Uwagi dla uşytkownika Słownik zawiera ponad 10 tysięcy haseł naleşących do najczęściej uşywanego słownictwa współczesnego języka chińskiego. Hasła zostały uzupełnione o przydatne złoşenia, popularne wyraşenia czteroznakowe oraz przykładowe uşycia wyrazów. Kolejność znaków Pojedyncze znaki chińskie są uszeregowane alfabetycznie według transkrypcji pinyin. Pojedyncze znaki, stanowiące samodzielne hasła, zostały wyróşnione większą czcionką. Pod kaşdym z nich znajdują się hasła wieloznakowe, zaczynające się od wyróşnionego znaku. Hasła te takşe zostały uszeregowane alfabetycznie według transkrypcji pinyin:
䊣
ÇŽi
䊣‍ ׿‏ǎizi
ਏ
Ă i
ਏ䇣ओ à izčbÏng
࣊
Ă i
࣊‍؜‏Һ Ài’ěrlån ࣊‍ ێ‏à idà i ֢࣊ à iguó
Znaki tradycyjne i uproszczone Znaki chińskie podawane są w słowniku przede wszystkim w formie uproszczonej, wprowadzonej w wyniku reformy, którą wdroşono w ChRL w latach 50. XX wieku. W części znaków została wówczas zmniejszona liczba kresek, a wiele z nich całkowicie zmieniło swoją postać. Jednak nie wszędzie, gdzie uşywa się języka chińskiego, reforma ta została przyjęta. Znaki w formie tradycyjnej stosuje się dziś m.in. na Tajwanie, w Singapurze i w Hongkongu. Formę tradycyjną znaków podano w słowniku w nawiasach. Przy hasłach wieloznakowych umieszczona w nawiasach kreseczka oznacza, şe forma tradycyjna danego znaku jest identyczna z formą uproszczoną:
Ô„
ć — bĂ n
Ԅॣ ć — bĂ nfÇŽ ԄҸ‍ Řœâ€Źć — bĂ ngĹ?ngshĂŹ
www.jezykiobce.pl
3
Transkrypcja pinyin Po wyrazach hasĹ‚owych (i ich formie tradycyjnej) podano wymowÄ™ zgodnÄ… z transkrypcjÄ… pinyin. Jest to oďŹ cjalna i powszechnie dziĹ› uĹźywana transkrypcja znakĂłw chiĹ„skich na alfabet Ĺ‚aciĹ„ski. NiektĂłre znaki jÄ™zyka chiĹ„skiego mogÄ… być wymawiane na kilka sposobĂłw. SposĂłb wymowy znaku wpĹ‚ywa na jego znaczenie. Na przykĹ‚ad znak ภposiada dwie wymowy: 1. chĂĄng o znaczeniu ‘dĹ‚ugi’ 2. zhÇŽng o znaczeniu ‘starszy, rosnąć’. W sĹ‚owniku hasĹ‚a uszeregowane sÄ… alfabetycznie wedĹ‚ug wymowy, dlatego znak ภz wymowÄ… chĂĄng znajduje siÄ™ pod literÄ… C, natomiast z wymowÄ… zhÇŽng – pod literÄ… Z. W hasĹ‚ach sĹ‚ownikowych wariant (bÄ…dĹş warianty) wymowy podano w nawiasach:
ŕ¸
ć–´ chĂĄng (zhÇŽng) 1. dĹ‚ugość; dĹ‚ugi 2. zaleta; Ő&#x;ß„Űą
d gè yǒu suǒ ~ kaşdy ma jakieś zalety
ภnajstarszy 2. rosnąć, rozwijać 斴 zhǎng (chång) 1. starszy,
się; d � ~ yå ząbkować 3. kierownik, przewodniczący, głowa; ߝ d xià o ~ dyrektor szkoły
Zasady wymowy Sylaba chiĹ„ska zbudowana jest z nagĹ‚osu (poczÄ…tkowej, nieobowiÄ…zkowej części, w ktĂłrej wystÄ™pujÄ… spółgĹ‚oski) oraz wygĹ‚osu (koĹ„cowej, obowiÄ…zkowej części sylaby, w ktĂłrej wystÄ™pujÄ… samogĹ‚oski oraz mogÄ… wystÄ…pić dwie spółgĹ‚oski: ‘n’ i ‘g’). NagĹ‚osy
4
Zapis
PrzybliĹźona wymowa
b
miÄ™dzy ‘b’ a ‘p’, np. ҡ bÄ (osiem)
p
p z przydechem – pch (jak w wyrazie ‘pchać’), np. ૤ pÇŽo (biegać)
m
jak w jÄ™zyku polskim, np. ⽊⽊ mÄ ma (mama)
f
jak w języku polskim, np. � fēi (latać)
d
miÄ™dzy ‘d’ a ‘t’, np. ‍ ×?‏dĂ (duĹźy)
t
t z przydechem – tch (jak w wyrazie ‘tchawica’), np. Ń• tÄ (on)
n
jak w jÄ™zyku polskim, np. Ň‚ nÇ? (ty)
l
jak w jÄ™zyku polskim, np. ম lèi (zmÄ™czony)
g
między ‘g’ a ‘k’, np. ււ gēge (starszy brat)
k
k z przydechem – kch, np. օ kū (płakać)
h
jak w języku polskim, np. ⮽ hē (pić)
j
dź, np. ⾍⾍ jiějie (starsza siostra)
q
ć, np. Ծ qù (iść, jechać)
x
ś, np. شxiǎo (mały)
zh
dż, np. И zhōng (środek)
ch
cz z przydechem – czch, np. ՞ chī (jeść)
sh
sz, np. ۴ shǒu (ręka)
r
ż lub jak angielskie r, np. ࢽ rè (gorący)
z
dz, np. zì (znak)
c
c z przydechem – cch, np. ટ cí (wyraz)
s
jak w języku polskim, np. І sān (trzy)
w
ł, np. ۩ wǒ (ja)
y
j, np. ▲ yī (jeden)
Wygłosy Zapis
Przybliżona wymowa
a
jak w języku polskim, np. 䔡䔡 bàba (tata)
o
jak w języku polskim, np. ࡦ bō (fala)
e
jak w języku polskim, np. ર kè (lekcja)
ai
aj, np. ग bái (biały)
ei
ej, np. ো gěi (dawać, dla)
ao
jak w języku polskim, np. ৯ lǎo (stary)
ou
oł, np. ףtóu (głowa)
an
jak w języku polskim, np. lán (niebieski)
en
jak w języku polskim, np. mén (drzwi)
ang
aŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. ڼmáng (zajęty)
eng
eŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. fēng (wiatr)
i
w połączeniu z nagłosami zh, ch, sh, r, z, c, s jak ‘y’, np. ֚ sì (cztery) w połączeniu z pozostałymi nagłosami – jak w języku polskim, np. ژژdìdi (młodszy brat)
ia
ja, np. ؟jiā (dom, rodzina)
www.jezykiobce.pl
5
ie
je, np. ⾍⾍ jiějie (starsza siostra)
iao
jao, np. ૩ tiào (skakać)
iu
joł, np. ҹ liù (sześć)
ian
jen, np. qián (pieniądze)
in
jak w języku polskim, np. ޏxīn (nowy)
iang
jaŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. ڠqiáng (silny)
ing
iŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. ծ tīng (słuchać)
u
jak w polskim, np. а shū (książka)
ua
ła, np. ਰ huā (kwiat)
uo
ło, np. ךduō (dużo)
uai
łaj, np. ڽkuài (szybki)
ui
łej, np. ࡊ shuǐ (woda)
uan
łan, np. ि duǎn (krótki)
un
jak w języku polskim, np. ަ chūn (wiosna)
uang
łaŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. ௰ huáng (żółty)
ong
uŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’) , np. hóng (czerwony)
ü
między ‘u’ a ‘i’ (jak niemieckie ‘ü’ lub francuskie ‘u’), np. lǜ (zielony)
iong
juŋ (‘n’ tylnojęzykowe, nie wymawia się ‘g’), np. 䑼 xióng (niedźwiedź)
System tonalny Język chiński jest językiem tonalnym. Oznacza to, że każda sylaba musi być wypowiedziana w odpowiednim tonie, gdyż inaczej nie posiada ona znaczenia. W języku chińskim występują cztery tony: równy, wznoszący, opadająco-wznoszący (falujący) i opadający. Tony różnią się między sobą liczbą stopni przebytych w skali numerycznej: 1. Ton pierwszy (równy) 2. Ton drugi (wznoszący) 3. Ton trzeci (opadająco-wznoszący) 4. Ton czwarty (opadający)
6
Ton pierwszy jest najwyĹźszy, a w trakcie jego wypowiadania gĹ‚os pozostaje na tej samej wysokoĹ›ci. Podczas wypowiadania tonu drugiego gĹ‚os siÄ™ wznosi, a jego wymowÄ™ moĹźna porĂłwnać do intonacji pytajÄ…cej w jÄ™zyku polskim. Wymowa tonu trzeciego wydaje siÄ™ najtrudniejsza, poniewaĹź gĹ‚os musi najpierw nisko opaść, a nastÄ™pnie wznieść siÄ™. W trakcie wypowiadania tonu czwartego gĹ‚os opada, a jego wymowa jest zbliĹźona do intonacji wykrzyknikowej w jÄ™zyku polskim. W transkrypcji pinyin tony sÄ… zaznaczane czterema znakami diakrytycznymi, ktĂłre znajdujÄ… siÄ™ nad samogĹ‚oskami. Ton pierwszy (rĂłwny) zaznaczany jest znakiem: ˉ , ton drugi (wznoszÄ…cy): Ě , ton trzeci (opadajÄ…co-wznoszÄ…cy): ˆ , ton czwarty (opadajÄ…cy): Ě€ . Jak wspomniano, w jÄ™zyku chiĹ„skim ton decyduje o znaczeniu wyrazu. Sylaba bez tonu nie ma znaczenia. Oto przykĹ‚ady tej samej sylaby w czterech tonach:
⽊ mÄ mama 2. ton drugi (wznoszÄ…cy) ௯ mĂĄ konopie 3. ton trzeci (opadajÄ…co- ௛ mÇŽ koĹ„ 1. ton pierwszy (rĂłwny)
Ô• bÄ o torba ŕŠ– bĂĄo cienki ‍ ؗ‏bÇŽo skarb
-wznoszący) 4. ton czwarty (opadający) 抗 mà przeklinać (kogoś) ࣇ bà o wybuchać
Znaki i wyrazy Język chiński jest językiem monosylabicznym i zasadniczo kaşdy znak posiada znaczenie. Jednak współcześnie występuje tendencja do tworzenia wyrazów dwusylabowych (dwuznakowych). W efekcie występuje wiele przykładów pojedynczych znaków i odpowiadających im wyrazów dwuznakowych o tym samym znaczeniu:
࣋
fĂš ojciec
࣋ъ ĺŤ fĂšqÄŤn ojciec 朥 Ĺ?u mewa; ࢠd hÇŽi ~ mewa
௏
Naleşy pamiętać, şe w większości tego typu przypadków na co dzień uşywa się formy dwusylabowej. Część znaków nie jest juş uşywana samodzielnie i utraciła swoje znaczenie. Znaki te występują tylko w wyrazach i złoşeniach wieloznakowych. W słowniku znaki te nie są tłumaczone, lecz odsyłane do odpowiednich wyrazów hasłowych:
㡒
gǎn patrz: 㡒㴖 gǎnlǎn
㡒㴖 㺢 gǎnlǎn oliwka
www.jezykiobce.pl
7
Indeks kluczy 1 kreska тЧП тЦ▓ тЧЖ тЧУ тЧв тЧд тЧг 2 kreski тШХ твТ твВ х│К ╨╕ ╘Э ╘┤ тж╢ тзи тгФ тб│ ╥╖ тЧР ╤Л ╥╡ тШд тжЭ ╥й ╙Щ тин ╒Б уРЬ тз▓ р┤║ цЩО (po lewej stronie) цЩО (po prawej stronie) тгН ╙в ц╜б ╘Г
www.jezykiobce.pl
3 kreski у╛Я уУВ ц╜е уДн тЧЙ тАл┘║тАм рн╣ цБе ┘Ч ╓ж тАл╫СтАм хРГ тАл╫ЭтАм уРг уЖЬ тАл╪ктАм уРм уЬМ тАл╪┤тАм ц╜д ╒Н т│▓ ┘Я ┘М уТА уС▒ тАл╫ШтАм т╗г фЦК цеЖ уСд тАл╪╜тАм ┘Ь ┘Э уНК тАл┌ХтАм тАл╫отАм уО╢ тАл╫┐тАм уДЖ
хВд рпЫ уМ╗ 4 kreski фН▓ тАл▐ИтАм тАл▐ЖтАм тАл▐РтАм рво тАл┌╢тАм тАл█птАм фоЯ ргж ▀Л ргЧ у╗╢ рл▒ тАл█жтАм рбБ рг╗ ра▓ уе│ тАл▐ЩтАм улй рк╛ рй┐ ргЛ ргР фХА ц╜й █┤ рбГ рбИ уе┤ ргМ узО ргИ фФЧ
▀Г у║м рпО у╝м хИ╖ хИ╢ у╜В ра╛ рбК у╛г хЗЗ 5 kresek рео ре╣ фа╖ хжм реР реА рп║ ╨П рдй рдБ хДж рдЭ цУз рд╝ реЪ рдЧ рг╣ рпл рдА рд╗ фа▓ рдЬ 6 kresek рйм рзз ц╜о
11
/TJKQY QR[I`_ ржЬ хЗУ рз╢ риЧ рй╝ хк╕ ро╝ хЮк рйЫ хДН риЬ ржБ ц╜м риЫ риШ рйж риа
12
рзк хП╝ ф╝Д 7 kresek рмВ ркИ рпо рлЪ рлШ рк║ рнД цБЯ х╡П рнМ
рлб х╡п рк╣ цИ▒ рлп ркЕ
9 kresek ро║ ро╢ рпг рпР рпж
8 kresek ро▒ ╥┐ роз рнР цЫН рпи
10тАУ14 kresek цкп рпп рпн рп▓ рп╡ рп╢
Indeks znakĂłw 1. â—?
Đœ wĂĄn ĐŁ yĂŹ Ф zhÄŤ ČŒ
Ňš liĂš Đž wĂŠi, wèi Ń™ yÇ? Đ&#x; zhÇ” Ů– zhĹ?u ਧ liĂĄng Đ jÇ”
2. â–˛
â–˛ yÄŤ
Đƒ dÄŤng Đ„ qÄŤ
Űľ cĂĄi І sÄ n Ї shĂ ng Đ… wĂ n Đˆ xiĂ ĐŠ yÇ”, yĂš â–ˇ zhĂ ng
Љ bĂš â–ť chÇ’u Đ˝ jÇ?ng ă‡˜ tĂşn ĐĽ wĹŤ ŕŁ? yĂĄ Đ‹ zhuÄ n
www.jezykiobce.pl
â–ż bÇ?ng Ó† cè Đ? cĂłng Đ‘ dĹ?ng ࣽ gÄ n ß? mò ĐŽ qiĹŤ Đ? shĂŹ Đ’ sÄŤ ČŒ
ŕ¤˜ bÇŽi ৲ ĂŠr Ó‡ zĂ i Ţž gÄ“ng, gèng â—’ lĂŹ Đ” liÇŽng Đ• yĂĄn ČŒ
Đ– sÄ ng, sĂ ng С shĂŹ வ miĂ n 3. â—† ČŒ
â—ˆ yÄ Đ™ fÄ“ng ÔŞ kÇŽ ‍ ږ‏yÇ?n Đ˜ zhĹ?ng, zhòng ČŒ
Ô˜ bÄ›i ࣿ shÄ“ng ‍ ٜ‏niĂĄn Đš chuĂ n ள fÄ“i
Đ› lĂn
Đ yÄ› Đ° shĹŤ Đľ yÇ”
4. â—“ ČŒ
ČŒ
ČŒ
6. ☕ ČŒ
⌳ bÇ? ĐŹ jiÇ” Ů• chuÄ n Őƒ jĂ ĐĄ jiÇ” Т me ภchĂĄng, zhÇŽng Đ? dÄ n ॆ shĂŹ ĐĽ wĹŤ Ó† cè Ч hĹŤ ĐŠ lè, yuè ࣿ shÄ“ng
ČŒ
Đ“ diĹŤ ‍ ٜ‏niĂĄn â—? pÄŤng Ö¸ chuĂ â— guÄ i ŕ? chĂłng, zhòng ĐŤ chĂŠng
5. â—˘ â—¤ â—Ł
â—˘ yÇ?
ČŒ
Đ´ le, liÇŽo ŕŻ? fÄ“i â—Ś qÇ? ĐŽ xĂ ĐŻ xiÄ ng
े mĂn Đą mÇŽi в luĂ n Đł rÇ”
Ń€ wĂĄng ŮĄ shĂŹ Ń„ chÇŽn Ň chĹ?ng Ń jiÄ o Ńƒ yĂŹ ☘ mÇ” ČŒ
ч jÄŤng ц xiÇŽng ‍ כ‏yè щ liĂ ng ŃŠ qÄŤn Ńˆ tĂng ௤ gÄ o ༙ là ੰ shuÄ i ࣤ lÇœ ÖŒ shÄ ng ć›› yĹ?ng
7. ⢒ ČŒ
ÓŽ bÄŤng ŕ Š cĂŹ 13
/TJKQY `TGQ┬┤]
╙П ch┼Нng ╙Р ju├й ╙У d├▓ng ╙С ku├аng ╙Т l─Ыng твЩ y─Ы ╙Ф j├мng
╙Ц l├нng тви li├бng твд q─л ╙Х zh╟Фn ╙Ш c├▓u ╙Ч ji╟Оn тв╣ n├нng
ркЯ c├н ркЫ p├нng ркЬ sh├н ркЭ s├╣ рка y├м х│а zh├а ркЮ zh─Ыn ркЪ zh├иng х│Ю z╟Ф
8. твВ
╚М
╙К xi─Ы ╙Л j┼лn ╙М n├│ng рзб h╟Оn ╙Н gu─Бn, gu├аn твЛ yu─Бn 9. х│К
ркМ d├мng х│М j─л ркЛ j├м ркН r├иn
ркУ j├м ркП r├аng ркО t╟Оo ркР x├╣n ркС y├м
х│Ш ├й ркШ f╟Оng х│Ы f─Ыng 14
х│У hu├м ркФ ji╟Оng ркЦ l├╣n х│Ф ┼Нu ркЧ sh├и ркХ x╟Ф
х│н ch├йng рке g─Бi ркв hu├а х│к sh─л ркб sh├м ркж xi├бng ркд x├║n
ркг d├аn ркк shu┼Н ркл s├▓ng х│║ w┼л рки w├╣ ркй y├▓u ркз y╟Ф
рк▓ di├аo, ti├бo ркп d├║ х┤В f─Ыi рк░ k├и х┤З li├аng рко nu├▓ ркм q╟Рng
рк▒ sh├йi рк│ t├бn х┤Л y├м ркн zh┼л
х┤Ы m├н х┤М m├│u рк╡ w├иi рк┤ xi├й
╚М
х┤в qi─Бn рк╢ xi├и рк╖ y├бo х┤д j╟Рn х┤и mi├╣ х┤н p╟Ф х┤░ qi╟Оn
╘а w╟Ф тАл ▌╡тАмzh─л ╚М
╘б b├аn ╘╛ q├╣ ╘в hu├б ╘г xi├й
тзв b─Уi ╘е d─Бn ╘ж m├аi ╨Ц s─Бng, s├аng рдл zh├н ╘д zhu┼Н ╚М
╘з n├бn рд▒ zh─Уn ╘и b├│
10. ╨╕
╨╕ ├иr
╚М
тАл ┘┤тАмg─Бn, g├аn тШК ku─л ╨╣ y├║ ╨╗ h├╣ тАл ╫ЮтАмti─Бn тАл ▐ЧтАмw├║ ╨╝ w╟Ф ╥л yu├бn ╨║ y├║n
12. ╘┤
╘┤ ch╟Оng ╚М
╘╖ l├м ╘╢ t─лng ╘╕ l├м ╘╣ y─Б ╘║ y├аn ╚М
тАл ┘╡тАмp├нng ╨╛ y├а ╨┐ xi─У
тиП c├и ╘╝ h├▓u ╘╗ l├н ╘╜ yu├бn тиЩ xi─Бng тиЯ ch├║
11. ╘Э
13. тж╢
╚М
╘Э sh├н
╚М
╘Ю qi─Бn ╘Я sh─Уng
┘Ъ j├╣ ╘Щ p╟Р ╘Ъ q┼л ╘Ы y─л
/TJKQY `TGQ´]
⧆ fÄ›i Ôœ nĂŹ 14. ⧨
⧨ bÇ” ÔŤ lĂş ‍ י‏wĂ i ÔŠ zhÄ n, zhĂ n ⧰ wò 15. ⣔ ČŒ
⣚ kÄ n ÓŤ chuÄ ng, chuĂ ng ÓŞ gÄ ng ÓŚ huĂĄ, huĂ Ó§ liè ÓĽ xĂng ÓŠ zĂŠ
Ó° biĂŠ, biè ÓŻ lĂŹ ÓŽ pĂ n Ó shÄ n
Óľ cĂŹ Óą dĂ o ⣲ guÄ Óˇ jĂŹ Óś kè ⣚ chĂ , shÄ Ół shuÄ Ó˛ zhĂŹ
Óş jiĂ n Óš qiĂĄn ⤀ tĂŹ Ó¸ xiÄ o, xuÄ“
www.jezykiobce.pl
ČŒ
ČŒ
16. ⥳
ČŒ
Óź bÄ o, bĹ? Ó˝ jĂš Ô€ fĂš Ô gÄ“ Óž shèng Ó„ nèi ৞ ròu ŐŁ tĂłng ৠwÇŽng Ó‡ zĂ i Őľ zhĹ?u
Đ— gè Ń“ cÄ ng Ń’ cĂłng Ń? jiè Ń? jÄŤn Ń™ yÇ? Ń˜ lĂŹng ŃŤ huĂŹ, kuĂ i ŃŁ qÇ? Ňś quĂĄn ŃŹ sÇŽn Ѩ zhòng
ČŒ 17. ҡ â—?
ҡ bÄ ČŒ
Ҹ gĹ?ng Ňş lĂĄn ‍ ١‏bĂŹng Ňť gòng Ňź guÄ n Ň˝ xÄŤng, xĂŹng Ňł duĂŹ Ňž bÄŤng ČŒ
Ó diÇŽn Ó€ jĂš ২ mÄ›i ௙ shÇ’u ⥠yÇŽng Óƒ jiÄ n ௰ huĂĄng ߀ cĂŠng, zÄ“ng 18. Ń‹ Ňľ
Ń‹ rĂŠn Ňľ rĂš
Ńż yĂş Ő¸ mĂŹng ŕ¨? shÄ› ä°˜ qĂn
19. ☤ ČŒ
ŃŒ yĂŹ ☠chĂłu Ô— huĂ ŃŽ jÇ?n â˜Ź pĂş ☨ rĂŠn Ń‘ rĂŠng Ń? shĂŠn
Ń— dĂ i Ń– fĂš Ń› men â˜˝ qiÄ n Ń• tÄ â˜ˇ xiÄ n Ńš yĂ â˜ś zhĂ ng Ń” zÇ?
ŃŽ chuĂĄn, zhuĂ n ŃŚ fĂĄ Ѣ fÇŽng ŃĄ fèn ŃĽ fĂş ŃŞ huÇ’ Ń&#x; jiĂ Ńž jiĂ n Ń° lĂşn Ń rèn ŃŻ shÄ ng ѡ shĂŹ, sĂŹ Ń wÄ›i Ńą wÄ›i â™? wÇ” ѧ xiĹŤ Ńœ yÇŽng Ѥ yÄŤ ŃŠ yĹ?u
Ń´ bĂ n Ńś cĂŹ Ѹ dĂ n Ńş dÄŤ Ň€ fĂł Ńł gĹŤ Ńž hĂŠ ♜ lĂng Ň‚ nÇ? Ńľ shÄ“n Ń˝ tÇ? Ńš wèi âš• yĹ?ng, yòng Ńť zhĂš Ň zuĹ?, zuò
Ň‹ cè Ňˆ gĹ?ng Ň„ jiÄ 15
B ă&#x;€ uĹźywana w sytuacjach oďŹ cjal-
bÄ forma znaku ҡ bÄ (osiem)
nych, np. na czekach bÄ osiem
ҡ
ҡۨ bÄ chĂŠng 1. osiemdziesiÄ…t pro-
cent 2. najprawdopodobniej Ňˇßƒ bÄ yuè sierpieĹ„ bÄ (pĂĄ) 1. trzymać siÄ™ czegoĹ› 2. burzyć; d ۰‍ ~ ׿‏fĂĄngzi burzyć dom 3. obierać, zdejmować; d ŕ¤œ ~ pĂ obierać skĂłrÄ™ z owocu, zdejmować skĂłrÄ™ 4. wykopywać bÄ 1. przyklejać siÄ™, przylepiać 2. przylegać 3. tÄ™sknić (za czymĹ›), mieć nadziejÄ™ (na coĹ›), wyczekiwać (czegoĹ›) 4. otwierać; d ा ऴ䧚 ~ zhe yÇŽnjing otwierać oczy ٞ‍ ٴ؜‏䔧㎾ BÄ 'Ä›rgĂ n BaĹ‚kany Ůžŕ§ˆ ä˝– bÄ jie przypochlebiać siÄ™ (komuĹ›) ٞ‍ ב‏bÄ shĂŹ autobus پ੼ BÄ xÄŤ Brazylia; d Ń‹ ~ rĂŠn Brazylijczyk, Brazylijka bÄ blizna; ŃŻ d shÄ ng ~ blizna bÄ bananowiec
ăœ?
Ůž
äĄˆ ĺ?ł
ĺ?łĺš¨ bÄ jiÄ o banan ĺ?łĺ›?ŕ¨&#x; bÄ lÄ›iwÇ” balet
38
‍ ܣ‏wyrywać
bå 1. wyrywać; d � ~ yå
zÄ…b
2. wydychać 3. wybierać; ଣ d xuÇŽn ~ wybierać najlepszÄ… osobÄ™ 4. przewyĹźszać, przekraczać; ࢠd hÇŽi ~ nad poziomem morza 5. zdobyć, przejąć wĹ‚adzÄ™ (nad czymĹ›); d Ö˝ ~ chĂŠng zdobyć miasto bĂĄ 1. podróşować 2. posĹ‚owie (np. ksiÄ…Ĺźki) bÇŽ cel; ۸ d dÇŽ ~ strzelać do celu, ćwiczyć strzelanie bÇŽ (bĂ ) 1. trzymać, chwytać 2. kontrolować 3. pilnować 4. rÄ…czka, uchwyt 5. wiÄ…zka 6. przyimek stosowany w zdaniach, w ktĂłrych dopeĹ‚nienie bliĹźsze jest wysuniÄ™te przed orzeczenie; ŰŠ d ĺ‘?墚
ĺşœ ć?´ ‍ ܋‏
Ű¸ŕ ¸Đ´ćžž WÇ’ ~ cÄ ngying dÇŽsÇ? le.
ZabiĹ‚am muchÄ™. 7. klasyďŹ kator stosowany w odniesieniu do przedmiotĂłw z rÄ…czkÄ…, uchwytem; ŕŹ‘ d ÓżÓ˘ zhè ~ jiÇŽndÄ o te noĹźyczki ‍ ߏ܋‏bÇŽbÇ?ng rÄ…czka; Ó˘ d dÄ o ~ rÄ…czka noĹźa â€ŤÜ‹â€Źŕ‡ bÇŽjiÇ” wznosić toast â€ŤÜ‹â€ŹŘŒ bÇŽshÇ’u pilnować, strzec; d ֽ๠~ chĂŠng mĂŠn strzec bram miasta ‍ ݗ܋‏bÇŽwò chwytać, Ĺ‚apać; d ß‘ŃŤ ~ jÄŤhuĂŹ Ĺ‚apać, wykorzystywać okazjÄ™ ‍ ۧ܋‏㛺 bÇŽxĂŹ 1. kuglarstwo, akrobatyka 2. tania sztuczka 㺧 bĂ (bÇŽ) rÄ…czka, uchwyt; ŕ¨˜ŕŠ§ŕŤą d zĂŹxĂngchÄ“ ~ kierownica roweru bĂ 1. tyran, despota; ‍ Ű?‏d è ~ lokalny tyran 2. tyranizować, dominować 3. (w systemie feudalnym) suzeren (najwyĹźszy senior)
‍ ܋‏ ćœź
HĎŤON[Âł
ćœźŕŹł bĂ dao 1. apodyktyczny, despotyczny 2. (o alkoholu) mocny ćœźß“ ăş– bĂ quĂĄn hegemonia, caĹ‚kowita kontrola (nad czymĹ›) ćœźÔŠ âš‹ bĂ zhĂ n zająć siĹ‚Ä…; d Ó° ֢௅֌ ~ biĂŠ guĂł lÇ?ngtÇ” siĹ‚Ä… zająć terytorium innego paĹ„stwa âť? bĂ 1. tama 2. grobla, zapora, waĹ‚ ochrony; ⸓ d dÄŤ ~ tama, zapora 3. rĂłwnina (uĹźywane gĹ‚Ăłwnie w nazwach geograďŹ cznych) ĺ…… bĂ 1. zatrzymywać, przestawać; d ŕŚƒ ~ bÇ? przestać pisać 2. odrzucać, zwalniać; d ৺ ~ zhĂ zwalniać ze stanowiska 3. koĹ„czyć; Őž d ௒ chÄŤ ~ fĂ n skoĹ„czyć jeść posiĹ‚ek 儳ٗ ĺ…… bĂ gĹ?ng strajk, protest; strajkować 儳д ĺ…… bĂ le i tyle, i nic ponadto (partykuĹ‚a modalna umieszczana na koĹ„cu zdania) bĂ (pĂĄ) brona; bronować
âľ?
ĺ„ł
৾ 䔥
bĂ tata, ojciec
䔥䔥 bà ba tata 充 儳 ba 1. partykuła modal-
Տ na wyraşająca rozkaz, prośbę
lub sugestiÄ™; ‍ ڜݚ‏dÍ FĂ ngxÄŤn ~! UspokĂłj siÄ™! 2. partykuĹ‚a modalna wyraĹźajÄ…ca zgodÄ™; ‍ ׹‏dÍ HÇŽo ~! Dobrze! 3. partykuĹ‚a modalna wyraĹźajÄ…ca powÄ…tpiewanie lub przypuszczenie 4. partykuĹ‚a modalna wyraĹźajÄ…ca wahanie bÄ i Ĺ‚amać coĹ› rÄ™kami; â–˛Ö˛
ă ’ ßƒŕŻ–
d ۨДԥ yč kuà i
yuèbÇ?ng ~ chĂŠng liÇŽng bĂ n zĹ‚a-
mać ciastko księşycowe na pół www.jezykiobce.pl
ग
båi 1. biały; d ਊ ~ sè biały kolor 2. blask; d ‍ ~ ޙ‏rÏ dzień,
biaĹ‚y dzieĹ„ 3. jasny, zrozumiaĹ‚y; ‍ ޢ‏d mĂng ~ rozumieć 4. czysty 5. pusty; ༹ d kòng ~ pusta przestrzeĹ„, luka 6. na próşno, bezskutecznie; d Ň&#x; ~ zuò robić coĹ› na próşno 7. darmowy, za darmo; d Őž d ⎽ ~ chÄŤ ~ hÄ“ jeść i pić za darmo 8. oĹ›wiadczać, ogĹ‚aszać, wyjaĹ›niać; ŕ¨˜ d zĂŹ ~ wyznanie गग bĂĄibĂĄi na próşno, bez skutku गࣰҊ ⥓ bĂĄibÄ nr dzienna zmiana ŕ¤—ŕŠƒ bĂĄicĂ i kapusta pekiĹ„ska ग䢓 bĂĄichÄŤ idiota, kretyn गŇ?ৢ‍ ގ‏兓 BĂĄi'ĂŠluĂłsÄŤ BiaĹ‚oruĹ›; d Ń‹ ~ rĂŠn BiaĹ‚orusin, BiaĹ‚orusinka; d ધ ~ yÇ” jÄ™zyk biaĹ‚oruski गઢ bĂĄihuĂ 1. putonghua (standardowy jÄ™zyk chiĹ„ski) 2. puste sĹ‚owa, obietnice bez pokrycia ŕ¤—ŕ‡ bĂĄijiÇ” chiĹ„ska wĂłdka ग咼咼 bĂĄimĂĄngmĂĄng bezkresna biel (przymiotnik uĹźywany do opisywania Ĺ›niegu, mgĹ‚y itp.) ŕ¤—ŕŽľ ćšť bĂĄimiĂ n mÄ…ka pszenna गы bĂĄirĂŠn czĹ‚owiek rasy biaĹ‚ej
ग‍ޙ‏Ň&#x;ăąŒ âťş bĂĄirĂŹ zuòmèng
Ĺ›nić na jawie गਊ bĂĄisè biaĹ‚y ग‍ מ‏bĂĄitiÄ n dzieĹ„ (od wschodu do zachodu sĹ‚oĹ„ca) bÇŽi 1. sto; d ÓŁ ~ fÄ“n sto punktĂłw 2. liczne, wszelkiego rodzaju ŕ¤˜ÓŁŕĄ bÇŽifÄ“nbÇ? procent (część czegoĹ› wyraĹźona w procentach) ŕ¤˜ŕŤ„ ĺś&#x; bÇŽihuò róşne towary; d ‍ ~ ŕ Ą×?‏dĂ lĂłu dom towarowy
ŕ¤˜
39
HĎŤOQĂ” W[¢TYNÄ?
ŕ¤˜ŕĽ ŇśĐ° ㍎ bÇŽikÄ“ quĂĄnshĹŤ encyklopedia
ŕ¤˜Đ… ĺ–— bÇŽiwĂ n milion; d ‍،‏冋 ~ fĂšwÄ“ng milioner ŕ¤˜â€Ť ׸‏bÇŽixĂŹng zwykli ludzie; ৯ d lÇŽo ~ zwykli ludzie 㤝 bÇŽi 1. kĹ‚aść, ukĹ‚adać
‍ ݢ‏2. przybierać,
przyjmować (postawÄ™) 3. machać; d Ű´ ~ shÇ’u machać rÄ™kÄ… ‍ݢ‏٢ 㤝 bÇŽibu 1. ukĹ‚adać 2. rozkazywać (komuĹ›), manipulować (kimĹ›); ŐŽŃ‹d tÄŤng rĂŠn ~ być popychadĹ‚em, być posĹ‚usznym (komuĹ›) â€ŤÝ˘â€ŹÔˆ 㤝⼺ bÇŽidòng koĹ‚ysać, machać czymĹ› (tam i z powrotem) ‍ݢ‏ŕ¨? 㤝勓 bÇŽituĹ? pozbywać siÄ™ (czegoĹ› negatywnego lub niepoşądanego); d Ö&#x;‍ ~ ׋‏kĂšnjĂŹng wyjść z trudnej sytuacji, wydostać siÄ™ z kĹ‚opotĂłw ㌎ bĂ i 1. klÄ™ska, poraĹźka; ponieść klÄ™skÄ™; d ŕŞ? ~ sĂš przegrać sprawÄ™ w sÄ…dzie 2. przeciwdziaĹ‚ać, neutralizować, usuwać; d ी ~ dĂş zneutralizować dziaĹ‚anie trucizny 3. niszczyć ŕŤ‚Ö° ㌎❂ bĂ ihuĂ i 1. niszczyć, psuć (np. reputacjÄ™) 2. zdeprawowany, zepsuty ŕŤ‚Ň˝ ㌎厥 bĂ ixĂŹng rozczarować, czuć siÄ™ rozczarowanym bĂ i 1. odwiedzać 2. uznawać kogoĹ› (za kogoĹ›) ‍ ܌܌‏bĂ ibĂ i do widzenia, cześć â€ŤÜŚâ€ŹŕŞ˜ ĺ– bĂ ifÇŽng odwiedzać ‍܌‏э ㍾ bĂ ihuĂŹ odwiedzać, skĹ‚adać oďŹ cjalnÄ… wizytÄ™
ŕŤ‚
‍ ܌‏
40
‍ ٜ܌‏bĂ iniĂĄn skĹ‚adać komuĹ› noworocznÄ… wizytÄ™, skĹ‚adać Ĺźyczenia noworoczne bÄ n 1. cÄ™tka, kropka, plamka; w kropki 2. pasek; w paski ‍އ‏ग bÄ nbĂĄi szpakowaty, siwiejÄ…cy; d ‍ף‏Շ ~ tĂłufa szpakowate wĹ‚osy ‍އ‏௛ 挆 bÄ nmÇŽ zebra ‍ ŕŚźŢ‡â€Źäź– bÄ nwĂŠn pasek, prÄ™ga bÄ n 1. klasa (grupa uczniĂłw), zespół (pracownikĂłw), zorganizowana grupa 2. zmiana (w pracy); Ї d shĂ ng ~ iść do pracy, zaczynać pracÄ™; Đˆ d xiĂ ~ koĹ„czyć pracÄ™ 3. klasyďŹ kator uĹźywany w odniesieniu do kursĂłw (Ĺ›rodkĂłw transportu), przejazdĂłw; ß‚ŐĽâ–˛ d ૱ zuĂŹhòu yÄŤ ~ chÄ“ ostatni autobus ࣰ঴ 䟼 bÄ njĂ klasa, rocznik (w szkole) ࣰภ斴 bÄ nzhÇŽng przewodniczÄ…cy klasy ࣰĐ&#x;Ń bÄ nzhÇ”rèn wychowawca klasy bÄ n ciÄ…gnąć (w dół), naciskać; d Ôˆ ~ dòng nacisnąć (np. spust), uruchomić (mechanizm) ‍܄‏۴ bÄ nshou klucz (do nakrÄ™tek) ć ‹ bÄ n wydawać, rozpowszechniać, przyznawać nagrodÄ™ ŕŻƒŮ˘ ć ‹ bÄ nbĂš ogĹ‚aszać publicznie, wydawać; d ŕĄŁŃ˜ ~ fÇŽlĂŹng ogĹ‚osić dekret ŕŻƒŐ‡ ć ‹ä¤š bÄ nfÄ wydawać (np. oĹ›wiadczenie, dokumenty), przyznawać, nagradzać; d ચа ~ zhèngshĹŤ wydać certyďŹ kat; d ‍׍‏ ؆ŕ? ~ jiÇŽngxuĂŠjÄŤn przyznać stypendium
‍ އ‏ ࣰ
‍ ܄‏ ŕŻƒ
HÂĄTY[ÂŽ
ਢ
bÄ n rodzaj, kategoria, typ; ŕ¤˜ d bÇŽi ~ wszelkiego rodza-
ju, na wszelki sposĂłb bÄ n przenosić, przesuwać, przestawiać; d ༧ ~ yĂ przeprowadzać siÄ™, wprowadzać siÄ™ ‍ Ř&#x;ݞ‏bÄ njiÄ przeprowadzać siÄ™, wyprowadzać siÄ™ ‍ݞ‏ŕŹ? ćƒŽ bÄ nyĂšn nosić, przewozić, transportować; transport; d ‍Ř&#x;‏Ӏ ~ jiÄ jĂš przenosić meble bÇŽn 1. tablica, deska, pĹ‚yta; ‍מ‏ਰ d tiÄ nhuÄ ~ suďŹ t 2. twardy; d ŕ§ˆ ~ jiĂŠ twardnieć 3. sztywny, nieelastyczny; ŕ ¸ d sÇ? ~ sztywny 4. przybierać surowy wyraz twarzy bÇŽn 1. matryca drukarska 2. edycja, wydanie; ÓŹ d chĹŤ ~ pierwsze wydanie 3. strona; ‍ ף‏d tĂłu ~ pierwsza strona ŕŁ?ߎ bÇŽnbÄ›n wydanie (ksiÄ…Ĺźki) ŕŁ?‍ ڔ‏bÇŽnshĂŹ format; ‍ ×?‏d dĂ ~ duĹźy format bĂ n 1. pĹ‚atek; ਰ d huÄ ~ pĹ‚atek kwiatu 2. część czegoĹ›, np. czÄ…stka (pomaraĹ„czy), zÄ…bek (czosnku); ĺ˜ d ŇŠ suĂ n ~ r zÄ…bek czosnku bĂ n 1. pół, poĹ‚owa; d Ń&#x; ~ jiĂ za pół ceny; pół ceny 2. niewiele 3. Ĺ›rodek 4. częściowo ÔĄČœ ÔĄČœ bĂ n‌ bĂ n‌ konstrukcja, za pomocÄ… ktĂłrej wyraĹźa siÄ™, Ĺźe dwie czynnoĹ›ci, cechy lub stany współistniejÄ… w tym samym czasie; ԥ‍ࣨÚ?â€ŹŕŚ‚ÔĄŕŞ?ह bĂ n kÄ i wĂĄnxiĂ o bĂ n rènzhÄ“n pół Ĺźartem, pół serio ÔĄć €â€Ť ×żâ€Źĺż bĂ nbèizi pół Ĺźycia
‍ ݞ‏
ߥ
ԥَ ㉙ bà ndǎo półwysep ԥ‍ ڏ‏㒕 bà njÏng promień (okręgu)
ÔĄÓ?ŕŤ” 塴 bĂ njuĂŠsĂ i pĂłĹ‚ďŹ naĹ‚; ŕŹ’Ňľ d jĂŹnrĂš ~ dostać siÄ™ do pĂłĹ‚ďŹ naĹ‚u
ÔĄŕĽąĐ˜ bĂ nkĹ?ngzhĹ?ng w powietrzu, w powietrze; ࣹŕŻ?Óą d qiĂş fÄ“idĂ o ~ piĹ‚ka poleciaĹ‚a w powietrze ԡ૨ bĂ nlĂš w poĹ‚owie drogi; pół
drogi
ԥࣹ bĂ nqiĂş półkula; Ô˜ d bÄ›i ~ półkula północna
ԥ‍ Ţƒâ€ŹăŚ§ bĂ nshĂš poĹ‚owa ԥ‍ מ‏bĂ ntiÄ n pół dnia, (metaforycznie) przez dĹ‚ugi czas; ŕŚˆ d dÄ›ng ~ czekać pół dnia
�
ÔĄŕŹ¨ŕ§˛â€Ť څ‏ă?Š bĂ n tĂş ĂŠr fèi
ࣺ
‍ Ü&#x;‏
ÔĄ
www.jezykiobce.pl
poddać siÄ™ w poĹ‚owie drogi ԥ‍ כ‏bĂ nyè północ, Ĺ›rodek nocy ÔĄÖ¤ â´˘ bĂ nyuĂĄn półokrÄ…g ԥहԥŇ? bĂ n zhÄ“n bĂ n jiÇŽ częściowo prawda (dosĹ‚. pół prawdy, pół kĹ‚amstwa) bĂ n mieszać; d Őš ~ huò mieszać ‍ Ö—Ü&#x;‏bĂ nzuÇ? kĹ‚Ăłcić siÄ™ bĂ n towarzyszyć, towarzysz, kompan; d ŕ¨&#x; ~ wÇ” partner w taĹ„cu Ń´Ö‹ bĂ nchĂ ng akompaniament wokalny Ѵ⛎ â›? bĂ nlÇš towarzysz, partner (Ĺźyciowy, zawodowy itp.) Ѵஹ ćš˝ bĂ nsuĂ iść, podÄ…Ĺźać za kimĹ› lub za czymĹ›, towarzyszyć;
Ń´
â€ŤŮ¸â€ŹŕĽ˜ßŒâ€Ť ŢŠŰˆÚˇâ€Źd ŕ?ŕ›ćžž XĂŹngfĂş wèibĂŹ zÇ’ngshĂŹ ~ jÄŤnqiĂĄn. SzczÄ™-
ście nie zawsze idzie w parze z pieniędzmi. 41
HÂĄT
ĺ‚ş
ä˝Œ bĂ n potknąć siÄ™; d Ű´d ŕ¨Œ ~ shÇ’u ~ jiÇŽo stać komuĹ›
na drodze bĂ n ubierać siÄ™, przebierać siÄ™ ‍ ŕ˘ŚÜ â€ŹbĂ nyÇŽn grać (rolÄ™) ć — bĂ n 1. zajmować siÄ™ czymĹ›; d ۴৒ ~ shÇ’uxĂš zaĹ‚atwiać formalnoĹ›ci 2. zakĹ‚adać, otwierać; d Ů—Ô´ ~ gĹ?ngchÇŽng zakĹ‚adać fabrykÄ™ 3. kupować; d ŕŤ„ ~ huò kupować towar 4. karać; Űš d chĂŠng ~ karać Ԅॣ ć — bĂ nfÇŽ sposĂłb, metoda ԄҸ‍ Řœâ€Źć — bĂ ngĹ?ngshĂŹ biuro Ԅࣲ ć — bĂ nlÇ? zaĹ‚atwiać (coĹ›), zajmować siÄ™ (czymĹ›) ԄС ć — bĂ nshĂŹ zaĹ‚atwiać sprawy, pracować bÄ ng kraj, narĂłd; ା d lĂn ~ sÄ…siednie paĹ„stwo ŕŹźŃ bÄ ngjiÄ o stosunki dyplomatyczne ㎏ bÄ ng 1. pomagać 2. grupa 3. gang, banda ‍ ڟَ‏㎏ bÄ ngmĂĄng pomagać ‍ ॾَ‏㎏ bÄ ngpĂ i gang; d ӣ‍ ׿‏ ~ fènzÇ? gangster ‍َ‏۴ ㎏۴ bÄ ngshou asystent ‍َ‏ԉ ㎏ԉ bÄ ngzhĂš pomagać bÇŽng lista nazwisk; Ő‡ d fÄ ~ ogĹ‚osić listÄ™ osĂłb ŕ Łß˝ 㜲 bÇŽngyĂ ng dobry przykĹ‚ad, model, wzĂłr bÇŽng 1. ramiÄ™ 2. skrzydĹ‚o ĺŒĄâ€Ť ׿‏bÇŽngzi ramiÄ™; Ő˘ d diĂ o ~ irtować 䞇 bÇŽng zwiÄ…zywać, zawiÄ…zywać েߍ 䞇 bÇŽngjiĂ porywać
‍ Ü â€Ź
Ô„
଼ ‍ َ‏
ŕ Ł
ĺŒĄ
ে 42
༎ � funt (waluta brytyjྠska) znajdować się blisko, � zblişać się; blisko; d ௲ bà ng funt (454 gramy)
bĂ ng
bĂ ng
~ hēi
ściemniać się
âž?ŢŽ bĂ ngwÇŽn zmierzch, wieczĂłr
ŕ • drÄ…g; ß‹ d
bà ng 1. pałka, maczuga, kij, mÚ ~ drewniana
paĹ‚ka 2. pot. Ĺ›wietny; ۨĺƒ?‍ ڎ‏d chĂŠngjĂŹ hÄ›n ~ Ĺ›wietne wyniki ŕ •ŕŁą bĂ ngqiĂş baseball ŕ •â€Ť ׿‏bĂ ngzi kij, paĹ‚ka bÄ o chwalić; d ‍ ~ ׍‏jiÇŽng wychwalać bÄ o 1. zawijać, owijać, pakować; paczka, zawiniÄ…tko, opakowanie, torba; d 漙‍ ׿‏ ~ jiÇŽozi lepić pieroĹźki; Đ° d shĹŤ ~ tornister 2. zawierać, wĹ‚Ä…czać, wliczać; ‍ޗ‏۹Љ d wĂş suÇ’ bÚ ~ Ĺ‚Ä…czny, obejmujÄ…cy wszystko 3. otaczać 4. podejmować siÄ™ (zrobienia czegoĹ›) 5. zapewniać, 6. wynajmować; gwarantować d ß‘ ~ jÄŤ samolot czarterowy Ô•Ô„ ć — bÄ obĂ n 1. zajmować siÄ™ czymĹ› w pojedynkÄ™ 2. robić coĹ›, decydować samemu, bez konsultacji z innymi; d 〒➜ ~ hĹŤnyÄŤn maĹ‚ĹźeĹ„stwo zaaranĹźowane przez rodzicĂłw ԕ㎿ bÄ obĂŹ zasĹ‚aniać, tuszować, ukrywać ԕ姰 bÄ ofu 1. brzemiÄ™, cięşar 2. toboĹ‚ek ԕ娴 bÄ oguÇ’ 1. pakować, owijać 2. paczka; ‍ ؤ‏d jĂŹ ~ wysyĹ‚ać paczkÄ™
ĺŠŒ Ô•
HύU]ÔT
Ô•Ő bÄ ohĂĄn zawierać, pociÄ…gać za sobÄ…, obejmować; ŕŹ‘Ő?ઢ d Đ”â€ŤŮƒâ€Ź Űžâ€ŤŰƒâ€Źćžž Zhè jĂš huĂ ~ liÇŽng cĂŠng yĂŹsi. To zdanie ma dwie pĹ‚aszczy-
zny znaczeniowe. ԕ‍ ܏‏bÄ okuò skĹ‚adać siÄ™, zawierać, wĹ‚Ä…czać; d ŰŠÖ¨Ó„ ~ wÇ’ zĂ i nèi Ĺ‚Ä…cznie ze mnÄ… ԕ‍ Ř â€ŹbÄ orĂłng 1. mieć, zawierać 2. wybaczać, tolerować Ô•Ö â´œ bÄ owĂŠi otaczać Ô•ŕŠ¸ 娙 bÄ ozhuÄ ng pakować, paczka; opakowanie; d ঻ ~ zhÇ? papier pakowy ԕ‍ ׿‏bÄ ozi chiĹ„skie buĹ‚ki na parze bÄ o (pĂ o) 1. smaĹźyć krĂłtko na mocnym ogniu 2. przypiekać i suszyć na ogniu bÄ o pÄ…k
䎯
ĺ‘ â¤– obierać ze skĂłrÓź ki, Ĺ‚upiny; d ŕ¤œ obierać
bÄ o (bĹ?)
~ pĂ
ze skĂłrki
ćœƒ grad ŕŠ–
bĂĄo grad; Đˆ d xiĂ ~ pada
bĂĄo (bĂł) 1. cienki; d ŕŁŒ ~ piĂ n cienki plasterek 2. zim-
ny, oziÄ™bĹ‚y 3. (o smaku) mdĹ‚y ㆠbÇŽo skarb, coĹ› cennego; cenny; Ö˘ d guĂł ~ skarb narodowy ‍ؗ‏ઞ ㆠ圔 bÇŽobèi 1. skarb 2. maĹ‚e dziecko, niemowlÄ™, kochanie â€ŤŘ—â€ŹŕŤŠ ㆠ圍 bÇŽoguĂŹ cenny, wartoĹ›ciowy ‍ ڀؗ‏ㆠă?˜ bÇŽokĂš skarbiec ‍ؗ‏ༀ ㆠbÇŽoshĂ kamieĹ„ szlachetny; ঱ d hĂłng ~ rubin bÇŽo 1. bronić, chronić 2. przechowywać, zachowy-
‍ ؗ‏
Ň‘
www.jezykiobce.pl
wać 3. zapewniać, gwarantować ґ‍ Ř?‏bÇŽo'Ä n bezpieczeĹ„stwo publiczne, ochrona; zapewniać bezpieczeĹ„stwo Ň‘Ü´ bÇŽochĂ zachowywać, utrzymywać; d ŕłŕŽ˛ ~ zhènjĂŹng zachować spokĂłj ґ‍ ؂‏bÇŽocĂşn konserwować, przechowywać, zachowywać Ň‘ŕŚ’ bÇŽoguÇŽn 1. dbać o coĹ› 2. z pewnoĹ›ciÄ… 3. sprzedawca ґ‍ ܔ‏岥 bÇŽohĂš chronić; ochrona; d ࣪‍ ~ ׋‏huĂĄnjĂŹng ochrona Ĺ›rodowiska Ň‘Ô†ÓŻĐž ☓ BÇŽojiÄ lĂŹyĂ BuĹ‚garia; d Ń‹ ~ rĂŠn BuĹ‚gar, BuĹ‚garka; d ધ ~ yÇ” jÄ™zyk buĹ‚garski Ň‘ŇĄ bÇŽojiĂ n ochrona zdrowia ґॏ ä‰&#x; bÇŽojiĂŠ utrzymywać czystość, porzÄ…dek ґ௚ࣹ ćźž bÇŽolĂngqiĂş krÄ™gle (sport) ґऊ bÇŽoliĂş zachować siÄ™ (w niezmienionym stanie), zachowywać; d ß“ÓŻ ~ quĂĄnlĂŹ zachowywać prawa ґ‍ ؼ‏bÇŽomĂŹ dochowywać tajemnicy ґ‍ ל‏bÇŽomÇ” niania Ň‘ŕ‹ ćˆ´ bÇŽoshĂŹ kaucja; wychodzić za kaucjÄ…; ੴ d Ó&#x;ä—… bèi ~ chĹŤyĂš wyjść z wiÄ™zienia za kaucjÄ… Ň‘ŘŒ bÇŽoshÇ’u 1. pilnować, strzec 2. konserwatywny; d ઀‍ ڞ‏ ~ guÄ nniĂ n konserwatywne poglÄ…dy Ň‘ÔŹ 匼 bÇŽowèi chronić, bronić; d ༒֢ ~ zÇ”guĂł bronić ojczyzny ґ࢓ 䇃 bÇŽowÄ“n utrzymywać ciepĹ‚o; d ࣟ ~ pĂng termos 43
HĎŤU^OĎŤT
Ň‘ŕŽ• ćšż bÇŽoxiÇŽn ubezpieczenie; bezpieczny; d ‍ ~ ׏‏tĂ o prezerwatywa
ґ⥠棎 bǎoyǎng dbać o zdrowie
Ň‘ŕŽž bÇŽozhĂ ng zapewniać, gwarantować
ґચ ĺą´ bÇŽozhèng zapewniać, obiecywać, gwarantować Ň‘ŕ? bÇŽozhòng dbać o siebie bÇŽo fort, forteca; Ö˝ d chĂŠng ~ zamek ‍ âşź âśŒ×…â€ŹbÇŽolÄ›i forteca 棥 bÇŽo 1. najedzony, syty 2. usatysfakcjonowany ௕՚ 棥 bÇŽohĂŠ nasycenie; nasycony ௕ࢠ棥äˆ? bÇŽomÇŽn peĹ‚en wigoru â¸&#x; bĂ o 1. informować, zgĹ‚aszać, powiadamiać 2. odpowiadać, odpĹ‚acać 3. gazeta, czasopismo 4. telegram ‍ â¸&#x; ŕ „Ü•â€ŹbĂ o'Ă n donieść o przestÄ™pstwie ‍ â¸&#x; â˜Ü•â€ŹbĂ ochĂłu mĹ›cić siÄ™; zemsta ‍ܕ‏懙 â¸&#x; bĂ ochou zapĹ‚ata, wynagrodzenie, rekompensata; ‍ ޗ‏d ङ wĂş ~ de bezpĹ‚atny, bez wynagrodzenia â€ŤÜ•â€ŹŕŚ‹ â¸&#x; bĂ odĂĄ odwdziÄ™czać siÄ™, rewanĹźować siÄ™, odpĹ‚acać ‍â¸&#x; Řܕ‏ă†? bĂ odÇŽo relacja (telewizyjna, radiowa), sprawozdanie ‍â¸&#x; זܕ‏㒏 bĂ ofu mĹ›cić siÄ™, brać odwet; ŕŹ’ŕŠ§ d jĂŹnxĂng ~ dokonywać zemsty ‍ܕ‏ճ â¸&#x; bĂ ogĂ o raport, sprawozdanie; raportować; d ௅‍ Ř‏ ~ lÇ?ngdÇŽo zĹ‚oĹźyć raport wĹ‚adzom
‍ ׅ‏ ௕ ‍ ܕ‏
44
‍ܕ‏ৰ â¸&#x; bĂ okÇŽo zapisywać siÄ™ na egzamin
‍ܕ‏դ â¸&#x; bĂ omĂng zapisać siÄ™; d ՀԆৰથ ~ cÄ njiÄ kÇŽoshĂŹ zapisać siÄ™ na egzamin ‍ â¸&#x; ༑ܕ‏bĂ oshè redakcja (gazety) ‍â¸&#x; ŕŚťÜ•â€Źäź¤ bĂ ozhÇ? gazeta (Ĺ‚Ä…czy siÄ™ z klasyďŹ katorem ‍ ڙ‏zhÄ ng) bĂ o gwaĹ‚towny; gwaĹ‚townie, nagle ŢşÔˆ ⼺ bĂ odòng bunt, powstanie ŢşŐ‡ 䤚 bĂ ofÄ wybuchać, eksplodować ޺௎ ć˘? bĂ ofÄ“ng wichura; d ஧ ~ yÇ” burza ŢşÔƒ bĂ olĂŹ przemoc, brutalność; ‍Ř&#x;‏ ‍ Úˆâ€Źd jiÄ tĂng ~ przemoc domowa ŢşŕŤŠâ€Ť×˛â€ŹŕŽŞ bĂ o tiĂ o rĂş lĂŠi wpaść we wĹ›ciekĹ‚ość ޺੧ bĂ oxĂng okrucieĹ„stwo, potworność; ŕŁ˜Đˆ d fĂ nxiĂ ~ popeĹ‚nić okrucieĹ„stwo ޺஧ bĂ oyÇ” ulewa ޺彇 bĂ ozĂ o choleryczny, Ĺ‚atwo wpadajÄ…cy w zĹ‚ość; ĺ‹¤ŕĄˆ d pĂqi ~ wybuchowy temperament bĂ o 1. wybuchać, eksplodować; ŕĄˆŕŁą d Đ´ćžž QĂŹqiĂş ~ le. Balon pÄ™kĹ‚. 2. wydarzyć siÄ™ nagle 3. krĂłtko smaĹźyć na duĹźym ogniu ࣇՇ 䤚 bĂ ofÄ wybuchać; ŕ˘ŽŮŒ d huÇ’shÄ n ~ erupcja wulkanu ŕŁ‡ŕŚœŕ¨° bĂ omÇ?huÄ praĹźona kukurydza, popcorn ࣇࢴ bĂ ozhĂ wybuchać ŕŁ‡ŕŚ bĂ ozhĂş petarda, fajerwerki bĂ o lampart, pantera
Ţş
ࣇ
ĺľ°
HŠOPϏ
‍ Ü˜â€Ź
bà o 1. obejmować, przytulać 2. adoptować; d ⥠~ yǎng
adoptować dziecko 3. Ĺźywić (nadzieje, obawy); d ă•‘ ~ hèn Ĺźywić nienawiść â€ŤÜ˜â€ŹŕŞż ĺś— bĂ ofĂš ambicje, aspiracje; ‍ ŕŁŤŘ˜â€Źd shĂxiĂ n ~ zrealizować ambicje ‍ ŕ °Ü˜â€ŹbĂ oqiĂ n przepraszać ‍ Ű†Ü˜â€ŹbĂ oyuĂ n narzekać bÄ“i naczynie, z ktĂłrego siÄ™ pije
ßž
ßžŕĄŠŕŤąĺœˆ 垎 bÄ“i shuÇ? chÄ“ xÄŤn kropla w morzu ߞ‍ ׿‏bÄ“izi kubek, szklanka bÄ“i rozpacz, smutek
ă–’
㖒⍸ bÄ“i'Ä i peĹ‚en smutku, zasmucony ă–’ă—ƒ ă˜Ş bÄ“icÇŽn nieszczęśliwy, tragiczny; d ŕ¤™ĐˆÖŤ ~ de xiĂ chÇŽng tragiczne zakoĹ„czenie 㖒઀ 卜 bÄ“iguÄ n pesymistyczny; d Đ&#x;У৹ ~ zhÇ”yĂŹzhÄ› pesymista ă–’Ó˝ ⤺ bÄ“ijĂš tragedia ă–’ŃŻ â&#x;† bÄ“ishÄ ng rozpacz, smu-
tek
㖒䥺 bēitòng zrozpaczony, bardzo smutny
ਅ
bēi (bèi) nieść na plecach
ਅԕ bÄ“ibÄ o plecak
⧢ szy
bēi niski, nişszej jakości, gor-
⧢憊 bÄ“ibÇ? nikczemny, niemoralny, podĹ‚y; d ‍ش‏ы ~ xiÇŽorĂŠn nikczemnik, Ĺ‚ajdak bÄ“i tablica pamiÄ…tkowa, stela
䍝 1. północ (strona Ĺ›wiata) Ô˜ 2. zostać pokonanym bÄ›i
www.jezykiobce.pl
Ô˜ÔĄŕŁą bÄ›ibĂ nqiĂş półkula północna
Ô˜ŕ‚ bÄ›ibĂš część północna Ô˜â€Ť Ţ?‏bÄ›ifÄ ng 1. północ 2. północna część Chin (na północ od ŝółtej Rzeki) Ô˜ß˘ ă´Š bÄ›ijĂ biegun północny Ô˜Ń‡ BÄ›ijÄŤng Pekin; d Ń‹ ~ rĂŠn PekiĹ„czyk; d ä?&#x;桾 ~ kÇŽoyÄ kaczka po pekiĹ„sku Ô˜ŕ§¨ŕĄł BÄ›i MÄ›izhĹ?u Ameryka Północna bèi 1. razy, pomnoĹźony przez 2. podwojony, pomnoĹźony przez dwa; ŕŹ‘Đ—Ö˝ŮĄŕ¤™Ń‹Ő?ࡠ଻
Ň•
Зֽ٥ङыŐ?‍ך‏Д dćžž Zhè ge
chĂŠngshĂŹ de rĂŠnkÇ’u bÇ? nĂ ge chĂŠngshĂŹ de rĂŠnkÇ’u duĹ? liÇŽng ~. Liczba mieszkaĹ„cĂłw tego mia-
sta jest dwa razy wiÄ™ksza niĹź liczba mieszkaĹ„cĂłw tamtego miasta. ҕ‍ Ţƒâ€ŹăŚ§ bèishĂš wielokrotność bèi sprzeczny (z czymĹ›); wbrew czemuĹ› ĺż bèi 1. pokolenie; ŐĽ d hòu ~ mĹ‚odsze pokolenie; Đˆ d xiĂ ~ nastÄ™pne, przyszĹ‚e pokolenie 2. rodzaj (ludzi) 3. Ĺźycie, czas trwania Ĺźycia ć €â€Ť ×żâ€Źĺż bèizi Ĺźycie, Ĺźywot; Đˆ d xiĂ ~ nastÄ™pne, przyszĹ‚e Ĺźycie bèi (bÄ“i) 1. plecy, tyĹ‚; d 䥺 ~ tòng bĂłl plecĂłw 2. odwrĂłcony tyĹ‚em 3. recytować z pamiÄ™ci, umieć na pamięć; d 峪 ~ shÄŤ recytować wiersz ਅռ ă’‘ bèihòu 1. za czymĹ› 2. za plecami; d પыְઢ ~ shuĹ? rĂŠn huĂ ihuĂ obgadywać za plecami ਅ劾 bèijÇ? plecy
ă•š ć €
ਅ
45