Εφημερίδα Λογοτεχνικό Βήμα - Φύλλο 10 - Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2019

ΚΥΡΙΑΚΗ 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 • ΕΤΟΣ 1 Ο • ΦΥΛΛΟ 10 Ο • ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

Καλό ταξίδι Νάνο! Αγαπητοί αναγνώστες, είναι μεγάλη η θλίψη μας για το θάνατο ενός από τους ταγούς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, του Νάνου Βαλαωρίτη. Ο αείμνηστος ήταν ένας άνθρωπος αφιερωμένος στην προάσπιση των γραμμάτων και των τεχνών. Ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος που το πνεύμα του ήταν ελεύθερο και πετούσε για έναν αιώνα ανάμεσα από τις σουρεαλιστικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας μας. Ο Νάνος Βαλαωρίτης ήταν το πρότυπο ενός ανθρώπου που έζησε τη ζωή του δίχως περιορισμούς στις ιδέες του και στις σκέψεις τους. Στην κατοχή παρά τον φόβο που θα προκαλούσε σε άλλους να έχει επιταχθεί το ένα δωμάτιο του σπιτιού στο στους Γερμανούς, εκείνος συνέχισε την αντίσταση και να τρέφει το πνεύμα της ελευθερίας στην καρδιά του. Νέος ποιητής πήγε και χτύπησε την πόρτα των Νέων Γραμμάτων και μπήκε μέσα στον κόσμο της λογοτεχνίας. Γνώρισε τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Γκάτσο και όλη την πνευματική παρέα της γενιάς του 1930 και έγινε κομμάτι της ιστορίας τους. Στο Λονδίνο γνώρισε τον νομπελίστα λογοτέχνη Τόμας Έλιοτ και στο Παρίσι τους σουρεαλιστές. Έγινε ένας κοσμοπολίτης των ελληνικών γραμμάτων. Ένας πραγματικός σουρεαλιστής άνθρωπος που βρήκε στη ζωή την υλοποίηση της φαντασίας. Ήταν εκείνος που έζησε όλη την πνευματική σύζευξη του πραγματικού και του φανταστικού κόσμου. Αυτό τον άνθρωπο λοιπόν θα τιμήσουμε κι εμείς, αφιερώνοντας το έτος του 2020 σ’ εκείνον. Θα πραγματοποιήσουμε ένα αφιέρωμα τόσο στο λογοτεχνικό περιοδικό μας: «Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς», όσο και στην εφημερίδα μας: «Λογοτεχνικό Βήμα» και στο σταθμό μας: «Ραδιόφωνο Λογοτεχνικό Βήμα». Επίσης, θα θέλαμε να ανακοινώσουμε πως αφιερώνουμε στον μεγάλο έλληνα ποιητή, Νάνο Βαλαωρίτη, και τον εν εξελίξει διαγωνισμό μας, τον: «2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης Κέφαλος», ο οποίος λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Την ημέρα της τελετής απονομής τους θα υπάρξει ειδικό αφιέρωμα στο έργο του. Τέλος, θα θέλαμε να εκφράσουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια του Νάνου Βαλαωρίτη, απ’ όλη τη συντακτική ομάδα της εφημερίδας και του περιοδικού. Αιωνία του η μνήμη. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ Νάνο, γιατί πάντα το έργο σου θα μας αφυπνίζει! Πλούταρχος Πάστρας Εκδότης

Έφυγε από τη ζωή ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης

ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020 - Σ. 3 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΒΡΑΒΕΙA BOOKER 2019

Σ. 4

H Εταιρεία Συγγραφέων για τον θάνατο του Σ. 7 Ν. Βαλαωρίτη

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών ο Νάνος Βαλαωρίτης, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Την είδηση ανέβασε στο προφίλ του στο Facebook ο Ντίνος Σιώτης, στην οποία αναφέρει: «Χθες βράδυ χάσαμε τον Νάνο, τον Νάνο τον Βαλαωρίτη, τον Νάνο όλων μας, τον Νάνο που σημάδεψε όσο λίγοι, με τις πολλές του ιδιότητες,

τα ελληνικά γράμματα. Έφυγε πλήρης ποίησης και ημερών στα 98 του χρόνια, αφού έζησε μια πλούσια σε πολλά αγαθά ζωή. Γενναίος, αιρετικός, απρόβλεπτος, όπως αρμόζει στους γνήσιους σουρεαλιστές, άφησε τα ίχνη του να τα ακολουθούμε όσο μπορούμε».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΕΛ. 2

ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2018

Σ. 8

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΝ ΜΑΡΙΟ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ

Σ. 15

Comicdom Bazaar ξανά Σ. 23 στο Impact Hub

Η στήλη των Αγωνιστών Ειρώνων Τους αγωνιστικούς χαιρετισμούς μου στους συντρόφους αγωνιστές είρωνες του μάταιου τούτου κόσμου. Ήρθε ο Σεπτέμβρης λοιπόν και μαζί με τα πρωτοβρόχια να σου και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης ή καλύτερα το θέατρο του παραλόγου. Όλη η αφρόκρεμα της πολιτικής ανοησίας πέρασε από τη συμπρωτεύουσα τη δύσμοιρη που κάθε χρόνο αναγκάζεται να βλέπει να παρελαύνουν η ψευτιά, αγκαλιασμένη με τις φρούδες υποσχέσεις. Ο Κυριάκος φόρεσε το προσωπείο της «ελπίδας» και ξεκίνησε να βάζει τα θεμέλια για ανάπτυξη και φιλολαϊκά μέτρα, όχι για τώρα φυσικά, αλλά εκεί στο βάθος της τετραετίας και της προεκλογικής περιόδου. Θα πετάξει κι αυτός τα ψίχουλά του και σαν τα περιστέρια εμείς θα πάμε να τα μαζέψουμε από χάμω μπας και λιγδώσει λίγο η τρύπια μας η τσέπη, γιατί όπως θα μπει το ευρώπουλο, έτσι και θα βγει από τη σχισμή της τσέπης. Ο Τσίπρας ανέβηκε στο βήμα κι εκείνος και ξεκίνησε να μας αναφέρει πως μας «έβγαλε» από τα μνημόνια, πως μας έσωσε κι αυτός από τα βάρη ΄-μειώνοντας μισθούς και συντάξεις. Φυσικά το μεγάλο αφήγημα ήταν ότι παρέδωσε τη Μακεδονία μας, δηλαδή την ελληνική ιστορία στη σλαβικό κρατίδιο και μας έκανε «υπερδύναμη» των Βαλκανίων!

Η αλήθεια, όμως, για την κατάσταση που επικρατεί στην πατρίδα μας, είναι δυστυχώς εξαιρετικά κρίσιμη. Η πραγματική οικονομία βρίσκεται στα τάρταρα. Με μισθούς και συντάξεις πείνας όχι φόρους και δάνεια μπορείς να πληρώσεις, αλλά ούτε χαρτί υγείας δεν μπορείς ν’ αγοράσεις πια… Τα δάνεια δυστυχώς έχουν πουληθεί σε ξένες κερδοσκοπικές-αρπακτικές εταιρείες και το επόμενο διάστημα θα ζήσουμε σκηνές: να πετούν έξω από τα σπίτια τους τον κόσμο και μερικούς συμπολίτες μας να οδηγούνται στην αυτοκτονία λόγω της απελπιστικής τους κατάστασης. Επίσης, η χώρα μας είναι έτοιμη να διαμελιστεί με μία νέα συνθήκη: τις «Πρέσπες 2». Ο Μητσοτάκης θα κληθεί από τη «Γερμανική (Ευρωπαϊκή) Ένωση» να μοιραστεί τα νησιά μας με τους Τούρκους. Και φυσικά θα ενδώσει, όπως και ο Τσίπρας, διότι είναι πειθήνιο αντρίκελο των Βρυεξελλών. Τέλος, εσύ μικρέ μου νεοέλληνα, με τις πρακτικές σου και τις ιδέες σου, έχεις γίνει ένας σκλάβος. Ένας σκλάβος που αυτόθέλητα φορά τις αλυσίδες της πνευματικής του χρεοκοπίας. Και πίστεψέ με, πλέον είναι και το μόνο που σου αξίζει, αν δεν ξυπνήσεις επιτέλους...

Λόρδος Είρων

ΣΕΛ. 2 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε Φιλολογία και Νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου και Σορβόννης. Εργάστηκε ως υπάλληλος της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο, μεταφραστής, συνεργάτης και εκδότης περιοδικών. Έγραψε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές της γενιάς του 1930: Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο και Γκάτσο. Έζησε στην Αγγλία από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-1960 έμεινε στο Παρίσι και σχετίστηκε με τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό «Πάλι» (19631966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό «Lettres Nouvelles». Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε Συγκριτική Λογοτεχνία και Δημιουργική Γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-1991. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό «Συντέλεια», το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο «Νέα Συντέλεια». Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Το 1982 βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1998 με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας. Το 1996 βραβεύτηκε από τη Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] –η οποία στο παρελθόν είχε βραβεύσει και τους Φερλινγκέττι και Γκίνσμπουργκ. Το 2006 τιμήθηκε με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο.

O ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης (Α) παραλαμβάνει το βραβείο του κατά τη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών, 28 Δεκεμβρίου 2004. Το 2006, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής. Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό «Πάλι» (19631966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό «Lettres Nouvelles». Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε Συγκριτική Λογοτεχνία και Δημιουργική Γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-1991. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό «Συντέλεια», το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο «Νέα Συντέλεια». Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Το 1982 βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1998 με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας. Το 1996 βραβεύτηκε από τη Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] –η οποία στο παρελθόν είχε βραβεύσει και τους Φερλινγκέττι και Γκίνσμπουργκ. Το 2006 τιμήθηκε με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο.

Το 2006, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής. Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Στα τελευταία ποιητικά του βιβλία ο Βαλαωρίτης εκφράζει την οργή του για το τέλμα στο οποίο περιέπεσε ο νεοελληνικός βίος μετά την κρίση. Πυρπολώντας τα δάση της, εξαπατώντας τους ανθρώπους της με ένα χρήμα το οποίο δεν τους ανήκε και αποθαρρύνοντας κάθε δημιουργική πρωτοβουλία, η Ελλάδα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να φτάσει στην κρίση και να οδηγηθεί στο χείλος της καταστροφής, λέει ο ποιητής, χωρίς να έχει να προτείνει λύσεις. Δείχνει, όμως, με τη δουλειά του πόσο βαρύ είναι το τίμημα που καλούμαστε να πληρώσουμε. Η κατάδυση στα άδυτα της σύγχρονης τέχνης επί μια ολόκληρη ζωή δεν τον εμπόδισε να κρατήσει ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά του στις κοινωνικές εξελίξεις. Τόσο στην ποίηση όσο και στα πεζά του, όπως και στα δοκιμιακά του έργα, ο Βαλαωρίτης αποβάλλει ευθύς εξαρχής το οποιοδήποτε διδακτικό ύφος, βάζει πριν απ΄ όλους στο στόχαστρο τον εαυτό του και κατορθώνει να εικονογραφήσει τον σκοτεινό αθηναϊκό του περίγυρο χωρίς να γίνει δηλητηριώδης και χωρίς να χάσει το κέφι του. Μήνυμα αισιοδοξίας από έναν ποιητή ο οποίος είχε το σθένος και την παρρησία να γράψει: «Δεν είμαι από αυτούς / που τους θάβουν εύκολα / έστω ακόμα κι εν ζωή όπου / πολλοί άθαφτοι κυκλοφορούν / στους δρόμους και στα σπίτια / Από αυτό το άκρον άωτον / του ποιητικού μας λόγου εξέχει / από μνήμα πρόσφατο ρηχό / ένα χέρι που κρατάει ένα μολύβι / κι από νεκρούς και ζωντανούς / εξίσου το μισθό του διεκδικεί». ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ & ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ Πλούταρχος Σ. Πάστρας ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΚΕΦΑΛΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ logotexnikovima@gmail.com

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 3

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020 ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΟΣ

Το περιοδικό «Κέφαλος – Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» προσκαλεί ποιητές, συγγραφείς, φωτογράφους και ζωγράφους να συμμετάσχουν στο έντυπο ημερολόγιο: «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020», το οποίο θ’ αποτελείται από ποιήματα, διηγήματα, παραμύθια, φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής και σκίτσα (σε φωτογραφίες ασπρόμαυρες). Σκοπός είναι το εν λόγω ημερολόγιο να μας κάνει παρέα για έναν ολόκληρο χρόνο και να μας ταξιδέψει μέσα από τις σελίδες του στον κόσμο της λογοτεχνίας. Το «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020» θα είναι έντυπο και μπορούν να συμμετάσχουν ποιητές και συγγραφείς από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, με ποιήματα, διηγήματα, παραμύθια, φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής και σκίτσα. Το «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020» θα εκδοθεί στις 2 Δεκεμβρίου 2019. Η συμμετοχή για δημοσίευση έργων στο ημερολόγιο είναι δωρεάν, δηλαδή δεν υπάρχει κόστος έκδοσης από τους συμμετέχοντες -θα το αναλάβει το περιοδικό. Όταν εκδοθεί το ημερολόγιο όσοι από τους συμμετέχοντες θέλουν να προμηθευτούν αντίτυπό του, τότε θα μπορέσουν να το αγοράσουν. ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Μπορείτε να συμμετάσχετε σε τρία μόνο είδη από τα εξής: 1. ποίηση, 2. διήγημα, 3. παραμύθι, 4. φωτογραφία, 5. ζωγραφική, 6. σκίτσο. ΟΔΗΓΙΕΣ



ΠΟΙΗΣΗ: γίνονται δεκτά από 1 έως 2 ποιήματα έως 40 στίχους (σε περίπτωση συμμετοχής με δύο ποιήματα, δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 50 στίχους και τα δύο μαζί).



ΠΟΙΗΣΗ ΧΑΪΚΟΥ: γίνονται δεκτά από 1 έως 5 χαϊκού.



ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ: γίνονται δεκτά είτε 1 διήγημα έως 2.000 λέξεις, είτε 2 μικρά διηγήματα έως 1.000 λέξεις το καθένα.



ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ: γίνονται δεκτά είτε 1 παραμύθι έως 2.000 λέξεις, είτε 2 μικρά παραμύθια έως 1.000 λέξεις το καθένα.



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: γίνονται δεκτές από ΄1 έως 3 φωτογραφίες (ασπρόμαυρες).



ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ: γίνονται δεκτά από 1 έως 3 φωτογραφίες πινάκων ζωγραφικής (ασπρόμαυρες)



ΣΚΙΤΣΑ: γίνονται δεκτές από 1 έως 3 φωτογραφίες σκίτσων (ασπρόμαυρες).

Η ΥΠΟΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ θα γίνεται μόνο μέσω email. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να μας αποστείλετε στο email μας: vivlia.kefalos@gmail.com, τα έργα σας σε αρχείο word, με την ένδειξη: «Για το Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 2020», μέχρι την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2019. ΚΕΦΑΛΟΣ ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ

ΣΕΛ. 4 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΒΡΑΒΕΙA BOOKER 2019

Δείτε τα έξι μυθιστορήματα που είναι υποψήφια για το βραβείο Booker 2019, τα 13 της μακράς λίστας, καθώς και τη λίστα με τα 50 μυθιστορήματα που έχουν βραβευτεί με το Booker από το ξεκίνημα του θεσμού το 1969. Επιμέλεια Στεφανία Τζακώστα Η βραχεία λίστα των βραβείων Booker 2019 είναι η κάτωθι: 1.The Testaments της Margaret Atwood 2.Ducks, Newburyport της Lucy Ellmann 3.Girl, Woman, Other της Bernardine Evaristo 4.An Orchestra of Minorities του Chigozie Obioma 5.Quichotte του Salman Rushdie 10 Minutes 38 Seconds in This Strange World της Elif Shafak Το βραβείο συνοδεύεται με χρηματικό έπαθλο 50.000 λιρών Αγγλίας, ενώ από 2.500 λίρες δίδονται σε κάθε έναν από τους έξι συγγραφείς. Το βραβείο Booker για κάθε λογοτέχνη που γράφει στην αγγλική γλώσσα είναι μια από τις κορυφαίες διακρίσεις που μπορεί να κατακτήσει. Πρόκειται για το κορυφαίο λογοτεχνικό βραβείο και απονέμεται κάθε χρόνο στο καλύτερο πρωτότυπο μυθιστόρημα που έχει γραφτεί στην αγγλική γλώσσα κι έχει κυκλοφορήσει στη Ηνωμένο Βασίλειο ή στην Ιρλανδία. Η εθνικότητα του συγγραφέα δεν επηρεάζει την υποψηφιότητά του. Φέτος, μετά από πολλά χρόνια, στη μακρά λίστα υπάρχουν μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας και λίγες εκπλήξεις. Το βραβείο Booker, που θα ανακοινωθεί στις 14 Οκτωβρίου, συνοδεύεται με το χρηματικό έπαθλο των 50.000 λιρών Αγγλίας, ενώ από 2.500 λίρες Αγγλίας δίδονται σε κάθε έναν από τους έξι συγγραφείς που έχουν επιλεγεί. Η μακρά λίστα περιλάμβανε 13 βιβλία: The Testaments της Margaret Atwood The Testaments, συνέχεια του «The Handmaid’s Tale», διαδραματίζεται 15 χρόνια μετά την τελική σκηνή του Offred στην ομώνυμη ταινία και η αφήγηση γίνεται από τρεις θηλυκούς χαρακτήρες.

Night Boat to Tangier του Kevin Barry Μια νύχτα, αργά, στο ισπανικό λιμάνι του Algeciras, δυο ηλικιωμένοι ιρλανδοί γκάνγκστερ περιμένουν το πλοίο από την Ταγγέρη. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που βουτάει στο σεξ, το θάνατο, τα ναρκωτικά, στην ξαφνική βία. Έχει χαρακτηριστεί ως ένα ιλαροτραγικό αριστούργημα, σαρκαστικό και ξεκαρδιστικό, λυρικό αλλά με απειλητικό τρόπο.

My Sister, The Serial Killer της Oyinkan Braithwaite Το δείπνο της Korede διακόπτεται από μια κλήση αγωνίας από την αδελφή της, Ayoola, και αυτή ξέρει τι περιμένει από αυτήν: λευκαντικό, γάντια από καουτσούκ, νεύρα από χάλυβα και ισχυρό στομάχι. Η Korede θα πρέπει μάλλον να πάει στην αστυνομία για το καλό των ανδρών της Νιγηρίας, αλλά αγαπά την αδελφή της και, όπως λένε, η οικογένεια έρχεται πάντα πρώτη... Η ιστορία διαδραματίζεται στην πρωτεύουσα της Νιγηρίας, απ’ όπου κατάγεται και η συγγραφέας.

Ducks, Newburyport της Lucy Ellmann Βάζοντας την μια κερασόπιτα μετά την άλλη, μια νοικοκυρά στο Οχάιο προσπαθεί να γεφυρώσει τα κενά μεταξύ της πραγματικότητας και του

χείμαρρου, αλλά χωρίς νόημα, πληροφοριών. Ανησυχεί για τα παιδιά της, για τους νεκρούς γονείς της, τους ελέφαντες της Αφρικής, για τα τελετουργικά των "ευτυχισμένων ζευγαριών", για τα όπλα μαζικής καταστροφής και για το πώς να εκκολάψει ένα εγκαταλελειμμένο αυγό περιστεριών...

Girl, Woman, Other της Bernardine Evaristo Το Girl, Woman, Other ακολουθεί τη ζωή και τους αγώνες 12 πολύ διαφορετικών χαρακτήρων, μαύρων γυναικών στη σύγχρονη Βρετανία, οι οποίες λένε τις ιστορίες των οικογενειών τους, των φίλων και εραστών τους, μέσα από τα χρόνια.

The Wall του John Lanchester Το Wall είναι μια ιστορία μυστηρίου, μια ιστορία αγάπης, μια ιστορία πολέμου, μια ιστορία για ένα ταξίδι. Ο Kavanagh ξεκινά τη ζωή του περιφρουρώντας το τείχος. Αν είναι τυχερός, αν δεν πάει τίποτα στραβά, έχει μόνο δύο χρόνια. Το καλύτερο που μπορεί να συμβεί είναι να επιβιώσει και να βγει από το τείχος και ποτέ δεν πρέπει να ξοδέψει ούτε μια μέρα της ζωής του οπουδήποτε κοντά σε αυτό. Ο Lancaster μας ταξιδεύει σ’ έναν μελλοντικό κόσμο, εκεί όπου τα κλειστά σύνορα είναι η απάντηση στην κλιματική αλλαγή.

The Man Who Saw Everything της Deborah Levy Το 1988 ο Saul Adler (ένας ναρκισσιστής, νέος ιστορικός) χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο στο Abbey Road. Σηκώνεται και πηγαίνει να δει μια φίλη του, την Τζένιφερ Μοράου, κάνουν σεξ, στη συνέχεια χωρίζουν, αλλά όχι πριν αυτή φωτογραφήσει τον Saul καθώς διασχίζει τον δρόμο του Abbey. Ο Saul φεύγει να σπουδάσει στο κομμουνιστικό Ανατολικό Βερολίνο, δύο μήνες πριν καταρρεύσει το τείχος. Η Deborah μας ταξιδεύει στην Ευρώπη του χθες και του σήμερα.

Lost Children Archive της Valeria Luiselli Μια οικογένεια στη Νέα Υόρκη φορτώνει το αυτοκίνητο και ξεκινάει ένα ταξίδι. Μια μητέρα, ένας πατέρας, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, κατευθύνονται προς τα νοτιοδυτικά, στην Apacheria, στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό. Οδηγούν για ώρες μέσα από την έρημο και τα βουνά. Σταματούν για δείπνο όταν είναι πεινασμένοι και κοιμούνται στα μοτέλ όταν σκοτεινιάζει. Εν τω μεταξύ, χιλιάδες παιδιά ταξιδεύουν βόρεια, προς τα σύνορα των ΗΠΑ, από την Κεντρική Αμερική και το Μεξικό. Όχι πως όλοι από αυτούς θα φτάσουν στα σύνορα. Η Valeria Luiselli στο Lost Children Archives συνδέει αυτές τις δύο διαδρομές και δημιουργεί μια ιστορία για το τι είναι να είσαι άνθρωπος σε έναν απάνθρωπο κόσμο.

An Orchestra of Minorities του Chigozie Obioma Ο Chinonso, ένας νεαρός κτηνοτρόφος πουλερικών, βλέπει μια γυναίκα που προσπαθεί ν’ αυτοκτονήσει σε μια γέφυρα. Τρομοκρατημένος από την απερισκεψία της, της κάνει παρέα στην άκρη του δρόμου προσπαθώντας να την πείσει να μην προχωρήσει. Ο Chinonso και ο Ndali ερωτεύθηκαν. Όμως, η Ndali είναι από μια πλούσια οικογένεια και όταν αντιτάσσονται επισήμως στην ένωση οι γονείς της επειδή αυτός είναι αμόρφωτος, ο Chinonso πωλεί τα περισσότερα από τα υπάρχοντά του για να παρακολουθήσει

μαθήματα σ' ένα μικρό κολέγιο. Κάποια στιγμή ανακαλύπτει ότι όλα δεν είναι όπως φαίνονται.

Lanny του Max Porter Υπάρχει ένα χωριό έξω από το Λονδίνο, που δεν διαφέρει από πολλά άλλα. Αυτό το χωριό ανήκει στους ανθρώπους που ζουν σε αυτό και στους ανθρώπους που έζησαν πριν από εκατοντάδες χρόνια. Ανήκει στο μυστηριώδες παρελθόν της Αγγλίας και στο σύγχρονο παρόν της. Ο Papa Toothwort ακούει και παρακολουθεί, τον καλλιτέχνη του χωριού Mad Pete, την Peggy να φλυαρεί στην πόρτα της, τις οικογένειες που μετακόμισαν πρόσφατα εδώ και τις οικογένειες που είναι νεκροί για γενιές. Ο Papa Toothwort τους ακούει όλους καθώς ψάχνει, προσεκτικά, για το αγαπημένο του, ψάχνει για το αγόρι...

Quichotte του Salman Rushdie Εμπνευσμένο από το κλασικό Δον Κιχώτης του Miguel de Cervantes, το Quichotte είναι η ιστορία ενός ηλικιωμένου ταξιδιώτη πωλητή, στην σύγχρονη Αμερική, που ερωτεύεται ένα αστέρι της τηλεόρασης και ξεκινά ένα ταξίδι σε όλη την Αμερική σε μια προσπάθεια να αποδειχθεί άξιος για το χέρι της.

10 Minutes 38 Seconds in This Strange World της Elif Shafak Η γυναίκα είναι το επίκεντρο του μυθιστορήματος, η Λεϊλά, που κάθε λεπτό, πριν αφήσει την τελευταία της πνοή, έρχονται στο νου της σκέψεις όπως: η γεύση της καρυκευμένης σιγοβρασμένης κατσίκας, που θυσιάστηκε από τον πατέρα της για να γιορτάσει την πολυαναμενόμενη γέννηση ενός γιου, η θέα των φυσαλίδων λεμονιού και ζάχαρης που χρησιμοποιούν οι γυναίκες για να κερώσουν τα πόδια τους, το άρωμα από κάρδαμο στο καφέ που η Λέιλα μοιράζεται με έναν όμορφο φοιτητή στο πορνείο όπου εργάζεται. Κάθε ανάμνηση, επίσης, επαναφέρει στην μνήμη της τους φίλους που έκανε σε κάθε στιγμή της ζωής της - φίλους που τώρα προσπαθούν απεγνωσμένα να την βρουν...

Frankissstein της Jeanette Winterson Στην Βρετανία του Brexit, ένας νεαρός τρανσέξουαλ γιατρός που ονομάζεται Ry ερωτεύεται τον Victor Stein, έναν διάσημο καθηγητή που οδηγεί τον δημόσιο διάλογο γύρω από το AI. Εν τω μεταξύ, ο Ron Lord, διαζευγμένος και ζώντας με τη μαμά του πάλι, πρόκειται να κάνει την τύχη του λανσάροντας μια νέα γενιά από κούκλες για σεξ, για μοναχικούς άνδρες. Διασχίζοντας τον Ατλαντικό, στο Φοίνιξ της Αριζόνα, μια κρυονική μονάδα στεγάζει δεκάδες σώματα ανδρών και γυναικών που είναι νεκρά, ιατρικά και νομικά... αλλά περιμένουν να επιστρέψουν στη ζωή…

Bookpress.gr

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 5

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΕΦΑΛΟΣ 2000-2019

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΟΣ 2000 - 2019

4. Οι διαγωνισμός είναι διεθνής και μπορούν να λάβουν μέρος Έλληνες συγγραφείς ή συγγραφείς που έχουν εκδώσει το βιβλίο τους στην ελληνική γλώσσα (όχι μετάφραση).

5. Δεν γίνονται δεκτές συμμετοχές ανέκδοτων βιβλίων.

6. Το έργο ή τα έργα (μαζί με ένα χαρτί με τα στοιχεία επικοινωνίας σας) πρέπει να αποσταλούν με -ΠΡΟΣΟΧΗ: ΜΕ ΑΠΛΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, 2. Ο διαγωνιζόμενος (φυσικό πρόσωπο ή δημόσιος/ιδιωτικός/ ΟΧΙ ΣΥΣΤΗΜΕΝΗ- σ' ένα αντίτυπο στην εξής ταχυδρομική διεύθυνση: συλλογικός φορέας) έχει δικαίωμα να συμμετάσχει σε όσα έτη και σε όσα Σεργίου Πατριάρχου 20, είδη ενδιαφέρεται.

11471 - Αθήνα 3. Τα είδη στα οποία μπορεί να συμμετάσχει ο κάθε διαγωνιζόμενος στο όνομα του Παραλήπτη θα γράψετε Πλούταρχος Πάστρας και θα είναι τα εξής: σημειώσετε κάτω από τη διεύθυνση: «Διαγωνισμός Βραβείων Βιβλίου α. Προσωπική Ποιητική Συλλογή. ΚΕΦΑΛΟΣ», αναφέροντας απαραίτητα το έτος έκδοσης του βιβλίου ή των βιβλίων. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Tα βιβλία σε μορφή ebook, θα τα στέλνετε β. Μυθιστόρημα ηλεκτρονικά -όχι ταχυδρομικάστο εξής email: kefaγ. Νουβέλα. los.diagonismoi@gmail.com. δ. Προσωπική Συλλογή Διηγημάτων.

7. Μόλις το/τα αποστείλετε ταχυδρομικώς, ενημερώστε μας μ' ένα μήνυμα στο email στο: kefalos.diagonismoi@gmail.com. Επίσης, να επισυε. Παιδικό Παραμύθι. νάψετε ένα αρχείο word ή pdf, με τα στοιχεία επικοινωνίας σας στ. Βιβλίο Παιδικής Λογοτεχνίας για παιδιά από 7 έως 12 ετών. (Ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, αριθμός τηλεφώνου και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου). ζ. Βιβλίο Εφηβικής Λογοτεχνίας για εφήβους 13 ετών και άνω.

1. Ο Διαγωνισμός χωρίζεται σε είκοσι έτη έκδοσης.

8. Τελευταία ημερομηνία αποστολής των βιβλίων ορίζεται η 28η Φεβρουαρίου 2020. θ. Επιστημονική Μελέτη (π.χ. ιστορίας, λογοτεχνίας, λαογραφίας 9. Τα βιβλία θα αξιολογηθούν από κριτική επιτροπή και θα δοθούν κλπ.). βραβεία σε κάθε είδος και για κάθε έτος. ι. Θεατρικό Έργο 10. Η τελετή βράβευσης θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το Φθινόπωια. Συλλογικό Έργο (με δύο και άνω συμμετέχοντες - στο εν λόγω είρο του 2020, μαζί με την απονομή του «2ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού δος εμπίπτουν: ανθολογίες, συλλεκτικοί τόμοι, εγκυκλοπαίδειες, ημεροΠεζογραφίας Κέφαλος» που θα προκηρυχθεί το αμέσως επόμενο διάστηλόγια, λευκώματα κτλ.) μα. ιβ. Ηλεκτρονικά Βιβλία - Ebooks 11. Οι μη διακριθέντες θα λάβουν Έπαινο Τιμής Ένεκεν. η. Δοκίμιο

ΣΕΛ. 6 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

2 ΟΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΟΙΗΣΗΣ «ΚΕΦΑΛΟΣ»

1. Ο Διαγωνισμός χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες διαγωνιζομένων:

α. Ποίημα με ελεύθερο στίχο. β. Ποίημα με έμμετρο στίχο. γ. Χαϊκού.

Α) Μαθητών μέχρι 18 ετών.

δ. Σατιρικό ποίημα.

Ποιητικά Είδη Κατηγορίας:

ε. Σονέτο.

α. Ποίημα με ελεύθερο στίχο.

στ. Μουσικός στίχος (τραγούδι).

β. Ποίημα με έμμετρο στίχο. γ. Χαϊκού. δ. Σατιρικό ποίημα. ε. Σονέτο. στ. Μουσικός στίχος (τραγούδι). Β) Νέων από 18 έως 30 ετών. Ποιητικά Είδη Κατηγορίας: α. Ποίημα με ελεύθερο στίχο. β. Ποίημα με έμμετρο στίχο. γ. Χαϊκού. δ. Σατιρικό ποίημα. ε. Σονέτο. στ. Μουσικός στίχος (τραγούδι). Γ) Ενηλίκων από 31 ετών και άνω. Ποιητικά Είδη Κατηγορίας:

2. Οι διαγωνιζόμενοι μπορούν να λάβουν μέρος σ’ ένα ή σε δύο ή σε όσα θέλουν ή και σε όλα τα ποιητικά είδη της κατηγορίας που ανήκουν, όμως, με μόνο ένα έργο σε καθ' ένα είδος από αυτά.

3. Όσοι επιθυμούν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό τα έργα τους θα πρέπει να είναι αδημοσίευτα και να έχουν τις εξής προδιαγραφές-κανόνες: α. Τα ποιήματα όλων των κατηγοριών -εκτός των χαϊκού- να μην ξεπερνούν τους 35 στίχους. β. Τα ποιήματα χαϊκού θα πρέπει να έχουν την εξής μορφή: ο πρώτος στίχος να είναι πεντασύλλαβος, ο δεύτερος στίχος επτασύλλαβος και ο τρίτος πεντασύλλαβος. Τα ποιήματα χαϊκού έχουν ακριβώς τρεις μόνο στίχους.

4. Τα έργα πρέπει να είναι υπογεγραμμένα όλα με το ίδιο ψευδώνυμο.

5. Τα έργα πρέπει να αποσταλούν σε αρχείο word μόνο μέσω email στο: kefalos.diagonismoi@gmail.com με ένδειξη στο θέμα: «ΓΙΑ ΤΟΝ 2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΠΟΙΗΣΗΣ» και την αντίστοιχη κατηγορία στην οποία συμμετέχουν: «Μαθητών έως 18 ετών» ή «Νέων από 18 έως 30 ετών» ή

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ «Ενηλίκων από 31 ετών και άνω». Επίσης, να επισυνάψετε ένα δεύτερο αρχείο word, με τα στοιχεία επικοινωνίας σας (Ονοματεπώνυμο, ηλικία, διεύθυνση κατοικίας, αριθμός τηλεφώνου). Απαραίτητο είναι ν' αναφέρεται και το ποιητικό είδος του κάθε ποιήματος.

6. Ο διαγωνισμός θα διαρκέσει από την 5η Ιουνίου 2019 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 7

9. Στην Κατηγορία Νέων από 18 έως 30 ετών θα απονεμηθούν στους διακριθέντες του κάθε είδους: Βραβεία στους τρεις πρώτους, Έπαινοι και Τιμητικές Διακρίσεις στους υπόλοιπους διακριθέντες. Επίσης, όλοι οι μη διακριθέντες συμμετέχοντες θα λάβουν Τιμητικό Δίπλωμα Συμμετοχής, για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό ως επιβράβευση για τη συμβολή τους στη λογοτεχνία, αρκεί το έργο ή τα έργα που θα μας στείλουν να τηρούν τους κανόνες-προδιαγραφές που θέσαμε παραπάνω.

7. Τα έργα θα κριθούν από μία κριτική επιτροπή, η οποία θα είναι κοινή για όλες τις κατηγορίες διαγωνιζομένων. Η κριτική 10. Στην Κατηγορία Ενηλίκων από 31 ετών και άνω θα απονεμηθούν στους διακριθέντες του κάθε είδους: Βραβεία στους επιτροπή αποτελείται από τα εξής μέλη: τρεις πρώτους, Έπαινοι και Τιμητικές Διακρίσεις στους υπόλοι-Μιλτιάδης Ντόβας - Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημί- πους διακριθέντες. Επίσης, όλοι οι μη διακριθέντες συμμετέχοου Ιωαννίνων, Λογοτέχνης ντες θα λάβουν Τιμητικό Δίπλωμα Συμμετοχής, για τη συμμε-Σμαραγδή Μητροπούλου - Καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης, τοχή τους στο διαγωνισμό ως επιβράβευση για τη συμβολή τους στη λογοτεχνία, αρκεί το έργο ή τα έργα που θα μας στείΛογοτέχνιδα λουν να τηρούν τους κανόνες-προδιαγραφές που θέσαμε παρα-Έλενα Λιάτου - Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Ραδιοφωνικός πάνω. Παραγωγός, Εικονογράφος 11. Τα αποτελέσματα του «2ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού -Νίκη Σκουτέρη - Εκπαιδευτικός, Λογοτέχνιδα Ποίησης ΚΕΦΑΛΟΣ» θ' ανακοινωθούν το Μάρτιο του 2020.

-Βασίλης Φλαμπουράρης - Ποιητής, Ιατρός 12. Η τελετή βράβευσης θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το -Χρίστος Τσιαήλης – Καθηγητής Αγγλικών, Λογοτέχνης Μάρτιο του 2020, σε ειδική εκδήλωση, όπου θα απονεμηθούν τα Βραβεία, οι Έπαινοι, οι Τιμητικές Διακρίσεις και τα Τιμητι-Μαρία Ανδρεαδέλλη – Καθηγήτρια Αγγλικών, Λογοτέχνης, κά Διπλώματα Συμμετοχής. Μεταφράστρια -Ειρήνη Μαθιουδάκη - Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Χημεί- 13. ΕΚΔΟΣΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ - Θα εκδοθούν δύο έντυπες και καλαίσθητες Ανθολογίες του Διαγωνισμού. ας Πανεπιστημίου Κρήτης, Λογοτέχνιδα 8. Στην Κατηγορία Μαθητών έως 18 ετών θα απονεμηθούν στους διακριθέντες του κάθε είδους: Βραβεία στους τρεις πρώτους, Έπαινοι και Τιμητικές Διακρίσεις στους υπόλοιπους διακριθέντες. Επίσης, όλοι οι μη διακριθέντες συμμετέχοντες θα λάβουν Τιμητικό Δίπλωμα Συμμετοχής, για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό ως επιβράβευση για τη συμβολή τους στη λογοτεχνία, αρκεί το έργο ή τα έργα που θα μας στείλουν να τηρούν τους κανόνες-προδιαγραφές που θέσαμε παραπάνω.

H Ε ΤΑΙΡΕΙΑ Σ ΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΟΣ ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Ν. Β ΑΛΑΩΡΙΤΗ

«Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του ποιητή, πεζογράφου, δοκιμιογράφου και ιδρυτικού μέλους της Εταιρείας Συγγραφέων, Νάνου Βαλαωρίτη. Από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο οποίος πέθανε αργά χθες σε ηλικία 98 ετών, έχει συνδέσει το όνομά του με τις μεγάλες πρωτοπορίες αλλά και ορισμένα από τα διασημότερα ονόματα των γραμμάτων του 20ου αιώνα», αναφέρει η Εταιρεία Συγγραφέων για τον θάνατο του Νάνου Βαλαωρίτη. Και προσθέτει: «Σεφέρης, Μπρετόν, Φερλιγκέτι, Γκίνσμπεργκ, Μπάροουζ, Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ Όντεν και Ντύλαν Τόμας είναι μερικοί μόνον από τους συγγραφείς και ποιητές τους οποίους γνώρισε και συναναστράφηκε. Συμμετείχε στο κίνημα του υπερρεαλισμού, βούτηξε στην beat λογοτεχνία αλλά και στη γλωσσοκεντρική και punk ποίηση, χαρακτηρίστηκε αιώνιος έφηβος και περιπλανήθηκε πάντοτε, με τη ζωή, με τη γραφή του, σε χώρους νέους, πειραματικούς και περιπετειώδεις.Στους οικείους του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια και τη συμπαράστασή μας».

ΣΕΛ. 8 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

Α ΥΤΕΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΡΑΧΕΙΕΣ ΛΙΣΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ

Κ ΡΑΤΙΚΑ Β ΡΑΒΕΙΑ Λ ΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

2018 Ανακοινώθηκαν οι Βραχείες Λίστες για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2018 (εκδόσεις 2017): Μυθιστορήματος, ΔιηγήματοςΝουβέλας, Ποίησης, καθώς και για τα Κρατικά Βραβεία: Δοκιμίου Κριτικής, Μαρτυρίας - Βιογραφίας - Χρονικού - Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας, και για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, στις οποίες και κατέληξε η Επιτροπή. Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης Υποψήφιοι για το Βραβείο Μυθιστορήματος : Κώστας Καβανόζης, Τυχερό, Πατάκης Γιώργος Κούβας, Καρμπόν, Κίχλη Νίκος Α. Μάντης, Οι τυφλοί, Καστανιώτης Δημήτρης Νόλλας, Ο κήπος στις φλόγες, Ίκαρος Τέτη Παγκάλου, Ο αγριόγατος πηγαίνει πάντα μόνος, Γαβριηλίδης Σωφρόνης Σωφρονίου, Αργός σίδηρος, Αντίποδες Σώτη Τριανταφύλλου, Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο, Πατάκης Υποψήφιοι για το Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας : Αχιλλέας Κυριακίδης, Σώμα, Πατάκης Γιώργος Κυριακόπουλος, Η τρισεγγονή της Αραπίνας και άλλες ιστορίες, Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ Χρήστος Οικονόμου, Οι Κόρες του Ηφαιστείου, Πόλις Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ντεπό, Πατάκης Βίβιαν Στεργίου, Μπλε υγρό, Πόλις Κωνσταντία Σωτηρίου, Φωνές από χώμα, Πατάκης Ελισάβετ Χρονοπούλου, Ο έτερος εχθρός, Πόλις Υποψήφιοι για το Βραβείο Ποίησης : Βασίλης Αμανατίδης, Εσύ: τα στοιχεία, Νεφέλη Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, Η επιστροφή των νεκρών, Πόλις Γιάννης Ζαρκάδης, Μελισσόχορτο, Μελάνι Διονύσης Καψάλης, Μαύρη καγκελόπορτα και άλλες ιστορίες, Άγρα Λιάνα Σακελλίου, Όπου φυσά γλυκά η αύρα, Gutenberg Γιάννης Στίγκας, Εξυπερύ σημαίνει χάνομαι, Μικρή Άρκτος Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, Παράκτιος οικισμός, Μελάνι Υποψήφιοι για το Βραβείο Δοκιμίου – Κριτικής : Δημήτρης Αγγελάτος, Λογοτεχνία και Ζωγραφική. Προς μια ερμηνεία της διακαλλιτεχνικής (ανα)παράστασης, Gutenberg Κατερίνα Κωστίου, “Ασύμβατη συνοδοιπορία”. Όψεις της έκκεντρης γραφής και ιδεολογίας του Γιάννη Σκαρίμπα, Νεφέλη Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, Μετά το 1922: Η παράταση του διχασμού, Πατάκης Αλέξης Πολίτης, Η ρομαντική λογοτεχνία στο έθνος κράτος 18301880 : Ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, πνευματική κίνηση, αναγνώστες, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Μαρίκα Ρόμπου - Λεβίδη, “Εδώ καπούτ”: Η βία του συνόρου, Αλεξάνδρεια Παύλος Κ. Σούρλας, Δημοκρατία και αυτονομία, Πόλις Δημήτρης Τζιόβας, Η πολιτισμική ποιητική της ελληνικής πεζογραφίας: Από την ερμηνεία στην ηθική, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Υποψήφιοι για το Βραβείο Μαρτυρίας - Bιογραφίας - Χρονικού Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας: Ανδρέας Κακριδής, Κυριάκος Βαρβαρέσος, Η βιογραφία ως οικονομική ιστορία, Τράπεζα της Ελλάδος Ρίκα Μπενβενίστε, Λούνα, Πόλις Ηλίας Νικολακόπουλος, Ηλίας Ηλιού, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων Κατερίνα Οικονομάκου, Ο τραγουδιστής του Άουσβιτς, Καπόν Άντζη Σαλταμπάση, Μπερλίν, Πόλις Μαριάννα Χριστοπούλου, Δημήτριος Γούναρης, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων Υποψήφιοι για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα: Παυλίνα Μάρβιν, Ιστορίες απ’ όλον τον κόσμο μου, Κίχλη Δημήτρης Μεσορράχης, Ανάβαση, Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ

Αντωνίνη Σμυρίλλη, Βλέπω ακόμα παιδικά, Θράκα Βάλια Τσάιτα-Τσιλιμένη, Άγρια χόρτα, Κίχλη Χρυσόστομος Τσαπραϊλης, Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας, Αντίποδες Υπενθυμίζεται ότι η σύνθεση της αρμόδιας εννεαμελούς Επιτροπής (ΦΕΚ 365/ΥΟΔΔ/26.6.2018) έχει ως εξής: Η Επιτροπή για τα ετήσια Βραβεία Λογοτεχνίας και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, το Ειδικό Θεματικό Βραβείο και τα Βραβεία Δοκιμίου - Μαρτυρίας: Μαριλίζα Μητσού, Καθηγήτρια του Ινστιτούτου Βυζαντινών Σπουδών, Βυζαντινής Ιστορίας της Τέχνης και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μονάχου, Πρόεδρος Μαίρη Λεοντσίνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπρόεδρος Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Καθηγητής Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μέλος Κλαίρη Μιτσοτάκη, Συγγραφέας, Μέλος Κάλλια Παπαδάκη, Συγγραφέας, Μέλος Παυλίνα Παμπούδη, Συγγραφέας, Μέλος Έλενα Μαρούτσου, Κριτικός, Μέλος Άννα Αφεντουλίδου, Κριτικός, Μέλος Κώστας Καραβίδας, Κριτικός, Μέλος Βραχείες λίστες Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου: Η ανακοίνωση για τις βραχείες λίστες των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου, σε εφαρμογή της νομοθεσίας που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων (Ν. 3905/23-12-2010), για τις τέσσερις κατηγορίες Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου (Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου, Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου, Κρατικό Βραβείο Εφηβικού - Νεανικού Βιβλίου, Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά): Κατηγορία Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου Άννα Κουππάνου, Η εξαφάνιση της Κ. Παπαδάκου και τι έγινε εκείνο το καλοκαίρι, εκδόσεις Πατάκη 2017 Αντώνης Σέργης, Η πυξίδα δε δείχνει πάντα το Βορρά, εκδόσεις Ψυχογιός 2017 Γιώργος Κ. Παναγιωτάκης, Λέσχη αλλόκοτων πλασμάτων, βιβλίο 2, Όταν ήρθαν για εμένα, εκδόσεις Πατάκη 2017

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Νεκτάριος Στελλάκης, Είμαι πρόσφυγας από την Κερύνεια, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο 2017 Πάνος Τσερόλας, Διονύσης Δελής: Κυνηγός Μυθικών Πλασμάτων. Λόκι: Η απόπειρα δολοφονίας μιας δολοφόνου φάλαινας, εκδόσεις Κέδρος 2017 Σάκης Σερέφας, Γκολέο, εκδόσεις Μεταίχμιο 2017 Σταμάτης Κεσόγλου, Τη μέρα που θα ’ρθουν τα αγριοπερίστερα, εκδόσεις Πατάκη 2017 Κατηγορία εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου Έφη Λαδά εικονογράφηση, Βαγγέλης Ηλιόπουλος συγγραφή, Δεν, εκδόσεις Πατάκη 2017 Κέλλυ Ματαθία-Κόβο, εικονογράφηση και συγγραφή, Τα κίτρινα καπέλα, εκδόσεις Πατάκη 2017 Μάρω Κατσίκα, εικονογράφηση και συγγραφή, Ο Κουκούσκα, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο 2017 Ντανιέλα Σταματιάδη εικονογράφηση, Βαγγέλης Ηλιόπουλος συγγραφή, Η βάρκα που τη λένε μνήμη. Η μνήμη ως βάλσαμο της ψυχής και θεμέλιο της κοινωνίας, εκδόσεις Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη 2017 Seng Soun Ratanavanh εικονογράφηση, Ροδούλα Παππά συγγραφή, Στη μύτη του κουταβιού μια ακριδούλα… Χαϊκού για τις τέσσερις εποχές, εκδόσεις Νεφέλη 2017 Φίλιππος Φωτιάδης εικονογράφηση, Μιχάλης Μουλάκης συγγραφή, Ένα κίτρινο φύλλο, εκδόσεις Ίκαρος 2017 Φωτεινή Τίκκου εικονογράφηση, Άννα Κοντολέων και Μάνος Κοντολέων συγγραφή, Φεύγει έρχεται, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο 2017 Φωτεινή Τίκκου εικονογράφηση, Έλλη Πεταλά συγγραφή, Ήταν κάποτε ένα όνειρο, εκδόσεις Πατάκη 2017 Κατηγορία εφηβικού-νεανικού βιβλίου Αγγελική Δαρλάση, Το αγόρι στο θεωρείο, εκδόσεις Μεταίχμιο 2017 Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Θωμάς Q. BIT, Ταξιδιώτης στο κάτοπτρο του χρόνου, εκδόσεις Πατάκη 2017

Ο Κ ΑΡΑΓΑΤΣΗΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 9

Ελένη Κατσαμά, Το σκλαβάκι της Κνωσού, εκδόσεις Πατάκη 2017 Κωνσταντίνος Πατσαρός, Ο άνθρωπος φωτιά, εκδόσεις Μεταίχμιο 2017 Κατηγορία βιβλίου γνώσεων για παιδιά Κατερίνα Σχινά, Ιστορίες για ατρόμητα κορίτσια, 40 μοναδικές Ελληνίδες, εκδόσεις Παπαδόπουλος 2017 Μαρία Αγγελίδου, Το Βυζάντιο σε έξι χρώματα: Μαύρο, εκδόσεις Μεταίχμιο 2017 Μαρίζα Ντεκάστρο, Λίγο πριν…λίγο μετά το 1821. Ένας κόσμος σε κίνηση, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο 2017 Νίκος Ποταμιάνος, Γιατί οι πρωτόγονοι δεν ήξεραν τίποτα και άλλες ιστορίες από την Προϊστορία όπως τις είπα στην κόρη μου, εκδόσεις Κέδρος 2017 Η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου: Αναστασία Οικονομίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Πρόεδρος Μένη Κανατσούλη, Καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αντιπρόεδρος Τασούλα Τσιλιμένη, Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, συγγραφέας , Μέλος Αγγελική Γιαννικοπούλου, Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος Σοφία Μαντουβάλου, συγγραφέας, Μέλος Κλαίρη Γεωργέλλη, εικονογράφος, Μέλος Ίρις Σαμαρτζή, εικονογράφος, Μέλος Κατερίνα Δερματά, κριτικός, Μέλος Χρύσα Κουράκη, κριτικός, Μέλος Bookpress.gr

ΝΙΟΠΑΝΤΡΟΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ

Κανένας ενδεχομένως από τους πεζογράφους της πολυσυζητημένης γενιάς του 1930 δεν έχει αντέξει τόσο στον χρόνο όσο ο Μ. Καραγάτσης (αλλιώς και Μίτιας). Προικισμένος αφηγητής, μυθιστοριογράφος με πλούσια φαντασία και δεινός ζωγράφος χαρακτήρων, ο Καραγάτσης, που έγραψε επίσης πολλά κείμενα για εφήβους ή παιδιά, διαβάζεται εδώ και πολλές δεκαετίες από διαδοχικές γενιές αναγνωστών ενώ πολύχρονο είναι και το ενδιαφέρον της φιλολογίας και της κριτικής, οι οποίες κατ’ επανάληψη τον έχουν τιμήσει, μέχρι και τις ημέρες μας, σε μελέτες, αφιερώματα λογοτεχνικών περιοδικών και επιστημονικά συνέδρια. Ένας κομψός τόμος που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της Εστίας τον φέρνει ξανά στο κέντρο της προσοχής, αυτή τη φορά ως αλληλογράφο. Ο τίτλος του βιβλίου, το οποίο έχει επιμεληθεί, έχοντας γράψει και ένα πυκνό επίμετρο, η Λίζυ Τσιριμώκου, τα λέει όλα: «Αλληλογραφία δύο ερωτευμένων. Τον καιρό του Γιούγκερμαν, 1935-1937». Με ποιον αλληλογραφεί εδώ ο συγγραφέας; Μα, με τη γυναίκα του και εικαστικό Νίκη Καραγάτση (Νίκη Καρυστινάκη τότε), την πρώτη περίοδο του γάμου τους, από το 1935 μέχρι το 1937, όταν είναι πολύ ερωτευμένοι, με την κόρη τους Μαρίνα νεογέννητη και με το πρόσωπο του πατέρα να λάμπει από χαρά πάνω από το πρόσωπο του μικρού κοριτσιού. Στα γράμματα δεν παρακολουθούμε τον ήδη τότε επιτυχημένο μυθιστοριογράφο, που το 1933 δημοσίευσε τον «Συνταγματάρχη Λιάπκιν», το 1936 επανήλθε με τη «Χίμαιρα» (η κεντρική ηρωίδα έχει το όνομα της κόρης του), ενώ το 1938 ξεκίνησε να δημοσιεύει σε συνέχειες (στο περιοδικό «Νέα Εστία») τον «Γιούγκερμαν», αλλά τον ιδιώτη Δημητράκη Ροδόπουλο, σε ηλικία κάτω των τριάντα ετών, να ρουφάει άπληστα γενναίες δόσεις ζωής και καθημερινής

δράσης. Την εποχή, παρόλα αυτά, του γάμου και της γέννησης της Μαρίνας (η οποία το 2008 δημοσίευσε το αυτοβιογραφικό κείμενο «Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι») ο Καραγάτσης δουλεύει στα ελληνικά γραφεία (τα διευθύνει ο αδελφός του) μεγάλης ελβετικής ασφαλιστικής εταιρείας στον Πειραιά και υφίσταται τα πρώτα ψυχικά πλήγματα αφού μεταξύ 1937 και 1939 πεθαίνουν η αδελφή και ο πατέρας του (η απώλεια του τελευταίου, που ήταν δυναστική προσωπικότητα, θα του προκαλέσει ανάμικτα αισθήματα: από τη μια ανακούφιση για την απαλλαγή από τη βαριά σκιά του και από την άλλη θλίψη για τον οριστικό αποχωρισμό).

ΣΕΛ. 10 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Εκδήλωση προς τιμήν του Ανδρέα Εμπειρίκου Η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης σας προσκαλεί στην εκδήλωση προς τιμήν του Ανδρέα Εμπειρίκου, Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου στις 18.30 μμ στη Φιλοσοφική Σχολή (νέο κτίριοαίθουσα 111, 1ος όροφος) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μία ημέρα προτού συμπληρωθούν πενήντα τρία χρόνια από το θάνατο του Αντρέ Μπρετόν η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης διοργανώνει εκδήλωση προς τιμήν του Ανδρέα Εμπειρίκου. Εκδήλωση η οποία λειτουργεί ως επιστέγασμα των θεωρητικών αναλύσεων που προηγήθηκαν σχετικά με την οριστική αποδέσμευση από τα πεπραγμένα του γαλλικού κινήματος, την άρνηση των πολιτιστικών προεκτάσεων του κινήματος Dada, τη σύνδεση με το ρεύμα του Ρομαντισμού και την αναγκαιότητα κατασκευής μίας νέας λογοτεχνικής παράδοσης με αφετηρία τους Έλληνες υπερρεαλιστές Ανδρέα Εμπειρίκο και Νίκο Εγγονόπουλο. Η εκδήλωση διακρίνεται σε δύο μέρη.

Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τρεις εισηγήσεις: α) την εισαγωγή στο δομημένο υπερρεαλισμό (Θοδωρής Γούτας) β) την οπτική μας απέναντι στον Ανδρέα Εμπειρίκο (Αντώνης Χαριστός) γ) ψυχανάλυση και υπερρεαλισμός (Σταύρος Γκιργκένης) Οι εισηγήσεις συνοδεύονται με απαγγελία ποιημάτων εκ μέρους των Έλενα Στεφανίδου-Θοδωρή Γούτα σε μουσική υπόκρουση Μαρίας Δημητρακοπούλου (κιθάρα) και Αναστασίας Κωσταροπούλου (κρουστά). Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει την επιτόπια θεατρική επιτέλεση αποσπάσματος από το έργο «Μέγας Ανατολικός» σε ηχογράφηση της Μαρίας Μπουρμά και σκηνοθεσία Αντώνη Χαριστού. Πρωταγωνιστούν Νατάσα Χασάκιοϊλη-Έλενα Στεφανίδου Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου, Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ (νέα πτέρυγα) αίθουσα 111, πρώτος όροφος στις 18.30 μμ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 11

Πέθανε ο Ούγγρος συγγραφέας Γκιόργκι Κόνραντ, άλλοτε ηγετική μορφή των αντιφρονούντων Ο Γκιόργκι Κόνραντ, γνωστός ούγγρος συγγραφέας - περισσότερο στο εξωτερικό- και εξέχουσα μορφή στις τάξεις των αντιφρονούντων την περίοδο του κομμουνισμού στη χώρα του, πέθανε χθες Παρασκευή σε ηλικία 86 ετών, έπειτα από μακρά ασθένεια, μετέδωσε το ουγγρικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων MTI, επικαλούμενο την οικογένειά του. Ο Κόνραντ, γόνος εβραϊκής οικογένειας, σώθηκε από το Ολοκαύτωμα την τελευταία στιγμή, πηδώντας από τρένο με προορισμό τη Βουδαπέστη μία ημέρα πριν από τον εκτοπισμό των εβραίων της πόλης στο Άουσβιτς. Σχεδόν όλοι οι συμμαθητές του εξοντώθηκαν. «Ενηλικιώθηκα στα 11 μου χρόνια», θα έγραφε πολλά χρόνια αργότερα, στη αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε το 2001 υπό τον τίτλο «Αναχώρηση και Επιστροφή». Το 1956, πήρε μέρος στην εξέγερση της Βουδαπέστης εναντίον της σοσιαλιστικής κυβέρνησης, που συνετρίβη από σοβιετικές δυνάμεις, αλλά αντίθετα με την αδελφή του και χιλιάδες άλλους πρόσφυγες, αποφάσισε να μείνει στην Ουγγαρία. Το πρώτο του μυθιστόρημα, με θέμα έναν κοινωνικό λειτουργό που βοηθά παιδιά, κυκλοφόρησε το 1969 (σ.σ. ο τίτλος του αποδόθηκε «Ο κοινωνικός λειτουργός» [The Case Worker] στα αγγλικά και «Ο επισκέπτης» [Le Visiteur] στα γαλλικά· δεν έχει κυκλοφορήσει κανένα βιβλίο του από ελληνικό εκδοτικό οίκο). Σύντομα, το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε σε 13 άλλες γλώσσες, σύμφωνα με τον ιστότοπο του δημιουργού του. Το 1965, έκανε έρευνα στο πεδίο της λεγόμενης αστικής κοινωνιολογίας (urban sociology) και οι εμπειρίες του τον ώθησαν να γράψει το επόμενο βιβλίο του, «Αυτός που έφτιαχνε πόλεις» (στα αγγλικά μεταφράστηκε The City Builder). Από το 1973 ως το 1988, τα έργα του Κόνραντ λογοκρίνονταν, ή η κυκλοφορία τους απαγορευόταν τελείως, κι είτε τυπώνονταν μόνο στο εξωτερικό, είτε μυστικά, υπό μορφή σαμιζντάτ. Το 1974, σε συνέντευξή του στην Die Zeit, ο Κόνραντ θα δήλωνε «εγώ γράφω αυτά που γράφω· οι κρατικοί εκδοτικοί οίκοι δημοσιεύουν από το έργο μου ό,τι θέλουν· κι εγώ προσπαθώ να δημοσιεύω όσο περισσότερο μπορώ όπως μπορώ». Ο Κόνραντ εξελέγη πρόεδρος της διεθνούς ένωσης υπεράσπισης της ελευθερίας της έκφρασης και των δικαιωμάτων των συγγραφέων PEN International στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τιμημένος με διάφορα

λογοτεχνικά βραβεία στην Ουγγαρία και στο εξωτερικό, έγινε ο πρώτος ξένος που ορίστηκε επικεφαλής της Ακαδημίας των Τεχνών (Akademie der Künste) του Βερολίνου. Παρέμεινε μια από τις κεντρικές μορφές μεταξύ των αντιφρονούντων ως το τέλος του κομμουνισμού στην Ουγγαρία, το 1989. Συνιδρυτής του φιλελεύθερου κόμματος SZDSZ το 1988, έγινε χρόνια αργότερα σφοδρός πολέμιος του σημερινού ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν. Ο Όρμπαν είναι «ο πιο τοξικός πολιτικός που γνώρισε η Ουγγαρία μετά την πτώση του κομμουνισμού», θα στηλίτευε μετά την μανιασμένη κυβερνητική εκστρατεία εναντίον του αμερικανού επιχειρηματία ουγγρικής καταγωγής Τζορτζ Σόρος το 2017. Η Ουγγαρία αποκαλείται πλέον από κάποιους «Ορμπανιστάν», θα έγραφε ήδη το 2012, δύο χρόνια μετά την έναρξη της περιόδου της μονοκρατορίας του νυν πρωθυπουργού στα ουγγρικά πολιτικά πράγματα, σε άρθρο του στην εφημερίδα The New York Times, συγκρίνοντάς τον δεξιό εθνικιστή ηγέτη με τις «μετασοβιετικές δικτατορίες της κεντρικής Ασίας» και προσθέτοντας πως «πολλοί νεαροί Ούγγροι θέλουν να φύγουν».

ΣΕΛ. 12 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΚΘΕΣEIΣ ΝΕΩΝ ΑΠΟΚΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΣTHN ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ TOY AΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ . Από τις 11 ως τις 28 Σεπτεμβρίου 2019 διαρκούν στην Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη –Κώστας Ευαγγελάτος οι παράλληλες εκθέσεις νέων αποκτημάτων και του τμήματος της συλλογής εικαστικών έργων ζωγραφικής, γλυπτικής, αγιογραφίας, χαρακτικής, φωτογραφίας της συλλογής της Villa Ροδόπη στο Αργοστόλι. Η Συλλογή τέχνης του εικαστικού, λογοτέχνη και θεωρητικού τέχνης Κώστα Ευαγγελάτου περιλαμβάνει δημιουργίες Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών από το 1930 μέχρι σήμερα. Άρχισε να συγκροτείτε από τα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα από προσφορές και ανταλλαγές με συναδέλφους του. Από τότε μέχρι σήμερα στην πλειοψηφία τους τα έργα με τα οποία εμπλουτίζεται προέρχονται από ευγενικές προσφορές καλλιτεχνών και συλλεκτών προς τον ίδιο και την Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη. Το 2001 δώρισε 16 ζωγραφικά έργα από τη συλλογή με ελαφρές ύλες, χαρακτικά και κολλάζ στο τμήμα τεχνών του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και 45 έργα ζωγραφικής γνωστών καλλιτεχνών στο Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών στη μνήμη των γονέων του. Το 2014 πραγματοποιήθηκε στο Αργοστόλι η πρώτη μεγάλη παρουσίαση έργων της συλλογής με αξιοσημείωτη επιτυχία. Κύριο χαρακτηριστικό της συλλογής που απαρτίζεται από αξιόλογα έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, γλυπτικής, μικρογλυπτικής, κολλάζ, κατασκευές, ψηφιακές εικόνες, φωτογραφίες και λιθογραφίες είναι η μεγάλη θεματογραφική ποικιλία των εκθεμάτων, οι πολλαπλές τεχνικές των καλλιτεχνών, η αυθόρμητη εικαστική γραφή, η εκφραστική ελευθερία. Πρόκειται για μια συλλογή αποκλειστικά ιδιωτικής πρωτοβουλίας και προσπάθειας με δυνατότητες εκπαιδευτικής διάστασης και όχι επενδυτικής κατάστασης. Κάθε χρονιά παρουσιάζονται ορισμένα από τα έργα στο κοινό αλλά και σε μαθητές με ειδικές ξεναγήσεις. Φέτος θα γίνει έκθεση με τα νεότερα αποκτήματα της συλλογής τα οποία θα εκτεθούν παράλληλα με ανέκθετα στο Αργοστόλι παλαιότερα έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Θα εκτεθούν δημιουργίες των Μιχάλη Αγγελάκη, Ευάγγελου Αγόρου, Μιχάλη Βασιλόπουλου,Τάκη Βεκόπουλου, Πέτρου Ζουμπουλάκη, Σίμου Καραφύλλη, Κώστα Κλουβάτου, Άριας Κομιανού, Κρίστιαν Μαρμορστάιν, Θεοχάρη Μορρέ, Νάντιας Μπαράκου, Ζαχαρούλας Μπόγκαρτ, Απόστολου Λάβδα, Ιφιγένειας Λαγάνα, Παύλου Μοσχίδη, Χουάν Ριμπό, Γεωργίας Σεφερλή, Γιώργου Σταθόπουλου, Νόρας Σταματιάδου, Νάνας Στεργιοπούλου, Γιάννη Χίου. Επίσης ψηφιακές συνθέσεις του Αλκίνοου Μπουνιά και της Ζαχαρούλας Μπόγκαρτ καθώς και επιζωγραφισμένα t-shirts του Γιάννη Καφάτου και της Μάγδας Κούρκουλου. Παράλληλα θα είναι επισκέψιμο το τμήμα της μόνιμης ενδιαφέρουσας συλλογής με ορισμένα από τα ιδιότυπα επιτεύγματα που έχουν φιλοτεχνήσει μεταξύ άλλων οι καλλιτέχνες: ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΔΑΜΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΔΑΜΑΚΟΣ, ΧΡΥΣΑ ΒΕΡΓΗ, CHRYSΑ, ΤΑΚΗΣ ΒΕΚΟΠΟΥΛΟΣ, , ΔΗΜ. ΓΕΡΟΣ , ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΔΕΛΛΑΠΟΡΤΑ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ, GABRIEL GRAMA, ΠΕΤΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ, Γ. ΖΥΜΑΡΑΚΗΣ (ΖΥΜ), ΑΓΓΕΛΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΑΡΑΦΥΛΛΗΣ,ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ, ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ, ΑΡΙΑ ΚΟΜΙΑΝΟΥ, ΧΑΡΗΣ ΚΟΝΤΟΣΦΥΡΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΒΔΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΑΣΗΘΙΩΤΑΚΗΣ, ΗΛΙΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ-ΘΕΟΦΙΛΙΔΟΥ, ΕΛΒΙΡΑ ΛΙΓΝΟΥ, ΤΑΚΗΣ ΛΟΥΚΑΤΟΣ, ΜΙΧ. ΜΑΚΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΜΑΤΑΛΑ, ΔΗΜ. ΜΗΛΙΩΝΗΣ, ΜΑΙΡΗ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ, RAMADAN MARGJOKA,ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΟΣΧΟΥ, ΠΑΥΛΟΣ ΜΟΣΧΙΔΗΣ, ΕΥΑ ΠΕΛΕΚΙΔΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΠΕΡΑΝΤΙΝΟΣ, ΜΕΡΟΠΗ ΠΡΕΚΑ, ΠΑΡΙΣ ΠΡΕΚΑΣ, ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΠΕΤΜΕΖΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΔΗΣ, ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΟΥΠΑΘΗΣ, ΔΗΜ. ΤΗΝΙΑΚΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ, ΤΙΤΙΚΑ ΦΑΡΑΚΛΟΥ, ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΣΙΑΝΟΣ, ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΦΩΚΑ, ΠΟΠΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ, ΕΛΕΝΗ ΧΑΤΖΗΠΟΥΛΙΔΟΥ, ΔΗΜ. ΨΩΜΟΔΟΤΗΣ.

O ιστορικός τέχνης –επιμελητής εκθέσεων Μουσείων και χώρων τέχνης Λεόντιος Πετμεζάς επισημαίνει για την έκθεση : ΄΄Οι διακεκριμένοι εικαστικοί που έχουν αναπτύξει στην πορεία τους μια ουσιαστική σχέση με το ευρύτερο στοιχείο της εικαστικής τέχνης κα-

θοριστικά και ελκυστικά παρουσιάζουν διαφορετικές όψεις που προέκυψαν από την επίμονη παρατήρηση των αναφορών ,την απεραντοσύνη , τις περιπλανήσεις που εμπεριέχουν την απρόσμενη ανακάλυψη. Σμίγουν την σαγηνευτική αύρα και πυροδοτούν την έμπνευση που αναδεικνύει εκφάνσεις που εξευμενίζουν το κοινό. Χρησιμοποιώντας συνθετικά στοιχεία προβαίνουν σε έναν διάλογο εναλλασσόμενων χειρονομιών και δυνατοτήτων που βασίζεται στην καινοτόμα δυναμική συγκεκριμένων τρόπων εργασίας. Ο υφολογικός χαρακτήρας των επιτευγμάτων τους ενέχει την ταυτότητα των προκλήσεων που αγγίζει με κατεύθυνση τα όρια του εφικτού. Η οπτική τους αντανακλά σε πειραματισμούς και επανεκκινήσεις ενώ προωθεί τις βάσεις οραματισμών . ΄΄ H εικαστικός- αγιογράφος με σπουδές στον Ελληνικό πολιτισμό Μαριλένα Φωκά επισημαίνει για το έργο της που ανήκει στην σημαντική συλλογή της Πινακοθήκης : «Ο Άγιος Λεόντιος δημιουργήθηκε ειδικά για την Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης ,στο Αργοστόλι. Πρόκειται για την αποτύπωση της κεφαλής του , τύπου φορητής εικόνας σε καμβά, φιλοτεχνημένη με σκόνες αγιογραφίας. Το σκεπτικό για τον σχεδιασμό της εν λόγω εικονογραφίας ήταν η δημιουργία ενός εκθέματος το οποίο θα ήταν τμήμα ενός αναπόσπαστου καλλιτεχνικού συνόλου καθώς θα εναρμονιζόταν με τα υπόλοιπα έργα τέχνης της πινακοθήκης που ανήκουν στην αφηρημένη τέχνη, τον φωβισμό, την ποπ αρτ, τις φωτογραφίες, τον αφηρημένο εξπρεσσιονισμό, κ.α. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο καθώς το κάθε αγιογραφικό πόνημα οφείλει να σέβεται την παράδοση και να είναι ιστορικά, δογματικά και θεολογικά ορθό. Έτσι ιστορήθηκε ο Άγιος Λεόντιος μέσα στον κλασσικό αγιογραφικό κάμπο (φόντο) του Άκτιστου φωτός, με γραψίματα δηλ. μόνο το σχεδιαστικό μέρος, επιλέγοντας την απόχρωση του χονδροκόκκινου. Αυτή η εκδοχή, ένα στάδιο πριν τον προπλασμό, ακολουθεί σαφώς το αγιογραφικό τυπικό και παράλληλα έχει νεωτεριστικά στοιχεία αφαιρετικής απεικόνισης. Επιστρώθηκε με βερνίκι και ακολουθήθηκε η τεχνική του χρυσώματος με φύλλα. Ο Άγιος φέρει φωτοστέφανο, ο αυστηρός σχεδιαστικός ρυθμός του καταδεικνύει ότι ανήκει στη βυζαντινή τεχνοτροπία και επιγράφεται ως «Ο Άγιος Λεόντιος» , στοιχεία που το διαφοροποιούν από μια απλή σχεδιαστική απόδοση αφαιρετική τύπου μιας προσωπογραφίας». Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa ΡΟΔΟΠΗ – ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ Ι. Μεσολωρά 7& Βύρωνος Αργοστόλι Πληροφορίες: 26710 28501, 6944621286.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 13

Η «Anamnesis» της Αποστολίας Παπαδαμάκη στη Δήλο Μια διαδραστική παράσταση - περφόρμανς, χορού, μουσικής και ονείρων, που αντλεί την έμπνευση της από τη μυθολογία, την ιστορία και τη φιλοσοφία, ανασύροντας μνήμες της διαδρομής της ανθρώπινης ύπαρξης, σχεδίασε η χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη για τη Δήλο. Με τίτλο «Anamnesis», η παράσταση που θα δοθεί με ελεύθερη είσοδο το Σάββατο 14 και την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου στο ιερό νησί της Δήλου, από τις έξι το απόγευμα έως και τις έντεκα και μισή το βράδυ, έρχεται ως εξέλιξη του «From Darkness to Light», που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2018 στο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, υφαίνοντας τον ιστό του κύκλου παραστάσεων «Ύπνου και Ονείρων» που θα οδηγήσουν στους Δελφούς το 2020. «Πρόκειται για μία τριλογία αφιερωμένη στον Απόλλωνα που θα κορυφωθεί την επόμενη χρονιά στους Δελφούς. Η παράσταση δεν είναι η ίδια.. Κάθε φορά προσεγγίζουμε με διαφορετικό τρόπο τα όνειρα και τον ύπνο. Έχει τον ίδιο στόχο, αλλά ούτε η χορογραφία, ούτε η μουσική είναι η ίδια γιατί κάθε φορά η δομή της εξαρτάται από τον αρχαιολογικό χώρο που πραγματοποιείται. Στη Δήλο η παράσταση είναι περιπατητική, συμμετοχική με το κοινό κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος της και απλώνεται σε πολλά μέρη του αρχαιολογικού χώρου» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Αποστολία Παπαδαμάκη, γνωστή για την τελετή έναρξης των Παραολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004, για την πρώτη υποβρύχια παράσταση χορού στον κόσμο «Drops of Breath» στο Σούνιο κάτω από τον Ναό του Ποσειδώνα και για την πρόσφατη σκηνοθεσία της όπερας «Η Πριγκίπισσα και το Μπιζέλι» στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Η μυθοπλασία της «Anamnesis» ξεκινάει καθώς το πλοίο προσεγγίζει τις ακτές της Δήλου. Κατά την περιήγησή τους, οι θεατές ανακαλύπτουν τους ερμηνευτές ανάμεσα σε αρχαίους ναούς και μνημεία, αποφασίζουν οι ίδιοι τον τρόπο που κινούνται στο χώρο και στον χρόνο, δημιουργώντας έτσι την «ψυχο-γεωγραφία» της παράστασης. Στη συνέχεια καλούνται προαιρετικά να γίνουν μέρος ενός κυκλικού αρχετυπικού χορού, εμπνευσμένου από την πολυπολιτισμική ιστορία της Δήλου που αποτελεί το προοίμιο της «ουράνιας» χορογραφίας της Πανσελήνου, συνοδευόμενη από την πρωτότυπη μουσική σύνθεση του βραβευμένου Τρύφωνα Κουτσουρέλη. Η παράσταση ολοκληρώνεται με όνειρα, ποιήματα και ύμνους, ενθυμήσεις που αντηχούν τη γνώση της αρχαίας πέτρας. «Θα δούμε όλοι μαζί την πανσέληνο να ανατέλλει και αμέσως μετά θα κάτσουμε στο χώμα και θα διαβάσω τυχαία ανώνυμα όνειρα που θα φέρουν οι θεατές μαζί τους, σε συνδυασμό με ύμνους και κείμενα. Φέτος, ζητήσαμε τα όνειρα που θα φέρει το κοινό μαζί του να μην είναι προσωπικά, αλλά να είναι το όνειρο που έχει ο καθένας τους για την ανθρωπότητα, για έναν καλύτερο κόσμο, για το κλίμα που αλλάζει, για τις κυβερνήσεις μας... Στην ουσία, ζητάμε ένα όνειρο-ευχή για το πως μπορούμε να παραδώσουμε στις μελλοντικές γενιές έναν καλύτερο πλανήτη. Έμπνευση γι' αυτό στάθηκε το γεγονός ότι η Δήλος ήταν ένας τόπος αρμονικής συνύπαρξης πάρα πολλών λαών για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, το

οποίο είναι ίσως και ένα ουτοπικό όνειρο για τη σημερινή εποχή» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η δημιουργός της «Anamnesis». Η προετοιμασία της καλλιτεχνικής ομάδας και των συνεργατών για την παράσταση διήρκεσε ένα χρόνο. Μέχρι στιγμής περισσότεροι από 300 θεατές απ' όλες τις γωνιές του κόσμου - ενδεικτικά αναφέρουμε από την Μεγάλη Βρετανία, Κύπρο, Πορτογαλία, Ισπανία, Νέα Υόρκη, Κόστα Ρίκα, Σικάγο, Μαϊάμι και από πολλές ελληνικές πόλεις και νησιά όπως Σαντορίνη, Σύρο, Νάξο, Πάρο, Τήνο, Κέρκυρα, Αθήνα, Σπάρτη, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και αλλού - έχουν δηλώσει συμμετοχή για την παρακολουθήσουν. «Η κινητήριος δύναμη της 'Anamnesis' είναι η αντίληψη του Πλάτωνα, 'το σώμα είναι ο ναός της ψυχής' και, σε συνδυασμό με την πλατωνική έννοια της ανάμνησης, κάθε γνώση έρχεται από τις ιδέες που βρίσκονται σε έναν υπερουράνιο τόπο, οι οποίες στον γήινο κόσμο αποτυπώνονται μέσω της 'ενθύμησης' και απεικονίζονται σε αρχετυπικές κινήσεις, ήχους και λέξεις», εξηγεί η Αποστολία Παπαδαμάκη προσθέτοντας: «Η 'Anamnesis', που συνδυάζει πολλαπλά εκφραστικά μέσα, στοχεύει στο να ενεργοποιήσει διαφορετικά πεδία αντίληψης και αναφέρεται στην μυθολογία και την ιστορία έτσι ώστε να εξερευνήσει την ανθρώπινη ύπαρξη, να αυξήσει τη συνειδητοποίηση της ανθρώπινης δυναμικότητας και να αμφισβητήσει τους αυτοεπιβαλλόμενους περιορισμούς της ίδιας της φύσης των ιδεών, των σκέψεων και της ύπαρξής μας. Χρησιμοποιώντας την ιδιαιτερότητα του πολυδιάστατου αρχαιολογικού χώρου της Δήλου, η κίνηση εμπνέεται από τη φιλοσοφία και τη γλυπτική, η μουσική από τα μαθηματικά και την αρχιτεκτονική κι ο λόγος συνδυάζει την πραγματικότητα με τη μη πραγματικότητα των ονείρων. Αναφερόμαστε ταυτόχρονα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον για να διερευνήσουμε τις καταστάσεις αρμονίας και δόμησης της συλλογικής μνήμης». Η παράσταση έχει λάβει την ομόφωνη έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της Ελλάδας, επιχορηγείται από το τμήμα Θεάτρου και Χορού του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και υλοποιείται σε συνεργασία με την εφορεία αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

ΣΕΛ. 14 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Υπόμνημα της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων στην Υπουργό Παιδείας Προς την κ. Νίκη Κεραμέως, Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Αξιότιμη κυρία Υπουργέ, Με το υπόμνημα αυτό θα θέλαμε να σας εκθέσουμε, μεταξύ άλλων, την αγωνία μας για την προϊούσα περιθωριοποίηση των κλασικών γραμμάτων, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει πάρει τις ανησυχητικές διαστάσεις επίθεσης κατά των φιλολογικών μαθημάτων, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της παιδείας του τόπου μας. Σας εκθέτουμε συνοπτικά τις πάγιες θέσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων:  Ζητούμε την επαναφορά της διδασκαλίας και της αξιολόγησης του μαθήματος των Λατινικών για τους υποψηφίους της Ομάδας Ανθρωπιστικού Προσανατολισμού με την παράλληλη προκήρυξη συγγραφής νέου διδακτικού εγχειριδίου. Ειδικά για το σχολ. έτος 2019-2020, ζητάμε να συμπεριληφθεί το μάθημα των Λατινικών στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα για όσους υποψηφίους της ομάδας Ανθρωπιστικού Προσανατολισμού θα επιλέξουν το μάθημα.  Είμαστε αντίθετοι με την υποβάθμιση του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στη Γ΄ Λυκείου, η οποία συνίσταται στην κατάργηση της μετάφρασης του διδαγμένου κειμένου και στην υπομοριοδότηση (με 10 μόλις μόρια αντί των 20 που ίσχυαν) του αδίδακτου, από το οποίο ο υποψήφιος καλείται πλέον να μεταφράσει τέσσερις (4) έως έξι (6) μόνον σειρές (!). Η ενοχοποίηση της μετάφρασης του αρχαιοελληνικού κειμένου, με το έωλο επιχείρημα ότι οι μαθητές την αποστηθίζουν μηχανικά, στρέφεται εναντίον μιας κορυφαίας πνευματικής άσκησης, η οποία οξύνει την κρίση των μαθητών και αναδεικνύει τις ικανότητές τους τόσο στον αρχαιοελληνικό όσο και στον νεοελληνικό λόγο. Ζητούμε παράλληλα συγγραφή νέου βιβλίου και αναδιάρθρωση της ύλης.  Το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στο Γυμνάσιο δεν συμπεριλαμβάνεται πλέον στα εξεταζόμενα κατά τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις του Ιουνίου και μετατρέπεται έτσι σε δευτερεύον. Ζητούμε την επαναφορά του μαθήματος στα εξεταζόμενα και παράλληλα αλλαγή των σχολικών εγχειριδίων.  Είμαστε αντίθετοι με την εξαίρεση των Αρχαίων Ελληνικών από τα εξεταζόμενα γραπτώς μαθήματα Γενικής Παιδείας στις προαγωγικές εξετάσεις της Β΄ Λυκείου, με το δεδομένο μάλιστα ότι στη Β΄ Λυκείου διδάσκονται δύο κορυφαία κείμενα, μείζονος μορφωτικής αξίας, η Αντιγόνη και ο Επιτάφιος Λόγος του Περικλέους, τα οποία έχουν ήδη με τη συρρίκνωση των ωρών διδασκαλίας τους υποβαθμισθεί δραματικά.  Είμαστε αντίθετοι με το προτεινόμενο από το ΙΕΠ πρόγραμμα Σπουδών για την Ιστορία, στο οποίο μειώνεται σημαντικά η διδασκαλία της Αρχαιότητας και του Βυζαντίου σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.  Το βιβλίο της Θεματικής Ιστορίας που περιλαμβάνει

την εξεταστέα ύλη της Ομάδας Ανθρωπιστικού Προσανατολισμού δεν είναι κατάλληλο για την προετοιμασία των υποψηφίων. Δεν παρέχει στους μαθητές την απαραίτητη εποπτεία των ιστορικών γεγονότων. Η σύγχυση επιτείνεται και το μορφωτικό αποτέλεσμα καθίσταται φτωχότερο εξαιτίας της κατάργησης του μαθήματος της Ιστορίας Γενικής Παιδείας που κάλυπτε ακριβώς την ανάγκη που περιγράψαμε, να γνωρίζει δηλαδή ο μαθητής και να μπορεί να εντάξει σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα. Επομένως, μορφωτικά και παιδαγωγικά το ιδανικό θα ήταν οι μαθητές να εξετάζονται στο βιβλίο Ιστορίας Γενικής Παιδείας και όχι σε ένα βιβλίο θεματικής Ιστορίας με περιττές λεπτομέρειες. Επειδή όμως αυτό δεν είναι εφικτό για το σχολ. έτος 2019-2020, σε ό,τι αφορά το μάθημα της Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου (Προσανατολισμού) θεωρούμε ότι πρέπει από το εν χρήσει βιβλίο να περικοπούν οι ενότητες που περιλαμβάνουν λεπτομέρειες. Είναι αναγκαίο να ληφθεί υπόψη κατά την αναδιάρθρωση της ύλης η προσθήκη υποενότητας σχετικής με τον Παρευξείνιο Ελληνισμό κατά τον 20ό αιώνα, ως παρεπόμενο φαινόμενο της Μικρασιατικής Καταστροφής.  Στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ¨ Λυκείου δεν συμφωνούμε με την αξιολόγηση των μαθητών σε διδαγμένα κείμενα, γιατί έτσι ευνοείται η τυποποίηση των απαντήσεων και δεν επιτυγχάνεται το ζητούμενο που είναι η διαμόρφωση κριτικών αναγνωστών. Για φέτος τουλάχιστον, οι μαθητές δεν θα πρέπει να εξετασθούν στο περιεχόμενο των εισαγωγικών σημειωμάτων των τριών εγχειριδίων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λυκείου. Το ίδιο ισχύει και για το Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Επομένως, ζητούμε η αξιολόγηση να αφορά, εκτός από την παραγωγή λόγου (σχολιασμός στοιχείων του κειμένου αλλά όχι ερώτηση τύπου δημιουργικής γραφής), την κατανόηση του κειμένου και τα στοιχεία που αναδεικνύουν τη λογοτεχνικότητα του κειμένου, με τα οποία οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι (εκφραστικά μέσα, απλές και σαφείς τεχνικές αφήγησης, μεταφορική γλώσσα, χαρακτήρες προσώπων). Παραγωγική επίσης θα ήταν η άσκηση που θα έδινε στον υποψήφιο τα στοιχεία μιας σχολής ή τα χαρακτηριστικά ενός συγγραφέα και θα ζητούσε να εντοπισθούν στο κείμενο. Εννοείται πως πρέπει να αποφευχθούν στοιχεία που άπτονται της λογοτεχνικής θεωρίας. Τέλος, ζητούμε συνάντηση με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς του Δ.Σ. της ΠΕΦ με την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, για μια διεξοδικότερη συζήτηση εφ’ όλης της ύλης. Σας ευχόμαστε Καλή Δύναμη στο έργο σας. Για το Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων Τασούλα Καραγεωργίου Πρόεδρος της ΠΕΦ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 15

Συνέδριο: Η Επανάσταση του 1821 στην Ιστορία και την Λογοτεχνία Η διαδικτυακή ομάδα ιστορικών ΣΧΙΣΜΗ διοργανώνει Συνέδριο με θέμα «Η Επανάσταση του 1821 στην Ιστορία και την Λογοτεχνία». Το συνέδριο θα ασχοληθεί με άγνωστα γεγονότα της Επαναστάσεως λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά, την σημασία της για τον Ελληνισμό, την πρόσληψή της από την νεότερη ιστοριογραφία και λογοτεχνία, καθώς και τις οπτικές και προσεγγίσεις της που εμφανίζονται κατά καιρούς στα σχολικά εγχειρίδια.

• Ο Καποδίστριας και η συγκρότηση κράτους • Η Επανάσταση στη Λογοτεχνία • Η Επανάσταση στο Θέατρο • Η Επανάσταση στις Εικαστικές Τέχνες • Η Επανάσταση στα σχολικά εγχειρίδια (Ιστορίας, Γλώσσας, Λογοτεχνίας, Θρησκευτικών) • Η διδασκαλία της Επανάστασης στην τάξη • Μορφές της Επανάστασης στα σχολικά βιβλία

Ως επιμέρους θεματικές του συνεδρίου ορίζονται ενδει- Καταληκτική ημερομηνία υποβολής περιλήψεων: 31 Οκτωβρίου 2019 κτικά και όχι περιοριστικά οι εξής: Ενημέρωση για αποδοχή των προτεινόμενων ανακοινώσεων: 30 Νοεμβρίου 2019 • Η ιστορική έρευνα για την Επανάσταση σήμερα Διεξαγωγή συνεδρίου: 20 και 21 Μαρτίου 2020 • Οι ξένες δυνάμεις και η Επανάσταση • Η Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Επανάσταση

Πρόσκληση υποβολής άρθρων στο επιστημονικό περιοδικό Ερωφίλη Το περιοδικό Ερωφίλη είναι επιστημονικό ηλεκτρονικό περιοδικό με κριτές (peer reviewed journal) με αντικείμενο τη Νεοελληνική Φιλολογία. Εκδίδεται μία φορά το χρόνο από το Σύλλογο Μεταπτυχιακών Φοιτητών και Υποψηφίων Διδακτόρων του Τμήματος Φιλολογίας ΕΚΠΑ υπό την αιγίδα του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας. Στόχος του περιοδικού είναι να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση των νέων τάσεων της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας, δίνοντας αμερόληπτα την ευκαιρία σε νέους επιστήμονες της Ελλάδας και του εξωτερικού να προβάλουν το ερευνητικό έργο τους. Δημοσιεύει αποκλειστικά πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα, μεγαλύτερης και μικρότερης έκτασης μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψηφίων διδακτόρων και μεταδιδακτορικών ερευνητών. Ως γλώσσες του περιοδικού ορίζονται η Ελληνική και η Αγγλική. Προθεσμία υποβολής άρθρων: 30 Νοεμβρίου 2019 Πληροφορίες και κανονισμός του περιοδικού (http://www.phil.uoa.gr/fileadmin/phil.uoa.gr/uploads/Metaptychia...)

Call for papers και οδηγίες προς τους συγγραφείς (http://www.phil.uoa.gr/fileadmin/phil.uoa.gr/uploads/ Metaptychia...)

Συνέδριο COMELA 2020: Bounded languages … Unbounded Το Conference on Mediterranean and European Linguistic Συνέδριο, την υποβολή των περιλήψεων και άλλες χρήσιAnthropology Unit (COMELA) στο American University μες πληροφορίες, βλ. https://comela2020.acg.edu/ in Greece, Athens, διοργανώνει το COMELA 2020, συνέδριο με θέμα την ανθρωπολογία της γλώσσας στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, στις 2-5 Σεπτεμβρίου 2020 στο American University in Greece, Athens. Ημερομηνίες υποβολής περιλήψεων: 1 Ιουνίου έως 15 Νοεμβρίου 2019 Για τις θεματικές περιοχές που πρόκειται να εξετάσει το

ΣΕΛ. 16 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Ανακρίνοντας… τον Μάριο Καρακατσάνη - Σμαραγδή Μητροπούλου Πνεύμα ανήσυχο, δημιουργικό και πολυδιάστατο. Η παρουσία του δυναμική στο χώρο της λογοτεχνίας. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα…

1. Μάριε, καλημέρα και να σε καλωσορίσω κοντά μας. Πες μας κάποια πράγματα για σένα, ώστε να σε γνωρίσουμε καλύτερα. Καταρχήν θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πάρα πολύ, Σμαραγδή, για το βήμα αυτό που μου δίνεις. Όσον αφορά την ερώτηση σου, θα απαντήσω ότι είμαι ένας άνθρωπος που του αρέσει πλέον η ηρεμία, η ησυχία και σαν να φορώ παρωπίδες, δεν επιτρέπω σε κανέναν αλλά και σε τίποτα να με αποσυντονίσει από τους προσωπικούς στόχους που έχω θέσει, είτε αυτοί αφορούν την συγγραφική μου καριέρα, είτε προσωπικούς. Επίσης, είμαι πολύ κλειστός χαρακτήρας και μου αρέσει να απομονώνομαι ακούγοντας μονάχα μουσική και να γράφω. Γι’ αυτό πλέον δεν μπαίνω συχνά στο ΦΒ και γενικότερα δεν συμμετέχω στα κοινά. Παρόλα αυτά, επειδή λόγω δουλειάς έχω 24 ώρες το 24ωρο ανοικτό το ίντερνετ στο κινητό μου, αν κάποιος θελήσει να με αναζητήσει, θα μπορέσει να έρθει σε επαφή μαζί μου, όπως εσύ καλή ώρα!

2. Σύστησε μας με λίγα λόγια το νέο σου βιβλίο. «Το σπίτι του Κάιν» είναι το πρώτο μου θρησκευτικό θρίλερ και μέσα από αυτό παρουσιάζω έναν αληθινό Θεό αλλά και διάβολο, δίχως να μπορεί ο οποιοσδήποτε να το αμφισβητήσει ή έστω να πει ότι τα πάντα είναι υποκειμενικά. Μέσα από ιστορικά γεγονότα, αλλά και εύστοχους διαλόγους, κάνω αναφορά τόσο έμμεση, όσο και άμεση στα λάθη αλλά και στα πάθη όλων όσων εξευτελίζουν πριν ξεκινήσω ένα βιβλίο, είναι μονάχα ο τίτλος του. Τίτην ορθόδοξη (αλλά και όχι μόνο) πίστη, τόσο των εκπρο- ποτε άλλο. σώπων της, όσο και του ποιμνίου.

5. Ποια είναι τα δικά σου όνειρα για το μέλλον, τόσο σε ε3. Ποιο μήνυμα θα ήθελες να περάσεις στους αναγνώστες με παγγελματικό-καλλιτεχνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο; το βιβλίο σου; Όσον αφορά το επαγγελματικό κομμάτι, θα ήθελα να δω Ότι ο αληθινός Θεός, όπως κι αν ονομάζεται, δεν φέρει κάποιο από τα έργα μου σε ταινία. Βρίσκομαι ήδη σε αυκαμία ευθύνη για όλα αυτά που γίνονται, αλλά και λέγο- τό το μονοπάτι και ζω μια απέραντη αγωνία μέχρι να ονται από τους εκπροσώπους Του. Μα πάνω από όλα δεν λοκληρωθούν οι απίστευτα χρονοβόρες διαδικασίες. είναι τιμωρός, δεν εκδικείται και ούτε θέλει ανταλλάγμα- Όσον αφορά το προσωπικό κομμάτι, θα ήθελα να πατα για να μας ακούσει. Είναι η απόλυτη αγάπη. Και όπως ντρευτώ και να κάνω οικογένεια, με την ευλογία του ένας γονιός προσέχει και νοιάζεται για τα παιδιά του, Θεού το πρώτο μου παιδί να είναι κοριτσάκι. Και εδώ οάλλο τόσο το κάνει και Εκείνος. φείλω να ομολογήσω την αμαρτία μου. Ναι, θα επιθυμούσα το πρώτο μου παιδί να είναι κορίτσι!

4. Οι ήρωες σου έχουν προδιαγεγραμμένη πορεία, την οποία γνωρίζεις κι ακολουθείς ως την τελευταία σελίδα ή υπάρ- 6. Πώς περνάς το χρόνο σου όταν δεν ασχολείσαι με τη συγχει πιθανότητα «αυτονόμησής» τους κατά τη διάρκεια συγ- γραφή βιβλίων; γραφής του βιβλίου; Κανένας ήρωας μου δεν έχει προδιαγεγραμμένη πορεία. Για την ακρίβεια, κάθε φορά που γράφω ένα βιβλίο, νιώθω σαν να μπαίνω σε μια μορφή έκστασης, όπου οι ήρωες μου χρησιμοποιούν τα χέρια μου για να περιγράψουν στον αναγνώστη την ιστορία τους. Το μόνο που ξέρω,

Ακούγοντας μουσική. Θεωρώ ότι εκεί που σταματά η ποίηση, ξεκινούν οι νότες. Ηρεμώ πάρα πολύ και εκτός των άλλων, με βοηθά και στο να συγκεντρωθώ.

7. Με ποιο τρόπο μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σου το αναγνωστικό σου κοινό;

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 17

13. Ελληνική λογοτεχνία, ελληνικά βιβλία. Πιστεύεις πως Μέσα από το προσωπικό μου προφίλ, την σελίδα, αλλά σήμερα υπάρχουν καλά ελληνικά λογοτεχνικά βιβλία, αξιόλογοι Έλληνες συγγραφείς; Ποια είναι η γνώμη σου; και την ομάδα μου.

8. Πώς ξεκίνησες να γράφεις το πρώτο σου βιβλίο; Φυσικά και υπάρχει πληθώρα Ελλήνων συγγραφέων και μάλιστα σε όλα τα συγγραφικά είδη, που αξίζει να διαβαστούν! Το θέΉταν «Το Ξύπνημα», όπου το ολοκλήρωσα σε ηλικία 27 μα είναι να υπάρχουν και αναγνώστες που να τους δώσουν την ετών. Ήταν η πρώτη μου προσπάθεια να αδειάσω το μυα- ευκαιρία, αλλά και γενικότερα να διαβάζουν. Από αυτούς υστελό μου από το αβάσταχτο βάρος των σκέψεων που με ρούμε όχι από συγγραφείς. κατέκλυζαν. Στην αρχή ξεκίνησα με μικρές σκόρπιες σελίδες που είχα αρχίσει να τις γράφω από τα 20 μου και 14. Όταν κράτησες για πρώτη φορά το βιβλίο σου στα χέρια αφού ολοκληρώθηκε, τα έβαλα όλα σε μια σειρά. Ύστερα σου, ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη; το παρέδωσα σε μερικούς φίλους για να μου εκφράσουν Έβαλα τα κλάματα και ύστερα χαμογέλασα γεμάτος ευτυχία, γιατην γνώμη τους και αφού μου επεσήμαναν κενά και ατέτί δεν κρατούσα απλά ένα βιβλίο, αλλά το απόσταγμα των κόπων λειες για να τα φτιάξω, ύστερα –ολοκληρωμένο πια-του μου. Αφού ως δυσλεκτικός έδωσα αλλά και δίνω μια μάχη από έκαναν ορθογραφική και συντακτική διόρθωση κι επιμέ13 ετών, για να μπορέσω να φτάσω στο επίπεδο που είμαι σήμελεια. ρα.

9. Όταν ήσουν παιδί, ποιο βιβλίο είχες αγαπήσει πολύ και 15. Εκτός από το νέο σου βιβλίο πες μας λίγα λόγια για τη ποιόν συγγραφέα; λογοτεχνική σου πορεία μέχρι σήμερα. Τον Τρελαντώνη της Πηνελόπη Δέλτα.

10. Πώς ακριβώς γράφεις; Όταν βρίσκεις χρόνο κι ένα ήσυχο μέρος ή ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένο ''τελετουργικό'';

Συνολικά έχω γράψει 9 βιβλία, 35 νουβέλες και μια ποιητική συλλογή που έχει μελοποιηθεί σε ροκ εκτέλεση από τον Μιχάλη Σούμα τον ιδρυτή του ροκ συγκροτήματος ΟΝΥΞ, που μεσουράνησε την δεκαετία του ΄90 μαζί με άλλα γνωστά ροκ συγκροτήματα της εποχής. Έχω βραβευτεί σε 3 πανελλήνιους διαγωνισμούς συγγραφής καθώς επίσης και από την UNESCO για το συνολικό συγγραφικό μου έργο. Το βιβλίο μου Άμυ έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά και κυκλοφορεί σε όλο τον κόσμο από ευυπόληπτο εκδοτικό οίκο της Ινδίας, ενώ αναμένεται η κυκλοφορία του και από εκδοτικό οίκο του Λονδίνου. Τέλος, το σπίτι του Κάιν το τελευταίο μου βιβλίο αναμένεται να γίνει ταινία στο εξωτερικό.

Μόλις νυχτώσει και πάντα με την συνοδεία μουσικής. Φυσικά, με παίρνει μέχρι το ξημέρωμα όπου μετά θα κοιμηθώ και θα συνεχίσω πάλι από το απόγευμα και μετά. Και δεν μπορώ να σταματήσω μέχρι να το τελειώσω. Δεν θα πω δηλαδή: «ας ξεκουραστώ 3-4 μέρες και συνεχίζω πάλι». Θα γράφω περίπου για 9 μήνες (τόσο συνήθως διαρκεί) ασταμάτητα με μερικούς ύπνους στο ενδιάμεσο, μέχρι να μπει η λέξη ΤΕΛΟΣ. Και να ήθελα, δε θα μπορούσα να το κάνω, αφού και που κοιμάμαι αναγκαστικά από σωματική εξάντληση, στον ύπνο μου βλέπω Μάριε, σε ευχαριστώ για την όμορφη συζήτησή μας. Να είτην συνέχεια του βιβλίου και ξυπνάω με ιδέες. Ο νους μου εί- σαι πάντα καλά, δημιουργικός, χαμογελαστός και να μας ναι αποκλειστικά σε αυτό. Δεν δύναμαι να κάνω το οτιδήποτε ταξιδεύεις με τα γραπτά σου. άλλο.

11. Τα βιβλία σου βασίζονται σε δικές σου εμπειρίες, πραγματικά γεγονότα ή είναι, ως επί το πλείστων, μυθοπλαστικά; Είναι μια μίξη όλων αυτών που αναφέρεις. Αναμιγνύω προσωπικές εμπειρίες, με αντιδράσεις που ήδη έχω κάνει ή θα ήθελα να κάνω, δοσμένα σε έναν κόσμο εντελώς φανταστικό και ενίοτε σαγηνευτικά τρομακτικό.

12. Την σημερινή εποχή διαβάζουν οι Έλληνες και ιδιαίτερα οι νέοι; Τι πιστεύεις; Δυστυχώς όχι. Θεωρώ ότι η πλειοψηφία των νέων αναλώνεται στο FB, σε κινητά και σε tablet. Κάποτε βλέπαμε στις παραλίες, στα τραίνα και στα λεωφορεία ανθρώπους διαφόρων ηλικιών με ένα βιβλίο στο χέρι. Τώρα μονάχα selfies θέλουν να βγάζουν για να τις ανεβάζουν στο FB και αυτό είναι όλο. Εννοείται ότι μιλάμε για τον κανόνα έτσι; Όχι για τις εξαιρέσεις.

ΣΕΛ. 18 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΑΠΟΨΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ www. καλησπέρα κ. Όργουελ . com

Του Πάνου Κουμπούρα - Φιλολόγου-Λογοτέχνη - Να μας φυλάει ο θεός απ’ το κακό το μάτι . 24 χρονών γυναικάρα σήμερα , η Σταμάτα της κυράΦωφώς , βαρέθηκε όλη την ώρα ν’ ακούει απ’ τη μάνα της τ’ ανάθεμα για το κακό το μάτι . Κι όλο να την καμαρώνει - φτου σου κοκόνα μου και φτου σου κοκόνα μου … Κι άμα της έλεγε - αμάν βρε μάνα , είμαστε στο 2019 κι εσύ ακόμα έχεις μείνει στο ξεμάτιασμα - σταμάτα , Σταμάτα , δεν ξέρεις εσύ τι κάρφωμα κάνει το μάτι , της απαντούσε η κυρά-Φωφώ . Κάτι θα’ξερε η μάνα κι όσο να πεις τι της βρίσκανε της Σταμάτας και τη ματιάζανε , ε , το κορίτσι από προσόντα και κάλλη άλλο τίποτε . Κι « από φωνή κορμάρα » της φωνάζανε στη ρούγα της γειτονιάς , μέχρι που κάποιοι τη συμβούλευαν - να πας , κορίτσι μου , στα σεξ – ριάλιτυ να σε πάρει « μάτι » όλη η Ελλάδα να κάνεις την τύχη σου , κορίτσι πράμα … Νάτο πάλι το « μάτι » να κυνηγάει τη Σταμάτα και την τύχη της , στα 24 που μόλις πήρε με άριστα το πτυχίο της , Μεθοδολογίας της Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης παρακαλώ , όχι παίξε γέλασε . Τώρα στα 24 , να ψάχνει η πτυχιούχος επιστήμων για δουλειά , μπλοκαρισμένη 24 ώρες το 24ωρο στο μπλογκ του διαδικτύου , ένιωσε ξαφνικά ένα χείμαρρο να βγαίνει ορμητικός απ’ την ψυχή της , πληκτρολόγησε αυθόρμητα : καλησπέρα κ. Όργουελ . com , έκλεισε τα μάτια της κι άφησε ελεύθερη τη μαύρη της ψυχή να γράφει : Καλησπέρα κ. Όργουελ , καλέ μου γείτονα στο διπλανό κελί της φυλακής , που η Αστυνομία Σκέψης και ο Μεγάλος Αδελφός ετοίμασαν για μας , κάνοντας χειροπέδες του μυαλού το πιο ελκυστικό επίτευγμα της εφευρετικότητας του ανθρώπου : την ηλεκτρονική τεχνολογία . Γιατί να είμαστε καταραμένη γενιά καλέ μου κ. Όργουελ … Κι ακόμη χειρότερα οι γενιές που μέλλεται να’ρθουν κατόπι μας , αν προλάβουν να γεννηθούν προτού πεθάνουν . Βλέπω παντού καλωδιωμένους ανθρώπους , κουρδιστά πορτοκάλια , χωρίς χυμό ζωής , χωρίς χρώμα στο πρόσωπο . Για πότε άλλαξαν όλα … Από τα παιδιά των λουλουδιών , περάσαμε στα παιδιά με τις αλυσίδες και τη βία στα μάτια … Και τώρα στα παιδιά με τα καλώδια , στο σώμα , στην ψυχή , στο μυαλό , καλώδια παντού … Δεν έχουν τελειωμό οι εξαρτήσεις μας κ. Όργουελ . Θε μου , πόσες φυλακές , πόσες χούντες , πόσες δικτατορίες έχουν κυκλώσει τούτα τα παιδιά … Και πώς να ορθώσουνε ανάστημα αντίστασης αφού όλοι το ξέρουμε καλά πως έχουμε δημοκρατία πέρα ως πέρα !... Ελεύθερα και δημοκρατικά δρα και η τηλεδικτατορία μας , ελεύθερη κι η κάμερα η κρυφή να βγάζει το τίμιο παντεσπάνι της η υψηλή μεγαλοδημοσιογραφία . Ελεύθερα «τα παιδία παίζει » με τ’ ακριβά τα κινητά και να βιάζουν άμα λάχει και να τραβάνε βίντεο να το’χουν να το στέλνουν με ιμέιλ , να το πουλάνε ή να σπάνε πλάκα … Και τι σ’ ιμέιλ ισένα το τι κάνουνε ; Αφού είναι τέτοια η κωλοκατάσταση άστα ελεύθερα … Μπιτ ντιλίτ είσι ; Κι εγώ είμαι έτοιμη , καλέ μου κ. Όργουελ . Εγώ , η Σταμάτα της Φωφώς , που πήρα το πτυχίο μου με άριστα στην Επιστήμη Μεθοδολογίας της Ιστορίας , είμαι έτοιμη να κατεβάσω το βρακί και να παραδοθώ στο play μιας κάμερας κρυφής , για δεν αντέχω άλλο … Ξεκρίνω , βέβαια , στο πίσω μέρος του μυαλού λίγα καλώδια αβραχυκύκλωτα ακόμη κι είναι αυτό που με κάνει συγκρατημένα αισιόδοξη κι εμέ και τη γενιά μου - μα πιότερο για τις αγέννητες γενιές που είναι να’ρθουν στα σπάργανα του χρόνου - που μάλλον τελικά τα όπλα της ζωής μου δεν θα τα προδώσω . Την ευλογία της επινόησης του ανθρώπου έχω κι εγώ ένα ανάλογο μερίδιο από χρέος με τ’ ανοιχτά τα μάτια της ψυχής τα μάτια αυτού του κόσμου στο φως της γνώσης να τ’ ανοίξω . Ευχήσου μου καλή απαντοχή . Καλησπέρα κ. Όργουελ . Με καλωδιωμένη οργή , Σταμάτα ._

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΑΠΟΨΕΙΣ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 19

«Οι Έλληνες θα έχουν κάποια λέξη για αυτό…» Του Γ. Μπαμπινιώτη "The Greeks must have a word for it", λένε οι Άγγλοι όταν ψάχνουν να βρουν μια λέξη για να αποδώσουν μια νέα σημασία και δεν βρίσκουν να υπάρχει τέτοια λέξη στη γλώσσα τους! «Οι Έλληνες θα έχουν κάποια λέξη για αυτό», λοιπόν. Πώς προέκυψε όμως αυτή η αντίληψη για την ελληνική γλώσσα; Στη συνείδηση των μορφωμένων Ευρωπαίων η καλλιέργεια της ελληνικής γλώσσας αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού. Αυτό, βεβαίως, συνέβη σε εποχές που οι Ευρωπαίοι περιελάμβαναν στα αντικείμενα της σχολικής παιδείας τους και τη γνώση τής (αρχαίας) ελληνικής γλώσσας μέσα από τη διδασκαλία των αρχαίων κειμένων. Από ελληνικής πλευράς η παραγωγή τεράστιου πλούτου λέξεων υπήρξε το φυσικό επακόλουθο πρωτοφανούς εξέλιξης του ελληνικού πνεύματος, παραγωγής ιδεών, σκέψεων, εννοιών, επιστημονικών και φιλοσοφικών αναζητήσεων υψηλής διανοητικής στάθμης, κλασικών θεατρικών έργων, γενικότερα ως αποτέλεσμα θαυμαστής καλλιέργειας της παιδείας και του πολιτισμού που βρήκε την έκφρασή της στην ελληνική γλώσσα. Πράγματι χρειάστηκε να πλασθούν πλήθη λέξεων σε όλα τα επιστημονικά πεδία (φιλοσοφία, επιστήμες, θέατρο, ποίηση, ιστορία, φιλολογία, εκπαίδευση, καθημερινή ζωή κ.λπ.), για να δηλωθούν οι αντίστοιχες επικοινωνιακές ανάγκες. Αν αληθεύει η εκτίμηση του Βιλαμόβιτς (Willamowitz) ότι από τα αρχαία κείμενά μας έχει σωθεί μόνο το ένα πέμπτο, τότε θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι 125.000 λέξεις (που περιέχονται στο Λεξικό τής αρχαίας Ελληνικής των Liddell-Scott-Jones) ή ακόμη και οι 200.000 λέξεις (που υπάρχουν στο Ελληνοισπανικό Λεξικό τής Αρχαίας τού Φ. Αδράδος) θα ήταν, στην πραγματικότητα, πολύ περισσότερες. Ο λεξιλογικός θησαυρός τής Ελληνικής ―ιδίως στη διαχρονική της παρουσία― δικαιολογεί πλήρως τη ρήση των Άγγλων. Ωστόσο, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι, αντίθετα προς ό,τι συνήθως πιστεύεται, δεν είναι τόσο ή μόνο ο αριθμός των λέξεων που προέχει. Περισσότερο σημαντικός είναι ο αριθμός των σημασιών που διαθέτει μια γλώσσα, δηλαδή των εννοιών τις οποίες έχει κωδικοποιήσει με λέξεις και οι οποίες είναι πολύ περισσότερες από τις ίδιες τις λέξεις, αφού πολύ συχνά μια λέξη δηλώνει (για λόγους οικονομίας) περισσότερες από μία ση-μασίες. Επομένως, η ρήση των Άγγλων θα ήταν ορθότερη αν έλεγε: «Οι Έλληνες θα έχουν μια τέτοια σημασία και κάποια λέξη που να την εκφράζει»!

ΣΕΛ. 20 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Η παράδοξη άνθηση των mega-βιβλιοθηκών Ως γνωστόν, σύμφωνα με τη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, τα είδη που σε συγκεκριμένες συνθήκες έχουν χαρακτηριστικά μη ευνοϊκά για την επιβίωσή τους χάνονται, ενώ, αντιθέτως, επιβιώνουν όσα διαθέτουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στο περιβάλλον. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη φύση και τους ζώντες οργανισμούς, αλλά σχεδόν για καθετί στους διαρκώς μεταβαλλόμενους καιρούς μας. Δείτε το παράδειγμα των βιβλιοθηκών. Την τελευταία δεκαετία, με το τοπίο στον χώρο του βιβλίου και της πρόσβασης στην πληροφορία να αλλάζει δραματικά (επέλαση της Amazon, ηλεκτρονικά βιβλία, δωρεάν δημόσιο Wi-Fi), βρέθηκαν μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα: θα έμεναν όπως ήταν, με κίνδυνο να καταντήσουν απολιθώματα μιας εποχής που έχει παρέλθει οριστικά και αμετάκλητα, ή θα προσπαθούσαν να επανεφεύρουν τον εαυτό τους και τον ρόλο τους, κρατώντας το ήδη υπάρχον κοινό τους, αλλά και διεκδικώντας μεγαλύτερο; «Ήταν μια μάχη για την επιβίωσή μας», όπως δήλωσε πρόσφατα στους New York Times η πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών, Λόιντα Γκαρσία Φέμπο. Η μάχη δόθηκε και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Ιστορικές βιβλιοθήκες εκσυγχρονίστηκαν ώστε να γίνουν πιο ελκυστικές, πιο φιλικές προς τον χρήστη, με νέες υπηρεσίες. Καινούργιες χτίστηκαν –σχεδιασμένες από διάσημους αρχιτέκτονες– και παρέχουν στο κοινό από τρισδιάστατους εκτυπωτές μέχρι στούντιο ηχογραφήσεων και από παιδότοπους μέχρι αίθουσες συσκέψεων για επιχειρηματίες. Αν το ζητούμενο ήταν η διεύρυνση του κοινού, τότε ο στόχος επετεύχθη. Όμως, για ποιο κοινό μιλάμε; Για «παραδοσιακούς» αναγνώστες, για φοιτητές και ερευνητές ή για τουρίστες, μια και σε πολλές πόλεις οι βιβλιοθήκες έχουν πλέον ενταχθεί στα αξιοθέατά τους; Η χώρα μας και η Κύπρος ακολούθησαν αυτό το ρεύμα ανανέωσης. Η μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος από το Βαλλιάνειο Μέγαρο της Πανεπιστημίου στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις των 22.000 τ.μ. με την υπογραφή του Ρέντσο Πιάνο, ήταν μετάβαση σε μια νέα εποχή καινοτομίας και εξωστρέφειας. Αντιστοίχως, η ολοκαίνουργια Βιβλιοθήκη – Κέντρο Πληροφόρησης «Στέλιος Ιωάννου» του Πανεπιστημίου Κύπρου, έργο του Ζαν Νουβέλ, κόστισε 33 εκατ. ευρώ και απλώνεται σε πέντε επίπεδα συνολικού εμβαδού 15.700 τ.μ. Ζητήσαμε από τον δρα Φίλιππο Τσιμπόγλου, γενικό διευθυντή της ΕΒΕ, και την Έλενα Διομήδη, αναπληρώτρια διευθύντρια της Βιβλιοθήκης «Στέλιος Ιωάννου», να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: Σε μια εποχή όπου η γνώση είναι (ολοένα και πιο) ψηφιακή, τι νόημα έχει να δημιουργούνται τέτοιων προδιαγραφών κτίρια; Σε ποιους απευθύνονται; Μήπως, τελικά, οι βιβλιοθήκες αντιμετωπίζονται σήμερα περισσότερο ως τουριστικές ατραξιόν; «Οι βιβλιοθήκες, ως θεσμοί και ως κτίρια, εκπληρώνουν την αποστολή τους όταν προσελκύουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Αυτή η επιτυχία τους τις καθιστά τοπόσημα και επισκέψιμα αξιοθέατα. Συχνό λάθος των ανθρώπων που δεν αξιοποιούν τις βιβλιοθήκες είναι ότι τις αντιπαραβάλλουν με την ψηφιακή εποχή, σαν να πρόκειται για αλληλοαποκλειόμενες καταστάσεις. Μάλλον αγνοούν ότι οι σημερινές βιβλιοθήκες είναι υβριδικές, περιλαμβάνουν δηλαδή ψηφιακές συλλογές, ηλεκτρονικές πηγές και, φυσικά, έντυπα (“αναλογικά”) τεκμήρια. Για παράδειγμα, η ΕΒΕ προσφέρει ελεύθερα 250 εκατ. ηλεκτρονικά τεκμήρια και ένα εκατομμύριο έντυπα. Οι βιβλιοθήκες χρειάζονται συνεχώς περισσότερους χώρους, για να δημιουργούν, να φροντίζουν, να οργανώνουν και να προσφέρουν ελεύθερη πρόσβαση σε πληθώρα έντυπων και ψηφιακών συλλογών έγκυρων επιστημονικών τεκμηρίων, τα οποία δεν διατίθενται ελεύθερα στο εκτός βιβλιοθήκης διαδίκτυο», λέει ο κ. Τσιμπόγλου. «Ποτέ προηγουμένως η κοινωνία δεν είχε μεγαλύτερη ανάγκη την ύπαρξης μιας βιβλιοθήκης όσο σήμερα», επισημαίνει από την πλευρά της η κυρία Διομήδη. «Σήμερα που οι αποστάσεις εκμηδενίζονται, η ανθρώπινη επαφή χάνεται και οι δεσμοί εξασθενούν, ο χώρος της βιβλιοθήκης επιβάλλεται να είναι ελκυστικός, φιλόξενος, επιβλητικός και όμορφος. Να συμβολίζει, αλλά και να ενθαρρύνει τη μάθηση, τη γνώση, τη διάδραση, την κοινωνικοποίηση, καθώς και την αισθητική καλλιέργεια των νέων μας». ■

Κάλγκαρι, Καναδάς: Στην πόλη που αγαπά τα βιβλία Οι Καναδοί τη λένε «υπερ-βιβλιοθήκη». Δικαιολογημένη η υπερηφάνειά τους. Και μόνο στη θέα αυτής της γυάλινης οβάλ «κυψέλης» μένει κανείς με το στόμα ανοιχτό: τέσσερις όροφοι 22.000 τ.μ., μία αψίδα στη μία άκρη του κτιρίου, ώστε τα τρένα της προϋπάρχουσας σιδηροδρομικής γραμμής να εξακολουθούν να περνούν από εκεί απρόσκοπτα, σπειροειδείς σκάλες, δύο καφέ, ένας χώρος για εφήβους και ένας για παιδιά, θέατρο 320 θέσεων κ.ά. Η ανέγερσή της κόστισε 250 εκατ. δολάρια. Βρίσκεται στο Κάλγκαρι. Κυρίαρχο υλικό είναι το ξύλο και συγκεκριμένα ο κόκκινος κέδρος, με τον οποίο έχουν επενδυθεί οι τοίχοι, οι σκάλες και τα αναγνωστήρια. Σε αυτά δεν πρόκειται να δει κανείς πινακίδες με την προτροπή «Ησυχία, παρακαλώ»: αυτό είναι αυτονόητο σε μια πόλη στην οποία οι μισοί από τους 1,2 εκατ. κατοίκους έχουν κάρτα μέλους για τη δημόσια βιβλιοθήκη... Ντόχα, Κατάρ: Γυαλί, μάρμαρο και... μαθήματα πλεξίματος Ένα εκατομμύριο βιβλία –ανάμεσά τους 137.000 για παιδιά και 35.000 για εφήβους– και το «σπίτι» τους, 42.000 τ.μ., σχεδιασμένο από τον Ρεμ Κούλχαας. Γυαλί στο εξωτερικό, μάρμαρο στο εσωτερικό: αυτά τα δύο υλικά επέλεξε ο διάσημος Ολλανδός αρχιτέκτονας ως κυρίαρχα στο κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κατάρ, που άνοιξε τις πύλες της πριν από περίπου ενάμιση χρόνο στην Ντόχα. Αρχιτεκτονική... τσαχπινιά, που κλέβει τις εντυπώσεις, αποτελεί το επικλινές σε πολλά σημεία πάτωμα. Στόχος των υπευθύνων δεν είναι μόνο να προσελκύσουν τους συνήθεις βιβλιοφάγους, αλλά να γίνει η βιβλιοθήκη σημείο συνάντησης και δημιουργικής απασχόλησης όλης της οικογένειας. Για τον λόγο αυτόν, κάθε μήνα φιλοξενούνται εδώ δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους, όλες με ελεύθερη είσοδο: από συναυλίες της Φιλαρμονικής του Κατάρ μέχρι μαθήματα πλεξίματος, τα οποία έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα δημοφιλή. Ελσίνκι, Φινλανδία: Ωδή στη γνώση και στην αισθητική Στις 6 Δεκεμβρίου 2018, η Φινλανδία γιόρτασε την 101η επέτειο της ανεξαρτησίας της από τη Ρωσία. Μία μέρα νωρίτερα, οι Φινλανδοί έκαναν στον εαυτό τους ένα υπέροχο δώρο: εγκαινιάστηκε η νέα κεντρική βιβλιοθήκη τους, που ονομάζεται Oodi, δηλαδή Ωδή. Είναι φτιαγμένη από ξύλο (έλατο), ατσάλι και γυαλί. Μόνο το ένα τρίτο του κτιρίου των 17.000 τ.μ. «κατοικείται» από βιβλία. Οι υπόλοιποι κοινόχρηστοι χώροι περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αίθουσες συνεδριάσεων και δημιουργικών δραστηριοτήτων, γκαλερί, κινηματογράφο, στούντιο ηχογραφήσεων. Τον σχεδιασμό της ανέλαβε η φινλανδική εταιρεία ALA Architects, που είχε να ανταγωνιστεί άλλες 543 προτάσεις (στον σχετικό διαγωνισμό) και έπεισε ότι η δική της ήταν καλύτερη. Τα βιβλία μεταφέρονται από ειδικά ρομπότ. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι τα ράφια είναι σχεδόν μονίμως... άδεια. Αναμενόμενο, μια και οι Φινλανδοί είναι οι πιο ενθουσιώδεις χρήστες δημόσιων βιβλιοθηκών διεθνώς: δανείζονται σχεδόν 68 εκατ. βιβλία ετησίως. Διόλου τυχαία, το 2016 ανακηρύχθηκαν από τον ΟΗΕ το πιο μορφωμένο έθνος του κόσμου. Τιαντζίν, Κίνα: Για μια σέλφι στο «Μάτι» Ίσως εκπλαγείτε μαθαίνοντάς το, αλλά οι Κινέζοι διαβάζουν πολύ: με πρώτους τους Ινδούς και δεύτερους τους Ταϊλανδούς, έρχονται τρίτοι στη διεθνή κατάταξη, αφιερώνοντας οκτώ ώρες την εβδομάδα στην ανάγνωση και διαβάζοντας κατά μέσο όρο πέντε βιβλία τον χρόνο. Οι κάτοικοι της επαρχίας Τιαντζίν πρέπει, λοιπόν, να χάρηκαν πολύ με τη δημιουργία της νέας βιβλιοθήκης τους, που μοιάζει να ξεπήδησε από ταινία επιστημονικής φαντασίας: το... φουτουριστικό πενταώροφο οικοδόμημα, συνολικού εμβαδού 33.700 τ.μ., με την «αέρινη» κυματιστή οροφή και τη γυάλινη πρόσοψη σχεδιάστηκε από την ολλανδική αρχιτεκτονική εταιρεία MVRDV. Φιλοξενεί περισσότερα από 1,2 εκατ. βιβλία και η τεράστια λευκή σφαίρα που δεσπόζει στην κεντρική αίθουσα –«Μάτι» την αποκαλούν– είναι το σημείο που συνήθως επιλέγουν οι επισκέπτες για μια εντυπωσιακή σέλφι. Συναγωνίζεται την ταράτσα του κτιρίου, που εξασφαλίζει πανοραμική θέα στην περιοχή. ΤΑΣΟΥΛΑ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 21

ΣΕΛ. 22 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 23

Comicdom Bazaar ξανά στο Impact Hub Την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου, από τις 11 το πρωί έως τις 9:30 το βράδυ, ένα ακόμη Comicdom Bazaar μας περιμένει στο Impact Hub Athens. Χιλιάδες τεύχη από Marvel, DC, Image, Dark Horse, indies, αλλά και κάμποσα manga, ευρωπαϊκά, ελληνικές εκδόσεις, trade paperbacks και hardcovers, μας περιμένουν.

Στο Comicdom Bazaar θα βρούμε μια τεράστια ποικιλία παλιών και καινούριων comics και graphic novels, κατευθείαν από ιδιωτικές συλλογές συλλεκτών, σε τιμές για όλα τα βαλάντια.

ΣΕΛ. 24 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

«Η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από έγγραφα του Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών» | Άρης Ραδιόπουλος Οι εκδόσεις Νεφέλη και ο IANOS διοργανώνουν συζήτηση, με αφορμή τη σχολιασμένη έκδοση αρχειακού υλικού με τίτλο «Η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέσα από έγγραφα του Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών», σε επιλογή-επιμέλεια-σχολιασμό του Άρη Ραδιόπουλου. Θα μιλήσουν οι: Σία Αναγνωστοπούλου καθ. Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου-βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Αχαΐας-πρ. αν. υπουργός Εξωτερικών και αν. υπουργός Παιδείας Στέλιος Περράκης ομ. καθ. του Παντείου Πανεπιστημίου-πρ. πρέσβυςμόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπηςδιευθυντής Ευρωπαϊκού Κέντρου Έρευνας και Κατάρτισης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Ανθρωπιστικής Δράσης, Έδρα Unesco «Δημοκρατία, Δικαιώματα του Ανθρώπου και Ειρήνη» Άρης Ραδιόπουλος διπλωματικός-συγγραφέας του βιβλίου Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γιάννης Ψαρόπουλος δημοσιογράφοςγεν. γραμματέας της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου. Λίγα λόγια για το βιβλίο: Η πορεία της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών από το 1945 μέχρι σήμερα. Ντοκουμέντα που αφορούν τη μηχανορραφία του Κατοχικού Δανείου, ενός προμελετημένου, συνειδητού εγκλήματος σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και των Ελλήνων. Από 100.000 σελίδες αρχειακού υλικού επελέγησαν 450 ιδιαίτερα σημαντικές, οι περισσότερες από τις οποίες δίνονται για πρώτη φορά στη δημοσιότητα. Η έρευνα αυτή μπορεί να συμβάλει στην ουσιαστική βελτίωση των ελληνογερμανικών σχέσεων, στον βαθμό που θα βοηθήσει και τη γερμανική πλευρά να κατανοήσει το μέγεθος της αδικίας που προκάλεσε ο συνδυασμός των εγκλημάτων της γερμανικής Κατοχής με την άρνηση της μεταπολεμικής Γερμανίας να αντιμετωπίσει ουσιαστικά την ευθύνη της για την οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή που επέφερε στην Ελλάδα. Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία από το 1945 έως σήμερα υπάρχει ένα μόνο ζήτημα στο οποίο συνέπεσαν και συμπίπτουν επί της αρχής οι θέσεις όλων των πολιτικών κομμάτων: Η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών συνεπεία των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Η εμπειρία της γερμανικής Κατοχής υπήρξε τόσο συγκλονιστική για την ελληνική κοινωνία, ώστε επί 75 χρόνια καμία ελληνική Κυβέρνηση, από την ημέρα της απελευθέρωσης έως τις μέρες μας, δεν έχει παραιτηθεί από καμία παράμετρο των ελληνικών αξιώσεων. Στο παρελθόν, ελληνικές Κυβερνήσεις διεκδίκησαν και έλαβαν ένα –πολύ περιορισμένο– τμήμα των γερμανικών οφειλών. Όμως, η ασύμμετρη οικονομική ισχύς Γερμανίας και Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες γεωπολιτικές συγκυρίες, συνέβαλε στη μη ανάληψη ουσιαστικής πρωτοβουλίας για συστηματική οργάνωση της διεκδίκησης των ελληνικών αξιώσεων, καθώς αυτές προσέκρουαν σταθερά στη γερμανική άρνηση για συζήτηση.Ο συγγραφέας μελέτησε 100.000 σελίδες υπηρεσιακών εγγράφων από το Διπλωματικό και Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και από γερμανικά αρχεία. Από το υλικό αυτό, επιλογή του οποίου δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο Παράρτημα του βιβλίου, συντίθεται η εικόνα των επιμέρους φάσεων διεκδίκησης του τρίπτυχου αποζημιώσεις-επανορθώσεις-αποδόσεις, των προσπαθειών των ελληνικών Κυβερνήσεων αλλά και των αδυναμιών τους, έναντι ενός πρώην ηττημένου εχθρού που αναπάντεχα προέκυψε –οικονομικά ισχυρός– σύμμαχος. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα συνέβαλε στην οικονομική και άρα και κοινωνική ανάκαμψη της Δυτικής Γερμανίας, συμφωνώντας στην αναβολή ρύθμισης του ζητήματος των γερμανικών οφειλών το 1953, όταν το 1990 έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, η ενωμένη πια Γερμανία επιδίω-

ξε με τεχνάσματα να αποφύγει τις συνέπειες των νομικών ευθυνών της.Είναι όμως δυνατόν μια τραυματισμένη σχέση να στηριχθεί σε νέες, στέρεες βάσεις, εάν το κράτος που ευθύνεται για ανείπωτη βία σε βάρος των πολιτών ενός άλλου κράτους, καταστροφή του παραγωγικού του ιστού, λεηλασίες και εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους επιλέγει την κατάθεση στεφάνων και την εκφώνηση λόγων αναγνώρισης της ηθικής ευθύνης του, αρνείται όμως την καταβολή υλικής αποζημίωσης για όσα προκάλεσε; Παραθέτοντας τα πραγματικά ιστορικά δεδομένα γύρω από το θέμα, ο συγγραφέας επιδιώκει να συνδράμει τον ειλικρινή διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Ταυτόχρονα, η μελέτη αυτή αποτελεί μία παραίνεση προς το Βερολίνο να αντιληφθεί το μέγεθος του τραύματος που προκάλεσε στην ελληνική κοινωνία ο συνδυασμός της βιαιότητας της γερμανικής Κατοχής και της άρνησης για ειλικρινή αντιμετώπιση του ζητήματος των πολεμικών οφειλών από τη μεταπολεμική Γερμανία. Λίγα λόγια για τον Άρη Ραδιόπουλο: Ο Άρης Ραδιόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και ελληνική φιλολογία και γλωσσολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Κολωνίας. Συνέχισε τις πιανιστικές και μουσικολογικές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Ρόμπερτ Σούμαν του Ντύσσελντορφ. Στο πλαίσιο της πιανιστικής του σταδιοδρομίας ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μουσική του 20ού αιώνα, δίνοντας έμφαση στην προώθηση του έργου του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη Νίκου Σκαλκώτα. Το 2007 εντάχθηκε στη Διπλωματική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Υπηρέτησε στην Κεντρική Υπηρεσία (Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Χωρών και Γραφείο Γενικού Γραμματέα) και από το 2011 στην Πρεσβεία Βερολίνου. Από το 2013 ως το 2016 διηύθυνε το Προξενικό Γραφείο της Πρεσβείας.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 25

Η πορεία της ψυχικής νόσου στην Κύπρο - Μέρος Δεύτερο

Οθωμανική Περίοδος (1471-1878) Τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κύπρο η Οθωμανική Αυτοκρατορία προσπάθησε να εκσυγχρονίσει κάπως τα άσυλα φρενοπαθών στις αστικές κατά κύριο λόγο περιοχές με νομοθετήματα. Η Οθωμανική διοίκηση στην Κύπρο δεν έκανε καμιά παρόμοια προσπάθεια. Κύριο χαρακτηριστικό παρέμενε το γεγονός ότι η κρατική κοινωνική μέριμνα και η ιατρική περίθαλψη ήταν πραγματικά ανύπαρκτες στην Κύπρο. Χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το 1839 η Οθωμανική διοίκηση είχε προγραμματίσει την εγκαθίδρυση και ανέγερση ενός νοσοκομείου στην Κύπρο, όμως το 1841 ο Τούρκος κυβερνήτης της Κύπρου διατάχθει να μην προχωρήσει στην υλοποίηση αυτών των μεταρρυθμίσεων. Το μόνο νοσοκομείο που λειτουργούσε ήταν το στρατιωτικό κοντά στην πύλη της Πάφου και αργότερα στο τέλος της Τουρκοκρατίας ένας στην Λάρνακα στον οίκο των καλογραιών για την περίθαλψη απόρων ( Ν. Κυριαζης, 1931). Η πρώτη γνωστή αναφορά για την πρόθεση ίδρυσης νοσοκομείου γενικής φύσεως στην Κύπρο, τοποθετείται το 1839 με την μεταρρυθμιστική διακήρυξη του Hatt-I serif. Το πρώτο γνωστό νοσοκομείο που λειτούργησε στην οθωμανική περίοδο προήλθε από πρωτοβουλία Γάλλων υπηκόων με την υποστήριξη του Γάλλου προξένου το οποίο χρησιμοποίησε το ίδρυμα αυτό για να επεκτείνει την επιρροή της Γαλλίας στο νησί. Το 1844 άρχισε να λειτουργά το νοσοκομείο στην περιοχή της εκκλησίας της Χρυσοπολίτισσας στην Λάρνακα στο οποίο οι προσερχόμενοι εξετάζονταν δωρεάν από τον Γάλλο ιατρό. Τα φάρμακα χορηγούνταν από την Γαλλική κυβέρνηση και στο ίδρυμα προσέρχονταν πάρα πολλοί ασθενείς από τα γύρω χωριά οι οποίοι έπασχαν κυρίως από ελονοσία, οφθαλμία, ή εντερικές διαταραχές και μεγάλος αριθμός βρεφών ( Ν. Κυριαζής, 1935). Το 1835 λειτουργεί Λεπροκομείο μετά από προσπάθειες του Αρχιεπισκόπου Παναρέτου, αφού προηγουμένως η Τουρκική διοίκηση είχε συγκεντρώσει βίαια σε άθλιες και εγκαταλελειμμένες σπηλιές κοντά στην Λευκωσία όλους τους λεπρούς του νησιού. Γενικά όσον αφορά την ψυχική ασθένεια στην Οθωμανική κυριαρχία μπορούμε να συμπεράνουμε τα εξής: Υπήρχε παντελής έως ανύπαρκτη μέριμνα για τους ψυχικά πάσχοντες στην Κύπρο. Ουδέποτε λειτούργησε άσυλο φρενοπαθών. Οι εγκληματίες ψυχικά ασθενείς κρατούνταν στο κονάκι στην Λευκωσία, όσοι δεν βελτιώνονταν στέλνονταν στην Κωνσταντινούπολη. Η συντριπτική πλειοψηφία των ψυχικών πασχόντων έμεναν στα σπίτια τους και τους φρόντιζαν οι συγγενείς, ενώ άλλοι ζητιάνευαν σε δρόμους και πλατείες. Όσο για την θεραπεία τους κατάφευγαν σε λαϊκούς θρησκευτικούς θεραπευτές στους μάγους, γητευτές, εξορκιστές, στην χρήση γιατροσόφιων και φυλακτών και στα μοναστήρια για τάματα. Ορισμένες όμως κατηγορίες ψυχασθενών ατόμων ( επιληπτικοί, διανοητικά καθυστερημένοι) λόγω θρησκευτικών αντιλήψεων μεταξύ των Οθωμανών και άλλων θεωρούνταν ως πηγή ευημερίας και τύγχαναν σεβάσμου. Φίλιππος Φιλίππου

ΣΕΛ. 26 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Διεθνής διάκριση για τον Ευ. Πουρνάρα που θέλει να προωθήσει την ψηφιακή «Επαυξημένη Δημοκρατία» Ένας Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο Ευάγγελος Πουρνάρας, μεταδιδακτορικός ερευνητής πληροφορικής στον τομέα Υπολογιστικής Κοινωνικής Επιστήμης του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης και από τον Οκτώβριο αναπληρωτής καθηγητής στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Λιντς, διακρίθηκε σε ένα νέο διεθνή διαγωνισμό με αντικείμενο το πώς μπορεί να βελτιωθεί ψηφιακά η δημοκρατία. Κατέκτησε ένα από τα δύο ατομικά βραβεία «Augmented Democracy Prize», που συνοδεύονται από το ποσό των 1.000 ευρώ (δόθηκαν επίσης δύο ομαδικά βραβεία των 4.000 ευρώ). Ο διαγωνισμός είναι προσωπική ιδέα του 40χρονου χιλιανής καταγωγής επιστήμονα Cesar Hidalgo, αναπληρωτή καθηγητή και διευθυντή της ομάδας Συλλογικής Μάθησης του Εργαστηρίου Μέσων Επικοινωνίας (Media Lab) του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ, ειδικού στην πολυπλοκότητα των οικονομικών και άλλων συστημάτων, ο οποίος από το 2018 έχει θέσει ως στόχο να δημιουργηθεί ένα σύστημα «Επαυξημένης Δημοκρατίας». Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσε κάθε ενδιαφερόμενο να συμβάλει με τις προτάσεις του στο σχετικό διαγωνισμό. Η κεντρική ιδέα είναι να έχει κάθε πολίτης τον ψηφιακό του «δίδυμο» ή «άβαταρ» με τεχνητή νοημοσύνη, ο οποίος θα επεκτείνει την ικανότητα των ανθρώπων να συμμετέχουν άμεσα -με την ψηφιακή αναπαράσταση τους και όχι με το φυσικό σώμα τους- σε όσο γίνεται περισσότερες δημοκρατικές αποφάσεις. Με άλλα λόγια, χάρη στην τεχνολογία της έξυπνης/ εικονικής/επαυξημένης πραγματικότητας, να επεκταθεί ο «χώρος» της δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να γίνουν διάφορα πειράματα και να δημιουργηθούν ανεπίσημα συστήματα «επαυξημένης δημοκρατίας», ώστε να διαφανούν στην πράξη πλέον οι δυνατότητες αλλά και τα όρια μιας τέτοιας τεχνολογίας. Ο Ε. Πουρνάρας διακρίθηκε χάρη στην εργασία που υπέβαλε στο διαγωνισμό («Proof of Witness Presence: Blockchain consensus for Augmented Democracy in Smart Cities»), με την οποία προτείνει την αξιοποίηση της τεχνολογίας blockchain σε μια «έξυπνη» πόλη, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι διαδικασίες «επαυξημένης» δημοκρατίας θα είναι αξιόπιστες και υπεύθυνες. Ψηφιακή αναβίωση της αρχαίας Αθηναϊκής αγοράς «Η ψηφιακή επαυξημένη δημοκρατία», δήλωσε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Πουρνάρας, «είναι μια διαφορετική συμμετοχική διαδικασία λήψης συλλογικών αποφάσεων και ευθύνης μέσω διαβουλεύσεων σε ένα δημόσιο χώρο επαυξημένης πραγματικότητας. Στην ουσία, η όλη ιδέα είναι μια ψηφιακή αναβίωση της αρχαίας αθηναϊκής αγοράς, μια

νέα δημόσια σφαίρα πολιτών και κοινοτήτων όπου οι συλλογικές αποφάσεις λαμβάνονται στο φυσικό χώρο τον οποίο αφορούν». Σε ένα τέτοιο σενάριο ο κάθε πολίτης γίνεται μάρτυρας των δρώμενων με την παρουσία του στο δημόσιο αστικό περιβάλλον (witness presence), με σκοπό οι αποφάσεις να μετατραπούν σε ενεργές παρεμβάσεις ευθύνης και συμμετοχής. «Η ανάγκη ενός τέτοιου φιλόδοξου εγχειρήματος είναι επιτακτική», τονίζει ο Έλληνας ερευνητής, «καθώς τα εκλογικά προγράμματα των πολιτικών κομμάτων με ορίζοντα τετραετίας δεν μπορούν να βρουν εύκολα εφαρμογή ή να έχουν αντίκτυπο σε δυναμικά αστικά περιβάλλοντα. Οι πολίτες συχνά νιώθουν ανίσχυροι να παρέμβουν ή να επηρεάσουν τηνδημόσια σφαίρα και, πέρα από τις εκλογές, δεν υπάρχει κάποιο κανάλι επικοινωνίας με τα κέντρα αποφάσεων, ώστε να ακουστεί η φωνή τους». Συγχρόνως, επισημαίνει ότι τα ψηφιακά μέσα όπως οι κοινωνικές πλατφόρμες που βασίζονται σε προσωπικά ευαίσθητα δεδομένα πολιτών, «χρησιμοποιούν συχνά αδιαφανείς αλγόριθμους για προσωποποιημένο περιεχόμενο, που χειραγωγεί τους πολίτες και τους απομονώνει πληροφοριακά. Οι υπάρχουσες δημοκρατικές διαδικασίες είναι ευάλωτες σε τέτοιες πλατφόρμες, όπως καταδεικνύει η άνοδος του λαϊκισμού, του εξτρεμισμού και της χειραγώγησης των εκλογικών αποτελεσμάτων ως αποτέλεσμα της έκθεσης των πολιτών σε αυτές». ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 27

Έλληνες δημιούργησαν έναν τεχνητό «υπέρ-ερευνητή»

Την τεχνητή νοημοσύνη έχουν βάλει στην υπηρεσία της βιοϊατρικής δύο Έλληνες οι οποίοι, πριν από περίπου τρία χρόνια, ξεκίνησαν μια start up επιχείρηση καινοτομώντας στον τομέα της επιστήμης και μάλιστα στην βιοϊατρική και την φαρμακολογία. Ο Νίκος Τζαγκαράκης, είναι ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της πλατφόρμας Intoolab, είναι μηχανικός τεχνητής νοημοσύνης και δημιουργός του Tzager, του πρώτου εγκεφάλου τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα του, με ιστορικό στην έρευνα και πολλές δημοσιεύσεις. Ο Μιχάλης Ελευθεράκης, συνιδρυτής και επικεφαλής λειτουργιών της start up είναι μαθηματικός και 20 χρόνια επιχειρηματίας. Το Intoolab πρόκειται για πλατφόρμα την οποία χρησιμοποιούν φαρμακευτικές εταιρίες, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και ερευνητές στον τομέα της έρευνας φαρμάκων. Οι χρήστες της πλατφόρμας χρησιμοποιούν τον Tzager, έναν τεχνητό ερευνητή, που μπορεί να αναλύσει σε μερικά λεπτά εκατοντάδες ή και χιλιάδες έγγραφα και να απαντήσει σε ερωτήσεις των ερευνητών. Μέσα από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, ο Tzager όχι μόνο μπορεί να συνδυάσει πληροφορίες σε δευτερόλεπτα, αλλά κατανοεί και όλη την διαδικασία και τα διάφορα επίπεδα στην έρευνα.

«Ο Tzager είναι ο πρώτος εγκέφαλος τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της βιοϊατρικής και φαρμακολογίας, ο οποίος κατανοεί όλη τη διαδικασία έρευνας ενός φαρμάκου διαβάζοντας εκατομμύρια έρευνες και διαφόρων τύπων έγγραφα. Η καινοτομία στην περίπτωση του Tzager, βρίσκεται στο ότι, ενώ όλη η κοινότητα της τεχνητής νοημοσύνης είναι επικεντρωμένη στο να δημιουργηθούν απλώς πιο ακριβή στατιστικά μοντέλα, εμείς έχουμε επικεντρωθεί στη δημιουργία λογικής, αντίστοιχης αυτής των ανθρώπων ερευνητών. Στην ουσία δημιουργούμε ένα τεχνητό ερευνητή», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νίκος Τζαγκαράκης και προσθέτει: «Λόγω της ιδιαιτερότητας των αλγορίθμων που χρησιμοποιούμε, με τη συνεχή εκπαίδευση του Tzager, ευελπιστούμε πολύ σύντομα, ο τεχνητός ερευνητής να μπορεί όχι μόνο να βοηθάει τους ερευνητής σε κάποιο επίπεδο, αλλά να αρχίσει να βοηθάει σε βάθος τα σημερινά προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα της ιατρικής. Όταν ένας τεχνητός εγκέφαλος με τη δυνατότητα να διαβάζει και να αναλύει εκατομμύρια έρευνες αρχίζει και αποκτά πιο βαθιά λογική και αντίληψη, τότε φανταστείτε τι προβλήματα μπορούν να λυθούν, τα οποία θα ήταν σχεδόν αδύνατο να λυθούν διαφορετικά». ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΕΛ. 28 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΒΑΘΥ ΜΟΒ

Η Κατσίκα και ο Λύκος Μιά κατσίκα τολμηρή, σκαρφάλωσε χαρούμενη, στον βράχο ενός βουνού κι’ έβοσκε τα χορταράκια που είχανε φυτρώσει στις πέτρινες σχισμές.

τα λουλούδια, τα ρυάκια με τα γάργαρα νερά. Είπε η κατσίκα χαμογελαστά. _Μα δεν έχει εκεί χορτάρι να χορτάσεις φαγητό! Κοίτα εδώ τι πρασινάδα, τι τριφύλι τρυφερό! Έλα ‘δω κατσίκα μου, να φας χορτάρι τριφερό και να πιείς κρύο νερό. Είπε πάλι ο λύκος με ύφος στοργικό. _Λύκε μου μη σε νοιάζει γιά το δικό μου το καλό! Ξέρω όμως πολύ καλά πως δεν νοιάζεσαι εσύ γιά το δικό μου φαγητό, αλλά γιά γιά το στομάχι σου που είναι αδειανό. Είπε χαμογελαστά, η έξυπνη κατσίκα.

Ένας πεινασμένος λύκος έτυχε να περνάει στα πρόποδα του βράχου, και είδε την κατσίκα που έβοσκε εκεί ψηλά. Μάταια προσπάθησε, να σκαρφαλώσει στον κρημνό, τα νύχια του πονούσαν, σαν γλύστρούσανε στις πέτρες του απότομου κρημνού.

Tότε έβαλε ένα σχέδιο, να καταφέρει την κατσίνα να κατεβεί αυτή απ’ την βουνοπλαγιά. Σήκωσε το κεφάλι του, και με ύφος φιλικό άρχισε τις συμβουλές: - Ωραία μου κατσίκα, πως σκαρφάλωσες εκεί, στον πέτρινο κρημνό; Δεν φοβάσε πως θα πέσεις και θα σπάσεις τα πλευρά σου; _Όχι, καθόλου δεν φοβάμαι! Είναι όμορφα έδώ. Αγναντεύω την πεδιάδα με τα δέντρα τα πολλά,

Τι είναι ακόμα πιο άδειο από μια μέρα που δαπανάται; Ίσως ένα ακαθόριστο κενό που περιμένει τον νέο κάτοχο. Η βεβαιότητα της συνύπαρξης με βαθύ μοβ ζωγραφίζει τους τοίχους, τα παράθυρα κρατούν την θέα για τον εαυτό τους εμποδίζοντας τις πτώσεις στο ανικανοποίητο και το ταβάνι δεν στάζει πια απολύτως τίποτα για να γλιστρούν οι μέρες. Η δύναμη της συνήθειας στερητική ποινή και η έκτισή της διαρκής μετατόπιση.

Ο λύκος τότε έσκυψε λυπημένος το κεφάλι και σκέφτηκε αυτά: Δεν περνάν τα ψέματα, και τα κομπριμέντα στα έξυπνα μυαλά, ας πάω να βρώ κάτι να φάω πρίν νυχτώσει γιά καλά.

Βασιλική Δραγούνη

Αμφιτρίτη Κωνσταντέλου-Εμμανουήλ

Περιπατητής στην οδό

Η ΑΛΛΑΓΗ Kι έσκυψε ο ουρανός κι ακούμπησε τα μαλλιά μου. Μυρμήγκιασμα αισθάνθηκα στο χάδι του αυτό. Γύρισα να χαμογελάσω μα χάθηκαν τα μάτια μου Στ’ απέραντο γαλάζιο , στα σχέδια των συννέφων.

Κόβω βόλτες στην οδό του ονείρου μια από δω, μια από κει ψάχνω να βρω ζωή. Λίγο χρώμα ένδειξη απτή στα σοκάκια σκορπισμένα όνειρα κλεμμένα αλλά εδώ αλλά εκεί ψάχνεις να βρεις το δικό σου ψάχνεις μανιωδώς και με λαχτάρα ψάχνεις, μα δεν βρίσκεις.

Κι άπλωσα το βλέμμα μου στη σιγουριά της γης. Στο πράσινο της ελπίδας, στα χρώματα των λουλουδιών. Στο θρόισμα των φύλλων, στο πέταγμα των ζουζουνιών. Γύρισα να χαϊδέψω την πεταλούδα της χαράς. Μα κείνη πέταξε μακριά κοιτώντας με με λύπη. Η γη αναθάρρεψε , με χάιδεψε στα μαλλιά. Μυρμήγκιασμα αισθάνθηκα στο χάδι της αυτό. Κι έμεινα σκεφτική στην ησυχία της ζωής. Αέρας με σκαμπίλησε, τον άκουσα , τον είδα. Ρίγος διαπέρασε το καλοφορεμένο κορμί μου Και το μυαλό μου ξύπνησε , με διέταξε , με σήκωσε Να ετοιμαστώ για μάχη με μένα νικητή!

Ραφαήλ Αγγελής

Κι αποφασιστικά οπλίστηκα στρατιώτη πανοπλία Και με το δόρυ μου το μυτερό να καρφώσω κάθε τι κακό. Αρκετά υπέμεινα τόσον καιρό , σαπίλα μα και υποκρισία Στο χέρι μου εφόρεσα τα γάντια της ελπίδας μα και της αισιοδοξίας. Και να’ μαι τώρα πια εδώ μετά τόσον καιρό. Κυλίστηκα, συνήθισα, γεύτηκα , ανησύχησα Μετάνιωσα, λιγοψύχισα, βασανίστηκα μα αρνήθηκα Το δηλητήριο το πικρό και με ελπίδα πια το στέμμα μου φορώ! Νίκη Σκουτέρη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Αηδονολάλητη Η νύχτα είν’ αφέγγαρη μ’ αστροφεγγιά ’χει.. μέρα κι ο νους μου πάλι γίνηκε του πόθου καβαλάρης και διασκελά βουνοκορφές και ρεματιές διαβαίνει, τα νυχτοπούλια ανερωτά, των ρυακιών αφκράτε και στ’ άστρα της βαθιάς αυγής τον πόνο του διηγάτε.

-Πούλια μ’ εσύ κι Αυγερινέ κι ανέφαλα αν θωρείτε, που βρίσκεται η π’ αγαπώ σ’ έμένα να το πείτε. Ψηλόλιγνή ’ναι λυγερή κι αλάνθιστο κλωνάρι, με πρόσωπο σαν του Μαγιού τ’ ολόγιομο φεγγάρι. Ολόπυκνά ’χει τα μαλλιά, μαύρα, κοράκου χρώμα, οι άκριες των σαν πορπατεί, αγγίζουνε το χώμα. Μάτιά ’χει αμυγδαλωτά, πράσινα και μεγάλα, το δέρμα της χρυσόχνουδο κάτασπρο σαν το γάλα. Μάγουλα ροδοκόκκινα και κοραλένια χείλη, στο διάβα της απλώνονται οι ευωδιές τ’ Απρίλη. Νεράϊδα λεμονόστηθη κι ορθόκορμη περίσσια, μ’ αγέροχη πορπατισσιά και με θωριά αετίσια. Ωσάν σελήνη ολόχαρη, σαν ηλιοθυγατέρα, αηδονολάλητη, γλυκιά, ψιχάλα του αιθέρα. Αν την ειδείτε πέστε της, θα καρτερώ ακόμα κι όταν θα λιώνει το κορμή βαθιά μέσα στο χώμα. Κι αν έχ’ Άδης ουρανούς κι Άνοιξες θα προσμένω, Απρίλης μέσ’ στην Άνοιξη μ’ ένα κλωνί ανθισμένο. Αγιόκλημα, βασιλικούς, ρόδα, μυρτιές και κρίνοι, φόρεμα φεγγαρόπλεχτο να το φορέσει εκείνη! Γιώργος Ν. Κανάκης Νέα Σμύρνη, Μάρτης 1995

ΠΟΙΗΣΗ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 29

Ο γατούλης Ένας γατούλης, τόσο δα μικρούλης, με θεόρατα μουστάκια και με μία φουντωτή ουρά, τρέχει και χοροπηδά όλο ξεγνοιασιά! Στα δεντράκια σκαρφαλώνει και πουλάκια κυνηγά, όμορφα καναρινάκια, χελιδονάκια, μα και περιστεράκια. Δεν τα πιάνει όμως ο καημένος και από τον κορμό του δέντρου κατρακυλά, πω, πω, πω, τί συμφορά. Τρέχει τότε στη λιμνούλα και ψαράκια με το δίχτυ του αναζητά, μα εκείνα στο λεπτό δραπετεύουν για τον ωκεανό και το γατούλη αποχαιρετούν, πω,πω,πω, τι συμφορά. Ο γατούλης τότε θυμωμένος πεταλούδες κυνηγά, μα εκείνες του ξεφεύγουν και στα δέντρα ανεβαίνουν πω, πω, πω, τι συμφορά. Ξάφνου τότε ένας ποντικούλης το γατούλη χεραιτά και στο σπίτι τον φωνάζει, το τραπέζι να του κάνει, με ψωμάκι και τυράκι, την κοιλίτσα να χορτάσει! Λιάνα Μιχελάκη

Μεθυστικές στιγμές Τι όμορφο το δειλινό... σαν τα μάτια σου κοιτώ, σε όνειρο πετώ, σαν τον άνεμο και 'γω. Δροσίζεται η καρδιά, σαν γεύεται τη χαρά, που αφήνουν με φιλιά, τα χείλη τα γλυκά. Κόκκινο το κρασί σαν πηγή ερωτική' του έρωτα η γη το δικό σου...το κορμί.

Ο κόσμος

Η δική σου η ματιά... γαλήνια φωτιά, ανάβει με μεθά δεν υπάρχω...πια.

Κόσμος ήταν ολάκερος καμωμένος με γιρλάντες Κόσμος ήταν και για αυτούς Κόσμος ήταν και για εκείνους Ατενίζοντας το θόλο γιόμισα την ψυχή μου Με λουλούδια κι ευχές ως άλλος Ιππότης με πανοπλία κίνησα Να δω πόλεις, χωριά, Κι ευλογημένους τόπους, Εκεί που σταύρωσαν Τον Έναν τον Αθώο

Θεόδωρος Π. Μαντάς

Εύα Πετροπούλου-Λιανού

ΣΕΛ. 30 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Αποξένωση

ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ ΚΑΤΑΜΑΤΑ ΤΟΝ ΗΛΙΟ Ένα μεσημέρι είδα το πρόσωπό σου στον καθρέφτη του ήλιου... τα χείλη καίγανε απ΄τη σιώπή, ακουμπώντας να φιλήσουν τον ήλιο. Στα χέρια σου κρατούσες έναν δίσκο πάνω του κοιμώνταν μακάρια ο ήλιος. Έβαλες στο ψυγείο την ανάμνησή σου, ξέχασες τον δίσκο με τον ήλιο,έξω στην βεράντα.Έλιωσε ο ήλιος,οι αχτίνες του ρουφήχτηκαν από την σκούπα της διέγερσης των υδρατμών...Πάλι σιδερώθηκε το σώμα, το δικό σου σώμα,έτοιμο για την ΄΄κοσμική υποδούλωση΄΄...Υπάρχει ήλιος αρκετός να ..κάψει τις κακές συνήθειες;Το τσιγάρο να σβήσει στο μετερίζι των πολεμικών παθών; Το χθεσινό μεσημέρι,έκανε ζέστη...λιακάδα δεν υπήρχε...Όμως το πρόσωπό σου,ήταν ήλιος,τα μαλλιά είχαν έναν σαγηνευτικό ηλεκτρισμών των ακτίνων.Φαίνεται ύπνωσε τον πεισματάρη ήλιο το βλέμμα σου ή φόρεσες την μάσκα του για να φλογίζεις τα ένστικτα... Η παλιά μου συνήθεια είναι να φοράω τα γυαλιά μου, γιατί ντρέπομαι να κοιτάξω στα μάτια φοβισμένος τον ήλιο...Όμως τώρα...εσύ φοράς στην σκέψη σου τον ήλιο και τον...τύφλωσες! Πώς να σε ...κοιτάξω στα μάτια;.-

Σού μιλάω και κοιτάς αφηρημένα, ατενίζεις το κενό, ίσως λέω πάλι,λόγια τετρημένα ίσως δεν υπάρχει τίποτα κοινό ίσως πέρασαν γοργά τα χρόνια, τι να πείς και τι να πώ, τα μαλλιά ασπρίσανε σαν χιόνια κι’ από ένα,χωριστά,γίναμε δυό τα βλαστάρια μας το δρόμο τους τραβήξαν, από ‘δώ και από ‘κεί, μαύρη πέτρα πίσω ρίξαν για να πάνε παρακεί ένας γέρος,μια γριούλα στη γωνιά, από μόνος του χαμένος ο καθένας στών ετών την παγωνιά, σκέφτονται σαν φύγει ο ένας τι θα κάνουν τα παιδιά

ΠΕΤΡΟΣ Κ ΒΕΛΟΥΔΑΣ

και κυλάει η ζωή μας άδεια, προχωρά ολοταχώς, κάποτε φιλιά και χάδια, τώρα περπατάω μοναχός μέσ’ τη σκέψη μου χαμένος, ίσως και πελαγωμένος, σε κοιτάω ερωτευμένος γιατί καίς ακόμα μέσα μου σαν φώς Ιωάννης Γ. Χειμωνάκος 27.06.2016

ΩΡΙΜΑ ΝΕΙΑΤΑ Στη ζήση τα περάσαμε Τα νειάτα εσταθήκαν Φρουροί κριτές αρχίσανε Τώρα μας θυμηθήκαν. Ξανά να τα ανταμώσουμε Με περισσή τη χΆρη Τα χρόνια μας περάσανε Δεν πήραμε χαμπάρι. Κυλήσανε σαν το νερό Ρυάκι που χε τάξει Την ορμή και τη ροή Είχαν καταδικάσει. Σε ανυδρίας της ψυχής Σε στέρηση το ύδωρ Καρδιάς που δε φυτέψαμε Βρύση με εκείνο. Το ασταμάτητο. Θαρρώ Που επρεπε να ρέει Αυτή την εστερέψανε Κι άρχισε να κλαίει. Ορμή που θα χρησίμευε Ωθηση για. Να δώσει

Σταθήκανε αγέρωχοι Την πότισαν να δώσει. Στείρο εκεί το μήνυμα Χωρίς εδάφους δείγμα Την αποκεφαλίσανε Της πήρανε το μίγμα. Το αλλοιώςαν το καναν Ανάμειξη στο χρόνο Μα και το ποδοπάτησαν Του έπεμψαν τον πόνο. Χωράφια που έμειναν Απότιστα στο πέρας Ζωής τους που ξεδιάλυναν Σαν έφτανε το γέρας. Ωριμα νειάτα μια βραδιά Ηρθαν. Και τους εβρήκαν Τους ταρακουνήσανε Μάρτυρες και σταθήκαν. Σε νέο τους διάβημα Σε νέα κυριαρχία Επάξια. Και αντάξια Ψυχής τους δημοκρατία.

Ο σπαραγμός Να εκτελεστεί να επιτελεί Το χρέος να λυτρώσει Τώρα της ωριμότητος Το νειάτα να το θέσει. Ευθύς και ομορφότερο Να ναι το βήμα τούτο Να δώσει. Με απλοχεριά Αισθηματικά του είναι τους τον πλούτο. Να χουνε μαλάματα Θησαυρούς στις κλίνες Ακριβοθώρητους εκεί Κι όχι με πλαστελίνες. Παλάτια να τα χτίζουμε Και πάλι να τα γκρεμίζουν Παρά οχυρά. Θεόρατα Αγάπες τους να κρύβουν. ΑΝΝΑ ΖΑΝΙΔΑΚΗ

Γιατί τάχα ολετήρα μαύρε ιππότη πικρίζεις την ευωδιαστή πνοή, εξορίζεις την ολάνθιστή της νιότη; Σκοτεινιάζεις την ολόχαρη ανατολή και συνθλίβεις την αγάπη της την πρώτη, γιατί τάχα ολετήρα μαύρε ιππότη; Γιατί βυθίζεις την φρεγάτα τη λαμπρή και πνίγοντας τη μελωδία στη σιωπή, εξορίζεις την ολάνθιστή της νιότη; Στερεύεις γαλάζια κρυσταλλοπηγή κι εξατμίζεις τη δροσιά της με ορμή, γιατί τάχα ολετήρα μαύρε ιππότη, εξορίζεις την ολάνθιστή της νιότη; Μαρία Βαρταμτζίδου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 31

ΤΟ ΑΓΕΝΝΗΤΟ UNBORN Σαλεύω μπερδεμένος Στο δίχτυ της ανάγκης Καρδιά απλή Στην εφήμερη της Ζωής βίαιης περιστροφής

I'm getting confused On the net of need Heart simple In her ephemeral Life of violent rotation

Στα σπλαχνικά σημάδια Η καρδιά Παλεύει ακατάλυτα Τον νου ξεπερνά

The visceral signs The heart It fights indiscriminately The mind overcomes

Σε ένα σώμα αγαπημένο Ή λαχτάρα και η δύναμη την ψυχή Γεννά και ελευθερώνει

In a beloved body The longing and the power of soul Generates and releases

Ένα αγέννητο λουλούδι Στο λίπασμα της ψυχής Ειρηνικά και αιώνια μεγαλώνει

An unborn flower In the fertilizer of the soul Peacefully and eternally grows Ευτυχία Καπαρδέλη

Καθρέφτης

ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΡΟΥ

Χρόνια προσπαθώ να εξηγήσω το σώμα μου στο σώμα σου, την αχλή που το περιβάλλει τις θερμές νύχτες που κουβαλάει την αμεριμνησία του καλοκαιριού – όση πρόλαβε να κρατήσειστο τρύπιο δίχτυ της ψυχής του. Σημασία έχει να εννοείς κι εσύ την ευτυχία των μικρών θηλαστικών της αυγής, να περιποιείς τιμή στα βραδινά πουλιά και να μην τρέφεις αυταπάτες -περί αθανασίας των φιλιώνπου σκουριάζουν το μυαλό. Κάνε μια στάση στο καλοκαίρι μας και νιώσε τον δίχως ανταπόκριση έρωτα τον δίχως έλεος πόθο του κορμιού, κι ύστερα μπορείς να μείνεις μόνη, να σιωπάς, ν’ αναπολείς δροσερά μοναστήρια και να άδεις ύμνους μοναστηριακούς που οδηγούν την ψυχή -πάλι η ψυχή- στην ευδαιμονία της.

Πάντα με γοήτευε εκείνη η μαρμάρινη Αποκρουστική πλάκα Ποτέ δεν κατάλαβα το γιατί Μέσα στην αθώα παιδική ψυχή μου. Πόσο οκνηρό να σε συναρπάζει η ιδέα Πως 17 ψυχές σάπισαν το είναι τους Μια νυχτιά κρύα, σε τούτο το σημείο Που σμίγουν οι ευκάλυπτοι Που θανατερό βαρύ είδαν τα μάτια τους Άλαλα όντα Μιας μαρτυρικής σμίξης Ατσαλιού και πίσσας. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΙΤΙΡΗΣ

Οι ξένοι... είμαι εγώ

Άρης Γεράρδης Του: Ομάρ Αλ-Σέιχ

Καθρέφτης Του: Ομάρ Αλ-Σέιχ

Οι ξένοι μπαίνουν στον εαυτό σου από τις ολάνοιχτες πόρτες της ερώτησης. Και σε κάνουν να πέσεις, να γίνεις θρύψαλα σμπαράλια! Τα μάτια σου θυμίζουν αυτά που άφησαν πίσω τους οι νεκροί και οι ξένοι σταματούν την αναζήτηση τους.

Η μυρωδιά σου ξάπλωσε μεσα στον καθρέφτη μου. Αγγίζω το χέρι μου στη μνήμη, τότε οι εικόνες μας εξανεμίζονται όπως στην έκσταση... Εδώ στον καρπό μου, η καρδιά μου ρέει, η μνήμη σου, ένα περίτεχνο βραχιόλι ποιημάτων.

Ρωτάς: Οι εικόνες των θυμάτων των συμφορών προβάλλονται σε όλες τις οθόνες του κόσμου; Γιατί οι ξένοι σε αντιμετωπίζουν επιφανειακά σαν απλό ερώτημα; Ο ιδρώτας των χεριών σου, χρωματίζει με πικρία τα βιβλία των αναμνησεών τους. Οι ξένοι, μνημονεύουν στα χείλη τους τα ιδρωμένα μέτωπα για να γράψουν στη συνέχεια τον ήχο... Γράφουν για αυτή την εμπειρία τους: παρατηρώντας σε! Ήσουν ο μόνος ξένος μεταξύ τους. Είναι οι ιδιοκτήτες του τόπου Είναι οι κύριοι της αναχώρησης σου...

*Σύριος Ποιητής και συγγραφέας που διαμένει στην Κύπρο.

*Σύριος Ποιητής και συγγραφέας που διαμένει στην Κύπρο.

Είμαστε το μαγικό φάσμα στη φαντασία του Θεού. Οι λεξεις μας δεν θα περιμένουν την αναστάση των ποιημάτων. Θα χαθούμε στα βάθη των αναμνήσεων όπου η θλίψη βροχή στις σκιές μας.

ΣΕΛ. 32 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΤΟ ΚΕΡΑΣΜΑ

Ήπιε την τελευταία γουλιά απ' τον καφέ της και ξεκίνησε για τη δουλειά με μελαγχολική διάθεση. Ένιωθε το κεφάλι της βαρύ, τα μάτια της πρησμένα, κι όλο το σώμα της μουδιασμένο εκείνο το πρωινό. Πέντε μήνες ακριβώς. Τόσοι είχαν περάσει από τον χαμό του πατέρα της. . Σ’ όλη τη διαδρομή ως το σχολείο, σαν να μην έφτασε όλη η προηγούμενη νύχτα, αναμάσησε για πολλοστή φορά στην σκέψη της, στιγμές από τη νοσηλεία του. Μνήμες που την έκαναν να νιώσει ακόμη περισσότερη θλίψη. Καθώς πλησίαζε στο προαύλιο, άρχισαν να φτάνουν στ' αυτιά της οι πρώτες φωνούλες των παιδιών. Πολύ σύντομα, σίγουρα θα γινόταν αυτό το κάτι μαγικό που συμβαίνει καθώς περνάς την πόρτα της τάξης όπως λένε οι νηπιαγωγοί. Θέλεις δε θέλεις, ξεχνάς σχεδόν τα προσωπικά σου. Γονείς και παιδιά αρχίζουν, κι έτσι πρέπει, τα δικά τους. Σε καλημερίζουν απανωτά, σ' αγκαλιάζουν, σου εκμυστηρεύονται τις ανησυχίες και τα παράπονά τους, σου λένε τα κατορθώματα και τις χαρές τους. Έτσι ακριβώς όμως. Ξεχνάς.... σχεδόν. Σε λίγη ώρα είχε αρχίσει πράγματι το γνωστό τιτίβισμα γονιών, παιδιών και νηπιαγωγού που διήρκησε κάποια λεπτά κι αφού οι γονείς αποχώρησαν, οι υπόλοιποι άρχισαν να ασχολούνται με τις ρουτίνες τους και τις δραστηριότητες όπως έκαναν πάντα. Τραγούδησαν το τραγούδι της καλημέρας, συμπλήρωσαν το ημερολόγιο, πήραν παρουσίες, είπαν τα νέα τους. Στη συνέχεια όπως είχαν προγραμματίσει την προηγούμενη μέρα, ολοκλήρωσαν την ομαδική εργασία για το καλοκαίρι που είχαν αφήσει μισοτελειωμένη. Με μεγάλη περηφάνια την τοποθέτησαν σε περίοπτη θέση στον πίνακα ανακοινώσεων, έτσι ώστε να τη βλέπουν και να τη θαυμάζουν σε κάθε ευκαιρία. Aισίως είχε ήδη φτάσει η ώρα του φαγητού. Τα τιτιβίσματα των παιδιών συνέχισαν καθώς άρχιζε η καθιερωμένη παρέλαση των δεκατιανών και δεν σταμάτησαν ούτε μετά την προσευχή. Καλή όρεξη παιδιά τους ευχήθηκε καθώς όλα τα καλούδια είχαν πάρει πια τη θέση τους πάνω στις πετσετούλες. Τυρόπιτες,κουλούρια,βερίκοκα,σταφιδόψωμα,κέικ,,κεράσια,γιαουρτάκια,,κορ όμηλα..Ιρίκια!... Λες και είχαν μαγνήτη τα συγκεκριμένα φρούτα και τα μάτια της δεν μπορούσαν να ξεκολλήσουν από πάνω τους. ''Σου αρέσουν τα κορόμηλά μου κυρία; ''τη ρώτησε ο Πασχάλης με μπουκωμένο στόμα, ''πάρε ένα, στο κερνάω'' και όλο χαρά άπλωσε το αφράτο χεράκι του προσφέροντάς της το μεγαλύτερο. ''Ναι, πολύ μου αρέσουν τα ιρίκια Πασχάλη μου, σ' ευχαριστώ πολύ'' ''Κορόμηλα είναι κυρία΄΄ ‘’Ναι, ναι κορόμηλα αλλά...ιρίκια, τα έλεγε ο πατέρας μου‘’ του απάντησε χαμογελώντας και αφού πήρε το ιρίκι στο χέρι της κατευθύνθηκε προς στη συνηθισμένη θέση της, απέναντι στα παιδιά,, κοντά στο παράθυρο. Κοιτάζοντας αφηρημένα έξω στην αυλή, ένιωσε τις αναμνήσεις να την κατακλύζουν. Εν ριπή οφθαλμού άρχισαν να ξετυλίγονται και να στροβιλίζονται στην σκέψη της σαν να τις φύσηξε Βαρδάρης. Ιρίκια, τα αγαπημένα του φρούτα .Με πόσο καμάρι τα έκοβε, σχεδόν άγουρα όπως της άρεσαν, από την κορομηλιά που είχε φυτέψει στην αυλή του πατρικού σπιτιού! Κάθε φορά τα μάτια του σπινθήριζαν από χαρά όταν της τα πρόσφερε μέσα στις τεράστιες χούφτες του. Ήξερε πως τρελαινόταν γι αυτά όσο κι εκείνος. Κληρονομικό χάρισμα είναι αυτό της έλεγε χαριτολογώντας. Αχ βρε πατέρα.., Ναι, κληρονομικό χάρισμα είναι και η αγάπη μου για τη θάλασσα. Με πήγαινες τόσο συχνά σ' αυτή , παιδάκι μικρό, κι ας παιδευόσουν σταματώντας κάθε λίγο και λιγάκι το μηχανάκι για να συμπληρώνεις λάδια. Η θάλασσα όμως, έκανε καλό στις αμυγδαλές όπως είχε πει ο γιατρός. Αλλά και το μεράκι μου για την οδήγηση, κληρονομικό χάρισμα κι αυτό . ''Μαρία, ετοιμάσου γρήγορα και πήγαινέ με στη δουλειά. Άργησα κι έχασα το λεωφορείο' 'μου είπες αγχωμένος ένα χάραμα, ξυπνώντας με αιφνιδιαστικά. Πριν λίγο καιρό, είχα τρακάρει το αμάξι σου και από τότε επαναλάμβανα συνεχώς σε συζητήσεις που προκαλούσες, πως δεν ήθελα ούτε να σκεφτώ πως θα οδηγήσω ξανά. Μα πόσο ξεγελασμένη ένιωσα αλλά και πόσο γελάσαμε όταν διαπίστωσα παρκάροντας έξω από το εργοστάσιο ότι είχαμε φτάσει πρώτοι από όλους. Ήξερες

πατέρα μου πως είχα πάθος με την οδήγηση και ότι θα το μετάνιωνα φρικτά αν την απαρνιόμουν. Κληρονομικά χαρίσματα και το αισιόδοξο και παιχνιδιάρικο βλέμμα στη ζωή, η αγάπη για τις εκπλήξεις. η πίστη για το καλό και όμορφο που υπάρχει στον κόσμο, η αφοσίωση σε καθετί αγαπημένο...Όμως...,άραγε θα είχαν ποτέ ξανά την ίδια νοστιμιά τα ιρίκια; Με την τελευταία της σκέψη άρχισε να κάνει την εμφάνισή του το χαρακτηριστικότερο κληρονομικό χάρισμα όλων: το βουβό, ανεξέλεγκτο κλάμα με το οποίο ξεσπούσαν στις πίκρες και στις στενοχώριες, αλλά και στις μεγάλες συγκινήσεις και χαρές. Τα μάτια της θάμπωσαν και δάκρυα άρχισαν να κυλούν στα μάγουλά της με γοργό ρυθμό. Όχι! Όχι όμως τώρα , δεν έπρεπε.! Τα παιδιά... Με γρήγορες κινήσεις έβγαλε από την τσέπη του παντελονιού της ένα χαρτομάντηλο, έσκυψε το κεφάλι προς το πλάι και προσπάθησε να τα σκουπίσει, και να τα σταματήσει αν ήταν δυνατόν. Ήξερε πολύ καλά όμως πως δε θα τα κατάφερνε ούτε κι αυτή την φορά. Με βιαστικά βήματα κατευθύνθηκε προς τον πίνακα αναρτήσεων, θεωρώντας εκείνη την στιγμή πως ήταν το καταλληλότερο μέρος για να κρυφτεί από τα μάτια των παιδιών ώσπου να ξεπεράσει την ταραχή της .Εκεί θα μπορούσε να έχει στραμμένη την πλάτη προς αυτά και να παρατηρεί τάχα το κολλάζ που είχαν τελειώσει πριν λίγο. Και κει που νόμιζε πως σχεδόν τα είχε καταφέρει, άκουσε ακριβώς πίσω της μια τρεμάμενη κοριτσίστικη φωνούλα που την κεραυνοβόλησε: ''Μην κλαις κυρία γιατί θα σε βλέπει ο μπαμπάς σου από τον ουρανό και θα στενοχωριέται..'' Έμεινε εμβρόντητη για λίγα δευτερόλεπτα, κοιτάζοντας με μάτια γουρλωμένα όμως πια, την πανέμορφη εργασία τους. Γυρνώντας αποσβολωμένη, αντίκρυσε την Χαρά. Κρατούσε μια μισοφαγωμένη τυρόπιτα με τα λεπτεπίλεπτα δαχτυλάκια της και την κοίταζε με λυπημένο βλέμμα. Άρα, τσάμπα πήγε τόσων μηνών εξάσκηση στο κρυφτό. Την εξουδετέρωσαν με μιας η κουβέντα και το κοίταγμα ενός παιδιού. Στην τάξη επικρατούσε τώρα απόλυτη σιωπή. Ήταν σαν να είχε μεταμορφωθεί ολόκληρη σ' ένα τεράστιο αυτί που περίμενε με ανυπομονησία την απόκριση της κυρίας. Ψυχούλες μου, ποιος άλλος στενοχωριόταν ήταν ολοφάνερο. Έπρεπε να τα καθησυχάσει και γρήγορα μάλιστα. ''Είναι επειδή μου λείπει πολύ Χαρά μου της απάντησε. Μα ξέρεις, δεν πειράζει και να κλαίμε μερικές φορές ,μας κάνει και καλό.'' Η Χαρά συνέχισε να την κοιτά με ακριβώς το ίδιο βλέμμα. Και όχι μόνο εκείνη. '' Στάσου να σου φτιάξω τα μαλλιά γλυκιά μου, έχουν χαλάσει. Πόσο όμορφο είναι το λαστιχάκι σου...''Κι ενώ τακτοποιούσε τα μαλλιά της Χαράς σκέφτηκε πως και λίγος αντιπερισπασμός θα αποδεικνυόταν χρήσιμος μάλλον εκείνη την στιγμή, έτσι όπως είχαν εξελιχθεί τα πράγματα. ''Και ξέρετε παιδιά ε; Όταν τελειώσετε όλοι το φαγητό σας τί θα κάνουμε; Θα βγούμε διάλειμμα!!!''συμπλήρωσε ελπίζοντας πως τα παιδιά θα συμμεριστούν τον ενθουσιασμό της, έστω και πλαστό. Μα αντί για τις ζητωκραυγές που με αγωνία είχε την ελπίδα ν' ακούσει, συνέβη κάτι αναπάντεχο. Ξαφνικά πετάχτηκε όλο ορμή όρθιος ο Πασχάλης, φωνάζοντας ως συνήθως, κι ας είχε παραγεμισμένο τώρα το στόμα του με μπουγάτσα: ''Έχω μια ιδέα!!!Και γιατί δεν πας κυρία με το αεροπλάνο να τον βρεις;'' ‘’Χμμ...Ναι θα το κάνω βεβαίως...όταν έρθει η ώρα όμως Πασχάλη! Πολύ καλή η ιδέα σου! ‘’ του απάντησε και ξέσπασε σε ένα νευρικό γέλιο διαρκείας. ''Έτοιμη Χαρά μου ,γύρνα να σ' αγκαλιάσω'' είπε γελώντας ακόμη. ''Όλα καλά. Μπορείς να γυρίσεις στη θέση σου και να συνεχίσεις το φαγητό σου...όταν όμως σταματήσεις να γελάς. Και παιδιά μην ξεχνάτε, μετά ...'' ''Θα βγούμε διάλειμμα, Ναιαιαι!!!! Ζήτωωωω!!!!!''δόνησαν την αίθουσα επιτέλους οι ξέφρενοι αλαλαγμοί που τόσο επιθυμούσε εδώ και ώρα ν’ακούσει. Αχ γλυκές παρηγοριές εσείς ,αν ξέρατε ,πόσα στ' αλήθεια σας χρωστούσε.... Ναι, αγαπούσε τη ζωή! Ακριβώς όπως κι εκείνος. Κληρονομικό χάρισμα κι αυτό. Μαρία Βαρταμτζίδου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 33

ΕΚΕΙΝΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ Τα εισιτήρια είχαν από μήνες εκδοθεί. Είχε αγοράσει και καινούργια βαλίτσα. Φίνα, στο χρώμα του café au lait, με μπεζ ρίγα. Την είχε δει πολλές φορές στον πρώτο όροφο του καταστήματος, που προτιμούσε για τις αγορές του. Η τιμή του είχε φανεί τσουχτερή. Το αποφάσισε όμως. Αυτό το ταξίδι του χωρίς και ο ίδιος να ξέρει το <<γιατί>> , απαιτούσε ξεχωριστή αποσκευή. Όταν τη μετέφερε στο σπίτι, μερικές ημέρες την είχε καταμεσίς του καθιστικού, να την καμαρώνει. Χάρηκε τελικά που την αγόρασε. Τη θεώρησε συνδετικό κρίκο με το φευγιό του. Έτσι το είχε στο μυαλό του αυτό το ταξίδι. Φευγιό! Από τι; Δεν ήξερε. Είχε αποφασίσει να λείψει μεγάλο διάστημα. Αρχές καλοκαιριού θα έφευγε. Σκεπτόταν να γυρίσει τέλος φθινόπωρου. Είχε αποφασίσει επιπλέον να γυρίσει οπωσδήποτε διαφορετικός άνθρωπος, σε διαφορετική εποχή από αυτήν, που θα ξεκινούσε τη νέα διαδρομή του. Μόλις είχε τελειώσει με τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, τις συναισθηματικές του δεσμεύσεις και είχε επιπλέον <<αποχαιρετίσει >> δια παντός τον καλύτερο φίλο του. Είχαν αποφασίσει από κοινού αυτό το ταξίδι. Εκείνος δεν πρόλαβε, προτίμησε, ή τον επέλεξε το αιώνιο ταξίδι. Είχαν κάνει σχέδια γι αυτό. Εκείνος το ονειρευόταν χρόνια, αυτός είχε ξαναπάει. Δεν τον ένοιαζε, αρκεί που το ήθελε τόσο πολύ εκείνος. Εκείνος, ο φίλος, ο αδελφός περισσότερο, που έπαιρνε τόσα πολλά από αυτόν και έδινε τόσα λίγα. Όχι πως δεν ήθελε, ήταν που δεν μπορούσε. Αδύναμος, με ψυχικές αντοχές ασθενικές, χωρίς ιδιαίτερες επιτυχίες σε όλους περίπου τους τομείς της ζωής του. Μονίμως ένοιωθε το περιθώριο ως μόνιμο χώρο διαμονής του. Αυτός, δεν είχε παράπονο, είχε επιδιώξει και καταφέρει πολλές και ποικίλες επιτεύξεις. Ανοδική επαγγελματική και συνάμα οικονομική πορεία. Όχι όμως αντίστοιχη στο συναισθηματικό τομέα. Πέραν των μικρής διάρκειας γνωριμιών και σχέσεων του, ο έγγαμος βίος, που του προέκυψε όλως τυχαίως, όπως σκεπτόταν πολλές φορές, χωρίς την απόκτηση τέκνων, έληξε σύντομα. Διαφορετικότητα χαρακτήρων, κάπως έτσι αιτιολογούσε η σχετική δικαστική απόφαση με νομικίστικους όρους την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης του με την Εύα. Σύντομη η γνωριμία τους και ο ίδιος δεν κατάλαβε, πως βρέθηκαν να βιώνουν κοινή ζωή, στο παλιό διώροφο στην Πλάκα. Αυτό το σπίτι ήταν τότε το καμάρι του. Τώρα όχι. Ίσως το σκίασε το πέρασμα της Εύας, που μετά και την τυπική διακοπή του έγγαμου βίου τους εξαφανίσθηκε, μολονότι έμενε στην ίδια πόλη, όπως τον ενημέρωναν κοινοί γνωστοί τους. Εκείνος πολύ διστακτικά του έλεγε πως τυχαία την συναντούσε σε διαφορετικά σημεία και διστακτικά του επεσήμαινε επιπλέον ότι εκείνη ποτέ δεν ρωτούσε να μάθει γι αυτόν. Δεν τον στενοχωρούσε ιδιαίτερα αυτή η λεπτομέρεια τουλάχιστον μετά από κάποιο διάστημα, που με χαρά και επιφυλακτική αισιοδοξία συνειδητοποίησε την συναισθηματική του απελευθέρωση. Εκείνος εξάλλου δεν του επέτρεπε να θυμάται αυτή την εμπειρία, γιατί είχε πάντα ένα ιδιαίτερο προσωπικό πρόβλημα, που απαιτούσε τη λύση του και ιδανικότερος λύτης από τον ίδιο δεν υπήρχε. Για το θέμα του διαζυγίου του ελάχιστα ενδιαφέρθηκε. Τον απασχολούν τα προσωπικά του θέματα, σκεπτόταν και γι αυτόν διέθετε τον ελάχιστο, όπως πάντα, χρόνο συμπαράστασης. Τον θεωρούσε εξάλλου πολύ ανθεκτικό δυνατής σκέψης και αποφάσεων άνθρωπο. Του το έλεγε συχνά, για να απενοχοποιηθεί ίσως για το ελλιπές ενδιαφέρον του προς αυτόν Τον συμπονούσε, δεν υπήρχε σοβαρότερη ερμηνεία για την υπομονή που διέθετε μαζί του. Συχνά τον κούραζαν οι μνήμες των χρόνων της παράλληλης έστω και διαφορετικής πορείας τους. Πολλές φορές θυμόταν την Εύα να διαμαρτύρεται για την έντονη παρουσία του στη ζωή τους. Ήταν από εκείνες τις ανορθόδοξες συμπλεύσεις, που δεν χωρά ερμηνεία και αιτιολογία. Όταν η Εύα πήρε και τα τελευταία πράγματα της από το σπίτι, σκέφθηκε εκείνο το ταξίδι, που θυμόταν ότι άρεσε σε εκείνον. Του το πρότεινε, δέχθηκε, αλλά όχι με τον ενθουσιασμό που περίμενε. Δεν τον ένοιαξε, αρκεί που θα είχε παρέα στο ταξίδι του. Είχε ανάγκη από συντροφιά εκείνο το διάστημα. Εκείνος δεν του πρόσφερε πολλά, ήταν όμως μια οικεία παρουσία, για να τον βοηθήσει έστω και με το δικό του τρόπο στη νέα προσαρμογή του, στην προσπάθεια του να καταφέρει να ισορροπήσει, να συνηθίσει, να καταλάβει.

Την Εύα δεν την αγαπούσε ιδιαίτερα. Ίσως και να μην πρόλαβε. Παρ όλα αυτά ένοιωθε την ανάγκη να ξεφύγει για ένα διάστημα από τη φάση αυτή της ζωής του, που άρχισε, τέλειωσε και του άφησε ανερμήνευτα συναισθήματα, για τα οποία όμως δεν είχε καμία διάθεση να ασχοληθεί. Για το ταξίδι και για όλες τις λεπτομέρειες φρόντισε αυτός. Εκείνος δεν ασχολήθηκε καθόλου, γιατί κάτι πάλι από τα πολλά δυσεπίλυτα κατά την άποψη του τον απασχολούσε. Δεν τον ρώτησε. Δεν ήθελε το διάστημα αυτό να ακούει, να συμβουλεύει, να ενθαρρύνει. Σκεπτόταν μόνο το ταξίδι. Παραμονές των προετοιμασιών, όταν η café au lait βαλίτσα με τη λεπτή μπεζ ρίγα είχε γεμίσει, έμαθε τη δυσάρεστη είδηση και συνειδητοποίησε ότι το ταξίδι τους αφορούσε πλέον ένα ταξιδιώτη. Το αίτιο της απώλειας εκείνου, τον ξάφνιασε. Ποτέ δεν του είχε μιλήσει για αυτό το ιδιαίτερο πρόβλημα της υγείας του, που υπήρξε και η αιτία θανάτου του. Νόμιζε ότι ήξερε οτιδήποτε τον αφορούσε, ή έτσι τουλάχιστον πίστευε. Για το τελευταίο <<αντίο>> φρόντισε ο ίδιος για όλες τις λεπτομέρειες. Πέντε με έξι άτομα όλα και όλα το έμαθαν, ήλθαν στην εκκλησία και τον <<αποχαιρέτησαν>>. Δεν φανταζόταν και περισσότερους. Μόνο αυτόν είχε ουσιαστικά, του το έλεγε συχνά. Ο φίλος και αδελφός. Περισσότερο αδελφός μάλλον παρά φίλος, συμπλήρωνε. Ένοιωσε ένα βάρος στο στέρνο, όταν το θυμήθηκε στη διάρκεια του επικήδειου. Η αδυναμία του ήταν η δικαιολογία της ανάγκης του να προστρέχει σε αυτόν στα δύσκολα, που ήταν και τα περισσότερα. Τον είχε πλέον συνηθίσει. Ξαφνιάστηκε όταν είδε την Εύα στην εκκλησία. Ήταν ο μόνος άνθρωπος που δεν περίμενε να δει στο συγκεκριμένο γεγονός. Εκείνη με ένδυμα θλίψης, με πρόσωπο τραβηγμένο και μάτια κόκκινα. Η Εύα που δεν παρέλειπε κατά την διάρκεια της κοινής ζωής τους να δείχνει με κάθε τρόπο την αντιπάθεια της για εκείνον, και να τον θεωρεί αίτιο των διενέξεων τους για το χρόνο που του διέθετε ο ίδιος, για το ενδιαφέρον που έδειχνε για όσα εκείνος είχε ανάγκη, που δεν θα έπρεπε να τους ενδιαφέρουν κατά την άποψη της, αλλά εκείνος έσπευδε να βοηθήσει. Για το χρόνο που ήταν ανάμεσα τους και τόσα άλλα. Η Εύα, που στο τέλος της τελετής εντελώς κυνικά με τραβηγμένα χαρακτηριστικά τον πληροφόρησε ότι εκείνος ήταν το σημαντικότερο κεφάλαιο της ζωής της και εκείνη επίσης γι αυτόν. Εκείνος και η Εύα!! Τίναξε την λίγη σκόνη, που είχε απομείνει στα χέρια του από το χώμα που έριξε πάνω στην τελευταία κατοικία του φίλου και αδελφού και απομακρύνθηκε από το χώρο. Δεν θυμόταν αν χαιρέτησε κάποιον. Μια αδιόρατη μελαγχολία κινήθηκε απειλητικά προς το μέρος του, αλλά την απέφυγε. Τον βοήθησε η μνήμη της café au lait βαλίτσας, που τον περίμενε στωικά στο καθιστικό του σπιτιού του. Η σκέψη του ταξιδιού σχημάτισε από μόνη της ένα αχνό χαμόγελο στο πρόσωπό του γι αυτό το παράξενο τρίπτυχο. Η Εύα, ΕΚΕΙΝΟΣ και ΑΥΤΟΣ. Κυρίως εκείνος, ο συνεσταλμένος φίλος και αδελφός, μάλλον περισσότερο αδελφός…. Κωνσταντίνα Βαληράκη

ΣΕΛ. 34 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η ΕΛΕΝΗ

Η Ελένη, βγήκε από το σπίτι της, περπάτησε την ανηφορίτσα , και κοίταξε με δέος τα είκοσι σκαλιά που είχε ν ανέβει, έτσι όπως ήταν φορτωμένη με τις σακούλες, μέχρι να φτάσει την αδελφομάνα της. Δυο φορές την εβδομάδα αυτό το μαρτύριο. Πώς να την αφήσει άφαγη και ασυγύριστη γριά γυναίκα Πόσες φορές δεν την είχε παρακαλέσει να έρθει να μείνει μαζί της στη Χώρα αλλά αυτή αγύριστο κεφάλι. ‘εδώ γεννήθηκα, εδώ θα πεθάνω’. Τι να κάνει άλλους δεν είχε απ αυτήν. Τα γονικά της πεθάνανε νωρίς. Κι ο άντρας της, στα είκοσι πέντε του. Είκοσι δύο τον παντρεύτηκε, στα είκοσι τρία την άφησε χήρα, όταν το καράβι, που ήταν θερμαστής, το ρούφηξε ο Ατλαντικός και ούτε που τον βρήκανε να του κάνει τάφο να τον κλάψει. Να της άφηνε τουλάχιστο ένα παιδί, αλλά ούτε αυτό. Μόνη κι έρμη. Να κάνει το καθήκον της με την αδελφομάνα της. Καλά που είχε και την σύνταξη του συχωρεμένου και κάτι η θειά του ΟΓΑ και το προικώο που έμενε βολευότανε η κατάσταση. Άλλον άντρα δεν κοίταξε, παρ όλο που έβλεπε πως άρεσε, αλλά της τύχαιναν η παντρεμένοι που Θεός φυλάξει, η κάτι χήροι σιτεμένοι που θέλαν γηροκόμηση. Να λείπει το βύσσινο. Έτσι της πέρασαν τα χρόνια δίχως να τα καταλάβει. Ηρέμησε και λίγο που τις νύχτες κονταροχτυπιότανε με τις ορμόνες της που ζήταγαν να την πνίξουν. Μέχρι που οι γειτόνισσες λύσσαξαν να νοικιάσει το ισόγειο στην αυλή. ‘τι το’ χεις έτσι να κάθεται’, όλες νοικιάζουμε, και να πεις μικρό, δυο δωμάτια, και αποχωρητήριο. Άσε την κρεβατίνα στην αυλή που κάνει σκιά. Και δυο βήματα η θάλασσα. Από δω την είχαν, από κει την είχαν, την κατάφεραν. Η έτσι η αλλιώς έτσι έστεκε το κάτω. Το καθάρισε, το έβαψε, έκανε τα απαραίτητα, ένα κρεβάτι με κομοδίνο, ένα τραπέζι, δυο καρέκλες και κότσαρε απ έξω ένα αυτοκόλλητο; TO LET . δεν πρόλαβε καλά, καλά να το κωλύσει και ένας άντρας, γύρω στην ηλικία της η λίγο πιο μεγάλος, δεν μπορούσε να υπολογίσει, της χτύπησε το κουδούνι. ‘καλά όλα’, σκέφτηκε, ‘αλλά πως συνεννοούνται, αυτό δεν το είχε σκεφτεί καθόλου. Ετοιμαζόταν να φωνάξει από δίπλα την κόρη της Ευσταθίας, αυτή τα κατάφερνε με τα Αγγλικά, όταν εκείνος της είπε; Με ξενική προφορά‘ εγώ μιλάω λίγκο, λίγκο ελληνικά. Μαμά , μπαμπάς έλληνες.’ Του έδειξε το διαμέρισμα. ‘ωραίο αλλά μικρό δεν μου κάνει. Εγώ πολλά βιβλία, χαρτιά, κομπιούτερ, μικρό’. Στενοχωρήθηκε. Τον είχε συμπαθήσει. Και ξαφνικά της ήρθε μια ιδέα. Το δικό της. Μπορεί να του άρεσε το δικό της. ‘θέλετε να δείτε το επάνω;’ Είπε. Άνοιξε τις μπαλκονόπορτες. Η θέα στη θάλασσα με τα καραβάκια να πηγαινοέρχονται, ο ήλιος που άφηνε χρυσές ανταύγειες, στους λόφους καθώς πήγαινε προς τη δύση τον μάγεψαν. ‘αυτό μάλιστα είπε. Είναι μεγάλο. Αλλά αυτό είναι σπίτι σας, πως θα σας βγάλω από σπίτι σας;’ ‘ μην σας νοιάζει’ είπε η Ελένη, μια χαρά θα βολευτώ και κάτω’. Έδωσαν τα χέρια. Μπιλ , Ελένη . ‘πόσο κάνει; Ρώτησε εκείνος; ‘τριάντα με πρωινό ’ ‘λίγα είναι’, καλά είναι’. ‘θα σου δώσω χίλια για ένα μήνα ο.κ;’ οκ. Η Ελένη πέταγε από την χαρά της, της άρεσε. Και μ αυτά τα χρήματα θα μπορούσε να βουλώσει πόσες τρύπες. Έτρεξε να το πει χαρούμενη στην Ευσταθία. ‘μια χαρά και τα λεφτά μπροστάντζα. Μόνο που ήθελε το επάνω.’ ‘Για το επάνω λίγα του πήρες,’ είπε η Ευσταθία. ‘δεν πειράζει φαίνεται καλός άνθρωπος’. Μετά την συμφωνία με τον ξένο, η Ελένη ένοιωθε μια ιδιαίτερη εφορία που δεν ήξερε που ακριβώς να την αποδώσει. Εντάξει ήταν τα χρήματα αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Σαν να έμπαινε στο σπίτι της ένας φρέσκος αέρας. Ένα μελτέμι που ξαράχνιαζε την αραχνιασμένη της ζωή. Κάπως έτσι της φάνηκε. Κάτι που την πήγαινε κάπου αλλού. Σ έναν άλλο κόσμο, μακριά από την καθημερινή της άχαρη ρουτίνα Άφησε τον ξένο και βγήκε κι αγόρασε μερικές ρίζες από ποικιλόχρωμα λουλούδια για να τα φυτέψει στην αυλίτσα της να πάρει χρώμα. Το πρωί τον περίμενε να κατέβει για καφέ, εκείνος όμως ήρθε βρεγμένος από την θάλασσα. Το κορμί του ήταν λεπτό, μυώδες, γυμνασμένο. Έβαλε την πετσέτα του στην πλαστική καρέκλα και κάθισε. Του έφερε τον αχνιστό ελληνικό καφέ και τα κουλουράκια βανίλιας που είχε φτιάξει από βραδύς. ‘δεν σας ρώτησα και τι καφέ πίνετε’, όμως εκείνος απολάμβανε με ηδονικές μικρές γουλιές τον καφέ του και έβγαζε μικρά επιφωνήματα ευχαρίστησης μασουλώντας τα κουλουράκια της. Μη φάτε το μεσημέρι έξω, θα φτιάξω γεμιστά -γκεμιστα; Ναι ντομάτες με ρύζι στο φούρνο - oh i love this. Mama mou έκανε αυτό Τώρα η Ελένη ένοιωθε πως είχε έναν προορισμό. Να ευχαριστήσει κάποιον. Να μαγειρέψει για κάποιον και όχι μόνο για τον εαυτό της και τη θεία της που ότι κι αν της πήγαινε γκρίνιαζε κι ας ανέβαινε είκοσι σκαλιά φορτωμένη να την φτάσει.

Έτσι έγινε συνήθεια μαζί ο πρωινός καφές, το μεσημεριανό, τα ψώνια που πάντα πλήρωνε εκείνος, ως και η βοήθεια στο ανέβασμα των 20 σκαλοπατιών στο σπίτι της αδελφομάνας με κείνον να κρατάει τις σακούλες. Ήξερε τις ώρες της ησυχίας του, τις ώρες που ήθελε να μένει μόνος και ν ακούει τη μουσική του η να γράφει. Μόνο μια φορά την εβδομάδα που έκανε την καθαριότητα και έπαιρνε τα άπλυτα για να φέρει τα καθαρά και σιδερωμένα. Κι εκεί στο γεύμα επάνω της είπε για τη ζωή του. Τόσο ίδια με τη ζωή της στην ατυχία που απρόοπτα, χωρίς καμιά προειδοποίηση και προετοιμασία φέρνει η ζωή. Ο αιφνίδιος θάνατος. Κι εκείνος φρεσκοπαντρεμένος, όπως κι εκείνη, όταν ο χάρος της έστησε καρτέρι σε κάποιο δρόμο όταν ένας κουρασμένος νταλικέρης πέρασε στο απέναντι ρεύμα για να την λιώσει. Κι αυτός, όπως κι εκείνη δεν βρήκε σώμα για να θάψει και να κλάψει. Τόσο παράλληλες ζωές, τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά που η τύχη τους είχε φέρει κοντά. Κι αυτό ήταν ένα σημάδι για την Ελένη. Και ήταν σαν να περίμενε κάτι η Ελένη έτσι καθώς περνούσαν οι μέρες. Κάτι που δεν μπορούσε να ξεκαθαρίσει ακριβώς τι. Και αυτό που φοβότανε, που της έτρωγε σαν σκουλήκι τα σώθηκα, ήταν την ημέρα που θα της έλεγε πως έπρεπε να φύγει. Τότε η ζωή της θα ξαναγύρναγε πάλι σ αυτή την απελπιστική ρουτίνα. Θα σκοτείνιαζε περισσότερο κι από πριν, γιατί τώρα είχε πάρει φως.. Θα έμενε στάσιμη κι ακύμαντη με μόνο διάλειμμα το ανεβοκατέβασμα στα είκοσι σκαλοπάτια μέχρι το σπίτι της αδελφομάνας της. Και να που την άλλη μέρα κι όλας της είπε; ‘Ελένη πρέπει να σου μιλήσω.’ Αυτό ήταν λοιπόν. Ως εδώ ήταν. Το καλοκαίρι ήταν στο τέλος του, είχαν αρχίσει οι πρώτες βροχές κι αυτός έπρεπε να γυρίσει στην πατρίδα του, στους δικούς του ανθρώπους κι αυτή να βολευτεί στην ερημιά της με την ανάμνηση της ανάλαφρης και ευγενικής του παρουσίας που για λίγο έδωσε τόσο νόημα στη ζωή της. Θέλω να πάμε κάπου όμορφα να φάμε οι δυο μας Οι δυο τους; Της το είχε πει η αδελφομάνα της; ‘σε άντρα το’ δωσες; Κοίτα μην σε βγάλουν πουτάνα’ και τώρα της έλεγε να βγουν οι δυο τους μόνοι. Θέλεις; Μωρέ δεν πα να λεγαν ότι ήθελαν Αν ήθελε; Σαν τρελή ήθελε. Να βγει κι αυτή μ έναν άντρα, έστω για πρώτη και τελευταία φορά. Το εστιατόριο ήταν ήσυχο. Οι τουρίστες είχαν φύγει. Παρήγγειλε κόκκινο κρασί και της έβαλε στο ποτήρι. Τ σίριος Τσίριους Άκου Ελένη. Αποφάσισα να μείνω για πάντα στο νησί. Θέλεις; Δηλαδή..το σπίτι σου; Ήταν ξαφνικά σαν χίλια πουλιά να είχαν τρυπώσει στην ψυχή της και να κελαηδούσαν. Το γαλάζιο ήρεμο βλέμμα του, καρφωμένο στο δικό της, περίμενε ερωτηματικό την απάντηση. Και η δουλειά σου; Οι δικοί σου; Την δουλειά μου μπορώ να την κάνω κι από δω. Γράφω βιβλία, δεν σου το είπα. Και δεν έχω κανένα δικό μου πια στην Αμερική. Μπορείς να μείνεις όσο θέλεις και όλη σου τη ζωή, είπε χωρίς να μπορεί να κρύψει τον απέραντη ενθουσιασμό και την ευτυχία που για πρώτη φορά στη ζωή της ένοιωθε. Απήλαυσαν το υπέροχο γεύμα και μετά τα απανωτά ποτηράκια κρασί και την βραδινή βόλτα στη θάλασσα εκεί μπροστά στον ασημένιο δρόμο που άνοιγε το φεγγάρι εκείνος της έδωσε ένα παρατεταμένο φιλί . Ένα φιλί που τα άνυδρα χείλη της Ελένης ρούφηξαν με απληστία. Ένα φιλί που αλμύριζε από την αύρα της θάλασσας και από τα δάκρυα ευτυχίας που έτρεχαν από τα μάτια της στο στόμα της ΝΙΝΑ ΝΑΧΜΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 35

Δώδεκα ευρώ και τέσσερα λεπτά Γεννήθηκε την περίοδο που στη χώρα της υπήρχε μεγάλη αστάθεια και αναταραχή, που είχαν συμβεί διάφορα συγκλονιστικά γεγονότα. Άλλοι πανηγύριζαν, άλλοι έκλαιγαν, ενώ κάποιο άλλοι έφευγαν για το άγνωστο ελπίζοντας για ένα καλύτερο αύριο από αυτό που ζούσαν τόσα χρόνια. Έτσι και ο πατέρας της με τα ρούχα που φορούσε και λίγες δραχμές στα χέρια έφυγε για να δουλέψει στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης, τον παράδεισο όπως πίστευε, για να βρει δουλειά για ένα καλύτερο αύριο για τον ίδιο άλλα περισσότερο για την οικογένειά του! Ο πρώτος καιρός ήταν δύσκολός! Έκανε ότι δουλειά του ζητούσαν για ένα κομμάτι ψωμί. Τα βράδια πριν κοιμηθεί έκανε το σταυρό του, έπαιρνε στα χέρια τη μοναδική φωτογραφία που είχε της γυναίκας και της κόρης του τη χαϊδεύε, της μιλούσε και την φιλούσε ενώ με δάκρια στα μάτια τους υποσχόταν ότι γρήγορα θα γυρίσει κοντά τους! Οι λίγες δραχμές που έφερε μαζί του σιγά-σιγά έγιναν πολλές. Αρκετές τις έπαιρνε η σύζυγος του για τις ανάγκες του σπιτιού και της μονάκριβής τους κόρη. Τα χρόνια σιγά –σιγά έγιναν πολλά! Ο πόθος της επιστροφής έγινε μεγαλύτερος! Η κόρη του μεγάλωσε, κόντευε τα επτά και την είδε μόνο μια φορά από τότε που έφυγε στα ξένα. Η σύζυγός του ζήτησε να επιστρέψει! Tου είπε ότι τα λεφτά από τη σκληρή δουλειά του ήταν είδη αρκετά και τους αρκούσαν και περίσσευαν ενώ η κόρη του τον ζητούσε συνεχώς! Αφού πείστηκε μετά από επτά ολόκληρα χρόνια και με την τσέπη γεμάτη επέστεψε τελικά στην πατρίδα, στο σπίτι του, στην οικογένεια του, τη γυναίκα του και την μονάκριβή του κόρη. Ήθελε να είναι συνέχεια κοντά της να αναπληρώσει όσο μπορούσε όλα αυτά τα χρόνια που ήταν μακριά της. Δεν ήθελε να χάσει τίποτα από αυτήν, άλλωστε για αυτήν ξενιτεύτηκε, για αυτήν δούλευε για να μην στερηθεί τίποτα στη ζωή της! Προτίμησε να στερηθεί ο ίδιος την οικογένεια του για τόσα χρόνια αλλά η οικογένεια του να μην στερηθεί τίποτα. Τα χρόνια πέρασαν γρήγορα! Πράγματι δεν τους έλειψε τίποτα ούτε από υλικά αγαθά πόσο μάλλον από ψυχικά και συναισθηματικά. Ήρθε η στιγμή που η μονάκριβή τους κόρη τελείωσε το σχολείο και ετοιμαζόταν για σπουδές. Η ίδια ήθελε να φύγει από τη χώρα της να πάει σε μια καλύτερη ευρωπαϊκή χώρα να σπουδάσει σε καλύτερου επιπέδου πανεπιστήμια! Ήθελε να ζήσει το δικό της όνειρό να ανοίξει τα φτερά της όπως η ίδια τους έλεγε και ονειρευόταν! Οι γονείς της πάγωσαν! Δεν ήθελαν με τίποτα να τη χάσουν από κοντά τους! Η ίδια δεν καταλάβαινε τίποτα! Το απαιτούσε! Στην προσπάθεια του πατέρα να την πείσει εισέπραξε την «πληρωμένη» απάντηση ότι ο ίδιος έφυγε και τους άφησε μόνους για επτά ολόκληρα χρόνια για να δουλέψει τώρα είναι η δική της σειρά. Της έδωσαν την ευχή τους μαζί με ένα φυλακτό και αρκετά πλέων ευρώ αυτή τη φορά σε αντίθεση με το πατέρα της που είχε φύγει τότε με μερικές δραχμές στην τσέπη! Οι γονείς μαράθηκαν! Έλιωναν από την στεναχώρια! «Καλύτερα να μην έφευγα πότε να μη αποκτούσα λεφτά» έλεγε και ξαναλέγε ο πατέρας. Ο πρώτος καιρός περνούσε αρκετά καλά για την Άννα! Γράφτηκε στη σχολή που πάντα την ενδιέφερε και ήθελε να ασχοληθεί με το μόντελινγκ και τη μόδα. Στην πορεία οι γονείς της διαπίστωσαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά μαζί της. Έγινε απότομη, ήταν πάντα βιαστική, και απαιτητική και ζητούσε πάντα περισσότερα λεφτά. Γενικά η συμπεριφορά της άλλαξε προς το χειρότερο. ‘Άρχισαν να ανησυχούν και να φοβούνται συνάμα. Έφυγε απροειδοποίητα και εσκεμμένα ο πατέρας για να δει τι συνέβαινε. Κόντεψε να πάθη εγκεφαλικό με το θέαμα που αντίκρισε. Η κόρη του, η μονάκριβή του κόρη είχε πλεχτεί με τα ναρκωτικά! Παράλληλα έκανε και κατάχρηση διαφόρων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Τη μάζεψε άρον-άρον και επέστρεψε εσπευσμένα σπίτι. Εδώ και δύο μέρες είναι σε πρόγραμμα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά. Είδη νιώθει κάπως καλύτερα, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Μόνο συναισθηματικά νιώθει χάλια. Νιώθει ότι απογοήτευσε την οικογένειά της! Ο πατέρας της την αγκαλιάζει στοργικά ενώ η μητέρα της, της φιλά τα χέρια. Κοιτάζει τον πατέρα της και

με δάκρια στα μάτια του λέει «κάποτε πατέρα εσύ έφυγες με λίγες δραχμές και με άδειες αποσκευές για την ξενιτιά …και τα κατάφερες» ενώ είδη έχει ξεσπάσει σε λυγμούς. Ο πατέρας της την διακόπτει τη φιλά στο μέτωπο στοργικά και της λέει «μπορεί να έφυγα με λίγες δραχμές στην τσέπη για την ακρίβεια δώδεκα ευρώ και τέσσερα λεπτά με τα σημερινά δεδομένα….» της προσθέτει χαμογελώντας και για να την κάνει να νιώσει ωραία και άνετα «αλλά όλη η περιουσία που έχω αποκτήσει μέχρι σήμερα είσαι εσύ.» Την ίδια ώρα από την βαλίτσα με την οποία επέστρεψε άρον –άρον την οποία μόλις έχει ανοίξει η μητέρα της παίρνει ένα παντελόνι το οποίο ήταν άτσαλα και ασυγύριστα τοποθετημένο για να το συμμαζέψει και να το πάρει στο σπίτι να το πλύνει! Για την ακρίβεια ήταν το μόνο πράγμα που περιείχε η βαλίτσα που είχε φέρει πίσω μαζί της. Ξαφνικά κάποια κέρματα γλιστρούν και πέφτουν από το παντελόνι της στο έδαφος. Σκύβει η ίδια να τα πάρει, τα μαζεύει και αρχίζει να τα μετρά! Ξαφνικά ξέσπα σε αναφιλητά ενώ τα δάκρια της τρέχουν ασταμάτητα! Διαπιστώνει με μεγάλη της έκπληξη ότι είναι δώδεκα ευρώ και τέσσερα λεπτά όσα ακριβώς είχε πάρει μαζί του ο πατέρας της φεύγοντας πριν χρόνια στην ξενιτιά για δουλειά με τη μόνη διαφορά ότι ο ίδιος επέστρεψε αργότερα μετά από σκληρή δουλειά με γεμάτες βαλίτσες και μπόρεσε να κτίσει την ζωή του, το μέλλον του, το οποίο η ίδια φρόντισε να το καταστρέψει με την αντίθετη ακριβώς πορεία. Είχε φύγει με πολλά λεφτά και με γεμάτες αποσκευές και επέστρεψε πίσω με άδειες αποσκευές και η μεγαλύτερη ειρωνεία με δώδεκα ευρώ και τέσσερα λεπτά στην τσέπη που ούτε και αυτά δεν την άντεξαν και γλίστρησαν από την τσέπη του παντελονιού της για να φύγουν μακριά της! Σφίγγει στα χέρια της τους γονείς με όση δύναμη της απέμεινε τόσο σωματική όσο και συναισθηματική και ξεσπά σε ένα συνεχές και γοερό κλάμα και πνίγεται από λυγμούς …. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

ΣΕΛ. 36 | 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ: vivlia.kefalos@gmail.com ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΠΟΙΗΣΗ, ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ