Spis treści
O autorze - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 7 Wstęp - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 8
Część I. Dla wszystkich
-----------------------------------------
11
1. Co dla ciebie znaczy „szczęśliwy związek”? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 13 Serce i rozum - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jaskiniowiec w wielkim mieście - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - W poszukiwaniu szczęścia - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Co ludzie powiedzą? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak nie myśleć zbyt dużo? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Dlaczego myślimy zbyt mało, czyli o naszych potrzebach i oczekiwaniach - - - - Co z tego wynika? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
14 14 16 17 18 18 22
2. Jakie masz oczekiwania wobec związku? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 23 Ulotne szczęście - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Pożądane emocje - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Czas wspólny i czas dla siebie - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Obowiązki i odpowiedzialność - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jakich zachowań oczekujesz? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak chcesz się zachowywać? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Twoje wartości a związek - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Oczekiwane reakcje - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Relacje z rodzinami - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Relacje ze znajomymi - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Okazywanie uczuć w związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Przemyślenia dotyczące związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
25 25 27 28 30 30 31 33 33 34 35 36
3. Partnerstwo, poddaństwo i dominacja, czyli różne modele związków - - - - - 37 Modele związków - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Równowaga sił - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Mistrz i uczennica - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Wojna i więcej wojny - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
38 39 39 39
3
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 3
2012-10-31 14:10:03
Związki otwarte - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Inne możliwości - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Wewnętrzny krajobraz - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
40 41 41
4. Jak wewnętrznie przygotować się do szczęśliwego związku? - - - - - - - - - - - 47 Bagaż doświadczeń - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Zdradliwe drogowskazy - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak zmieniać przekonania? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Proces samooczyszczania - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podsumowanie części I - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
48 49 54 59 60
Część II. Dla szukających - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 61 5. Mity na temat miłości i związków - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 63 W oparach mitologii - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak grom z jasnego nieba - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Fetysz miłości - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Moja bratnia dusza
------------------------------------------
Miłość prawdziwa - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Miłość poświęcająca się - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Miłość odmieniająca - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Fakt: Miłość jest czymś, co się tworzy - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
65 65 66 66 67 68 69 70
6. Kogo tak naprawdę szukasz i gdzie znaleźć tę osobę? - - - - - - - - - - - - - - - - - 71 Jak znaleźć odpowiednią osobę? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kim jest twój idealny partner? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Gdzie jest twój idealny partner? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Sztuka poznawania nowych osób - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Cztery najważniejsze zasady - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podstawy budowania kontaktu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak się dopasować? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podstawy komunikacji improwizacyjnej - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Dobry rozmówca to dobry słuchacz - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Gdy nie wiadomo, o czym mówić - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Przypadek szczególny: internet - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jakie randki wybrać? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Potęga dotyku i intymność - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
73 75 76 77 78 80 81 83 87 88 89 90 93
7. Kiedy związek staje się poważny? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 95 Podsumowanie części II - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
100
4 www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 4
2012-10-31 14:10:03
Część III. Dla budujących
--------------------------------------
101
8. Filary związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 103 Rozmowa przede wszystkim - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Komunikat „ja” - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Zbliżające rozmowy - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Siła wspólnych wspomnień - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Dziennik emocji w praktyce - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Paradoks własności w związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Rozmowa o pieniądzach - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kłopoty z kontami - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kłopoty ze spadkiem - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Techniki wzbogacania związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kreatywne randki - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Opowiadanie historii - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Błąd aktora-obserwatora - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Zostaw inne role za drzwiami mieszkania - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Pocałunki - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Potęga dotyku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Czas na bycie razem i bycie osobno - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Ile czasu spędzać razem? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Czas dla siebie - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak znaleźć czas? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
104 107 109 110 114 116 116 117 118 118 119 120 120 121 121 122 123 124 126 128
9. Różnice w priorytetach między kobietami i mężczyznami - - - - - - - - - - - - - 131 Obcy w obcym kraju - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Technik i dyplomatka - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Łowczy i zbieraczka - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Różnice i podobieństwa - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
132 133 134 136
10. Erotyka w związku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 137 Komunikacja - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podstawy sypialnianej etykiety - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Odpowiedzialność obu płci - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Gadżety w sypialni - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Gimnastyka pozioma, czyli o pozycjach seksualnych - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Habituacja w łóżku - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Realistyczne oczekiwania w kwestii seksu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Żeby seks był seksem… - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podsumowanie części III - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
139 140 141 142 144 144 145 146 148
5
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 5
2012-10-31 14:10:03
Część IV. Dla kończących
--------------------------------------
149
11. Czy to naprawdę koniec? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 151 A co, jeśli nikogo nie znajdę? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Czy czas już skończyć? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
154 155
12. Czas na dojście do siebie - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 157 Żałoba pozwiązkowa - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Równanie szal - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Wiecznie „nierozstani” - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Zakochani w miłości - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
158 160 161 162
13. Życie po przejściach – co dalej? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 163 Złudne nadzieje - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Delikatne rozstanie - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kontakt przymusowy - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Jak znów zacząć szukać? - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Klonom mówimy „nie” - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Nie chodzi o to, by znaleźć „klina” - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Lekcje z przeszłości - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Podsumowanie części IV - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Część V. Dla będących
165 166 166 167 168 169 171 174
-----------------------------------------
175
Posłowie: Dojrzałość - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
181
6
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 6
2012-10-31 14:10:03
Rozdział 3. Partnerstwo, poddaństwo i dominacja, czyli różne modele związków
Ludzie trzymający „pomoc” pod sobą, pod obcasem itp., nie tyle stojący w niej, ile raczej na niej, to ludzie starający się kontrolować partnera, zarządzać nim, ustawić go wedle swoich wyobrażeń i potrzeb, traktując go bardziej jako swoją własność i rzecz niż drugą dorosłą osobę. Oczywiście powyższe wzorce są jedynie dość ogólnymi opisami takich zależności, ale już to powinno dać ci pewne wyczucie, jak poszczególne reprezentacje wpływają na zachowania. Warto też wziąć pod uwagę, że choć zwykle dominuje jedna relacja, to dana osoba może posługiwać się kilkoma wzorcami. Co więcej, relacja z partnerem nie jest jedyną relacją, którą warto sprawdzić za pomocą tej metody, o czym będzie można się przekonać, korzystając z zaawansowanej wersji tego ćwiczenia. Ćwiczenie Odkrywanie relacji przestrzennych – wersja rozszerzona W podstawowej wersji ćwiczenia pracowałeś z reprezentacją partnera. W wersji zaawansowanej sprawdź ją odnośnie do związku jako takiego, samej idei bycia w nim. Następnie idź o krok dalej, wybierz drugą „pomoc” i sprawdź relację, ustawiając w tym układzie oddzielnie związek, partnera i siebie samego. W ten sposób sprawdzisz, jak odbierasz, na poziomie instynktownym, gdzie druga osoba chciałaby, żebyś był względem niej. Oczywiście jest to tylko pewne twoje wyobrażenie, ale oparte na dużej ilości sygnałów, jakie wychwytujesz od innych ludzi na poziomie podprogowym, a które mózg przetwarza i których używa do wzbogacenia wewnętrznych reprezentacji. Jeśli obecnie nie jesteś w związku, wykonaj to ćwiczenie względem relacji, w której byłeś, albo takiej, z której myślisz, że coś może wyjść. Zwłaszcza ten drugi przypadek jest ciekawy, ponieważ może ci zasugerować, gdzie jesteś, a gdzie potencjalny partner poprzez wysyłane ci sygnały chciałby, żebyś był w relacji do związku i do niego. Z kolei wykonanie tego ćwiczenia pod kątem minionego związku często pozwala na wychwycenie dużego źródła konfliktów, np. jedno z partnerów chciało być bardziej pasywne, ale było nieustannie wypychane na prowadzenie przez drugą osobę.
Ta technika, mająca swoje źródło w pracach Andrew Austina na temat metafor, często przynosi zdumiewające efekty. Eksplorując przestrzenne relacje z partnerem, ludzie
45
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 45
2012-10-31 14:10:07
Jak zbudować szczęśliwy związek?
ujawniają i bardzo namacalnie demonstrują zachowania, które dotychczas nieświadomie powtarzali w swoim życiu. Jednocześnie metoda ta może działać jako sposób nie tylko na samopoznanie, lecz także na zmianę siebie. Ćwiczenie Modyfikacja relacji przestrzennych 1. Wybierz relację, nad którą chcesz pracować – niech będzie to np. relacja z konkretnym partnerem lub relacja w związku jako takim, choć oczywiście ćwiczenia tego można użyć również do innych celów. 2. Zbadaj reprezentację tej relacji, jak w ćwiczeniu „Odkrywanie relacji przestrzennych”. 3. Teraz, zostawiając „pomoc” w jej typowym dla ciebie miejscu, zacznij celowo przyjmować pozycje inne niż ta, którą normalnie byś wybrał, i sprawdzaj, jak się w nich czujesz. 4. Znajdź dla siebie najbardziej komfortową pozycję. Być może będzie to ta, w której zaczynałeś ćwiczenie – wtedy zakończ je na tym etapie. Możesz jednak odkryć, że bardziej pasuje ci inna pozycja niż dotychczas stosowana. 5. Pozostając w tej pozycji, zastanów się, jak ma się ona do twojego codziennego życia. Jakie inne zachowania by się z nią wiązały? Jak mógłbyś je zacząć stosować? Zanotuj wnioski i zakończ ćwiczenie.
Modyfikując relację wobec drugiej osoby czy związku w ogóle, odkryjesz, że również twoje zachowanie zacznie się nieco zmieniać. Jeśli chcesz drastycznie zmienić swoje ustawienie, może to wymagać nieco świadomego wsparcia (stąd punkt piąty powyższego ćwiczenia), ale na pewno możesz oczekiwać, że zaskoczysz siebie swoimi, innymi niż do tej pory, zachowaniami. Jednocześnie to ćwiczenie, jak żadne inne, pokazuje, jak wiele nieuświadomionych wzorców zachowań w sobie nosimy. Zwykle wspomagają one nasze życie, ale zwłaszcza w wypadku związków mogą w kluczowym momencie okazać się zupełnie niedopasowane. Dlatego kolejny rozdział poświęcony będzie odkrywaniu takich wzorców w nas samych i ich modyfikacjom.
46
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 46
2012-10-31 14:10:07
Rozdział 5. Mity na temat miłości i związków
W oparach mitologii Niewiele obszarów ludzkiego życia jest tak przesiąkniętych mitami jak miłość i związki. Nie ma w tym nic dziwnego, w końcu wiążą się z życiem wewnętrznym ludzi, a to otwiera przestrzeń na ogromną ilość mitów i fantazji. Fantazji, trzeba dodać, często wzmacnianych przez kulturę popularną. Od wieków romanse stanowią jedną z najsilniej reprezentowanych odmian literatury, jednocześnie kształtują kulturę i są przez nią kształtowane. W efekcie ludzka wizja związku jest bardzo złożona i często mocno oderwana od rzeczywistości. Na oczekiwania wobec związku wpływa nie tylko związek naszych rodziców, lecz także wszystkie związki znajomych, związki przedstawione w bajkach, filmach, książkach, a nawet w żartach, z którymi się zetknęliśmy. Oczywiście pewne wzorce są silniejsze i wywierają na nas większy wpływ niż inne, potrafią też wprowadzić sporo zamieszania w postrzeganiu związków. Wiele osób jest w stanie łączyć tak sprzeczne wizje na ich temat, jak np. patologiczny wzór relacji rodziców połączony z bajkowym scenariuszem à la Kopciuszek czy Pretty Woman, w którym kobieta jest jedynie dodatkiem mężczyzny, zmieszany z wizją równouprawnienia i partnerskiego związku, w który po równo angażują się obydwie osoby. Te wizje nie są spójne i m.in. dlatego pierwsza część tej książki poświęcona była klarowaniu własnej opinii i próbie dostrzeżenia ewentualnych problemów i sprzeczności z nią związanych. Jednocześnie funkcjonują pewne mity dotyczące związków, które powtarzają się tak często i tak silnie wpływają na życie ludzi, że należy je omówić i skonfrontować z rzeczywistością. Im właśnie poświęcony jest ten rozdział.
Jak grom z jasnego nieba Idealistyczno-romantyczna wizja miłości jako czegoś, co nagle spada na człowieka, uderza go niczym grom z jasnego nieba i całkowicie pochłania, niewątpliwie jest atrakcyjna. Nic dziwnego, że stała się podstawą ogromnej liczby powieści i filmów romantycznych. Rzeczywistość jest zwykle nieco inna. Owszem, zauroczenie – ten bardziej prymitywny, chemiczny aspekt miłości może spaść na nas nagle, ale rzadko prowadzi do czegoś dobrego. W dodatku wraz z wiekiem prawdopodobieństwo zauroczenia staje się coraz mniejsze, ustępując miejsca miłości biorącej się z przywiązania i bliskości.
65
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 65
2012-10-31 14:10:09
Jak zbudować szczęśliwy związek?
Większość osób, które doświadczyły miłości spadającej „jak grom z jasnego nieba”, nie była w stanie stworzyć długotrwałego związku. Ma to solidne uzasadnienie ewolucyjne – zauroczenie opiera się zwykle na podświadomej ocenie kilku czynników związanych z tym, jak wartościowe genetycznie byłoby potomstwo poczęte z drugą osobą. Czynniki te nie informują jednak o tym, jak dopasowaną parą byliby rodzice takiego dziecka. Sto tysięcy lat temu kwestia osobowościowego dopasowania nie miała specjalnego znaczenia, dziś jest jednak kluczowa, jeśli chodzi o trwałość związku. Co więcej, spadek ilości „nagłych zakochań” wraz z wiekiem jest prawdopodobnie związany ze spadkiem płodności, a więc z sytuacją, w której dobrze dobrane geny partnera mają coraz mniejsze znaczenie. Dlatego warto wyzwolić się z tego mitu i przygotować się na to, że miłość nie musi uderzyć nagle, że może być budowana stopniowo wraz z pogłębianiem znajomości z drugą osobą.
Fetysz miłości Osoby najbardziej cierpiące z powodu nieszczęśliwego zakochania, złamanego serca itp. to takie, które w pewnym sensie idealizują i fetyszyzują samą ideę miłości. W efekcie zakochują się nie tyle w prawdziwej osobie, ile w swoim wyobrażeniu na temat tego, jaka powinna być miłość. Mają również tendencję do projektowania swojego wyobrażenia miłości na dowolną osobę okazującą im choćby odrobinę ciepła lub zainteresowania. Rzeczywistość nigdy jednak nie sprosta fantazji, dlatego zwykle kończy się to rozczarowaniem lub nawet paraliżującym lękiem przed podjęciem działania w celu zdobycia wymarzonej osoby. Skoro bowiem utożsamiają ją z idealną miłością, to jeśli związek się nie uda, nie uda się też miłość. Jeśli należysz do osób, które w ten sposób fetyszyzują miłość, wróć do ćwiczeń nt. przekonań zawartych w poprzednim rozdziale i dokładnie przeanalizuj przekonania dotyczące miłości i związków.
Moja bratnia dusza Kolejny mit nt. miłości mówi o „bratniej duszy”, „drugiej połówce” i podobnych wyobrażeniach. Owszem, dobrze, jeśli druga osoba w związku jest do nas podobna.
66
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 66
2012-10-31 14:10:09
Rozdział 5. Mity na temat miłości i związków
Zdecydowanie ułatwia i uprzyjemnia wspólne życie to, jeśli mamy o czym porozmawiać z partnerem i możemy razem spędzać czas. Rzadko się jednak zdarza, aby ktoś był z drugą osobą doskonale dobrany i nie było między nimi żadnych różnic. Co więcej, jeśli tak jest, relacja zwykle wydaje się nieco zaburzona, ponieważ obydwie osoby w pewnym sensie rozmywają się w niej, tracąc swoją indywidualność. Dlatego zamiast osoby idealnie podobnej, szukaj kogoś na tyle podobnego, żebyście mieli wspólne tematy, a jednocześnie na tyle odmiennego, by każde miało własne życie. Zagwarantuje to pewien obszar niezależności, który, wbrew pozorom, może jedynie zwiększyć atrakcyjność związku. Zresztą bądźmy ze sobą szczerzy. Znasz swoje słabe strony, wiesz, co cię w sobie denerwuje, co przeszkadza innym ludziom. Czy byłbyś w stanie długo wytrzymać z kimś dokładnie takim jak ty? Związek dwóch klonów nie jest zdrowy, lecz jest nim związek osób, które są w stanie się wzajemnie tolerować, a nawet akceptować swoje słabostki. Skoro twoje ci przeszkadzają, jak mógłbyś je tolerować u drugiej osoby?
Miłość prawdziwa Innym popularnym mitem dotyczącym związków jest ten o miłości, nad którą nie trzeba pracować. Dużą odpowiedzialność za niego ponoszą prawdopodobnie bajki, które niemal zawsze kończą się słowami: „I żyli długo i szczęśliwie…”, ignorują tym samym fakt, że to „długo i szczęśliwie” było pełne mniejszych lub większych nieporozumień, wyzwań, które trzeba było pokonać, czy pokus, jakim należało się oprzeć. W rzeczywistości nawet największa i najsilniejsza miłość nie sprawi, że w związku nie będzie problemów. Miłość może dać więcej siły i determinacji do radzenia sobie z przeciwnościami, może sprawić, że trudniej będzie im ulec, ale nie spowoduje, że w magiczny sposób znikną. Tak jak było to już podkreślane wcześniej, związek jest procesem i trzeba go aktywnie tworzyć i budować. Miłość sprawia, że motywacja, aby się angażować w ten proces, jest większa. Natomiast wiele osób wierzy, że miłość zastąpi zaangażowanie i sprawi, że nie będzie ono w ogóle potrzebne, bo związek będzie się rozwijał sam. A jeśli tak się nie stanie, to znaczy, że brakowało miłości.
67
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 67
2012-10-31 14:10:09
Jak zbudować szczęśliwy związek?
Może przypominać to trochę założenie, że skoro ktoś kocha malować, to obraz mu się sam namaluje, a on nie będzie musiał ani razu machnąć pędzlem, by mieć gotowy, piękny obraz. Gdybyśmy usłyszeli, że ktoś tak mówi, uznalibyśmy go za szaleńca. A jednak takie właśnie zachowanie bywa akceptowane, a nawet promowane w przypadku związków. Oczywiście nie ma ono sensu. Miłość może dać energię potrzebną do pracy nad związkiem oraz cierpliwość, gdy ta praca zdaje się nadmiernie wydłużać i nie przynosić efektów. Samą pracę natomiast musimy wykonać sami. W końcu to nasz związek.
Miłość poświęcająca się Często pojawia się również mit „poświęcenia się dla miłości”. Osoby wyznające go zwykle uważają, że skoro kochają, powinny zrezygnować ze swoich ambicji, marzeń itp. dla drugiej osoby. (Trzeba dodać, że dużo rzadziej spotyka się ten mit w drugiej wersji, czyli: „Skoro kocha, to powinien się dla mnie poświęcić”). W praktyce takie poświęcenie prowadzi zwykle do wewnętrznego rozkładu związku, choć jednocześnie poprzez budowanie silnego poczucia winy zamyka obie osoby w zepsutej relacji. Skąd to zepsucie przy tak szlachetnych, zdawałoby się, intencjach? Przede wszystkim bierze się stąd, że intencje nie są tak do końca szlachetne. Niepisanym założeniem jest bowiem: „Skoro ja się tak poświęcam, to w zamian oczekuję wdzięczności i docenienia”. A wdzięczność i docenienie za jedno i to samo mogą mieć miejsce przez kilka czy kilkanaście dni, ale nie dzień po dniu przez całe lata. W pewnym momencie następuje automatyczne przyzwyczajenie się do danej sytuacji. Oczywiście poświęcający się nie jest z tego zadowolony i zaczyna mniej lub bardziej otwarcie przypominać o swoim poświęceniu i oczekiwaniu wdzięczności. To budzi w partnerze niechęć, opór, czasem również agresję lub pogardę dla poświęcającego się. Prowadzi też zwykle do poczucia winy, dlatego, mimo ogromnego nagromadzenia takich negatywnych emocji, para zostaje razem, coraz bardziej męcząc się ze sobą. Jak rozwiązać taki problem? Są dwa wyjścia, z których jedno jest zdecydowanie trudniejsze. Proste rozwiązanie polega na tym, żeby nie poświęcać się i nie rezygnować ze swoich pragnień na rzecz związku. Jeśli ma być zdrowy, powinny go tworzyć dwie pełnoprawne osoby. Gdy nie da się tego zrealizować, może warto przemyśleć układ, w jakim się jest.
68
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 68
2012-10-31 14:10:09
Rozdział 5. Mity na temat miłości i związków
Czasem któreś z partnerów będzie musiało ograniczyć swoje ambicje na rzecz drugiego i relacja nie będzie symetryczna, np. oboje pracują i jedno dostaje bardzo atrakcyjną propozycję pracy w innym kraju. W takiej sytuacji ich kariera zwykle będzie zdominowana przez jedną osobę, kosztem drugiej, chyba że wybiorą związek na odległość. Jeśli się nie zdecydują na takie rozwiązanie, możliwe jest wciąż to trudniejsze, czyli zaakceptowanie układu przez obie strony i nietraktowanie tego jako poświęcenia przez żadną z nich. Nie jest to, wbrew pozorom, łatwe, zwłaszcza że duża część emocji typu „należy mi się wdzięczność” nie jest otwarcie wyrażana i stanowi bardziej wewnętrzne przekonanie danej osoby.
Miłość odmieniająca Ten mit idzie zwykle w parze z tym o „miłości poświęcającej się”. Opiera się na wierze w to, że miłość wystarczy do cudownej odmiany partnera. Pił, ćpał i bił, ale kocha, więc się zmieni. W końcu. Minęło już wprawdzie piętnaście lat bez żadnej zmiany, ale lada chwila i… Być może zdarzają się pojedyncze przypadki, w których po dziesięciu latach partner nagle zmienia się z miłości do tej samej osoby, którą wcześniej poniewierał. Nie da się tego wykluczyć, choć jest to mało prawdopodobne. Zwykle nie dzieje się to spontanicznie i jest wynikiem tego, że ktoś lub coś uświadamia tej osobie, że jeśli będzie tak dalej postępować, to zrani lub straci człowieka, którego kocha. W większości przypadków miłość jednak nie wystarcza, by ktoś się zmienił. Realna groźba utraty miłości, gdy ukochany odchodzi, nie mogąc dalej tolerować naszych wad – to co innego. Sama miłość nie daje siły do zmiany z takich samych powodów, z jakich wdzięczność wobec osoby poświęcającej się nie może trwać zbyt długo. Po prostu staje się ona czymś oczywistym i codziennym. Trudno więc, by nagle stanowiła motywację do wielkiej przemiany. Nie znaczy to, że ludzie nie zmieniają się dla miłości i ukochanego. Sęk w tym, że albo dzieje się tak przed rozpoczęciem związku, albo od samego jego początku dokonują mniejszych lub większych korekt. Wtedy można liczyć na to, że z czasem dokonają również kolejnej. Nie warto jednak tracić czasu, mając nadzieję, że druga osoba nagle zmieni się w imię miłości.
69
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 69
2012-10-31 14:10:09
Jak zbudować szczęśliwy związek?
Ćwiczenie Pogromcy mitów Zastanów się nad opisanymi powyżej mitami i twoim podejściem do nich. Czy zgadzasz się z nimi? Jak mogą wpływać na twoje życie? Jak mógłbyś ograniczyć ich wpływ i im przeciwdziałać? Zanotuj wnioski.
Fakt: Miłość jest czymś, co się tworzy Skoro przekonałeś się już, jakie mity zwykle wpływają na postrzeganie związków i dlaczego lepiej nie wierzyć w nie, pozostaje pytanie, jaką masz alternatywę? Ludzie potrzebują mitów, więc co można im zaproponować, by znalazło to oparcie w rzeczywistości i przyniosło realne korzyści? Miłość nie spada z nieba. Nie jest idealna. Nie napędza się sama. A jednocześnie jest czymś cudownym i niezwykle wzbogacającym codzienność. Pozwala doświadczyć lepszego, bogatszego i przyjemniejszego życia. Jest nie tylko czymś, nad czym trzeba pracować, w co trzeba wkładać wysiłek i energię, lecz także czymś, co pozwala po wielokroć odzyskać włożoną w nią pracę. Może być dynamiczna, może być stabilna – to zależy już tylko od partnerów, od tego, jak ją ukształtują. Związki są w naszych rękach, nadajemy im postać, przy okazji tworząc też własne życie. Zachęcam do przyjęcia takiego podejścia do związku. Co jednak zrobić, jeśli nie znalazło się jeszcze odpowiedniej osoby? Pomoc znajdziesz w kolejnym rozdziale.
70
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 70
2012-10-31 14:10:09
Rozdział 10. Erotyka w związku
Komunikacja W łóżku, tak jak w innych obszarach związku, tym, co jest najbardziej potrzebne i co najczęściej szwankuje, jest komunikacja. Problem ten dodatkowo zaognia ogromna ilość społecznych tabu oraz zasad dotyczących tej sfery. Kobiety często boją się przyznać do swoich potrzeb seksualnych, nie chcą bowiem zostać uznane przez partnera za „łatwe”, „niewyżyte” lub „zboczone”. Mężczyźni zwykle unikają mówienia o swoich problemach i czują presję, by się zawsze wykazywać w łóżku, ponieważ jeśli tego nie zrobią, „nie sprawdzą się jako mężczyźni”. A jeśli do tego dojdą problemy z orgazmem lub pobudzeniem, obciążone wstydem, wątpliwościami itp., jakakolwiek komunikacja stanie się niemożliwa. Taka frustracja łatwo przenosi się później na inne obszary związku, prowokuje liczne spory i kłótnie. Rozwiązanie jest wręcz boleśnie proste: rozmawiajmy. Proste nie znaczy jednak łatwe. Wspomniana bolesność bywa często bardzo dosłowna. Rozmowy na takie tematy oznaczają bowiem odsłonięcie tych obszarów siebie, które są zwykle bardzo wrażliwe i schowane przed innymi. To sprawia, że wiele osób ma kłopoty z poruszaniem tych kwestii. Jeśli należysz do takich osób, najważniejszą rzeczą, jaką możesz zrobić, jest praca nad własnymi przekonaniami z wykorzystaniem narzędzi opisanych w pierwszej części tej książki. Drugim istotnym elementem będzie przyjrzenie się swojemu zaufaniu do partnera – jeśli bowiem boisz się otworzyć przed nim, to zapewne masz ku temu jakieś powody. Zastanów się, dlaczego tak jest. Możliwe, że są to po prostu tylko twoje obawy, nad którymi powinieneś popracować. W takiej sytuacji sięgnij do wspomnianych powyżej narzędzi. Może nigdy dotąd nie miałeś okazji sprawdzić zaufania do partnera i po prostu nie wiesz, na co możesz sobie pozwolić. Jeśli tak jest, warto zacząć powoli, badając równocześnie jego reakcję. Może być również tak, że partner nie jest kimś, przed kim można się odsłonić. Możliwe, że wcześniejsze próby takiego zachowania z twojej strony spotkały się z jego negatywną reakcją, a ty czułeś się zraniony lub dotknięty. Jeśli tak jest, warto na ten temat poważnie porozmawiać. Być może druga osoba nie wie, jak w takiej sytuacji odpowiednio się zachować, i musi się tego nauczyć. Możliwe również, że nie chce się tego dowiedzieć i odmawia dopasowania się do takich sytuacji. W takim wypadku warto
139
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 139
2012-10-31 14:10:14
Jak zbudować szczęśliwy związek?
się zastanowić nad terapią związkową lub wręcz przyszłością takiego związku. Niestety, relacje, w których nie ma możliwości głębszego zaufania z powodu obawy przed reakcją partnera, mają bardzo niewielkie szanse na przetrwanie. Sam zadbaj o to, by być osobą akceptującą i wspierającą podczas rozmowy o sprawach łóżkowych. Niech partner nie czuje się zagrożony i niech wie, że poświęcasz mu pełną uwagę. To zachęci go do częstszego ujawniania swoich potrzeb, doznań i fantazji. Ćwiczenie Jak rozmawiać o seksie w związku? Zastanów się, jakie kwestie dotyczące waszego życia seksualnego, o których dotychczas nie wspominałeś, chcesz poruszyć. Rozpocznij ten temat podczas następnej rozmowy ze swoim partnerem. Nie mów oskarżycielsko czy agresywnie, po prostu porozmawiaj w taki sposób, w jaki rozmawiałbyś o innych sprawach odnoszących się do związku. Nie poruszaj tych tematów, gdy będziecie razem w sytuacji intymnej. To nie jest dobry moment na analizowanie takich spraw.
Podstawy sypialnianej etykiety Jeśli zadbałeś już o komunikację dotyczącą seksu, warto przyjrzeć się pewnym ogólnym zasadom, które warto mieć na uwadze w sypialni. Dbajcie o siebie nawzajem – podstawowa zasada w sypialni jest dość prosta. Dbaj o swojego partnera, jego komfort i przyjemność, a jednocześnie pozwól mu dbać o siebie. O ile problemy z tym pierwszym są często poruszane, a nawet wykpiwane w popularnej kulturze (zwłaszcza w stereotypie mężczyzn niedbających o przyjemność swoich partnerek), o tyle ten drugi aspekt jest dużo rzadziej wskazywany, a równie istotny. Istnieją osoby tak skupione na przyjemności partnera, że zapominają o swojej (oraz o przyjemności, jaką partner czerpie z dawania im przyjemności). Jeśli należysz do jednej lub drugiej grupy – warto, abyś to zmienił. Nie trzeba chyba dodawać, że dbanie o siebie obejmuje również niewymuszanie stosunku na partnerze, który nie ma na niego ochoty.
140
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 140
2012-10-31 14:10:14
Rozdział 10. Erotyka w związku
Jeśli czegoś pragniesz, mów o tym. Ludzie zbyt często liczą na to, że ich partner w łóżku będzie telepatą i w magiczny sposób odkryje, czego potrzebują i co jest dla nich najbardziej atrakcyjne. A jest to po prostu wymówka, by uniknąć mówienia o swoich potrzebach seksualnych, co może być krępujące. Tę kwestię powinieneś jednak rozwiązać, mając na uwadze wspomnianą wcześniej potrzebę większej komunikacji. Jeśli więc chcesz, by druga osoba zachowała się względem ciebie w określony sposób – powiedz jej o tym, poproś ją, a może nawet pokaż jej lub pokieruj nią (oczywiście stosując się do poprzedniego punktu, czyli do zasady dbania o partnera). Nie plotkuj – to, co zachodzi między partnerami w sypialni, powinno być ich tajemnicą. Jeśli będziesz o tym opowiadać, ryzykujesz zniszczeniem intymności i zaufania. Nie rób tego. Doceniaj starania partnera: ceń wysiłek i zaangażowanie partnera nawet wtedy, gdy nie wszystko wychodzi idealnie. Nagradzaj postępy, a nie tylko idealne wyniki. W ten sposób zmotywujesz drugą osobę do dalszych starań.
Odpowiedzialność obu płci W wielu związkach pojawia się przekonanie, że za seks odpowiedzialna jest tylko jedna osoba, najczęściej mężczyzna. To on powinien zawsze inicjować stosunek, dominować w nim i być odpowiedzialnym za tę sferę. Od niego zależy częstotliwość i jakość zbliżeń, których kobieta jest w zasadzie pasywnym odbiorcą. Jeśli taki układ funkcjonuje również w twoim związku i obie osoby są z niego zadowolone, to nie ma w tym oczywiście nic złego. W większości takich przypadków sytuacja nie jest jednak tak prosta. Owszem, obie strony tolerują zaistniałą sytuację, ale zwykle jedna, a czasem nawet obie, nie jest z niej do końca zadowolona. Niezależnie od popularnych mitów seks jest sportem drużynowym. Tak jak w tańcu, obydwie osoby muszą być aktywnie zaangażowane, aby zbliżenie było pełne. Jeśli tak nie jest, może to prowadzić do mniejszych lub większych problemów i nieporozumień.
141
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 141
2012-10-31 14:10:14
Jak zbudować szczęśliwy związek?
Podstawą rozwiązania problemów dotyczących seksu jest znowu komunikacja. Jeśli czujesz potrzebę, by w twoim związku było większe zróżnicowanie aktywności – porusz ten temat w rozmowie z partnerem i wspólnie zbadajcie, co możecie z tym zrobić.
Gadżety w sypialni Widząc ten tytuł, wiele osób może się nieco „spiąć” – korzystanie z różnego rodzaju gadżetów w sypialni wciąż nie jest zbyt powszechne w naszym społeczeństwie i przywołuje wyobrażenie groteskowych wibratorów albo lateksowych strojów i kajdanek wykorzystywanych w niektórych komediach. To z kolei prowadzi do oporu i niechęci do tego tematu. Tymczasem warto sobie uświadomić, że podstawowe gadżety w sypialni są dużo prostsze. Są to takie rzeczy jak np.: Olejek do masażu – opanowanie podstaw masażu relaksacyjnego nie jest trudne i możemy to zrobić w krótkim czasie dzięki wielu dostępnym w internecie poradnikom, a nawet filmom instruktażowym na YouTubie. Bez większych problemów powinieneś znaleźć osobę, na której będziesz mógł nauczyć się tego i która z pewnością chętnie odwzajemni przysługę. Najważniejsze rzeczy, o których trzeba pamiętać podczas masażu: > Nie jesteśmy zawodowymi masażystami mającymi rehabilitować kręgosłup partnera. Nie przesadzajmy zatem z siłą masażu, a szczególnie uważajmy, masując plecy tuż przy kręgosłupie. > Komfort partnera. Przytnijmy paznokcie, by nie zrobić mu krzywdy. Zanim pozwolimy olejkowi na kontakt z ciałem partnera, rozgrzejmy go chwilkę w dłoniach, inaczej może on wywołać nieprzyjemny szok. Zadbajmy o odpowiednią temperaturę, oświetlenie i dźwięki w sypialni. > Czas i tempo. Nie spinajmy się, nie śpieszmy, poświęćmy na masaż wystarczająco dużo czasu. I bądźmy gotowi na niespodziewaną przerwę podczas masażu i zamianę go w nieco bardziej dynamiczny sposób wspólnego spędzania czasu.
142
www.samosedno.com.pl
zwiazki_Edgard_roboczy.indd 142
2012-10-31 14:10:14