо ҷон додааст. Шумо фикр кунед, ки имрӯз як тоҷик, қирғиз, рус, амрикоӣ рафта дар Сурия хонаи як мусалмон даромада қатлаш мекунад, молу мулкашро ба ғорат мегирад, зану духтарашро таҷовуз мекунад ё дар бозор мефӯрушад ва ё кушта шуда, шаҳид мешавад ва мегӯяд ин корро дар роҳи ислом анҷом додааст. Оё ҳамин ҷиҳод аст? Ҳол он ки аксари мардуми сарзаминҳои Ироқу Шом мусулмонанд ва мусулмоне, ки воқеан ба тамоми арзишҳои исломӣ эҳтиром доранд. Вале бадбахтӣ ин ҷо сари чӣ аст? Бадбахтӣ на дар сари он аст, ки теъдоди зиёди шаҳрвандони давлатҳо дар ин ҷангҳо иштирок мекунанд. Бадбахтӣ он аст, ки онҳо чунин як тафаккуреро, ки ҷанг дар дохили ислом низ ҳукми динӣ дорад, қабул мекунанд ва фардо онҳо бо ҳар роҳ ба кишвари худашон бармегарданд. Устод Нодир, яке аз фарҳангиёни бисёр номдори Афғонистон гуфтааст: “Он шаҳрвандоне, ки аз Афғонистон 20 сол пеш баромадаанду дар набарду ҷангҳо бо номи ислом дар дигар кишварҳо ҷангиданд ва вақте ки аз номи гурӯҳҳои “Толибон” ва ё “Ансуруллоҳ” ба Афғонистон баргаштанд, нисбат ба дигар мардуме, ки ҳамроҳи онҳо буданд (пашту, араб, чечен, албанӣ ва ғайра) алайҳи мардуми худ чунон зулм карданд, ки бегонагон накарданд. Чунон истибдоде карданд дар ҳаққи мардуми худ, ки ногуфтанӣ”. Барои ҳамин, ин бадбахтӣ аст, вақте таҷрибаи ҷангиву қатлу куштору бераҳмӣ дар тафаккурашон мемонад, фардо бо кадом тафакккур дар кишварҳои озоди худ зиндагӣ кунанд? Ин барои давлатҳои мустақили Осиёи Миёна, хусусан Ӯзбекистон, Қирғизистон ва Тоҷикистон воқеан як масъалаи нигаронкунанда аст. ... Саҳ. 13

Паёми навбатии Пешвои миллат, Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ ба ҷавонони кишвар як саҳифаи наву тозаро боз кард. Он дар ҳаёти сиёсию иҷтимоии ҷавонон боз як иқдоми наву наҷиб мебошад. Эълон гардидани соли 2017 Соли ҷавонон насли ояндасози кишварро боз ҳам рӯҳбаланд намуд. Ҷавонони кишвар ба чунин як иқдоми шоистаи Пешвои миллат арҷ гузошта, барои ноил гаштан ба чунин боварии калон тамоми кӯшишу талоши худро дар роҳи ободии кишвар равона месозанд. Назари чанд ҷавони фаъоли кишварро дар робита ба Паёми навбатии Пешвои миллат ба Маҷлиси Олӣ пурсидем.

Сазовори боварии Пешвои миллат бошем

Некбахти АМИРХОН, сокини ноҳияи Ховалинг: - Паёми Президенти кишвар барои ҳар ҷавони тоҷик як роҳнамое барои фаъолияти минбаъдааш мебошад. Дар Паёми имсола мавзуъҳое баррасӣ шуд, ки ба масъалаҳои ҷаҳонӣ баробаранд. Масалан, мавзӯъҳои об ва ҷавонон аз қабили онҳост. Мавзӯи об дар ҳама давру замон яке аз масъалаҳои асосӣ ба шумор меравад. Ё мавзӯи ҷавонон, дар кишвар аз ҳама муҳим ҳисобида мешавад. Имрӯз ва ҳама рӯз ҷавонон қувваи пуриқтидортарини кишвари мо ба ҳисоб меравад. Онҳо метавонанд, дар якҷоягӣ ба ҳама хостаҳои хеш бирасанд. Агар афкори онҳоро барои созандагӣ равона созем, пас муваффақиятҳои беназир моро дар пеш интизор аст.

Шервони УМРИДДИН, сухангӯи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон:

Баҳманёр НОДИРОВ, магистранти соли якуми ДМТ: - Паёми имсолаи Президенти ҷумҳурӣ аз ҳар ҷиҳат барои ман бисёр ҷолиб буд. Ростӣ, Соли ҷавонон эълон шудани соли 2017 шахсан барои ман ғайриинтизор набуд. Зеро Ҳукумати кишвар, махсусан, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамеша дастгири ҷавонанд. Фикр мекунам, эълон шудани Соли ҷавонон барои Ҳукумат не, балки барои мо - ҷавонон аст, ки “зиндатар”-у ҳушёртар шавем. Ин иқдом боз ҳам моро водор месозад, ки дар роҳи гулгулшукуфоии кишвар саҳм гузорем. Бовар дорам, дар Соли ҷавонон масъалаи мубориза бо гаравиши ҷавонон ба ҳар гуна ҳизбу ҳаракатҳои иртиҷоӣ ба нақша гирифта шудааст, ки он дар чунин як лаҳзаи ҳассос бисёр ба маврид ва судманд хоҳад буд.

Фарзонаи МУРОД, сокини ноҳияи Ғончӣ:

Некрӯз КЕНҶАЕВ, сармутахассиси Бахши ҷавонон, варзиш ва сайёҳии шаҳри Панҷакент:

- Ҳар масъалае, ки дар Паём баррасӣ шуд, барои мо ҳамчун шаҳрванди Тоҷикистон дахл дорад. Новобаста аз соҳаҳои гуногун. Лекин барои ман эълон гардидани соли 2017 Соли ҷавонон дар ҷои аввал меистад. Дар бисёри муассисаҳои давлатӣ имрӯзҳо нафарони нафақахӯр кору фаъолият доранд. Аксарият танҳо дар руйхатанду боиси бекор мондани ҷавонон мешаванд. Ман нафаронеро медонам, ки маҷоли то корхона рафтан надоранд, аммо номашон дар рӯйхати кормандон ҳаст. Корро бас кардан намехоҳанд. Масалан, танҳо аз театри ба номи Камоли Хуҷандии шаҳри Хуҷанд наздики сӣ нафар ба рӯйхат гирифта шудааст, ки ба нафақа расидагӣ ва ё як соли дигар мондааст. Ин рӯйхатгирӣ албатта бемаврид нест. Аз он далолат медиҳад, ки дар Соли ҷавонон сафи ҷавонони бекор кам мешавад, ки ин бисёр муждаи нек аст.

- Паёми имсолаи Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба насли ҷавони кишвар як туҳфаи хотирмон буд. “Бо назардошти саҳми ҷавонон дар рушди ҷомеа ва иштироки фаъолонаи онҳо дар ҳаёти сиёсиву иқтисодии мамлакат пешниҳод менамоям, ки соли 2017 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Соли ҷавонон эълон карда шавад”. Ин нуктаро бояд ҳар фарди кишвар бо ҳисси зиёди ватандӯстӣ пазирад. Ин иқдом дар ҳеҷ кишвари дунё собиқа надорад. Аз ин рӯ, мо ҷавонон доим ҳидоятҳои Пешвои миллатро сармашқи кори худ медонем ва пайваста барои Ватани азизамон содиқона хизмат менамоем. Ҳар сол Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон зимни ироаи Паёми худ аз ҷавонон ёд карда, ҳатман як ва ё якчанд иқдоми нек ва наҷибро баҳри онҳо пешниҳод менамоянд, ки сармашқи кору фаъолияти ҷавонон мебошад.

- Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон зимни ироаи Паёми навбатӣ ба Маҷлиси Олӣ аз ҳадафҳои стратегии мамлакат ёдовар шуда, зикр карданд: «Бо дарназардошти он ки ягон кишвар тараққиёти худро бе рушди энергетика таъмин карда наметавонад, мо расидан ба истиқлолияти энергетикӣ ва истифодаи самарабахши нерӯи барқро ҳамчун яке аз ҳадафҳои стратегии давлат муайян кардаем. Бо мақсади ноил шудан ба ин ҳадаф ва азхудкуниву истифодаи самараноки захираҳои бузурги энергетикии мамлакат ҳоло 11 лоиҳаи давлатии

сармоягузорӣ ба маблағи умумии 10 миллиард сомонӣ татбиқ шуда истодааст. Илова бар ин, таҷдиди нерӯгоҳи барқи обии «Сарбанд» ба маблағи 1,1 миллиард сомонӣ оғоз гардида, соли 2017 марҳалаи якуми барқарорсозии нерӯгоҳҳои барқи обии «Норак» дар ҳаҷми 3 миллиард сомонӣ ва «Қайроққум» ба маблағи 600 миллион сомонӣ шуруъ мешавад». Ин гуфта ба ҳар яки мо умеди наву тоза бахшида, ба ноил гардидан ба як давлати пешрафта дар солҳои наздик бовар мекунонад. Дар баробари ин, ҳал намудани

мушкилот ва масъалаҳои мавҷудаи ҷавонон, масъалаи илм, маориф ва таълиму тарбия, масъалаи ҷалби онҳо ба омӯзиши илмҳои дақиқ, бо ҷои кор таъмин намудани ҷавонон аз самтҳои асосии фаъолияти давлат дониста шуданд. Сарвари кишвар изҳор доштанд, ки имрӯзҳо дар тамоми соҳаҳои иқтисоди миллӣ, инчунин, дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ ҷавонони бонангу номус содиқона хизмат ва кору фаъолият доранд ва дар рушди иқтисоди миллӣ ҳиссаи назаррас мегузоранд. Дар баробари ин, ҷавонон дар дохил

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПУРСИШИ “ҶАВОНОН”

ХУРШЕД МАВЛОНОВ

Муҳамммадҷон ҲАИТОВ, директори Маркази ҷавонони шаҳри Кӯлоб:

- Паёми Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ воқеан асоси рушду нумӯи ҷомеа ва соҳаҳои хоҷагии халқи мамлакат маҳсуб мешавад. Паём дар заминаи ғояҳои баландпояи пурмазмун асос ёфта, қисми ҷудонашавандаи сиёсати дохилӣ ва хориҷии кишвар ба ҳисоб меравад, ки ҷомеаро ба кору фаъолияти пурмаҳсулу самарабахш ҳидоят менамояд. Қайд кардан бамаврид аст, ки Паёми имсолаи Президенти мамлакат дар ҳақиқат ба некӯаҳволии шаҳрвандони кишвар нигаронида шуда, баҳри ташаккули ҷомеа мусоидат хоҳад кард. Ман ҳамчун як ҷавони кишвар бо ҳисси баланди масъулиятшиносӣ Паёми навбатии Президенти кишварро ба Маҷлиси Олӣ интизор будам ва аз ироаи он хурсанду шод ҳастам ва як ҷаҳон олами маънӣ бардоштам. Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод кард, ки соли 2017 Соли ҷавонон эълон карда шавад. Ин туҳфаи беҳтарини Пешвои миллат ба ҷавонон мебошад. Мо ҷавонон ҷавобан ба Пешвои миллат ҳамеша кӯшиш менамоем, ки сиёсати хирадмандона, рисолати эҳёгару бунёдкоронаву пайвандофарини дирӯзу имрӯзу фардои Президенти кишварро пайравӣ намуда ва аз остонаи имону инсоф ва садоқату меҳр ба сарзамини аҷдодӣ сӯйи шукуфтанҳо гомҳои устувор гузорем. Мо ҷавонон пайрави Пешвои муаззами миллати хеш будем, ҳастем ва боқӣ хоҳем монд.

ва хориҷи мамлакат дар бахшҳои мухталиф таҳсил карда, соҳиби касбу ихтисосҳое шуда истодаанд, ки барои Тоҷикистон зарур мебошанд. Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон дар ҳар суханронии худ таъкид мекунанд, ки созандагиву ободкории миллату давлат дар дасти ҷавонон аст ва ҷавонон ояндаи имрӯзу фардои давлату миллат мебошанд. Мо бояд ба қадри ин суханони Пешвои миллат бирасем ва дар рушду нумӯи Ватанамон бо меҳнати софдилона саҳми арзанда гузошта, ба Ватану модар ва миллатамон хизмат кунем.

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО

2017 - Соли ҷавонон Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, 22.12.2016, шаҳри Душанбе

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон! Ҳамватанони азиз! Паёми имсолаи Президент дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии мамлакат баъди ҷашни чорякасраи Истиқлолияти давлатии Тоҷикистон, яъне дар даврае пешниҳод мегардад, ки кишвари азизи мо ба марҳалаи нави рушд ворид гардида, мардуми шарифи Тоҷикистон ба сӯи ояндаи ободу осуда бо қадамҳои устувор пеш меравад. Дар зарфи биступанҷ сол мо ба шарофати заҳмати софдилонаи халқамон дар роҳи таъмин намудани рушди сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии кишвар ба натиҷаҳои назаррас ноил гардидем. Мо ҳамаи ин корҳоро ба хотири таҳкими пояҳои Истиқлолияти давлатиамон анҷом додем. Зеро озодиву истиқлолият бароямон дастоварди бузургтарин ва ғояи муқаддаси миллӣ буда, мо бо вуҷуди мушкилоти ҷойдошта барои ҳимоя ва пойдору устувор мондани он минбаъд низ тамоми саъю талоши худро равона месозем ва ин неъмати бузурги миллатамонро чун гавҳараки чашм эҳтиёту ҳифз мекунем. Дар баробари ин, хотиррасон месозам, ки солҳои аввали истиқлолият барои мардуми мо давраи озмоиши сахту сангини таърих буд. Ибтидои солҳои навадуми асри гузашта Тоҷикистон бар асари мудохилаи баъзе кишварҳои хориҷӣ, ки зери шиори демократикунонии ҷомеа сурат гирифт, ба гирдоби мухолифатҳои шадиди дохилӣ гирифтор шуда, ин раванд ба ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ ва фоҷиаи бародаркушӣ оварда расонид. Мардуми шарифи Тоҷикистон оқибатҳои даҳшатнок ва зарбаҳои ҷонкоҳи ҷангеро хуб дар ёд доранд, ки аз ҷониби доираҳои муайян ва бадхоҳони миллати тоҷик бо мақсади ба сари мардуми мо таҳмил кардани мазҳабу фарҳанги бегона ва бунёди давлати исломӣ оғоз шуда, боиси ба ҳалокат расидани даҳҳо ҳазор нафар шаҳрвандони мамлакат ва хисороти азими иқтисодӣ гардид. Ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ кишвари моро аз масири пешрафт чандин даҳсола ақиб партофт ва мардуми Тоҷикистонро маҷбур сохт, ки барои бартараф кардани харобиву хисороти он солҳо заҳмати шабонарӯзӣ ва мушкилоту монеаҳои басо гаронро таҳаммул намоянд. Қариб даҳ соли истиқлолият тамоми нерӯ ва талошҳои Ҳукумати кишвар барои барқарор кардани ҳокимияти конститутсионӣ ва рукнҳои давлатдорӣ, пеш аз ҳама, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомӣ, ба Ватан баргардонидани беш аз як миллион нафар фирориён, барқарорсозии баъдиҷангӣ, таъмини сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ равона гардид. Дар кишвар аз охири соли 1997 барои таҷдиду сохтмони муассисаҳои таълимӣ, тиббӣ, роҳҳо ва манзилҳои зисти харобгардида аввалин барномаи барқарорсозии баъд аз низоъ қабул ва амалӣ карда шуд. Ин тадбирҳо имкон доданд, ки мо ислоҳоти сиёсиву конститутсиониро оғоз намоем, ҷиҳати

таҳкими пояҳои истиқлолият аввалин Конститутсияи давлати соҳибистиқлоламон ва рамзҳои давлатиро қабул кунем, фаъолияти сохтору мақомоти фалаҷшудаи давлатиро барқарор созем, низоми ягонаи ҳокимияти иҷроия, парламенти дупалатагӣ ва ҳокимияти мустақили судиро ташкил диҳем, қонунияту тартибот ва ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон, яъне волоияти қонунро дар ҷомеа таъмин намоем. Дар натиҷаи чораҳои андешидаи Ҳукумати мамлакат танҳо аз ибтидои солҳои 2000-ум сар карда, мо ба марҳалаи рушд ворид шудем ва пешрафти босуботи иқтисодиёт, беҳтар намудани сатҳи зиндагии мардумро тавассути суръат бахшидани корҳои бунёдкориву созандагӣ ва татбиқи ислоҳоти фарогир дар ҳамаи соҳаҳо таъмин намудем. Баъдан мо тамоми захираву имкониятҳо ва саъю талоши худро ба иҷрои вазифаҳои тибқи се ҳадафи стратегии миллии пешбинишуда - таъмини истиқлолияти энергетикӣ, раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ ва ҳифзи амнияти озуқаворӣ сафарбар сохтем. Амалисозии барномаҳои қабулгардида имкон дод, ки маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ҳар сол ба ҳисоби миёна беш аз 7 фоиз афзуда, то чор баробар зиёд шуд. Танҳо дар 15 соли охир даромади буҷети давлатӣ аз 300 миллион сомонӣ то 18 миллиард сомонӣ зиёд гардида, даромади аҳолӣ 25 баробар ва пасандозҳо беш аз 85 баробар афзоиш ёфтанд. Тибқи маълумоти оморӣ соли 2016 даромади пулии аҳолӣ 27,2 миллиард сомониро ташкил кард, ки нисбат ба соли 2015-ум 8,1 фоиз зиёд мебошад. Музди миёнаи меҳнат дар 20 соли охир 60 баробар ва андозаи миёнаи нафақа 85 баробар афзуд. Ҳамаи ин боиси се баробар паст шудани сатҳи камбизоатӣ гардид. Дар даврони истиқлолият аҳолӣ ҳамасола дуюним фоиз афзоиш ёфта, 1,6 баробар зиёд шуда, яъне

аз панҷуним миллион ба 8 миллиону 700 ҳазор нафар расид, вале дар баробари ин, сатҳу сифати зиндагии мардум хеле беҳтар гардида, дарозумрии миёнаи шаҳрвандон то 73,5 сол боло рафт. Дар даврони соҳибистиқлолӣ аз ҳамаи сарчашмаҳо, аз ҷумла аз ҳисоби лоиҳаҳои афзалиятнок барои рушди соҳаҳои энергетика, саноат, сохтмон, алоқа, инфрасохтор, маорифу тандурустӣ ва дигар бахшҳои иҷтимоӣ 88 миллиард сомонӣ равона гардид. Дар ин давра ба мо муяссар шуд, ки дар самти таъмини истиқлолияти энергетикӣ бо маблағгузории 36 миллиард сомонӣ иншооти хурду бузурги муҳимро оид ба истеҳсолу интиқоли барқ сохта, ба истифода диҳем. Аз ҷумла, низоми ягонаи энергетикии кишвар бунёд гардида, зиёда аз 1300 мегаватт иқтидорҳои нав ба кор андохта шуданд. Қобили зикр аст, ки тибқи арзёбии созмонҳои байналмилалии молиявӣ Тоҷикистон аз рӯи фоизи истеҳсоли «энергияи сабз», яъне нерӯи аз ҷиҳати экологӣ тоза ба қатори шаш кишвари пешсафи сайёра шомил гардида, имрӯз истеҳсоли ин намуди энергия дар кишвари мо 98 фоизро ташкил медиҳад. Ин саҳми Тоҷикистон дар пешгирӣ кардани оқибатҳои харобиовари гармшавии иқлим ва татбиқи чорабиниҳои экологӣ дар сатҳи минтақа ва ҷаҳон мебошад. Дар бисту панҷ соли истиқлолият бо ҷалби сармояи дохиливу хориҷӣ ҳазорҳо корхонаву коргоҳҳои хурду бузурги саноатӣ бунёд гардиданд, ки онҳо дар соҳаҳои истихроҷ ва коркарди маъдан, ангишт, саноати сабук ва кимиё, мошинсозӣ, коркарди металлҳои қиматбаҳо ва ранга, масолеҳи сохтмон ва саноати хӯрокворӣ фаъолият менамоянд. Дар замони истиқлолият беш аз 2000 километр роҳи мошингард, 190 километр роҳи оҳан ва зиёда аз 30 километр нақбҳои мошингузар ба маблағи умумии 11,4 миллиард сомонӣ мавриди истифода

қарор дода шуданд. Дар натиҷа, мо ба яке аз ҳадафҳои стратегӣ - раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ ҷиҳати таъмини рафтуомади доимии нақлиёти мусофиркашу боркаш байни минтақаҳои гуногуни кишварамон ва давлатҳои ҳамсоя ноил шуда, қаламрави сепорчаи Тоҷикистонро танҳо дар замони истиқлолият ба як кишвари воҳид табдил додем. Дар соҳаи кишоварзӣ тавассути гузаронидани ислоҳот ва таҷдиди хоҷагиҳо, амалӣ намудани барномаҳои рушди соҳа, азхуд кардани заминҳои нав, беҳтар гардонидани ҳолати мелиоративии заминҳо ва ба гардиши кишоварзӣ ворид намудани онҳо, инчунин, бо роҳи зиёд кардани майдони боғу токзор фаровонии маҳсулоти кишоварзӣ таъмин карда шуд. Аз ҷумла, тибқи Барномаи рушди боғу токпарварӣ майдони боғу токзори мамлакат ба 180 ҳазор гектар расонида шуд, ки нисбат ба соли 1991-ум қариб 100 ҳазор гектар ё 2 баробар зиёд буда, дар ҳифзи амнияти озуқавории кишвар, рушди содирот ва таъмини саноати коркард бо ашёи хом нақши арзишманд гузошт. Дар давраи зикршуда пешрафти соҳаҳои иҷтимоӣ, аз ҷумла илм, маориф, тандурустӣ, фарҳанг, шуғл ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ таъмин карда шуд. Дар соҳаҳои маорифу тандурустӣ зиёда аз 2500 муассисаи таълимӣ ва беш аз 1000 муассисаи тандурустӣ бунёду азнавсозӣ гардида, онҳо бо дастгоҳу таҷҳизоти муосири таълимиву тиббӣ ва дигар шароити замонавӣ таъмин карда шуданд. Танҳо дар доираи «Барномаи давлатии сохтмон, таъмиру азнавсозии мактабҳо барои солҳои 2008-2015» дар соҳаи маориф аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ шумораи муассисаҳои таълимии аз хонаҳои шахсӣ ва вагонҳо пурра баровардашуда, азнавсозӣ ва бунёдгардида беш аз 800 ва маблағи умумии барои ин кор сарфшуда 600 мил-

лион сомониро ташкил медиҳад. Фақат соли 2016 аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳо 201 бинои таълимӣ ба маблағи 540 миллион сомонӣ бунёд ва азнавсозӣ гардида, 39 ҳазор ҷойи нишаст муҳайё карда шуд. Ин раванд дар доираи барномаҳои давлатӣ солҳои минбаъда низ идома ёфта, ба беҳбудии инфрасохтор ва таҳкими пояҳои моддиву техникии соҳаи маориф мусоидат намуд. То замони истиқлолият дар Тоҷикистон 13 муассисаи таҳсилоти олӣ бо 70 ҳазор нафар донишҷӯ фаъолият мекард. Ҳоло миқдори ин муассисаҳо ба 39 ва шумораи донишҷӯён ба 170 ҳазор нафар расидааст. Илова бар ин, зиёда аз 30 ҳазор нафар ҷавонони лаёқатманди мо аз ҳисоби давлат дар муассисаҳои таҳсилоти олии кишварҳои пешрафтаи хориҷӣ таҳсил мекунанд. Дар ин муддат нишондиҳандаи фавти модарон ҳангоми таваллуд 1,8 баробар ва фавти кӯдакон 2,7 баробар коҳиш ёфта, хавфи паҳншавии бемориҳои хатарноки сироятӣ бартараф гардид. Барои бо шуғл таъмин кардан ва беҳтар намудани сатҳи некӯаҳволии мардум зиёда аз як миллион ҷойи корӣ таъсис дода шуд. Дар баробари ин, ҷиҳати ба талаботи бозори меҳнат мутобиқ гардонидани сатҳи касбияти шаҳрвандон ҳар сол беш аз 100 ҳазор нафар ҷавонон ва калонсолон ба омӯзиши касбҳои гуногун ва бозомӯзӣ фаро гирифта мешаванд. Дастгирии соҳаҳои иҷтимоӣ ҳамеша дар мадди аввали сиёсати давлат ва Ҳукумати мамлакат қарор дорад. Маҳз бо ҳамин сабаб дар даврони истиқлолият аз ҳисоби буҷет ба соҳаҳои иҷтимоӣ 45 миллиард сомонӣ равона карда шуд, ки қариб нисфи буҷети давлатиро ташкил медиҳад. Бори дигар таъкид месозам, ки таъмин намудани шароит барои зиндагии арзандаи сокинони кишвар ҳадафи олии давлат ва Ҳукумати мамлакат мебошад ва мо тамоми захираву имкониятҳоямонро барои расидан ба ин ҳадаф сафарбар сохтаем. Соли 2016 барои мардуми тоҷик, дар ҳақиқат, соли таърихӣ ва бобарор ба ҳисоб рафта, дар маҷмӯъ, бо натиҷаҳои назаррас ҷамъбаст мешавад. Яъне бо вуҷуди таъсири манфии омилҳои берунӣ рушди босуботи иқтисодии мамлакат нигоҳ дошта шуда, иҷрои нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ ва иҷтимоӣ тибқи ҳадафҳои афзалиятнок таъмин мегардад. Маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ зиёда аз 54 миллиард сомонӣ ва афзоиши воқеии он 6,9 фоизро ташкил менамояд. Сарфи назар аз коҳишёбии қурби пули миллӣ нисбат ба асъори хориҷӣ, нархҳо дар бозори истеъмолӣ дар сатҳи муътадил нигоҳ дошта шуда, таваррум 6 фоизро ташкил медиҳад. Бо дарназардошти он, ки баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ самти муҳимтарини сиёсати Ҳукумати мамлакат мебошад, соли 2016-ум 52 фоизи хароҷоти буҷет, яъне 8,1 миллиард сомонӣ ба ин мақсад равона карда шуд. Ҷиҳати иҷрои супориши Паёми қаблӣ музди меҳнати кормандони

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО соҳаҳои буҷетӣ, инчунин, нафақа ва стипендия аз 15 то 30 фоиз зиёд карда шуд ва барои пардохти он дар як сол 1,2 миллиард сомонӣ равона карда мешавад. Бояд гуфт, ки дар панҷ соли охир музди меҳнати кормандони соҳаҳои буҷетӣ 2 баробар ва нафақа 1,6 баробар афзоиш ёфт. Мо чунин иқдомро дар оянда низ идома медиҳем. Буҷети давлатӣ дар соли 2017 дар ҳаҷми зиёда аз 19 миллиард сомонӣ пешбинӣ шудааст, ки нисбат ба соли 2016 қариб 10 фоиз зиёд буда, беш аз нисфи он ба соҳаҳои иҷтимоӣ равона карда мешавад. Бо вуҷуди дастовардҳо дар соли 2016 камбудиву мушкилот дар вазъи воқеии иқтисодиёт ба вуҷуд омаданд. Аз ҷумла, бо сабаби камфаъолиятии баъзе вазорату идораҳо ва дар натиҷаи таъсири омилҳои манфии берунӣ ба иқтисодиёт хизматрасониҳои пулакӣ ба аҳолӣ, гардиши савдои хориҷӣ, воридот ва қарздиҳӣ коҳиш ёфта, иҷрои қисми даромади буҷети давлатӣ таъмин нагардид. Вале сарфи назар аз ин, маблағгузории соҳаҳои иҷтимоӣ аз буҷети давлатӣ сари вақт ва пурра иҷро карда шуд. Фаъолияти муътадили низоми бонкӣ дар шароити имрӯза яке аз омилҳои асосии тараққиёти босуботи иқтисодӣ ба шумор меравад. Дар баробари ин, хотирнишон менамоям, ки низоми бонкии кишвар ва назорати фаъолияти бонкҳо аз ҷониби Бонки миллии Тоҷикистон ба талаботи имрӯза ҷавобгӯ нест. Вазъи фаъолияти бонкҳо ва дигар ташкилотҳои қарзӣ нишон медиҳад, ки дар натиҷаи таъсири манфии омилҳои дохиливу берунӣ ҳаҷми қарзҳои додашуда 32 фоиз коҳиш ёфта, сатҳи хизматрасонии низоми бонкӣ ба мизоҷон беҳбудӣ металабад. Аз ин рӯ, Ҳукумати мамлакат, Бонки миллӣ ва Вазорати молия вазифадоранд, ки фаъолияти бонкҳо, ташкилотҳои қарзӣ ва корхонаву муассисаҳои буҷетиро ба таври қатъӣ назорат намоянд ва дар самти ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии амонатгузорон, пеш аз ҳама, нигоҳ доштани эътимоди аҳолӣ ва иҷрои уҳдадориҳои бонкӣ чораҳои фаврӣ андешанд. Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон! Бо дарназардошти он, ки ягон кишвар тараққиёти худро бе рушди энергетика таъмин карда наметавонад, мо расидан ба истиқлолияти энергетикӣ ва истифодаи самарабахши нерӯи барқро ҳамчун яке аз ҳадафҳои стратегии давлат муайян кардаем. Бо мақсади ноил шудан ба ин ҳадаф ва азхудкуниву истифодаи самараноки захираҳои бузурги энергетикии мамлакат ҳоло 11 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи умумии 10 миллиард сомонӣ татбиқ шуда истодааст. Дар қатори бунёди нерӯгоҳҳои барқи обӣ сохтмону барқарорсозии иқтидорҳои дигари энергетикӣ, аз ҷумла навбати аввал ва дуюми Маркази барқу гармидиҳии «Душанбе-2» бо тавоноии 400 мегаватт амалӣ карда шуд, ки ба таъмин намудани иншооти гуногун ва сокинони шаҳри Душанбе бо гармӣ ва коҳиш додани норасоии барқ дар фасли зимистон равона гардидааст. Илова бар ин, таҷдиди

нерӯгоҳи барқи обии «Сарбанд» ба маблағи 1,1 миллиард сомонӣ оғоз гардида, соли 2017 марҳалаи якуми барқарорсозии нерӯгоҳҳои барқи обии «Норак» дар ҳаҷми 3 миллиард сомонӣ ва «Қайроққум» ба маблағи 600 миллион сомонӣ шуруъ мешавад. Рӯйдоди муҳими таърихӣ дар ин самт оғози бунёди сарбанди нерӯгоҳи барқи обии «Роғун» мебошад, ки чанде пештар сурат гирифт. Аз аввали корҳои барқарорсозиву сохтмон ба иншооти зикршуда 12 миллиард сомонӣ, аз ҷумла соли 2016-ум 2 миллиарду 800 миллион сомонӣ маблағгузорӣ карда шудааст. Имрӯз корҳо дар ин иншооти тақдирсоз босуръат идома доранд ва тибқи нақша агрегати аввали он то охири соли 2018 ба кор дароварда мешавад. Вазифаи асосии Ҳукумат дар солҳои наздик ба таври устувору доимӣ таъмин намудани ҳамаи истеъмолкунандагон бо нерӯи барқ буда, он бо роҳи афзоиш додани ҳаҷми истеҳсол, истифодаи сарчашмаҳои алтернативии тавлиди нерӯи барқ, баланд бардоштани самаранокии идоракунӣ дар соҳа ва татбиқи лоиҳаҳои афзалиятноки сармоягузорӣ амалӣ карда мешавад. Вобаста ба ин, Вазорати энергетика ва захираҳои об, Ширкати “Барқи Тоҷик” ва дигар сохторҳои

дар ояндаи наздик мо ба пурра амалӣ гардидани яке аз ҳадафҳои асосии стратегии худ - таъмини истиқлолияти энергетикӣ ноил мегардем. То ба имрӯз ҷиҳати ба кор андохтани иқтидорҳои нав дар соҳаи саноат ва истифодаи самараноки корхонаҳои мавҷуда, ба роҳ мондани истеҳсоли маҳсулоти рақобатпазир ва ивазкунандаи воридот, тақвияти имкониятҳои содиротии кишвар ва умуман, дар самти иҷрои барномаҳои стратегии мамлакат як силсила тадбирҳои судманд амалӣ гардидаанд. Маҳз рушди соҳаҳои воқеӣ, фароҳам овардани фазои мусоиди сармоягузорӣ, ҷалби сармояи мустақим ва воридоти технологияҳои нави инноватсионӣ имкон медиҳад, ки раванди саноатикунонии мамлакат таъмин гардида, ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ ва шумораи ҷойҳои нави корӣ мунтазам афзоиш дода шавад. Сохтмони се корхонаи саноатӣ дар ноҳияи Ёвон ва ба кор оғоз кардани корхонаи маъдантозакунии Такоб, ки барои тавлиди алюминий ашёи хом истеҳсол мекунанд, ҷиҳати паст кардани арзиши аслии алюминий ва вобастагӣ аз ашёи хоми воридотӣ, инчунин, маҷмааи нассоҷӣ оид ба коркарди пахта дар ноҳияи Данғара ба-

дахлдорро зарур аст, ки дар баробари густариш додани иҷрои корҳои асосӣ дар ин самт, бо мақсади паст намудани талафоти нерӯи барқ баҳисобгирии истифодаи онро дақиқ ва қатъӣ назорат намоянд. Дар ин раванд, фаромӯш набояд кард, ки баробари афзоиш ёфтани истеҳсоли нерӯи барқ шумораи аҳолӣ ва корхонаҳои саноатӣ низ зиёд шуда, талабот ба нерӯи барқ торафт меафзояд. Бинобар ин, зарур аст, ки ҳангоми лоиҳакашиву сохтмони биноҳо ва бунёди корхонаҳои истеҳсолӣ, ба кор андохтани иқтидорҳои нав, воридоти технологияҳо ва асбобу таҷҳизоти маишӣ масъалаи каммасраф будани онҳо ба инобат гирифта шуда, ба истифодабарандагони нерӯи барқ маърифати сарфаю сариштакорӣ ҳарчи бештар ташвиқ карда шавад. Итминони комил дорам, ки

рои афзоиши иқтидори содиротии кишвар заминаи мусоид фароҳам меорад. Бунёди корхонаи муосир оид ба коркарди маъдан дар шаҳри Панҷакент, корхонаҳои металлургӣ ва истеҳсоли маҳсулоти оҳан дар шаҳри Ҳисор ва ноҳияи Спитамен, инчунин, корхонаи истихроҷу истеҳсоли тилло дар шаҳри Ваҳдат идомаи мантиқии ин раванди созанда мебошад. Бояд зикр намуд, ки барои бунёду ба кор андохтани корхонаву коргоҳҳои саноатии зикршуда ва ду корхонаи нави сементбарорӣ, дар маҷмуъ, ҳафтуним миллиард сомонӣ сармояи мустақим ҷалб карда шудааст. Корхонаҳои нави сементбарорӣ имкон медиҳанд, ки ҳаҷми солонаи истеҳсоли семент то 4,5 миллион тонна ё нисбат ба соли 2000-ум 82 баробар афзуда, дар баробари пурра қонеъ гардонидани тала-

боти бозори дохилӣ ба ин намуди масолеҳи сохтмон, содироти он низ афзоиш дода шавад. Моҳи ноябри соли ҷорӣ таҷдиду барқарорсозии навбати аввали корхонаи истеҳсоли нуриҳои азотӣ дар шаҳри Сарбанд бо ҷалби сармояи мустақими хориҷӣ дар ҳаҷми 2 миллиарду 900 миллион сомонӣ оғоз шуд, ки навбати аввали он моҳи феврали соли 2018 ба истифода супорида мешавад. Дар се соли оянда корхона пурра ба кор даромада, 300 ҳазор тонна аммиак, 500 ҳазор тонна карбамид, дар маҷмӯъ, 800 ҳазор тонна маҳсулот истеҳсол хоҳад кард. Яъне талаботи соҳаи кишоварзӣ ба нуриҳои азотӣ пурра қонеъ гардонида шуда, содироти он ба хориҷи кишвар ба роҳ монда мешавад. Ҳамчунин, бо дарназардошти торафт зиёд гардидани талаботи кишвар ба ангишт, истеҳсоли он то охири соли 2016 ба 1,3 миллион тонна расонида мешавад, ки нисбат ба соли 2000-ум 62 баробар зиёд мебошад. Баробари ба фаъолият оғоз кардани корхонаҳои нави истеҳсолӣ истихроҷи ангишт то соли 2018 ба 2 миллион тонна расонида мешавад. Ҷиҳати ба роҳ мондани истеҳсолоти ивазкунандаи воридот ва маҳсулоти ба содирот нигаронидашуда барномаи махсус қабул гардида, татбиқи он идома дорад. Ҳукумати мамлакатро зарур аст, ки рушди минбаъдаи саноатро тавассути баланд бардоштани самаранокии соҳаи коркарди ашёи хом ва афзун намудани истеҳсоли маҳсулоти ватанӣ, таҷдиди воситаҳои асосӣ, воридоти технологияҳои инноватсионӣ ва тақвияти рақобатпазирии маҳсулот таъмин намояд. Бинобар аҳамияти бузурги соҳаи роҳсозӣ ва нақлиёт имрӯзҳо дар кишвар 19 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи умумии 6,5 миллиард сомонӣ амалӣ шуда истодааст. Дар солҳои охир роҳи оҳани Душанбе–Қӯрғонтеппа–Кӯлоб (қитъаи Ваҳдат – Ёвон), роҳҳои мошингарди Душанбе – Турсунзода, Айнӣ – Панҷакент ва Восеъ – Ховалинг ба маблағи умумии наздик ба се миллиард сомонӣ ба истифода дода шуданд. Инчунин, сохтмони роҳи мошингарди Кӯлоб – Дарвоз (қитъаи Шӯрообод – Шоҳон) ва роҳи Сайрон –Қарамиқ идома дорад. Соли ҷорӣ корҳои сохтмону таҷдид дар якчанд иншооти нақлиётӣ, аз ҷумла роҳи мошингарди Хуҷанд–Исфара, қитъаи роҳи мошингарди Душанбе – Турсунзода ва беҳтар намудани инфрасохтори фурудгоҳи байналмилалии Душанбе оғоз гардид. Соли 2017 таҷдиду барқарорсозии роҳҳои мошингарди Душанбе – Қӯрғонтеппа ва қисматҳои алоҳидаи шоҳроҳи Кӯлоб – Дарвоз, Кӯлоб– Шамсиддин Шоҳин ва Шкев – маркази ноҳияи Дарвоз дар назар аст. Бо мақсади пурра ба меъёрҳои замонавӣ мутобиқ гардонидани роҳҳои мошингард ва дигар инфрасохтори нақлиётӣ ва ба мамлакати транзитӣ табдил додани Тоҷикистон дар давраи миёнамуҳлат бо ҷалби сармояи хориҷиву ватанӣ таҷдид ва азнавсозии зиёда аз 2000 километр роҳҳои мошингард пешбинӣ шудааст. Тавре дар Паёми гузаш-

та таъкид карда будам, роҳбарони вазорату идораҳои дахлдор, раисони вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо бояд таъмиру таҷдиди роҳҳои дохилишаҳриву байниноҳиявӣ, байни ҷамоатҳову деҳаҳои дурдаст ва дигар маҳалҳои аҳолинишинро вусъат бахшида, ҳангоми амалӣ намудани сохтмони иншооту биноҳои нав ба риояи талаботи санъати баланди меъморӣ аҳамияти аввалиндараҷа диҳанд. Аз ин хотир, Ҳукумати мамлакат, аз ҷумла Вазорати нақлиётро зарур аст, ки бо мақсади иҷрои вазифаҳои муайяншуда ва пурраву самаранок истифода намудани имкониятҳои мавҷуда ҷиҳати кушодани хатсайрҳои нави ҳавоӣ ва таъмиру таҷдиди фурудгоҳҳои байналмилалӣ, роҳи оҳан, инчунин, таҳия ва пешниҳоди лоиҳаҳои афзалиятнок оид ба ҷалби сармояи дохиливу хориҷӣ чораҳои зарурӣ андешанд. Муҳтарам намояндагони халқ! Дар натиҷаи заҳмати пурмаҳсули кишоварзон дар соли 2016 рушди устувори соҳа идома ёфта, истеҳсоли ғалладонагиҳо ба як миллиону 400 ҳазор тонна, картошка ба 890 ҳазор тонна ва сабзавот ба як миллиону 670 ҳазор тонна расонида шуд, ки ба таъминоти мардум бо маводи ғизоӣ таъсири мусбат расонид. Бо вуҷуди ин, хотирнишон месозам, ки бо дарназардошти захираву иқтидорҳои кишвар барои бамаротиб афзоиш додани истеҳсоли маҳсулоти соҳа ҳанӯз имкониятҳои зиёд мавҷуданд. Аз ин лиҳоз, Вазорати кишоварзӣ, Академияи илмҳои кишоварзӣ, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо бояд дар доираи иҷрои барномаҳои қабулгардида ба афзоиши устувори ҳамаи намудҳои маҳсулоти соҳа аҳамияти хоса зоҳир намоянд. Соҳаи пахтакорӣ ба рушди саноати сабук, содироти маҳсулот ва бо ҷойи кор таъмин намудани аҳолӣ мусоидат менамояд. Аммо бо таъсири омилҳои гуногун, аз ҷумла вобаста ба вазъи бозори фурӯш майдони кишти он нисбат ба солҳои гузашта кам шуда, боиси коҳиш ёфтани фаъолияти корхонаҳои коркарди пахта ва ҳаҷми содироти он гардидааст. Бинобар ин, масъулинро зарур аст, ки вобаста ба шароити иқлим ва имкониятҳои истеҳсолии ҳар як минтақаи мамлакат ҷиҳати мунтазам зиёд намудани масоҳати заминҳои кишти пахта, баланд бардоштани ҳосилнокӣ ва ба ин васила зиёд кардани ҳаҷми истеҳсоли он, инчунин, беҳтар намудани ҳавасмандии кишоварзон ба афзун гардонидани истеҳсоли пахта ва бо ашёи хом таъмин намудани корхонаҳои саноати сабук тадбирҳои иловагӣ андешанд. Бояд зикр кард, ки бо дарназардошти афзоиши шумораи аҳолии мамлакат ва бо мақсади рушди соҳаҳои мухталифи иқтисодиёт дар деҳот дар даврони истиқлолият зиёда аз 190 ҳазор гектар заминҳои корам аз гардиши кишоварзӣ бароварда шудаанд, ки аз он 134 ҳазор гектар барои сохтмони манзилҳои истиқоматӣ ва 10 ҳазор гектар барои бунёди корхонаҳои саноативу муассисаҳои иҷтимоӣ ҷудо гарди-

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО

дааст. Аз ин рӯ, ба Ҳукумати мамлакат, аз ҷумла Вазорати кишоварзӣ, Кумитаи давлатии идораи замин ва геодезӣ ва Агентии беҳдошти замин ва обёрӣ супориш дода мешавад, ки ҷиҳати пешгирии ин раванд ва ҳамасола зиёд намудани майдони заминҳои ба гардиши кишоварзӣ воридшаванда иҷрои “Барномаи давлатии азхудкунии заминҳои нави обёришаванда ва барқарорсозии заминҳои аз гардиши кишоварзӣ берунмонда барои солҳои 2012-2020”-ро таъмин намоянд. Вазъи соҳаи тухмипарварӣ дар кишвар ба талаботи торафт афзояндаи истеҳсолот ҷавобгӯй набуда, таъминоти кишоварзон бо тухмиҳои аълосифат ба беҳбудӣ ниёз дорад. Бо ин мақсад, Вазорати кишоварзӣ ва Академияи илмҳои кишоварзиро зарур аст, ки таҳқиқоти илмиро оид ба ин масъала густариш дода, ба амалия татбиқ намудани корҳои таҳқиқотиро таъмин намоянд ва доир ба корҳои анҷомдодашуда ҳар нимсола ба Ҳукумати мамлакат ҳисобот диҳанд. Бо вуҷуди дастовардҳои муайяни соҳаи чорводорӣ фаъолият дар ин самт беҳбудӣ мехоҳад. Дар робита ба ин, Вазорати кишоварзӣ, Академияи илмҳои кишоварзӣ ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо ҷиҳати рушди соҳаи чорводорӣ ва таъмин намудани аҳолӣ бо маҳсулоти гӯшту ширӣ бояд ба масъалаи зотпарварӣ ва беҳтар кардани зоти чорво эътибори ҷиддӣ диҳанд. Ҳозирини гиромӣ! Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба соҳаи сайёҳӣ диққати ҳамаҷониба дода, барои рушди минбаъдаи он заминаҳои заруриро фароҳам меорад. Дар доираи барномаҳои қабулшудаи давлатӣ рушди соҳа бо ҷорӣ намудани низоми раводиди электронӣ барои сайёҳони хориҷӣ, таъсис додани минтақаҳои сайёҳӣ ва муҳайё намудани инфрасохтори зарурӣ таъмин гардида истодааст. Ҳоло дар Тоҷикистон барои шаҳрвандони зиёда аз 80 кишвар низоми соддакардашудаи раводид ҷорӣ карда шудааст. Дар натиҷа, шумораи сайёҳон дар се соли охир мунтазам афзоиш ёфта, ду баробар (аз 207 то 414 ҳазор нафар) зиёд гардидааст. Тоҷикистони биҳиштосои мо сарзамини мардуми соҳибмаърифату меҳмоннавоз ва кишвари меваҳои шаҳдбор буда, аз нигоҳи иқлим, боду ҳаво, манзараҳои табиат, кӯҳҳои осмонбӯс, пиряхҳои азим, обҳои шифобахш, кӯлҳо ва чашмаҳои оби мусаффо, ҳайвоноту наботот ва урфу анъанаҳои мардумӣ дар олам нотакрор ва макони беҳтарини сайру саёҳат мебошад. Вобаста ба ин, зарур аст, ки бо мақсади боз ҳам тавсеа бахшидани соҳаи сайёҳӣ, истифодаи самараноки имкониятҳои мавҷуда дар ин самт, инкишофи инфрасохтори сайёҳӣ, беҳтар кардани сифати хизматрасонӣ, густариши раванди танзими давлатӣ ва дастгирии сайёҳии дохиливу хориҷӣ, ҷалби ҳарчи бештари сармоя дар ин самт ва омода кардани кадрҳои болаёқат соли 2017 дар назди Ҳукумати Тоҷикистон сох-

тори алоҳида оид ба соҳаи сайёҳӣ таъсис дода шавад. Ҳамчунин, Ҳукумати мамлакат якҷо бо вазорату идораҳои марбута ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо мақсади боз ҳам рушд додани соҳа ва истифодаи васеи имкониятҳои мавҷуда, рушди инфрасохтори сайёҳӣ, баланд бардоштани сифати хизматрасонӣ, густариши раванди танзими давлатӣ ва дастгирии сайёҳӣ, ҷалби ҳарчи бештари сармоя, ҳамоҳангсозии фаъолияти ҳамаи сохтору мақомоти дахлдор ва омода намудани кадрҳои болаёқатро дар ин самт таъмин намоянд. Ҷиҳати босуръат тараққӣ додани соҳаи сайёҳӣ дар кишвар зарур аст, ки воридоти таҷҳизоту маводи сохтмонии иншооти сайёҳӣ аз пардохтҳои андозию гумрукӣ, инчунин, ширкатҳои сайёҳӣ дар панҷ соли аввали фаъолияташон аз пардохти андоз аз фоида озод карда шаванд. Аз ин лиҳоз, ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки ҷиҳати амалӣ намудани

шудаанд. Тавассути татбиқи ислоҳот фазои мусоиди соҳибкориву сармоягузорӣ фароҳам гардида, шарикии давлат бо бахши хусусӣ густариш пайдо кард ва Тоҷикистон тибқи арзёбии созмонҳои байналмилалии молиявӣ солҳои охир се маротиба ба қатори 10 кишвари ислоҳотгари пешсаф дохил гардид. Ҳукумати мамлакат барои таъмини рушди минбаъдаи кишвар ва ҷалби ҳарчи бештари сармояи мустақим ҷараёни ислоҳотро дар самти беҳтар гардонидани фазои сармоягузорӣ ва пешбурди фаъолияти соҳибкорӣ вусъат мебахшад. Соли 2016 ҷалби сармояи хориҷӣ ба иқтисоди миллӣ ҳафтуним миллиард сомониро ташкил дод, ки 51 фоизи он сармояи мустақим мебошад. Ҳоло бо сармояи давлатӣ ва шарикони рушд беш аз 70 лоиҳа дар ҳаҷми 22 миллиард сомонӣ дар соҳаҳои гуногуни иқтисодиёт ва 7 лоиҳа бо ҷалби сармояи мустақими ватаниву хориҷӣ ба маблағи зиёда аз 11 миллиард сомонӣ барои сохтмону таҷдиди 12 корхонаи саноатӣ

ки ба соҳибкорон имтиёзҳои бештар пешниҳод карда шаванд. Бинобар ин, вазоратҳои рушди иқтисод ва савдо, молия, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ бо мақсади суръат бахшидан ба раванди саноатикунонӣ, рушди истеҳсолот ва содирот, дар асоси омӯзишу таҳлилҳои ҳаматарафа механизми пешниҳоди дастгирии давлатӣ ва имтиёзҳоро барои истеҳсолкунандагон ва содироткунандагони молу маҳсулоти ватанӣ вобаста ба андозу гумрук ба сармоягузорон ҷиҳати воридоти таҷҳизоту технологияҳои нав пешниҳод намоянд. Бо дарназардошти сатҳи баланди ҳамгироии иқтисодиёти кишварамон ба савдои байналмилалӣ ҷиҳати рақобатпазирӣ дар ҷалби сармоя ва бозорҳои молии ҷаҳон, баробар кардани сатҳи андозбандӣ бо шарикони асосии иқтисодиву тиҷоратӣ ва давлатҳои ҳамсоя аҳамияти муҳим пайдо намудааст. Аз ин лиҳоз, ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки масъалаи мазкурро бо дарназардошти

ҳаматарафа таҳлил карда, лоиҳаи санади меъёрии ҳуқуқии дахлдорро оид ба кам кардани санҷишҳо ва боз ҳам шаффофу содда гардонидани онҳо ба Ҳукумат пешниҳод намоянд.

имтиёзҳои зикршуда чораҷӯӣ намояд. Хотирнишон месозам, ки масъалаи ба таври ҷиддӣ баланд бардоштани сатҳу сифати хизматрасонӣ ба ҳамаи вазорату идораҳо, аз ҷумла мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва бахши хусусӣ дахл дорад. Зеро дар замони муосир сатҳу сифати хизматрасонӣ яке аз нишондиҳандаҳои асосии рушди давлат ва маданияти ҷомеа ба шумор меравад.

амалӣ шуда истодааст. Қобили зикр аст, ки соҳибкорону сармоягузорон дар татбиқи афзалиятҳои муайянкардаи Ҳукумат, бахусус, доир ба рушди босуботи иқтисодӣ, воридоти технологияҳои ҳозиразамон, таъсиси ҷойҳои нави корӣ, афзоиши даромади аҳолӣ, инчунин, анҷом додани корҳои созандагӣ ва хайру эҳсонкорӣ фаъолона иштирок мекунанд. Дар натиҷаи ислоҳот ва тадбирҳои амалигардида шумораи субъектҳои соҳибкорӣ соли 2016 ба 290 ҳазор расонида шуд, ки нисбат ба 5 соли пеш 110 ҳазор зиёд мебошад. Вале бояд гуфт, ки дар самти фароҳам овардани фазои мусоид барои сармоягузории мустақим ва дастгирии соҳибкорӣ ҳоло ҳам баъзе монеаҳои сунъии маъмурӣ ба назар мерасанд. Вазъи имрӯзаи фаъолияти соҳибкориву сармоягузорӣ бо дарназардошти таъсири омилҳои берунӣ талаб менамояд,

манфиатҳои иқтисодиву молиявӣ ҳаматарафа омӯхта, дар семоҳаи якуми соли 2017 пешниҳоди мушаххас манзур намояд. Ҳамчунин, барои дастгирии соҳибкорӣ ва рушди бемайлони соҳаи сайёҳӣ аз моҳи январи соли 2017 ҳамаи намудҳои автомашинаҳои наве, ки ба кишвар ворид карда мешаванд, аз андоз ва пардохтҳои гумрукӣ 50 фоиз озод карда шаванд. Соли гузашта ҷиҳати танзими фаъолияти мақомоти марбута Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор” дар таҳрири нав қабул карда шуд. Вале шумораи зиёди мақомоти санҷишу назорат ва санҷишҳои бемаврид боиси ташвиши соҳибкорон гардидааст. Бинобар ин, ба вазоратҳои рушди иқтисод ва савдо, молия, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ супориш дода мешавад, ки масъалаи мазкурро

2016 “Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030” қабул карда шуд. Тибқи афзалиятҳои дарозмуддат рушди соҳаҳои иҷтимоӣ ҳамчун ҳадафи олии мо боқӣ мемонад. Барои расидан ба ин мақсад моро зарур аст, ки низоми нави рушди босуботи иқтисодии ба ҷалби сармоягузории дохиливу хориҷӣ, тараққиёти босуръати саноат, кишоварзӣ ва такмили бахши молиявӣ асосёфтаро оғоз намоем ва вусъат диҳем. Дар шароити зудтағйирёбандаи вазъи сиёсиву иқтисодии ҷаҳони имрӯза рақобатпазирии иқтисодиёти ватанӣ ба таъсири омилҳои беруна бояд тақвият дода шавад. Таъкид месозам, ки то 30-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, яъне то соли 2021 ҷиҳати ноил гардидан ба ҳадафҳои олиамон тақвияти сармояи инсонӣ, баланд бардоштани

Муҳтарам намояндагони халқ ва ҳозирини гиромӣ! Рушди бахши хусусӣ, аз ҷумла соҳибкорӣ яке аз самтҳои асосии сиёсати иқтисодӣ буда, то имрӯз доир ба тақвияти шарикии давлат бо бахши хусусӣ, дастгирии давлатии соҳибкорӣ, соддагардонии расмиёти бақайдгирии соҳибкорӣ ва танзими фаъолияти иҷозатдиҳӣ корҳои назаррас ба анҷом расонида

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон! Ҳамватанони гиромӣ! Корҳои то ба ҳол амалигардида ва дастовардҳои ноилшудаамон ҳанӯз талаботи имрӯзаро пурра қонеъ карда наметавонанд, зеро дар фаъолияти мо мушкилоту масъалаҳои ҳалталаб хеле зиёданд. Бинобар ин, мо вазифадорем, ки тамоми саъю талош ва захираву имкониятҳоямонро барои рафъи камбудиҳои мавҷуда ва нигоҳ доштани пешрафти устувори соҳаҳои иқтисоди миллиамон сафарбар созем. Ҷиҳати таъмин намудани рушди минбаъдаи кишвар, иҷрои афзалиятҳои миллӣ ва дар ин асос баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардум барои давраҳои миёнамуҳлат ва дарозмуддат соли

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО самаранокии бахши воқеӣ, таҳкими сохтории идоракунии давлат, таъмини устувори нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ ва рушди иқтисодиву иҷтимоӣ бо ташкили ҷойҳои нави кории дараҷаи баланди истеҳсолӣ ва фароҳам овардани замина барои таҳкими иқтидори содиротии кишвар ҳамчун самтҳои муҳимтарини сиёсати иқтисодиву иҷтимоии давлат муайян гардидаанд. Дар 5 соли оянда бояд афзоиши ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ беш аз 35 фоиз ва зиёдшавии ҳаҷми содироти молу маҳсулоти ватанӣ қариб ду баробар таъмин гардад. Дар ин давра ба рушди соҳибкории истеҳсолӣ ва ҷалби сармояи мустақим ҳамчун самти такондиҳандаи пешрафти иқтисодиёт афзалияти бештар дода, ҳиссаи сармояи хусусӣ дар маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ду баробар афзоиш дода шавад. Тадбирҳои зикршуда бояд ба дарёфти бозорҳои нави содирот, кам кардани воридоти молҳои истеъмолӣ, коҳиш додани осебпазирии кишвар аз таъсири омилҳои

фазои сармоягузории Тоҷикистон беҳтар шуда, ҳиссаи сармояи хусусӣ дар маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ 5 баробар меафзояд. Дар 15 соли оянда бояд саҳми соҳаи саноат дар маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ ба таври назаррас афзоиш ёбад ва Тоҷикистон ба кишвари индустриаливу аграрӣ табдил дода шавад. Илова бар ин, Ҳукумати мамлакатро зарур аст, ки навсозӣ ва татбиқи ислоҳоти ҷиддиро ба хотири баланд бардоштани самаранокии фаъолияти ҳамаи соҳаҳои иқтисоди миллӣ ва дар навбати аввал энергетика, саноат ва кишоварзӣ таъмин намояд. Дӯстони арҷманд! Дар панҷ соли оянда фаъолияти Ҳукумат ба баланд бардоштани сифати рушди нерӯи инсонӣ нигаронида шуда, ба масъалаҳои илм, маориф, тандурустӣ, фарҳанг, муҳити зист ва шуғл диққати ҷиддӣ дода мешавад ва дар натиҷаи амалӣ гардидани чунин тадбирҳо Тоҷикистон дорои сатҳи баланди рушди инсонӣ мегардад. Дар ин давра ҳамаи

Яке аз самтҳои муҳимтарини фаъолияти Ҳукумат ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсиси ҷойҳои нави корӣ барои сокинони мамлакат мебошад. Мо афзоиши ҳамасолаи шумораи аҳолӣ ва зиёд шудани қувваи қобили меҳнатро ба инобат гирифта, минбаъд ба ин масъала таваҷҷуҳи аввалиндараҷа зоҳир менамоем. Бо ин мақсад бахши хусусӣ, соҳибкории хурду миёна, бахусус, соҳибкорони истеҳсолиро ҳамаҷониба дастгирӣ карда, ҷиҳати ҷалби сармоя дар ин самт тадбирҳои иловагиро амалӣ мегардонем ва ба фарогирии калонсолон ва занону ҷавонон бо шуғли пурсамар эътибори бештар дода, касбҳои мардумӣ, ҳунарҳои дастӣ ва кори хонагиро инкишоф медиҳем ва аз шаклҳои мавсимии шуғл самаранок истифода мебарем. Дар баробари ин, барои баланд бардоштани сатҳи касбомӯзии калонсолону ҷавонон ва мутобиқ гардонидани сатҳи касбияти онҳо ба талаботи бозори меҳнат чораҷӯӣ мекунем. Вале таҳлилҳо нишон

кориро дақиқ намуда, бояд доир ба шумораи ҷойҳои кории доимӣ, мавсимӣ ва муваққатӣ ба мақомоти дахлдор ахбори саҳеҳ пешниҳод карда шавад. Тибқи таҳлилҳо танҳо дар Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ва Вазорати маориф ва илм 11 ҳазор ҷойҳои холии корӣ мавҷуданд. Дар шароити кунунӣ баланд бардоштани сатҳу сифати таълим дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот вазифаи аввалиндараҷаи кормандони соҳаи илму маориф мебошад. Ҳарчанд ки дар ин самт натиҷаҳои муайян ба даст омадаанд, вале онҳо ҳанӯз қонеъкунанда нестанд. Барои баланд бардоштани сифати таълиму тарбия моро зарур аст, ки дар тамоми зинаҳои таҳсилот, бахусус, дар зинаи таҳсилоти касбӣ, на ба шумора, балки ба сифати он диққати ҷиддӣ дода, мутахассисони ҷавобгӯи талаботи замони муосирро тарбия намоем. Вобаста ба ин, аз устодону омӯзгорон ва падару модарон талаб карда мешавад, ки диққати наврасон ва хонандагону

беруна имконият фароҳам оварда, рушди бахши воқеии иқтисодиёт ва зиёд шудани даромади буҷети давлатӣ мусоидат намоянд. Бо мақсади вусъат додани шуғли аҳолӣ ва кам кардани шумораи бекорон, хусусан, дар байни ҷавонон, аз ҳисоби рушди соҳаҳои кишоварзӣ, коркарди маҳсулот, саноати сабук, хӯрокворӣ, масолеҳи сохтмон, кимиё, маъдан ва хизматрасониҳои нақлиёту алоқа, сайёҳӣ ва маорифу тандурустӣ ҳамасола на кам аз 100 ҳазор ҷойҳои корӣ таъсис дода шаванд. Мо мақсад дорем, ки то соли 2030 бо истифода аз тамоми имконоту захираҳои мавҷуда маҷмӯи маҳсулоти дохилиро ба ҳар сари аҳолӣ то 3 баробар афзоиш дода, сатҳи камбизоатиро беш аз ду баробар коҳиш диҳем ва ҳиссаи аҳолии дорои даромади миёнаро аз 22 то 50 фоиз зиёд намоем. Пешбинӣ мегардад, ки то соли 2030

аҳолии калонсол ҳадди ақал соҳиби маълумоти миёнаи умумӣ ва на кам аз нисфи аҳолии қобили кор соҳиби таҳсилоти миёна ва олии касбӣ хоҳад шуд. Аз ин хотир, зарур аст, ки дар давраи татбиқи ҳуҷҷатҳои стратегӣ бо мақсади баланд бардоштани ченаки нишондиҳандаҳои сармояи инсонӣ ба пешрафти илму маориф, тандурустӣ, фарҳанг, ҳифзи иҷтимоӣ, таъмин кардани аҳолӣ бо оби тоза, дигар шароити коммуналиву манзилӣ ва муҳити зист таваҷҷуҳи хоса зоҳир карда шавад. Вобаста ба ин, Ҳукумати мамлакат, роҳбарони вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳоро зарур аст, ки дар ҳамкорӣ бо соҳибкорону сармоягузорони ватаниву хориҷӣ, шарикони рушд ва ҷомеаи шаҳрвандӣ ҷиҳати татбиқи стратегияву барномаҳои қабулгардидаи давлатӣ чораҳои зарурӣ андешанд.

медиҳанд, ки то ҳол вазоратҳои меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, маориф ва илм, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ нисбат ба зиёд намудани курсҳои омӯзишӣ барои калонсолон, ҷалби бештари аҳолии бекасб, бахусус, бонувону ҷавонон ба саҳлангорӣ роҳ дода истодаанд. Дар робита ба ин, роҳбарони вазоратҳои маориф ва илм, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, саноат ва технологияҳои нав, Агентии омор, раисони вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо бояд доир ба рафъи камбудиву мушкилоти дар ин самтҳо ҷойдошта чораҳои муассир андешанд, ҷойҳои нави корӣ таъсис дода, ба рушди ҳунарҳои мардумӣ, касбомӯзӣ ва фаъолияти марказҳои таълими калонсолон диққати бештар диҳанд ва аз натиҷаи воқеии корҳои амалигардида дар як сол ду маротиба ба Ҳукумати мамлакат ҳисобот пешниҳод намоянд. Ҳамзамон бо ин, омори ҷойҳои

донишҷӯёнро барои аз бар намудани донишҳои муосир ҷалб намоянд, ба сатҳи азхудкунии фанҳои дақиқ бештар таваҷҷуҳ зоҳир кунанд, забонҳои хориҷӣ ва омӯзиши технологияҳои иттилоотиву коммуникатсиониро ба роҳ монанд ва ба касбомӯзии шогирдону фарзандон эътибори ҷиддӣ дода, онҳоро дар рӯҳияи донишомӯзиву меҳнатдӯстӣ тарбия намоянд. Дар баробари ин, масъулони соҳаро зарур аст, ки ҷиҳати ташкил намудани марказу маҳфилҳои техникҳои ҷавон дар заминаи муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ ва инкишоф додани марказҳои дастгирии хонандагони болаёқат тадбирҳо андешанд. Ҷиҳати таъмин намудани муассисаҳои таълимӣ бо муаллимони баландихтисос чораҷӯӣ карда, доир ба ҳалли масъалаи норасоии омӯзгорон, махсусан, аз фанҳои дақиқ ва забонҳои

хориҷӣ, инчунин, бо кадрҳои дорои таҳсилоти олии касбӣ таъмин намудани мактабҳои деҳот, ки ин нишондиҳанда то имрӯз 70 фоизро ташкил медиҳад, тадбирҳои зарурӣ андешида, то соли 2019 масъалаи норасоии кадрҳои омӯзгорӣ дар мамлакат пурра бартараф карда шавад. Тоҷикистон аз рӯи барномаҳои давлатии қабулкардаи Ҳукумат минбаъд ба сӯи мамлакати саноативу кишоварзӣ қадам гузошта, дар ояндаи наздик талабот ба мутахассисони сатҳи баланди касбҳои техникӣ ва технологӣ хеле зиёд мешавад. Бинобар ин, ба вазоратҳои маориф ва илм, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, кумитаҳои ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ, телевизион ва радио, кор бо занон ва оила, Академияи илмҳо, академияҳои соҳавӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ супориш дода мешавад, ки ҷиҳати рафъи камбудиҳои ҷойдошта тадбирҳои иловагӣ андешида, бо мақсади дарёфти истеъдодҳои ҷавон ва боло бурдани тафаккури техникии наврасон озмунҳо ва мусобиқаҳои илмиву эҷодиро роҳандозӣ намоянд. Илм дар шароити муосир нақши калидӣ дошта, ба рушду тараққиёти давлат мусоидат менамояд. Мутаассифона, дар кишвари мо ихтироъкорӣ ва навоварӣ ҳанӯз кам буда, бозёфтҳо дар илмҳои дақиқ ва техникиву технологӣ назаррас нестанд. Дар замоне, ки илму технология бо суръати кайҳонӣ пеш меравад, дар илми тоҷик навгонӣ ва ташаббусҳои илмӣ кам ба мушоҳида мерасанд, афроди лаёқатманд, ихтироъкор ва навҷӯ ба ҷодаи илмҳои дақиқ ҷалб карда намешаванд ва мавзӯъҳои фармоишӣ барои талаботи давлат равона намегарданд. Дар мамлакат дар шароити имрӯза рушди илмҳои бунёдӣ муҳим ва афзалиятнок буда, пешбурди корҳои илмиву таҳқиқотӣ вазифаи аввалиндараҷаи олимони ин соҳа маҳсуб меёбад, ки он беҳбудии ҷиддӣ мехоҳад. Бо мақсади беҳтар намудани натиҷаи корҳои илмиву таҳқиқотӣ дар ин самт ва истифодаи амалии онҳо дар рушди истеҳсолоти ватанӣ пешниҳод менамоям, ки дар сохтори Академияи илмҳо Маркази таҳқиқоти технологияи инноватсионӣ таъсис дода шуда, донишмандони техникаву технология, ҷавонони болаёқат ва ихтироъкор ба корҳои илмиву пажӯҳишӣ ҷалб карда шаванд. Ҳамзамон бо ин, ҷиҳати иҷрои мавзӯъҳои фармоишӣ ва истифодаи самараноки онҳо зарурати таҷдиди назар кардани маблағгузории соҳаи илм ба миён омада, Ҳукуматро зарур аст, ки масъалаи мазкурро омӯхта, ҷиҳати ба танзим даровардани он чораҷӯӣ намояд. Бовар дорам, ки минбаъд олимони мо дар доираи стратегияву барномаҳои давлатӣ таҳқиқот бурда, ба масъалаи тарбияи муҳаққиқони ҷавони ихтироъкору навовар эътибори ҷиддӣ медиҳанд. Ҳозирини гиромӣ! Масъалаҳои мустаҳкам кардани пояҳои ахлоқии ҷомеа, ташаккули афкори эҷодиву созандаи халқ ва

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО

гиромидошти арзишҳои фарҳанги милливу умумибашарӣ дар сиёсати давлат мавқеи асосӣ дошта, тамоми муассисаҳои фарҳангӣ, воситаҳои ахбори омма, телевизион ва радио, шабакаҳои иҷтимоӣ вазифадоранд, ки фаъолияти худро доир ба ҳалли масъалаҳои зикршуда, пеш аз ҳама, ҳифзи истиқлолият, инчунин, инкишофи тафаккури миллӣ, баланд бардоштани сатҳи маърифату ҷаҳонбинии аҳли ҷомеа, ҳифзи мероси гаронбаҳои миллати тоҷик ва муаррифии шоистаи он ба ҷаҳониён тақвият бахшанд. Татбиқи босамари сиёсати давлатии ҷавонон аз рӯзҳои нахустини соҳибистиқлолӣ дар меҳвари фаъолияти Ҳукумати Тоҷикистон қарор дорад. Аксарияти аҳолии Тоҷикистонро ҷавонон ташкил медиҳанд, ки онҳо давомдиҳандаи кору фаъолияти насли калонсол, нерӯи созанда ва иқтидори воқеии пешрафти ҷомеа, хулоса, ояндаи миллат ва давлат мебошанд. Имрӯзҳо дар тамоми соҳаҳои иқтисоди миллии мамлакат, инчунин, дар сафҳои Қувваҳои Мусаллаҳ ҷавонони бонангу номус содиқона хизмат ва кору фаъолият доранд ва дар рушди иқтисоди миллӣ ҳиссаи назаррас мегузоранд. Дар баробари ин, ҷавонони мо дар дохил ва хориҷи мамлакат дар бахшҳои мухталиф таҳсил карда, соҳиби касбу ихтисосҳое шуда истодаанд, ки барои кишварамон зарур мебошанд. Ҳукумати Тоҷикистон ташаббусу пешниҳодҳои созандаи ҷавононро ҳамеша дастгирӣ намуда, барои амалӣ гардидани онҳо имконият фароҳам меорад. Наврасону ҷавонони моро зарур аст, ки ҷавобан ба ин ғамхориҳо тамоми саъю талоши хешро ба донишандӯзӣ, интихоби касбу ҳунарҳои муосир, ободиву пешрафти сарзамини аҷдодӣ, ҳимояи Ватан, рушди илму техника ва бунёдкорӣ равона созанд. Ҷавонон бояд аз ҳама қишрҳои ҷомеа бештар фаъол бошанд, ташаббусҳои созанда пешниҳод намоянд, рамзҳои давлатӣ, муқаддасоти миллӣ ва дастовардҳои истиқлолиятро ҳифз кунанд, дар ҳаёти сиёсиву иҷтимоии Тоҷикистони азиз бо дасту дили гарм ва нерӯи бунёдгарона ширкат варзанд, амнияти давлат ва шарафу номуси ватандориро ҳимоя карда, худро аз ҳама хавфу хатарҳои номатлуби ҷаҳони муосир эмин нигоҳ доранд ва парчамбардори ин сарзамин, марзу бум ва кишвари муқаддасамон бошанд. БО ДАРНАЗАРДОШТИ САҲМИ ҶАВОНОН ДАР РУШДИ ҶОМЕА ВА ИШТИРОКИ ФАЪОЛОНАИ ОНҲО ДАР ҲАЁТИ СИЁСИВУ ИҚТИСОДИИ МАМЛАКАТ ПЕШНИҲОД МЕНАМОЯМ, КИ СОЛИ 2017 ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН СОЛИ ҶАВОНОН ЭЪЛОН КАРДА ШАВАД. Ҷавонони мо дар ҳар ҷое, ки бошанд, бояд ҳисси баланди миллӣ дошта бошанд, бо Ватан, миллат, давлати соҳибистиқлоли худ ва забону фарҳанги миллии хеш ифтихор намоянд ва барои ҳимояи онҳо ҳамеша омода ва ҳушёру зирак бошанд. Ҷавонони имрӯзаи мо, яъне насли замони истиқлол аз наслҳои пешина бо савияи илму дониш, маърифату ҷаҳонбинӣ, сатҳи тафаккур ва одобу ахлоқ фарқи куллӣ

доранд, ки ин ҳама боиси ифтихори мо мебошад. Дар давраи соҳибистиқлолӣ ташаббусҳои занон доим дастгирӣ ёфта, бо мақсади амалӣ намудани онҳо тадбирҳои ҷиддӣ андешида мешаванд. Имрӯз бонувон дар соҳаҳои маориф, тандурустӣ ва дигар бахшҳои иҷтимоӣ қисми зиёди кормандонро ташкил карда, аз шумораи умумии хизматчиёни давлатӣ 23 фоизро занон ташкил медиҳанд. Зарур аст, ки дар оянда

дар муассисаҳои низоми бонкӣ, хадамоти алоқа, шуғл ва дигар бахшҳои хизматрасонӣ бештар занону духтарон ба кор ҷалб карда шаванд. Мувофиқи мақсад аст, ки барои дастгирии занону духтарон дар зинаҳои гуногун квота ва имтиёзҳо муқаррар намоем ва чунин иқдом яке аз роҳҳои таъмин намудани баробарҳуқуқии занону мардон мебошад. Дӯстони азиз! Ҳукумати Тоҷикистон дар раванди идома бахшидани ислоҳоти соҳаи тандурустӣ ба масъалаҳои беҳтар намудани дастрасӣ, сифат ва самаранокии хизматрасонии тиббӣ ба аҳолӣ, инчунин, рушди шаклҳои нави кӯмаки аввалияи тиббиву санитарӣ аҳамияти хоса медиҳад. Зеро миллати солим таҳкурсии ҷомеаи солим мебошад. Танҳо дар понздаҳ соли охир бо мақсади беҳдошти шароити зиндагӣ ва кору фаъолияти самараноки табибон маблағгузории соҳаи тандурустӣ 19 баробар афзоиш ёфта,

то имрӯз дар соҳа зиёда аз 20 барномаи миллӣ амалӣ шуда истодааст. Илова бар ин, ба хотири ҳарчи зудтар бо мутахассисони сатҳи баланди касбӣ таъмин кардани муассисаҳои тандурустӣ мо дар вилояти Хатлон дуюмин донишгоҳи давлатии тиббии мамлакатро таъсис додем, ки имсол аввалин донишҷӯёнро ба таҳсил фаро гирифт. Дар баробари ин, зарурати беҳтар намудани сифати нерӯи кадрии соҳа, таъсиси низоми самараноки таҳсилоти тиббӣ бо дар-

назардошти ҳавасмандсозии кормандони соҳа, беҳтар кардани вазъи бунгоҳу марказҳои саломатӣ ва бемористонҳо дар як қатор ноҳияҳо ва деҳоти дурдаст, азхудкунии технологияҳои муосири тиббӣ, инчунин, баланд бардоштани одоби муоширати кормандони соҳа аз ҷумлаи мушкилоти ҳалталаб мебошанд. Назорати қатъии сифати доруворӣ яке аз масъалаҳои асосии соҳаи тандурустӣ ба шумор меравад. Зеро то ба ҳол доруворӣ асосан аз хориҷи кишвар ворид шуда, сифати он дуруст муайян карда намешавад. Аз ин лиҳоз, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолиро зарур аст, ки ҷиҳати бо таҷҳизоти муосир таъмин намудани озмоишгоҳи ташхиси маводи доруворӣ ва молҳои тиббӣ чораҷӯӣ карда, якҷо бо Вазорати саноат ва технологияҳои нав, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ доир ба бунёди корхонаҳои истеҳсоли дору ва рушди саноати дорусозӣ бо ҷалби сармояи мустақим ба Ҳукумати мамла-

кат пешниҳод манзур намояд. Имрӯзҳо масъалаи маводи дорувории қалбакӣ ва ба талабот ҷавобгӯй набудани он на танҳо дар Тоҷикистон, балки дар бисёре аз кишварҳои дунё мавриди нигаронӣ қарор дорад. Ба табобати беморон ҳамон вақт кафолат дода мешавад, ки агар сифати доруворӣ таъмин карда шавад. Аз ин рӯ, вазорату идораҳои дахлдорро зарур аст, ки барои кам кардани муомилоти дорувории қалбакӣ ва пастсифат дар

мамлакат чораҳои зарурӣ андешанд. Дар баробари ин, мунтазам зиёд шудани нархи доруворӣ низ мушкилоти соҳаи тандурустӣ гардидааст. Бо дарназардошти он, ки зиёда аз 90 фоизи доруворӣ ба Тоҷикистон аз хориҷи кишвар ворид мегардад, танзими арзиши доруворӣ, сарфи назар аз мураккабии он, масъалаи бисёр ҳам муҳим ва рӯзмарра мебошад. Ҳамзамон бо ин, ҷиҳати аз андоз аз арзиши иловашуда озод намудани истеҳсоли доруворӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон масъалаи муҳимест, ки ба беҳшавии дастрасӣ ва паст шудани нархи он мусоидат менамояд. Аз ин лиҳоз, вазорату идораҳои дахлдорро зарур аст, ки масъалаи мазкурро омӯхта, ба Ҳукумат пешниҳод манзур намоянд. Дастгирии мақсадноки аҳолии ниёзманд тавассути расонидани кӯмаки суроғавӣ ва хизматҳои иҷтимоӣ яке аз самтҳои муҳими сиёсати давлат ба шумор меравад. Ҳоло татбиқи механизми

таҷрибавии таъйин ва пардохти кӯмакпулии иҷтимоии унвонӣ идома дошта, он соли 2016 дар 40 ноҳияи кишвар амалӣ гардид. Дар ин асос, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ якҷо бо Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа вазифадоранд, ки дар самти таъмин намудани самаранокии пешниҳоди кӯмаки унвонӣ ва дастгирии иҷтимоии табақаҳои осебпазири ҷомеа чораҳои судманд андешанд. Ҳамчунин, масъулонро зарур аст, ки барои беҳтар намудани шароити моддиву иҷтимоии оилаҳои камбизоат, ятимону маъюбон ва шахсони яккаву танҳо тадбирҳои мушаххасро роҳандозӣ намоянд. Ҳамватанони азиз! Тоҷикистон давлати ҳуқуқбунёду демократӣ ва дунявӣ буда, дар он таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, волоияти қонуну тартиботи ҳуқуқӣ кафолат дода шудааст. Бо мақсади амалишавии ин арзиши конститутсионӣ дар даврони истиқлолияти давлатӣ тамоми заминаҳои ҳуқуқии кишвар такмил дода шуда, дар ин самт санадҳои меъёрии ҳуқуқии зиёд қабул гардидаанд. Парламент як қатор қонунҳое қабул намуд, ки ба ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини тартиботи ҳуқуқӣ, пешрафти иқтисодиёт ва соҳибкорӣ равона шудаанд. Ба хотири рушди минбаъдаи фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ ба Вазорати адлия, Прокуратураи генералӣ ва Маркази миллии қонунгузорӣ супориш дода мешавад, ки Консепсияи сиёсати ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таҳия карда, ба Ҳукумат пешниҳод намоянд. Мувофиқи тағйиру иловаҳои ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда дар самти таҳкими мустақилияти ҳокимияти судӣ корҳои муайян амалӣ гардиданд. Дар ин раванд, Шӯрои адлия барҳам дода шуд ва масъалаҳои вобаста ба интихобу ҷобаҷогузории кадрҳо, баланд бардоштани сатҳи касбияти судяҳо ба зимаи Суди Олӣ ва Суди Олии иқтисодӣ вогузор гардиданд. Аз ин рӯ, роҳбарони мақомоти мазкур вазифадор карда мешаванд, ки ба масъалаи пешбарии номзадҳо ба вазифаи судя диққати махсус зоҳир намуда, шахсияти онҳоро бо тартиби муқарраргардида омӯзанд ва ба вазифаи масъулиятноки судя ҳуқуқшиносонеро пешниҳод намоянд, ки дониши хуби назариявӣ ва таҷрибаи кофии касбӣ дошта, аз ҷиҳати одобу ахлоқ ва рафтору кирдор ба ин мансаби масъули давлатӣ муносиб бошанд. Бояд зикр кард, ки дар таъмини адолати судӣ иҷрои қарорҳои судӣ нақши муҳим дорад. Вале таҷриба нишон медиҳад, ки баъзан қарорҳои судӣ муҳлатҳои зиёд ба иҷро расонида намешаванд. Аз ин лиҳоз, Вазорати адлия, Суди Олӣ, Суди Олии иқтисодӣ ва Прокуратураи генералиро зарур аст, ки бо дарназардошти таҷрибаи пешқадам механизми самараноки таъмини иҷрои қарорҳои судӣ ва чораҳоро ҷиҳати таъмини фаъолияти иҷрочиёни суд таҳия ва пешниҳод намоянд. Илова бар ин, бо мақсади баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии аҳолӣ вазоратҳои адлия,

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ПАЁМИ ПЕШВО маориф ва илм, Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон, Академияи илмҳо, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо, муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва тамоми мақомоти давлатиро зарур аст, ки корҳои фаҳмондадиҳиро дар байни аҳолӣ густариш диҳанд. Инчунин, ба Вазорати маориф ва илм супориш дода мешавад, ки омӯзиши ҳатмии Конститутсия ва қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»-ро дар барномаҳои муассисаҳои таълимӣ ба роҳ монад. Солҳои охир терроризм ва экстремизм ба хатари глобалӣ табдил ёфта, ҷаҳони муосирро ба ташвиш овардааст. Афзоиши ҷиноятҳои хусусияти экстремистӣ ва террористидошта ба вусъат ёфтани терроризми байналмилалӣ, фаъолшавии унсурҳои тундраву ифротгаро, ҷалби ҷавонон ба сафи созмонҳои экстремистиву террористӣ ва иштироки онҳо дар низоъҳои мусаллаҳонаи давлатҳои хориҷӣ мусоидат менамояд. Мушкилоти дигаре, ки рушди босуботи иқтисодиву иҷтимоии кишварро халалдор намуда, боиси нигаронии шаҳрвандон шудааст, содир гардидани кирдорҳои коррупсионӣ мебошад. Зеро ҳанӯз ҳам ҳолатҳои аз тарафи баъзе кормандони мақомоти давлатӣ ва ташкилоту муассисаҳо содир гардидани ҷиноятҳои коррупсионӣ ҷой доранд. Соли равон аз ҷониби Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия пурсиши сотсиологӣ оид ба арзёбии вазъи коррупсия гузаронида шуд. Тибқи ин назарсанҷӣ коррупсия аз ҳама бештар дар сатҳи сохтору мақомоти идоракунӣ ба назар расида, дониши пасти ҳуқуқии шаҳрвандон ва хоҳиши зудтар ҳал намудани мушкилоти худ ҳамчун сабаби содир намудани амалҳои коррупсионӣ арзёбӣ шудааст. Сатҳи коррупсия дар фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқу судҳо, соҳаҳои заминсозиву тандурустӣ, оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллӣ, сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ ва комиссариатҳои ҳарбӣ баланд мебошад. Ғайр аз ин, таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки бо вуҷуди мавҷуд будани омилҳои зиёди коррупсионӣ дар масъалаҳои вобаста ба андоз, фаъолияти бонкҳои давлатӣ ва дигар ташкилотҳои қарзӣ дар қисми хизматрасонии маблағҳои буҷетӣ, фондҳо ва қарзи давлатӣ дар қонунгузорӣ барои Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия салоҳияти мустақилона гузаронидани санҷиши соҳаҳои мазкур муқаррар нашудааст. Аз ин рӯ, ба Вазорати адлия, Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия супориш дода мешавад, ки барои бартараф кардани ин камбудӣ лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқиро таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд. Фаромӯш набояд кард, ки мубориза ба муқобили коррупсия фақат вазифаи мақомоти ҳифзи ҳуқуқ

нест. Дар ин мубориза тамоми аҳли ҷомеа, ҳар як шаҳрванд ва ҷомеаи шаҳрвандӣ низ бояд бетараф набошад. Танҳо дар ҳамин сурат мо метавонем сатҳи коррупсияро дар мамлакат коҳиш диҳем. Муомилоти ғайриқонунии маводи мухаддир омили дигари нигаронкунанда буда, яке аз сарчашмаҳои асосии маблағгузории терроризми байналмилалӣ маҳсуб меёбад. Вобаста ба ин, Прокуратураи генералӣ, Агентии назорати маво-

ди нашъаовар, Вазорати корҳои дохилӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ва Хадамоти гумрук вазифадоранд, ки бо мақсади пурзӯр намудани мубориза бар зидди воридшавии маводи мухаддир ба кишвар ҳамкориро байни ҳамдигар, инчунин, ҳамгироии фаъолияти мақомоти Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқи давлатҳои хориҷие, ки бо мо дар ин самт ҳамкорӣ менамоянд, вусъат диҳанд. Бори дигар таъкид менамоям, ки таъмини волоияти қонун, тартиботи ҳуқуқӣ, ҳифзи суботу оромии ҷомеа, ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, манфиатҳои давлат ва ҷомеа вазифаи асосии мақомоти ҳифзи ҳуқуқи кишвар мебошад. Бо дарназардошти ин ва вазъи ноороми ҷаҳону минтақа зарур аст, ки мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва сохторҳои низомии кишвар фаъолияти худро дар самти мубориза бар зидди ҷинояткорӣ, хусусан, ҷиноятҳои муташаккил ва фаромиллӣ, таъмини амнияту тар-

тиботи ҳуқуқӣ, мустаҳкам намудани иқтидори мудофиавии мамлакат тақвият бахшида, ҳар як корманди ин сохтору мақомот вазифаҳои хизматиашро бо масъулияти баланд ва содиқона иҷро намояд. Вакилони муҳтарам! Ташаккул ва татбиқи сиёсати хориҷӣ, ки меҳвари онро сиёсати «дарҳои кушода» ташкил медиҳад, яке аз дастовардҳои бузурги давлати миллии мо дар замони

соҳибистиқлолӣ ба шумор меравад. Ба шарофати сиёсати хориҷии мутавозин дар ин давра Тоҷикистони мо дар арсаи байналмилалӣ мавқеи шоистаи худро пайдо намуда, муносибат ва ҳамкориҳои гуногунҷанбаро бо кишварҳои дунё, созмонҳои байналмилаливу минтақавӣ ва ниҳодҳои байналмилалии молиявӣ ба роҳ монд. Ҳадафҳои аслии сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоно бетағйир монда, ба ҳифзи манфиатҳои миллӣ дар арсаи байналмилалӣ, фароҳам овардани шароити мусоиди берунӣ барои рушди устувори мамлакат ва мусоидат ба таҳкими пояҳои истиқлолу соҳибихтиёрии давлатии Тоҷикистон нигаронида шудаанд. Дар ин замина мусоидат ба эҷоди фазои эътимоду амният атрофи кишвар аз роҳи густариш ва таҳкими муносибатҳои неки ҳамсоягӣ бо ҳамаи мамлакатҳои ҳамҷавор бо истифода аз василаҳои сиёсиву дипломатӣ, саъю талоши пайваста ҷиҳати ҳалли саривақтии масоили

мубрами минтақа дар сархати сиёсати хориҷии давлати мо қарор хоҳад дошт. Тоҷикистон муносибатҳои дӯстӣ ва ҳамкориҳои гуногунҷанбаи судмандро бо тамоми кишварҳои дунё ба роҳ монда, робитаҳои созандаи дӯстонаро бар пояи эҳтироми ҳамдигар ва баробарӣ густариш медиҳад. Зимнан, мо ҷиҳати тавсеаи ҳамёрии худ бо шарикони рушд, созмонҳои байналхалқиву

минтақавӣ ва ниҳодҳои молиявии байналмилалӣ дар оянда низ тадбирҳои амалӣ хоҳем андешид. Боиси зикр аст, ки дар тӯли соҳибистиқлолӣ чандин ташаббусҳои созандаи кишвари мо дар робита ба масъалаҳои муҳими сиёсати ҷаҳонӣ ва татбиқи тарҳҳои азими минтақавӣ аз ҷониби шарикони байналмилалӣ пуштибонӣ ёфтаанд. Кишвари мо минбаъд низ ба ибтикороти созандаи хеш барои ҳалли дигар масоили ҳалталаби байналмилалӣ ва минтақавӣ идома медиҳад. Ҷумҳурии Тоҷикистон дар арсаи байналмилалӣ ба сифати ташаббускор ва пешсафи фаъоли ҳалли масоили глобалии вобаста ба истифодаи босамари захираҳои об эътироф гардидааст. Имрӯз кишвари мо барои дар ҳамкорӣ бо ҷомеаи ҷаҳонӣ амалӣ намудани пешниҳоди Тоҷикистон дар бораи эълон намудани Даҳсолаи нави байналмилалии "Об барои рушди устувор" ҷидду ҷаҳд менамояд. Дар ин ҷода мусоидат ба татбиқи

фарогири Даҳсолаи мазкур, ки бо пешниҳоди Тоҷикистон ва бо иттифоқи оро чанд лаҳза пеш аз ҷониби Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид эълон гардид, яке аз вазифаҳои муҳими давраи наздик ба шумор меравад. Субҳи имрӯз Раиси Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид ҷаноби Питер Томсон ба номи Роҳбари давлат ва мардуми Тоҷикистон барқияи табрикӣ ирсол кард. Ва ман низ мардуми шарифи Тоҷикистон ва ҷомеаи байналмилалиро ба муносибати қабули ин ташаббуси муҳим самимона табрик мегӯям. Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон! Ҳамватанони азиз! Мехоҳам таъкид намоям, ки масъалаҳои баррасигардида ва дастуру супоришҳои имрӯза, пеш аз ҳама, ба ҳифзи сулҳу субот, ваҳдати миллӣ, ҳимояи Истиқлолияти давлатӣ ва дастовардҳои халқи тоҷик равона гардида, таҳкими иқтидори иқтисодии мамлакат, фароҳам овардани шароити боз ҳам беҳтари зиндагӣ ва дар арсаи байналмилалӣ баланд бардоштани обрӯи Ватани маҳбубамон - Тоҷикистон вазифаҳои аввалиндараҷаи мо маҳсуб меёбанд. Ҷиҳати ноил шудан ба ин ҳадафҳои олӣ моро зарур аст, ки барои боз ҳам ободу зебо гардонидани Ватани азизамон содиқона заҳмат кашем, корҳои бунёдкориву созандагӣ, дигаргуниҳои иқтисодиву иҷтимоиро ба роҳ монда, соҳибкориву сармоягузориро такон бахшем ва ҳарчи бештар ҷойҳои нави корӣ фароҳам оварда, самаранокии идоракунии давлатиро таъмин гардонем. Ман ба қобилияти ташкилотчигии роҳбарони вазорату идораҳо, аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон, тамоми хизматчиёни давлатӣ, аз ҷумла раисони вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо бовар дорам ва бо итминон изҳор менамоям, ки онҳо манфиатҳои давлату миллатро аз ҳама боло гузошта, тамоми донишу таҷриба ва кӯшишу ғайрати худро барои зиндагии орому осуда ва босаодати халқамон сафарбар месозанд. Истиқлолияти давлатӣ ва озодӣ барои мо неъматҳои муқаддастарин ва бузургтарин мебошанд, ки тамоми дастовардҳои мо аз онҳо вобастаанд. Аз ин рӯ, ҳифзи озодиву истиқлолият ва манфиатҳои милливу давлатӣ вазифаи муҳимтарини ҳар як фарди бонангу номус, ватандӯсту ватанпарвар ва худшиносу худогоҳи ин сарзамин мебошад. Бо итминони комил изҳор медорам, ки бо кӯшишу талоши аҳлонаи ҳамаи мо мушкилоти ҷомеа ва давлатамон дар ояндаи наздик бартараф гардида, Тоҷикистони маҳбубамон ба як мулки воқеан обод ва кишвари пешрафта табдил хоҳад ёфт. Ба ҳамаи шумо, ҳозирини арҷманд ва кулли мардуми шарифи Тоҷикистон дар соли нави мелодӣ, ки баъди чанд рӯз фаро мерасад, хонаи обод, рӯзгори пур аз файзу баракат ва саломативу барори кор орзу менамоям. Ҳамеша пирӯзу сарбаланд бошед!

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ВАРЗИШ

Орзуи кӯдакиам амалӣ гашт

ШОДИХОНИ НАЗАР

- Майдон ба номи Парвиз монд. Баъди чанд паҳлавонро тори сар карда задан, ӯ дар охири мусобиқа ҳамроҳи Сайидаҳтам гӯштин гирифт. Вақти қувваозмоишон ҳама аз ҷой бархоста тамошо мекарданд, мегӯяд кӯдаки тақрибан 10-сола. Писари хурдсол мусобиқаи гӯштини миллиро, ки ҳар сол 9 май дар ҷамоати Кангурти ноҳияи Темурмалик баргузор мешуд, ба рафиқаш нақл мекард ва баъд болои сабзаи баҳорӣ баромада, яке худро Парвиз ном мегирифту дигаре худро Сайидаҳтам, ба гӯштингирӣ оғоз мекарданд. Парвиз Собиров бо маҳорати гӯштингирии худ барои шавқмандони гӯштини миллӣ идеал буд. Ӯ миёни мардуми гӯштиндӯст ҳамчун паҳлавони хоксору меҳнатдӯст боқӣ монааст. Парвиз Собиров 10 маротиба қаҳрамони Тоҷикистон, Устоди варзиши дараҷаи байналмилалӣ мебошад. Ин паҳлавони номдори кишвар дар мусобиқаи қаҳрамонии ҷаҳон оид ба ҷудо миёни собиқадорон (Veterans World Judo Championships 2016), ки дар шаҳри ФортЛодердейли иёлати Флоридаи ИМА, 18-20 ноябр баргузор гардид, дар вазни 100 кило соҳиби медали тилло гардид. Бо Парвиз Собиров суҳбат оростем.

- Фаъолияти варзишиатон аз кадом замон оғоз гардид ва Шумо бо кадом орзуҳо пой вориди толори варзишӣ ниҳодед? - Фаъолияти варзишиам аз 8-солагӣ оғоз гардид. Падарам ба гӯштин завқи беандоза дошт ва ҳамеша аз ҳунарнамоиҳои ҷаҳонпаҳлавон Сайидмуъмин Раҳимов ёд мекард. Ӯ зиёд мехост, ки писараш ба монанди Сайидмуъмин Раҳимов бошад ва ман ҳам ба хотири қаҳрамони ҷаҳон шудан, ки орзуи худ ва падарам буд, вориди толори варзишӣ шуда, тамринҳои аввалини худро дар назди Сайвалӣ Сабзалиев оғоз намудам. - Аз гӯштини миллӣ ба ҷудо гузаштанатонро чӣ гуна шарҳ медиҳед? - Вақте дар синфи шашум мехондам, 70 нафар наврас аз ноҳия ба мактаб-интернати варзишии шаҳри Душанбе барои тамрин омадем. Замони хурдсолии мо гӯштини миллӣ дар авҷи аъло буд. Ягон маъракаи туй ва ҷашни Наврӯз бе гӯштин намегузашт. Мо дар гӯштини миллӣ обутоб ёфта, ба ҷудо гузаштем. Баъди он ки фаҳмидем, намуди ҷудо шомили Бозиҳои олимпӣ аст, дар баробари гӯштини миллӣ нозукиҳои ҷудоро низ аз худ намуда, ба хотири муаррифии миллату давлат дар арсаи байналмилалӣ ба ин намуди варзиш зиёдтар машғул шудем. - Кадом варзишгарро аз замони маъракаҳои гӯштини миллӣ то мусобиқаҳои байналмилалӣ ҳариф меҳисобед? - Аз маъракаҳои гӯштини деҳа ва тамрин дар мактаб-интернату мусобиқаҳои байналмилалие, ки дар Душанбе баргузор мегардид, Хусрав Муҳаммадов ҳарифам буд. Бисёр муҳорибаҳои ҳассосу асосиро аз дохили толор сар карда то сатҳи ҷумҳурӣ бо ин варзишгар гузаронидаам. - Дар карйераи варзишиатон кадом мусобиқа зиёдтар хотирмон аст? - Ҳар мусобиқае, ки мегузарад, аз худ дар ҳаёти варзишгар як хотироти аҷиб боқӣ мемонад. Дар баробари орзуи бевоситаи худ,орзуи падарам буд, ки фарзандаш қаҳрамони ҷаҳон бошад. Ман ҳамеша ба хотири амалишавии ҳамин орзу тамрин мекардам, ҳарчанд ин унвон миёни ҷавонон ба ман муяссар нагардид , тарки варзиш накардам. Ин унвон миёни бузургсолон насибам шуд ва гуфтаниам, ки он осон ба даст наомадааст. Ҳарифони арзанда буданд ва баъди чор пирӯзӣ ғолиби мусобиқа эълон шудаму орзуи худ ва падарамро амалӣ гардонидам.

Аз ин рӯ, ин мусобиқа бо болоравии парчами кишвар дар зинаи аввалу садо додани суруди миллӣ ва ба гардан овехтани медали тилло дар ҳаёти варзишиам фаромушнашаванда аст. - Лаҳзаҳои мушкил, ки Шумо дар варзиш пушти сар кардед? - Натанҳо рӯзҳои мушкили варзишӣ, балки лаҳзаҳои мушкил дар ҳаётам буд. Вақте ки аз соли 2009 то 2011, давоми ду сол бинобар сабаби бад будани саломатиам аз варзиш канор рафтам, бадтарин рӯзҳои ҳаётам буд. Худро дар ҷамъият шахси нодаркор ҳис мекардам. Зеро дар тамоми маъракаҳо “варзишро тарк намудааст” гуфта, ба ман аҷиб менигаристанд, ки бисёр бароям сахт мерасид. Дӯстоне, ки ҳамеша дар паҳлӯям буданд, суроғам намекарданд. Вақте барои тамошо ва хуморшиканӣ вориди толори варзишӣ мешудам, ҳама бо ман ҳамчун як шахси заифу нотавон менигаристанд, ки ёд оварданаш ҳам бароям аламовар аст. Баъди барқарор шудани саломатӣ ваъда додам, ки боз қаҳрамони ҷумҳурӣ мешавам, ҳама ҳарифон хандиданд. Соли 2012 қаҳрамони ҷумҳурӣ гашта, барои олимпиада, ки вақти кам боқӣ монда буд, омода шудам. Худи ҳамон сол дар чемпионати Осиё мақоми дуюмро ишғол намуда, роҳхат ба Олимпиадаи Лондон-2012-ро соҳиб гардидам. Солҳои 2009-2011 вазнинтарин рӯзҳо буд, ки бомуваффақият пушти сар намудам. - Олимпиадаи Лондон-2012 дар ҳаёти варзишиатон чӣ нақш дорад? - Пеш аз ҳама роҳхат гирифтан ба Олимпиада, барои ҳар варзишгар ифтихор аст. Бахусус, барои варзишгарони тоҷик. Новобаста аз шароитҳои мавҷуда варзишгарони тоҷик дар худ як ҳис ва ғурури миллӣ доранд, ки бо хислатҳои ба худ хос дар мусобиқаҳо шарафи кишварро муаррифӣ мекунанд. Барои ман ифтихор буд, ки аз миёни 220 давлати дунё, ки танҳо 22 нафар иштирок мекард, яке аз онҳо ман будам. Ин олимпиада бо дақиқаю сонияҳояш дар хотири ман нақш бастааст, ки ҳар вақт сухан аз олимпиада равад, пеши назарам намоён мегардад ҳунарнамоиям. - Нақши варзишгарро дар муаррифии миллат чӣ гуна арзёбӣ мекунед? - Ман ҳар варзишгари тоҷикро, ба дилхоҳ намуди варзиш машғул бошад, эҳтиром мекунам. Зеро варзишгарон дар ҷамъият шахсоне мебошанд, ки ҳис ва ғурури миллиашон нисбат ба

дигарон фарқ карда меистад. Онҳо танҳо ба хотири номи худ не, ба хотири обрӯи миллат заҳмат мекашанд. Варзишгарон дар як рӯз шаш соат вақташонро дар тамрин сипарӣ мекунанд. Ин лаҳзаҳоро барои зиндагиашон сарф кунанд, муваффақ мешаванд, пул меёбанд. Вале ҳамин бартарияти варзишгар аст, ки обрӯи миллату давлатро аз пулу мол боло мегузорад. Замонҳое ки мо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ иштирок мекардем, аз намуди ҷудо Тоҷикистонро намешинохтанд. Баъди мақоми сеюмро касб кардани паҳлавони мо - Расул Боқиев дар Олимпиадаи Пекин-2008 моро мепурсанд, ки аз куҷо баромад мекунед, бо шунидани номи Тоҷикистон онҳо дарҳол - 73 кило гуфта, Расулро ёд мекунанд. Ин аз он шаҳодат медиҳад, ки саҳми варзишгар дар муаррифии миллат бузург аст. Ман ҳамчун устод дар ҳар дарсам корнамоии Расулро ҳамчун намунаи ибрат ба шогирдон ёдоварӣ мекунам. Дар Рио-2016 фарзанди тоҷик Дилшод Назаров мақоми авваро соҳиб гашт, ки ин натиҷа миллату давлати моро дар арсаи байналмилалӣ даҳчанд муаррифӣ намуд. - Дар намуди ҷудо наврасони тоҷик дар кадом сатҳ тайёр шуда истодаанд ба мусобиқаҳои байналмилалӣ? - Бо шарофати Истиқлолият ва дастгириҳои Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбат ба 10-15 соли пеш имрӯз шароитҳо барои варзишгарони тоҷик хуб шуда истодааст. Вақте ки шароит муҳайё шуд, ҳатман натиҷа мешавад. Наврасони тоҷик аз ҷиҳати тамрину толорҳои варзишӣ мушкилӣ надоранд ва таҳкурсии хубро барои оянда гирифта истодаанд, ки аз рушди варзиш дар кишвар дарак медиҳад. Он наврасоне, ки дар муддати кутоҳ дар мусобиқаҳои байналмилалӣ ҷоизадор шудаанд, варзишро давом диҳанд, дар оянда аз олимпиадаҳо ба медал вориди Тоҷикистон мегарданд. - Аз Олимпиадаи Токио-2020 чӣ интизоред? - Варзишро пешгуӣ кардан осон нест. Вале ҳастанд варзишгарони ҷавони мо, ки аз ҳозир барои ин маъракаи муҳими варзишӣ омодагӣ мегиранд. Мо аз ҳамаи онҳо умедҳои калон дорем. Дар Токио-2020 эҳтимол зиёд аст, ки Хуршед Маҷидов, Комроншоҳи Устопириён ва чанд нафари дигар роҳхат ба даст оранд, ки ман ба ҳамаашон муваффақият хоҳонам. - Саломат бошен.

(Идома аз саҳ. 4) Имрӯз сатҳи маърифати диниву дунявии ҷавонон паст аст. Бояд хеле зиёд кор кард, ки тафаккури ҷавононро аз ҳамон ҷараёни мағзшӯие, ки дар шабакаҳои интернетӣ ҳаст, боздошта тавонем. Агар мо ин корро анҷом надиҳем, ҳамон мағзшӯии дар шабакаҳои интернетӣ метавонанд боз чандин ҷавони дигарро бероҳ кунад. - Чаро дигар андеша ё идея ба мисли дин баромад карда наметавонад? Дин чӣ ҷазобият ё нозукӣ дорад, ки метавонад дилхоҳ нафарро ба худ ҷалб кунад? - Барои он ки андешаи дигар ба ҷои дин биёяд, ҷомеа аз лиҳози иқтисодӣ, фарҳангӣ ва иҷтимоӣ бояд хеле пешрафта бошад. Ғарб барои чӣ имрӯз ба дастовардҳои бузург ноил гардид? Имкониятҳое, ки имрӯз дорост, пеш аз ҳама, дар давраи эҳё заминагузорӣ шуд ва онҳо тавонистанд илмро ба дараҷаи олӣ мақом бидиҳанд ва дин хусусияти фардӣ касб кард. Яъне, ба дин хусусияти фардӣ дода шуд, ки ҳар шахс метавонад диндор бошад ё бедин. Боло рафтани илм тавонист, ки тафаккури ҷомеаро дигар кунад. Дар мо имрӯз мутаассифона, агар ҷаҳони исломро дар умум бигирем, ҳамагӣ 43,2 фоиз ба таълими сатҳои гуногун фаро гирифта мешавад. Ҳатто 50 фоиз не. 60 фоизи мардуми мусулмон аз ҳама гуна таълимот берун ё маҳрум аст. Вақте ки маҳрум аст, ягона маркази иттилоотие, ки ба гӯш мерасад, дин аст. Аз тариқи масҷид, амри маъруф, нишастҳо, кӯчаву дигар барномаҳо. Ягона чизе, ки дастрас аст, дин мебошад. Дар кишвари Исроил дастовардҳои технологияи муосир дар тамоми ҷаҳон 17,3 фоиз нақш дорад. Дар ҳоле ки тамоми кишварҳои мусулмонии араб ҳамагӣ 1,1 фоиз нақш доранд дар технологияи муосири дунё. Дар муқобили рушди технологияи муосир тафовути хеле калон ба чашм мерасад. Ватқте ки кишварҳои ғарб пеш рафтанд, аз пушти кишварҳои мусулмонӣ мамлакатҳои шарқи ғайриисломӣ мисли Ҷопон, Кореа, Чин ҳам пеш рафтанд, кишварҳои мусулмонӣ дар як ботлоқ монданд. Нокомиҳои иқтисодӣ-сиёсии худро дар душманӣ бо ин ё он мебинанд ва кӯшиши аз ҳамаи он баромаданро аз сари нав бозгашт ба даврони ормонии хилофат медонанд, ки як хаёли хом асту халос. - Мехостем ба масъалаи миллатгароӣ ва дингароӣ равшании бештар андозед. Оё имрӯз як нафар метавонад, ки дар баробари он ки миллатгаро ҳаст, дингаро ҳам бошад? - Албатта! Барои чӣ не? Барои он ки ин ду арзиш бо ҳам дар як фард ҷой ёбанд, мо пеш аз ҳама бояд дар назар дошта бошем, ки аз лиҳози фарҳангӣ, фалсафӣ, равонӣ андешаи миллат хеле фаррох аст ва дар дохили худаш андешаи диниро меғунҷонад. Аммо андешаи динӣ бисёр маҳдуд аст, наметавонад андешаи миллатро дар дохили худ ҷо кунад. Аз ин нигоҳ, агар андшешаи миллӣ, яъне, тоҷик будани як фард бартарият дошта бошад агар, дар андешаи тоҷик буданаш андешаи мусулмон буданашро анҷом дода метавонад ва анъанаҳои динӣ ҳам дар он ҷо меёбад. Бе ягон мушкилот. Мо имрӯз инро ба чашми худ дида истодаем. Бинобар ин, вақте ки як тоҷик аз ҳамин нигоҳ агар мансубияти диниашро муайян кунад, дар ин сурат муваффақ аст. Вале агар мо кӯшиш кунем, ки диндориамонро бартарият бидиҳему арзиши миллию миллатамонро ночиз, дар доираи дин шиносем, дар ин сурат аз тоҷик будан ҳеҷ чиз боқӣ намемонад. Ҳувияти миллӣ барҳам мехурад, ҳувияти динӣ мутлақият пайдо мекунад. Ҳувияти динӣ, вақте мутлақият пайдо кард, хоҳу нохоҳ ин фард ифротгаро мешавад, чунки ҳувияти динӣ ҳувияти миллиро заиф

мекунад. - Имрӯз кадом омилҳои дигаре вуҷуд доранд, ки шаҳрвандони Тоҷикистон, хусусан ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротиву тундгаро мепайванданд? - Пеш аз ҳама, дар дин як андешаи бисёр нозуке ҳаст, ки ҳамаи нокомиҳои зиндагиро ҷуброн мекунад. Идеяи ҷуброн кардани нокомиву ноумедиҳои зиндагӣ як элементи бисёр муҳими гароиш ба андшеаҳои динии ифротӣ аст. Вақте ки як ҷавон дар зиндагии муқаррарӣ комёб намешавад, ана ҳамин ҳаракатҳо ё гурӯҳҳо барои ӯ шароите муҳайё мекунанд, ки ӯ бояд худашро нишон дода тавонад. Вай бо ин нишон медиҳад, ки чӣ қадар ғурур дорад, тавоно аст. Ҷавононе, ки имрӯз дар кишвари Ироқу Сурия мардумро бераҳмона мекушанд, шахсоне мебошанд, ки аз лиҳози равонӣ бисёр заиф ҳастанду дар зиндагии муқаррарӣ наметавонанд шахсияташонро муайяну муаррифӣ созанд. Ана, ҳамин ҷангҳо ва ин ҳаракатҳо бисёр майдони васеъ, имконияти хуб барои муарррифӣ кардани худ аст. Фирефта шудан ба ин гуна андешаҳо омили муҳим дар ҷомеа аст, ки ҷавонон ба он мепайванданд. Дуюм, ҳамаи ин ҳаракатҳо бо бунёди як низоми хилофати исломӣ ба ҳама ваъдаи таъмини адолати иҷтимоӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ медиҳанд, ки тамоми проблемаи зиндагӣ дар он ҳаллу фасл мешавад. Азбаски аксари ҷавонон проблемаи зиндагӣ доранд ва вақте ки ҳамин ҳаракатҳо барои онҳо ҷомеаи боадолату инсонпарвар ваъда медиҳанд, ҷавонон ба он бовар кар-

сиёсӣ нақши худро пайдо кардааст, нақши арзишҳои динӣ дар таҳикими ҳувияти фардӣ мебошад. Ислом дар умқи худ ҳувияти худашро таҳким мебахшад, ҳувиятеро, ки ба он ҳувияти мусулмонӣ муайян мешавад. Бинобар ин, вақте масъала дар бораи ҳувияти як фард (як ҷавони тоҷик) меравад, ин фард барои худ бояд муайян кунад, ки ҳувияти миллиаш то куҷо ҳаст ва ҳувияти диниаш дар таҳкими ҳувияти миллиаш чӣ нақш дорад? Агар ҳувияти диниаш нисбат ба ҳувияти миллиаш бартарият пайдо кунад, дар ин сурат аз ҳувияти миллии ин ҷавони тоҷик ҳеҷ чиз боқӣ намемонад. Ӯ дигар тоҷик нест, ҳарчанд бо забони тоҷикӣ ҳам ҳарф занад, тафаккур тафаккури бегона аст. Чуноне солҳои охир дар тафаккур ҷавононе, ки гароиш ба ҳаракатҳои ифротгаро, ба мисли ДИИШ, Ансоруллоҳ, Салафия ва дигар доранд, инро мушоҳида мекунем. Ин худ пеш аз ҳама бегонашавии шуури як фард аст, бегонашавӣ нисбат ба ҳамаи арзишҳое, ки то имрӯз дар ҳаёти вай нақш доштанд. Имрӯз технологияи муосир, дастовардҳои илмӣ, дар маҷмуъ ҳамаи онҳо тарғиботи андешаҳои ифротиву тундгаро ва ҳама гуна ахбороту фаҳмишҳои дурӯғу бофта дар бораи ислом паҳн кардааст. Имрӯз ҳар кас метавонад тамоми масъалаҳои диниро аз шабакаҳои интернет ва телевизионҳои моҳворавӣ пайдо кунад. Ин пайванди умумиҷаҳонии технологӣ то як андоза таблиғоти ифротгароиву тундгароӣ ва гароиши шаҳрвандон, бахусус ҷавононро

да, ба ин гурӯҳҳо пайваст мешаванду ҷони худро дар хатар мегузоранд. Дар раванди ҷаҳонишавӣ ба як масъалаи бисёр муҳим диққати ҳамаҷониба доданамон лозим: агар мо арзишҳои миллӣ, мероси фарҳангӣ, анъанаву маросимҳои миллӣ ва ҳамаи он анъанаҳое, ки гузаштаи халқи тоҷикро бо имрӯз пайванд мекунанд, ҳифз накунем, таърих гувоҳ аст, ки чандин қавму миллатҳо аз рӯи чунин беэътиноӣ нафақат фарҳангу тамаддун, урфу одат ва давлатдории миллиашонро аз даст доданд, балки ҳамчун миллат аз пойгоҳи таърих нобуд шуданд. Барои ҳамин, имрӯз зарурате пеш омадааст, ки мо бояд арзишҳои миллӣ, ҳамаи он нуктаҳои муҳиме, ки дар таҳкими ҳувияти миллии тоҷик нақш доранд, ҳифз кунем ва ба насли оянда мерос гузорем. Дар тӯли ҳазор сол дар сари мардуми тоҷик мушкилиҳои сиёсӣ, иделогӣ омад. Аммо новобаста аз задухурду шикасту рехтҳо то имрӯз ҳамаи он арзишҳое, ки доштем, ба насли имрӯза расондем. Акнун вазифаи имрӯзи ҷомеаи мо ҳамин арзишҳоро нафақат ҳифз, балки таҳкурсиву пайванди онҳоро мустаҳкам кардан аст, то дар давраи ҷаҳонишавӣ миллатро аз даст надиҳем. Агар мо дар таҳкими онҳо саҳм нагузорем, бақои онҳо маҳол аст, фардо дер мешавад. Масъалаи дигаре, ки имрӯз, мутаассифона, на аз лиҳози идеологӣ, фарҳангӣ,

хеле қавӣ гардонда истодааст ва мубориза ба он бениҳоят мушкил аст. Зимни як назарсанҷӣ мо муайян кардем, ки теъдоди зиёди ҷавонони мо маълумоти диниро аз шабакаҳои интернетӣ ва моҳвораҳо мегиранд. Шабакаҳои интернетие ба монанди “Ҷиҳод”, “Ҳаракати мусулмонони Осиё”, “Хуросон” ва амсоли он, ки бо номҳои зебои исломӣ фаъолият мекунанд, дар умқи худ ба таблиғоти ифротгароӣ ва паҳн кардани андешаҳои ифротӣ миёни шаҳрвандон, махсусан ҷавонон сари кор доранд. Барои мубориза бо ин зуҳурот имконияти як давлати абарқудрат ҳам намерасад. Барои он ки ҳамаи он силсилапайванди ҷаҳонӣ дорад. Масалан, як мушкилоте, ки дар Шарқ аст, айнан ҳамон мушкилотро метавон дар Ғарб ё дар нуқтаҳои дигари олам дид. Барои он ки ин пайванди умумӣ, аллакай ҳамаи робитаҳоро низ пайванд кардааст. - Устод, имрӯз шахси ифротӣ ва ё тудгароро чӣ гуна шинохтан мумкин аст? Хусусияту нишонаҳои ифрогароён кадомҳо ҳастанд, ки ҷавонон онҳоро шиносанд ва ба доми тазвирашон гирифтор нашаванд? - Барои муқаррар ё муайян намудани андешаҳои ифротӣ имрӯз хеле корҳо анҷом дода шуда истодааст, дар баробари ин, аз як лиҳоз хеле мушкил ҳам шуда истодааст. Яъне, усулҳо, шаклҳо ва муносибатҳо тағйир ёфта истодаанд. Таълими андешаҳои ифротгароиву тундгароие, ки солҳои 1990-ум рӯирост

анҷом дода мешуд, имрӯз аллакай шакли пардупӯшона қабул карда истодаанд. Дар ҶАВОНОНИ шаклҳои умуман диТОҶИКИСТОН, гар зоҳир мешаванд. №52 (9478), Лекин як нуктаи би29.12.2016 сёр муҳимро бояд ҳамеша дар назар СУҲБАТИ дошта бошем: вақте “ҶАВОНОН” ҳар фарде, ки дар ислоҳи тафаккури динии як шахси дигар даст зад, аллакай ин ифрот ё нишона аст, чунки қонунгузории ҶТ муайян кардааст, ки маҳдуд кардани ҳуқуқи як одам ҳамон ҷо хотима меёбад, ки ҳуқуқу озодии шахси дигар сар мешавад. Яъне, ҳеҷ кас ҳуқуқ надорад андешаи динии худро болои андешаи шахси дигар таҳмил кунад, ё диндории шахси дагарро муайян кунад. Вақте ки тор ба тор ё мӯ ба мӯ ҷудо кардани андешаи диниву диндории як шахс оғоз шуд, ана ҳамон заминаи аввали ифротгароӣ аст. Яъне, диндории шахси дигарро ҳамон ҳамсуҳбат зери суол мемонад. Вақте диндориашро зери суол мемонад, пас дини исломро дар шакле муаррифӣ мекунад, ки бояд ҳамонро қабул кунад. “Ақидае, ки ман дорам, бояд қабул кунӣ”, аввалин андешаҳои ифротӣ аз ҳамин доира сар мешавад. Ҳангоми анҷом додани анъанаву маросимҳо, суннатҳо, арзишҳову фарҳанги қаблазисломӣ ва давраи муосир, шахсе агар эрод мегирад ва ё инкор кардан гирифт, заминаҳое ҳастанд, ки ҳамон фард куллан андешаҳои ифротиву тундгароӣ дорад. Баъзеҳо ҳастанд, ки ин корро рӯирост мекунанд, бархе пардапӯшона, лекин дар шакҳои гуногун. Тағйир додани маросимҳои ибодатӣ, инкор кардани анъанаву маросимҳо ва ғайра. Баъд он ки дар ҷумҳурии мо ҳаракатҳои ваҳобия ва баъдан салафия пайдо шуд, онҳо ҳатто аз лиҳози иҷтимоӣ кӯшиш намуданд, ки таъсири худро расонанд. Масалан, тарзи либоспӯшӣ, дағалона муносибат кардан, соҳирӣ ва амсоли ин. Ҳатто кӯшиш мекунанд, аз мусалмони суннатӣ зоҳирашон фарқ кунад. Пас аз он ки аз ҷониби давлатҳо нисбат ба ин гурӯҳҳо муборизаи шадид оғоз шуд ва онҳоро гурӯҳи ҷиноятӣ эълон карданд, онҳо пинҳонӣ тарғиботи худро ба роҳ монданд. Имрӯз як салафӣ метавонад дар зоҳир худро пайрави мазҳаби ҳанафӣ муаррифӣ намояд, аммо андешаву тафаккураш салафӣ бошад. Чуноне ки Ҳаким Султонгариев, коршиносу диншиноси сиёсии Қазоқистон дар яке аз баромадҳои худ гуфта буд: “Аз ҳама бадбахтиовараш он аст, ки вақте ин гуна шахсон ниқобашонро дигар мекунанд ва бо дигар кардани ниқоб онҳо дар мақомоти давлатӣ, дар сохторҳои динӣ соҳиби кор мешаванд ва дар рӯзи мабодо чиро аз инҳо интизор шудан мумкин? Мо бояд дар андешаи он бошем, ки дар оянда онҳо ба чӣ корҳо даст мезананд?”. Мисоли равшани он таҷрибаи Мосул аст. Мосуле, ки ду миллион аҳолӣ дошт, азбаски дар дохил ҳамин хел гурӯҳҳо амал мекарданд, бо теъдоди зиёди яроқу аслиҳа ва артиши бузург шикаст хурд. Барои чӣ шикаст хурд? Чунки ин ҳаракатҳо аз дохил хуруҷ карданд ва тамоми қудратҳои дохилиро фалаҷ намуданд. Чунон хуб истифода карданд, ки артиши Мосулро ба чанд гурӯҳ ҷудо карданд. Ё ин ки чунин таҷриба дар кишварҳои Сурия, Ироқ, Либия, Тунис ва Миср низ дида мешавад. Пас чаро фардо ин таҷриба дар дигар давлатҳо истифода нашавад? Албатта, аз ин таҷриба истифода мешавад. Бояд ҳушёр бошем! - Барои суҳбати самимӣ ташаккур. - Ба шумо ҳам. Мусоҳибон Бахтовар КАРИМЗОДА, Ҳасан АЗИЗОВ, “ҶТ”

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

КИТОБХОНАИ “ҶАВОНОН”

Қиссаи романтикӣ Офтоб ҳар субҳ гӯё, Дасту рӯяшро ба барфи тозаи Чимтарға мешуст. Духтари ҳамсоя рӯи ҷогаҳаш Хамёза мекард. Романи романтикиро бӯса мекард, Як тараф мемонду меомад лаби ҷӯ, Дасту рӯяшро ба оби тоза мешуст. Ӯ намедонист, ки ишқ дар романи романтикӣ, Романи романтикие беш нест. Ӯ намедонист мисли бачаи ҳамсояааш, Ошиқе дилреш нест!

Олудаҳасрат

Баҳори нав фаро расид, падар

АБДУВОҲИДИ ЗЕВАР

Баҳори нав фаро расид, падар, Куҷост миллаҳои модарам?! Канӣ ҷавонии ту эй, падар, Куҷост нағмаҳои хоҳарам?! Баҳори нав фаро расид, падар, Куҷост он дарахти мевагӣ?! Куҷост эй, шамоли фалғарӣ, Суруданат ба лафзи шевагӣ?! Баҳори нав фаро расид, падар, Ману кунун баҳори бедарахт, Ба ёди ту, ба ёди модарам, Ба ёди он дарахти мевагӣ, Чӣ шевану чӣ мунгаҳо намудаем Ба лафзи шевагӣ!

Дар қафас дорам булбул. Дар варои ин ҳама ман зинда ҳастам, Рӯзу шаб шукрона дорам. Чашми бад дур бод аз ман, Инчунин як хона дорам!

Қотил Рӯзҳоро мешумурдам ҳафта-ҳафта, Аз қафои ту ба мактаб рафта-рафта, Ошиқи моҳир шудам. Мисраҳои кокулатро хонда-хонда, Сафҳаи рӯи гулатро хонда-хонда, Ҳис кардӣ? Пир шудам. Ишқро дар синаи худ кушта-кушта, Гӯри ишқи мо баланд шуд пушта-пушта, Оқибат қотил шудам.

Мемурдам

Дар осмони шеъри ман, Африштае пар мезанад. Зангулаи рухи маро, Чун ҳалқаи дар мезанад. Аз кӯчабоғи шеъри ман, Олиҳае дорад гузар. Абри сиёҳи доманаш, Борони гул дорад ба бар. Дар хушаҳои шеъри ман, Гандуми мӯи пушти кист? Пойи ғурури гарданам, Бишкаста худ аз мушти кист?! Гар мисраҳои шеъри ман, Олудаҳасрат гаштааст, Ин ҳасрати ғамҳои ман Олуда дар хат гаштааст!

Падари болобаландам мебуд, Бар сафедори қадаш мемурдам. Бад намегуфт, агар ҳам мегуфт, Баҳри алфози бадаш мемурдам. Мурда будам рӯзи маргаш, варна Рафта рӯи ҷасадаш мемурдам. Гар Худо умри абад медодаш, Ман ба умри абадаш мемурдам. Пири ман буду мададгорам буд, Баъди ҳар як мададаш мемурдам. Боз Панҷруд, агар мерафтам, Рӯ ба рӯи лаҳадаш мемурдам.

Биё!

Есенин Аз риштаи умри кандаи Есенин, Бишнав ту садои хандаи Есенин, Бар кутаҳии умри худаш механдад, Бар душмани кӯри ношудаш механдад. Як байти хуше, ки дар ҷабинаш буда, Он мадҳу санои сарзаминаш буда. Он шеъри таре, ки дар ҷавонӣ гуфтаст, Дар сафҳаи таърихи ҷаҳонӣ хуфтаст. Азбаски замини Форс омолаш буд, Омоли дигар ҳамеша помолаш буд. Аз Саъдию аз Ҳофизу аз Хайёмаш, Шаҳди ширине нишаста буд бар комаш. Шоҳона, агар ба сӯи Шерозаш хонд, Нодида зи чашми духтарак розаш хонд. Ӯ рафт зи худ ба як имои Лола, То шеъри таре гӯяд барои Лола. Умри ками ӯ барои сарвода гузашт, Бе Лолаю Шоҳонаю бе бода гузашт. Ӯ бӯсаи саъдиёнаро ёд гирифт, Нохонда забони форс иршод гирифт.

Аврупоӣ Ало, Элина, эй Элинаи ман, Саратро неҳ ба рӯи синаи ман. Бинои ишқро ою бино кун Даруни ин дили бекинаи ман. Биёву хира кун чашми кабудат Ба чашмони сиёҳи беғуборам. Биёву қисса кун буду набудат, Ки аз чашми кабудат дар хуморам. Биё, ҳусну ғурурат ориёист, Ғаму шодӣ - сурурат ориёист. Агар хунам ба хунат ошно нест, Вуҷудат то шуъурат ориёист. Биё, дар тан либоси шарқиёна, Наво бахшо самои шаҳри моро. Ба баҳри ишқ тӯфони дигар бахш, Ба тӯфон ошно кун наҳри моро.

Чимтарға

Биё, оҳанги поят аврупоӣ, Шамими бӯсаҳоят оҳуроӣ. Биё, набзи нигоҳат аврупоӣ, Танини хандаҳоят оҳуроӣ.

(Кӯҳи баланд дар Тоҷикистон) Чимтарға! Дижи рӯҳи ману ин Ватан туӣ! Девори устувории дунёи ман туӣ! Меъёри кӯҳ буданат гар устуворӣ аст, Меъёри одамияти ҳар кӯҳкан туӣ! Аз чор сӯ ба доманат дасти дароз ҳаст, Дар ҳасрати нуҳуфтаи дашту даман туӣ. Чимтарға, духтарони ҳаёпӯши деҳро, Бахте бидеҳ, Хизри накӯпираҳан туӣ. Чимтарға навхатони ҳама деҳаро бигӯ, Аз хештан сабук марав, монанди ман туӣ!

Чаро эй дил Чаро, эй дил, наменолӣ ту зоро, Хазон аст чор фаслат бе баҳоро. Дигар ройат намехоҳам шунудан: Бигир панди маро чун гӯшворо. Дигаргун мекунӣ андешаи ман, Ба монанди баҳоре, ки ҳаворо. Ту қозӣ будию аммо ба судам, Надодӣ беғараз боре баҳоро. Агар қозӣ чунин дорад қазоват, “Зи сӯзи дил бисӯзонам қазоро”!*

Хонаи шаҳрии ман хеле аҷиб аст,

Баҳори нав фаро расид... Баҳори нав фаро расид, падар, Гул кардааст дарахти мевагӣ. Шамол шеъри нав суруд Ба лафзи шевагӣ.

Ин дару деворҳо аз они ман нест. Шифти ман фарш аст, аз ҳамсояи боло, Фарши ман шифт аст, аз ҳамсояи поён. Як қабат девор аз ҳамсояи чап, Як қабат девор аз ҳамсояи рост. Дар миёни ин ҳама ҳастам муаллақ, Умри ман умре мадорост. Ман замину ҳотаи деҳқонӣ дорам, Дар даруни кӯзаи гул. Бок не, боғи бузурге гар надорам,

Ғазал Эй дилбари гунабарфи симинбаданам, Барфинаи синабарфи зеби чаманам. Гармӣ бирасад ба ҷисмам аз пайкари ту, Пурмавҷ зи оташи танат ҳаст танам. Дурдонаву дурри ноб резад зи лабат, Гоҳе, ки сухан бигӯӣ, соҳирсуханам. Чун навдаи ток мон, ки печам ҳама дам, Бар нахли қадат, аё гули ёсуманам. Мафтуни ту ман, нагардам аз рӯи ту сер, Маҳпораи маҳвашонӣ, дурри Аданам. Гулгунаи кишта гултабассум ба лабон, Сабз аз қадамат тамоми дашту даманам.

Нодорӣ Чашмаҳо хушканд, Дидаҳо пуроб, Комҳо ташна. Ақлҳо тира, Чашмҳо хира. Ҳукмрон гашта Ханҷару дашна. Пушти дар омад Як зани сархам. Нони қоқам нест...

Соғӯи Модар Хамшабеҳи соғӯи маҳ, Соғӯи пуршири модар. Маҳ барояд аз паси абр Модари ман аз паси дар. Тирамоҳи хотири ман Бодҳои оҳ дорад. Шеъри ман аз шири модар То дили ман роҳ дорад. Ман зи ёди неки модар Осмонамро сиришта. То шавад пур аз муҳаббат, То шавад пур аз фаришта. Аз раҳи поки садоқат Модарам сӯи Худо рафт, То шавад моҳи мунаввар, Модарам сӯи само рафт..

Оинаҳо

Хонаи шаҳрӣ

* мисра моли устод Рӯдакист

Шабнам ба лола бӯсаи тар мезанад, биё Ангушти бод ҳалқаи дар мезанад, биё. Омад баҳору сабз шуд ишқи ту дар дилам, Меҳри ту дар замири ман сар мезанад, биё. Дар гӯшҳои шохаи бодому себҳо Хуршеду моҳ ҳалқаи зар мезанад, биё. Овози пойи ту расад бар гӯшҳои дил, Дил дар даруни синаам пар мезанад, биё. Дар умри камнамудаам бисёр бехудӣ, Қисмат маро ба химчаи тар мезанад, биё.

Кай ҳамин оинаҳо мешикананд, Ки ҳамин сурати танҳоии ман Моту мабҳут шавад, Несту нобуд шавад? Кай ҳамин оинаҳо мешикананд, Ки саҳар хезаму дар чашми ту хамёза кашам?!.. Кай ҳамин оинаҳо мешикананд, То нигоҳам, ки дар оинаҳо гум шудааст, Боз дар оинаи чашми ту эҳё бишавад?! Саъдулло ҲАЙДАРӢ

Осори барф Дар пушти пушта барф аст, Дар мушти пушта барф аст. Ҳар ҷо, ки дида дӯзӣ, Арғушти пушта барф аст.

Дар қошу чашми дилбар, Дар мижжаҳои парпар. Чун кафтари сафед аст, Гулбарфи тозаву тар.

Дар рӯи роҳу дар бом Монанди нуқраи хом, Густурда курпаи барф,

Дар зулфи беди маҷнун, Дар тефи рӯди Ҷайҳун. Хон баргузида абёт,

Ҳар субҳ,ё ки ҳар шом.

З-осори барфи гардун.

Иди Соли нав кай пайдо шуд? Аксари мамлакатҳои дунё санаи якуми январро ҳамчун рӯзи Соли нав ҷашн мегиранд ва он ба яке аз идҳои муосир табдил ёфтааст. Соли нав мисли дигар идҳо дорои таърихи худ буда, бо гузашти ҳазорсолаҳо то ба ин дам расидааст.

Таҳияи Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, “ҶТ”

Инсон бояд ба тақдиру саравнавишти худ бетафовут набошад. Набояд танҳо ба гузашта ва ё имрӯза умед баст. Дар соли 2017, ки тибқи солшумории шарқӣ соли мурғ аст, таассурот ва андешаҳои мо доир ба воқеаҳои айёми гузашта ва иштироки бевоситаи мо дар ин рӯйдоду воқеаҳо қисми ҷудонашавандаи воқеияти тағйироти баамаломада маҳсуб меёбанд. Соли мурғ бо рангорангиву тағйирпазирии зиёди воқеаву ҳодисот намояндагони ҳама бурҷҳои толеъномаро тасхир менамояд ва онҳоро ба ҳайрат меорад. Мо аз ин сол кашфи муаммо ва ё донишҳои пурасрор тақозо карда наметавонем. Чун дар ин сол низ мисли соли қаблӣ воқеият ва инкори воқеият бо ҳам рақобат нахоҳанд кард. Дар соли 2017 низ чун дар соли пешин ҳамаи мо танҳо ба худ ва ба имкониятҳои худ умед баста метавонем. Аммо хатоҳои гузашта ба осонӣ ислоҳ ва бартараф нашудаанд. Маҳз акнун сабақи асосӣ ва муҳим аз бар карда хоҳад шуд. Соли 2017 давраи ростқавлию ҳалолкорӣ ва ошкорбаёнӣ, давраи анҷоми ҳама аъмол бе ягон чашмбандиву ҳиллаву найранг мебошад. Дар ин давраи кутоҳ ҳар нафар мақому манзалати худ, арзиши худ ва имкониятҳои худро ба хубӣ дарк мекунад. Ин давраи тавлиди идеяҳои нав, давраи мустақилият дар интихоби назару андешаҳо ва сайқал додани донишу маҳорат ва ба намоиш гузоштани истеъдодҳо мебошад. Ба гузашта не, балки ба оянда бояд назар андозем ва хубро аз бад, сараро аз носара ҷудо созем. Ин давраи хеле сермаҳсул буда, имкониятҳо барои комёб шудан хеле зиёданд. Инак, биёед муайян месозем, ки аз нигоҳи ситорашиносон дар соли 2017 моро чӣ интизор аст. Қабл аз ҳама бояд гуфт, ки тибқи низоми солшумории шарқӣ ҳомӣ ва муҳофизи соли дарпешистода мурғ аст, ки нишонаҳои асосии хислати он оташниҳодӣ ва хурушонӣ аст ва он табиатан ранги сурх дорад. Ҳамзамон, ранги сурх як навъ ҳаммаъно ва ҳамранг бо оташ аст. Ин аст, ки соли мурғро соли “мурғи

арғувонии оташинмизоҷ” номидаанд. Ба ин бурҷ хислатҳои тундхӯӣ, якравиву суботкорӣ, ҷангҷӯӣ ва дар радифи инҳо фарқкунандагӣ, худхоҳиву худпарастӣ ва салобату виқор хос мебошад. Ин хислатҳо ҳамзамон нисбӣ буда, ҳомии ин бурҷ дар ҳолатҳои мушаххас мавқеи шахсияти алоҳидаро ишғол карда метавонад. Ғайр аз ин, он фаъоливу серҳаракат буданро меписандад. Он лаҳзаҳои мусоиду мусбат ва дар як вақт аҷибу мураккаби зиёд дорад ва дар бозиҳои он танҳо нафаре бурд хоҳад кард, ки на муҳокима, балки танҳо амал мекунад. Тибқи анъанаҳои шарқӣ мурғ таҷассуми гуногунрангии беҳад аст. Ӯ дар қатори тундмизоҷиву бадҷаҳлӣ, ҳардамхаёливу оташинмизоҷӣ, ноустувориаш боз дорои хислатҳои масъулиятнокии баланду покизакорӣ, дақиқкорӣ, саховатмандӣ ва шуҷоату далерӣ низ мебошад. Дар аъмоли аксар ашхоси зери ин бурҷ тавлидшуда одатан ҳама ин хислатҳо ба мушоҳида мерасанд. Аммо набояд фаромӯш кард, ки гап сари мурғи арғувонӣ меравад, ки оташ хоси ӯст. Оташ яке аз нишонаҳои асосии офариниши олам мебошад. Шуълаи оташ метавонад ҳам ҳаёт бубахшад, ҳам нобудӣ. Оташ рамзи адолату инсоф ва қонуният низ мебошад. Ин аст, ки дар Чин доир ба соли мурғ чунин ақида вуҷуд дорад: “Ҳар кас подоши хизмати худро мегирад”. Ин мақол дар мо ба чунин тарз садо медиҳад: “Ҳарчи коштӣ, ҳамон медаравӣ”. Ба ибораи дигар, дар ин сол воқеоти ногаҳонӣ зиёд рух медиҳанд. Даромадҳо, қиссаҳои ошиқона, барору комёбӣ дар мавриди болоравии мансабӣ, ин ҳама ба он вобастагӣ дорад, ки мо дар гузашта чӣ гуна кору рафтор доштем. Албатта амалу кирдори мо дар тӯли ин сол муҳим хоҳанд буд. Дар соли 2017 кайфият ва эҳсосоти одамон куллан тағйир мехӯрад. Бояд қайд намуд, ки ашхоси зери ин бурҷ таваллудшуда нафарони бадрашканд. Онҳо хеле худхоҳона оила ва наздикони худро муҳофизат менамоянд. Аммо бояд дар хотир дошт, ки рашку бадгумонӣ аксаран боиси вайрон гаштани муносибатҳои оилавӣ ва пош хӯрдани ҳатто оилаҳои содиқу вафодор низ мегардад. Аммо инро набояд имтиҳони Худованд ҳисобид, балки дар ҳама амалу рафтор ва ҳар як сухани худ эҳтиёткор мебояд буд. Ғайр аз ин, чунин ашхос дар ҳар гуна низоъ ва ҷанҷолу тазодҳо иштирок карда, ҳамчунин танқиди дигаронро дӯст медоранд ва ин гуна амалҳоро бебокона анҷом медиҳанд. Шахсони зери бурҷҳои Ҳамал, Қавс, Асад тавлидшуда дар ин сол барору комёбиҳои мунтазам ба даст меоранд. Аммо бояд дар хотир дошт, ки барору нобарорӣ ҳамеша

пайиҳам меоянд ва аз онҳо масъулияту уҳдадории бештареро тақозо менамоянд. Бо вуҷуди он ки аксар вақт бахту толеи онҳо омад мекунад, онҳоро лозим меояд, ки нисбат ба дигарон дучанд меҳнат кунанд, вагарна иқтидори истифоданашуда онҳоро маҳв месозад. Одамони зери бурҷҳои Саратон, Ақраб, Ҳут ба дунё омадаро дар ҳама ҷо бахту толеъ ҳамроҳу мададгор аст. Аз онҳо талабот низ кам аст, ба қавли дигар ба зиммаи онҳо ҳалли мушкилоти бузургу масоили ҳалталаб вогузор намегардад. Ҷавзо, Мизон, Далв, инчунин Савр, Сумбула, Ҷадиҳо барои муваффақ шудан бояд саъю кӯшиши зиёд ба харҷ диҳанд. Соли 2017 дар маҷмуъ барои варзишгарон, ҳарбиён ва хоса барои одамоне, ки мунтазам дар амалу ҳаракат ҳастанд, соли бобарор хоҳад буд. Агар шумо аввал кореро анҷом додаву баъдан доир ба он фикр мекунед, агар андеша кардан шуморо андӯҳгин месозаду серҳаракатӣ ба шумо нерӯ мебахшад, пас соли мурғ соли шумост. Ташаббускорӣ, корчаллонӣ, заҳматдӯстӣ, саховатмандиву олиҳиматӣ ва бовиҷдонӣ хусусиятҳои асосии ин сол маҳсуб меёбанд. Барои ҳамаи бурҷҳо дар ин давра аз коҳиливу фориғболӣ, мутаассибӣ ва дағалӣ канор будан тавсия дода мешавад. Аксари одамон дар ин сол бо мақсади пешравии мансабӣ ва ноил шудан ба пешрафту комёбиҳои бештар кор ва ё доираи фаъолияти худро тағйир медиҳанд. Сафарҳои хориҷӣ бобарор ва сермаҳсул буда, имкониятҳо барои болоравии мансабӣ ва беҳтар кардани шароитҳои моддиву маишӣ низ зиёд мегарданд. Ҳамчунин, дар ин сол тавсия дода мешавад, ки нисбат ба молу амвол ва маблағҳо таваҷҷуҳи хоса зоҳир бояд кард. Аз сарфи беҳудаи маблағ ва исрофкорӣ, қарз додан ва аз додугирифту муомилоти таваккалӣ худдорӣ бояд кард. Беҳтараш дар аввали сол қабл аз анҷом додани ҳар гуна додугирифти пулӣ шароит ва имкониятҳоятонро баркаш намоед, зеро дар чунин амалҳо таваккал кардан ба буҳрон ва касодӣ оварда мерасонад. Нимаи дуюми сол барои чунин муомилот давраи мувофиқ аст. Ба намояндагони ҳамаи бурҷҳо дар ин сол нисбат ба саломатиашон эҳтиёткор будан маслиҳат дода мешавад. Хавфи гирифтор шудан ба бемориҳои сироятӣ ва ҷароҳатбардорӣ зиёд аст. Мувофиқи имконият худро аз ҳар гуна бемориҳо ва нохушиҳо суғурта кардан аз манфиат холӣ нест. Дар маҷмуъ, соли мурғ чандон соли бебарор нест. Онҳое, ки доираи фаъолияти худро тағйир дода, ба ҷустуҷӯи кори дигари нисбатан сердаромаду мувофиқ мераванд, муваффақ хоҳанд шуд. Дар чунин маврид аз тавакккал кардан наҳаросед. Худтакмилдиҳӣ, тағйир додани самтҳои ҳаёт ва фаъолият бобарор буда, ояндаи хуб шуморо интизор хоҳад буд.

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

ҶАВОНОН ВА ҶОМЕА

ШАҲЛО ЭШОНОВА

Дар соли мурғ моро чӣ интизор аст?

Тибқи маълумоти муаррихону бостоншиносон, ҳангоми пайдо кардани ҳафриёти аҳромҳои Мисри қадим шикастапораи кӯзаеро пайдо сохтанд, ки дар он ибтидои соли нав сабт гардида буд. Дар Мисри қадим Соли нав ҳангоми дамидани дарёи Нил қайд карда мешуд. Зеро дамидани дарёи Нил хеле муҳим буд. Чунки танҳо он биёбонро шодоб мегардонид. Дар Соли нав ҳайкалҳои худояшонро дар киштие мегузоштанд ва як моҳ дар дарёи Нил шино мекарданд. Дар тамоми ин вақт одамони даруни киштӣ сурудхонӣ ва шодиву хурсандӣ намуда, баъд ҳайкалҳоро ба ибодатгоҳ мебурданд. Дар айёми соли нав римиёни қадим ҳанӯз то милод ба ҳамдигар тӯҳфаҳои солинавӣ тақдим мекарданд ва шаби Соли навро бо майнӯшиву базмороӣ мегузарониданд. Онҳо ба ҳамдигар дар соли нав хушбахтӣ, муваффақият ва бурдборӣ таманно мекарданд. Римиён муддати дарозе Соли навро дар аввали моҳи март ҷашн мегирифтанд, то вақте ки Юлий Сезар тақвими навро ҷорӣ намуд. Ҳамин тавр, рӯзи таҷлили Соли нав якуми моҳи январ таъин гардид. Римиёни сарватманд ба император тӯҳфаҳо медоданд. Дар ибтидо ин кор ихтиёрӣ буд, вале баъдтар императорҳо дар соли нав худашон тӯҳфа даъво менамуданд. Рӯзи якуми соли нав императори Рим Калигула ба майдони назди қасраш мебаромад ва аз раияташ тӯҳфаҳо мегирифт. Ӯ дар дафтаре қайд мекард, ки кӣ чӣ дод. Соли навро дар Бобулистони қадим фасли баҳор ҷашн мегирифтанд. Дар давраи ҷашн шоҳ чор-шаш рӯз аз шаҳр берун мерафт. Вақте ки шоҳ набуд, мардум метавонистанд, ба чӣ коре хоҳанд машғул шаванд. Баъд аз чанд рӯз шоҳу дарбориёнаш дар тан либосҳои идона бармегаштанд ва халқ низ ба кори худаш бармегашт. Ҳамин тавр, ҳар сол одамон ҳаётро аз нав шуруъ мекарданд. Келтҳо ва сокинони Галлия (ҳудуди Фаронсаи ҳозира ва қисми Англия) Соли навро дар охири моҳи октябр ҷашн мегирифтанд. Дар Соли нав келтҳо хонаҳояшонро бо шохчаҳои дарахт оро медоданд, то ҷинҳоро аз хона дур кунанд. Онҳо ақидае доштанд, ки гӯё дар Соли нав рӯҳу арвоҳи мурдагон аз нав зинда мешуда бошад. Келтҳо аз римиён бисёр урфу одатҳоро қабул карда буданд. Шоҳони онҳо низ аз раияташон ҳадяҳо мегирифтанд. Одатан тӯҳфаҳо аз тиллову ҷавоҳирот иборат буд. Пас аз чандин аср Малика Елизавети 1 маҷмӯаи калони дастпӯшакҳои ҷавоҳиротдорро ҷамъ оварда буд. Дар Англия Соли нав дар асрҳои миёна дар оғози моҳи март ҷашн гирифта мешуд. Бо қарори парлумон аз соли 1752 рӯзи ҷашнгирӣ ба 1-уми январ гузаронида шуд, ки он ба занҳо хуш наомад. Аз таърихи ҷашнгирии Соли нав маълум мегардад, ки онро аксари вақт дар баҳор ҷашн мегирифтанд, зеро дар ин давра табиат аз нав зинда мешуд. Дар Русия низ Соли навро 1-уми март таҷлил мекарданд. Дар асри XIV калисои ҷомеи Маскав қароре баровард, ки мувофиқи он Соли нав 1-уми сентябр аз рӯи тақвими юнонӣ ҷашн гирифта мешуд. Танҳо дар соли 1699 Пётри I баъди аз Аврупо баргаштан, бо фармони махсус солшумориро аз 1-уми январ таъин кард ва ин рӯзро рӯзи ид хонд. Соли нав яке аз идҳоест, ки онро дар саросари ҷаҳон ҷашн мегиранд. Вале ҷашнгирии он дар байни ҳар халқ ҳар гуна аст. Урфу одатҳои солинавӣ — тайёрӣ ба ҷашни Соли нав дар ҳар оила чанд рӯз пеш аз ид сар мешавад. Одамон хонаҳоро оро медиҳанд, дарахти арча мегузоранд ва мизи идона меороянд. Дар Тоҷикистони соҳибистиқлоли мо низ Соли нав пешвоз гирифта мешавад. Ин рӯзро бештар наврасону кӯдакон бесаброна интизор мешаванд. Онҳо бо гузаронидани ҳар гуна бозиҳои солинавӣ ва фурӯзон кардани ҳар гуна чароғакҳо шодиву хурсандӣ менамоянд. Ба қавле, агар рӯзи аввали соли навро бо хурсандӣ пешвоз гирӣ, пас то охири сол хушбахт хоҳӣ монд. Пас, мебояд ибтидои соли тозаро бо мақсадҳои накӯ пешвоз гирифту баҳри дар амал татбиқ намудани он ҷаҳду талош кард. Соли нави 2017-и мелодӣ муборак!

Толеъномаи соли 2017 чун эҳсоси нозуки пешакӣ муайян намудани рӯйдоду воқеаҳо, чун эҳсоси дурустӣ дар лаҳзаи интихоб қудрати моро аз бадбахтиҳо дур карданро дорад. Танҳо моро лозим аст, ки иродаи қавӣ ва нерӯи хастанопазир дошта, ба оянда бо назари нек бингарем. Асло нагузорем, ки бадбахтиҳо ба мо ғолиб биёянд. Ин ҳама аз иродаву матонат ва хоҳишҳои худи мо вобаста буда метавонад.

 СЕҲРИ ХОМА

ҶАВОНОНИ ТОҶИКИСТОН, №52 (9478), 29.12.2016

Лутфи ҷавонӣ

 АНДАРЗ

Як халта гандум

Шайтонро пурсиданд, ки кадом тоифаро дӯст дорӣ? Гуфт: “Даллолонро”. Гуфтанд: “Чаро?”. Гуфт: “Аз баҳри он ки ман ба сухани дурӯғ аз онҳо хурсанд будам, эшон савганди дурӯғ низ ба он афзуданд”.

Рӯзе ду марди камбағал ба назди як ҳамдеҳаи худ, ки тоҷири осудаҳолу сарватманд буд, рафта хоҳиш намуданд, ки ба онҳо ягон навъи хӯрока диҳад. Тоҷир, ки марди саховатпеша буд, ба ҳар кадоми онҳо як халтагӣ ғалла дод. Онҳо изҳори миннатдорӣ намуда, ба хонаҳояшон баргаштанд. Шахси якум қарор дод, ки нисфи ғалларо барои хӯрдан мемонаду нисфи боқимондаашро ба замин кишт мекунад. Тирамоҳ ӯ ҳосили зиёди гандум ҷамъоварӣ намуд, ки ба ӯ ва аҳли оилааш барои як соли дигар басанда буд. Ва ӯ тасмим гирифт, ки ба назди марди саховатпеша мераваду миннатдорӣ намуда, ба ӯ халтаи гандумашро бармегардонад. Тоҷир ин ҳадяи марди камбағалро нагирифту гуфт: - Ғаллае, ки ман ба ту додам, дигар вуҷуд надорад, ин бошад, ғаллаи туст. Онро бигир ва агар ба ман сипосгузорӣ кардан хоҳӣ, ба ягон шахси нодор кӯмак намо ва гуруснаеро сер кун. Шахси дуюм соли дароз аз он ғалла шавла пухта хӯрд ва нимаи зимистон аллакай тамоми захираи гандуми ӯ тамом шуд. Он замон ӯ боз ба назди марди тоҷир омад ва аз ӯ кӯмак хост, аммо марди сарватманд хоҳиши ӯро рад карда, гуфт: - Ту гумон кардӣ, ки ман доимо туро мехӯронам? Не, бародар. Туро мебоист аз рафиқи худ ибрат мегирифтӣ ва ақаллан як қисмати ғалаатро дар замини назди ҳавлиат кишт мекардӣ. Он гоҳ шикамат сер мешуду ба касе муҳтоҷ намешудӣ. Аммо ту танбалӣ карда, гумон кардӣ, ки ман ҳар дафъа ба ту кӯмак мекунам. Агар хоҳӣ, ба назди рафиқат рав ва аз ӯ халтаи гандум талаб кун, фикр мекунам, ки ӯ хоҳиши туро рад намекунад. Танҳо ин хатои худро дигар такрор накун, то дигар гурусна намонӣ. Ба некиву раҳмдилии дигарон умед мабанд, балки дар навбати аввал нисбат ба худ накӯкору раҳмдил бош.

ФАРОҒАТИ ҶАВОНОН

МЕҲРОБ АЗИМОВ

***

Муҳандиси корхонае мехост коргареро, ки тоза ба корхона омада буд, имтиҳон бикунад. Аз ӯ суол кард: «Бигӯ, ки вақте об ба ях табдил мешавад, чӣ тағйире пеш меояд?» Коргар ҷавоб дод: «Қимати об боло меравад!»

***

Араберо гуфтанд: «Ту пир шудию умре табоҳ кардаӣ, тавба куну ба ҳаҷ рав!» Гуфт: «Харҷи сафари ҳаҷ надорам». Гуфтанд: «Хонаатро бифурӯшу ҳазинаи сафар кун». Гуфт: «Чун бозгаштам, куҷо бинишинам? Ва агар бознагардам ва муҷовири Каъба монам, Худоям намегӯяд, эй аҳмақ, чаро хонаи худ бифрӯхтию дар хонаи ман манзил гузидӣ?!»

***

Сарбозеро гуфтанд: «Чаро ба ҷанг намеравӣ?» Гуфт: «Ба Худо савганд, ки ман як тан аз душманонро нашиносам ва эшон низ маро нашиносанд, пас, душманӣ миёни мо чун сурат бандад?»

Таҳияи Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”

***

Воизе болои минбар мегуфт: «Агар кори нек ё баде анҷом диҳед, то панҷ баробари он подош мебинед». Марде аз пойи минбар ҷавоб дод: «Комилан саҳеҳ аст, чун ман духтари зишту бадахлоқи худро ба риши ҷавоне бастам, баъд аз чанд соли зиндагӣ ӯро се талоқ кард ва бо чаҳор бачаи қаду нимқад ва шарур бароям пас фиристод».

 ОБУНА - 2017

***

Зиштрӯе дар оина ба зиштии худ менигарист ва мегуфт: «Сипос Худойро, ки маро сурате некӯ биёфарид». Ғуломаш истода буд ва ин сухан мешунид ва чун аз назди ӯ бадар омад, касе бар дари хона аз ҳоли соҳибаш пурсид. Гуфт: «Дар хона нишаставу ба Худо дурӯғ мегӯяд».

Бо “Ҷавонони Тоҷикистон” ҳамеша ҷавон мемонед! Обуна ба рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” барои соли 2017 оғоз шуд. Нархи обуна аз тариқи идораи рӯзнома барои як сол 80 сомонӣ муқаррар шудааст. Ин арзиш бо назардошти бурда расондан ба нақша гирифта шудааст. Шумо обуна шавед, мо сари вақт рӯзномаро мерасонем. Инчунин, Шумо ба воситаи шуъбаҳои алоқаи шаҳру ноҳияҳо метавонед ба ягона рӯзномаи ҷавонон обуна шавед.

 ЭЪЛОН

ЭЪТИБОР НАДОРАД

Патенти фаъолияти соҳибкории соҳибкори инфиродӣ Сангов Бобоҷон Саидмуҳамадович (РЯМ 0330081575, РМА 195164125), ки дар Нозироти андози ноҳияи Фирдавсии шаҳри Душанбе ба қайд гирифта шудааст, бинобар гум шуданаш эътибор надорад.

Суратҳисоби бонкии рӯзнома: с/ҳ №20202972500232101000, ҳ/х 20402972316264, РМА 030000301, РМБ 350101626 Бонки давлатии амонатгузории Тоҷикистон “Амонатбонк”. Индекси обуна 68857.

Рӯзнома таҳти рақами 0120/рз аз 22 сентябри соли 2014 дар Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон сабти ном шудааст. Нишонӣ: 734018, шаҳри Душанбе, хиёбони Саъдии Шерозӣ, 16, ошёнаҳои 1 ва 4

САРМУҲАРРИР

Бахтовар КАРИМОВ

ҲАЙАТИ МУШОВАРА:

Абдуҷаббор РАҲМОНЗОДА (Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа), Нуриддин САИД (вазири маориф ва илми Тоҷикистон), Аҳтам АБДУЛЛОЗОДА (раиси Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон).

ҲАЙАТИ ЭҶОДӢ:

Умаралии САФАРАЛӢ (ҷонишини сармуҳаррир), Маҳмудҷон УСМОНОВ (муҳаррир), Шодихони НАЗАР (муҳаррири шуъбаи варзиш ва сайёҳӣ), Манзумаи ФИРӮЗ (муҳаррири шуъбаи иқтисод ва иҷтимоъ), Ҳасан АЗИЗОВ (муҳаррири шуъбаи ҳаёти ҷавонон), Нуруллоҳи ОРИФ, Шаҳло ЭШОНОВА, Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, Гулбаҳор РАҲМОНОВА, Хуршед МАВЛОНОВ (хабарнигорон), Шеравган ХУРСАНҚУЛОВ (саҳифабанд), Меҳроб АЗИМОВ (рассом), Толибшоҳи ДАВЛАТ (хабарнигор, НТМ), Фарзона ИСМОИЛОВА (хабарнигор, в. Хатлон), Машҳур ИМОМНАЗАРОВ (хабарнигор, ВМКБ), Саодат ИСМОИЛӢ (хабарнигор, в. Суғд).

ҚАТЪИ ФАЪОЛИЯТ

Соҳибкори инфиродӣ Сангов Бобоҷон Саидмуҳамадович (РЯМ 0330081575, РМА 195164125), ки дар Нозироти андози ноҳияи Фирдавсии шаҳри Душанбе ба қайд гирифта шудааст, фаъолияташро қатъ мекунад.

•

Ба хотири чандандешӣ матолибе низ ба табъ мерасанд, ки хилофи назари ҳайати эҷодист. Дурустии арқому далелҳо бар дӯши муаллифон аст.

•

Ҳангоми таҳияи хабарҳо аз матолиби интернет низ истифода шудааст.

•

Индекси обуна: 68857

•

Тел: 901 06-41-10, 238-54-14, 238-51-09, 238-53-03

•

Ҳафтанома дар КТН «Шарқи озод» (хиёбони Саъдии Шерозӣ-16) бо теъдоди 6461 нусха ба нашр расид.

•

Ҳисоби бонкӣ: р/с №20202972500232101000, кор/с 20402972316264, ИНН030000301, МФО350101626. Бонки давлатии амонатгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон «Амонатбонк»