JessaLinea nr.41

MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 41 SEPTEMBER 2022 IN DE KIJKER: TOEKOMSTIGELOOPTASSOCIATIENEFROLOGIEORTHOPEDIEVOOROPINZORGZORGPLANNING THEMANU MMEROBESITAS

Doelgroep Ernstige slechthorendheid begint vanaf een gehoorverlies van 80 dB aan het beste oor. De patiënt verliest systematisch haarcellen in het slakkenhuis zonder regeneratie.

“We plaatsen het CI al 20 jaar bij kinderen én volwassenen, die elk een eigen aanpak vereisen. Hoe vroeger we het implantaat kunnen plaatsen, hoe beter de revalidatie verloopt. Volwassen hersenen zijn een stuk luier.”

Een CI is niet zoals een nieuwe bril. Het vergt heel wat training om de hersenen het implantaat aan te leren. Kinderen scoren hierin beter dan volwassenen door de plasticiteit van hun hersenen.”

“Het oor is na verloop van tijd niet meer in staat om klanken op voldoende wijze van elkaar te onderscheiden,” zegt Sebastien Janssens de Varebeke. “Uiteindelijk verliest de patiënt het vermogen om gesproken taal waar te nemen.

Het cochleair300steimplantaat

2 JessaLinea

Gescand NKO-arts dr. Sebastien Janssens de Varebeke, die in 2021 zijn doctoraat in aangeboren slechthorendheid aan de UAntwerpen behaalde, staat stil bij het 300ste cochleair implantaat. Hij was 20 jaar geleden de onvermoeibare trekker van een internationale primeur – een universitaire ingreep in Jessa, een niet-universitaire omgeving – en trok de otologie en oorchirurgie van het ziekenhuis naar academisch niveau.

Een cochleair implantaat helpt vooral bij zwaar bilaterale gehoorgestoorde patiënten.” Gehoortraining De plaatsing van het CI is stap een. “Daarna begint het werk voor de patiënt. In een revalidatiecentrum volgt een intensieve hoortraining met logopedisten, die onderdeel zijn van het CI-team naast NKOartsen, audiologen en ingenieurs.

“Om het proces te versnellen werken we samen met De Oorgroep uit Deurne onder begeleiding van prof. dr. Paul Govaerts. Met artificiële intelligentie realiseren ze een gestage opbouw en een systematisch betere fitting van het CI. De technologie zorgt ervoor dat de drager na een veel beperkter aantal fittings op maximaal niveau presteert.”

Zie ook Ingeblikt op pagina 35. dr. Sebastien Janssens de Varebeke

GESCAND

Erik Vanaenrode en prof. dr. Bjorn Stessel

In de peiling scoorde het chirurgisch dagziekenhuis van Jessa overigens op vrijwel alle vlakken beter dan het Vlaamse gemiddelde.

“De ontslagbrief heeft een positieve impact op de patiëntenervaring”, zegt hoofdverpleegkundige Erik Vanaenrode. “Dat blijkt ook uit de Vlaamse PatiëntenPeiling (1) van oktober 2021. Meer dan 90 % van onze patiënten geven hierin aan dat ze bij het ontslag voldoende informatie kregen over pijn, contact, medicatiegebruik, nabehandeling en afspraken. Alle patiënten verklaarden bovendien dat ze zich klaar voelden om naar huis te gaan.”

Verpleegkundige ontslagbrief verbetert patiëntenervaring Patiënten van het chirurgisch dagziekenhuis van Jessa krijgen sinds november 2020 een verpleegkundige ontslagbrief mee. Het document bevat belangrijke praktische informatie over onder meer de pijnmedicatie, wondzorg en voeding. Daarnaast vindt de patiënt er ook contactgegevens voor eventuele vragen of problemen.

Het Borstcentrum van Jessa heeft zopas de Eusoma-certificatie(1) behaald. Daar ging op 23 en 24 maart een grondige doorlichting aan vooraf. De certificatie bevestigt dat het Borstcentrum beant woordt aan de strenge Europese eisen om in een multidisciplinaire omgeving hoogstaande kwaliteitszorg aan te bieden. Borstverpleegkundige Ann Bogemans coördineerde het voorbereidende werk, samen met haar collega’s Kristien Fourier, Cherine Govaerts en clustermanager Heidi Werckx.

JessaLinea Gescand 3 GESCAND

(1) European Society of Breast Cancer Specialists. Meer over de criteria van Eusoma in een artikel in ’The Breast’ van 1 juni 2020: “The requirements of a specialist breast centre”. Link: doi.org/10.1016/j.breast.2020.02.003

Borstcentrum behaalt Europese certificatie

(1) De Vlaamse PatiëntenPeiling is ontwikkeld door het Vlaams Patiëntenplatform. Het is een wetenschappelijk onderbouwde vragenlijst die peilt naar de mening van patiënten over hun zorg. Meer info: zorgkwaliteit.be/vragen/wat-de-vlaamse-patiëntenpeiling-vpp

“De certificatie is een opsteker voor ons hele multidisciplinaire team”, zegt Ann Bogemans. “Want het is dankzij de intensieve samenwerking dat we kwaliteitszorg bieden. Onze expertise is bovendien up-to-date. Tegelijk geven we veel aandacht aan de individuele patiënten. We merken aan hun reacties dat ze veel vertrouwen in onze aanpak hebben.”

Het netwerk van de Limburgse ziekenhuizen az Vesalius in Tongeren, Jessa in Hasselt, Sint-Franciscus in HeusdenZolder en Sint-Trudo in Sint-Truiden heet voortaan ‘andreaz’. Een verwijzing naar Andreas Vesalius, de grondlegger van de moderne geneeskunde. De -az achteraan benadrukt dat het gaat om vier algemene ziekenhuizen en zet tegelijk de gezamenlijke ambitie in de verf: een hoogstaand, bereikbaar en betaalbaar zorgaanbod van a tot z. Die missie is ook zichtbaar in het nieuwe logo. De felroze accenten staan voor kracht en professionaliteit, maar stralen ook warmte en nabijheid uit. Het sterke netwerk – goed voor 750 artsen en 5.600 medewerkers – rolt geïntegreerde zorg verder uit om patiënten zo goed mogelijk te ondersteunen. Dankzij de nauwe samenwerking met andere zorgpartners tot ver buiten de muren van het ziekenhuis.

Levenslang ECG-opleidingleren:voor huisartsen

4 JessaLinea Gescand GESCAND

Netwerk van vier Limburgse ziekenhuizen: zeg maar andreaz!

In het kader van levenslang leren als arts, ging bij aanvang van het nieuwe academiejaar in september 2022 een nieuwe ECG-opleiding van start. In 8 of 10 sessies dompelen huisartsen en specialisten (in spe) zich onder in de theorie en de praktijk van het leren lezen en interpreteren van ECG’s in normale omstandigheden en bij interne urgenties zoals longembolie of ionenstoornissen. De specifieke hartaandoeningen tachyaritmie en bradycardie krijgen bijzondere aandacht in het programma. De drie uur durende avondsessies worden afgesloten met een schriftelijk klassikaal examen. Na de inspirerende opleiding op campus Diepenbeek – in samenwerking met Hartcentrum Hasselt, Bayer en UHasselt – ontvangen de deelnemende artsen een getuigschrift van permanente vorming.

UHasselt en Jessa ontvangen een schenking van 90.900 euro van het Limburgs Kankerfonds (LIKAF).

JessaLinea Gescand 5 GESCAND

CARE onderzoekt de doeltreffendheid van zelfontwikkelde huidverzorgingsproducten voor de preventie en behandeling van kankertherapiegerelateerde huidreacties.

Prof. dr. Jeroen Mebis, prof. dr. Jolien Robijns en dr. Marithé Claes (UHasselt – Jessa Ziekenhuis – LCRC) zullen de middelen gebruiken voor hun BEAR-, HELPen CARE-project(1) In totaliteit schenkt LIKAF bijna 700.000 euro. Zo’n 231.000 euro gaat naar wetenschappelijk kankeronderzoek en er wordt 450.000 euro geïnvesteerd in nieuwe beeldvormings- en analyseapparatuur. 90.900 euro (1) BEAR onderzoekt o.a. hoe haaruitval vermeden kan worden tijdens chemotherapie. HELP focust op kankerpatiënten die kampen met lymfoedeem van de arm na borstkanker en huidreacties ter hoogte van handen-voeten door chemotherapie.

Dr. Lien Desteghe wint Viviane Conraads Prijs 2021 Postdoctoraal onderzoeker dr. Lien Desteghe (Jessa/UHasselt/UZA/ UAntwerpen/LCRC) kaapt de Viviane Conraads Prijs 2021 weg met haar onderzoek naar obstructieve slaapapneu (OSA) bij hartpatiënten. Ze ontvangt een eervolle erkenning en 20.000 euro voor verder interdisciplinair onderzoek.

Het onderzoek kadert in de behandeling van voorkamerfibrillatie (VKF), een aandoening waarop iedereen ouder dan 55 jaar ongeveer 37 % kans heeft. De link tussen OSA en VKF is in het verleden al voor een stuk blootgelegd, maar verder onderzoek is nog noodzakelijk. Lien Desteghe zal met het vrijgekomen budget een interdisciplinair zorgpad implementeren voor de detectie van OSA in samenwerking met de VKF-kliniek en het slaapcentrum van het UZ Antwerpen en Jessa. Het doel? Een snelle detectie, effectievere behandeling en betere opvolging voor patiënten.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa SalvatorstraatZiekenhuis,20,3500 Hasselt HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 injessalinea@jessazh.be50,samenwerkingmetZINNIG DRUKWERK: Chapo www.jessazh.be info@jessazh.be www.twitter.com/jessaziekenhuiswww.facebook.com/jessaziekenhuis COLOFON nr. 41 - september 2022 6 JessaLinea Inhoud Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht. INHOUD Gescand2 Baarmoederfibroom blijft een niet-onderkende aandoening Nefrologie18172122 Edito7 obesitasDossier:8 Nieuwe artsen13 JessaInnovatie&Wetenschap Het vragenkabinet24 20 patiëntenrechtenjaar3130 Ethiek27 JessaUitgelicht:inbeeld32 Percutane sluiting PFO blaast 30 kaarsjes uit Associatie orthopedie loopt voorop in zorg telefoonnummersHandige3534

Onze gezondheidszorg is van oudsher gestructureerd in lijnen, waarbij iedere lijn haar bevoegdheden heeft en taken op zich neemt. Langzaam maar zeker zien we echter dat het evenwicht tussen eerste-, tweede- en derdelijnsgeneeskunde verstoord raakt. Naast demografische aspecten en (alweer) de gevolgen van de pandemie zijn de veranderende verwachtingen van zorgverleners hier niet vreemd aan. Jonge artsen, zowel in de eerste als in de tweede lijn, hechten steeds meer belang aan een goede balans tussen werk en levenskwaliteit, maar meer vrije tijd en minder werkuren vergen een grotere inzet van voltijdse medewerkers (die er in sommige takken niet zijn). Die evolutie merken we ook bij de verpleegkundigen. We stellen ook vast dat almaar meer artsen van de babyboomgeneratie het beroep verlaten, terwijl de instroom in de eerste lijn onvoldoende groot is om al het werk op te vangen.

Bovendien is er een acuut tekort aan verpleegkundigen om ook binnen de tweede en derde lijn kwaliteitsvolle zorg te blijven garanderen. Een verstoring van het evenwicht tussen die lijnen is dus ook niet langer Dedenkbeeldig.oplossing bestaat erin ook het beroep van verpleegkundige aantrekkelijker te maken. Door een betere verloning én door een ‘opgekuist’ takenpakket: administratieve overlast en niet-verpleegkundige taken moeten we tot het strikt noodzakelijke herleiden, zodat zij zich weer ten volle kunnen toeleggen op de kerntaken, namelijk het verplegen en empoweren van de patiënt.

JessaLinea Edito 7

Maak huisartsenberoephetvan aantrekkelijker.verpleegkundigenendr.JosVandekerkhof

Een herwaardering van de huisartsgeneeskunde is dan ook dringend aan de orde om het beroep aantrekkelijker te maken én de instroom te vergroten.

Hier en daar merken we al dat eerstelijnspathologie in de tweede lijn terechtkomt via de spoedgevallendiensten. Maar die zijn daar niet op voorbereid, want ook daar gelden de hogervermelde vaststellingen (balans werk/levenskwaliteit, tekort aan fte’s, pandemie-moeheid). Een harmonieuze samenwerking tussen eerste en tweede lijn – die de basis vormt van geïntegreerde zorg – komt daarmee op de helling te staan.

De lijnen onder druk

Als we onvoldoende aandacht hebben voor deze situatie, zullen straks veel artsen het moeten redden zonder de broodnodige steun van hun medewerkers. Met alle gevolgen van dien. En die zullen meer impact hebben dan een wachtlijst meer of minder.

DOSSIER “Een (semaglutide)off-labeldehuisarts.–hetsoorteneenendr.MortzosEndocrinoloogconservatief,metkomtNamultidisciplinaireschillendestijgen.obesitaspatiëntenLogisch.jaarHetopisbehandelingobesitas-eenpakmaat”Obesitascentrumteltnajaarmeerpatiënten.OokhetaantalblijftJessakiestalverjarenvooreenaanpak.eengrondigeintakehetspecialistenteameenplanopmaat.Vaaksomsoperatief.dr.NikolaosenbariatrischchirurgAmineKarimigeventekstuitlegoverhetnutvangrondigecheck-up,debehandelingenenbelangvandeopvolginginsamenwerkingmetdeUiteraardkomtookstijgendevraagnaarhetgebruikvanOzempicaanbod. 8 JessaLinea Dossier: Obesitas dr. Amine Karimi en dr. Nikolaos Mortzos

Een obesitasbehandeling is al lang geen onemanshow meer. Door samen te werken met andere specialisten behalen we alleen maar betere resultaten.

Daarom is bijvoorbeeld dat bloedonderzoek ontzettend belangrijk. “Soms is er een hormonale verklaring voor de gewichtstoename”, gaat Nikolaos Mortzos verder. “Voeding speelt bij obesitas uiteraard een belangrijke

“Ik vergelijk het zelf heel vaak met een pak op maat. Weet ook dat de behoefte en vraag van de patiënt sterk kunnen verschillen. Om te achterhalen welke aanpak het best werkt, zijn er heel wat vooronderzoeken. Een bloedonderzoek en bezoek aan de endocrinoloog zijn standaard, maar vaak verwijzen we ook door naar een longarts, een cardioloog of raden we een gastroscopie aan. Een obesitasbehandeling is al lang geen onemanshow meer. Door samen te werken met andere specialisten behalen we alleen maar betere resultaten. Dat geeft ontzettend veel voldoening als je weet dat overgewicht een van de belangrijkste voorspellers op een slechte gezondheid is. Nu en op latere leeftijd. We hebben het hier ook niet over een cosmetisch probleem. Obesitas is een chronische aandoening en heeft heel wat repercussies op de gezondheid van onze patiënten. Er is ook veel stigmatisering rond overgewicht. De wetenschap laat ons echter zien dat er heel wat achterliggende factoren kunnen zijn.”

JessaLinea Dossier: Obesitas 9

Hormonale verklaringen

DOSSI ER OBESITAS

DOSSIER

Zodra een patiënt zich aanmeldt in het Obesitascentrum – op eigen initiatief of met een verwijsbrief van de huisarts of een andere specialist – volgt er een intakegesprek met onze coördinatoren. “In het team zitten diëtisten, psychologen, kinesisten, endocrinologen, gastro-enterologen en abdominale chirurgen. Elk patiëntendossier is anders en dat betekent ook dat elke obesitasbehandeling uniek is”, legt Amine Karimi uit.

Operatieve behandelingen - Sleeve gastrectomie: de grote buitenbocht van de maag wordt verwijderd (-60 % van het overgewicht). - Gastric bypass: ter hoogte van de overgang van de slokdarm naar de maag wordt een kleine voormaag gecreëerd die wordt verbonden met de dunne darm. Ook worden de verteringssappen omgeleid (- 60 tot -70 % van het overgewicht). Conservatieve behandelingen - Duurzaam gewichtsverlies op basis van aangepaste voeding en beweegadvies (kracht en uithouding) onder begeleiding van een diëtist, psycholoog en Alkinesitherapeut.dannietincombinatie met: - een vanbehandelingmedicamenteuzeonderbegeleidingeenendocrinoloog; - de plaatsing van een maagballon (BIB).

10 JessaLinea Dossier: Obesitas

DE POPULAIRE OBESITASBEHANDELINGEN

factor maar je stofwisseling en hoeveelheid beweging zijn eveneens cruciaal. Merken we dat er insulineresistentie is of een probleem met de bijnieren? Dan is de eerste stap om daar wat aan te doen, vaak in samenwerking met de huisarts. De rol van de endocrinoloog is dus dubbel: in eerste instantie is er de screening en indien nodig ook de medicamenteuze behandeling inclusief opvolging.” BMI als graadmeter Het gros van de patiënten in het Obesitascentrum wordt conservatief behandeld (zie ook kader). “De Body Mass Index is nooit de doorslagge vende factor, wel een graadmeter. Als bariatrisch chirurg kan ik het meest betekenen voor patiënten met een BMI van 35 of hoger. Je moet immers al een BMI van 35 of meer hebben in combinatie met bv. suikerziekte, slaapapneu of hypertensie of een eerdere operatie tegen overgewicht om in aanmerking te komen voor een operatieve ingreep. Zonder extra aandoeningen is een BMI van 40 een leidraad. Voor mensen zonder comorbiditeiten zijn er andere oplossingen zoals een maagballon of medicamenteuze behandeling”, gaat Amine Karimi verder. “Een gastric bypass en sleeve gastrectomie voeren we het vaakst uit. Uiteraard zijn er ook andere behandelplannen voor wie bijvoorbeeld met extreem overgewicht kampt of in het verleden al een bariatrische operatie onderging.” In nauw overleg “De rol van de huisarts is bij een obesitasbehandeling ontzettend belangrijk. Hij of zij kent de patiënt het best. We voorzien daarom adequate informatieverstrekking en checken of de neuzen in dezelfde richting staan. Ook na de gemaakte keuze van de behandeling blijft het contact met de huisarts cruciaal. De moeilijkheid zit ‘m immers vaak in het behoud van het gewicht”, gaat Nikolaos Mortzos verder. “Wat de medicamenteuze behandelingen betreft: ook daar zijn verschillende mogelijkheden. GLP-1-analogen zijn het populairst. Ze zijn eigenlijk op de markt gebracht voor diabetespatiënten en bevatten hormonen die in onze darmen aangemaakt worden. Het effect is driedubbel: GLP-1analogen (bv. Ozempic of Rybelsus) remmen de eetlust, zorgen voor een tragere maaglediging en beperken de calorieopname.” Ozempic is geen wondermiddel Huisartsen zien de vraag naar Ozempic vandaag fors groeien. Ook al is de uitgave in België voor gewichtsreductie niet vrijgegeven. “Er zijn patiënten die erg mooie resultaten behalen met Ozempic maar het is zeker geen wondermiddel. En ook geen snoepje. Heel wat mensen ervaren nausea, diarree, buikkrampen of reflux bij het off-labelgebruik. In zeldzame gevallen komen ook ontstekingen

Juiste omkadering

11

JessaLinea Dossier:

DOSSIER DOSSI ER OBESITAS

Aminerolemie.”Karimi knikt. “Het is een uitstekend wapen in de strijd tegen overgewicht, maar als je het niet accuraat gebruikt, krijg je alleen maar meer schade. Het zou jammer zijn dat het geneesmiddel aan banden gelegd wordt door onzorgvuldig gebruik. Ik kan huisartsen dus alleen maar aansporen om goede afspraken te maken met hun patiënten en elk individu correct te begeleiden, eventueel zelfs samen met een diëtist of psycholoog. Enkel dan kun je met semaglutide je levensstijl resetten en mooie resultaten behalen.”

Het belang van opvolging Bij elke obesitasbehandeling is een goede nazorg cruciaal. Bij een medicamenteuze behandeling zijn er bijwerkingen mogelijk terwijl bij bariatrische heelkunde bepaalde aanpassingen nodig zijn op het vlak van levensstijl. “Bij een gastric bypass of sleeve gastrectomie is er een heel strikt traject (zie kader). We zien de patiënt het eerste jaar heel vaak terug. In totaliteit duurt de opvolging zelfs vijf jaar”, verduidelijkt Amine Karimi. “Bij een medicamenteuze behandeling is het traject iets minder afgelijnd”, vult Nikolaos Mortzos aan. “We kijken naar de nood van de patiënt. Er zijn vaste consultaties op drie en zes maanden, en in de tussentijd verwijzen we graag door naar de huisarts. Weet ook dat het met een conservatief traject minimaal een jaar duurt om je levensstijl te veranderen. Pas dan is het écht zinvol!” Meer info: www.jessazh.be/web/obesitascentrum

We kijken altijd naar de nood van de patiënt.

“Iedereen is uiteraard welkom in het Obesitascentrum, maar vermageren kan ook volledig via de eerste lijn. Als je als huisarts je patiënt goed uitvraagt en zo achterhaalt of er bijvoorbeeld eetstoornissen zijn of een psychologische reden voor het overgewicht is, kun je met een goede omkadering en begeleiding erg belangrijke stappen zetten”, zegt Amine Karimi. “In de ideale wereld ontstaat er binnenkort een individueel zorgtraject obesitas met officiële terugbetalingen én wettelijke verplichtingen”, stelt Nikolaos Mortzos voor. Obesitas

van de pancreas voor”, legt Nikolaos Mortzos uit. “Ik wil maar beklemtonen dat zo’n behandeling niet zonder risico’s is én dat een goede opvolging extreem belangrijk blijft. Bovendien is het een must om een medicamenteuze behandeling te combineren met een gezonde levensstijl. Semaglutide kan in dat geval zorgen voor een gewichtsreductie van zo’n 5 tot 10 %, in bepaalde gevallen zelfs tot 15 %. Weet wel dat er een gevaarlijke tendens is waarin dit geneesmiddel misbruikt wordt. Huisartsen krijgen alsmaar vaker de vraag om Ozempic voor te schrijven. Sterker nog, ze worden onder druk gezet. ‘Want de buurman gebruikt het ook!’ Als endocrinoloog heb ik er helemaal geen problemen mee dat een huisarts een Ozempic-behandeling opstart, maar niet omdat een patiënt vijf kilogram wil vermageren. Dit is een geneesmiddel dat je enkel voorschrijft voor mensen met een BMI van meer dan 30 of meer dan 25 in combinatie met belangrijke cardiovasculaire problemen zoals hypertensie of hypercholeste-

12 JessaLinea Dossier: Obesitas Kinderobesitas Speciaal voor kinderen en jongeren met overgewicht is er het programma ‘Obesitas bij kinderen’. Op de kinderafdeling van Jessa werkt een multidisciplinair team met o.a. een kinderarts, diëtiste, kinderpsychologe en kinesiste om deze problematiek aan te pakken. Meer info: www.jessazh.be/web/obesitas-kinderen Voor operatie Intake coördinator: screening Infosessie bariatrie: uitleg operatieprogramma Coördinator: opstarttraject Screening diëtist Screening psycholoog Medische screening: BijEndocrinoloogGastro-enteroloogindicatie:cardioloog Consult chirurg Consult fysische geneeskunde en revalidatie Infosessie voeding – bariatrie Na operatie Maand 1: consult diëtist consult chirurg Maand 2: consult coordinator/diëtist start revalidatie (optioneel) Maand 3: consult diëtist consult endocrinoloog Maand 6: consult diëtist consult psycholoog consult chirurg Maand 9: consult coördinator/diëtist Maand 12: consult diëtist consult psycholoog consult chirurg consult endocrinoloog Maand 18: consult diëtist Maand 24: consult diëtist consult psycholoog consult chirurg Maand 30: huisarts + labo Maand 36: chirurg + labo Maand 42: huisarts + labo Maand 48: chirurg + labo Maand 54: huisarts + labo Maand 60: Afsluitend consult met chirurg + labo Obesitas centrum

Dr. RadiotherapeutVanAnne-SophiedeVelde

Nieuwe artsen

Een microbe die ze in 2013 te pakken kreeg tijdens een oncologische zomeracademie in Angers. In UZ Leuven scherpte ze haar interesse voor borstkanker en hoofd- en halskanker verder aan. Daarna ging ze al een eerste keer aan de slag in het Limburgs Oncologisch Centrum. Met haar diploma aan de KU Leuven op zak – en gecharmeerd door de Limburgse gastvrijheid – koos ze opnieuw voor Jessa. Sinds 1 augustus is Anne-Sophie Van de Velde voltijds in dienst als radiotherapeut.

JessaLinea Nieuwe artsen 13

Dr. OrthopedischGarciaFernandoBarradochirurg

Sinds 1 april 2022 is hij als orthopedisch chirurg aan de slag in Jessa. Na het behalen van haar master geneeskunde aan de KU Leuven in 2017, ging dr. Anne-Sophie Van de Velde resoluut voor een specialisatie in de radiotherapie-oncologie.

Dr. Fernando Garcia Barrado studeerde in 2014 af als arts aan de KU Leuven. Hij verfijnde zijn technieken als arts-specialist in UZ Leuven en maakte daarna al kort kennis met Jessa. Aansluitend voltooide hij een fellowship voeten enkelchirurgie met een specialisatie in achtervoetpathologie in het Heilig Hart Ziekenhuis Lier en ZNA Middelheim. Fernando Garcia Barrado is actief binnen de Diabetische voetkliniek (MDR) en zal vooral werken in campus Salvator.

Nadat hij in 2020 afstudeerde als arts-cardioloog, volgde dr. Jan Stassen een twee jaar durende opleiding cardiale beeldvorming aan het Leids Universitair Medisch Centrum. In combinatie met een PhD-traject scherpte hij er ook zijn kennis op het vlak van kleplijden en hartfalen verder aan. Binnen dat laatste domein behaalde hij de voorbije jaren meerdere Europese accreditaties. Als begenadigd spreker hield hij lezingen op verschillende internationale congressen. Tijdens zijn opleiding was Jan Stassen al actief binnen onze Sindsorganisatie.5september maakt hij nu ook als volwaardig cardioloog deel uit van het Jessa-artsenteam.

In 2014 behaalde dr. Sacha Meeuws zijn master in de geneeskunde aan de Universiteit Antwerpen. In de zeven jaren die volgden, legde hij zich toe op neurochirurgie. Een master die hij in 2021 op zak stak. Onder meer na een opleiding in The Royal Melbourne Hospital, één van de meest toonaangevende Australische ziekenhuizen voor tertiaire gezondheidszorg. Het laatste jaar van zijn opleiding volgde hij in Jessa. Dat beviel hem en sterkte hem in de keuze om er zijn loopbaan verder uit te bouwen.

In 2002 behaalde dr. Peter Kayaert zijn artsendiploma aan de KU Leuven. Hij specialiseerde zich eerst in de cardiologie en vervolgens verder in de interventionele cardiologie. In 2010 startte hij als interventiecardioloog in het UZ Brussel. Hij legde er zich toe op complexe coronaire interventies en percutane aortaklepvervangin gen. Peter Kayaert richtte er één van de eerste programma’s op voor de behandeling van chronisch verstopte kroonslagaders en deed dat in 2017 nog eens over in UZ Gent. Begin 2022 behaalde hij een doctoraatstitel met een thesis over coronaire fysiologie. Zijn uitgebreide netwerk maakt hem tot een populaire gastspreker op internationale

Dr. CardioloogStassenJanDr. InterventiecardioloogKayaertPeter

Sinds 1 september is Sacha Meeuws neurochirurg in Jessa. Dr. NeurochirurgMeeuwsSacha

Sindscongressen.1september werkt hij als interventiecardioloog in Jessa. artsen

14 JessaLinea Nieuwe

Dr. Neus-,PoelsLaurekeel-en oorarts In 2017 behaalde dr. Laure Poels haar masterdiploma in de geneeskunde aan de KU Leuven. Na haar specialisatie in de neus-, keel- en oorheelkunde voltooide ze afgelopen zomer haar opleiding tot NKO-arts in UZ Leuven. Als bestuurslid van de Vereniging voor Assistenten NKO was ze nauw betrokken bij de organisatie van wetenschappelijke en sociale evenementen. De Limburgse roots van haar echtgenoot brachten de Kempische en haar gezin naar onze Vanafregio.1oktober is Laure Poels aan boord bij Jessa als neus-, keel- en oorarts. Vanaf 1 oktober is dr. Caroline Jamaer aan de slag in Jessa. Deze arts is gespecialiseerd in kinderurologie, urethrachirurgie en robotchirurgie. Caroline Jamaer zal in Jessa de dienst kinderurologie verder uitbouwen.

JessaLinea Nieuwe

Caroline Jamaer studeerde af als arts aan de KU Leuven in 2013. Daarna spitste ze zich toe op urologie, met assistentschappen in onder meer UZ Leuven en de Kliniek voor Urologie in Hasselt. De afgelopen twee jaar volgde ze een fellowship in UZ Gent (Fellow of the European Academy of Paediatric “KinderurologieUrology).isin UZ Gent een grote dienst met een hoge turn-over. Ik ben heel tevreden dat ik daar veel ervaring mocht opdoen en blijf in contact met dit team.” Met die uitgebreide bagage aan kennis wil Caroline Jamaer het aanbod kinderurologie in Limburg (met Jessa en de ziekenhuizen in het netwerk) verder uitbreiden. Robotchirurgie “Met name dr. Kris Vekemans heeft de voorbije jaren waardevol werk verricht waar Dr. Caroline Jamaer verderKinderurologieuitbreiden artsen

15

‘Is er een uroloog in de zaal?’ in Alden Biesen (Bilzen). Dit symposium richt zich in het bijzonder tot huisartsen.

16 JessaLinea Kinderurologie

De sprekers geven via interactieve presentaties en operatievideo’s uitleg bij het zorgtraject van courante urologische ingrepen. Ook het belang van een goede patiëntenbegeleiding – pre- en postoperatief –krijgt de nodige aandacht. Het symposium zoomt met dr. Caroline Jamaer bovendien in op kinderurologie (lees ook pagina 15).

De Kliniek voor Urologie telt inmiddels 13 artsen uit het andreaznetwerk (az Vesalius, Jessa, Sint-Franciscusziekenhuis en Sint-Trudo Ziekenhuis).

Symposium ‘Is er een uroloog in de zaal?’ we op kunnen voortbouwen. In de loop van mijn professionele traject in Limburg heb ik gemerkt dat ouders vaak vragen hebben over diverse urologische problemen van hun kinderen. Ik denk bijvoorbeeld aan bedplassen, niet-ingedaalde teelballen, vesico-ureterale reflux of anatomische afwijkingen. Een kind met een complex probleem verwijzen we vaak door naar UZ Leuven of UZ Gent. Maar het is altijd aangenamer om dichter bij huis een behandeling te krijgen, zeker voor kinderen. Reden te meer om onze expertise in Jessa uit te Carolinebreiden.”Jamaer verwierf intussen ook ervaring met robotchirurgie bij kinderen. In de volwassen urologie wordt de robot al langer gebruikt. In de kinderurologie is de opmars er pas de jongste jaren gekomen. De ingrepen met de assistentie van een robot zijn minimaal invasief en betekenen voor de jonge patiënten een groot verschil: minder pijn, een korter verblijf in het ziekenhuis en een sneller herstel.

Op zaterdag 1 oktober organiseert de Kliniek voor Urologie het symposium

De details van het symposium in Alden Biesen volgen op een later tijdstip, maar reserveer zaterdag 1 oktober alvast in je agenda.

Baarmoederfibroom

prof. dr. Jasper Verguts

blijft een niet-onderkende aandoening

Zonder geschikte behandeling kan een baarmoederfibroom – een goedaardig gezwel – tal van ongemakken veroorzaken. Toch stappen heel wat vrouwen niet of erg laat naar een arts. Prof. dr. Jasper Verguts, gynaecoloog bij Jessa, vertelt hoe dat komt.

Hoe kan je het behandelen? “De behandeling wordt aangepast aan de patiënt, naargelang de leeftijd, de ernst van de symptomen enzovoort. Bepaalde medicinale behandelingen doen het fibroom krimpen. Of een operatie kan nodig zijn: vaginaal, door een kleine incisie in de onderbuik of via kleine openingen aan de navel. Enkel in de meest ernstige gevallen is een baarmoederverwijdering nodig. Maar dat is echt een laatste toevlucht. Nuttig om weten is ook nog dat er eind 2022 nieuwe medicinale behandelingen op de Belgische markt komen die de symptomen aanzienlijk verminderen of zelfs doen verdwijnen.”

JessaLinea Baarmoederfibroom blijft een niet-onderkende aandoening 17

Waarom duurt het vaak lang voordat de diagnose gesteld wordt? “Hoewel ca. 50 % van alle vrouwen ooit myomen/fibromen zal ontwikkelen, blijven veel vrouwen onnodig lang met klachten – zoals felle of eventueel pijnlijke menstruatie –rondlopen. Velen denken nog dat die symptomen als normaal te beschouwen zijn. Pas wanneer ze bijvoorbeeld moeilijk zwanger raken, consulteren ze een arts. Tegelijk blijft het een niet-onderkende aandoening. Vaak wordt ze per toeval ontdekt tijdens een standaard gynaecologisch onderzoek.”

“We stellen vast dat vrouwen van Afrikaanse origine meer risico lopen. Verder komt het meer voor bij vrouwen zonder kinderen. En ook een hoger oestrogeenlevel, obesitas en de inname van veel rood vlees vergroten de kans op lange termijn. Bovendien lijkt er een genetische link te zijn: als je moeder een fibroom heeft, is de kans groter dat je er ook een hebt.”

Lopen sommige vrouwen meer risico?

18 JessaLinea Nefrologie

Yvan Bollen en dr. Tom Cornelis

Opvallende verhoging van de levenskwaliteit

Vijf jaar thuishemodialyse

Het Niercentrum leidt op dit moment zijn 33ste patiënt op voor thuisdialyse. Sinds 2017 groeide het uit tot het grootste centrum voor thuishemodialyse in Vlaanderen. Belangrijkste conclusie na vijf jaar? Thuisdialyse heeft een positieve impact op de gezondheid. Zowel fysiek als mentaal.

kundigenNierzorgverpleeg-alscoach van de nierpatiënt

JessaLinea Nefrologie 19

Minder stress

Levenskwaliteit verbeteren, dat is het belangrijkste doel. Wanneer de patiënt thuis dialyseert, kiest hij zelf waar en wanneer hij dat doet. Op die manier volgt de dialyse het ritme van het sociaal leven, in plaats van andersom. Patiënten kunnen ook langer en vaker dialyseren. Dat helpt hun gezondheid vooruit: betere bloeduitslagen, minder ontstekingen, minder streng dieet, … Ook het mense lijke aspect is belangrijk. Dankzij thuisdialyse wordt de patiënt minder geconfronteerd met het ziekenhuis. Het kleine team van verpleegkundigen en één vaste nefroloog bouwt ook bewust aan een fijne menselijke band. Altijd goed voorbereid Veiligheid staat altijd voorop. Past thuishemodialyse bij de patiënt? Dan krijgt hij eerst een grondige opleiding in het ziekenhuis. Hij leert hoe hij zichzelf aanprikt, hoe hij het toestel juist onderhoudt en hoe hij het beste reageert bij problemen. Lukt het niet? Dan is er dag en nacht hulp via telefoon beschikbaar. Om de acht weken komt de patiënt op controle. Aangevuld met regelmatige huisbezoeken om te bekijken of hij alle handelingen nog juist uitvoert. Eenvoudigere apparatuur Technische innovatie biedt ook oplossin gen. Het Niercentrum introduceerde een nieuw dialysetoestel zonder ingewik kelde waterleidingaansluiting. Een stopcontact volstaat. Zijn technische aanpassingswerken in huis niet moge lijk? Of woont de patiënt in een huur huis? Dan is thuishemodialyse toch nog een optie. Wanneer een nierpatiënt zijn traject beter begrijpt, kan hij het zelf actief mee vormgeven. Nierzorgverpleegkundigen betrekken de patiënt bij zijn behandeling. En spelen zo een belangrijke rol bij patient empowerment. Het Niercentrum van Jessa heeft drie nierzorgverpleegkundigen, allemaal met een jarenlange ervaring in de nierzorg. Het is een klein team dat dicht bij de patiënten staat. “Levensstijl heeft een enorme impact op nierproblemen, zowel positief als negatief”, zeggen Cindy Jeurissen en Ester Bollen, nierzorgverpleeg kundigen. “Daarom stellen we samen met de patiënt concrete doelstel lingen op. Bijvoorbeeld op het vlak van bewegen, gewicht of rookstop. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met de nefrologische diëtisten, de sociale dienst en de tabacoloog.” Steun “We helpen patiënten ook om hun symptomen beter te herkennen en hun eigen parameters te begrijpen. Zodat ze hun traject mee kunnen sturen. Daarom nemen we de tijd om hen goed te informeren over de verschillende behandelopties. Want nierpatiënt ben je vaak voor de rest van je leven. En dat is soms moeilijk te aanvaarden voor de patiënt en zijn omgeving. Wanneer nodig, maken we ruimte om samen na te denken over een conservatief beleid. Het geeft ons veel voldoening wanneer patiënten steun bij ons vinden.”

“Onze verpleegkundigen zijn cruciaal om de patiënten aan boord te houden”, vertelt dr. Tom Dejagere, nefroloog. “Nierpatiënten voelen zich begeleid en gesteund. Daardoor hebben ze minder stress bij de opstart van hun dialyse. De band tussen patiënt en verpleegkundige wordt soms sterk. Ze vertellen dingen die ze niet altijd met hun arts delen. Dankzij die relevante informatie en samenwerking kun je als team een goede zorg bieden.”

20 JessaLinea

Specialisatie vaattoegang draagt bij tot goede nierzorg

Dimitri Vermierdt, dr. Tom Dejagere en Joris Wouters Nefrologie

De vaatacces-werkgroep van het Niercentrum is een mooi voorbeeld van een nichespecialisatie van verpleegkundigen. Dit team ontfermt zich over de uitgebreide zorg van vaattoegang bij nierdialysepatiënten.

“Veel patiënten hebben vandaag een gezonde fistel. Dat maakt hun behandeling heel wat aangenamer”, vult Tom Dejagere aan. “Ze zijn ook tevreden over hoe het prikken verloopt. Bovendien zien we minder onverwachte problemen. Deze praktische kennis en nichespecialisatie van verpleegkundigen levert dus een grote bijdrage aan een goede zorg.”

“De AV-fistel als vaattoegang van een hemodialysepatiënt wordt meerdere keren per week aangeprikt. Daarom is het een kwetsbaar punt bij kunstnierbehandelingen. Want zo’n bloedvat maak je niet zo gemakkelijk. En moet je ook goed verzorgen om complicaties te voorkomen. We zetten daarom in op een extra specialisatie rond vaattoegang”, zegt dr. Tom Dejagere, nefroloog. Kennis delen Dimitri Vermierdt en Joris Wouters coördineren de vaatacces-werkgroep van het Niercentrum. “Doorheen de jaren hebben we ons toegelegd op het verzorgen van vaattoe gangen. Via gerichte opleidingen en geïnspireerd door de dagelijkse praktijk. We prikken de fistel nu bijvoorbeeld aan met de hulp van een echografietoestel als dat nodig is. Zo prikken we preciezer. De echo helpt ons ook om de fistel goed te observeren. En gericht te zoeken wanneer hij niet meer goed werkt. Denk aan nabloedingen of het stilvallen door trombose. We zien sneller wat er scheelt waardoor de vaatchirurg een fistel bijvoorbeeld vroeger kan herstellen. We delen onze kennis ook graag. Met andere verpleegkun digen én met de patiënten. Zo helpen we hen om de kwetsbare fistel goed te verzorgen. Want dat is nu eenmaal teamwerk”, zegt Dimitri Vermierdt.

JessaLinea Innovatie 21

App bewaakt neurostimulatie

(1) Andere courante benamingen voor CRPS zijn sympathische reflexdystrofie of causalgie.

INNOVATIE

Het Multidisciplinair Algologisch team (neurochirurgie, anesthesie en fysische geneeskunde) van Jessa behandelt sinds kort een selectieve groep patiënten met ‘dorsal root ganglion stimulation’ (DRGS). Deze behandeling is bedoeld voor patiënten met CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom)(1). De meest voorkomende symptomen bij deze aandoening zijn felle (brandende) pijn, zwelling en verminderde functie van onder meer knie of voet. CRPS treedt op na bijvoorbeeld een trauma of zenuwbeschadiging na “Bijchirurgie.DRGSwordt een elektrode via een naald aangebracht tot aan de ganglion van de zenuw”, verduidelijkt prof. dr. Mark Plazier. “Dan volgt een proefperiode van drie weken. Is de uitkomst positief, dan wordt bij de patiënt een kleine batterij ter hoogte van de bil ingeplant. Uit een aantal studies blijkt dat DRGS de pijn significant laat DRGSdalen.”iseen vrij dure behandeling. Daarom is er een strenge selectie van kandidaat-patiënten via een multidisciplinair overleg. De geselecteerde patiënten genieten dan wel een terugbetaling van de behandeling.

Sinds kort kan de neurostimulator van een aantal Jessa-patiënten op afstand uitgelezen en eventueel bijgestuurd worden. Dit gebeurt met een app. Het team neurochirurgie van Jessa is geselecteerd om nog voor de algemene lancering, van deze innovatieve neuromodulatie-op-afstand gebruik te maken.

“Met een beveiligde verbinding kunnen patiënten van om het even waar een optimale neurostimulatie krijgen”, zegt prof. dr. Mark Plazier. “De app maakt het bovendien mogelijk om rechtstreeks te communiceren met de patiënt via videochat. De nazorg bij een neurostimulator verloopt hierdoor veel comfortabeler. Zo spaart de patiënt met de app bijvoorbeeld een aantal verplaatsingen naar de neurochirurg uit.” prof. dr. Mark Plazier

Nieuwe behandeling complex pijnsyndroomregionaal

22 JessaLinea Jessa & Wetenschap

Intensieve wetenschappelijke toetsing op cardiale heelkunde Jade Claessens

Twee studies van Jade Claessens met hartpatiënten van Jessa zijn recent gepubliceerd in gerenommeerde internationale tijdschriften (1,2). Ze zorgen voor de wetenschappelijke toetsing bij de innovatieve cardiale chirurgie in Jessa. Er lopen overigens nog meer studies op deze afdeling.

- TAVI: transcatheter aortic valve implantation - CABG: coronary artery bypass grafting - Endo-CABG: een CABG met endoscopische technieken (ontwikkeld door dr. Alaaddin Yilmaz) - PCI: percutaneous coronary intervention - HCR: hybrid coronary revascularization. Een alternatieve behandeling voor patiënten met meervatslijden. HCR combineert CABG met PCI. - AVR: aortic valve repair - Yil-AVR: aortic valve repair, met minimaal invasieve technieken (ontwikkeld door dr. Alaaddin Yilmaz) - MACCE: major adverse cardiac and cerebrovascular events

(1) Clinical Results after hybrid coronary revascularization with totally endoscopic coronary surgery (in Journal of Cardiothoracic Surgery)

De wetenschappelijke activiteit op de afdeling cardiale chirurgie houdt hier niet op. Jade Claessens: “Zo werken we regelmatig samen met farmaceutische bedrijven rond nieuwe medicatie die tijdens de ingrepen wordt toegediend. En intussen loopt nog een studie (3) rond mogelijke complicaties bij Endo-CABG, waarbij de hart-longmachine via de lies wordt aangesloten. Deze studie zal waarschijnlijk nog twee jaar duren.”

(2) 90-Day Patient-Centered Outcomes after Totally Endoscopic Cardiac Surgery: A Prospective Cohort Study (in Journal of Clinical Medicine)

Patiëntenervaring

ACRONIEMEN/AFKORTINGEN

(3) The effect of continuous mechanical ventilation on the occurrence of myocardial ischemia in patients undergoing Endo-CABG

Een tweede studie van Jade Claessens spitst zich toe op de ervaring van 193 Jessa-patiënten na minimaal invasieve cardiale procedures (zoals TAVI, Endo-CABG en Yil-AVR).

De dienst cardiologie van Jessa levert al verschillende jaren topwerk. Zo werd in 2007 de eerste TAVI in België in ons ziekenhuis uitgevoerd (dit onderwerp kreeg uitgebreide aandacht in ons vorige nummer). Meer recent heeft dr. Alaaddin Yilmaz voor AVR en CABG minimaal invasieve procedures ontwikkeld: Yil-AVR en Endo-CABG. Deze maken voor de patiënt een groot verschil: slechts enkele kleine incisies in plaats van een belastende sternotomie. Met deze innovatieve aanpak is Alaaddin Yilmaz een wereldautoriteit. Belangrijk bij deze vernieuwende procedures is de wetenschappelijke toetsing. In Jessa wordt frequent en kwalitatief hoogstaand onderzoek verricht. Zopas zijn twee studies van Jade Claessens (doctoraatsstudente aan de UHasselt) gepubliceerd. Uit een eerste studie (1), met 347 patiënten van Jessa, blijkt dat HCR (met Endo-CABG) enkele voordelen heeft vergeleken met Endo-CABG alleen. De hypothese is dat de complicaties (MACCE) en de mortaliteit lager liggen bij HCR (met Endo-CABG).

“Vaak gaan dergelijke studies over klinische uitkomsten”, zegt Jade Claessens. “Hier peilden we naar de ervaring van de patiënten – dat maakt de studie opmerkelijk. Ze geeft aan dat na 30 dagen de levenskwaliteit (quality of life) weer dezelfde is als voor de operatie. En na 90 dagen is de levenskwaliteit verbeterd. Endoscopische cardiale chirurgie verbetert dus de levenskwaliteit na drie maanden.”

Jade Claessens: “Dit was een retrospectieve studie. We plannen een prospectieve – gerandomiseerde – studie om deze resultaten te bevestigen. Hopelijk kunnen we er snel mee van start gaan.”

JessaLinea Jessa & Wetenschap 23

Het Vragenkabinet

In elke editie van JessaLinea stelt een huisarts(enpraktijk) vragen aan onze Jessa-artsen. Deze keer is Huisartsenpraktijk De Steen uit Diepenbeek aan de beurt. De dokters willen onder andere weten hoe een cardiovasculaire risico screening verloopt bij een positieve familiale voorgeschiedenis. Daarnaast vragen ze zich ook af wie in aanmerking komt voor een preventieve carotisscreening. Vragenkabinet

24 JessaLinea Het

v.l.n.r.: dr. Christian Warson, dr. Gerlinde Michiels, dr. Philippe De Winter, Melanie Jamar (praktijkassistente), dr. Lindert De Winter, Annelien Jehoul, dr. Heleen Knuts, Ann-Sofie Pusceddu (diëtiste).

dr. Lieven Herbots, “Bijcardioloogeenpositieve familiale voorgeschiedenis van plotse dood is uiteraard voorzichtigheid geboden. Plots overlijden bij mensen ouder dan 35 jaar is meestal het gevolg van ischemisch hartlijden en een acuut myocardinfarct. De kans op vroegtijdige slijtage (verkalkingen) van de bloedvaten rond het hart wordt bepaald door een aantal risicofactoren: arteriële hypertensie, diabetes mellitus, hoge cholesterolwaarden in het bloed, roken, zwaarlijvigheid en een genetische voorbeschiktheid.

RISICOSCREENINGCARDIOVASCULAIRE

Er is veel te doen rond cardiovasculaire risicoscreenings. Vanaf welke leeftijd raden jullie dit aan bij patiënten met een positieve familiale voorgeschiedenis? En bij intensieve sporters? Wat houden de onderzoeken precies in?

Mensen met een hoog risicoprofiel of met andere woorden veel van deze risicofactoren hebben baat bij een preventief onderzoek van het hart. Dat bestaat uit een gericht gesprek, klinisch onderzoek, ECG, fietstest en echocardiografie. De leeftijd waarop zo’n eerste cardiaal nazicht dient te gebeuren, hangt af van het aantal risicofactoren. De familiale geschiedenis (een vader die op 40 jaar zijn eerste hartinfarct deed) kan hier richtinggevend zijn.

JessaLinea

Cardiovasculair nazicht bij sporters is aangewezen als ze symptomen vertonen (palpitaties, thoracale pijn of abnormale dyspneu bij inspanning, syncopes). Vaak worden preventieve screeningsonderzoeken aangevraagd door verschillende sportfederaties. Plotse dood bij sporters komt vooral voor bij jongens/mannen en soms al vanaf jonge leeftijd (14 jaar). Bij sporters ouder dan 35 jaar komt ischemisch hartlijden frequenter voor. De intensiteit van diverse sporten is heel verschillend en niet onmiddellijk een factor die bepaalt of je moet nagekeken worden. Professionele sporters hebben vaak jaarlijks of tweejaarlijks een goedkeuring nodig waarbij een inspanningstest wordt uitgevoerd. Om te kijken of een eerstelijnssportevaluatie nodig is, ga je best naar de website www.sportkeuring.be. Daar kan je een vragenlijst invullen die op het einde aangeeft of verdere onderzoeken bij een sportarts aangewezen zijn.” Het Vragenkabinet

25 VRAAG 1

dr. Lieven Herbots, “Screeningscardioloog in de betekenis van ‘totalepopulatie-onderzoeken’ op een bepaalde aandoening ter preventie van een dure ingrijpende behandeling, zijn voor de overheid een waar vloekwoord geworden. De reden? Ze zijn meestal niet kostenefficiënt. Nochtans kennen we allemaal het succes van de screeningsmammografie bij alle vrouwen tussen 50 en 69 jaar. Deze doelgroep wordt aangespoord om dit elke 2 jaar te laten uitvoeren. Kunnen we dit doortrekken naar een duplex van de halsvaten ter preventie van transiënte ischemische aanvallen (TIA’s) of cerebrovasculaire accidenten (CVA’s)? Het antwoord is ‘neen’. Een duplex van de halsvaten via een blinde screening van iedereen boven de 50 jaar is niet kostenefficiënt in de preventie van CVA. Het is echter wel een belangrijke leidraad in het sturen van primaire en secundaire preventie en de follow-up van hart- en vaatziekten, zelfs bij aanwezigheidgebrachtgedetailleerdvatenpatiënten.asymptomatischeDehalsbloed-wordenheelinbeeldendevan

26 JessaLinea Het VRAAGVragenkabinet2 CAROTISSCREENING

Tussen 1980 en 2000 verminderde het aantal overlijdens aan coronaire hartziekten in de Verenigde Staten met 47 % ondanks een explosie van obesitas en diabetes mellitus. Dit was hoofdzakelijk te danken aan de reductie van risicofactoren. Bij belangrijk heelkundig ingrijpen zoals overbruggingen of klepheelkunde is een duplex van de halsvaten vooraf wel aangewezen. Onder andere om het risico van de anesthesie in te schatten en zo de nodige preventieve maatregelen te nemen tijdens de ingreep”. Wat raden jullie aan op het vlak van preventieve carotisscreening in de huisartsenpraktijk? Kijken we naar de leeftijd van de patiënt of screenen we enkel cardiovasculaire risicopatiënten? En wat zijn de gevolgen voor asymptomatische patiënten in het kader van follow-up en heelkundige ingrepen?

atheroomplaques geeft een sterke indicatie van de inten siteit waarbij preventieve maatregelen – zoals de opstart van een aspirine of cholesterolverlager – aangewezen zijn.

“Het gesprek over toekomstige zorgplanning aangaan, is erg waardevol”

Wat houdt het levenseinde voor jou in? Wat wil je en wat wil je vooral niet? Het zijn vragen die we onszelf nog te weinig stellen. Dr. Bart De Moor, nefroloog en voorzitter van het Ethisch Comité bij Jessa en dr. Marie-Louise van Leeuwen, geriater bij Jessa, willen hier graag verandering in zien en beklemtonen daarbij de rol van de patiënt en de huisarts.

JessaLinea Ethiek 27

Marie-Louise van Leeuwen: “Een CBT is ook nog niet de standaard in alle rusthuizen. Soms is er wel een code maar ontbreekt de documentatie bij een acute opname. Er is nog werk aan de winkel. Natuurlijk is het herhalen van de vraag bij verandering van de medische toestand of verhuis van zorgsetting altijd zinvol.”

In een stresserende situatie, vaak tegen de tijd, is dat niet ideaal. Ik vind het wel al goed dat artsen in wording, een opleiding krijgen over dergelijke communicatie.”

De CBT-code en het vroegtijdig zorgplan zijn niet in steen gekerfd.

Marie-Louise van Leeuwen: ”Hoe vroeger en hoe vaker mensen erover praten, hoe genuanceerder hun beslissing wordt. En het is ook goed dat naasten een idee hebben van wat je wel en niet wil. Dat neemt zorgen bij hen weg op het moment zelf.” Jullie raden dus aan om een vroegtijdig zorgplan vast te leggen?

Maar is het niet moeilijk om je wensen te kennen als het nog niet aan de orde is? Marie-Louise van Leeuwen: “Natuurlijk. Maar er grondig over nadenken loont, in alle rust. Niet in een crisissituatie. De CBT-code en het vroegtijdig zorgplan zijn niet in steen gekerfd. De patiënt kan van idee veranderen, op elk moment. Misschien staat er in het dossier dat de persoon géén vierde chemobehandeling wil, maar krijgt hij op het moment zelf een ongeziene vechtlust en zegt hij toch toe.”

Bart De Moor: “Het lijkt in onze cultuur te zitten. We willen er niet bij stilstaan. In Nederland zijn ze er veel opener over. Als je daar om welke reden dan ook op spoed terechtkomt, wordt de vraag automatisch gesteld: ‘Wat is je DNR-code?’ Maar wij Belgen spreken er pas over bij een ingrijpende opname of in een ernstige toestand.

Hoe verloopt het nu als de vraag zich stelt in het ziekenhuis? Bart De Moor: “Ik merk dat specialisten en huisartsen aarzelen om elkaar hierover te contacteren, om de eenvoudige reden dat we weten van elkaar hoe druk we het hebben. Begrijpelijk. Net daarom zou het goed zijn als we dergelijke info digitaal kunnen inkijken. Voor ons gaat het vooral om de ondergrens van de levenskwaliteit die aangegeven wordt. Over wat de patiënt niét wil. Wettelijk gezien heb je als patiënt altijd het recht om een behandeling te weigeren. Rekening houdend met die wensen, zijn het dan wel de artsen – in team – die beslissen of een behandeling ‘futiel’ is of niet.”

Ethiek Hoe komt het dat we het thema ‘levenseinde’ zo vermijden?

Marie-Louise van Leeuwen: “Klopt. We merken dat als we het gesprek initiëren, patiënten vaak best een duidelijke mening hebben en zelfs opgelucht zijn. Ze spraken er gewoon nooit eerder over. Vervolgens brengt het ook rust bij de familie als zij de mening van hun geliefde kennen. Er is een groot verschil tussen: ‘Dit is wat hij/zij wenst’ of ‘Dit is wat wij kunnen doen’ en ‘Wat willen jullie?’.”

28 JessaLinea

Bart De Moor: “Inderdaad. Het is voor artsen absoluut nuttig om dit besluit in te kijken. Dan hebben we alvast een globaal idee, ook wanneer de patiënt zelf zijn wil niet kan uiten. Om dat in te burgeren is er sensibilisering vanuit de overheid nodig. Maar vervolgens zijn het de huisartsen die een belangrijke rol spelen. Zij staan dichter bij de patiënt. Het is vooral wenselijk dat mensen zélf initiatief nemen en hun huisarts aanspreken om hun wensen in hun medisch dossier te zetten.”

De DNR-beslissing staat voor Do Not Reanimate, maar omvat veel meer dan de eventuele onthouding van reanimatie bij een hart- of ademhalingsstilstand. Het gaat om de bepalingen van de patiënt over medisch nutteloze behandelingen. Het is in die zin een negatieve wilsverklaring. De patiënt kan dus behandelingen weigeren, maar niet eisen. Omwille van die ruimere inhoud, verkiezen sommige instellingen de term CBT, Code Beperking Therapie.

Dr. Jan Stulens, Huisarts/Equipe-arts Pallion

Vertegenwoordiger

vermijden heel wat patiënten het gesprek over dit thema tot het laatste moment. Een deel van de patiëntenpopulatie is hier actief mee bezig en komt zelf met deze documenten tot bij ons. Bij veel oudere patiënten is er dan weer veel schroom. Het is dan ook belangrijk om als zorgverlener alert te zijn voor sleutelmomenten (bv. opname ziekenhuis of rusthuis, nieuwe diagnose ziekte, …) en deze aan te grijpen voor een gesprek. De focus ligt vaak op het invullen van de documenten en het afvinken van lijstjes. Hier zou een shift moeten gebeuren naar het begrijpen en nuanceren van de inhoud van deze documenten. Bij patiënten maar soms ook bij zorgverleners is er nog te vaak verwarring over de precieze implicaties van de verschillende beslissingen (bv. impact keuze ‘niet starten met antibiotica’) en de gebruikte terminologie. Zo wordt zorgplanning beter gedragen door iedere partij in het zorgproces en weerspiegelt dit zo optimaal mogelijk de wensen van de patiënt wanneer deze wilsonbekwaam is.”

JessaLinea Ethiek 29

De persoon die de belangen van de patiënt behartigt wanneer deze niet meer wilsbekwaam is. Als er geen vertegenwoordiger aangeduid is, bepaalt de wet wie dat is: de bewindvoerder, samenwonende partner, volwassen kinderen, … Zij kunnen dit wel weigeren.

Voortijdig of toekomstig zorgplan Beslissingen over zorgvoorkeuren bij ernstige ziekte of ongeval, zoals besproken tussen patiënt en arts. Negatieve wilsverklaring Omschrijving van weigeringen van behandelingen of onderzoeken, opgesteld door de patiënt, om toe te passen wanneer deze niet meer wilsbekwaam is. Het is niet verplicht maar wel aangeraden om hier een arts bij te betrekken.

DNRLEXICONofCBT

Huisarts dr. Jan Stulens getuigt “Zoals vaak in de gezondheidszorg, valt of staat ook het proces van zorgplanning met de heldere uitwisseling van informatie. Een uniform, digitaal systeem waar alle betrokken zorgverleners toegang tot krijgen zou erg bijdragen aan transparante communicatie. Spreken over zorgplanning is uitermate waardevol, maar vraagt ook veel tijd. Vroegtijdige zorgplanning is immers een evoluerend en dynamisch proces, dat meer omvat dan het opstellen van een DNR/CBT alleen. Ook het evalueren van ‘wat we wél nog doen’ (zorgdoel) vormt hierin een belangrijke schakel. In periodes van COVID-19 en hoge werkdruk is het vaak niet evident om de tijd hiervoor te Daarnaastvinden.

Wils(on)bekwaam Maar wat als de patiënt dan onverwacht het stokje van de regie moet doorgeven? Liliane Swennen: “De patiënt kan eerst kiezen voor een vertrouwenspersoon, die hem met raad en daad bijstaat. Die keuze gebeurt door wilsbekwame patiënten. Bij nakende wilsonbekwame situaties is het goed dat een patiënt al op voorhand op zoek gaat naar een wettelijke vertegenwoordiger die alle patiënten rechten overneemt. Nog te weinig mensen zijn op de hoogte van deze procedure. De huisarts kan zeker een rol spelen door patiënten hierop te attenderen, en hen bij specifieke vragen door te verwijzen naar onze ombudsdienst.”

Op 20 augustus 2002 kreeg de patiënt een formeel recht van spreken. Dat recht was natuurlijk altijd al impliciet aanwezig. “Maar rechten die zwart-op-wit staan, betekenen veel meer voor de patiënt en beroepsbeoefenaar”, zeggen Frank Iven en Raymonda Jermei van de ombudsdienst en Liliane Swennen, hoofd van de medische administratie bij Jessa. Een patiënt heeft o.a. recht op kwaliteitsvolle dienstverle ning, correcte informatieverstrekking en klachtneerlegging.

Ombudsdienst De ombudsdienst van het ziekenhuis volgt de rechten nauwgezet op in het bemiddelen van cases. Raymonda Jermei: “In onze functie is neutraliteit een must. We aanhoren bij een klacht alle partijen (met toestemming van de melder): zowel de patiënt, alle betrokken medewerkers en beroepsbeoefenaars. Die bemiddeling kadert binnen de patiëntenrechten. Vaak komen we met luisteren al een heel Ongeveereind.”50 % van klachten komen via de familie of de entourage van de patiënt. “Het is goed dat meer en meer huisartsen proactief de weg naar onze dienst of de arts in kwestie vinden. Patiëntenrechten zijn anno 2022 volop in beweging.”FrankIven, Raymonda Jermei en Liliane Swennen

30 JessaLinea Schijnwerpers op 20 jaar patiëntenrechten Schijnwerpers op 20 jaar patiëntenrechten

“Voor de wet in 2002 was de kloof tussen patiënt en arts een grote leemte. De patiëntenrechten zijn een antwoord op de vraag om beide partijen dichter bij elkaar te brengen”, legt Frank Iven uit. “Een patiënt kan vandaag de regisseur van het eigen behandeltraject zijn door die rechten. En ook de beroepsbeoefenaar opereert binnen dat kader.”

Percutane sluiting PFO blaast uit

Vandaag vieren we de 30ste verjaardag van die percutane ingreep. Onschuldig? Het merendeel van de PFO’s zijn onschuldig. Maar door de kleine opening kan op termijn wel bloed van rechts naar links stromen. Ontstaat er rechts een bloedklonter in de venen van de benen of van de armen? Dan is de kans reëel dat die via de opening mee beweegt naar de linkerhelft van het hart. Als die klonters zich nestelen in de slagaders, ontstaat een embolie en in de ergste gevallen een beroerte. Cryptogene stroke Een ‘cryptogene stroke’ is een beroerte zonder klassiek verklaarbare oorzaak en hoort thuis in het rijtje van de ziekte van de bloedvaten, voorkamerfibrillatie, cardiovas culaire embolieën en hemorragie. In 50 % van de gevallen is het infarct gecorreleerd aan een PFO. In 2001 voerde dr. Edouard Benit in Jessa de eerste percutane PFO-sluiting uit. De ingreep is een eenvou dige, veilige en efficiënte manier om de opening tussen beide voorkamers via de lies te sluiten met een metalen

Iedereen wordt geboren met een foramen ovale, een opening tussen de twee voorkamers van het hart. Deze tunnelvormige verbinding tussen rechter- en linkerkant sluit van nature net na de geboorte. Bij maar liefst 25 % verloopt die sluiting niet spontaan of onvoldoende. Die aandoening stippen we aan als patent foramen ovale (PFO). De aandoening duikt in verschillende historische medische handboeken op. Meer dan 150 jaar geleden was er al sprake van een diepe veneuze trombose met een paradoxaal embool in de systeemcirculatie via een PFO. Een studie over een eerste serie patiënten die behandeld werd met een transkathetersluiting van een PFO vanwege een stroke werd in 1992 gepubliceerd.

Sinds‘parapluutje’.dieeerste ingreep behandelde Edouard Benit al meer dan 220 patiënten in nauwe samenwerking met dr. Didier Stroobants (interventionele echocardiografie). Recent voegde dr. Yoann Bataille zich bij het Interventie Team en versterkte het Imaging Team zich met dr. Sarah Stroobants en dr. Jan Stassen.

JessaLinea Percutane sluiting PFO blaast 30 kaarsjes uit 31

30 kaarsjes

Uitgelicht: Jessa in beeld Uitgelicht: Jessa in beeld Trots op kanjerapothekers Liesbeth Decoutere en Yelle Thomas: ze ontvingen respectievelijk een zilveren en een bronzen ereteken van het Koninklijk Instituut der Eliten van de Arbeid. Liesbeth onderscheidt zich door haar uitgebreide beroepskennis, vaardigheden en innovatie skills, Yelle kreeg een ereteken omdat hij zich, ondanks zijn beperkte werkervaring nu al onderscheidt door de kwaliteit van zijn werk en zijn aandacht voor beroepsethiek, welzijn en milieu! 19/06/2022 Op campus Salvator was er – na een pauze van 2 jaar –weer schattig bezoek van peuters en kleuters mét hun ‘zieke’ knuffel. Onder begeleiding van enkele ‘teddybeerdokters’ konden zij spelenderwijs alle aspecten van het ziekenhuis leren kennen. In samenwerking met UHasselt. 14/05/2022

32 JessaLinea

Het ziekenhuisnetwerk van az Vesalius (Tongeren), Sint-Franciscus (Heusden-Zolder), Sint-Trudo (Sint-Truiden) en Jessa (Hasselt) heet voortaan ‘andreaz’. “ Deze voornaam verwijst natuurlijk naar Andreas Vesalius, de grondlegger van de moderne geneeskunde en beklemtoont de kwaliteit en professionaliteit waar we met de vier ziekenhuizen voor staan”, zegt algemeen directeur Yves Breysem die instond voor de officiële onthulling. 16/06/2022

JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld 33 Heel wat mama’s die bij Jessa zijn bevallen dagen op in het Mamacafé voor een gezellig samenzijn en boeiende 6/08/2022workshops!

Jessa-medewerkers en -artsen verkochten in eigen huis snoepzakjes en haalden zo ruim 6000 euro op ten voordele van de vzw Boven de Wolken. Deze organisatie biedt professionele fotosessies aan voor sterrenouders bij het verlies van hun 30/05/2022baby.

Jessa vaccineerde een eerste groep van 60 patiënten die een hoog risico lopen op het apenpokkenvirus. 11/08/2022

Sinds 1 mei 2022 zijn Jessa, Sint-Trudo, Algemeen Ziekenhuis Vesalius én het Sint-Franciscus Ziekenhuis verbonden in een gedeeld Limburgs netwerk van orthopedisten. Zowel de patiënt, eerste lijn als de artsen zelf ondervinden heel wat voordelen van de gloednieuwe associatie orthopedie ‘Orthoteam NoodLimburg’.aan samenwerking

Het idee ontstond jaren geleden tussen Sint-Truiden en Hasselt. “Het was dan ook een proces van lange adem”, vertelt dr. Dirk Jorissen. “Vooraleer we alle bezorgdheden en vragen van elke partij in dit verhaal konden wegwerken, waren we een aantal jaar verder. Daar waar we eerst een samenwerking beoogden tussen twee ziekenhuizen, zijn we blij dat we ook Tongeren en Heusden-Zolder mee aan boord kregen. Als voorbereiding op een toekomst waarin ziekenhuizen nog meer samen- en netwerken, zetten we met deze associatie een belangrijke stap.”

Associatie orthopedie loopt voorop in zorg dr. Dirk Jorissen www.mijnorthopedie.be

Associatie orthopedie loopt voorop in zorg

34 JessaLinea 30 jaar neurochirurgie in Jessa

“In de toekomst gaat niet élke subdiscipline nog in elk ziekenhuis voorhanden zijn. Door nu al te specialiseren, hopen we de best mogelijke zorg te garanderen binnen het eigen netwerk.”

Kwaliteit en keuze Verdeeld in subdisciplines waaronder schouder, hand-polselleboog, heup, knie, voet en enkel, brengt de associatie de zorg tot bij de patiënt. Ook sport, trauma en axiaal skelet krijgen afzonderlijke aandacht. Pediatrische gevallen zitten vervat in de subdisciplines. Dirk Jorissen: “Dankzij de samen werking van 28 artsen, met elk hun eigen specialisatie, is de kwaliteit van zorg zeer hoog. Daardoor zijn we ook een aantrekkelijke partner voor nieuwe artsen. In werkgroepen nemen de specialisten de bijzondere patiëntproblematiek onder de loep. Het aanbod is daardoor geprofessionaliseerd en gedifferentieerd. Ons doel is om de patiënt binnen het netwerk de nodige zorg te bieden. Via doorverwijzing kunnen de patiënt en het probleem zo dicht mogelijk bij huis worden opgevolgd.”

35

Op het scherm verschijnt de bevestiging van je bezoek. Je ontvangt een e-mail met de bevestiging en de verklaring op erewoord. Druk de verklaring op erewoord af, vul deze in en geef ze af aan de steward wanneer je op bezoek komt. De bevestiging van je bezoek kan je op je smartphone tonen aan de steward. Heb je geen e-mailadres, dan ontvang je een sms met de bezoekerscode. Vergeet niet om voor elk bezoek een nieuwe boeking te maken en de verklaring op erewoord ingevuld mee te brengen. De verklaring vind je ook op

Vulwww.jessazh.be/bezoek.ophetvolgendescherm je eigen gegevens in. Beschik je niet over een e-mailadres, vul dan alleen je gsm-nummer in.

4. Kies de gewenste datum (je kan tot 7 dagen vooruit boeken) waarna de beschikbare uren getoond worden. Selecteer het gewenste uur en klik op ‘selecteer gekozen tijdstip’.

6.5. Ga naar de website van het Jessa Ziekenhuis www.jessazh.be en klik op ‘Ik kom op bezoek’. Klik vervolgens op ‘plan (of annuleer) een bezoek’.

Filmpje Bedankt voor 2020 Scan de QR-code en bekijk boodschap.nieuwjaars-onze

Indien de patiënt niet in de mogelijkheid is om deze code door te geven, kan je de code opvragen bij de verpleegkundigen van de afdeling waar de patiënt is opgenomen. 2 letters en 5 unieke cijfers je kan tot 7 erewoordverklaringPrint:vooruitdagenboekenop

1. ik kom op bezoek Je belandt nu op het online platform om een bezoek te plannen. Hier kies je voor ‘Plan een nieuw bezoek.’

3. * * * * * * *

HOE BOEK IK EEN BEZOEK BIJ EEN PATIËNT?

2. plan een nieuw bezoek Geef je registratiecode in en klik op zoek. Dit is een code van 2 letters en 5 cijfers die uniek is voor de patiënt die je wil bezoeken. De patiënt ontvangt deze code bij opname en kan ze doorgeven aan zijn of haar bezoekers.

INGEBLIKT Het Jessa-team wil je van harte bedanken: voor je inzet, je flexibiliteit, je goede zorgen. Voor zoveel doorzettingsvermogen. Voor de samenwerking met elkaar en met Jessa. In normale omstandigheden onderstrepen we onze welgemeende appreciatie tijdens onze jaarlijkse nieuwjaarsreceptie. Om evidente redenen slaan we die een jaartje over. Dat maakt het een stuk minder persoonlijk, maar uiteraard niet minder oprecht. We kijken samen met jou hoopvol uit naar een beter, een gezond en een liefdevol 2021.

JessaLinea Hoe boek ik een bezoek?

Naar aanleiding van het 300ste cochleair implantaat in Jessa onder leiding van dr. Sebastien Janssens de Varebeke (zie ook pagina 2) brengen we het verhaal van de 3-jarige Kaat uit Genk nog eens onder de aandacht. In dit videofragment volgden we Kaat vanaf 48 uur voor de operatie tot en met de laatste afstelling van haar tweede CI bij de Oorgroep in Deurne.

Filmpje 300ste implantaatcochleair Scan QR-codeonderstaandeomhet filmpje te bekijken.

SYMPOSIUM ‘BINNENKIJKEN IN HET SLAAPLABO: DE WEG NAAR EEN GEZONDE SLAAP DOOR EEN GEPERSONALISEERDE EN MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK’

DATUM: 10 december 2022 Locatie - Jessa Ziekenhuis, schoolgebouw, campus Salvator– hybride symposium

DATUM: 3 december 2022 Locatie - UHasselt, Diepenbeek UHasselt, Diepenbeek

Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk SYMPOSIUM ’LOC SYMPOSIUM 2023’

DATUM: 21 januari 2023 Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis – hybride symposium

Blijf steeds op de hoogte van onze symposia en webinars via www.jessazh.be/symposia

DATUM: 26 november 2022 Locatie - Jessa Ziekenhuis, schoolgebouw, campus Salvator– hybride symposium

SYMPOSIUM ’WANDEL MEE OP HET RITME VAN DE ATOPISCHE MARS’

DATUM: 10 februari 2023 Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis – hybride symposium Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk

36 JessaLinea RubriekSYMPOSIA 2022 – 2023

SYMPOSIUM ’CENTRUM VOOR KINDERPSYCHIATRIE – 20 JAAR SAMEN IN BEWEGING’

Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk

Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk

SYMPOSIUM ’HUISARTSENSYMPOSIUM CARDIO 2023’

DATUM: 8 oktober 2022 (sessie in voormiddag en in namiddag) Locatie - Jessa Ziekenhuis, slaaplabo, campus Salvator Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk

SYMPOSIUM ‘KLINIEK VOOR UROLOGIE: IS ER EEN UROLOOG IN DE ZAAL?’

SYMPOSIUM ‘ROUW EN ROUW NA ZELFDODING. ZORG VOOR NABESTAANDEN’

DATUM: 1 oktober 2022 Locatie - Alden Biesen, Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen – hybride symposium Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk

Inschrijven: meer informatie volgt zo snel mogelijk