MAAK JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 1 |
De
4 | TESLA BOUWT XBOX
6 | GEBRUIK JE HANDEN IN VR
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020/2021
9 | VARKEN MET EEN CHIP
EERSTE OFFICIAL F1 RACING CENTRE TER WERELD
OPENT DEUREN IN NEDERLAND
Behalve dat op 1 juni iedereen massaal hét hoogtepunt van 2020 beleefde met de heropening van de horeca, beleefden F1-fans diezelfde dag nog een andere climax: de opening van het allereerste Official F1 Racing Centre ter wereld in The Wall in Utrecht. F1-fanaten kunnen elkaar in het centrum virtueel van de sokken rijden in een van de drie ‘grids’ met in totaal zestig speciaal ontworpen racesimulatoren. Elke set-up is is voorzien van gloednieuwe hardware, geavanceerde stuurwielen met force feedback én windsimulatie. In de officiële F1 2019-videogame van Codemasters kunnen bezoekers een volledig F1-raceweekend ervaren,
inclusief training, kwalificatie en een Grand Prix. Sinds 10 juli kan ook worden geracet op de circuits van Zandvoort en Hanoi in de gloednieuwe 2020-editie, F1 2020. E-MARSHALS Of je nou alleen bent of met een groep komt, in het Racing Centre kun je zeven dagen per week racen tegen vrienden, familie en andere bezoekers, onder begeleiding van opgeleide ‘e-marshals’. Zij zorgen er ook voor dat de coronamaatregelen netjes worden nageleefd. Boeken doe je online via www.f1racingcentre.nl.
foto: f1racingcentre.nl/
CONTACTLOOS BETALEN
DANKZIJ TECHNOLOGIE IN GLAS Contactloos betalen is niet nieuw. Zelfs met je smartwatch kun je tegenwoordig afrekenen in de supermarkt dankzij een ingebouwde NFC-chip. De knappe koppen van de Zwitserse horlogemaker Winwatch gaan nog een stapje verder. Samen met MuchBetter, expert in mobiel betalen, hebben zij het eerste analoge horloge gemaakt waarmee je contactloos kunt betalen dankzij de STISS-technologie in het glas van de wijzerplaat. STISS staat voor Swiss Technology Inside Smart Sapphire, een saffierglas met daarin een hoogbeveiligde batterijloze en contactloze betalingschip en antenne erin. De chip wordt beschermd door een inkeping die het contactloze betalingssymbool toont tussen de vier en de vijf. De antenne zit verborgen rond de rand van het glas achter een zilveren coating. MUCHBETTER-PORTEMONNEE Nadat je de bijbehorende app hebt geïnstalleerd op je telefoon en een token van vijf jaar hebt geactiveerd, kun je in winkels waar contactloos betalen via Mastercard wordt geaccepteerd, betalen door je horloge boven het betaalautomaat te houden, net zoals je dat met een creditcard zou doen. Je smartphone meenemen is niet nodig, maar je kunt wel met je smartphone geld
overmaken naar je MuchBetter-portemonnee. Het horloge zelf heeft een Zwitsers chronograaf quartz uurwerk en een roestvrijstalen kast. Het is waterdicht tot vijftig meter en wordt geleverd met een zwarte rubberen band. Voor zo’n 300 dollar is het horloge van jou. Winwatch is ook bezig een bril te ontwikkelen met dezelfde technologie.
| 2 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
BANDEN BRIDGESTONE
NAAR DE MAAN
Tijdens een expeditie naar de maan in 2029 wil het Japanese Aerospace Exploration Agency (JAXA) twee tot vier astronauten in een rover op het maanoppervlak zetten die, als alles volgens plan gaat, uiteindelijk meer dan 9000 kilometer zullen afleggen. Voor de bouw van de rover werkt JAXA samen met Toyota. Bandenproducent Bridgestone heeft zich gemeld om de banden te maken. Toen de Apollo 15-missie in 1971 voor het eerst een maanrover naar de maan bracht, konden astronauten meer dan 27 kilometer terrein afleggen. Dat is vier keer zoveel als het aantal kilometers dat astronauten tijdens eerdere missies te voet aflegden. Het jaar daarop behaalde de Apollo 17-missie het afstandsrecord met meer dan 33 kilometer reizen, dankzij de rover. Maar dat is peanuts vergeleken met wat JAXA voor ogen heeft. Een veel zwaarder voertuig en de enorm toegenomen reisafstand zorgen voor een aantal unieke uitdagingen die jaren van engineering vergen om te tackelen. De originele maanroverwielen hadden een met zink gecoate schaal van pianodraad om het gewicht van het vaartuig te dragen. Vervolgens hebben de ingenieurs titanium loopvlakken in een pijlpatroon geklonken om de tractie op het losse terrein van de maan te vergroten. KAMELENHOEF Voor het veel grotere JAXA-vaartuig test Bridgestone voor de buitenkant van de wielen een staalwolachtig materiaal dat tot dikke touwen is gevormd. Elke band heeft het uiterlijk van twee banden die naast elkaar zijn geplaatst, waarbij de tegenover elkaar liggende loopvlakken een chevronpatroon (van die zigzag-lijn-
tjes) vormen. Bridgestone liet zich hiervoor inspireren door de hoef van een kameel; het patroon helpt de band de lading te dragen zonder te diep in het zand te dringen.
FUNKEY S:
MINISPELCOMPUTER VOOR AAN JE SLEUTELBOS
Onder het staalwolachtige materiaal vertrouwt Bridgestone niet op het honingraatpatroon dat de fabrikant gebruikt voor zijn commerciële truck- en autobanden zonder lucht, vanwege de lage zwaartekracht van de maan. In plaats daarvan gebruikt Bridgestone een netwerk van metalen latten die als veren buigen terwijl het wiel voortbeweegt. LEKKE BAND Dat de maan niet de plek is om op rubberen banden rond te rijden, mag duidelijk zijn. Daarvoor zijn de temperatuurschommelingen te groot en het maanoppervlak te schurend en scherp. De materialen moeten dus robuust zijn. Om er zeker van te zijn dat de banden hiertegen bestand zijn, zullen JAXA, Toyota en Bridgestone ze testen in gesimuleerde maanomstandigheden. Met nog jaren te gaan voor de lancering, kan er nog van alles veranderen aan het concept. Eén ding dat echter niet zal veranderen is dat de maan een van de slechtste plekken is die je kunt bedenken om een lekke band te krijgen.
Ben jij een die-hard gamer die het liefst geen moment onbenut laat om even een spelletje te spelen? Dan is de FunKey S iets voor jou. Deze spelcomputer is zo klein dat hij aan je sleutelhanger past, maar krachtig genoeg om er games van de GameBoy, GameBoy Advanced, SNES, Sega Genesis en de Playstation 1 op te spelen. De FunKey S is gebaseerd op open source emulatiesoftware en heeft een 1,2 GHz ARM-chip waardoor de meeste games uitstekend draaien. De minispelcomputer heeft een 1,54 inch LCD-scherm, een al even kleine maar goed werkende gamepad en een accu die zo’n anderhalf uur meegaat.
Het streefbedrag voor de op Kickstarter gelanceerde spelcomputer was binnen drie uur volledig opgehaald. Voor 65 euro heb je er één. Je kunt ook een family pack kopen voor 280 euro. Je moet nog wel even geduld hebben: de FunKey S is vanaf november leverbaar.
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 3 |
ZEESTERROBOT PATRICK KOPJE KOFFIE KAN ONDER WATER LOPEN
Maak kennis met Patrick, een soft robot met de structuur en het gedrag van een slang-ster, een ongewerveld zeediertje dat nauw verwant is aan zeesterren. Patrick kan onder water kruipen met behulp van vijf ‘poten’ die worden aangedreven door draden met vormgeheugen legering (SMA). De ontwikkelaars van Patrick wilden een soft robot ontwikkelen die eenvoudige onderwatermissies kan uitvoeren, maar die ook meer inzicht kan geven in het kruipgedrag van de slang-ster. Om dit loopgedrag zo goed mogelijk na te bootsen, waren de onderzoekers van mening dat Patrick niet aan externe hardware moest worden gekoppeld, zodat hij vrijer kan bewegen. SMA De vijf ledematen van Patrick worden aangedreven door SMA-spierdraden, waardoor de benen van de robot in de gewenste richting buigen. SMA is een metaalsoort dat een paar gunstige eigenschappen kent, waaronder een hoge flexibiliteit bij kamertemperatuur en uniek gedrag bij verhitting. Zet je SMA onder stroom, dan warmt het materiaal snel op en keer het terug naar een vorm die het in het eerder in het verleden heeft gekregen. De robot is grotendeels gemaakt van siliconen, waardoor hij zeer flexibel en waterdicht is. Om de beweging van Patrick te beheersen, hebben de onderzoekers verschillende motion primitives ontwikkeld: specifieke patronen van vormverandering gecoördineerd tussen de ledematen die de robot als geheel bewegen.
ZELFSTANDIG RICHTING KIEZEN Naast de hoge flexibiliteit wilden de onderzoekers dat Patrick zijn omgeving kan voelen en zelfstandig kan kiezen welke kant hij op wil. Om dit te bereiken, ontwikkelden ze een raamwerk waarmee de robot draadloos kan communiceren met apparaten
buiten het water terwijl hij onder water is. Patricks vermogen om zelfstandig onder water te bewegen is een direct resultaat van zijn flexibele en complexe structuur. Hoewel het ingewikkelde ontwerp zijn gedrag moeilijk te voorspellen maakt, stelt het de robot uiteindelijk in
staat om automatisch te reageren op verstoringen in zijn omgeving door te vervormen en van vorm te veranderen, zonder dat dure en goed presterende besturingsalgoritmen nodig zijn. In de toekomst zou Patrick voor allerlei zaken kunnen worden gebruikt. Denk aan geologische verkenningen of het nemen van ecologische en biologische monsters. Buiten dat is Patrick vooral erg grappig om te zien.
‘s Werelds kleinste boor nu al vanaf Ø4! Drilling Master
Innovatieve en ergonomische sleutel
Kostenbesparende boorpunt
Extreem kleine boorpunten voor hoge productiviteit
Download de ISCAR WORLD app nu! In één overzichtelijke applicatie gebundeld: onze catalogi, diverse Iscar-hulpprogramma's en nog veel meer
w w w . i s c a r. n l
App Store
LOGIQ ADS 129x180mm HOLLAND_app.indd 1
Ik ben de afgelopen tijd wat in de war geraakt. Tesla maakt een Xbox en er is een espressomachine van Porsche. Nu zijn Tesla en Porsche al een tijdje hipper dan Atos en Unit4. Maar als ze nu ook al consoles en koffie-apparaten maken, is het hek van de dam. Stoer en hip. Waar houdt het op? Aston Martin dat horloges maakt? Airpods van Mercedes? BBQ-sets van Harley Davidson? Die laatste bestaan overigens al. IT’ers, move over. Automonteurs, nu is het jullie tijd. Jullie zijn de frontlinie van de volgende revolutie. Dus volgende keer als je me aan de bar aanspreekt? Vertel me gewoon dat je in de fabriek staat. Ik hou van koffie.
Hoofdredacteur
‘s Werelds kleinste boor met wisselbare punt Nu al vanaf Ø4 beschikbaar
Beschikbaar voor alle materialen
Wat het ooit wel goed deed? IT’ers. Kregen als starter al een auto van de zaak, salaris met dertiende maand en ze hadden de reputatie dat ze de hele dag aan het tafelvoetballen waren en desondanks miljoenen binnen harkten. Nu weten we dat de realiteit anders is. Een IT’er is eigenlijk een saaie kantoorlul met een confectiepak van de C&A, een Dacia en een rijtjeshuis. Twee keer per dag sluit hij aan in de file om in een betonnen blokkendoos in Hoofddorp, Schiphol-Rijk of Capelle aan den IJssel naar een beeldscherm te staren. Hoogtepunt van de dag: de kleffe boterhammetjes pindakaas uit een morsig boterhamzakje tijdens de lunch.
Lisette Biesenbeek
10 x Uitvergroot
Getordeerde koelkanalen
Vroeger maakten autofabrikanten auto’s. In een fabriek. Dat gebeurde door mannen in ketelpak en met smerige klauwen. Lekkere baan hoor. Een beetje aan de lopende band moertjes en boutjes draaien. Daar scoor je niet mee in de kroeg.
Play Store
11/19/2019 7:35:31 AM
| 4 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
Foto: Shutterstock.com
MAAKT DE AMERIKAANSE MARINE STRAALJAGERPILOTEN WERKLOOS? Zijn pilootloze straaljagers de toekomst? En heeft een straaljager straks eigenlijk nog wel een cockpit nodig? Best interessante vragen, vinden wij. Hoewel ze er niet veel over loslaten, experimenteert de Amerikaanse marine volop met op afstand bestuurde straaljagers. In oktober 2019 voerde de Amerikaanse marine een experiment uit met drie straaljagers: één vliegtuig bestuurde op afstand twee andere. Terwijl in de twee op afstand bestuurde vliegtuigen daadwerkelijk menselijke piloten zaten - voor de start en landing - vertegenwoordigden die jagers tijdens de oefening onbe-
mande vliegtuigen. Vermoedelijk waren de piloten van vlees en bloed in de twee vliegtuigen eigenlijk passagiers terwijl het hoofdvliegtuig hen aanstuurde. VIER VLUCHTEN Veel details zijn niet bekend over het experiment. Maar volgens Boeing, die de
vliegtuigen maakte, heeft de marine in totaal vier vluchten en meerdere ‘demonstratiemissies’ in deze opstelling voltooid. Tijdens de oefeningen, zei de marine in een verklaring, vlogen de twee vliegtuigen in ‘meerdere vooraf ingestelde formaties’ en ze ‘stuurden lucht-tot-luchtsensorgegevens terug naar de bemande jager’. Het is een goed voorbeeld van het militaire denken over het gebruik van vliegtuigen op een nieuwe en andere manier: iets dat het midden houdt tussen een hoogvliegende drone zoals een Global
TESLA ONTWERPT OP CYBERTRUCK GEÏNSPIREERDE XBOX GAMING CONSOLE
Niemand heeft per se een door een cybertruck geïnspireerde Xboxgaming-console nodig, maar we laten er toch eentje aan je zien. Gewoon, omdat het kan. Het gaat om de Tesla CyberBox, een ergonomisch niet al te verantwoorde console die er wel supergaaf uitziet. De CyberBox wordt geleverd met een edgy, alien-achtige console en een bijpassende controller, beide gemaakt met dezelfde nude metallic afwerking en met dezelfde soort edge lighting als Tesla’s pick-up concept. TESLA-GEÏNSPIREERDE DRAAI Als je de controller van dichtbij bekijkt, dan zijn de joysticks vormgegeven als wielen. Er is zelfs een veelhoekige ring waar de joystick de controller ontmoet, die de spatborden van een cybertruck nabootsen. Zelfs de XYAB-knoppen op de controller hebben een Tesla-geïnspireerde draai; sportieve symbolen van het bedrijfslogo. Het low-poly ontwerp op de controller is misschien niet heel comfortabel om vast te houden en de metalen behuizing zou ervoor zorgen dat hij warm wordt en je je handen brandt als je te lang speelt. Maar goed, het is dan ook slechts een concept. Wel een heel gaaf concept, als je het ons vraagt.
Hawk en een traditionele straaljager met een piloot aan boord. HULPVLIEGTUIG “Deze technologie stelt de marine in staat om het bereik van sensoren uit te breiden en bemande vliegtuigen uit de gevarenzone te houden”, zei Tom Brandt, die leidt wat Boeing Manned-UnManned Teaming noemt. Met andere woorden: pilootloze vliegtuigen die tijdens een missie met een straaljager mét piloot meevliegen om hem te helpen, bijvoorbeeld door vooruit te vliegen en informatie terug te sturen. ROBOT ‘WINGMAN’ Eerder werkte de Amerikaanse luchtmacht al aan een vliegtuig dat erop uitgestuurd kan worden om de boel te verkennen. Dit vliegtuig heeft geen landingsbaan nodig, heeft geen traditioneel landingsgestel en kan vrijwel overal landen. De kleine jet, die tot nu toe vier keer heeft gevlogen, heeft een bereik van ongeveer 5000 kilometer en vliegt met ongeveer 70 procent van de geluidssnelheid. Zo nodig kan hij nog sneller. Doordat die zo snel is, zou hij mee kunnen vliegen met andere vliegtuigen, als een soort robot ‘wingman’. De jet, die ook een wapenruimte heeft, is wat de luchtmacht ‘afvallig’ noemt. Oftewel: het ding is goedkoper dan een volwaardige straaljager – het kost zo’n 3 miljoen dollar tegenover een slordige 80 miljoen dollar voor een nieuwe F-35 – waardoor het minder ‘erg’ is als ‘ie verloren gaat.
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 5 |
NIEUWE HARS MAAKT 3D-PRINTEN VAN GROTE OBJECTEN MOGELIJK
Hoewel 3D-printers allerlei objecten kunnen produceren, wordt de omvang ervan beperkt door de grootte van de printer. Wetenschappers hebben nu een manier ontwikkeld om die beperking te omzeilen door een hars te gebruiken die uitzet als hij heet wordt. Het materiaal wordt gebruikt voor een specifiek type 3D-printen dat bekendstaat als stereolithografie. Hierbij worden 3D-objecten laag voor laag opgebouwd met een speciale lichtgevoelige hars, waarna ze worden blootgesteld aan een vooraf ingesteld lichtpatroon. Dit zorgt ervoor dat de lagen uitharden tot ĂŠĂŠn vast object. Wanneer een object dat is gemaakt van het nieuw ontwikkelde materiaal in een oven wordt verwarmd, verandert een van de elementen in de hars in een opborrelend gas dat in een polystyreenachtig schuim transformeert. Het resultaat is een object dat veertig keer groter is dan het origineel, terwijl het toch zijn vorm behoudt.
MEER GEWICHT Tot nu toe is het materiaal gebruikt om objecten te maken, zoals een windturbine die, ooit uitgezet tot schuim, een kleine hoeveelheid elektriciteit kan opwekken en een speelgoedboot. Die laatste kan twintig keer meer gewicht dragen in zijn uitgezette staat, vergeleken met zijn kleinere originele staat. TOEPASSINGEN Het schuim is nog niet zo sterk als polystyreen. Desondanks denken de ontwikkelaars dat het nog steeds kan worden gebruikt voor allerlei toepassingen in bijvoorbeeld de architectuur, de luchtvaart en de biogeneeskunde. Ook het gebruik ervan in dempingsmaterialen en wellicht voor uitbreidbare woonplekken voor astronauten behoort tot de mogelijkheden. Op YouTube vind je een coole video van het hele proces. Check hem hier: https://www.youtube.com/watch?v=Nie1wggq5Rw..
drabbe.nl
Foto: Shutterstock.com
Bediendelen nodig?
| 6 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
EERSTE ELEKTRISCHE MUSTANG COBRA JET 1400 The Fast and the Furious, eat your heart out! Deze auto doet geen pijn aan je oren en heeft geen druppel brandstof nodig, maar is ontworpen om het record op de quarter mile – zo’n 400 meter - te verpletteren met een tijd van rond de 8 seconden en een snelheid van meer dan 275 km/u. Voor het eerst in de geschiedenis introduceert Ford Performance een fabrieksdragracer met volledig elektrische aandrijving: de Mustang Cobra Jet 1400. Het door een accu aangedreven prototype is speciaal ontwikkeld en ontworpen om meer dan 1400 pk aan vermogen en bijna 1500 Nm aan direct
koppel af te geven. De Cobra Jet laat zien wat met een elektrische aandrijving mogelijk is in een van de meest veeleisende raceomgevingen.
EERBETOON De Mustang Cobra Jet 1400 is een eerbetoon aan de originele Cobra Jet die eind jaren 60 van de vorige eeuw voor
het eerst de dragstrip domineerde en nog steeds een belangrijke rol speelt in het Sportsman-dragracen. Ford Performance zal de Cobra Jet 1400 voor zijn werelddebuut later dit jaar testen op dragrace-evenementen waar fans, media en concurrenten kunnen kennismaken met deze eight-second car en kunnen zien waartoe hij op het asfalt van de dragstrip in staat is.
GEBRUIK JE HANDEN IN VR MET OCULUS QUEST Ken jij de Oculus Quest al? Dit is een stand-alone virtual reality-apparaat dat geen kabels nodig heeft, geen high-end gaming-pc’s en geen volgcamera’s aan de muur. De Quest heeft overal camera’s die hij op veel fascinerende manieren gebruikt. Een daarvan is bedoeld om je beweging in een kamer te volgen. Ook kun je naar je eigen handen kijken. Hierdoor kun je de twee controllers van de Quest laten vallen en je eigen handen gebruiken in de virtuele ruimte. De tracking is verrassend goed en voegt een extra dimensie toe aan het gevoel van onderdompeling in VR. Natuurlijk is er een moment dat je wéét dat het niet echt is, als je in VR iets aanraakt en het is er niet. Maar als je vingers visueel stoppen wanneer ze het oppervlak van het object
raken, dan werkt het goed en voelt het goed.
Er is een nieuw menugedeelte voor handbedieningsinstellingen. Je kunt
handvolging gebruiken voor navigatie, gebarenbediening en het instellen van ‘grenzen’ zodat je niet tegen dingen aanloopt. BEPERKTE GRAFISCHE MOGELIJKHEDEN De enige beperking van de Quest is de processor. Doordat de headset licht genoeg moet zijn om urenlang op je hoofd te dragen en hand tracking veel CPU-ruimte inneemt, zijn de grafische mogelijkheden beperkt. Oculus werkt moment aan een nieuwe versie van Quest waarbij de handtracking zó goed werkt, dat je hopelijk - helemaal geen handcontrollers meer nodig hebt.
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 7 |
CREATIEF MET KUNSTMATIGE
INTELLIGENTIE APPS Kunstmatige intelligentie kan behalve heel nuttig ook leuk tijdverdrijf zijn. Er bestaan verschillende apps en software waarmee je hele creatieve dingen kunt maken. Inderdaad: zelfs kunst.
ARTBREEDER Een leuk voorbeeld is Artbreeder. Met behulp van deze software tovert de Nederlandse fotograaf Bas Uterwijk beroemde figuren uit schilderijen om tot realistisch ogende personen, die je zomaar op straat zou kunnen tegenkomen. Denk aan Vincent van Gogh, Rembrandt van Rijn, Napoleon en Jezus, allen afkomstig uit bekende (zelf)portretten. Op zijn Instagram-account en website vind je meer toffe resultaten.
RENAISSANCE-PORTRET Maar andersom kan ook. Met de online tool AI Gahaku bijvoorbeeld, ontwikkeld door de Japanse Sato, kun je een foto van jezelf omtoveren tot een renaissance-portret. Je uploadt een foto, waarna de app jouw gezichtskenmerken met behulp van kunstmatige intelligentie registreert en die gebruikt op een van de te kiezen stijlen. Leuk om een keer uit te proberen.
PHOTOSHOP CAMERA Ook Adobe, dat al jaren succes heeft met Photoshop, heeft een interessante fotofilter-app ontwikkeld. Photoshop Camera maakt met behulp van AI allerlei toffe trucs mogelijk. Speel bijvoorbeeld de hoofdrol in je eigen stripboek of vul de achtergrond van je foto met de maan of een wolkenlucht. Of Adobe voet aan de grond krijgt in een al behoorlijk verzadigde markt van fotofilter-apps is even de vraag, maar Photoshop Camera is gratis, dus waarom zou je hem niet even uitproberen?
DEEPFACEDRAWING Niet per se leuk maar wel interessant is de DeepFaceDrawing-app, ontwikkeld door onderzoekers van de Universiteit van Hong Kong. Met deze app kunnen compositietekeningen worden gemaakt, oftewel schetsen van een verdachte op basis van kenmerken die getuigen omschrijven. Zodra je een schets maakt van een gezicht wordt een stuk software met kunstmatige intelligentie aan het werk gezet, waarna direct een beeld van de verdachte kan worden gemaakt.
Op zoek naar een stageplaats met serieuze doorgroeimogelijkheden? Werken bij ASSA ABLOY Entrance Systems betekent: • vrijheid krijgen en verantwoordelijkheid nemen; • volop mogelijkheden om jezelf te blijven ontwikkelen; • opkomen voor wat goed is en altijd op elkaar kunnen rekenen.
Lees meer over onze stage- en opleidingsplaatsen! assaabloyentrance.nl/stage
Experience a safer and more open world
AB200401 ADVA4 De MAAK #6 264x180mm_DEF.indd 1
07/04/2020 15:55
| 8 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
BLOKKADE IN JE BREIN GAAT
BINGE-DRINKEN TEGEN
RUBBEREN ROBBIE IN HET ECHT ‘Iemand oplappen’ krijgt met dit bericht een heel nieuwe dimensie. Zweedse onderzoekers hebben namelijk een rubberachtig materiaal ontwikkeld dat menselijk weefsel zou kunnen vervangen bij operaties. De vraag naar natuurlijke materialen die compatible zijn met het menselijk lichaam is groot. Het inbrengen van stoffen in het lichaam is namelijk niet zonder risico. Veel stoffen die tegenwoordig worden gebruikt, zoals Botox, zijn erg giftig. Er is dus behoefte aan nieuwe, meer aanpasbare materialen. EXTREEM ELASTISCH In de nieuwe studie ontwikkelden de onderzoekers een materiaal dat bestaat uit bestanddelen waarvan al bekend was dat ze goed werken in het lichaam. De basis van het materiaal is dezelfde als die van plexiglas, een materiaal dat veel voorkomt in medische technologische toepassingen. Door de samenstelling opnieuw te ontwikkelen via een proces dat nanostructuring wordt genoemd, gaven de onderzoekers het nieuwe materiaal een unieke combinatie van eigenschappen mee. Eigenlijk wilden de onderzoekers een hard botachtig materiaal produceren, maar wat ze kregen was juist een heel zacht, flexibel en extreem elastisch materiaal.
Dat binge-drinken behoorlijk destructief is weten we allemaal. Alcoholverslaafden weten dat ook, maar het weerhoudt ze er niet van om toch naar de fles te grijpen. Onderzoekers van de Medical University van South Carolina hebben nu ontdekt dat je drankmisbruik tegen kunt gaan door een bepaald deel in de hersenen te blokkeren. In onze hersenen zitten zogenoemde opioïde receptoren. De onderzoekers wilden weten hoe die het drinkgedrag beïnvloeden. Nog interessanter vonden ze de kappa-opioïde receptoren (KOR’s), die te maken hebben met gevoelens van stress of ontevredenheid. De onderzoekers stellen dat binge-drinken tot zekere hoogte wordt gestimu-
leerd door het vrijkomen van stressgerelateerde peptiden in de hersenen. Door de activiteit van de KOR’s in een bepaald deel van de hersenen te blokkeren, vermindert het drinkgedrag. GEMATIGD DRINKEN Hoewel in sommige gevallen het stimuleren van KOR’s in het lichaam ver-
slavend gedrag juist kan verminderen, leidt het blokkeren van KOR-activiteit bij binge-drinken juist tot minder drinken. Dit kan komen doordat onderliggende angst- en stressgevoelens de drijfveer zijn voor mensen om het op een zuipen te zetten. Als het hersenpad dat deze gevoelens stimuleert wordt geblokkeerd, ga je dus minder drinken. Deze bevinding werpt een nieuw licht op de processen in de hersenen van zware drinkers. De ontdekking baant dan ook de weg vrij om mensen met een ernstig alcoholprobleem te behandelen. Dag comazuipen.
INJECTIE OF 3D Er wordt nu gekeken hoe het materiaal medisch kan worden toegepast. Het nanomateriaal kan worden geïnjecteerd, zodat het zijn eigen elastische structuren in het lichaam vormt. Maar het kan ook 3D-geprint worden in specifieke structuren en via kijkoperaties worden ingebracht. Een ander voordeel van het materiaal is dat het driedimensionale nanoporiën bevat. Dit betekent dat er medicijnen in kunnen worden gestopt, bijvoorbeeld om plaatselijke genezing te bevorderen of een ontsteking te verminderen. Omdat het niet giftig is, werkt het ook goed als vulmiddel. Dat betekent dat het ook bij plastische chirurgie zou kunnen worden gebruikt.
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 9 |
EEN PORSCHE? NEE, EEN ESPRESSOMACHINE Ben jij ook iemand die koffie het liefst via een infuus toegediend krijgt? Voor veel cafeïneverslaafden is koffie letterlijk de brandstof waarmee ze de dag door komen. Waarschijnlijk was dat ook precies wat ze bij Super Veloce, makers van op automotive en luchtvaart geïnspireerde koffiemachines, voor ogen hadden toen ze de Espresso Veloce RS Black Edition ontwikkelden. Een luxe espressomachine, geïnspireerd door de Porsche 993-motor met zes cilinders. De Espresso Veloce RS Black Edition ziet eruit als een zescilinder-replica van de echte 993-motor. In tegenstelling tot zijn voorganger met een metalen afwerking, heeft deze een matzwarte en geanodiseerde satijnen afwerking met diepzwarte accenten ... het is tenslotte de Black Edition. KOOLSTOFVEZEL Het interessante van de Black Edition is dat deze is gemaakt van dezelfde materialen die worden gebruikt in de motor van de Porsche 993: titanium, aluminium en
chirurgisch roestvrij staal. Gitzwart, met de hand ingelegd hogedruk-thermohardend koolstofvezel brengt het totale gewicht van de machine omlaag, net als in een auto om ‘m sneller te maken.
De Espresso Veloce RS Black Edition is trouwens niet de eerste op een motor gebaseerde espressomachine die Super Veloce maakt. Kijk op Superveloce. co voor meer van dit soort pareltjes. Be-
nieuwd of de espressomachines tijdens het koffie maken ook als een motor klinken ….
| 10 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
KNUTSEL JE EIGEN SCOOTER Nog zo’n coole uitvinding die zeker in coronatijd het hart van veel hobbyisten sneller zal doen kloppen. We hebben het over de EV4 Gremlin, een opvouwbare miniscooter die je zelf in elkaar kunt zetten. De scooter is zo ontworpen dat hij in de kofferbak van een auto past. Ingeklapt is hij 120 cm bij 68 cm groot. Het voertuig heeft een kantelsysteem waarmee je als bestuurder door bochten kunt sturen. De scooter heeft een 350 W sterke borstelloze elektrische naafmotor die wordt aangedreven door drie 12 V gel-type batterijen die vaak worden gebruikt in motorfietsen. Je kunt er maar liefst dertig kilometer mee vooruit bij een maximum snelheid van 25 km/u. Wil je iets meer kilometers kunnen maken? Dan kun je er ook een Li-Ion batterij in plaatsen die het bereik oprekt tot veertig kilometer. Met een geltype batterij
weegt de scooter 37 kg, met een Li-Ion batterij 27 kg en zonder batterij 24,5 kg. TWEE VERSIES Het doe-het-zelfpakket is te koop onder de naam (jaja) KIT. Onderdelen die moeilijk te monteren zijn of gelast of gelijmd moeten worden, zijn al voorgemonteerd. Leuk project als je van sleutelen houdt of wilt besparen op de verzending. De batterijen moet je in dit geval wel apart kopen. Heb je geen behoefte aan een nieuwe hobby? Dan is er ook een gemonteerde versie verkrijgbaar. Kijk op www.ev4.pl/en/ev4-gremlin.html voor meer info.
NIEUWE BOTTEN GEWOON EVEN PRINTEN
De Deense start-up Particle3D heeft een methode ontworpen voor het printen van lichtgewicht, op maat gemaakte botimplantaten die op natuurlijke wijze met het lichaam versmelten. Het is een oplossing voor al die slecht passende kunstmatige botimplantaten bij patiënten. Want tot nu toe zijn implantaten een beetje een ‘one size fits all’. Op maat gemaakte implantaten gebruiken over het algemeen niet-afbreekbare materialen zoals polymeer of titanium die zich niet gedragen als organisch materiaal. In hun laboratorium in Odense beschikt Particle3D over een 3D-printer met een speciaal voor de taak vervaardigd mondstuk. Het maakt gebruik van “bio-inkt” gemaakt van tricalciumfosfaat (TCP) - een materiaal dat al 30 jaar wordt gebruikt bij het opnieuw opbouwen van botten en normaal gesproken in blokken zit die chirurgen handmatig in implantaten voor patiënten moeten snijden. De methode van Particle3D is veel nauwkeuriger: chirurgen gebruiken computermodellen om een aangepast implantaat voor een patiënt te maken, dat wordt afgedrukt in het Particle3D-laboratorium. Het eindpro-
duct wordt vervolgens teruggestuurd naar het ziekenhuis, klaar voor gebruik bij een operatie. De combinatie van TCP met 3D-printen betekent dat de implantaten veel minder dicht zijn dan normaal - ze werken dus niet alleen om bot te vervangen, maar smelten een beetje samen.
Foto: Shutterstock.com
JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021 | 11 |
EEN PLAATJE VAN EEN TV
Geef toe, echt heel aantrekkelijk zijn televisies meestal niet. Als de tv niet aanstaat, zit je eigenlijk naar een zwart gat tegen de muur te staren. Elektronicafabrikant Xiaomi heeft daar iets op bedacht: een doorzichtige tv met hele dunne schermranden. Het idee achter de Mi TV LUX OLED Transparent Edition is dat de beelden op de tv lijken te zweven. Staat ‘ie uit, dan ziet de tv eruit als een glasplaat. De kijkbuis heeft een 55-inch display met een
10bit-paneel, een verversingssnelheid van 120 Hz en een responstijd van 1ms, wat hem ook voor filmliefhebbers en gamers aantrekkelijk maakt. Verder is hij voorzien van een MediaTek 9650-soc en heeft hij
volgens Xiaomi twintig algoritmes met optimalisaties voor vijf veelvoorkomende gebruikscenario’s. De glasplaat is 5,7mm dik en staat op een dikke ronde voet, want ja, de hardware moet toch érgens in … MASSAPRODUCTIE Transparante oled-tv’s zijn al jaren te zien op beurzen. Xiaomi zegt de eerste te zijn die een transparante tv in massaproduc-
Colofon
VARKEN MET EEN CHIP Dat varkens slim zijn, wisten we al. Maar is het handig om er chips in te plaatsen? Zakenman Elon Musk denkt van wel. Tijdens een demo op YouTube liet hij Gertrude het varken zien, met een apparaat in haar hersenen dat aan haar snuit is verbonden. Dit zogenoemde Neuralink-hersenimplantaat geeft een seintje aan de hersenen van Gertrude als haar snuit iets aanraakt. Het apparaat is muntvormig en is te vergelijken met een Fitbit in je schedel met kleine draadjes, volgens Musk. Het apparaat kan via Bluetooth Low Energy worden gekoppeld met een smartphone-app. Musk denkt dat het apparaat zou kunnen helpen bij het oplossen van een aantal neurologische problemen, van geheugenverlies tot beroertes tot verslaving, of het controleren van de gezondheid van gebruikers en hen waarschuwen als ze een hartaanval krijgen. Maar het belangrijkste dat het apparaat zou kunnen doen, stelt Musk, is om mensen te laten bereiken wat hij ‘AI-symbiose’ noemt, waardoor het menselijk brein kan samensmelten
met kunstmatige intelligentie. “Zodanig dat de toekomst van de wereld wordt beheerst door de gezamenlijke
Foto: Shutterstock.com
tie neemt. Het toestel, dat met ruim 6.000 euro nogal aan de prijs is, zal waarschijnlijk eerst in China uitkomen en pas later ook in Europa. Zo op het eerste oog is de Xiaomi-tv hartstikke mooi. Alleen, wij zetten wel wat vraagtekens bij het kijkplezier. Dit zal grotendeels afhangen van wat er op de muur achter de tv zit. Een bloemetjesbehang kijkt misschien wat minder prettig …
wil van de mensen op aarde.” Volgens Musk is zijn bedrijf op zoek is naar robotica, elektrotechnici en software-ingenieurs om aan het apparaat te werken en de chirurgische procedure voor de implementatie te verfijnen. Interesse? Volg de QR-code en je kan solliciteren.
De MAAK is een uitgave van Verbinding Uitgeverij. De MAAK komt zes keer per jaar uit en wordt geleverd aan technische opleidingen. Artikelen uit de uitgave mogen worden overgenomen of in een geautomatiseerd gegevensbestand worden opgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever, indien met bronvermelding. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever.
UITGEVER: Henk van Beek HOOFDREDACTIE EN REDACTIE: Lisette Biesenbeek EINDREDACTIE: Bas Roestenberg REDACTIE: Jan van Dijk en Peter van Vliet ADVERTENTIE VERKOOP: Jetvertising 070 399 00 00 VORMGEVING: Wim Rossen M.S.U. B.V. DRUK: Drukkerij Hoekstra Emmeloord REDACTIE-ADRES Ampèrestraat 7 2316 DG Leiden Ben je op zoek naar meer informatie over De MAAK? Neem dan contact op per mail: redactie@maak.nl
| 12 | JAARGANG 2 - EDITIE 1 - 2020 / 2021
BIJ WILA GEVEN WE VORM AAN DE WERELD én aan jouw carrière als Onderhoudsmonteur.
Na 1 jaar een vaste aanstelling! Wil jij als onderhoudsmonteur werken bij één van de mooiste industriële bedrijven in deze regio en al na 1 jaar een vaste aanstelling krijgen? Ga dan naar werkenbijwila.nl voor deze vacature. Ontdek wat jij kunt bereiken bij WILA!
WIL1901210_264x380.indd 2
04-07-19 14:18