Spis treści Wstęp ............................................................................................................................................. 5 Podstawowe reguły gramatyczne ........................................................................................ 6 1
Rozdział 1 Podstawowe zwroty i wyrażenia .................................................................... Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
35 35 38 40
Rozdział 2 Podstawy komunikacji i nawiązywania znajomości ............................... Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
44 44 46 50
Rozdział 3 Liczebniki, dni tygodnia, pory roku i czas .................................................. Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
54 54 59 62
Rozdział 4 Człowiek i rodzina ................................................................................................ Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
66 66 69 72
Powtórka ....................................................................................................................................... 75 Rozdział 5 Części ciała, cechy charakteru, opis osoby ................................................. Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
79 79 83 85
Rozdział 6 Kolory, części garderoby, sklep i zakupy .................................................... Lekcja 1 .......................................................................................................................................... Lekcja 2 .......................................................................................................................................... Lekcja 3 ..........................................................................................................................................
89 89 92 95
Rozdział 7 Żywność, jedzenie, restauracja ....................................................................... 99 Lekcja 1 .......................................................................................................................................... 99 Lekcja 2 ........................................................................................................................................ 103 Lekcja 3 ........................................................................................................................................ 106
3
2
Rozdział 8 Komunikacja i podróżowanie ........................................................................ Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
109 109 114 117
Powtórka ..................................................................................................................................... 121 Rozdział 9 Wakacje, czas wolny i hobby.......................................................................... Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
125 125 129 132
Rozdział 10 W mieście, pytanie o drogę.......................................................................... Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
136 136 139 141
Rozdział 11 Życie codzienne: dom, szkoła, komputer i internet ........................... Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
145 145 149 152
Rozdział 12 Wypadki, nagłe zdarzenia, pomoc............................................................ Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
156 156 160 162
Rozdział 13 Praca i zawody .................................................................................................. Lekcja 1 ........................................................................................................................................ Lekcja 2 ........................................................................................................................................ Lekcja 3 ........................................................................................................................................
165 165 168 171
Powtórka ..................................................................................................................................... 175 Test podsumowujący ............................................................................................................. 180 Klucz do ćwiczeń ...................................................................................................................... 188 Słowniczek niemiecko-polski ............................................................................................. 192
4
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
Podstawowe reguły gramatyczne Wymowa Wymowa niemiecka jest stosunkowo łatwa dla Polaków. Wystarczy, że zapamiętamy kilka podstawowych reguł, a wypowiadane przez nas kwestie będą zrozumiałe dla osób niemieckojęzycznych.
Samogłoski
gr a m a t y k a
W języku niemieckim samogłoski mogą być krótkie lub długie: – (der) Mann [man] (mężczyzna) – (der) Aal [a:l] (węgorz), – zusammen [tsu !"#$% (razem) – (der) Mut [mu:t] (odwaga). W języku niemieckim występuje kilka samogłosek, które nie istnieją w języku polskim. Poniżej przedstawiono jedynie te samogłoski, których wymowa w mniejszym lub większym stopniu różni się od wymowy samogłosek polskich: –
!"# wymawia się podobnie jak polskie y, ale wargi są mniej napięte, a język układamy nieco wyżej względem podniebienia, np. (die) Mitte [m!$%" (środek);
–
&"#''język układamy jak do wymowy samogłoski i, a wargi zaokrąglamy jak przy wymowie samogłoski u, np. (die) Tür [ty#(" (drzwi); samogłoska ta najczęściej jest zapisywana przy użyciu litery ü (u umlaut); w wyrazach rodzimie niemieckich &" jest zazwyczaj długie;
–
)"# język układamy jak do wymowy samogłoski !", ale wargi muszą być bardziej zaokrąglone, np. (das) Glück [gl)*" (szczęście); do zapisu tej samogłoski również służy litera ü;
–
+"# język układamy jak do wymowy e zamkniętego (kąciki ust bardziej oddalone od siebie niż przy wymowie polskiego e), a wargi silnie zaokrąglamy, np. (der) König *+#,-."'(król); samogłoskę tę zapisujemy przy użyciu litery ö (o umlaut);
–
/0"# język układamy jak do wymowy samogłoski e, a wargi zaokrąglamy jak przy wymowie samogłoski o, np. (die) Hölle [hoe1%" (piekło); samogłoska ta również jest zapisywana przy użyciu litery ö.
Oprócz liter ö i ü istnieje w niemieckim także litera ä (a umlaut), np. wählen [væ#1%,"'(wybierać). W wymowie głoska ta przypomina dźwięk pomiędzy a i e. 6
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
Infinitiv
Präsens
Präteritum
Partizip Perfekt
Czasowniki słabe (schwache Verben)
fragen (pytać się)
du fragst
du fragtest
gefragt
Czasowniki mocne (starke Verben)
helfen (pomagać)
du hilfst
du halfst
geholfen
Czasowniki posiłkowe Czasowniki haben (mieć), sein (być) i werden (stawać się), poza użyciami w swoim podstawowym znaczeniu, pełnią także rolę pomocniczą w tworzeniu czasów złożonych. Są to tzw. czasowniki posiłkowe (Hilfsverben). Poniżej podajemy wzór ich odmiany w czasie teraźniejszym:
gr a m a t y k a
Czasowniki posiłkowe Hilfsverben haben (mieć)
sein (być)
werden (stawać się)
ja
ich habe
ich bin
ich werde
ty
du hast
du bist
du wirst
on
er hat
er ist
er wird
ona
sie hat
sie ist
sie wird
ono
es hat
es ist
es wird
my
wir haben
wir sind
wir werden
wy
ihr habt
ihr seid
ihr werdet
oni / one
sie haben
sie sind
sie werden
pan / pani / państwo
Sie haben
Sie sind
Sie werden
Czasowniki modalne Czasowniki modalne (Modalverben) to grupa kilku czasowników o specyficznym znaczeniu i nietypowej odmianie. Poniżej podajemy ich pełną odmianę w czasie teraźniejszym, w którym są najczęściej używane:
10
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
Rozdział 3 Liczebniki, dni tygodnia, pory roku i czas Lekcja 1 7 (19) Wysłuchaj słówek i zwrotów. Powtarzaj za lektorem słówka niemieckie. Liczebniki zero – null
s ł ów k a
jeden – eins dwa – zwei trzy – drei cztery – vier pięć – fünf sześć – sechs siedem – sieben osiem – acht dziewięć – neun dziesięć – zehn jedenaście – elf dwanaście – zwölf trzynaście – dreizehn czternaście – vierzehn piętnaście – fünfzehn szesnaście – sechzehn siedemnaście – siebzehn osiemnaście – achtzehn dziewiętnaście – neunzehn dwadzieścia – zwanzig dwadzieścia jeden – einundzwanzig trzydzieści – dreißig
czterdzieści – vierzig pięćdziesiąt – fünfzig sześćdziesiąt – sechzig siedemdziesiąt – siebzig osiemdziesiąt – achtzig dziewięćdziesiąt – neunzig sto – hundert tysiąc – tausend pierwszy – erste drugi – zweite trzeci – dritte następny – nächste poprzedni – vorig ostatni – letzte
8 (20) Dni tygodnia poniedziałek – der Montag wtorek – der Dienstag środa – der Mittwoch czwartek – der Donnerstag piątek – der Freitag sobota – der Samstag* niedziela – der Sonntag
* także: der Sonnabend
54
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
Podawanie godziny i daty Godzina Pytając się o godzinę, możemy użyć następujących zwrotów: Wie spät ist es? – Która jest godzina? Wie viel Uhr ist es? – Która jest godzina? Wie viel Uhr haben wir? – Którą mamy godzinę? Podając godzinę, używamy formy bezosobowej es ist: Es ist zwei Uhr. – Jest godzina druga. Wpół do… – es ist + halb (połowa) + dana godzina (bez słowa Uhr): Es ist halb fünf. – Jest wpół do piątej.
gr a m a t y k a
Za kwadrans / kwadrans po – es ist + Viertel / eine Viertelstunde (kwadrans) + vor (za) / nach (po) + dana godzina (bez słowa Uhr): Es ist Viertel vor / nach sechs. – Jest za kwadrans szósta / kwadrans po szóstej. Minuty – es ist + liczba minut (Minuten) + vor (za) / nach (po) + dana godzina (bez słowa Uhr): Es ist sieben (Minuten) vor / nach drei. – Jest za siedem (minut) trzecia / siedem (minut) po trzeciej. Określenie godzin z użyciem liczebników większych niż 10 stosuje się w bardziej oficjalnych kontekstach. W takich konstrukcjach trzeba użyć słowa Uhr, a po nim podaje się minuty (jako liczbę, bez słowa Minuten): Die Vorlesung findet um 14.30 Uhr (czytamy: vierzehn Uhr dreißig) statt. – Odczyt odbędzie się o godzinie 14.30. W języku niemieckim słowo Uhr używane jest przy podawaniu konkretnej godziny (bez rodzajnika), zaś słowo die Stunde oznacza 60 minut (przedział czasu).
56
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
9 (21) Wysłuchaj uważnie zdań. Powtarzaj je za lektorem. Która jest godzina? – Wie viel Uhr ist es? Jest piąta. – Es ist fünf Uhr. Jest 18.10. – Es ist zehn nach sechs. Jest 14.30. – Es ist halb drei. Jest 2.45. – Es ist eine Viertelstunde vor drei. O której się widzimy? – Um wie viel Uhr sehen wir uns?
z w ro t y i w y r a że n i a
Czy możemy się spotkać w poniedziałek? – Können wir uns am Montag treffen? Spotkajmy się jutro o 15.20. – Treffen wir uns morgen um zwanzig nach drei. Odpowiada ci ta godzina? – Passt es dir? Do której masz czas? – Bis wie viel Uhr hast du Zeit? Gdzie się spotkamy? – Wo treffen wir uns? Którego dzisiaj mamy? – Den Wievielten haben wir heute? Dzisiaj jest 20 września 2009 roku. – Heute haben wir den 20. (zwanzigsten) September 2009 (zweitausendneun). Jaki dziś dzień tygodnia? – Welchen Tag haben wir heute? Dziś jest niedziela. – Heute ist Sonntag. Czy mógłbyś mi dać swój numer telefonu? – Könntest du mir deine Telefonnummer geben? Jaki jest twój numer telefonu? – Wie ist deine Telefonnummer?
(22)
Przydatne zwroty
Jestem spóźniony. – Ich habe mich verspätet. Bądź na czas! – Sei pünktlich! Postaram się być na czas. – Ich versuche pünktlich zu sein. Spóźnię się. Poczekajcie na mnie. – Ich komme später. Wartet auf mich. Nie spóźnię się! – Ich verspäte mich nicht! Będę wcześniej! – Ich komme früher!
58
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
(24)
Posłuchaj dialogu, najpierw w wersji oryginalnej, później z tłumaczeniem.
komunik acja
– Hey, Dennis! Sag mal, welchen Tag haben wir heute? Hej, Dennis! Powiedz no, jaki mamy dziś dzień tygodnia? – Heute ist Dienstag. Ach ja, wir haben am Freitag ein Klassentreffen. Kommst du? Dziś jest wtorek. Aha, w piatek mamy spotkanie klasowe. Przyjdziesz? – Ja, gerne! Um wieviel Uhr beginnt das Treffen? Tak, chętnie! O której godzinie zaczyna się spotkanie? – Um sieben. O siódmej. – Und wo? A gdzie? – Bei Sandra zu Hause. U Sandry w domu. – Hm, ich habe ein anderes Treffen um halb sechs, aber ich versuche pünktlich zu sein. Hm, mam inne spotkanie o wpół do siódmej, ale postaram się być na czas. – Super! Bis dann! Super! Do zobaczenia!
60
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
(28)
Das OktoberfestÂ
cz ytanie
Das deutsche Oktoberfest ist auf der ganzen Welt bekannt. Es findet in Mßnchen statt BVG EFS ćFSFTJFOXJFTF %JF ćFSFTJFOXJFTF JTU FJOF )FLUBS HSP•F 8JFTF Deshalb IFJ•U EBT‍ ڀ‏0LUPCFSGFTU BVDI vWiesn� in der Umgangssprache. Jedes Jahr kommen ca. sechs Millionen Gäste zum Oktoberfest. Im Jahr 2012 kamen .JMMJPOFO (ÊTUF LBNFO .JMMJPOFO o EBT XBS EFS 3FLPSE %JF (ÊTUF kommen aus ganz Deutschland und aus der ganzen Welt, besonders aus Italien, Amerika, Japan und Australien. Das Oktoberfest hat mehr als 200 Jahre Tradition. Das erste Oktoberfest fand am ‍ڀ‏0LUPCFS TUBUU BCFS TFJU CFHJOOU FT schon im September. Der Anfang ist am Samstag nach dem 15. September, das Ende am ersten Sonntag im Oktober. Eine Spezialität auf dem Oktoberfest ist das Oktoberfestbier – das Märzenbier. Es ist eine bayerische Spezialität, aber auch das „Standartbier� in Österreich. Man feiert das Oktoberfest auch in anderen deutschen Städten und auf der ganzen Welt. Auf dem Oktoberfest in Hannover sind jedes Jahr ca. eine Million Gäste. Ca. drei Millionen kommen zum Oktoberfest in Qingdao in China. Oktoberfeste feiert NBO BVDI JO ,BOBEB #SBTJMJFO "NFSJLB 3VTTMBOE VOE +BQBO (29) auf der ganzen Welt – na całym świecie bekannt – znany fand‌ statt – odbył(a) się deshalb – dlatego die Wiese (-n) – łąka
jedes Jahr – co roku kommen; kamen (zu) – przychodzić, przybywać; przyszli / porzybyli (na) besonders – szczególnie schon – juş feiern – obchodzić, świętować
3.2 !"#$%&' ()*+,$(% -'-.%)/$%/$% '0*/$*11 1. Das Oktoberfest heiĂ&#x;t auch Wiesn / Theresienwiese. 2. 2012 kamen mehr als sechs / sieben Millionen Gäste zum Oktoberfest in MĂźnchen. 3. Im Jahr 1810 / 1872 fand das erste Oktoberfest statt. 4. Das Oktoberfest beginnt im September / Oktober. 5. Man feiert Oktoberfeste nur / nicht nur in Deutschland.
64
www.jezykiobce.pl
NIEMIECKI KURS PODSTAWOWY
12 (33) Wysłuchaj uważnie zdań. Powtarzaj je za lektorem. Ile masz lat? – Wie alt bist du? Mam 20 lat. – Ich bin zwanzig (Jahre alt). Czy masz rodzeństwo? – Hast du Geschwister?
zd a n i a
Tak, mam starszego brata i młodszą siostrę. – Ja, ich habe einen älteren Bruder und eine jüngere Schwester. Ile lat ma twoja siostra? – Wie alt ist deine Schwester? Ona ma 30 lat. – Sie ist dreißig (Jahre alt). Kiedy się urodziłeś? – Wann bist du geboren? Urodziłem się w 1960 roku. – Ich bin 1960 (neunzehnhundertsechzig) geboren. Czy masz dzieci? – Hast du Kinder? Nie, nie mam dzieci. – Nein, ich habe keine Kinder. Jesteś żonaty? / Jesteś mężatką? – Bist du verheiratet? Tak, jestem mężatką. – Ja, ich bin verheiratet. Nie, jestem rozwiedziona. – Nein, ich bin geschieden. Nie, ale mam dziewczynę. – Nein, aber ich habe eine Freundin. To jest mój najlepszy przyjaciel. – Das ist mein bester Freund. To jest moja koleżanka. – Das ist meine Kollegin. Spójniki i – und Mam dwie siostry i jednego brata. – Ich habe zwei Schwestern und einen Bruder.
s ł ów k a
ale – aber Pogoda jest ładna, ale wolę zostać w domu. – Das Wetter ist schön, aber ich bleibe lieber zu Hause. ponieważ – weil Chcę zostać lekarzem, ponieważ lubię pomagać ludziom. – Ich möchte Arzt werden, weil ich gerne Menschen helfe. czy – oder Idziemy do kina czy do teatru? – Gehen wir ins Kino oder ins Theater? jeśli, kiedy – wenn Jeśli chcecie, możecie tu przenocować. – Wenn ihr möchtet, könnt ihr hier übernachten. kiedy, gdy – als Gdy byłam mała, grałam na skrzypcach. – Als ich klein war, spielte ich Geige. 68
www.jezykiobce.pl
ROZDZIAŁ 4
LEKCJA 1
rodzeństwo – die Geschwister (Plural)
szwagierka – die Schwägerin (-nen)
bliźnięta – die Zwillinge (Plural) chłopak (sympatia) – der Freund (-e)
teść – der Schwiegervater (Schwiegerväter)
dziewczyna (sympatia) – die Freundin (-en)
teściowa – die Schwiegermutter (Schwiegermütter)
najlepszy przyjaciel – der beste Freund kolega – der Kollege (-n) lub
zięć – der Schwiegersohn (Schwiegersöhne)
der Freund znajomy – der Bekannte (-n)
synowa – die Schwiegertochter (Schwiegertöchter)
(31)
wdowiec – der Witwer (-) wdowa – die Witwe (-n) ojczym – der Stiefvater (Stiefväter) macocha – die Stiefmutter (Stiefmütter) ojciec chrzestny – der Taufpate (-n) matka chrzestna – die Taufpatin (-nen)
s ł ów k a
Dalsza rodzina siostrzeniec – der Neffe (-n) siostrzenica – die Nichte (-n) kuzyn – der Cousin (-s) kuzynka – die Cousine (-n) szwagier – der Schwager (Schwäger/-)1
(32) Życzenia Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! – Alles Gute zum Geburtstag! Gratulacje! – Gratulation! lub Herzlichen Glückwunsch! Szybkiego powrotu do zdrowia! – Gute Besserung! Wszystkiego najlepszego na nowej drodze życia! – Alles Gute zur Hochzeit! Zdrowia, szczęścia, pomyślności! – Gesundheit, Glück und Wohlergehen!
1
Jeśli słowo ma dwie formy liczby mnogiej, to podano obydwie, oddzielając je ukośnikiem.
67
SPRAWDŹ SIĘ
!"#$%&'!()*#)+,-. 1. kaufen
a) einfarbig
2. teuer
b) die Kreditkarte
3. bunt
c) der Verkäufer
4. schwarz
d) verkaufen
5. das Bargeld
e) weiß
6. der Kunde
f) billig
1.
2.
3.
4.
5.
6.
/!0'123$)+4!2#5'16+7()3!7-8('-. 1. Z. B. S, M, L oder XL: die G _ _ _ _ 2. Das tragen Frauen oft im Sommer: das K _ _ _ _ 3. Das trägt man im Winter auf dem Kopf: die M _ _ _ _ 4. Hier kann man Bücher kaufen: der B _ _ _ _ _ _ _ _ 5. Sommerschuhe: die S _ _ _ _ _ _ _
9!0'123$)+4!':()+(!7-8('(,+!'!8(,6+.!
Nummer, kaufen, kostet, zahlen, anprobieren
1. Ich will diesen Mantel
, aber ich habe zu wenig Geld.
2. Ich möchte diese gestreifte Bluse 3. Haben sie diese Schuhe eine 4. Was
. kleiner?
dieser Anzug?
5. Sie können mit Kreditkarte
98
www.jezykiobce.pl