:67¬3 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
NORWESKI NIE GRYZIE
SPIS TREŒCI
4
Alfabet i wymowa Pierwsze kontakty Liczby i czas Człowiek i rodzina Dom i czynności codzienne Jedzenie Zakupy Szkoła Praca Podróże Sport i czas wolny Przyroda Zdrowie
5 13 23 33 43 53 63 73 83 93 103 113 123
2'32:,('=,
133
6¸2:1,&=(. 125:(6.2 32/6.,
140
www.jezykiobce.pl
3
1
$/)$%(7 I WYMOWA Vårt...
Vårt liv er kun en skygge, gjøgleren geberder seg en times tid på scenen og høres aldri mer.
Jeg lurer på når barnet vårt skal begynne å snakke…
Ciekawe, kiedy nasza pociecha zacznie mówić…
Życie jest cieniem ruchomym, nędznym aktorem, który przez godzinę pyszni się i miota po scenie, aby umilknąć później na zawsze.
W tym rozdziale: – alfabet i wymowa języka norweskiego.
I ALFABET I WYMOWA
=$32=1$- 6, = 12:<0 0$7(5,$¸(0 $ 1$6731,( :<.21$- ¢:,&=(1,$ 1
$OIDEHW MÂ]\ND QRUZHVNLHJR A (a) B (be) C (se) D (de) E (e) F (ef) G (ge) H (ho) I (i) J (je)
K (ko) L (el) M (em) N (en) O (u) P (pe) Q (qĂź) R (ar) S (es) T (te)
U (Ăź) V (ve) W (dobeltve) X (eks) Y (i) Z (set) Ă&#x2020; (ae) Ă&#x2DC; (oe) Ă&#x2026; (o)
=DSDPLÂWDM W jÄ&#x2122;zyku norweskim wyróşnia siÄ&#x2122; dwa akcenty wyrazowe: dynamiczny (nacisk) oraz muzyczny (ton). Dlatego teĹź jÄ&#x2122;zyk norweski uwaĹźa siÄ&#x2122; za wyjÄ&#x2026;tkowo melodyjny.
2
5HJXš\ Z\PRZ\ â&#x20AC;&#x201C; r + s wymawiamy jak sz: PrzykĹ&#x201A;ady: > kurs (kurs), norsk (norweski), torsk (dorsz), verst (najgorszy), ingen ĂĽrsak (nic nie szkodzi) â&#x20AC;&#x201C; s + k + j wymawiamy jak sz: PrzykĹ&#x201A;ady: > skjorte (koszula), skjørt (spĂłdnica), skjønne (rozumieÄ&#x2021;), skje (dziaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;), skjerf (szal) â&#x20AC;&#x201C; s + j wymawiamy jak sz: PrzykĹ&#x201A;ady: > sju (siedem), sjø (morze), sjampo (szampon), sjalu (zazdrosny), sjef (szef) â&#x20AC;&#x201C; s + k (przed i, y, ei) wymawiamy jak sz: PrzykĹ&#x201A;ady: > skinn (skĂłra), ski (narty), skip (statek), skinke (szynka), skikk (zwyczaj) â&#x20AC;&#x201C; r + t wymawiamy jak cz:
NORWESKI nie gryzie!
PrzykĹ&#x201A;ady: > kredittkort (karta kredytowa), svart (czarny), snart (wkrĂłtce), kart (mapa), sjenert (nieĹ&#x203A;miaĹ&#x201A;y) â&#x20AC;&#x201C; k + j wymawiamy jak Ĺ&#x203A;: PrzykĹ&#x201A;ady: > kjole (sukienka), kjøpe (kupowaÄ&#x2021;), kjønn (pĹ&#x201A;eÄ&#x2021;), kjøleskap (lodĂłwka), kjĂŚrlighet (miĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;)
6
Przykłady: > hva (co), hvorfor (dlaczego), hvordan (w jaki sposób), hvem (kto), hvile (odpoczywać) – g przed j jest nieme Przykłady:> gjennom (przez), på gjensyn (do zobaczenia), gjest (gość), gjeld (dług), gjenta (powtórzyć)
3
I ALFABET I WYMOWA
– h przed v jest nieme
Samogłoski W języku norweskim rozróżniamy krótkie i długie samogłoski. Ich poprawna wymowa jest niezwykle istotna, gdyż decyduje o znaczeniu danego słowa. Samogłoski, po których występuje podwójna spółgłoska wymawiane są krótko. Przykłady: > lege (lekarz) – legge (kłaść); leke (bawić się) – lekke (przeciekać); tak (dach) – takk (dziękuję) Poza zwykłymi samogłoskami i spółgłoskami, w alfabecie norweskim występują także samogłoski: å – wymawiane jak polskie o, ø – dźwięk leży między polskimi dźwiękami o i e, wymawiane podobnie jak niemieckie ö oraz æ, którego wymowa leży pomiędzy polskimi dźwiękami a i e.
4 Intonacja zdaniowa W języku norweskim znaczenie wypowiadanego zdania zmienia się w zależności od tego, gdzie pada akcent. Przykłady: > Anne kjøper en bil i Sverige i dag. – Anne kupuje dzisiaj w Szwecji samochód. (nie Mari ani Hanne) Anne kjøper en bil i Sverige i dag. (nie pożycza go) Anne kjøper en bil i Sverige i dag. (nie kupuje roweru) Anne kjøper en bil i Sverige i dag. (nie w Norwegii) Anne kjøper en bil i Sverige i dag. (nie jutro)
=DSDPLWDM Akcent w języku norweskim pada z reguły na pierwszą sylabę np. møte (spotkać), prøve (spróbować), vente (czekać). W wyrazach zapożyczonych akcent pada na różne sylaby, np. restaurant (restauracja), universitet (uniwersytet).
www.jezykiobce.pl
7
NORWESKI nie gryzie!
W języku norweskim występują również tonemy, czyli melodie wyrazowe. Tonemy mają tonację niską lub wysoką na akcentowanej sylabie. Nadają one językowi specyficzną melodyczność.
¢:,&=(1,$ 5 :\V¹XFKDM QDJUD» D QDVWSQLH ] SDU Z\UD] Z Z\ELHU] WHQ NW U\ ]DZLHUD SRGDQ\ RERN GÖZLN 1. SKJORTE – KJOLE 2. SØSTER – SVART 3. KJØPE – SKJØRT 4. SKINN – SALAT 5. KJOLE – NORSK 6. SKJORTE – KREDITTKORT 7. RØD – SVART
[dźwięk SZ] [dźwięk CZ] [dźwięk SZ] [dźwięk SZ] [dźwięk Ś] [dźwięk CZ] [dźwięk pomiędzy polskim a i e]
6
:\V¹XFKDM QDJUD» L GRSDVXM MH GR REUD]N Z -HÇOL QLH ]QDV] QRUZHVNLFK V¹ Z VSUDZGÖ MH Z V¹RZQLF]NX QD NR»FX UR]G]LD¹X en sykk el
en appelsin ei plomme
en bil
en g
affel en sjokolade
1. ...........................
2. ...........................
3. ...........................
4. ...........................
5. ...........................
6. ...........................
8
3RGSLV] F]ÂĂ&#x2021;FL FLDšD ]D]QDF]RQH QD REUD]NX :VWDZ SU]HG U]HF]RZQLNLHP RGSRZLHGQL URG]DMQLN 1
2
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
3
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
5
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
4
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 6
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
7
8
1D SRGVWDZLH GU]HZD JHQHDORJLF]QHJR X]XSHšQLM ]GDQLD
Henriette,
Henrik
Marianne
Tomas
Anne
PrzykĹ&#x201A;ad: > Henrik er Henriettes ektemann. 1. Henriette er Henriks â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś . 2. Anne er Kristians â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś . 3. Henrik er Anne og Kristians â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś . 4. Maria er Annes â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś . 5. Tomas er Mariannes â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś .
www.jezykiobce.pl
37
Maria
Kristian
=$*$'1,(1,( /(.6<.$/1( 3<7$1,$ 3U]HF]\WDM SU]\NšDG\ S\WDÂť Z MÂ]\NX QRUZHVNLP D QDVWÂSQLH XWZÂ&#x201D;U] SRSUDZQH S\WDQLD Jak juĹź wiesz z drugiego rozdziaĹ&#x201A;u, pytania w jÄ&#x2122;zyku norweskim moĹźemy tworzyÄ&#x2021; takĹźe za pomocÄ&#x2026; zaimkĂłw pytajnych.
PLQLVšRZQLF]HN hvem â&#x20AC;&#x201C; kto
PrzykĹ&#x201A;ad: > Hva heter du? (Jak siÄ&#x2122; nazywasz?) Hvor kommer du fra? (SkÄ&#x2026;d jesteĹ&#x203A;?) ZwrĂłÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe czasownik, podobnie jak w zdaniu oznajmujÄ&#x2026;cym, jest na drugim miejscu.
Har
er dere?
Hvordan
gĂĽr det?
er hun fra?
Hvem Hvordan
Hva
er du? du barn?
Hvor mye
er klokka? har du det?
heter han?
er det?
er Anne fra?
Hvor
kommer du fra?
du søsken?
0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? 0 â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ? â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś ?
38
8]XSH¹QLM ]GDQLD U]HF]RZQLNDPL Z IRUPLH RNUHÇORQHM OXE QLHRNUHÇORQHM Przykład: > Jeg har en sønn. Sønnen min heter Erik. (Mam syna. Mój syn ma na imię Erik.) 1. Hun ser ……………… . Mannen er høy. 2. Jeg går på en skole. ……………… er i Oslo. 3. Han har et barn. ……………… heter Ole. 4. De ønsker å kjøpe ……………… . Bordet må være lavt. 5. Vi snakker med ……………… . Jenta har lyst hår. 6. Jeg ser mange mennesker. ……………… er hyggelige. 7. Han har store tenner. ……………… er hvite. 8. Du har ……………… . Broren er sta. 9. Det er et pent hus. ……………… er stort. 10. Hun har ……………… . Venninna heter Marte. 11. Jeg begynner å lese ei bok. ……………… heter „Mitt liv”. 12. Han forteller om ……………… . Filmen er polsk.
3RGDQH U]HF]RZQLNL ]DSLV] Z OLF]ELH PQRJLHM ã IRUPLH QLHRNUHÇORQHM L RNUHÇORQHM Przykład: > en stol / stoler / stolene Forma nieokreślona l. poj. 1.
en skole
2.
et bibliotek
3.
ei kone
4.
en venn
5.
en kvinne
6.
et øye
7.
ei venninne
8.
et øre
9.
en familie
Forma nieokreślona l. mn.
10. ei jente
www.jezykiobce.pl
39
Forma określona l. mn.
PLQLV¹RZQLF]HN må være – musi być mange – dużo hvit / hvite – biały / białe mitt liv – moje życie å se – patrzeć / widzieć å fortelle – opowiadać
3U]HWšXPDF] QD MÂ]\N QRUZHVNL VšRZD L NRQVWUXNFMH SRGDQH Z QDZLDVDFK
PLQLVšRZQLF]HN
Tor (a) â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (jest dyrektorem) i et stort firma. Han er veldig opptatt. Han (b) â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (ma) mange møter hver dag og (c) â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (dostaje) veldig mange e-poster og brev. Han (d) â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (pracuje) nesten ti timer om dagen. Han reiser sjeldent pĂĽ (e) â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
opptatt â&#x20AC;&#x201C; zajÄ&#x2122;ty e-post â&#x20AC;&#x201C; mail nesten â&#x20AC;&#x201C; prawie om dagen â&#x20AC;&#x201C; dziennie lite â&#x20AC;&#x201C; maĹ&#x201A;o sin â&#x20AC;&#x201C; swĂłj / swoja
(urlop) og har lite tid for sin familie.
32
3RVšXFKDM ZLDGRPRĂ&#x2021;FL HĂŁPDLO D QDVWÂSQLH RNUHĂ&#x2021;O F]\ SRGDQH ]GDQLD VÂĄ SUDZG]LZH 3 F]\ IDšV]\ZH )
Hei Henrik, -HJ YLO LNNH OHQJHU MREEH L GHWWH ÂżUPDHW -HJ YLO VL RSS MREEHQ RJ OHWHU HWWHU HQ Q\
PLQLVšRZQLF]HN
DUEHLGVSODVV -HJ OHVHU DQQRQVHU L DYLVHU RJ VHQGHU MREEVÂĄNQDGHU -ÂĄUJHQ NUDQJOHW PHG
ĂĽ krangle â&#x20AC;&#x201C; kĹ&#x201A;ĂłciÄ&#x2021; siÄ&#x2122; ĂĽ bli lei av â&#x20AC;&#x201C; byÄ&#x2021; znudzonym czymĹ&#x203A; bedre enn â&#x20AC;&#x201C; lepszy niĹź sikkert â&#x20AC;&#x201C; z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;
0DUWH L JnU RJ JDY KHQQH DYVNMHG 7RUH HU RJVn OHL DY YnU VMHI +DQ KDU MREEHW KHU L WUH nU RJ KDU DOGUL InWW ÂĄNW OÂĄQQ 2J KYRUGDQ JnU GHW L GLQ Q\H MREE" 'HW HU VLNNHUW EHGUH HQQ KHUÂŤ Hilsen, Anne
1. Jørgen gav Marte avskjed i gür.
P
F
2. Jørgen kranglet med Marte.
P
F
3. Anne vil finne en ny jobb.
P
F
4. Jørgen fikk økt lønn.
P
F
5. Tore liker Jørgen.
P
F
www.jezykiobce.pl
89
PLQLVšRZQLF]HN sĂĽ â&#x20AC;&#x201C; nastÄ&#x2122;pnie / wiÄ&#x2122;c forskjellige â&#x20AC;&#x201C; róşne et forlag â&#x20AC;&#x201C; wydawnictwo fant â&#x20AC;&#x201C; znalazĹ&#x201A; (preteritum) rett etter â&#x20AC;&#x201C; zaraz po en bokhandel â&#x20AC;&#x201C; ksiÄ&#x2122;garnia
PLQLVšRZQLF]HN et ansvar â&#x20AC;&#x201C; odpowiedzialnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; za ĂĽ utføre â&#x20AC;&#x201C; wykonywaÄ&#x2021; en kundeservice â&#x20AC;&#x201C; obsĹ&#x201A;uga klienta et oversettingsbyrĂĽ â&#x20AC;&#x201C; biuro tĹ&#x201A;umaczeĹ&#x201E; et krav â&#x20AC;&#x201C; wymĂłg en salgsbransje â&#x20AC;&#x201C; branĹźa handlowa minst ett ĂĽrs erfaring â&#x20AC;&#x201C; minimum roczne doĹ&#x203A;wiadczenie flytende i engelsk â&#x20AC;&#x201C; biegĹ&#x201A;y w jÄ&#x2122;zyku angielskim flink med datamaskin â&#x20AC;&#x201C; dobra obsĹ&#x201A;uga komputera
8šÂ&#x201D;Ă&#x2DC; ]GDQLD Z RGSRZLHGQLHM NROHMQRĂ&#x2021;FL â&#x20AC;Ś a) Tor har gĂĽtt av med alderspensjon for ett ĂĽr siden. â&#x20AC;Ś b) SĂĽ jobbet han i fire forskjellige forlag til han gikk av med alderspensjon. â&#x20AC;Ś c) Før han gikk av med alderspensjon jobbet han i mange forskjellige firmaer. â&#x20AC;Ś d) Han jobbet i dette forlaget som redaktør i mange ĂĽr. â&#x20AC;Ś e) NĂĽ har han mye tid til ĂĽ reise. â&#x20AC;Ś f) Rett etter studiene fant han jobben i en bokhandel. â&#x20AC;Ś g) Derfor fant han jobben i et forlag. â&#x20AC;Ś h) Han ble lei av ĂĽ selge bøker etter ett ĂĽr.
3U]HF]\WDM RJšRV]HQLH R SUDF D QDVWÂSQLH SRš¥F] MH ] RSLVHP RVRE\ RGSRZLHGQLHM QD WR VWDQRZLVNR
Annonse Vi søker en person som kan utføre kundeservice i oversettingsbyrüet. Ansvar: kontakt med kundene. An Krav: flytende i engelsk, minst ett ürs erfaring i kundeservice, flink med Kr datamaskin. da
a) Jeg leter etter et byrĂĽarbeid, men jeg har ikke noe erfaring. Jeg studerte engelsk pĂĽ universitetet i Oslo. b) Jeg snakker flytende engelsk. Jeg jobbet i call center i England i et halvt ĂĽr. c) Jeg jobbet i en databutikk i ett ĂĽr. Jeg snakker veldig bra engelsk. d) Jeg jobbet i salgsbransjen i ett ĂĽr. Jeg snakker ikke sĂĽ bra engelsk.
90
=$*$'1,(1,( *5$0$7<&=1( &=$62:1,., 1,(5(*8/$51( : MÂ]\NX QRUZHVNLP Z\VWÂSXMH ZLHOH F]DVRZQLNÂ&#x201D;Z QLHUHJXODUQ\FK =DSR]QDM VL ] RGPLDQÂĄ NLONX ] QLFK D QDVWÂSQLH X]XSHšQLM ]GDQLD RGSRZLHGQLÂĄ IRUPÂĄ F]DVRZQLND SRGDQHJR Z QDZLDVLH bezokolicznik
forma presens
ĂĽ bli â&#x20AC;&#x201C; stawaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; / zostaÄ&#x2021; ĂĽ dra â&#x20AC;&#x201C; jechaÄ&#x2021; ĂĽ drikke â&#x20AC;&#x201C; piÄ&#x2021; ĂĽ finne â&#x20AC;&#x201C; znajdowaÄ&#x2021; ĂĽ forstĂĽ â&#x20AC;&#x201C; rozumieÄ&#x2021; ĂĽ se â&#x20AC;&#x201C; patrzeÄ&#x2021; / widzieÄ&#x2021;
forma preteritum
har blitt har dratt har drukket har funnet har forstĂĽtt har sett
ble dro(g)* drakk fant forsto(d)* sĂĽ
blir drar drikker finner forstĂĽr ser
forma perfektum
PLQLVšRZQLF]HN
* obie formy sÄ&#x2026; poprawne
PrzykĹ&#x201A;ad: > Jeg ...fant... (znaleĹşÄ&#x2021;) en god jobb pĂĽ internett. 1. Arne skal â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (zostaÄ&#x2021;) lege nĂĽr han blir stor. 2. Etter at Tor gikk av med alderspensjon â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (pojechaÄ&#x2021;) han pĂĽ lang ferie. 3. Det er forbudt â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (piÄ&#x2021;) alkohol pĂĽ jobb. 4. Jeg â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (znaleĹşÄ&#x2021;) min drømmejobb i 1997. 5. Han â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (widzieÄ&#x2021;) ikke Erik pĂĽ jobb i gĂĽr. 6. Hun â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (rozumieÄ&#x2021;) mer etter kurset i gĂĽr. 7. Jeg kan ikke â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (znaleĹşÄ&#x2021;) en ny jobb. 8. Jeg â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś (rozumieÄ&#x2021;) ikke min sjef.
1DXF] VLÂ QD SDPLÂÂŁ F]DVRZQLNÂ&#x201D;Z ] SRSU]HGQLHJR ÂŁZLF]HQLD L RGPLHÂť MH SRQLĂ&#x2DC;HM forma presens
bezokolicznik
ĂĽ bli â&#x20AC;&#x201C; ĂĽ dra â&#x20AC;&#x201C; ĂĽ drikke â&#x20AC;&#x201C; ĂĽ finne â&#x20AC;&#x201C; ĂĽ forstĂĽ â&#x20AC;&#x201C; ĂĽ se â&#x20AC;&#x201C;
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
www.jezykiobce.pl
forma preteritum
â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C;
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x201C;
91
forma perfektum
har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś har â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
forbudt â&#x20AC;&#x201C; zabronione en drømmejobb â&#x20AC;&#x201C; praca marzeĹ&#x201E; mer â&#x20AC;&#x201C; wiÄ&#x2122;cej
11
SPORT I CZAS WOLNY
– Skyt i målet! – Jeg kunne vise dem hvordan man bør spille.
– Strzel bramkę! – Ja bym im pokazał, jak się gra.
W tym rozdziale: Słownictwo: sporty letnie i zimowe, przedmioty sportowe, hobby i rozrywka; Gramatyka: szyk zdania prostego.
XI SPORT I CZAS WOLNY
=$32=1$- 6,ÂŹ = 12:<0 0$7(5,$¸(0 $ 1$67ÂŹ31,( :<.21$- ¢:,&=(1,$ â&#x20AC;&#x201C; Hei! Hvordan gĂĽr det? (Hej! Jak idzie?) â&#x20AC;&#x201C; Hei Anne! Ikke sĂĽ bra. Jeg er veldig sliten og føler meg i skikkelig dĂĽrlig form. (CzeĹ&#x203A;Ä&#x2021; Anne! Ĺ&#x161;rednio. Jestem bardzo zmÄ&#x2122;czony i jestem w naprawdÄ&#x2122; sĹ&#x201A;abej kondycji.) â&#x20AC;&#x201C; Du mĂĽ trene mer hvis du skal bli med oss pĂĽ ski neste mĂĽned. Du kan trene pĂĽ treningsstudioet, jogge eller svømme. (Musisz Ä&#x2021;wiczyÄ&#x2021;, jeĹ&#x203A;li zamierzasz jechaÄ&#x2021; za miesiÄ&#x2026;c na narty. MoĹźesz Ä&#x2021;wiczyÄ&#x2021; na siĹ&#x201A;owni, biegaÄ&#x2021; lub pĹ&#x201A;ywaÄ&#x2021;.) â&#x20AC;&#x201C; Jeg har dessverre ikke sĂĽ mye fritid. Jeg rekker bare ĂĽ gĂĽ pĂĽ treningsstudioet. (Niestety, nie mam aĹź tyle wolnego czasu. MogÄ&#x2122; chodziÄ&#x2021; tylko na siĹ&#x201A;owniÄ&#x2122;.) â&#x20AC;&#x201C; Som du vil. (Jak chcesz.) reiser r pĂĽ skolens fotballag. De Jon, Erik og Thorleif spille veldig ne tre mĂĽ De r stor suksess. ofte pĂĽ turneringer og ha De a. uk i opp til fire ganger mye for ĂĽ vinne og trener ne fordi de elsker fotball. bruker all sin fritid pĂĽ ĂĽ tre noĹźnej. w szkolnej druĹźynie piĹ&#x201A;ki (Jon, Erik i Thorleif grajÄ&#x2026; szÄ&#x2026; i odnoszÄ&#x2026; duĹźe sukcesy. Mu CzÄ&#x2122;sto jeĹźdĹźÄ&#x2026; na zawody ery czt jÄ&#x2026; nu Tre y wygrywaÄ&#x2021;. bardzo duĹźo trenowaÄ&#x2021;, Ĺźeb caĹ&#x201A;y swĂłj wolny czas na ajÄ&#x2026; razy w tygodniu. PoĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;c chajÄ&#x2026; piĹ&#x201A;kÄ&#x2122; noĹźnÄ&#x2026;). trenowanie, poniewaĹź ko
m
35
m
*5$0$7<.$ : 3,*8¸&( 6]\N ]GDQLD SURVWHJR Zdanie w jÄ&#x2122;zyku norweskim zawiera podmiot, ktĂłry znajduje siÄ&#x2122; na pierwszym lub trzecim miejscu w zdaniu oraz orzeczenie, ktĂłre jest zawsze na miejscu drugim. PrzykĹ&#x201A;ad: > Han reiser i dag. Okoliczniki zdaniowe (np. ikke, aldri, ofte, itp.) umieszczamy zaraz za orzeczeniem. PrzykĹ&#x201A;ad: > Han reiser ikke i dag. JeĹźeli podmiot stoi za orzeczeniem, wĂłwczas okolicznik zdaniowy umieszcza siÄ&#x2122; za podmiotem.
NORWESKI nie gryzie!
PrzykĹ&#x201A;ad: > I dag reiser han ikke. W przypadku orzeczeĹ&#x201E; zĹ&#x201A;oĹźonych (np. w czasie perfektum lub futurum), okolicznik zdaniowy znajduje siÄ&#x2122; za pierwszÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; orzeczenia. PrzykĹ&#x201A;ad: > Han har ikke dratt til Norge. Han skal ikke dra til Norge. DopeĹ&#x201A;nienie oraz okoliczniki miejsca i czasu (w tej kolejnoĹ&#x203A;ci) umieszczamy na koĹ&#x201E;cu zdania. PrzykĹ&#x201A;ad: > Han reiser ikke med Anne til Norge i dag.
104
36
www.jezykiobce.pl
en trener – trener en motstander – przeciwnik en vinner – zwycięzca et mål – bramka, gol et resultat – wynik en tilhenger – kibic å trene / øve – ćwiczyć å hoppe – skakać å være med på en turnering – brać udział w zawodach å heie – kibicować å være i god / dårlig form – być w dobrej / złej formie
$NFHVRULD VSRUWRZH en ball – piłka en sykkel – rower en rekkert / tennisrekkert – rakieta tenisowa et nett – siatka en kjelke – sanki å ake på kjelke – jeździć na sankach skøyter – łyżwy ski – narty +REE\ L UR]U\ZND å lese bøker – czytać książki å spille kort – grać w karty å spille gitar – grać na gitarze å se på TV – oglądać telewizję å slappe av / å hvile – odpoczywać å høre på musikk – słuchać muzyki å spille data – grać na komputerze å treffe venner – spotykać się z przyjaciółmi Hva gjør du i fritiden? – Co robisz w wolnym czasie?
105
NORWESKI nie gryzie!
6SRUW en sport – sport å drive med sport – uprawiać sport favoritt sport – ulubiony sport en fotball – piłka nożna å svømme / en svømming – pływać / pływanie å gå til svømmehallen – iść na basen en basketball – koszykówka en volleyball – siatkówka en tennis – tenis en gymnastikk – gimnastyka å gå på gym / treningsstudio – iść na siłownię en klatring – wspinaczka å sykle – jeździć na rowerze å stå på ski – jeździć na nartach å gå på ski – chodzić na biegówkach å gå på skøyter – jeździć na łyżwach å spasere / gå på tur – spacerować å løpe – biegać å seile – żeglować å ri – jeździć konno en fotballbane – boisko do piłki nożnej en skibakke – stok narciarski et treningsstudio – klub fitness en fotballkamp – mecz piłki nożnej et lag – drużyna å tape – przegrać å vinne – wygrać å overvinne – pokonać uavgjort – zremisować å trene – trenować en spiller – zawodnik en turnering / kamp – konkurs, zawody en sportsutøver – sportowiec en fotballspiller – piłkarz en stadion – stadion
XI SPORT I CZAS WOLNY
6¸ :.$ , .216758.&-(
¢:,&=(1,$ 3RGSLV] NDĂ&#x2DC;GH ]GMÂFLH QD]ZÂĄ SU]HGVWDZLRQHJR QD QLP VSRUWX D QDVWÂSQLH SRš¥F] IRWRJUDILH ] RSLVDPL
1. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
2. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
3. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
4. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
â&#x20AC;Ś a) Jeg elsker ĂĽ svømme. Jeg gĂĽr til svømmehallen to ganger i uka. Jeg gĂĽr dit med min sønn. â&#x20AC;Ś b) Erik er en stor fotballtilhenger. Han spiller fotball selv sĂĽ ofte som han kan. â&#x20AC;Ś c) Anne liker ĂĽ løpe. Hun bor i nĂŚrheten av stranda og løper der minst tre ganger i uka. â&#x20AC;Ś d) Jeg er interessert i ĂĽ spille tennis. Jeg synes det er veldig bra for helsa ĂĽ drive med tennis.
=QDMGĂ&#x2013; Z GLDJUDPLH F]DVRZQLNÂ&#x201D;Z ]ZLÂĄ]DQ\FK ] F]DVHP ZROQ\P D QDVWÂSQLH XWZÂ&#x201D;U] SRSUDZQH ]ZURW\ GRSLVXMÂĄF GR QLFK U]HF]RZQLNL L Z\UDĂ&#x2DC;HQLD ] UDPNL E F F E R T G E
S R R A C Ă&#x2020; U B
L E S E K L T M
A I H N M K R T
Ă&#x2026; S P I L L E D
T E R Ă&#x2DC; H Ă&#x2DC; N E
Z I G T R P E L
W G E L I E S O
ei bok / venner / pĂĽ ferie / tennis / pĂĽ musikk / to ganger i uka / med bĂĽt / pĂĽ stranda
1. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 2. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 3. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 4. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
5. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 6. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 7. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś 8. â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś
106
â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś