Spis treści Wstęp .............................................................................................................................................. 5 Podstawowe reguły gramatyczne ..................................................................................... 6 1 Rozdział 1 Podstawowe zwroty i wyrażenia................................................................ 34
Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 34 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 37 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 39 Rozdział 2 Podstawy komunikacji i nawiązywanie znajomości ........................ 43 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 43 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 45 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 48 Rozdział 3 Liczebniki, dni tygodnia, pory roku i czas ........................................... 52 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 52 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 55 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 57 Rozdział 4 Człowiek i rodzina............................................................................................. 61 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 61 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 64 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 66 Powtórka ..................................................................................................................................... 70 Rozdział 5 Części ciała, cechy charakteru, opis osoby ........................................... 74 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 74 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 77 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 79 Rozdział 6 Kolory, części garderoby, sklep i zakupy ............................................... 83 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 83 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 87 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 90 Rozdział 7 Żywność, jedzenie, restauracja .................................................................. 93 Lekcja 1 ......................................................................................................................................... 93 Lekcja 2 ......................................................................................................................................... 97 Lekcja 3 ......................................................................................................................................... 99
3
2 Rozdział 8 Komunikacja i podróżowanie ................................................................... 103
Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 103 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 107 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 109 Powtórka ................................................................................................................................... 114 Rozdział 9 Wakacje, czas wolny i hobby...................................................................... 117 Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 117 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 120 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 123 Rozdział 10 W mieście, pytanie o drogę ..................................................................... 127 Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 127 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 130 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 132 Rozdział 11 Życie codzienne: dom, szkoła, komputer i Internet .................... 136 Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 136 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 139 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 141 Rozdział 12 Wypadki, nagłe zdarzenia, pomoc .......................................................145 Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 145 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 148 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 151 Rozdział 13 Praca i zawody .............................................................................................. 155 Lekcja 1 ....................................................................................................................................... 155 Lekcja 2 ....................................................................................................................................... 158 Lekcja 3 ....................................................................................................................................... 161 Powtórka ................................................................................................................................... 165 Test podsumowujący .......................................................................................................... 169 Klucz do ćwiczeń ................................................................................................................... 175 Słowniczek włosko-polski ................................................................................................ 183
4
www.jezykiobce.pl
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
Podstawowe reguły gramatyczne Alfabet i wymowa
gr a m a t y k a
Alfabet włoski składa się z 21 znaków: A (a)
H (akka)
Q (ku)
B (bi)
I (i)
R (erre)
C (czi)
L (elle)
S (esse)
D (di)
M (emme)
T (ti)
E (e)
N (enne)
U (u)
F (effe)
O (o)
V (wu)
G (dżi)
P (pi)
Z (dzeta)
W języku włoskim występują także następujące litery zapożyczone z innych języków: J (i lunga) lub (dżej) K (kappa) W (wu doppia) X (iks) Y (ipsilon) Ponadto, w pisowni stosowane są litery, których nie ma w języku polskim, czyli samogłoski akcentowane:
6
à
città (miasto)
è
è (jest), caffè (kawa), tè (herbata)
é
perché (dlaczego)
ì
lunedì (poniedziałek), martedì (wtorek)
ò
però (ale, lecz)
ù
più (więcej)
www.jezykiobce.pl
PODSTAWOWE REGUŁY GRAMATYCZNE
Questo è uno zaino. Questi sono (degli) zaini. – To jest plecak. To są plecaki. Questa è una casa. Queste sono (delle) case. – To jest dom. To są domy.
Rzeczownik – rodzaj i liczba Rzeczowniki włoskie nie odmieniają się przez przypadki, mają dwa rodzaje – żeński (femminile) i męski (maschile) oraz dwie liczby: pojedynczą i mnogą. Końcówki rzeczowników według rodzaju i liczby:
Rodzaj męski
Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
-o
-i
-e
-i
-a
-i
-spółgłoska
-spółgłoska
-a
-e
-e
-i
-i
-i
gr a m a t y k a
Rzeczownik
Rodzaju męskiego są rzeczowniki zakończone na -o, niektóre zakończone na -e oraz na spółgłoskę, na przykład: il libro (książka) il fiore (kwiat)
il bar (bar) lo sport (sport)
WYJĄTKI! Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego kończą się również na -a (są to często nazwy zawodów) lub na samogłoskę akcentowaną, na przykład:
il problema (problem) il dramma (dramat) l’autista (kierowca)
il pianista (pianista) il lunedì (poniedziałek) il tè (herbata)
11
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
Rozdział 1 Podstawowe zwroty i wyrażenia Lekcja 1 1 (1)
Wysłuchaj słówek i zwrotów, powtarzaj za lektorem słówka włoskie.
Podstawowe zwroty i wyrażenia: tak – sì nie – no
s ł ów k a
Zaimki: ja – io ty – tu on – lui ona – lei pan – Lei pani – Lei my – noi wy – voi oni – loro one – loro państwo – Loro
2 (2)
Czasownik essere (być):
ja jestem – io sono ty jesteś – tu sei on jest – lui è ona jest – lei è pan jest – Lei è pani jest – Lei è my jesteśmy – noi siamo
34
wy jesteście – voi siete oni są – loro sono one są – loro sono państwo są – Loro sono
3 (3) Czasownik avere (mieć): ja mam – io ho ty masz – tu hai on ma – lui ha ona ma – lei ha pan ma – Lei ha pani ma – Lei ha my mamy – noi abbiamo wy macie – voi avete oni mają – loro hanno one mają – loro hanno państwo mają – Loro hanno W języku włoskim nie istnieje rodzaj nijaki; każdy rzeczownik określony jest rodzajem męskim lub żeńskim. Dlatego małe dziecko (chłopiec) to il bambino (rodzaj męski), a małe dziecko (dziewczynka) to la bambina (rodzaj żeński). www.jezykiobce.pl 34
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
1.1 1.
Uzupełnij dialogi. – Ciao! – ………………………………… – Sono Michele. E tu? – …………………………………
2.
– ………………………………… – Buongiorno! – ………………………………… – Con cacao? – …………………………………
ć w i c ze n i a
3.
– Ciao! – ………………………………… . Tu chi sei? – ………………………………… – Piacere di conoscerti. – …………………………………
1.2
Co oznaczają poniższe zwroty?
1.
Arrivederci.
2.
Non c’è di che.
3.
Alla salute!
4.
Buonanotte!
5.
Buon appetito!
a. Miłego dnia. a. Dzięki. a. Dziękuję bardzo! a. Dobranoc! a. Witamy!
38
b. Proszę bardzo.
c. Do widzenia!
b. Nie ma sprawy.
c. Tak, poproszę.
b. Do zobaczenia!
c. Na zdrowie!
b. Dzień dobry!
c. Dobry wieczór!
b. Cześć!
c. Smacznego!
www.jezykiobce.pl 38
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
Lekcja 3 Pizza
cz ytanie
Pizza to prawdziwa regina włoskiej cucina. Jest conosciuta na całym świecie i uwielbiana przez miliony. W la versione podstawowej jest to płaski placek z ciasta drożdżowego z il formaggio mozzarella, le erbe aromatiche (zazwyczaj oregano) i il sugo di pomodoro. Można do niej dodać praktycznie wszelkie możliwe ingredienti, a ostateczna wersja pizzy zależy od la fantasia del cuoco. Jest wiele teorie dotyczących pochodzenia nazwy pizza. Według jednej z nich słowo to powstało z połączenia pitta (okrągłe pszenne płaskie placki robione z farina, acqua i lievito) oraz il pezzo (kawałek). Inna teoria głosi, że pizza pochodzi od łacińskiego picea, słowa używanego przez Rzymian na określenie la pagnotta w il forno. Choć już starożytni Grecy jedli chlebowy placek z różnymi dodatkami, zwany plankuntos, za miejsce narodzin pizzy uważa się Neapol. W 1830 r. otwarto tam pierwszą prawdziwą pizzerię, Antica Pizzeria Porta’Alba, która istnieje do dziś. Naukowcy twierdzą, że obecną formę pizza przyjęła w epoce renesansu. Była to potrawa biednych contadini, którzy, używając niewielu składników, wypiekali chlebowe placki z serem i ziołami. W XIX wielu stała się popolare także wśród arystokracji, gdy neapolitańczyk Rafaele Esposito stworzył pizzę dla królewskiej pary, a ta stała się ich piatto preferito. Neapolitańska margherita nadal uważana jest za najlepszą na świecie. Za jej niepowtarzalny gusto odpowiadają świeże zioła, i pomodori uprawiane na wulkanicznych glebach Wezuwiusza i ser mozzarella, wytwarzany z il latte di bufala. Ciekawostką jest fakt, że pomidory, które przywieźli z Peru i Meksyku Europejczycy w XVI wieku, początkowo uważane były za velenosi. Obecnie są la base każdej pizzy, a także wielu innych dań la cucina mediterranea.
(17) regina – królowa erbe (aromatiche) – zioła fantasia del cuoco – fantazja kucharza farina – mąka lievito – drożdże
48
pagnotta – bochenek forno – piec piatto preferito – ulubione danie latte di bufala – mleko bawolicy velenoso – trujący
www.jezykiobce.pl
POWTÓRKA
Powtórka 1
70
Odmień czasownik podany w nawiasie.
1.
Roberto (essere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . simpatico.
2.
I miei genitori (avere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . una bella casa.
3.
Noi (essere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . studenti.
4.
Voi (avere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tanti problemi.
5.
Anna e Valeria (essere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . molto simpatiche.
6.
Mi chiamo Alessandra e (avere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 anni.
7.
Perché (tu, essere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . così triste?
8.
Noi (avere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . un buon lavoro.
2
Połącz pytanie z odpowiedzią.
1.
Chi abita qui?
a. É tardi. Sono le 21.
2.
Come si chiama tua madre?
b. No, ma ho una fidanzata da tanti anni.
3.
Parli francese?
c.
4.
Di dove sei?
d. Qui abitano i miei nonni.
5.
Che ore sono?
e.
Adesso è inverno.
6.
Ti piace questa macchina?
f.
Si chiama Cristina.
7.
Fino a che ora hai tempo?
g. Sono nato il 12 aprile 1978.
8.
Che stagione è adesso in Russia?
h. Posso rimanere fino a mezzanotte.
9.
Che giorno è oggi?
Sì, mi piace molto.
i.
Sì, lo parlo abbastanza bene.
10. Quanti anni hai?
j.
Sono già maggiorenne. Ho 18 anni.
11. Quando sei nato?
k. Sono austriaco. Vengo dall’Austria.
12. Sei sposato?
l.
Oggi è il 21 marzo.
1. . . .
2. . . .
3. . . .
4. . . .
5. . . .
6. . . .
7. . . .
8. . . .
9. . . .
10. . . .
11. . . .
12. . . .
www.jezykiobce.pl
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
nienawiść – odio nienawidzić – odiare
21 (45)
nadzieja – speranza zazdrość – gelosia
Wysłuchaj uważnie zdań, powtarzaj je za lektorem.
Wyglądasz dobrze. – Stai bene. Ładnie dziś wyglądasz. – Sei bella oggi. Jak się dziś czujesz? – Come stai oggi?
zd a n i a
Jestem w złym humorze. – Sono di cattivo umore. Jestem we wspaniałym nastroju. – Sono di ottimo umore. Claudia jest dziś smutna. – Claudia è triste oggi. Smutno mi. – Sono triste. Jestem zmęczony. – Sono stanco. Dlaczego jesteś zły? – Perché sei arrabbiato? Bardzo się cieszę! – Sono molto contento. Marek to mój najlepszy przyjaciel. – Marco è il mio migliore amico. Ona jest wyższa od niego. – Lei è più alta di lui. Ona jest bardzo ładna. – Lei è molto bella. On jest zbyt nerwowy. – Lui è troppo nervoso. Ona jest miła i serdeczna. – Lei è carina e cordiale. Oni są nieuprzejmi. – Loro sono scortesi. Lubię ją. – Lei mi piace. lub Lei mi è simpatica. Pietro jest lubiany. – Pietro piace a tutti. lub Pietro è simpatico a tutti. Nie lubię go. – Lui non mi piace. lub Lui non mi è simpatico. Co o nim myślisz? – Che cosa pensi di lui?
76
www.jezykiobce.pl
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
(57)
Wysłuchaj uważnie zdań, powtarzaj je za lektorem. Mam na sobie moje ulubione spodnie. – Sto portando i miei pantaloni preferiti. Często chodzę w spódnicach. – Porto spesso delle gonne. Lubię nosić dużo biżuterii: kolczyki, pierścionki, wisiorki. – Mi piace portare tanti gioielli: orecchini, anelli, pendenti. Proszę o podpis. – Firmi, per favore. Proszę wprowadzić kod PIN i nacisnąć zielony przycisk. – Inserisca il codice PIN e schiacci il pulsante verde. Nie zapłacę tyle za to! – Non pagherò così tanto per questo! Czy może pani to zapakować? – Può impacchettarlo? To jest na prezent. – È per un regalo. Gdzie mogę kupić pamiątki? – Dove posso comprare dei souvenirs?
86
www.jezykiobce.pl
ROZDZIAŁ 6
LEKCJA 3
(62)
Moda italiana
cz ytanie
L’Italia è il paese della moda e del pret-à-porter e per questo è famosa nel mondo. Il centro della moda è certamente Milano, città di eccellenza nel settore dello stile, del design e di tutto ciò che è fashion. Le boutiques più famose si trovano in Via Monte Napoleone e sono spesso frequentate da molti ricchi turisti stranieri e curiosi che desiderano ammirare vestiti, orologi, accessori e oggetti di lusso, dai prezzi irraggiungibili per la maggior parte della gente comune. Milano è sede, fra numerose altre scuole, dello IED (Istituto Europeo di Disign), dove il design collegato al mondo della moda si applica anche ai settori più innovativi dell’alta tecnologia, della pubblicità e dell’industria. Il gran numero di turisti, studenti e uomini d’affari che visitano Milano ogni giorno contribuisce a fare di questa città un mito fuori dall’Italia, e per questo Milano è una delle città italiane più conosciute all’estero.
(63) frequentate – odwiedzane ricchi – bogaci orologi – zegarki accessori – akcesoria oggetti di lusso – luksusowe przedmioty
prezzi irragiungibili – nieosiągalne ceny la maggior parte – większość collegato – powiązany uomini d’affari – biznesmeni contribuisce – przyczynia się
6.2
Odpowiedz na pytania pełnym zdaniem.
1.
Quale città italiana è il centro della moda?
2.
In quale via si trovano i negozi più famosi?
3.
Cosa si può ammirare e comprare in quei negozi?
4.
Cos’è lo IED?
5.
Perché Milano è una delle città italiane più conosciute all’estero?
91
SPRAWDŹ SIĘ
WŁOSKI KURS PODSTAWOWY
1
Uzupełnij zdania brakującymi wyrazami. Wybierz spośród poniższych. filetto, carne, fragola, verdure, chiedere, prenotato
1.
Non mangio la . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sono vegetariano.
2.
Questo tavolo è . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.
Posso . . . . . . . . . . . . . . . . . . il conto?
4.
Un gelato alla . . . . . . . . . . . . . . . . . . , per favore!
5.
Vorrei un . . . . . . . . . . . . . . . . . . di pesce e un’insalata.
6.
Mi porti una porzione di . . . . . . . . . . . . . . . . . . grigliate.
2
Podziel poniższe produkty na kategorie.
pomodoro, salsiccia, mela, anguria, panna, carota, pancetta, pompelmo, pesca, cetriolo, formaggio, patata, pollo, latte, prosciutto, piselli, salame, pera, yogurt, burro Frutta
102
Verdura
Carne
Latticini
www.jezykiobce.pl