Εφημερίδα Λογοτεχνικό Βήμα - Φύλλο 14 - Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2019 by Kefalos Magazine

ΣΑΒΒΑΤΟ 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 • ΕΤΟΣ 1 Ο • ΦΥΛΛΟ 14 Ο • ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ • ISSN: 2654-1246

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! Αγαπητοί αναγνώστες της εφημερίδας μας: «Λογοτεχνικό Βήμα» και του περιοδικού μας: «Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς», θα θέλαμε κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ για την ανταπόκρισή σας στην πρόσκληση συμμετοχής για το: «Λογοτεχνικό Ημερολόγιο 2020». Οι συμμετέχοντες λογοτέχνες και καλλιτέχνες έφτασαν όχι τους 100, ούτε τους 150, αλλά τους 201! Ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας και μας κάνετε πολύ χαρούμενους για την τόσο μεγάλη συμμετοχή σας, σ’ ένα λογοτεχνικό-καλλιτεχνικό ημερολόγιο που πλέον έγινε θεσμός! Τώρα θα θέλαμε να σας προσκαλέσουμε να συμμετάσχετε στο νέο έντυπο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού μας: «Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς», στο οποίο μπορείτε να συμμετάσχετε στέλνοντας τα έργα σας έως τις 15 Δεκεμβρίου 2019, σύμφωνα με τις οδηγίες που θα διαβάσετε στη σελίδα 3 του παρόντος φύλλου. Μπορείτε να συμμετάσχετε με ποιήματα, διηγήματα, νουβέλες, παραμύθια, άρθρα, μελέτες, δοκίμια, κριτικές βιβλίων, αναγγελία εκδηλώσεων κτλ. Μάλιστα, όλα τα έργα της παιδικής λογοτεχνίας θα δημοσιευτούν και στο νέο παιδικόεφηβικό λογοτεχνικό περιοδικό μας: «Ο Μικρός Παραμυθάς», το οποίο θα εκδίδεται κάθε τρεις μήνες και θα διανέμεται δωρεάν τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή. Το 1ο τεύχος (ΙανουάριοςΜάρτιος 2020) θα κυκλοφορήσει την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου 2019, ενώ το 6ο-7ο τεύχος του «Κέφαλου» θα κυκλοφορήσει στις 27 Δεκεμβρίου 2019. Τέλος, θα θέλαμε να αναγγείλουμε ότι τον Ιανουάριο θα εκδοθεί ο έντυπος τόμος των φύλλων της εφημερίδας μας: «Λογοτεχνικό Βήμα», τα οποία εκδόθηκαν το 2019. Θα είναι μία συγκεντρωτική έκδοση, η οποία θα πραγματοποιείται κάθε χρόνο.

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019 στον Πέτερ Χάντκε

ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ Πρόσκληση στο νέο έντυπο τεύχους του Σ. 3 περιοδικού «Κέφαλος» Αποτελέσματα των «Σικελιανών 2019» 9ο Φεστιβάλ Αφήγησης Αθήνας

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το διερευνά την ιδιαιτερότητα και τα 2019 απονεμήθηκε στον αυστρια- όρια της ανθρώπινης εμπειρίας». κό Πέτερ Χάντκε, «για το επιδραστικό του έργο το οποίο με ευρηματικούς εκφραστικούς τρόπους ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΕΛ. 2

Σ. 5

Σ. 7

Π.Ε.Λ.: Εκδήλωση για τον Λαμπράκη και την Κύπρο

Σ. 9

Πανελλήνιος Διαγωνισμός Ζωγραφικής από τον Δήμο Γαλατσίου

Σ. 11

Συνέντευξη με τη Βίκυ Δρακουλαράκου

Σ. 16

Η στήλη των Αγωνιστών Ειρώνων

Τους αγωνιστικούς χαιρετισμούς μου στους συντρόφους αγωνιστές είρωνες του μάταιου τούτου κόσμου. Γιορτάσαμε συναγωνιστές και την επέτειο του Πολυτεχνείου. Μετά από πολλά χρόνια είδαμε μία Αθήνα: αστακό, χωρίς πολλά επεισόδια, με την αστυνομία να έχει το πάνω χέρι και να υπάρχουν συλλήψεις. Είδαμε, επίσης, και τον Αλέξη μας, τον μεγάλο Αλέξη της σύγχρονης πολιτικής, να είναι μπροστάρης στην πορεία προς την πρεσβεία των Η.Π.Α. και να φωνάζει: «μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι», «φονιάδες των λαών αμερικάνοι» και άλλα τόσο επαναστατικά συνθήματα! Και αναρωτιόμαστε πραγματικά: ήταν αυτός ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας που για τεσσεράμισι χρόνια συνεργαζόταν με τους Αμερικανούς; Αυτός δεν ήταν που διοικούΠλούταρχος Πάστρας σε την αστυνομία και τους έδινε εντολές να Εκδότης «διαλύσουν» τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τη Μακεδονία, στην Αθήνα; Δεν ήταν εκείνος που

προσκύνησε την ελίτ και τους ευρωπαίους δυνάστες του ελληνικού λαού; Τώρα, όμως, φόρεσε δερμάτινο και κατέβηκε μαζί με τα άλλα «κελεπούρια» των κυβερνήσεών του, να μας το παίξει επαναστάτης! Από την άλλη πλευρά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνει ντόλτσε βίτα στο εξωτερικό, νομίζοντας πως στην Ελλάδα όλα βαίνουν καλώς. Τι να πει κανείς για τις επιλογές του ελληνικού λαού να μας πείτε; Εγώ θα πω στον Κυριάκο: «αγόρι μου που πας ξυπόλυτος μέσα στο δάσος με τ’ αγκάθια»; Δεν βλέπεις πως ο κόσμος βράζει με την οικονομική σου πολιτική ή μάλλον την επιβαλλομένη από τις Βρυξέλλες; Δεν βλέπεις που το μεταναστευτικό έχει ξεφύγει; Δεν βλέπεις που ο Ερντογάν είναι έτοιμος να σου πάρει τη μισή χώρα, την οποία κυβερνάς; Αχ Ελλάδα μου, είμαστε ανάξιοι οι νεοέλληνες απέναντι στην κληρονομιά σου και στο φως σου που δεν σβήνει και δεν θα σβήσει ποτέ, γιατί πάντα θα φωτίζεις την ανθρωπότητα!

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΕΛ. 2 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ

Ο Πέτερ Χάντκε (Peter Handke) είναι Αυστριακός συγγραφέας και μεταφραστής. Γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1942 στο Γκρίφεν της Αυστρίας και έχει ασχοληθεί με κάθε είδος γραπτού και λυρικού λόγου, όπως ποίηση, σενάριο, δοκίμιο, μυθιστόρημα, ενώ έχει καταγράψει και τις ταξιδιωτικές του εμπειρίες. Βραβευμένος με πολλές διακρίσεις, το έργο του χαρακτηρίζεται στην παρατήρηση, την αποτύπωση και τη λεπτομερειακή αναφορά. Ήταν ένας από τους ελάχιστους λόγιους ανά τον κόσμο που πήρε θέση ενάντια στους βομβαρδισμούς της Σερβίας από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ, το 1999. Του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2019. Ενδεικτική εργογραφία «Η Ώρα της Αληθινής Αίσθησης» «Λάθος Κίνηση» «Περί Αποτυχημένης Μέρας» «Περί Κοπώσεως» «Ακόμα μια φορά για τον Θουκυδίδη» «Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι» Βραβεύσεις 1973: Βραβείο Georg Buchner 1987: Βραβείο Vilenica 2002: Βραβείο America 2009: Βραβείο Franz Kafka 2014: Διεθνές Βραβείο Ibsen 2018: Θεατρικό Βραβείο Nestroy[14] 2019: Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ & ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ Πλούταρχος Σ. Πάστρας ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΚΕΦΑΛΟΣ - ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ logotexnikovima@gmail.com ISSN 2654-1246

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 3

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΝΤΥΠΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΟΣ Το λογοτεχνικό περιοδικό «ΚΕΦΑΛΟΣ – Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς», προσκαλεί όλους τους λογοτέχνες της Ελλάδας, της Κύπρου και του Εξωτερικού να συμμετάσχουν στο νέο έντυπο τεύχος του (αρ. 6-7, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2019). Μπορούν να στέλνουν τις συμμετοχές τους έως τις 15 Δεκεμβρίου 2019 στο email: kefalos.periodiko@gmail.com. Το τεύχος θα έχει ελεύθερο θέμα. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να στείλουν και έργα με χριστουγεννιάτικο θέμα. ΠΟΙΗΣΗ: γίνεται δεκτό ένα ποίημα έως 35 στίχους ή δύο ποιήματα των οποίων οι στίχοι αθροιστικά να μην ξεπερνούν τους 35 στίχους. ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ: γίνεται δεκτό πεζό λογοτεχνικό έργο (π.χ. διήγημα, χρονογράφημα, ευθυμογράφημα κλπ.) έως 2.500 λέξεις. ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ-ΔΟΚΙΜΙΑ: άρθρα ή μελέτες ή δοκίμια. ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΑΡΑΜΥΘΑΣ»: -Παιδικά παραμύθια: έως έργο με ανώτατο όριο λέξεων τις 2500 λέξεις, -Παιδικά διηγήματα-ιστορίες: έως ένα έργο με ανώτατο όριο λέξεων τις 2500 λέξεις, -Παιδικά ποιήματα (γίνονται δεκτά): έως ένα έργα με ανώτατο όριο στίχων τους 35 στίχους. - Στην εν λόγω κατηγορία όλα τα έργα θα δημοσιευτούν και στο 1ο τεύχος του παιδικού-εφηβικού λογοτεχνικού περιοδικού: «Ο Μικρός Παραμυθάς». ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ: γίνονται δεκτά Δελτία Τύπου για λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, νέες εκδόσεις βιβλίων και για ότι άλλο έχει σχέση με τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ: γίνονται δεκτές παρουσιάσεις παλαιότερων ή νέων βιβλίων με κείμενα που είναι είτε περιλήψεις είτε κριτικές. ΝΟΥΒΕΛΕΣ ή ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ: γίνονται δεκτές Νουβέλες ή μεγάλης έκτασης Διηγήματα, τα οποία θα δημοσιευτούν σε συνέχειες ξεκινώντας από το τρέχων τεύχος. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΣΚΙΤΣΑ: γίνονται δεκτά έως 4 έργα σε ασπρόμαυρο χρώμα. Τα λογοτεχνικά σας έργα θα μπορούν να κινούνται μέσα στα πλαίσια των εξής θεματολογιών: Ελεύθερο θέμα (έργα ανεξαρτήτου θέματος από τα παρακάτω), Χριστούγεννα, Επτάνησα, Κεφαλονιά ή/και Ιθάκη, Κοινωνική κρίση, Πνευματική κρίση. Οι στήλες του λογοτεχνικού περιοδικού στις οποίες μπορείτε να συμμετάσχετε κι εσείς είναι οι εξής: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ: στήλη με λογοτεχνικά νέα, όπως: εκδηλώσεις, νέοι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί, αποτελέσματα λογοτεχνικών διαγωνισμών, παρουσιάσεις βιβλίων, λογοτεχνικές δράσεις κ.ά. ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ: στήλη με διεθνή λογοτεχνικά νέα, η οποία είναι μία στήλη που δημιουργείται για να υπάρξει ενημέρωση για τα λογοτεχνικά δρώμενα του εξωτερικού και να αποκατασταθεί η σύνδεση και η επικοινωνία μεταξύ της ελληνικής και ξενόγλωσσης λογοτεχνίας. ΤΕΛΟΣ στον απομονωτισμό και την εσωστρέφεια. Δημιουργούμε νέες ουσια-

στικές σχέσεις με τη διεθνή διανόηση. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ: στήλη με καλλιτεχνικά θέματα όπως: εκθέσεις ζωγραφικής, παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις, κινηματογράφος κλπ. ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ: στήλη με νέα φιλολογικού περιεχομένου, δράσεων και ακαδημαϊκών συνεδρίων. ΠΑΙΔΕΙΑ: στήλη με νέα και απόψεις για την παιδεία στη χώρα μας και το εξωτερικό. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: στήλη προάσπισης της ελληνικής γλώσσας. Θα δημοσιεύονται άρθρα, συνεντεύξεις και δοκίμια. ΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ: στήλη με παρουσιάσεις βιβλίων, κριτικές, νέες εκδόσεις, άρθρα κ.ά. ΤΑ ΝΕΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ: στήλη με νέα για τις δράσεις των βιβλιοθηκών τόσο της Ελλάδας, όσο και του εξωτερικού. Σκοπός μας η προώθηση της φιλανανγωσίας. ΕΠΙΚΑΙΡΑ: στήλη με θέματα της επικαιρότητας και καυστικού σχολιασμού τους, διότι πάνω απ' όλα η λογοτεχνία είναι μέρος της κοινωνίας και πρέπει να παίρνει θέση, αλλά και ίσες αποστάσεις. ΕΠΙΣΤΗΜΗ: άρθρα, δοκίμια και νέα πάνω σε ευρύτερα επιστημονικά θέματα. ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ: στήλη με άρθρα με απόψεις για όλα τα ζητήματα. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ: στήλη με παρουσίαση απόψεων και προτροπών από σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες για τα πρώτα βήματα των νέων λογοτεχνών στο χώρο της λογοτεχνικής δημιουργίας. ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: στήλη με λαογραφικά, γλωσσικά και ιστορικά θέματα για την Κεφαλονιά. ΙΣΤΟΡΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ: στήλη με δοκίμια και άρθρα για την ιστορία της λογοτεχνίας (ρεύματα, σχολές, λογοτεχνικά είδη κλπ.) ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ: στήλη με δοκίμια και άρθρα για τη θεωρία της λογοτεχνίας. ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ: άρθρα και δοκίμια για λογοτέχνες που τιμήθηκαν με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ: φιλοσοφικά θέματα. ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ: στήλη με θεατρικούς και ποιητικούς μονολόγους Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΑΡΑΜΥΘΑΣ: στήλη με παραμύθια. ΚΛΑΣΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: στήλη με ποίηση και διηγήματα κλασικών λογοτεχνών. ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ: στήλη με διηγήματα και χρονογραφήματα σύγχρονων Ελλήνων λογοτεχνών. ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: στήλη με ποιήματα σύγχρονων Ελλήνων λογοτεχνών. Επίσης, δεχόμαστε και προτάσεις για οποιαδήποτε συνεργασία για το τρέχον ή τα επόμενα τεύχη. Τα τεύχη είναι μόνο έντυπα και θα μπορέσουν να αποκτήσουν το εν λόγω τεύχος όσοι θέλουν, όταν θα έχει εκτυπωθεί. Τέλος, θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ για τη συνεργασία σας σε όλες μας τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν τα 2 πρώτα χρόνια λειτουργίας του περιοδικού μας.

ΣΕΛ. 4 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΝΈΟ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΚΕΦΑΛΟΣ» ΣΤΙΣ 27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019

ΣΤΕΙΛΕ ΚΑΙ ΣΥ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΟΥ!

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 5

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 35 ΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ «ΣΙΚΕΛΙΑΝΑ 2019» ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η γιαγιά» Χρυσούλα Πλοκαμάκη Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Τα μικρά παιδιά» Κώστας Πέτρου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Στο Σχολείο» Ελένη Αργυροπούλου ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το Αρκάδι» Χρυσούλα Πλοκαμάκη Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αψίδα» Μιλτιάδης Ντόβας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Για την πατρίδα» Νέστωρ Καλός ΕΡΩΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ανοιχτά του πελάγου σου» Φοίβος Σταμπολιάδης Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Έρωτας» Μπάμπης Τσέλος Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Του γιαλού στεφάνωμα» Βαρβάρα Χριστιά Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ζωγραφιά» Γιώργος Παπασταθόπουλος Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ερωτευμένοι σχιζοφρενείς» Σταμάτης Γαλάνης Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Υιοθεσία Ονείρων» Αθανάσιος Τρίψας Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Περιμένεις…» Ματούλα Κληρονόμου Γ΄ ΕΠΑΙΝΟΣ: «Δεν ήξερα τι ήθελες» Νίκος Κωστάκης ΠΟΙΗΣΗ ΠΑΝΤΟΥΜ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Έρωτας» Αγγελική Αγγελοπούλου ΛΥΡΙΚΗΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Της άμυνας το κάστρο» Γιώργος Κατσούλας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στην χαραυγή του Έρωτα» Ελένη Γρηγορίου ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Εύλογες σκέψεις» Αιμιλία Δρίμα Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στην Πλατανιώτισσα» Γιώργος Παπασταθόπουλος Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το Φως της Πίστης» Γεώργιος Πάττας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Και είπεν ο Θεός» Νατάσσα Καλιακούδα Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Σαν Αύριο…» Χρυσούλα Πλοκαμάκη ΕΛΛΗΝΟΕΜΦΟΡΟΥΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στην Αμμόχωστο» Μιλτιάδης Ντόβας Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στον Αθανάσιο Διάκο» Μπάμπης Τσέλος Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αερομαίανδρος» Μιχάλης Δημητρίου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ελληνική κατάστασις» Αιμιλία Δρίβα Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αχ Ελλάδα ομορφιά μου» Ιωάννης Ζορμπαλάς Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ « Ο νικητής» Σόνια Αλμυρού ΠΟΙΗΣΗ ΧΑΪ – ΚΟΥ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Νάρκη» Μιλτιάδης Ντόβας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Χάι-κου» Μπάμπης Τσέλος ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ολόδικός μου» Αιμιλία Δρίμα Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Για τον Οδυσσέα» Γιώργος Κατσούλας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Κύκλος αέναος» Γιώργος Παπασταθόπουλος Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ψυχών εκδοχές» Αθανάσιος Τρίψας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Εκείνα τα χωράφια» Μπάμπης Τσέλος ΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο θυμός της σιωπής» Κώστας Τσαλαφούτας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το σκοτάδι» Στέλλα Πετρίδου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Είμαστε» Γιάννης Κάλπος ΑΛΛΗΓΟΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ « Ήταν η αλήθεια;» Νίκη Δημητριάδη Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το Πριν, το Τώρα και το Αύριο κουβεντιάζουν» Χρυσούλα Πλοκαμάκη ΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο κύκλος» Ιωάννης Ζορμπαλάς Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Δρόμος θλίψης» Ολυμπία Κανιώτη Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ακροβάτης Ονείρου» Αθανάσιος Τρίψας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Το τίμημα» Αιμιλία Δρίβα Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Να φτάσεις» Γιώργος Κατσούλας Γ΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Μην ξεχνάς» Λάκης Κανελίδης ΜΙΚΡΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΧΑΪ – ΚΟΥ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Συγνώμη» Μιλτιάδης Ντόβας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Χαϊκού στιγμές» Ολυμπία Κανιώτη

Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ημέρες» Παύλος Παύλου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Άνθη Άνοιξης» Σόνια Αλμυρού Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Ανατολικός άνεμος» Μάκης Κωνσταντίνου ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο Παιδαγωγός» Γιώργος Παπασταθόπουλος Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η σοφία μιάς γερόντισσας στην Κρήτη» Χρυσούλα Πλοκαμάκη Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Να μη μιλάς» Σούλα Οικονόμου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Βήματα» Αιμιλία Δρίμα Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Παραινέσεις» Αθανάσιος Τρίψας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Καλύτερος κόσμος» Σοφία Βελούδη Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Καθημερινές ευθύνες» Παύλος Παύλου ΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ευχαριστώ» Μιλτιάδης Ντόβας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Συσχετισμός ερωτηματικών» Αθανάσιος Τρίψας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αναλογίσου» Γιάννης Κουδούνας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Κάποια πράγματα …» Σίσυ Ρεπάνη ΣΑΤΙΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ναζάκια» Γιώργος Παπασταθόπουλος Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αντ’ αυτού» Μιχαήλ Δημητρίου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ανεμοσύγχυση» Αιμιλία Δρίμα Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Άλογο ποίημα» Βαρβάρα Χριστιά Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Πηνελόπη- Η επιστροφή του Οδυσσέα» Φοίβος Σταμπολιάδης Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Μπαρμπα-Λάμπρος» Φοίβος Κουτσέας Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ « Ανεμομαζώματα» Γιάννης Κάλπος Γ΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Στα χαρίζω …» Περικλής Σώζου ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΚΤΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ « Πώς θα ήθελα τον κόσμο» Κώστας Τσιαλαφούτας Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η Ποίηση» Γιώργος Παπασταθόπουλος Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Εγώ σου λέω να παθιαστείς» Γιώργος Κατσούλας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Κι αν θυμηθείς …» Ελπίδα Ζωγράφου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Ξέχασες!» Νικηφόρος Κουνέλης Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Κι ύστερα είπες …» Νάσος Παπαγιάννης Γ΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Αντίο αγαπημένη» Νέστωρ Καλός ΠΟΙΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΣΤΙΧΟΥ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο θυμός της σιωπής» Κώστας Τσιαλαφούτας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μεταξύ μας» Νέστωρ Καλός Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Όλα όσα ξέρεις» Ελευθερία Μαρμαρινού Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ: «καλά καθόσουν» Χαρίκλεια Μοναστηριώτη ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ροές» Μιλτιάδης Ντόβας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το ‘ΟΧΙ’» Χρυσούλα Πλοκαμάκη Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ξημέρωνε…» Παύλος Παύλου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Σύμβολα» Στέβη Μακρίδη ΜΙΚΡΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Άνθρωποι δεσμώτες» Βαρβάρα Κατσιάνου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αυτοτέλεια» Μιράντα Καλούδη Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Μέχρι τώρα» Λάκης Κανελίδης Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Άνθη νυχτιάς» Μερόπη Καλαβρυτινού ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ Γεωργία Ψυχογιού – Ταστσόγλου ΠΟΙΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αχός» Μιλτιάδης Ντόβας Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στους κάμπους της πατρίδας μου» Ελένη Γύρη Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Η Βοσκοπούλα» Γιάννης Αλεξίου Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Του χωριού μου» Ειρήνη Καπέκη ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μην φοβηθείς ψυχή μου» Μαρία Βαρταμτζίδου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μετά από εμάς» Σίμος Αλεξάνδρου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Το πέρασμα» Ειρήνη Καπέκη ΕΛΕΓΕΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Κοσμοκαλόγερος της καρδιάς» Ολυμπία Κανιώτη ΑΝΕΝΤΑΚΤΗ ΠΟΙΗΣΗ

ΣΕΛ. 6 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αθανασία» Μιλτιάδης Ντόβας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Δονήσεις σιωπής» Αθανάσιος Τρίψας ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ωδή εις εγγονή» Αθανάσιος Τρίψας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Σε εσένα αγαπημένε» Μαρία Πετράκη Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ « Σε ό,τι αγάπησα» Μίμης Ζιπούνης ΓΟΝΕΪΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Οι γονείς» Γιώργος Παπασταθόπουλος Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μέρα γιορτής» Ιωάννης Ζορμπαλάς Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Τ΄ όνειρο ενός γονιού» Χρυσούλα Πλοκαμάκη ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η θάλασσα που αγάπησα» Τασούλα Προβατίδου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Βαρκάδα στο Αιγαίο» Μίμης Ζιπούνης Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Κρίμα» Αθανάσιος Τρίψας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Το φεγγάρι και η θάλασσα» Μένια Παπαδοπούλου ΠΕΖΟΤΡΑΓΟΥΔΟ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ηλέκτρα» Ιωάννης Ζορμπαλάς Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Βιταμίνι» Μιλτιάδης Ντόβας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Όλα όσα έγραψες» Τασούλα Προβατίδου ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Αλλαγή σκυτάλης» Φίλιππος Φιλίππου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μάνα, ο ήλιος της ζωής» Ειρήνη Γιατράκη ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Βομβαρδισμός ψυχικού Ιδρύματος» Φίλιππος Φιλίππου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Επανάπαυση» Σούλης Τζαβέλας ΜΙΚΡΟ ΔΙΗΓΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το μαύρο άλογο» Φοίβος Σταμπολιάδης Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το ξύλινο αεροπλανάκι» Φίλιππος Φιλίππου Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το δώρο της αποφοίτησης» Χρυσούλα Πλοκαμάκη Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Τα παλιά Χριστούγεννα» Παύλος Παύλου Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Οι άλλοι γέλαγαν» Αντώνης Μανούδης ΔΙΗΓΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Μαξιλάρι στην πόλη» Σοφία Ατσάλη Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η σονάτα του Πυγμάχου» Γιώργος Κατσούλας «Τα αυγά του Γιώργου» ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΩΝ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Άτιτλη» Φίλιππος Φιλίππου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Δέκα Διηγήματα» Αντώνης Μανούδης Β΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Τόσα κι άλλα τόσα» Ρίτσα Μάρκου ΝΟΥΒΕΛΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η πιο γλυκιά στιγμή» Καίτη Ανθίδου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Όλα χαμένα…» Σούλης Τζαβέλας ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η γιαγιά» Φίλιππος Φιλίππου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Στο πέρασμα του χρόνου» Αγγελική Μικρούλη Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Η ξανθή οπτασία» Άννα Μιχάλη ΒΡΑΒΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ A΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η λαίδη Μάκβεθ της επαρχίας του Μτσενσκ» του Ν.Σ.Λεσκόφ (από τα ρωσικά) Ελένη Pizikoba Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Νύχτες χωρίς τέλος» του Ζαν Γκαμπριέλ (από τα γαλλικά) Νίκος Πέπας ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ – ΣΥΝΘΕΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Έρωτας ουράνιος» Σωτήρης Οικονόμου Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Λόγια απλά» Έλενα Καγκέλη ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ – ΣΥΝΘΕΣΗ Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Σερενάτα» Τιτίκα Νεραντζούλα ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ – ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ – ΜΙΚΡΟΓΛΥΠΤΙΚΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Οικογένεια ελεφάντων» Νάνσυ Φιλολόγου ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ – ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η Αγία Οικογένεια» Νόρα Αναγνώστου Β΄ΒΡΑΒΕΙΟ «Άτιτλο» (Πρόσωπο Χριστού με ακάνθινο στέφανο) Φίλιππος Φιλίππου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Μαγδαληνή μετανοούσα» Χρυσάνθη Αρμενάκη ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ

Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ψυχή από ατσάλι» Γιώργος Κατσούλας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Οι απροσάρμοστοι» Στέλιος Δίβρης ΠΑΙΔΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το έπος του ΄87» Γιώργος κατσούλας Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο γλαρούλης» Βαρβάρα Κασιάνου Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Η Λήδα και η νεράϊδα» Φίλιππος Φιλίππου ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Γυρεύοντας» Μιλτιάδης Ντόβας Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Να σας πω παιδιά …» ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο χρυσός Οκτώβρης» Μαρία Σιδέρη-Γκαργούτα Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Λένε πολλά» Νιόβη Πελέκη Γ΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Όχι τώρα» Γρηγόρης Στάμου Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Ξημερώματα» Μαίρη Ελπιδοφόρου ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Το Θέατρο» Μαρία Σιδέρη – Γκαργκούτα Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Σήμερα και εχθές» Νότης Νικολάου ΝΟΥΒΕΛΑΣ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ « ΜΙΚΡΟ ΔΙΗΓΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Ο καλόγερος που γύρισε πίσω» Θεμιστοκλής Ροδάκης Β΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Σαν ξένοι» Κίτυ Ξένου ΜΕΓΑΛΟ ΔΙΗΓΗΜΑ Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ «Τα αυγά του Γιώργου» Θεμιστοκλής Ροδάκης Α΄ ΕΠΑΙΝΟΣ «Περασμένα χρόνια» Φαίϋ Γούναρη ΒΡΑΒΕΥΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ 1. «Σκέψεων απανθίσματα» Γιώργος Μποτής 2. «Ο Πρώτος Εμφύλιος» Πότης Κατράκης 3. «Η αγάπη ζωή μας και φως» Νικόλαος Αλεξ. Θωμάς 4. «Οι τύψεις ενός πραξικοπηματία» Βασιλική Νεοφύτου 5. «Τα δωρικά ερωτικά» Ιάκωβος Θήρας Καραμολέγκος 6. «Επιλογή» Κώστας Λιάκος 7. «Αψίδα» Μιλτιάδης Ντόβας 8. «Με το βλέμμα του Ομήρου» Εντμόντ-Ανδρέας Σαλβάρης 9. «Σε χρόνο σύντομο» Λίλια Κυρίτση 10. «Χάϊκου με IQ» Ιάκωβος Θήρας – Καραμολέγκος 11. Γιώργος Πετούσης 12. «Έρωτας είναι» Στέλλα Πετρίδου 13. «Ξένη στο χωριό μου, Μάνα…» Βασιλική Πουλιάρη 14. «Οδυσσέας Αστέρης» Ανδρέας Χατζηχαμπής 15. «Θάλασσα κι Ουρανός» Στέλλα Πετρίδου 16. «Όλα στο φως» Τάκης Σταυριανάκος

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 7

9 Ο Φ ΕΣΤΙΒΑΛ Α ΦΗΓΗΣΗΣ Α ΘΗΝΑΣ Το «Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και παραμυθιών» διοργανώνει το 9ο Φεστιβάλ Αφήγησης στην Αθήνα. Το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί στο «Σπίτι των Παραμυθιών-Το Μουσείο Αλλιώς», έναν χώρο για το παραμύθι και την αφήγηση, στις 22, 23, και 24 Νοεμβρίου 2019 και έχει θέμα «Από τη γραφή στο λόγο: βήμα τρίτο» Μετά την εμπειρία των δύο περασμένων Φεστιβάλ και το έντονο ενδιαφέρον δημιουργών και κοινού, φέτος μάς περιμένει άλλη μια ξεχωριστή συνάντηση συγγραφέων, αφηγητών και κοινού, ένα πειραματικό φεστιβάλ που στόχο έχει το «αντάμωμα» αφήγησης και λογοτεχνίας, παιδικής λογοτεχνίας και λογοτεχνίας ενηλίκων, γραπτού και προφορικού λόγου.

Χριστοδούλου Αφηγητές: Μαρία Βραχιονίδου, Αγγελική Γκόγκου, Δημήτρης Μάλλης, Καλιρρόη Μουλλά, Θαλασσινή Μπράτσου, Δέσποινα Παπίτσα, Σοφία Χατζή. Μουσικός: Mπάμπης Αμοιρίδης

ΕΞΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΑΦΗΓΗΤΕΣ Δρόμο πήραν, δρόμο άφησαν οι συγγραφείς… μέχρι που συνάντησαν τους αφηγητές και τους «χάρισαν» τις ιστορίες τους. Συγγραφείς: Νένα Γεωργιάδου, Μαριάννα Κουμαριανού, Αλκιβιάδης Κούσης, Κυριακή Κυριακουλέα, Αγγελική Λάλου, Έλενα Λιάτου. Αφηγητές: Βαγγέλης Γονιδάκης, Καλλιόπη Λιαδή, Κάτια ΚαΤο φεστιβάλ απευθύνεται σε εφήβους και ενήλικες. ντούρη, Ανεζούλα Κατσιμπίρη, Βιολέτα Σολιδάκη, Ειρήνη Συμεωνίδου Οι επισκέπτες του Φεστιβάλ θα έχουν την ευκαιρία να ακού- ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ σουν πολλές και διαφορετικές ιστορίες, ν’ ανταλλάξουν απόψεις για την αφήγηση και τη λογοτεχνία με τους συγγραφείς Οι συγγραφείς φανερώνουν μια ιστορία κρυφή και κρυμμένη και τους αφηγητές αλλά και να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο συρτάρι τους. Ξεχνούν χειρόγραφα και σημειώσεις και αστον χώρο της συγγραφής συμμετέχοντας στα δύο εργαστήρια φηγούνται οι ίδιοι τις ιστορίες τους. δημιουργικής γραφής που θα πραγματοποιηθούν στη διάρκεια Συγγραφείς- Αφηγητές: Μαριάννα Γκουσδουβά, Κατερίνα Κατου Φεστιβάλ το Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2019 από λαντζίδου, Βιργινία Κοκκίνου, Γεώργιος Λαπαδάκης, Ελένη τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο και την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2019 Μάντουκα, Έλενα Σμολοκτού, Γεωργία Φρουτζιάλα, Aφροδίτη από τον Κωστή Γκιμοσούλη. Χαραλαμπάκη, Γαβριήλ Χατζημιχαήλ. Η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ είναι της Εύης Γερο- ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ κώστα. Οι συγγραφείς εμπιστεύονται στους αφηγητές μια ιστορία κρυΥπεύθυνος διοργάνωσης είναι ο Γιώργος Ευγενικός. φή και κρυμμένη στο συρτάρι τους. Συγγραφείς: Μαρικέλλυ Γκίκα, Νατάσα Μερκούρη, Ελένη Οι ενότητες του φετινού Φεστιβάλ και οι συντελεστές είναι: Μυλωνά, Νικολέτα Πιτσικάλη. Συγγραφείς: Κωστής Γκιμοσούλης, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Δη- Αφηγητές: Παναγιώτης Αμανατίδης, Άννα Θεοδωρίδου, Ευαγμήτρης Μπασλάμ, Ελένη Σβορώνου. γελία Κάππα, Ερμίνα Ποτουρίδου. Αφηγητές: Σμαράγδα Αποστολάτου, Αμάντα Γεραρχάκη, Εύη ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, ΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣΓεροκώστα, ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Γιώργος Ευγενικός. του 2ο Γυμνασίου Νέας Ιωνίας Αττικής ξεκολλάνε από το χαρ6ΙΣΤΟΡΗΣΕΙΣ τί και φτάνουν στ’ αφτιά μας μέσα από τη φωΈξι συγγραφείς, έξι ιστορίες, έξι αφηγηματικές προσεγγίσεις νή αφηγητών: Ηλία Γιαννικόπουλου, Αλκιβιάδη Κούση, ΑγγεΣυγγραφείς: Μάνος Κοντολέων, Λένα Μερίκα, Βασιλική Νευ- λικής Νιάρχου, Λίλας Πιττά. ροκοπλή, Αντώνης Παπαθεοδούλου, Αργυρώ Πιπίνη, Πάνος

ΣΕΛ. 8 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 9

ΣΕΛ. 10 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Π ΡΟΚΗΡΥΞΗ 6 ΟΥ Δ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Δ ΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ 6° C ONCORSO L ETTERARIO D I R ACCONTI B ONSAISTORIES 6° CONCORSO LETTERARIO DI RACCONTI “BONSAISTORIES” Scadenza: 18/12/2019

PAZIONE SARA΄ ANNULLATA. Αγαπητοί φίλοι,

Το bonsaistories ανακοινώνει Διεθνή Διαγωνισμό Διηγήματος, με θέμα εμπνευσμένο τρεις μουσικές συνθέσεις του ΜελέIl sito letterario Bonsaistories annuncia il Concorso interna- τη Ρεντούμη. zionale di racconti brevi. Le opere devono essere ispirate da Το διήγημα πρέπει να είναι εμπνευσμένο από μία εκ των una delle tre seguenti composizioni del famoso compositore τριών συνθέσεων που ακολουθούν: musicale MELETIS REDOUMIS. Looking at the sea Looking at the sea Love expectations Love expectations Heaven in your eyes Heaven in your eyes Επιπλέον, να είναι αδημοσίευτο, να μην έχει βραβευτεί σε Le opere devono essere inedite, non aver pertecipato ad altri άλλο διαγωνισμό και να μην ξεπερνά τις 2000 λέξεις. Ο κάθε concorsi e non devono superare le 1500 parole. Ogni scrittore συγγραφέας συμμετέχει με ένα διήγημα. contribuisce con un racconto. Ο διαγωνισμός θα διεξαχθεί σε 2 φάσεις: Η 1η φάση θα είναι La competizione si svolgerà in due fasi: la Fase 1 sarà quali- προκριματική και θα επιλεγούν τα καλύτερα διηγήματα από ficante e i migliori racconti saranno selezionati da una giuria. κριτική Επιτροπή, τα οποία στη συνέχεια θα τεθούν στην κρίση Nella seconda Fase le opere saranno giudicate dal pubblico per του κοινού για την ανάδειξη των τελικών νικητών. Η βαθμολόdeterminare i vincitori finali. Il voto della Commissione sarà γηση της Επιτροπής θα έχει βαρύτητα 80% ενώ η ψήφος του ponderato all’80% e il voto dei lettori al 20%. αναγνωστικού κοινού 20%. I partecipanti devono spedire due file Word in una unica Στέλνετε δύο αρχεία Word σε ένα μέιλ. Στο ένα αρχείο το email. In un file la opera con il titolo e un pseudonimo e un al- έργο σας με τίτλο και ψευδώνυμο και στο άλλο τα προσωπικά tro con i dati personali (Nome, Cognome, Citta΄, Indirizzo, e- σας στοιχεία. Μαζί με το διήγημα θα δηλώνετε από ποια σύνmail, Num. di telefono) e la composizione musicale scelta. θεση το εμπνευστήκατε. Cari amici,

Inviare opere a: sofiaskleida70@gmail.com La data di scadenza per l’invio delle opere è il 18/12/2019. Auguriamo a tutti buona fortuna e in bocca al lupo!

Αποστολή συμμετοχών στο: sofiaskleida70@gmail.com Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των διηγημάτων είναι η 18η Δεκεμβρίου 2019.

Cordiali saluti,

Ευχόμαστε καλή επιτυχία σε όλους!

Il team editoriale di bonsaistories

Με εκτίμηση,

NOTA BENE: OGNI SCRITTORE È ESCLUSIVAMENTE RESPONSABILE DELLA PATERNITA΄ DELLA SUA OPERA . IN QUALSIASI CASO DI RECLAMO LA PARTECI-

Η συντακτική ομάδα του bonsaistories

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ ΛΕΜΕΣΟΥ Η Πνευματικη Συντροφια Λεμεσου , διοργανωνει αυριο Σαββατο 23 Μοεμβριου και ωρα 7.00 μ.μ στη Στεγη Γραματων και Τεχνων Λεμεσου , εκδηλωση απονομης των βραβειων και επαινων στους νικητες των Πανελληνιων Λογοτεχνικων Διαγωνισμων που ειχε προκυρηξει για 2018-2019 Η εκδηλωση ειναι ανοικτη για οσους θελουν να παρακολουθησουν Σας περιμενουμε Πανικος Παναγη ( Παν Παν ) Αντιπριεδρος Π.Σ.Λλ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 11

ΣΕΛ. 12 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Συλλυπητήριο μήνυμα για την απώλεια της ηθοποιού και τραγουδίστριας Σωτηρίας Λεονάρδου Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση για την απώλεια της ηθοποιού και τραγουδίστριας Σωτηρίας Λεονάρδου: Η δυναμική παρουσία και ένα έντονο, μαγνητικό βλέμμα χαρακτήριζε τις ερμηνείες της Σωτηρίας Λεονάρδου στο τραγούδι, στον κινηματογράφο, στο θέατρο. Η παιδεία της ήταν ευρύτατη. Είχε επηρεαστεί από πολλές διαφορετικές κουλτούρες, είχε απορροφήσει στοιχεία από αυτές και τα είχε επεξεργαστεί στην εκφραστικότητά της. Η ερμηνεία της στο «Ρεμπέτικο» παραμένει εμβληματική για τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο, από εκείνες που έχουν στοιχειώσει τη μεγάλη οθόνη. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους της.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 13

ΣΕΛ. 14 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 15

Εκδήλωση στη Ρώμη αφιερωμένη στον κυπριακό πολιτισμό και τη λογοτεχνία (25/11/19) Με αφορμή την 30ή επέτειο της πτώσης του τείχους του Βερολίνου, η Έδρα Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Ρώμης La Sapienza, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Διαπολιτισμικών Μελετών του Πανεπιστημίου και την Πρεσβεία της Κύπρου στη Ρώμη, διοργανώνουν εκδήλωση αφιερωμένη στον πολιτισμό της Κύπρου, της τελευταίας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας που είναι ακόμη διχοτομημένη. Η ημερίδα θα γίνει στις 25 Νοεμβρίου 2019 και ώρα 9.00, στο κτίριο "Marco Polo" του Πανεπιστημίου. Συντονίζεται από την κ. Paola Maria Minucci. Εισηγήσεις: Matthias Kappler, "Beyond the Wall: Turkish Cypriot Poetry After 1974", Dimitris Deliolanes, "Cyprus's March to the European Union. Looking for a safe space ", Francesco Anghelone, "The historical roots of the Cypriot conflict", Michalis Pieris, "" For half of the dark North, for half of the south ". Attempts at killing the wall of the «buffer zone». Η εκδήλωση στη συνέχεια θα μεταφερθεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ρώμης (ώρες 17: 00-19: 00) και θα είναι λογοτεχνικού χαρακτήρα. Συντονίζεται από την κ. Barbara Ronchetti. Μεταφράζουν: Matthias Kappler, Renata Lavagnini και Paola Maria Minucci.

Εκδήλωση για τον λογοτέχνη και δοκιμιογράφο Ντίνο Χριστιανόπουλο (25/11/19) Φιλολογικό βραδινό διοργανώνει ο ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ (ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Α.Π.Θ.) 25 Νοεμβρίου, Δευτέρα, ώρα 7.00 μ.μ. Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αφιέρωμα στον Ντίνο Χριστιανόπουλο Παναγιώτης Πίστας, πρ. Πανεπιστημιακός Α.Π.Θ. Δημήτρης Κόκορης, Αναπληρωτής Καθηγητής Α.Π.Θ. Μαρία Ιατρού, Επίκουρη Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Συντονίζει ο Μιχάλης Μπακογιάννης Περισσότερες πληφορορίες: http://www.philologos.gr/news.html

Colloquium του Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ (27-28/11/19) Ο ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος Διονύσης Καψάλης θα μιλήσει την Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2019 (Α ́ μέρος), ώρα 19:00 και Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2019 (Β ́ μέρος), ώρα 19:00, με θέμα: Η θέα από τη Roca Redonda, ΜΕΡΟΣ Α ́ Τὸ θέατρο τοῦ Νέου Κόσμου, ΜΕΡΟΣ Β ́ Οἱ σκοτεινοὶ τόποι τῆς γῆς. Η εκδήλωση θα γίνει στο Σπουδαστήριο Μ.Ν.Ε.Σ., αίθουσα 208 (2ος όροφος Νέου Κτιρίου Φιλοσοφικής Σχολής, ΑΠΘ).

ΣΕΛ. 16 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Ανακρίνοντας… τη Βίκυ Δρακουλαράκου - Της Σμαραγδής Μητροπούλου Ευαίσθητη και δυναμική ταυτόχρονα, η Βίκυ Δρακουλαράκου μας ταξιδεύει σε μία θάλασσα ποιητική. Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα… σίγουρα έχει πολλά κι ενδιαφέροντα να μας πει. Βίκυ, καλημέρα και να σε καλωσορίσω κοντά μας. Πες μας κάποια πράγματα για σένα, ώστε να σε γνωρίσουμε καλύτερα. Καλημέρα Σμαραγδή. Αντιπαθώ την έννοια της <<περσόνα>> . Τουτέστιν δεν μου αρέσει να αυτοσυστήνομαι παρά μόνο μέσα από την γραφή μου. Σύστησε μας με λίγα λόγια το νέο σου βιβλίο. Στην σκευή της ποιητικής μου συλλογής *Αμαλθείας κέρας * θηκεύω μια ποικιλία ερεθισμάτων. Στο υπόβαθρό του κυριαρχεί ο ερωτισμός τον οποίο υποδαυλίζω με λαγνεία. Όντας ποιήτρια για τον δημόσιο λόγο μου, γνέθω το νήμα των λέξεων και υφαίνω συναισθήματα. Διανοούμαι παλινδρομώντας μεταξύ ανεξόφλητων επιθυμιών, χειριστικών συμπεριφορών ή σε λανθάνουσες επιλογές μέσα από ατομικές εμπειρίες και με ό,τι συμβαίνει γύρω μου και εντός μου. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου Έλληνες και ξένοι συγγραφείς και πως επηρέασαν –εάν επηρέασαν- το έργο σου; Είναι πολλοί οι συγγραφείς που με γοήτευσαν με την γλωσσική αγωγή τους. Σε θεωρητικό επίπεδο ίσως να με επηρέασαν και χωρίς ενδεχόμενο δόλο να έχω ποιήσει με κάποια καλολογικά τους στοιχεία. Εν τέλει όμως θεωρώ πως δεν είμαι <<μολεμένη>> από κάποιον λογοτέχνη. Οι κριτικοί βιβλίων που έσκυψαν πάνω στην συλλογή μου, συγκλίνουν στην άποψη πως έχω μια δημιουργήσει μια νεογλώσσα με δικό μου προσωπικό ύφος. Ποιο μήνυμα θα ήθελες να περάσεις στους αναγνώστες με το βιβλίο σου; Η λογοτεχνία δεν είναι ένας πλασματικός κόσμος ιδεών. Συνδέεται με την βιωματική πραγματικότητα. Σε ένα βιβλίο πάντα υπάρχουν μηνύματα. Ο συγγραφέας ρίχνει αφηγηματικές πεζογέφυρες προς τον αναγνώστη ώστε να συνομιλήσουν. Εκείνος ανάλογα με την αναγνωστική εμπειρία ή ικανότητα μπορεί πίσω από την υπαινικτική ένδειξη να αποκρυπτογραφήσει τα βαθύ- gmail μου vickydrakoylarakou@gmail.com τερα νοήματα του συγγραφέα. Όταν ήσουν παιδί, ποιο βιβλίο είχες αγαπήσει πολύ και Πως περνάς το χρόνο σου όταν δεν ασχολείσαι με τη ποιόν συγγραφέα; συγγραφή βιβλίων; Χαίρομαι τα μέλη της οικογενείας μου, διαβάζω, συναντώ Ναι. Τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Η κορυφή των κορυτους φίλους μου, πηγαίνω ή συμμετέχω σε παρουσιάσεις φών κατά Κ.Π Καβάφη. βιβλίων, συχνά ταξιδεύω. Πώς σου έρχονται οι ιδέες για να γράψεις ένα βιβλίο; Με ποιο τρόπο μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σου το αΑκολουθώ την συγγραφική πράξη. Ανάβω τον φάρο της ναγνωστικό σου κοινό; Μπορούν εύκολα να επικοινωνήσουν μαζί μου μέσω του γραφής να ρίξει φως στα θεμέλια της αφήγησης. Αναδύω προφίλ μου στο facebook Bίκυ Δρακουλαράκου ή στο του ήρωες μου που υπνώττουν εκεί, μεθοδικά και προ-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 17

γραμματισμένα. Κατόπιν σμιλεύω την πλοκή και την μοίρα τους μέσα από την συγγραφική πρακτική. Καθ΄όλη την Όταν κράτησες για πρώτη φορά το βιβλίο σου στα χέριδιάρκεια της δημιουργικής ζύμωσης ζω μαζί τους σε μια α σου, ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη; παράπλευρη πραγματικότητα. Δεν σκέφτηκα, ένιωσα. Αγαλλίαση! Το απολύτως υγιές συΠώς ακριβώς γράφεις; Όταν βρίσκεις χρόνο κι ένα ναίσθημα. Είναι μια αφειδή ηθική ικανοποίηση το πρώτο ήσυχο μέρος ή ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένο άγγιγμα μαζί του. ''τελετουργικό''; Πέραν του ταλέντου και της φαντασίας , οι εμπειρίες Άγομαι και φέρομαι κατά περίπτωση. όπως και τα βιώματα, είναι άραγε όπλα για την επιτυχία ενός συγγραφέα; Ποιοι άλλοι παράγοντες συμβάλουν Τα βιβλία σου βασίζονται σε δικές σας εμπειρίες, πραγ- στα υπέρ της γραφής του ; ματικά γεγονότα ή είναι, ως επί το πλείστον, μυθοπλαΝα είναι αβανγκράντ και ποικιλόμορφος. στικά; Μυθοπλαστικά υπαγορεύω συνήθως τα γεγονότα από τον κατευθυντήριο νου ο οποίος ασφαλώς ενέχει και επιρροές εμπειριών. Με τους ήρωες μου παίζω ένα εξακολουθητικό κρυφτό στους διαδρόμους της αφήγησης. Τηρουμένων των αναλογιών αλληλοεμπλέκονται σε μια αποψίλωση και επιτυγχάνεται η σταδιακή αναπτυξιακή πορεία των ρόλων τους.

Τι πιστεύεις ότι θα προσφέρει το βιβλίο σου στους επικείμενους αναγνώστες; Δουλειά του συγγραφέα είναι να δημιουργεί αναγνωστικές εμπειρίες. Πρεσβεύω με το αντικείμενο της τέχνη μου να προκαλέσω πνευματική ένωση με τον αναγνώστη μου και να εμπλακούμε μαζί σε συναισθηματικές διεργασίες.

Την σημερινή εποχή διαβάζουν οι Έλληνες και ιδιαίτερα οι νέοι; Τι πιστεύεις; Εκτός από το νέο σου βιβλίο πες μας λίγα λόγια για τη λογοτεχνική σου πορεία μέχρι σήμερα. Δεν γνωρίζω ποιά είναι η αναγνωστική συμπεριφορά του Έλληνα. Τα βιβλία δεν έχουν δυστυχώς την επιθυμητή εκ- Ασχολούμαι με την ποίηση και την πεζογραφία όπως γνωδήλωση αποδοχής που τους αξίζει. ρίζεις. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διάβασα, ανακαλύπτει Έχω εκδώσει την προσωπική μου ποιητική συλλογή με τίτπως ένας στους δύο δεν έχει καλή σχέση με το βιβλίο. Κι λο Αμαλθείας κέρας αυτό όπως αναφέρει είναι προϊόν του αναλφαβητισμού που από τις εκδόσεις ΟΣΤΡΙΑ επισημάνθηκε κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες. Στα νέα Έχω συμμετάσχει σε ανθολόγια ποίησης παιδιά είναι πιο ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα διότι είναι των εκδόσεων ΟΣΤΡΙΑ Ιούλιος 2016 και Καλοκαίρι 2017. γνωστό πως το σχολείο γεννά αναγνώστες. Η ύπαρξη βι- Στον Α και Β τόμο της Ανθολογίας βλιοθήκης στην σχολική κοινότητα ή στους δήμους ευαι- σύγχρονης ερωτικής ποίησης των εκδόσεων ΚΥΜΑ. σθητοποιεί σε μεγάλο βαθμό την εξωσχολική ανάγνωση. Στην 4η Ομαδική Ποιητική Συλλογή των εκδόσεων ΔΙΑΓια τους δε φιλόγνωσους γενικότερα υπάρχουν οι λέσχες ΝΥΣΜΑ. ανάγνωσης που αποτελούν ένα πολιτισμικό κοινωνικό θη- Στο ανθολόγιο ποίησης 2017-2018 των εκδόσεων σαυρό. Είναι κοινώς αποδεκτό πως το βιβλίο είναι εργαλεί- ΌΣΤΡΙΑ. ο αγωγής και μάθησης. Η δύναμη που σφυρηλατεί το αί- Στο σύγχρονο ανθολόγιο πεζών και ποίησης σθημα της ελευθερίας. Χρώματα ψυχής εκδόσεων ΟΣΤΡΙΑ. Στο Συλλεκτικό Ανθολόγιο Ποίησης Έχεις έντονη και δραστήρια παρουσία στο Διαδίκτυο. Συνομιλώντας με τον Καφάφη εκδόσεων ΟΣΤΡΙΑ. Διατηρείς λογαριασμό στο facebook, όπου έχεις δημι- Στο ‘’επίλεκτον’’ συλλεκτικού Λευκώματος με τίτλο ουργήσει και τη δική σου σελίδα. Τα μέσα κοινωνικής ΟΤΑΝ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ δικτύωσης βοηθάνε έναν συγγραφέα αλλά κι έναν ανα- εκδόσεων ΟΣΤΡΑ. Επίσης: Έλαβα μέρος με ποίημά μου στην ποιητική εκδήγνώστη; λωση στα πλαίσια του διεθνούς Φεστιβάλ ποίησης ( InterΠαλιά ο δημόσιος λόγος διεξαγόταν στις φιλολογικές σελί- national festival of poetry) με θέμα " NO WAR- HUG δες εφημερίδων ή περιοδικών. Σήμερα τα μέσα κοινωνι- PEACE. FOR A WORD WITHOUT WAR" κής δικτύωσης , το κοινωνικό αυτό φαινόμενο, προσδιορί- Ήμουν μέλος στην κριτική επιτροπή του 1ο Πανελλήνιου ζει την κοινωνική πραγματικότητα στην οποία εντάσσεται διαγωνισμού πεζογραφίας του περιοδικού Κέφαλος, από το και διαπλέκεται μαζί της. Επηρεάζει κατά μεγάλο ποσοστό οποίο τιμήθηκα για το λογοτεχνικό και πνευματικό μου τον τρόπο παραγωγής ή τον τρόπο κατανάλωσής της. έργο με το ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ «ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ» Αναντίρρητα οι παλαιότερες πρακτικές ανάγνωσης, γραφής και προσφοράς του κειμένου δεν καταργούνται με τη Σ΄ ευχαριστώ από καρδιάς για την συνέντευξη Σμαραχρήση της τεχνολογίας. Το έδαφος της λογοτεχνίας δεν θα γδή! πάψει να είναι χάρτινο.

ΣΕΛ. 18 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΑΠΟΨΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Διανοούμενοι, το αλάτι σε κομματικά δοχεία με λάδι και νερό Τα κόμματα υπάρχουν ως τέτοια, μόνο όταν έχουν πρόταση εξουσίας και διακυβέρνησης. Σχηματισμοί που επαγγέλλονται μόνο την αντιπολίτευση δεν είναι κόμματα. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με τους διανοούμενους, όταν αυτοί εμπλέκονται στην κομματική ζωή. Ο Νικόλας Σεβαστάκης σ’ ένα εξαιρετικό κείμενό του στο «Βήμα» (15.9.2019) με τίτλο «σε τι χρησιμεύουν οι διανοούμενοι» – ειρήσθω εν παρόδω τέτοια κείμενα πρέπει να διαβάζονται στην έντυπη μορφή τους, το Διαδίκτυο τα αδικεί – μάς καλούσε «να μην αποδεχτούμε την κάπως πένθιμη -και κατά βάθος ελάχιστα δημοκρατική – ιδέα πως η διανόηση πρέπει να λειτουργεί ως εμψυχωτής του φρονήματος για τα φιλοκυβερνητικά ή αντικυβερνητικά πάθη της ημέρας». Αυτό όμως αφορά γενικά τους διανοούμενους. Τι γίνεται όμως με αυτούς που «τολμούν» να είναι σε κόμματα; Ας φανταστούμε τα κόμματα σαν ένα δοχείο γεμάτο με λάδι (κομματική γραμμή) και νερό (ιδέες). Το λάδι επιπλέει στο νερό γιατί είναι ελαφρύτερο. Οταν όμως πέσει στο δοχείο αλάτι, αυτό παρασέρνει το λάδι κάτω από την επιφάνεια του νερού. Οι διανοούμενοι στα κόμματα είναι αυτό το αλάτι. Δυστυχώς η ρές, ο ρόλος τους είναι να ωθήσουν ηγεσίες και μέλη να σκέευτυχώς το αλάτι λιώνει γρήγορα και τότε το λάδι επανέρχεται πτονται πρακτικά, με μετριοπάθεια και δίχως προκατάληψη. στην επιφάνεια. Διανοούμενοι και εξουσία είναι πράγματα διαφορετικά. Αυτοί όμως οφείλουν να επιδαψιλεύουν στη δεύτερη τις συμβουλές Υπάρχουν σ’ αυτή την περίπτωση δύο πολύ κακές λύσεις και τους, υπό τον όρο εν τούτοις να παραμένουν οι ίδιοι εκτός της μια δυνατότητα. Η πρώτη κακή λύση είναι να ξεχάσουν οι δια- άμεσης άσκησης της εξουσίας. νοούμενοι τη φύση τους και να γίνουν λάδι λειτουργώντας ως Αν όμως έχουμε να κάνουμε με προσωποπαγή μη δημοκραφερέφωνα των ηγετικών ομάδων, δικαιολογώντας φανερά τα τικά κόμματα, που οργανώνουν συνέδρια (ΠαΣοΚ) με δανειαδικαιολόγητα ή κρυπτόμενοι πίσω απ’ αυτά. Η δεύτερη κακή κούς συνέδρους, με κόμματα όπου κυνικά οι ηγεσίες τους ομολύση είναι να αποτραβηχθούν από την πολιτική αδιαφορώντας λογούν ότι «δεν έχουν βάση» και με στελέχη του τύπου «πετάει για τα ρεύματα κοινωνικού αυτοματισμού που διατρέχουν τις ο γάιδαρος», εδώ είναι πολύ πιθανό η κομματική συμμετοχή να κοινωνίες για να κοιτάζονται στον καθρέπτη του νοητικού ναρ- ακυρώνει τις ιδιότητες και τον ρόλο τους ως διανοουμένων. κισσισμού. Κανένας δεν το βίωσε αυτό καλύτερα από τον πρόδρομο του Ποια είναι όμως η δυνατότητα; Οι διανοούμενοι στα κόμμα- Διαφωτισμού Νικολό Μακιαβέλι. Αυτός ενώ συμβούλευε τους τα δεν μπορούν να χρησιμοποιούν φράσεις σαν αυτές «όπως ηγεμόνες με αποτελεσματικό γι’ αυτούς τρόπο, πλήρωσε τη διλέει ο/η ηγέτης» ή «το κόμμα μας». Οι ιδέες τους είναι πάνω κή του συμμετοχή στην πολιτική με μεγάλες προσωπικές αποαπό το κόμμα και τους ηγέτες. Αλλά εξίσου παράδοξο είναι αυ- γοητεύσεις και διώξεις. Ετρεχε πάντα αδύναμος πίσω από τους τοί να μην ενδιαφέρονται για το «εμείς» της κοινωνίας των πο- δυνατούς, ενώ οι ηγεμόνες γίνονταν πιο δυνατοί όταν τον λιτών. Με άλλα λόγια, η προαναφερθείσα εδώ δυνατότητα εί- άκουγαν. Ο οργανωτής των επιτυχιών πολλών ηγεμόνων ήταν ναι το ενδιαφέρον για το «κοινωνικό ζήτημα» και τις ανισότη- ο ίδιος ένας loser της πολιτικής. Οι ισορροπίες μεταξύ της συμτες. μετοχής στην πολιτική και στην ανεξαρτησία των διανοουμέΚαι πώς μπορούν να εκφράζουν αυτή τη δυνατότητα μέσα νων είναι φοβερά ασταθείς. Ιδιαίτερα επικίνδυνες. Πολλές φοστα κόμματα οι διανοούμενοι, πριν «λιώσουν» σαν το αλάτι; ρές τους οδηγούν στην ασφυξία. Και δυστυχώς τις περισσότεΓιατί σίγουρα θα λιώσουν. Ιδιαίτερα αν τα κόμματα περιφρο- ρες απ’ αυτές τίποτα δεν μπορεί να τους επαναφέρει στη ζωή. νούν την εσωκομματική δημοκρατία, αν έχουμε να κάνουμε Τελικά οι διανοούμενοι σε κόμματα πρέπει να συνδυάζουν τον 21ο αιώνα με κόμματα σαν αυτά που περιέγραφε ο Ρό- τις τρεις περίφημες απαιτήσεις του Ντιντερό: Ανοιχτό μυαλό, μπερτ Μίχελς στις αρχές του 20ού αιώνα. Το 1910 αυτός μελε- δυνατή αλλά και αυτοελεγχόμενη φαντασία και ανάστατη ψυτώντας την κομματική ζωή των σοσιαλιστικών κομμάτων κατέ- χή. Αυτοί οφείλουν να δίνουν τον αγώνα κατά του ανορθολογιληξε στην ανάπτυξη του περίφημου «σιδηρού νόμου της ολι- σμού μέχρι εκεί που να μην τους αλλοτριώνουν οι φιλοδοξίες γαρχίας». Σύμφωνα με τα συμπεράσματά του, στα σοσιαλδη- των εξουσιών και των ηγετών. «Κομματικοί» διανοούμενοι μοκρατικά, αλλά όχι μόνο, κόμματα διαμορφώνονταν ολιγαρχι- άκριτοι υποστηρικτές-φυτά της εκάστοτε ηγεσίας ή και της ακές δομές, οι οποίες οδηγούσαν στη συγκέντρωση εξουσιών σε ντιπολίτευσης σ’ αυτήν δεν νοούνται ως τέτοιοι. Γιατί οι διαμικρές μειοψηφίες. Η μόνη απάντηση σ’ αυτόν τον «σιδηρούν νοούμενοι – είπαμε – είναι αλάτι και όχι φυτά. Εξάλλου ένα νόμο» είναι τα οργανωμένα σε ιδεολογικές τάσεις κόμματα. καλό βιβλίο είναι πολύ καλύτερη παρέα από μια πληκτική ποΚόμματα πλειοψηφιών και μειοψηφιών. Εκεί πραγματικά λιτική. έχουν θέση και ρόλο οι διανοούμενοι. Οχι ως κήρυκες μιας *Ο κ. Γιώργος Σιακαντάρης είναι δρ Κοινωνιολογίας. πρότασης εξουσίας αλλά ως κριτικοί υποστηρικτές διαφορετι- Το βιβλίο του «Το πρωτείο της Δημοκρατίας. Η σοσιαλδημοκών πλουραλιστικών μοντέλων εξουσίας. κρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» κυκλοφορεί από τις εκΟι διανοούμενοι που μετέχουν σε κάποια κομματική οργά- δόσεις Αλεξάνδρεια. νωση, χάνουν όταν ταυτίζονται με τη μια ή την άλλη ηγετική ομάδα, με τον έναν ή τον άλλο αρχηγό. Κατά τον κοινωνιολόγο ΒΗΜΑ Μαρσέλ Μος, πολύ στενό φίλο του σοσιαλιστή ηγέτη Ζαν Ζο-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΑΠΟΨΕΙΣ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 19

Aτολμία στην Παιδεία Δεν βλέπω να γίνονται τολμηρές κινήσεις στη σκληρά δοκιμασθείσα Παιδεία μας κατά την προηγηθείσα διακυβέρνηση τής χώρας. Η άρση τού ασύλου και η σημαία στους αρίστους καθώς και η ενίσχυση τής λήψης αποφάσεων από τα ίδια τα Πανεπιστήμια ήταν γενναίες, σωστές και αποδεκτές πολιτικές ενέργειες, αλλά μέχρι εκεί. Ουσιαστικές, τολμηρές, αναπτυξιακές παρεμβάσεις για ενίσχυση τής Παιδείας μας δεν έχουν φανεί στις πρώτες 100 ημέρες τής Κυβέρνησης. Αναφέρομαι, βεβαίως, σε αποφάσεις που θα οδηγούσαν σε λύσεις αντίστοιχης γενναιότητας με τις τολμηρές αποφάσεις στον χώρο τής Οικονομίας! Σημαίνει αυτό υποτίμηση από την Κυβέρνηση τής προτεραιότητας τής Παιδείας και τής άμεσης ανάγκης για μια συνειδητή, οργανωμένη και συστηματική αναβάθμιση τής Εκπαίδευσης; Αν συμβαίνει αυτό, πρόκειται για μεγάλο έως μοιραίο λάθος! Λάθος που θα έπρεπε να το αποφύγει η Κυβέρνηση – προσπαθώντας ίσως να μην υπάρξουν προς το παρόν ενδεχόμενες αντιδράσεις που θα παρεμπόδιζαν τον γενικότερο σχεδιασμό. Κατανοητό, αλλά με κίνδυνο να μη γίνει τίποτε άμεσο, σημαντικό και ουσιαστικό στην Παιδεία. Ξεκαθαρίζω δε αμέσως ότι δεν κρίνεται εδώ η αναντίρρητη ικανότητα και αποφασιστικότητα τής Υπουργού Παιδείας αλλά η γενικότερη κυβερνητική πολιτική στο κρίσιμο αυτό θέμα. Και δεν αγνοώ, βεβαίως, και τα προβλήματα λειτουργίας στην αρχή τού σχολικού έτους (πλήρωση κενών των εκπαιδευτικών, έγκαιρη διανομή βιβλίων κ.λπ.). Παρά ταύτα. «Λυγίζει» το γράμμα 7χρονης: «Άγιε Βασίλη θέλω σπίτι και φαΐ» Γίνομαι συγκεκριμένος. Στις πρώτες άμεσες αποφάσεις για την Παιδεία και την Εκπαίδευση – κάποιες με νομοθέτηση εντός των πρώτων 100 ημερών – έπρεπε να είναι μερικά από τα εξής: 1) Η άμεση κατάργηση τής φροντιστηριοποίησης τού Λυκείου (λαϊκιστική επινόηση Γαβρόγλου) και η αποκατάσταση τού γενικού μορφωτικού χαρακτήρα τού Λυκείου με λίγες επιλογές γενικού προσανατολισμού. Αυτό σημαίνει ότι καταργούνται τα 4 εξάωρα φροντιστηριακά μαθήματα (και η «κυριαρχία» τής κοινωνιολογίας, λαϊκίστικης και ιδεοληπτικής με το πρώτο ξεφύλλισμα τού υπάρχοντος βιβλίου), αυτά που αποβαίνουν εις βάρος όλων των άλλων βασικών επίσης μαθημάτων. 2) Η καθιέρωση τής βαρύτητας τής επίδοσης των μαθητών στις 3 τάξεις τού Λυκείου (με αντικειμενικό έλεγχο που έχουμε περιγράψει αλλού) να γίνει βασικό κριτήριο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια ώστε «να αναστηθεί» το απαξιωμένο σήμερα Λύκειο και να επανέλθει η εκτίμηση στον δάσκαλο και σε όλα τα μαθήματα. Επίσης, μέσα από μια καλή γενική μόρφωση να αποκτήσει και πάλι κύρος το Απολυτήριο τού Λυκείου, το πιστοποιημένο παιδευτικό αποτέλεσμα σπουδών 12 ετών. 3) Μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη τής Τεχνικής-Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με τη δημιουργία σοβαρών κινήτρων για στροφή πολλών μαθητών σ’ αυτήν και την εξασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης και πιστοποίησης των ειδικών γνώσεων. 4) Να λειτουργήσει (έχει στα χαρτιά ιδυθεί) ο Εθνικός Εξεταστικός Οργανισμός (τύπου ΑΣΕΠ), ο οποίος θα αναλάβει τη διεξαγωγή των Εισαγωγικών Εξετάσεων και κάθε άλλες επί μέρους σχολικές εξετάσεις. Ετσι, οι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ θα μπορούν να επαναλάβουν την εξέταση σε μάθημα που δεν πήγαν καλά αντί να περιμένουν έναν χρόνο για να εξεταστούν σε όλα τα μαθήματα και πάλι με άδηλο αποτέλεσμα. Με αυτόν τον τρόπο οι εξετάσεις γίνονται πιο ανθρώπινες και αν στηριχθούν εν πολλοίς και στην επίδοση των μαθητών στο Λύκειο γίνονται ουσιαστικές και πιο δίκαιες. Φυσικά, ένας τέτοιος Οργανισμός εξασφαλίζει εξ ορισμού το αδιάβλητο των εξετάσεων αλλά και την ποιότητα τής διόρθωσης των γραπτών από ειδικά εκπαιδευμένους αξιολογητές. 5) Να καθιερωθεί η ουσιαστική, αντικειμενική και ανθρώπινη αξιολόγηση των Σχολικών μονάδων, τού εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών. 6) Να επαναλειτουργήσει η συνεχής Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, με παράλληλη υποστήριξη τού εκπαιδευτικού έργου σε όλα τα γνωστικά πεδία.

7) Να εφαρμοσθεί στην πράξη, κατά το αγγλικό πρότυπο, η συστηματικά οργανωμένη ενισχυτική διδασκαλία αδύνατων μαθητών (και γλώσσας μεταναστόπουλων), ώστε να αρθούν υπαρκτές ανισότητες και να ενταχθούν ομαλά στη λειτουργία τής σχολικής τάξης. 8) Να αυξηθεί ο σχολικός χρόνος (όπως γίνεται στα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία) με τη γενίκευση τού «ολοήμερου σχολείου» ή τού «διευρυμένου ωραρίου». 9) Να επανέλθει με αξιοκρατικά κριτήρια και σαφείς αρμοδιότητες ο θεσμός τού σχολικού συμβούλου και να καθιερωθεί στις μεγαλύτερες σχολικές μονάδες ο θεσμός του συντονιστή κατά μάθημα. 10) Να επανιδρυθεί το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ως θεσμικός σύμβουλος από έμπειρους προσοντούχους εκπαιδευτικούς τού εκάστοτε Υπουργού (ο οποίος, αρχικά και κατά κανόνα, αγνοεί, όταν αναλαμβάνει, τα πολλά και δύσκολα θέματα τής Εκπαίδευσης!). Ανθρωποι που ξέρουν καλά τα θέματα τής Εκπαίδευσης (προγράμματα, βιβλία, αξιολόγηση, λειτουργία σχολείου κ.λπ.) μάς λείπουν, όχι «η στρατηγική» τής εκπαίδευσης την οποία χαράσσει η Κυβέρνηση διά τού αρμόδιου υπουργού της. 11) Οι φοιτητές των «καθηγητικών Σχολών» να αποκτούν παράλληλα κατά τον χρόνο των σπουδών τους (με την παρακολούθηση ορισμένων ειδικών μαθημάτων και πρακτικών ασκήσεων) ειδική πιστοποίηση γνώσεων και ψυχοπαιδαγωγικών ικανοτήτων προκειμένου να διδάξουν στην Εκπαίδευση. 12) Πίσω στις βασικές απαραίτητες γνώσεις: γλώσσα και μαθηματικά, ιστορία-γεωγραφία, φυσικές επιστήμες. Τα προγράμματα σπουδών να είναι ορθολογικά, χρήσιμα και διδάξιμα∙ να μη διογκώνονται με γνώσεις και απαιτήσεις που δεν είναι αντικείμενα τής ύλης τού Σχολείου αλλά τού Πανεπιστημίου! 13) Από την Α’ Δημοτικού μέχρι την Γ’ Λυκείου να υπάρχει υποχρεωτικά μια «ζώνη πολιτισμού» (λογοτεχνία, μουσική, εικαστικά, θέατρο, κινηματογράφος – αθλητισμός). 14) Στο τέλος κάθε βαθμίδας (Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου) με δειγματοληπτικούς ελέγχους να γίνεται αξιολόγηση αν επιτεύχθηκαν οι στόχοι που ετέθησαν από το Αναλυτικό Πρόγραμμα και να ακολουθούν διορθωτικές παρεμβάσεις. 15) Απόκτηση πιστοποιημένης γνώσης κατά τα χρόνια φοίτησης στο Σχολείο τής Αγγλικής (απόκτηση διπλώματος ξένης γλώσσας). 16) Ψηφιακή εγγραμματοσύνη με πλήρη εξοικείωση των μαθητών ήδη στην υποχρεωτική εκπαίδευση με τη χρήση και αξιοποίηση των Η/Υ. 17) Απελευθέρωση τής ιδιωτικής εκπαίδευσης (που προσφέρει πολύ χρήσιμο έργο και χιλιάδες θέσεων εργασίας) από τα δεσμά τής ιδεοληψίας κάποιων υπουργών και τον ζυγό τής εξουσίας κάποιων συνδικαλιστών οι οποίοι συγχέουν αδικαιολόγητα τη δημόσια με την ιδιωτική εκπαίδευση. Στην ιδιωτική εκπαίδευση είναι αναμενόμενο να αναπτύσσονται χρήσιμες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και καινοτομίες οι οποίες δεν επιτρέπεται να παρεμποδίζονται αλλά να διευκολύνονται. Επίσης, σ’ αυτήν είναι λογικό να παίζουν σημαντικό ρόλο οι αυξημένες απαιτήσεις των Ελλήνων (φορολογούμενων) πολιτών οι οποίοι επιλέγουν, συχνά με θυσίες, να αναλάβουν οι ίδιοι την οικονομική επιβάρυνση τής μόρφωσης των παιδιών τους. Το ζητούμενο από τις κατ’ ανάγκην επιλεγμένες αυτές επισημάνσεις είναι να περιγραφεί ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί σταδιακά αλλά σε ορατό χρόνο μια ποιοτική δημόσια εκπαίδευση όλων των βαθμίδων – εδώ στάθηκα μόνο στη Γενική Εκπαίδευση – η οποία να αποτελέσει τη βάση και τον κύριο μοχλό τής γενικότερης επιδιωκόμενης ανάπτυξης τής χώρας. Τι περιμένει η Κυβέρνηση; Η «ήπια προσαρμογή» που ακολουθείται ξέρουμε πού οδήγησε στο παρελθόν το τότε (και νυν) κυβερνών κόμμα. Ο κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΣΕΛ. 20 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Στα Γρεβενά σπάνιο αντίτυπο του Ερωτόκριτου Φαρμακοποιός δώρισε ένα πολύτιμο αντίτυπο του "Ερωτόκριτου" του Βιτσέντζου Κορνάρου, που διασώθηκε για πάνω από 300 χρόνια ως οικογενειακό κειμήλιο. Τυπώθηκε το 1713 στην Βενετία. Θα μπει σε ειδική προθήκη στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της πόλης. Μια σπάνια έκδοση, ένα από τα τρία και μοναδικά γνωστά αντίτυπα, του «Ερωτόκριτου», που εκδόθηκε το 1713 στη Βενετία, στο τυπογραφείο του Αντόνιο Μπορτόλι, θα κοσμεί από την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου, την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών. Το πολύτιμο βιβλίο δώρισε στη Βιβλιοθήκη ο φαρμακοποιός, Σοφοκλής Κυπριτζής, που το είχε στο σπίτι του ως οικογενειακό κειμήλιο από τους προγόνους του. Η καταγωγή της οικογένειας είναι από την Μοσχόπολη (στη νοτιοανατολική Αλβανία) και μετακόμισαν πριν από πολλά χρόνια στην Σαμαρίνα. Όπως εξηγεί και το επίθετό τους, Κυπριτζής, ασχολούνταν με την κατασκευή κυπριών (κουδούνια για πρόβατα), αλλά και το εμπόριό τους, γεγονός που τους καθιστούσε μια αρκετά εύπορη οικογένεια. Η ιστορία του βιβλίου χάνεται στα βάθη των αιώνων, πριν από 300 χρόνια. Τότε το προμηθεύτηκε ένας από τους προγόνους του Σοφοκλή Κυπριτζή και το αντίτυπο πέρασε από γενιά σε γενιά. Ο ίδιος, αποφάσισε να το δωρίσει στην Δημοτική Βιβλιοθήκη για να διασωθεί και να αποτελέσει τεκμήριο στην νεοσύστατη βιβλιοθήκη, μια από τις νεότερες της χώρας, καθώς συστάθηκε μόλις το 1988. Ο διευθυντής της Βιβλιοθήκης, Σίμος Ζαγκανίκας, εξηγεί στο ethnos.gr, το ιστορικό της απόκτησης του σπουδαίου και μοναδικού για την χώρα αντίτυπου, σημειώνοντας ότι ένα ακόμη βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αθήνας και ένα ακόμη στην Βερόνα. «Είναι μια πολύ σημαντική πράξη αυτή η δωρεά, από έναν σεμνό συμπολίτη μας, ο οποίος είχε το βιβλίο του «Ερωτόκριτου» και θέλει στο εξής να το βλέπει όλος ο κόσμος», μας λέει ο κ. Ζαγκανίκας, προσθέτοντας ότι λόγω της σπουδαιότητας του βιβλίου, αυτό φυλάσσεται σε τραπεζική θυρίδα, ενώ ήδη ετοιμάζεται μια ειδική προθήκη με κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, φωτισμού και θερμοκρασίας για να εκτίθεται στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Γρεβενών. Η δωρεά έγινε πριν από περίπου 8 χρόνια και όλο αυτό το διάστημα γινόταν η ταυτοποίηση της γνησιότητας του αντίτυπου και η συντήρησή του. Αρχικά οι υπεύθυνοι της βιβλιοθήκης απευθύνθηκαν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και στη συνέχεια στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, όπου έγινε η σύγκριση με το επίσης γνήσιο αντίτυπο. Στη συνέχεια ο Οίκος Δημοπρασιών «Βέργος» που ειδικεύεται στα παλαιά βιβλία, έγγραφα και χαρακτικά και τυγχάνει διεθνούς καταξίωσης, μελέτησε το έργο, αποφάνθηκε επίσης ότι είναι γνήσιο και αυτό έφυγε για το εργαστήριο του Αντώνη Πετρά στη Χίο για να συντηρηθεί. Ο Αντώνης Πετράς, ο οποίος έχει εργαστεί ως συντηρητής βιβλίων και χειρόγραφων στο Άγιον Όρος, συνυπογράφει μετά από χημική επεξεργασία και την γνησιότητα του βιβλίου. Ο «Ερωτόκριτος» είναι ένα αφηγηματικό ποίημα ή έμμετρο μυθιστόρημα 10.012 ιαμβικών, δεκαπεντασύλλαβων ομοιοκατάληκτων στίχων. Συντέθηκε από τον Βιτσέντζο Κορνάρο, κατ΄ανάθεση, πιθανόν την πρώτη δεκαετία του 17ου αιώνα και η έντυπη έκδοση του 1713 είναι πιο κοντά στο αυθεντικό κείμενο-από ότι ένα επτανησιακό χειρόγραφο του 1710. Το έργο αφηγείται τα εμπόδια και την ταλαιπωρία που πέρασαν δύο ερωτευμένοι νέοι, ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα, μέχρι να καταλήξουν στον γάμο και είναι γραμμένο σε κρητική διάλεκτο,

στο ιδίωμα της Σητείας. Μαζί με την «Ερωφίλη» του Γεώργιου Χορτάτση, θεωρούνται τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας την περίοδο της Βενετοκρατίας. Μεγάλη είναι η επίδραση που άσκησε ο «Ερωτόκριτος» στην νεοελληνική ποίηση και παραδείγματα ποιημάτων επηρεασμένων από τη στιχουργική του είναι «Ο Κρητικός» του Διονύσιου Σολωμού, το «Μήτηρ Θεού» του Άγγελου Σικελιανού, ο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου, ο «Νέος Ερωτόκριτος» του Παντελή Πρεβελάκη. Επιπλέον, πέρασε στην λαϊκή παράδοση και παραμένει ένα εξαιρετικά δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη και στην μελοποίησή του από τον Χριστόδουλο Χάλαρη και την ερμηνεία του από τον Νίκο Ξυλούρη. «Είμαστε ευτυχείς και ευγνώμονες προς τον δωρητή γιατί αυτό το σπουδαίο έργο θα βρίσκεται πλέον στην Βιβλιοθήκη μας και θα μπορούν να το θαυμάσουν μικροί και μεγάλοι. Για το λόγο αυτό διοργανώνουμε διήμερες εκδηλώσεις για την υποδοχή του», αναφέρει ο κ. Ζαγκανίκας. Την Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου, θα γίνει η επίσημη υποδοχή του αντίτυπου, στο Κέντρο Πολιτισμού Γρεβενών, με ομιλίες, απαγγελίες στίχων του «Ερωτόκριτου» και χορούς από σωματεία Κρητών, ενώ το Σάββατο, 23 Νοεμβρίου, θα δοθεί συναυλία από τους Γιώργο Στρατάκη, Νίκο Στρατάκη, Αργύρη Λούλατζη και Μιχάλη Καραλιόλιο. Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών έχει περισσότερους από 42.000 τίτλους βιβλίων και η επισκεψιμότητά της αγγίζει τα 80 άτομα την ημέρα. Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Έθνος

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ| 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 21

Εκσυγχρονίζει το σύστημα δανεισμού η Βιβλιοθήκη Κοζάνης προς όφελος των πολιτών

Την τεχνολογία RFΙD θα διαθέτει πλέον η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης χάρη στην οποία θα γίνονται η διαχείριση και ο έλεγχος της κυκλοφορίας του υλικού (δανεισμοί, κρατήσεις, ανανεώσεις, επιστροφές κ.λπ.). Έτσι, λειτουργίες που είναι χρονοβόρες απλοποιούνται και αναμένεται να βελτιωθεί αισθητά η καθημερινή λειτουργία της Βιβλιοθήκης και πάνω απ’ όλα να διευκολυνθεί ακόμα περισσότερο η ομαλή και απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των πολιτών. Με την εφαρμογή του ολοκληρωμένου συστήματος RFID επιτυγχάνεται η αυτοματοποίηση και ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών διαχείρισης του υλικού, που λαμβάνουν χώρο καθημερινά στην Βιβλιοθήκη. Το RFID μπορεί να διαχειριστεί τις εξής τρεις βασικές υπηρεσίες των βιβλιοθηκών: Διαδικασία Κυκλοφορίας Υλικού Οργάνωση Υλικού (Απογραφή, Εντοπισμός και Αναδιοργάνωση του υλικού στα ράφια της βιβλιοθήκης) Βελτίωση Ασφάλειας Υλικού Για την εφαρμογή της τεχνολογίας έγινε προμήθεια σταθμών σήμανσης και δανεισμού, θυρών ασφαλείας, συσκευής απογραφής, εκτυπωτή προγραμματισμού και εκτύπωσης καρτών αναγνωστών (RFID), ετικετών (tags) και καρτών αναγνωστών. Επίσης, εγκαταστάθηκε το απαραίτητο λογισμικό για να είναι δυνατή η σύνδεση του παραπάνω εξοπλισμού με το ολοκληρωμένο σύστημα αυτοματοποίησης βιβλιοθηκών της Βιβλιοθήκης. Τέλος, αναβαθμίστηκε το σύστημα ασφαλείας του υλικού της Βιβλιοθήκης καθώς και ο εξοπλισμός ελέγχου πρόσβασης σε αυτήν. Τα οφέλη που προκύπτουν από την τεχνολογία RFID μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Αναβάθμιση του συστήματος ασφαλείας του υλικού της βιβλιοθήκης. Η σήμανση των τεκμηρίων με ετικέτες RFID συμβάλει στην αναβάθμιση της ασφάλειας διακίνησης του υλικού. Αύξηση της παραγωγικότητας και της ικανοποίησης του προσωπικού της Βιβλιοθήκης. Με την τεχνολογία RFID οι βιβλιοθηκονόμοι μπορούν να κάνουν περισσότερα πράγματα σε λιγότερο χρόνο. Ορισμένες από τις πιο χρονοβόρες εργασίες – ο έλεγχος εισερχομένων και εξερχομένων, η αναζήτηση για τεκμήρια σε δανεισμό που έχουν χαθεί – έχουν πλέον αυτοματοποιηθεί πλήρως. Καλύτερη εξυπηρέτηση χρηστών. Με την χρήση του συστήματος RFID οι χρήστες της Βιβλιοθήκης μπορούν να δανειστούν πολλά είδη με μία κίνηση. Αυτό σημαίνει ταχύτητα εξυπηρέτησης στο γραφείο δανεισμού. Συνεπώς, προκύπτει βελτιωμένη επικοινωνία των χρηστών με το προσωπικό της Βιβλιοθήκης και καλύτερη ανταπόκριση των βιβλιοθηκονόμων στις ανάγκες των χρηστών. Καλύτερη οργάνωση των συλλογών της Βιβλιοθήκης. Ο αυτόματος εντοπισμός του υλικού στα ράφια, η υποβοήθηση της διαδικασίας ταξιθέτησης των τεκμηρίων και η αυτοματοποίηση της διαδικασίας της απογραφής του υλικού, επιτρέπουν στο προσωπικό της Βιβλιοθήκης να διαχειρίζεται και να οργανώνει με το πλέον καλύτερο και αποτελεσματικό τρόπο τις συλλογές στους χώρους της Βιβλιοθήκης. Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης ανήκει πλέον στις βιβλιοθήκες που εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη τεχνολογία, συμβαδίζοντας έτσι με τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις. kozanilife.gr

ΣΕΛ. 22 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

«Μια ανάγνωση των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη με ιατρική ματιά», εκδόσεις «Ροτόντα», Θεσσαλονίκη, 2018 Δέσποινα Ντίνα Ο στρατηγός Μακρυγιάννης, ήταν αγωνιστής της επανάστασης του 1821. Παρότι αγράμματος, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, αποφάσισε να γράψει για «αγώνες και άλλα περιστατικά της πατρίδος». Τα απομνημονεύματά του είναι ένα κείμενο που έχει μελετηθεί και από ειδικούς και από ευρύ αναγνωστικό κοινό. Ένα καινούργιο βιβλίο με τίτλο «Μια ανάγνωση των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη με ιατρική ματιά», φέρνει στο επίκεντρο τα ιατρικά θέματα που εμπεριέχονται στο γνωστό ιστορικό κείμενο. Μετά την πρώτη απορία για το τι σχέση μπορεί να έχει ο Μακρυγιάννης με την ιατρική, ακολουθεί ο θαυμασμός για την πληθώρα των αναφορών του σε αρρώστιες που ταλάνιζαν την εποχή του. Οι τίτλοι των κεφαλαίων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο της γιατρού Δέσποινας Ντίνα, προϊδεάζουν για τον πλούτο των ιατρικών αναφορών του Μακρυγιάννη. Κάποιες από αυτές, όπως του θανάτου και των τραυματισμών, είναι αναμενόμενες. Κάποιες άλλες, όπως η υποχονδρία και η αυτοκτονία, είναι απρόσμενες, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Περιεχόμενα: 1)Γρίππη, 2)Φοβία ή Διόραση;, 3)Κωλικός του νεφρού, 4)Ανορεξία ή Δίαιτα;, 5)Ανάνηψη από κατάσταση που βρίσκεται κοντά στον πνιγμό (σχεδόν πνιγμός), 6)Συρραφή κοιλιακού τραύματος με κεφάλια μυρμηγκιών, 7)Σωματικά συμπτώματα από ψυχική ένταση, 8)Νοσώδης τόπος, 9)Παράδοξη μεταθανάτια εξέλιξη, 10)Μαιευτική: Τοκετός - Θάνατος μητέρας, Μη μετακίνηση εγκυμονούσας, Γέννηση Μακρυγιάννη, 11)Αντισηψία με καυτηριασμό, 12)Δηλητηρίαση, 13) Πανώλη, 14)Δολοφονία ή Αυτοκτονία; 15)Τραυματισμός από βδέλλες, 16)Κρυοπαγήματα, 17)Φθειρίαση, 18)Ιατρικά όργανα, 19)Δύσπνοια, 20)Θάνατος, 21)Τραυματισμοί, 22) Βασανιστήρια, 23)Εξακρίβωση νόσου από επιτροπή γιατρών, 24)Αμοιβή και ευθύνη γιατρού, 25)Η αρρώστια του Μακρυγιάννη ως εμπόδιο στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας του, 26) Χρήση της αρρώστιας του Μακρυγιάννη για το συμφέρον της πατρίδας του, 27)Αποζημίωση τραυματία, 28)Υποχονδρία, 29) Πυρετός, 30)Φλύκταινες, 31)Υποτροφία για ιατρικές σπουδές Κάθε κεφάλαιο αρχίζει με απόσπασμα των απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη, στο οποίο αναφέρεται το αντίστοιχο ιατρικό θέμα. Ακολουθεί μια παράλληλη ανίχνευση των ιατρικών δεδομένων της εποχής του Μακρυγιάννη και του σήμερα, που προέκυψε από έναν δημιουργικό τρόπο μελέτης. Με εφαλτήριο την σκέψη του Μακρυγιάννη αναζητήθηκε η σύνδεση του κειμένου του με τα ιατρικά δεδομένα της εποχής του. Στο επόμενο βήμα αναζητήθηκε η εξέλιξή τους στα σύγχρονα ιατρικά συγγράμματα. Η όλη πορεία μαγευτική. Το αποτέλεσμά της ένα βιβλίο που αποδεικνύει ότι η ιατρική δεν είναι μόνο η επιστήμη της αρρώστιας και του θανάτου, αλλά η κατεξοχήν επιστήμη του ανθρώπου, που συνδέεται, άλλοτε φανερά κι άλλοτε αδιόρατα, αλλά πάντοτε άρρηκτα με κάθε επιστήμη, και κυρίως με κάθε έκφανση της ανθρώπινης ζωής. Απόσπασμα από το βιβλίο «Μια ανάγνωση των Απομνημονευμάτων του Στρατηγού Μακρυγιάννη με ιατρική ματιά». (από το απόσπασμα έχουν αφαιρεθεί οι παραπομπές και κάποια τμήματά του)

Ανάνηψη από κατάσταση που βρίσκεται κοντά στον πνιγμό (σχεδόν-πνιγμός) «και το ’πεσαν τα γράμματα εκεί όπου βούταγε εις την θάλασσα. Και πήγε εις την φεργάδα· και μπένοντας μέσα, έπεσε πεθαμένος. Τον κρεμάσανε και βήκε το νερό· και το ’βαλαν σπίρτα κι αναστήθη.» Δεν είναι εφικτό σήμερα να γνωρίζει κανείς αν αυτοί που έδωσαν τις πρώτες βοήθειες είχαν διαβάσει βιβλία της εποχής τους που αφορούσαν στην αντιμετώπιση του κινδύνου από βίαιο θάνατο. Η χορήγηση οινοπνεύματος συμπεριλαμβανόταν στην άποψη της επίσημης ιατρικής εκείνων των χρόνων. Το ανάποδο κρέμασμα, όχι. Είναι εντυπωσιακό το ότι σε βιβλίο του 1841 θεωρούνταν αναγκαίο να γνωρίζουν όλοι να παρέχουν πρώτες βοήθειες και εξηγούνταν ο λόγος της αναγκαιότητας: «Εις ποία μέσα πρέπει να προστρέχωμεν όταν είναι κίνδυνος βιαίου θανάτου; Τι πρέπει να κάμωμεν όταν ένας άνθρωπος προ ολίγου εβυθίσθη εις το ύδωρ, ή εκρεμάσθη από τον λαιμόν, ή εκεραυνώθη, ή εφαρμακώθη, κ.τ.λ.; […] Εις τοιαύτας περιστάσεις κάθε στιγμή είναι πολύτιμος, και τα πλέον απλά μέσα όταν τα μεταχειρισθή τινάς εν καιρώ τω δέοντι προξενούσι περισσότερον όφελος, παρά όλη η επιστήμη του Ασκληπιού όταν την επιφέρη τινάς ύστερον από ημίσειαν ώραν, επειδή η ζωή του πάσχοντος ος τις ευρίσκεται έμπροσθέν μας, εξήρτηται πολλάκις από εν λεπτόν ή από μίαν στιγμήν.». […] Το ίδιο βιβλίο περιγράφει περιστατικό σωτηρίας παιδιού από σύζυγο γιατρού, η οποία εφάρμοσε όλους τους τρόπους διάσωσης που γνώριζε από τον άντρα της: «Ένας κάτοικος ενός χωρίου εύρηκε το παιδίον του μέσα εις το ύδωρ, όπου είχε μείνη ίσως μισήν ώραν. Όλον το σώμα του ήτον κυανούν και παγωμένον, όλοι οι παρευρεθέντες το ενόμιζον αποθαμμένον, και δεν εσυλλογίζοντο να δώσωσι την παραμικράν βοήθειαν. Η κυρία Βρουκνέρ ήτις ήτο παρούσα, εστοχάσθη αρμόδιον να μεταχειρισθή αμέσως όλους τους τρόπους τους οποίους εγνώριζε παρά του ανδρός της […] ήνοιξε με μεγάλην δυσκολίαν το στόμα του παιδίου δια να ευγάλη τας ακαθαρσίας αι οποίαι είχον έμβη, το εξεγύμνωσε κόπτουσα τα ρούχα του, έβαλε το σώμα εις χλιαρόν ύδωρ, το έτριψεν ελαφρά, και έβαλεν υποκάτω εις την μύτην του μίαν φιάλην με αμμονιακόν. […] και επειδή δεν εζεσταίνετο το επλάγιασαν πλησίον εις εν ηλικιωμένον υποκείμενον, το παιδίον εντός ολίγου ίδρωσε, έμεσε και αποκατέστη εις την προτέραν υγίαν του.». Σήμερα οι πρώτες βοήθειες που μπορούν να δοθούν από όλους περιλαμβάνουν ενέργειες πολύ πιο αποτελεσματικές, για τις οποίες όμως απαιτείται εκπαίδευση. Χωρίς αυτήν, μπορεί η προσπάθεια ανάνηψης να προκαλέσει βλάβες. [...] Παρά τους διαφορετικούς τρόπους, είναι εμφανέστατη η ομοιότητα των στόχων της προσπάθειας ανάνηψης στην εποχή του Μακρυγιάννη και στην σύγχρονη. Η αναζωογόνηση της αναπνευστικής και της καρδιακής λειτουργίας, και η διατήρηση του σώματος σε θερμό περιβάλλον είναι κοινή βάση.»

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 23

ΣΕΛ. 24 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΗ ΓΕΡΑΡΔΗ

Το εξώφυλλο της νέας ποιητικής συλλογής του Άρη Γεράρδη με τίτλο: «Ο αειθαλής αποθηκάριος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οδός Πανός. Θα βρίσκεται σύντομα στα βιβλιοπωλεία. ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Ένα πουλί τσακίστηκε στις ράγες του μετρό. Την έξοδο κινδύνου έψαχνε. Δεν κρύβονται τα σύννεφα κάτω από την άμμο. Τον ουρανό τους ψάχνουν. Πώς να εξημερώσω το φως που έρχεται τρίβεται στα πόδια μου κι ύστερα με καταπίνει; Δεν έφταναν τα τελευταία κέρματα να πάρει το λεωφορείο. Πήρε μια βάρκα κι ανοίχτηκε. Άρης Γεράρδης Εκδόσεις: Οδός Πανός

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 25

Βιβλιοκριτική της Πέρθας Καλέμη για το βιβλίο: «Carpe diem – Amour fou» του Δημήτρη Βαρβαρήγου Carpe diem – Amour fou Του Δημήτρη Βαρβαρήγου Εκδόσεις « ΛΥΚΟΦΩΣ» σελ. 160 Αθήνα 2019 Carpe diem – Amour fou Του Δημήτρη Βαρβαρήγου Εκδόσεις « ΛΥΚΟΦΩΣ» σελ. 160 Αθήνα 2019 Γράφει η Πέρθα Καλέμη //* Ο κ. Δημήτρης Βαρβαρήγος είναι λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας. Τεχνίτης του λόγου και ακάματος εργάτης του πνεύματος, ευρηματικός με βαθιά γνώση του αρχαιοελληνικού ιδεώδους. Ασκεί κριτική στη λογοτεχνία, με διεισδυτική ευαισθησία μα πάνω απ’ όλα είναι Φιλόσοφος. Γράφει λογοτεχνία, θέατρο και σήριαλ για την τηλεόραση. Είναι μελετητής της παγκόσμιας διανόησης και ακούραστος ερευνητής του πανανθρώπινου στοχασμού. Ο κ. Δημήτρης Βαρβαρήγος είναι μια προσωπικότητα των γραμμάτων και της τέχνης την οποία υπηρετεί χρόνια, με ευρύτατη καλλιέργεια και καλλιτεχνική αίσθηση, έχοντας στις πνευματικές του αποσκευές 18 μυθιστορήματα, 7 βιβλία παιδικής λογοτεχνίας, 8 θεατρικά έργα και 1 ποιητική συλλογή. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω απ’ την εργογραφία του ένα απ’ τα καλογραμμένα έργα τέχνης το «ΥΠΑΤΙΑ», λυρικό βιβλίο ιστορικού περιεχομένου βαρύνουσας αξίας για τα ελληνικά γράμματα και όχι μόνο. Το τελευταίο του βιβλίο Carpe diem – Amour fou, είναι ένα χρηστικό, κομψό και επιμελημένο βιβλίο – οδηγός της ζωής και του έρωτα. Το εξώφυλλο του κοσμεί ένας πίνακας ζωγραφικής από Brazilian naïf art. Τα «ευ» του βιβλίου είναι πολλά και απαριθμούνται στη συνέχεια. Από τα συζητήσιμα μόνο σημεία του είναι ο συχνά έντονος διανοητισμός του που ενίοτε καταπονεί τον αναγνώστη με αναφορές που συγκλίνουν και γειτνιάζουν περισσότερο στο χώρο της φιλοσοφίας και της ψυχανάλυσης παρά της καθαρής λογοτεχνίας. Στην ουσία πρόκειται για ένα corpus νουθεσιών όπου αναπτύσσονται ιδέες και γνώμες δημιουργών του πνεύματος καθώς κάθε κεφάλαιο ανοίγει και κλείνει μ’ ένα γνωμικό ή αποστροφή – ως απόσταγμα σοφίας και πείρας – μεγάλων της ανθρωπότητας. Ως ψυχογνωστικό κυρίως έργο ή εγχειρίδιο αυτογνωσίας το έργο αυτό επιχειρεί καταδύσεις στις κρυφές και ανεξερεύνητες «περιοχές» της ψυχής. Αυτοί οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του συγγραφέα που αφορούν κυρίως το Carpe diem, οδηγούν τον αναγνώστη να εντρυφήσει σε ακούσματα της φωνής της ψυχής του, που η καθημερινότητα του βίου, δεν του επιτρέπει να τα συνειδητοποιεί, όπως βρίσκονται καταγεγραμμένα στο υποσυνείδητό του. Οι προτροπές αυτές του κ. Βαρβαρήγου μας παραπέμπουν κάποτε στο «Αν» του Rudyard Kipling καθώς βρισκόμαστε ενώπιοι ενωπίοις με απαράγραπτες αξίες και αιτούμενα της ζωής, όπως είναι η ευτυχία, η ελπίδα, η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, η αλληλεγγύη ο αλτρουισμός κ.λ.π. Το ανά χείρας βιβλίο του είναι κείμενο με δύο όψεις. Πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι ως άνθρωποι, αλλά και πως εκφράζεται το μεγαλείο του έρωτα, όπως καταστάλαξαν στη στοχαστική σκέψη του συγγραφέα, μέσα από επίπονη δουλειά εαυτού. Ας αφήσουμε όμως τον ίδιο να μας μιλήσει γι’ αυτό το εγχειρίδιο Αυτογνωσίας με τις κρυμμένες δυνάμεις της ψυχής που καταλήγει στην τρελή αγάπη μέσα από δύσβατες διαδρομές, απ’ το οπισθόφυλλο του βιβλίου του που το χωρίζει σε δύο ψυχογραφικές ενότητες. «Carpe diem » ( Άδραξε τη μέρα ) «Ένα βιβλίο φιλοσοφικών στοχασμών που εξιδανικεύει τον αυθεντικό εαυτό, την ουσιαστική ζωή, την αγνή αγάπη και τις πηγαία ανιδιοτελείς συμπεριφορές ως αντικείμενα αυτοελέγχου που ωθούν τον αναγνώστη στο να ανακαλύψει στοιχεία του ίδιου του εαυτού του και θα τον βοηθήσουν να εντρυφήσει σε θέματα αυτογνωσίας» & «Amour fou» (Τρελή αγάπη) «Ένα βιβλίο που εκφράζει το μεγαλείο του έρωτα μέσα απ’ τον έρωτα. Μέσα από μια δύσβατη διαδρομή αυτογνωσίας, αναδύεται η ιερότητα της ψυχής που βιώνει την αγάπη. Σαν ψίθυρος που απλώνεται γλυκά, το βιβλίο αφήνει την αίσθηση πως συμβαίνει σε δυο κόσμους παράλληλους, τον ονειρικό και τον πραγματικό ». Μέσα από την ταύτιση ενός αόρατου puzzle το ένα πεζό κείμενο συμπληρώνει το άλλο. Και τα δύο μαζί αλληλοσυμπληρούμενα συνιστούν ένα σώμα μια ψυχή, ένα καλογέννητο έργο. Το βιβλίο περιλαμβάνει 2 μέρη, είναι δηλαδή διφυές. Το πρώτο μέρος με τον τίτλο Carpe diem αφορά συμπεριφορές του ανθρώπου που ο συγγραφέας θέτει υπό ψυχαναλυτικό έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός έχει ποικίλες εξακτινώσεις και παραμέτρους που εντάσσονται σαφώς στα πεδία της ψυχανάλυσης. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου με τον τίτλο Amour fou, που ο συγγραφέας αποκαλεί νουβέλα ασχολείται με το μεγαλείο του έρωτα στην πλατωνική του – και όχι μόνο – διάσταση όπου η ετερότητα των δύο φύλων καθώς ο ίδιος δηλώνει αποτελεί μια αδιόρατη ανάγκη να κατακτηθεί η ψυχή από το αθώο κόκκινο της αγάπης. Το δεύτερο αυτό μέρος του βιβλίου αναπτύσσεται σε 37 ανεπίδοτες επιστολές με αποδέκτη τον ανώνυμο αναγνώστη, κεφάλαιο που θυμίζει τους παλαιούς οδηγούς ερωτικής αλληλογραφίας. Ωστόσο, οι επιστολές αυτές δεν αποτελούν μόνο προσωπικές προσεγγίσεις του συγγραφέα, αλλά χρησιμοποιούν – σε υπέρμετρο βαθμό μάλιστα – γνωμολογίες του Montanari, του Neruda, του Νίτσε, του Ουάιλντ, του Graham Green, του Picasso, του Disraeli, του Μαρκήσι-

ΣΕΛ. 26 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ου ντε Σαντ, του Μπέρτραντ Ράσελ, του Τολστόι, του Πούσκιν, του Ιονέσκο, του Μπαλζάκ, του Βολταίρου, του Θερβάντες του Φόκνερ της Ίντιρα Γκάντι και άλλων όπως και Ελλήνων του Διογένη, του Καβάφη, του Ρίτσου, του Καρυωτάκη, του Λειβαδίτη, της Δημουλά, του Σαχτούρη και του Χριστιανόπουλου. Η ημερολογιακή καταγραφή των 37 επιστολών (ημέρα πρώτη, ημέρα δεύτερη, ημέρα τρίτη) κ.λ.π. θυμίζει τις καταγραφές της δημιουργίας του κόσμου, όπως αναφέρονται στα βιβλία της Αγίας Γραφής, όπου είπεν ο θεός δημιουργώντας και τον άνθρωπο « ότι καλόν ». Και βέβαια η αρχή των επιστολών είναι πάντα στερεότυπη: «Έλα τώρα να σου πω… κι’ έχω τόσα πολλά που δεν πρόλαβα. Άκου…». Οι γνωμοδοτήσεις του κ. Βαρβαρήγου μας παραπέμπουν ακόμα στην Σιδηρά και Χρυσή Διαθήκη του Πολύβιου Δημητρακόπουλου, με γνώμες και σκέψεις που αποτελούν πλοηγούς της ζωής, μια ακτινογραφία του κοινωνικού κόσμου. Το τι θέλει να εκφράσει η γραφή του το δηλώνει ο ίδιος «η γραφή είναι τρόπος να ζω… τρόπος να υπάρχω, Είναι ψυχική υπόθεση. Στάση ζωής. Τόπος δύναμης και προσωπικής ελευθερίας». Απ’ την πρώτη ανάγνωση ο αναγνώστης αισθάνεται ότι ο συγγραφέας του παραχώρησε το κλειδί κάτω απ’ το κόκκινο γεράνι, για να οδηγηθεί στα απόκρυφα του νου και της ψυχής του και να νιώσει ότι το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο γι’ αυτόν, γιατί χωρίς αμφιβολία έχει αγγίξει κάποιες απ’ τις χορδές και της δικής του ψυχής. Απ’ την μία όψη ο υψηλός φιλοσοφικός στοχασμός… Η σοφία μέσα από επίπονη βιωματική διαδρομή οδηγεί στο ουσιαστικό νόημα της ζωής. Η αυτογνωσία είναι η αρχή κάθε σοφίας. Για να φθάσεις στη σοφία όμως εκτός απ’ το βίωμα χρειάζεται και η ορθή κρίση. Η ακριβής γνώση δηλαδή των πραγμάτων της ζωής. Για να αποκτηθούν αυτά και να γίνουν κτήμα της προσωπικότητας απαιτούνται μάχες αιμάσσουσες που δίνει ο εαυτός. Μάχες απ’ την στιγμή που γράφεται στο βιβλίο της ανθρωπότητας το πρώτο του κλάμα. « Carpe diem » (Άδραξε τη ζωή) Στο ψυχογράφημα αυτής της ενότητας, ο συγγραφέας ζωγραφίζει με την παλέτα του συναισθήματα, με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία, μέσα από μια διαδρομή αυτογνωσίας, για να εισχωρήσει στην εσωτερική του γαλήνη. Αλήθεια πόσο ωραίο είναι ν’ αποσύρεσαι στα ενδότερα της ψυχής σου κι εκεί να συνδιαλέγεσαι με την πνευματική σου σιωπή… Γράφει: «{…} Όπως κάθε σταγόνα της βροχής ακολουθεί τη δική της πορεία έτσι και η κάθε ψυχή ακολουθεί το δικό της μονοπάτι ψάχνοντας τον υψηλότερο βαθμό ευδαιμονίας στον προσωπικό της πνευματικό δρόμο. Η πρώτη γνώση που μου χάρισε ο βαθύτερος εαυτός μου ήταν πως η ψυχή υπάρχει σαν μια σταγόνα. Μια σταγόνα και η δική μου ψυχή, ακολούθησε μέσα στις νύχτες το δικό της μονοπάτι. Μάζεψε κοντά της όλα τ’ αστέρια, κοίταξε τον κόσμο σκεπάζοντας κάθε του ατέλεια, σβήνοντας κάθε ίχνος συστολής…{…}» Εδώ εμφανίζεται η γνώση κι έχει τη θέση της η ποίηση… Μια σταγόνα είναι ο ήχος της που τραγουδεί στις γρίλιες του παραθυριού, ένα ερωτικό τραγούδι, που ή κλαίει με το αργό μουρμουρητό της το φυλλορρόημα των πόθων σε θλιβερή νύχτα μοναξιάς… ή δυο στόματα ενωμένα με το αθώο κόκκινο μιας αγάπης κρατιούνται σφιχτά για να μην κυλήσει και εξαχνωθεί η στιγμή της ευδαιμονίας. Μια σταγόνα μόνη που στροβιλίζεται στον αέρα για να ενωθεί με άλλες, για να αισθανθεί δυνατή και να φέρει ουρανό στην ψυχή του ποιητή. Αλήθεια τι αγώνας να παλεύει μια και μόνη σταγόνα μέσα στις μοναχικές νύχτες!… Είναι πάλη για επιβίωση. Κι όμως τα κατάφερε γιατί έδωσε μάχες στο δικό του μονοπάτι, κατάφερε μέσα από προσωπικούς αγώνες να ελπίζει για το καλύτερο. Εδώ με το κλειδί που κρατάει ο αναγνώστης σ’ όλη τη διαδρομή, θα σταθεί στον τόπο της δύναμης και της προσωπικής του ελευθερίας, που είναι η γραφή του και εκεί τον συναντά μαχητή. Μέσα απ’ τους στοχασμούς του λάμπει το ηθικό ανάστημα ενός αγωνιστή που είναι έτοιμος ν’ αναλωθεί στις πνευματικές του μά-

χες, ταγμένος για έναν καλύτερο κόσμο, καθώς κοιτάζει τον κόσμο κατάματα σκεπάζοντας κάθε του ατέλεια. Γράφει: « {…} Άδραξε τη στιγμή, κάθε στιγμή, και ζήσε… Παράξενο και μεγαλειώδες πράγμα ο έρωτας. Είναι ένα φως που σβήνει σκιές απ’ το παρελθόν και φωτίζει το παρόν και το μέλλον. Είναι η ελπίδα του αύριο, πως δεν θα είσαι μόνος. Μα κι αν αυτό συμβεί, θα έχεις να θυμάσαι όσα σου πρόσφερε κι ένιωσες. Γεμίζει τη ζωή με τις μοναδικές αλήθειες της όταν συμβαίνει. Εξυψώνει κάθε συναίσθημα. Κάθε πράξη. Κάθε λόγο {…} ». Τι φαντασμαγορική απόδραση να ταξιδεύει η ψυχή στα φεγγερά μονοπάτια κι εσύ ν’ αδράχνεις κάθε λεπτό, κάθε στιγμή και να τη ζεις στο έπακρο! Ν’ αφήνεις τα συναισθήματα του άλλου ν’ αναπνέουν δίπλα σου και οι θετικές σκέψεις να παίρνουν χρώμα, ακροβατώντας στο μυστήριο του έρωτα, ανοίγοντας πύλες, φτιάχνοντας αντικλείδια σκορπίζοντας τα συναισθήματα σε ανθισμένο κήπο… Ο έρωτας είναι σαν τον ήλιο πηγή ζωής και φωτός. Η αγάπη ήταν η πρώτη σκέψη του θεού καθώς πρόσταξε «Γενηθήτω φως! ». Στη φλόγα του φωτός γεννήθηκε η αγάπη κι είναι η μοναδική αλήθεια που μας συμβαίνει. Αν καταφέρεις να πλημμυρίσεις αγάπη εξυψώνεσαι… Κάπως έτσι σ’ επισκέπτεται κι η ποίηση… Γλυκόπνοο αεράκι διαπερνά τις φλέβες και ανυψώνεται η ψυχή μέσα απ’ την δύναμη της αγάπης. Έρωτας είναι η ίδια η ζωή. Μια φορά μόνο μας χαρίζεται. Είναι η μοναδική ευκαιρία να τη ζήσεις μέσα απ’ τις στιγμές της. Μέσα στο βιβλίο Carpe diem – Amour fou διακρίνουμε την ομορφιά του νου, που μπορεί να δημιουργεί και να κρατεί ξέχειλο ακόμη το κρυστάλλινο ποτήρι της ζωής του!!! Έτσι πρέπει να το κρατάμε πάντα ξέχειλο. Να μην παραιτούμεθα ποτέ και από τίποτα... Ο εαυτός μας κρύβει μέσα του ασύλληπτες δυνάμεις, χρειάζεται αγώνας και πολύ δουλειά...Όλοι μπορούμε να κατακτήσουμε κορυφές, αρκεί να βρούμε το σωστό μονοπάτι. Ο έρωτας και η αγάπη διαυγάζουν έντονα στον αμητό της έμπνευσης του. Αλήθεια ποιος άλλος απ’ τον ποιητή θα τραγουδήσει τον έρωτα, θα μιλήσει για το αιώνιο θαύμα; Για τον έρωτα που είναι πάθος, πόθος, ηδονή και δόνηση; Οδύνη και άλγος; Σαγήνη και μέθη; Τον έρωτα που διέπει τη ζωή μας μόνο ένας ποιητής μπορεί να υμνήσει. Όλοι οι απόηχοι στον πλανήτη τον συγκλονίζουν. Πώς να μην τον συνταράξει ο έρωτας αφού κάνει καταδύσεις στα άδυτα της ψυχής του και ζει στον δικό του παγκόσμιο κόσμο; Αυτή η «θεία τρέλα » όπως την αποκαλεί ο Πλάτωνας, είναι η επιθυμία της συμπόρευσης για την ανύψωση του πνεύματος και την εξάγνιση της ψυχής. Το «Carpe diem» είναι ένας οδηγός της τέλειας συμπεριφοράς. Έχει την προσωπικότητά του. Επιβάλλεται μέσα απ’ το θρόισμα των σελίδων του. Σαγηνεύει τον αναγνώστη. Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο μέσα του είναι η διαρκής αναζήτηση του ιδανικού μέσα απ’ τον αγώνα της ψυχής. Ο λόγος του κ. Βαρβαρήγου είναι συγκροτημένος αλλά και ευφάνταστος. Η συγκίνηση της γραφής του προκύπτει απ’ τη σύνθετη ψυχική του διαστρωμάτωση. Είναι προσγειωμένος, αισθαντικός και αποκαλυπτικός, εμπειρικός και αληθινός. Οι παλμοί της σκέψης και του συναισθήματος του μας παρασέρνουν σε φιλοσοφικές αναζητήσεις. «Amour fou » (Τρελή αγάπη) Απ’ την άλλη όψη το αισθαντικό ταξίδι… Ένα μπαλκόνι στο απέραντο γαλάζιο του έρωτα, που αξίζει να το ανακαλύψεις και να το ζήσεις με πάθος εξερευνώντας το μέχρι την τελευταία του σπιθαμή. Αν το τολμήσεις, είναι βέβαιο πως θ’ αποζημιωθείς. Ακόμα κι αν χρειαστεί να φτάσεις στο απόγειο της πλήρους διάλυσης για να συνθέσεις ξανά απ’ την αρχή τα κομμάτια του εαυτού σου. Γιατί τελικά αυτό που έχει αξία στη ζωή είναι ν' αναγνωρίσεις ποιος σ’ αγάπησε απόλυτα και ποτέ μη ρωτήσεις το γιατί. Στο Amour fou διαφαίνεται η ευρηματικότητα του συγγραφέα, όλες οι επιστολές αποστάζουν ουρανό στην ψυχή και προσφέρουν νοητικές απογειώσεις και υψηλούς βαθμούς ερωτικής παραφροσύ-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ νης… Σύμφωνα μ’ όσα γράφει ο Αριστοτέλης τίποτα δεν μπορεί ν’ αποτυπωθεί στο χώρο της μνήμης, αν δεν υπάρξει το γεγονός. Ο ρόλος επομένως της μνήμης είναι να καταγράφει περιστατικά και ο ρόλος της ανάμνησης να τα φέρνει στο προσκήνιο. Μέσα απ’ τον αδαπάνητο θησαυρό των ιδεών και του πάθους του για τη ζωή διακρίνουμε μια λυρική φλόγα μιας ψυχής εμπύρετης από αισθήματα, που εξιδανικεύει τον έρωτα, τον τοποθετεί στις ιδανικές διαστάσεις του, με απροσποίητη ειλικρίνεια και ανόθευτη ευαισθησία. Εισφέρει το απόσταγμα της καρδιάς του στο αιώνιο θέμα, που είναι η πρωταρχική αλήθεια της ζωής: «Ο έρωτας». Γράφει: {…} «Αυτός είναι ο έρωτας από αυτόν γεννήθηκες και του οφείλεις κάθε στιγμή στη ζωή σου». (Carpe diem) «Η σκέψη, η σκέψη. Όπου κι αν σταθεί, η σκέψη, σε όποια προηγούμενη στιγμή, τρυφερά χάνεται μέσα σου. Πάντα μέσα σου, πάλι μέσα σου. Ψάχνει να καλύψει κάθε σου σπλάχνο {…} Σκορπίσου. Μη λυπηθείς ούτε στιγμή τον εαυτό σου. Αυτό το σκόρπισμα θα είναι το χάος των μαγεμένων αισθήσεων σου, το χάος θα είναι.». Η τριακοστή έκτη ημέρα της επιστολής, με υπότιτλο στιγμές, κλείνει με το όμορφο τετράστιχο του ‘’ποιητή του έρωτα’’ Τάσου Λειβαδίτη. « Αν μου χάριζαν όλη την αιωνιότητα χωρίς εσένα, Θα προτιμούσα μια μικρή στιγμή πλάι σου. Θα θυμάμαι πάντα τα μάτια σου, φλογερά και μεγάλα, Σα δύο νύχτες έρωτα, μες στον εμφύλιο πόλεμο». Και οι δυο όψεις έχουν στόχο ν’ ανοίξουν το θησαυροφυλάκιο της ψυχής όπου είναι κρυμμένες δυνάμεις γεμάτες ένταση και πάθος. Τα φορτισμένα συναισθήματα σε μια αέναη πάλη κραυγάζουν για συντριβή και πνευματική ανύψωση απ’ την παραφροσύνη του έρωτα. Έρωτας το πάθος του Εγώ για το Εσύ, για τον άλλον για ταύτιση ψυχής και σώματος. Το Εσύ ο θεός του έρωτα, ξυπνάς τις αισθήσεις της ψυχής, που ταξιδεύουν το συναίσθημα σε παραδείσιες φλόγες. Χτίζουν θεμέλια για να προχωρήσει το Εγώ στο Εσύ την Αγάπη. Αγαπώ σημαίνει παραχωρώ στον Άλλο, με τη θέλησή μου, κάθε συναισθηματική εξουσία επάνω μου. Υποτάσσομαι κάτω απ’ την κυριαρχία της ψυχής, που γεύεται τις ηδονές χωρίς να τις αναλύει και χαρίζομαι στη γοητεία της, γυμνός και ανυπεράσπιστος για τον εξαγνισμό της, μέσα από μια τρελή αγάπη θεϊκής υπόστασης που αναδύεται η ιερότητά της για να περάσει στην αιωνιότητα. Ο συγγραφέας με μια αδιόρατη δύναμη ένωσε όλα τα κομμάτια του puzlee, δημιουργώντας ένα ισοζύγιο συναισθημάτων, φτάνοντας στον φιλοσοφικό σκεπτικισμό, να τέρψει τον αναγνώστη και να του αφήσει μια επίγευση… νίκης. Σ’ αυτή την ευκολοδιάβαστη και κατανοητή νουβέλα το Amour fou επιστέγασε όλο τον έρωτα!!! Ο κ. Δημήτρης Βαρβαρήγος σίγουρα κατέχει μια απ’ τις πλέον σημαίνουσες θέσεις στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Η λύρα του αρπίζει ήχους αρμονικούς μέσα από έναν ευγενικό ψυχικό κόσμο, που μέσα του έχει πραότητα κι ευαισθησία. Οι λέξεις του είναι αυτές που τον υπνωτίζουν και τον μεθούν… Είναι αυτές που χρωματίζουν τον έρωτα και ξεδιπλώνουν τη ψυχή του δημιουργού. Τούτη η εγκάρδια κατάθεση ας αγκυροβολήσει σε μικρά και μεγάλα λιμάνια. Λίγα λόγια για το συγγραφέα Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ έχει βαθιά καταγωγή από την Φλωρεντία. Μεγάλωσε κάτω από την Ακρόπολη - στο ΘησείοΑπό πολύ νωρίς ένιωσε να τον τραβάει κοντά της η τέχνη του λόγου, ακολούθησε το μοναχικό δρόμο της συγγραφής γράφοντας μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και ποιήματα. Σπούδασε ηλεκτρονικά, σεναριογραφία, θέατρο και λογοτεχνία στο «awarded by writing school». Είναι Πολιτιστικός εκπρόσωπος της Unesco Λόγου, Τεχνών και

ΒΙΒΛΙΟ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 27

Επιστημών για την Πετρούπολη. Δημοσιογράφος και παραγωγός στο Symban World Radio, Australia, σε ραδιοφωνική εκπομπή βιβλίου, «Μέσα από Σένα» Μέλος των «Ιστορικών συγγραφέων» Συντάκτης της εφημερίδας «Μορφωτικός της Πετρούπολης» Έχει συμμετάσχει ως εκπαιδευτής σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής στους Δήμους, Πετρούπολης, Αμοργού, Πάρου, Αταλάντης, στον Μορφωτικό Όμιλο Πετρούπολης στους εκδοτικούς οίκους ΄Αγκυρα και ΄Εναστρον. Από τις εκδόσεις Ν. Σ. Ματσιούλας, Άγκυρα, Εν τύποις, Χρήστου Ε. Δαρδανού, Χατζηλάκος, Ελληνική Πρωτοβουλία, Όμβρος κυκλοφορούν τα βιβλία του. Στο Carpe diem- Amour fou όλη η εργογραφία του. *ΠΕΡΘΑ ΚΑΛΕΜΗ Η Πέρθα Καλέμη γεννήθηκε στην Άντισσα της Λέσβου. Είναι απόφοιτη του Εμπορικού Κολλεγίου Αθηνών και των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων. Εργάζεται στο Υπουργείο Οικονομικών. Είναι έγγαμη και μητέρα δύο παιδιών. Στα γράμματα πρώτος την παρουσίασε ο ποιητής, δοκιμιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας της Νέας Εστίας, καθηγητής Δημήτρης Νικορέτζος, όπου την προλόγισε με φιλόφρονες λόγους. Τον Ιούνιο του 2017 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τον τίτλο Αταξίδευτα όνειρα. Έχει λάβει, βραβεία και επαίνους σε Πανελλήνιους διαγωνισμούς, επίσης έχει συμμετάσχει σε συλλογικά έργα – ανθολογίες. Έχει δημοσιεύσει κατά καιρούς ποιήματα, άρθρα, δοκίμια, βιβλιοκρισίες, στις τοπικές εφημερίδες και όχι μόνο, επίσης σε λογοτεχνικά περιοδικά και λογοτεχνικές ιστοσελίδες. Ακόμη, συμμετέχει σε διεπιστημονικές ημερίδες, και διεθνή συνέδρια. Έχει λάβει, μέρος σε παρουσιάσεις βιβλίων, σε λογοτεχνικές ομιλίες για ποιητές, σε διάφορους χώρους και πνευματικά εντευκτήρια. Είναι υπό έκδοση οι λυρικές της πρόζες Ερωτικά Αλληλούια. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου της, δοκιμιακό, ποιητικό και βιβλιοκριτικό είναι ανέκδοτο.

ΣΕΛ. 28 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 29

Ο πρώτος γαλαξίας που έχει τρεις μαύρες τρύπες στο κέντρο του

Συνήθως οι μεγάλοι γαλαξίες, όπως ο δικός μας, έχουν μια τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο τους, όμως μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε τον πρώτο γαλαξία, στην κεντρική περιοχή του οποίου υπάρχουν τρεις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες σχετικά κοντά η μία στην άλλη. Πρόκειται για τον γαλαξία NGC 6240 σε απόσταση περίπου 300 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Έως τώρα οι επιστήμονες νόμιζαν ότι αυτός έχει δύο κεντρικές μαύρες τρύπες, αλλά τελικά βρήκαν και μια τρίτη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Βόλφραμ Κολάτσνι του γερμανικού Πανεπιστημίου του Γκέτινγκεν, που μελέτησαν τον γαλαξία με το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics», υπολόγισαν ότι κάθε μία από τις τρεις κεντρικές μαύρες τρύπες έχει μάζα πάνω από 90 εκατομμύρια ήλιους. Οι τρεις μαύρες τρύπες βρίσκονται σε μια περιοχή του διαστήματος διαμέτρου μικρότερης των 3.000 ετών φωτός. Γαλαξίες με πάνω από μία κεντρική μαύρη τρύπα προέρχονται από τη συγχώνευση παλαιότερων μικρότερων γαλαξιών που είχαν τη δική τους κεντρική μαύρη τρύπα. «Έως τώρα τέτοια συγκέντρωση τριών τεράστιων μαύρων οπών δεν είχε ποτέ ανακαλυφθεί στο σύμπαν. Αποτελεί ένδειξη για μια διαδικασία ταυτόχρονης συγχώνευσης τριών γαλαξιών μαζί με τις κεντρικές μαύρες τρύπες τους», δήλωσε ο Κολάτσνι. Παύλος Δρακόπουλος ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΣΕΛ. 30 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Σαντορίνη: Αποστολή της NASA με ελληνική συμμετοχή στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Ξεκίνησε, χθες το βράδυ από το λιμάνι του Λαυρίου και θα διαρκέσει έως τις 27 Νοεμβρίου, διεθνής ωκεανογραφική έρευνα του βυθού στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος, περίπου επτά χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης, η οποία χρηματοδοτείται και στηρίζεται από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Η διεθνής αποστολή που αποτελείται από 30 επιστήμονες από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Αυστραλία και τη Γερμανία, υποστηρίζεται επιχειρησιακά από το ελληνικών συμφερόντων πλοίο DP-2 CLV Ocean Link της εταιρείας Maritech International. Σκοπός της NASA είναι να δοκιμάσει στις θάλασσες της Γης νέες και «έξυπνες» τεχνολογίες με αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (Autonomous Underwater Vehicles - AUVs), που τις επόμενες δεκαετίες προορίζονται να αξιοποιηθούν για την εξερεύνηση εξωγήινων ωκεανών σε μακρινούς δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη, όπου θα αναζητηθούν υποθαλάσσια ίχνη ζωής σε ακραία, αχαρτογράφητα και πιθανώς επικίνδυνα περιβάλλοντα. Στο πρόγραμμα, που στοχεύει στη βελτιστοποίηση της τεχνολογίας των ρομποτικών ανιχνευτικών μέσων, συμμετέχουν το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole της Μασαχουσέτης (με επικεφαλής τον Δρ. Ρίτσαρντ Καμίλι, ο οποίος είναι και ο αρχηγός της αποστολής), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Η υπεύθυνη για την ελληνική συμμετοχή, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Νομικού, η οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πραγματοποίηση της έρευνας της NASΑ στην Ελλάδα και όχι σε άλλη χώρα, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Το ηφαίστειο του Κολούμπου μας φέρνει αντιμέτωπους με προκλήσεις ανάλογες με εκείνες της πλανητικής εξερεύνησης. Αν και τηλεχειριζόμενα υποβρύχια σκάφη έχουν στο παρελθόν κατέβει μέσα στον κρατήρα του Κολούμπου, σε αυτή την αποστολή θα χρησιμοποιηθούν αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (AUV και gliders) για τη συλλογή ωκεανογραφικών δεδομένων λόγω του πολύπλοκου και δυνητικά επικίνδυνου περιβάλλοντος». Όπως εξήγησε, ο ηφαιστειακός κώνος του Κολούμπου έχει διάμετρο βάσης τριών χιλιομέτρων και σχηματίζει ένα κρατήρα διαμέτρου 170 μέτρων, ο οποίος υψώνεται από βάθος 504 μέτρων έως βάθος 18 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η υποθαλάσσια αυτή καλδέρα βρίσκεται σε ένα άκρως γεωδυναμικό περιβάλλον, πολύ κοντά στην καλδέρα του ηφαιστείου της Σαντορίνης, ενώ διαθέτει ένα σημαντικό υδροθερμικό σύστημα, από όπου εκλύεται σχεδόν καθαρό αέριο διοξείδιο του άνθρακα. «Τα αυτόνομα υποβρύχια οχήματα θα κινηθούν μέσα στον κρατήρα του Κολούμπου και θα μελετήσουν τις υδροθερμικές πηγές του και άλλες περιοχές βιογεωχημικού ενδιαφέροντος. Τα ρομπότ, τα οποία διαθέτουν χημικούς αισθητήρες, μεταξύ άλλων, θα αναζητήσουν συνθήκες μέσα στην καλδέρα, που θα μπορούσαν να ευνοούν την ανάπτυξη μορφών ζωής, όπως θα

συνέβαινε αν βρίσκονταν σε ένα εξωγήινο ωκεανό», ανέφερε η κα Νομικού. Ρ.Καμίλι: Κολούμπος όπως Τιτάνας Ο Δρ. Καμίλι δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «το ερευνητικό πρόγραμμα μας είναι εστιασμένο στη δοκιμή τεχνολογιών, ειδικότερα αυτόνομων ρομπότ, και όχι στη μελέτη του ηφαιστείου». Όπως είπε, «αν και οι δοκιμές που κάνουμε στον Κολούμπο, εστιάζονται στην ανάπτυξη νέων ρομποτικών συστημάτων για την εξερεύνηση των φεγγαριών του Δία και του Κρόνου, όπως ο Τιτάνας, ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη, και διαλέξαμε τον Κολούμπο ως αντιπροσωπευτικό υποκατάστατο αυτών των ωκεάνιων κόσμων, η εστίαση της NASA δεν είναι να μελετήσουμε ειδικά το εν λόγω ηφαίστειο. Παρόλα αυτά, η ελληνική επιστημονική κοινότητα και γενικότερα η κοινωνία θα ωφεληθούν από την αυξημένη κατανόηση του ηφαιστείου». «Μεταξύ άλλων», όπως ανέφερε, «η έρευνα μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη προετοιμασία για μια ηφαιστειακή έκρηξη και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος». Τόνισε ότι «όλο το πρόγραμμα πραγματοποιείται χωρίς καθόλου ελληνική ή ευρωπαϊκή οικονομική συμμετοχή», αλλά με χρηματοδότηση από τη NASA. Επεσήμανε, επίσης, ότι «έχοντας ως ερευνητής διεξάγει έρευνα στην Ελλάδα και αλλού στην ΕΕ για περισσότερα από 15 χρόνια, έχω δει τις επιπτώσεις της οικονομικής λιτότητας πάνω στην επιστημονική κοινότητα. Έχει δημιουργήσει μια χαμένη γενιά επιστημόνων και μηχανικών, πολλοί από τους οποίους έπρεπε να φύγουν από την Ελλάδα για να βρουν αλλού επαγγελματικές ευκαιρίες. Ελπίζω ότι αυτή η διασπορά δεν θα συνεχιστεί στις επόμενες γενιές. Ίσως το έργο των συναδέλφων μου εδώ σε κάποιο μικρό τουλάχιστον βαθμό θα βοηθήσει, ώστε να ενισχυθεί η επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα». Πλην της δρος Παρασκευής Νομικού, στην έρευνα συμμετέχει η δρ. Παρασκευή Πολυμενάκου του Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ. του ΕΛΚΕΘΕ, καθώς επίσης δύο Έλληνες ερευνητές του εξωτερικού, ο δρ. 'Αγγελος Μάλλιος και η Δρ. Μαρία Παχιαδάκη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης. Παύλος Δρακόπουλος ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 31

Εξωγήινα σάκχαρα βασικά για τη ζωή ανιχνεύθηκαν σε μετεωρίτες

Ιάπωνες και Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν για πρώτη φορά μέσα σε μετεωρίτες σάκχαρα ουσιώδη για τη ζωή στη Γη. Η ανακάλυψη ενισχύει την άποψη ορισμένων επιστημόνων ότι ο βομβαρδισμός κάποτε του πλανήτη μας από αστεροειδείς -τα μητρικά σώματα των μετεωριτών- υπήρξε η πηγή των θεμελιωδών λίθων της ζωής. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γιοσιχίρο Φουρουκάβα του Πανεπιστημίου Τοχόκου και τον Ντάνι Γλάβιν του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανακάλυψαν τα σάκχαρα (ριβόζη, ξυλόζη, αραβινόζη) σε δύο μετεωρίτες πλούσιους σε άνθρακα που έχουν βρεθεί στη Γη (τους NWA 801 και Murchison). Οι ποσότητες της ριβόζης και των άλλων σακχάρων που ανιχνεύθηκαν, ήταν από 2,3 έως 11 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb) στον πρώτο μετεωρίτη και από 6,7 έως 180 ppb στον δεύτερο. Οι επιστήμονες θεωρούν απίθανη τη «μόλυνση» των δειγμάτων από γήινα σάκχαρα. Ιδίως η ριβόζη είναι σημαντικό σάκχαρο, καθώς αποτελεί βάση για το μόριο του RNA. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν πιθανότερο ότι το RNA εμφανίστηκε πρώτο στη Γη και στη συ-

νέχεια εξελίχτηκε το DNA. Το RNA μπορεί να δράσει ως καταλύτης σε χημικές αντιδράσεις, καθώς επίσης να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του, κάτι που δεν μπορεί να κάνει το DNA, γι' αυτό το RNA ίσως προηγήθηκε, ανοίγοντας το δρόμο για τη ζωή που ακολούθησε. Σήμερα πια το RNA ενεργεί ως αγγελιαφόρος του DNA, αντιγράφοντας τις γενετικές οδηγίες που περιέχει το τελευταίο και μεταφέροντας τις μέσα στο κύτταρο. Στο παρελθόν είχαν βρεθεί άλλα βιομόρια σε μετεωρίτες, όπως αμινοξέα, από όπου δημιουργούνται οι πρωτεΐνες. Όμως μέχρι σήμερα δεν είχαν ανακαλυφθεί σάκχαρα. Από την άλλη, οι ερευνητές δεν ανακάλυψαν στους μετεωρίτες το σάκχαρο του DNA (2-δεοξυ-D-ριβόζη).

ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΣΕΛ. 32 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Το τρύπιο βαρέλι

Αφροδίτη Η ομορφιά έπαιζε κρυφτό με την ασχήμια σε χαλεπούς καιρούς Όταν η ομορφιά Πίστεψε ότι η κρυψώνα της Δεν ήταν ασφαλής Τότε διάλεξε ένα γυναικείο σώμα την ώρα που το φτιάχνε ο Δημιουργός.

Εδώ πέρα στην άκρη της γης -στο τραπεζάκι του μπαρ δηλαδήβάζουνε πλώρη τα ποτήρια μας. Πάθη, τρικυμίες και πνιγμένοι στα ποτά μας, συντρίμμια όλοι στα βράχια της νύχτας μετά. Μόνο ο γραμματικός κρατιέται από ‘να τρύπιο βαρέλι ακόμα. ΑΡΗΣ ΓΕΡΑΡΔΗΣ

Θεά. Αφροδίτη Η ομορφιά κοιτάχτηκε για πρώτη φορά στα νερά του ποταμιού Θαμπώθηκε από το Φως Χαμογέλασε Τίναξε την πλούσια κόμη της και βάφτισε εκείνη τη στιγμή Το Άπειρο Καλός. Εύα Πετροπούλου-Λιανού

ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑ Ξέρω, δεν ήταν αρκετά, ήταν μονάχα όσα είχα και αλήθεια τώρα μπορώ να ομολογήσω, ίσως και κάτι περισσότερο, βλέπεις δε θα ήταν τίμιο να αρκεστώ, στο λίγο που δεν έφτασα. Λάξευσα λοιπόν μέχρι την τελευταία σπιθαμή του είναι μου, για να βρω κείνο που ζήτησες, μα κάπως σαν να κατάφερα και το απέδωσα, χωρίς περιτυλίματα και τυπανοκρουσίες, χωρίς μεγάλα λογία που μαγεύουν, αγνά, μέσα απ' το χώμα όπως το ξέβρασε η ψυχή μου. Ναι, το πιο πολύτιμο, την αγκαλιά μου όταν σκιζόταν η ψυχή σου και ποταμοί της θλίψης, της οργής σε κυρίευαν, τον έρωτα που εξημέρωνε τις θύμισες, τις λυσσασμένες μάγισσες του νου σου, το ακριβό φιλί στα μάτια σου που ξόρκιζες. Ξέρω, δεν ήταν αρκετά, μα το προσπάθησα στον λόγο μου καλή μου, να σου κρατώ το χέρι όταν το σύμπαν γκρεμιζόταν, ν' αφουγκράζομαι τον πιο βαθύ σου πόνο, να σε κερνώ αγάπη, κατανόηση, κάθε που άδικη γινόσουνα μαζί μου και εγώ να σπέρνω πίστη. Ξέρω, δεν ήταν αρκετά, πώς να γνωρίζεις ό,τι δεν ένιωσες ποτέ σου; θέλω να πω τα απόκρυφά μου, αυτά που για τους δυο μας πολεμούσα, μα εσύ δεν περιέθαλπες την πάλη κι ας ήμουν γω ο νικητής, χαμένο πάντα με λογάριαζες. Χαμένη πια και τούτη η μάχη η δική μας, οι δημοπράτες έπραξαν το χρέος τους, καταχωνιάζοντας την αγάπη στις τσέπες τους κι εγώ μικρός καλή μου, πολύ μικρός, δε θα σταθώ στο ''ανάστημά'' τους. ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 33

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑSOKE KUMAR MITRA ΑSOKE KUMAR MITRA Γεννήθηκε το 1950 στην Καλκούτα της Ινδίας και σπούδασε στην Ινδουιστική Σχολή και το κολλέγιο St. Xaviers της Καλκούτα. Είναι συνταξιούχος δημοσιογράφος και υπήρξε εκδότης των περιοδικών "CALCUTA CANVAS" και "INDUS CHRONICLE". Είναι δίγλωστος ποιητής. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες ανθολογίες που δημοσιεύονται στην Ινδία και στο εξωτερικό. Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ιταλικά, Γαλλικά, Περσικά, Αραβικά, Εβραϊκά, Μαλαισιακά, Μανδαρινικά, Ρουμανικά, Ισπανικά, Πουντζάμπι και σε Χίντι Γλώσσες. Η ποίηση, η φωτογραφία και οι ζωγραφικοί πίνακες είναι το πάθος του. “AND NOW” Unbutton your fragrant dreams Unbutton your silence… The silence is no longer ours, You smiled as the moon closed its eyes Last night the storm whispered your name in my blood Unbutton your silence… A night bird΄s laughter echoing in an empty room Savage night of desire, And now… Two tired birds on the wings of darkness…lost for ever Poetic collection entitled “SAVAGE WIND”, India 2018 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ "ΚΑΙ ΤΩΡΑ" Ξεκλείδωσε τα αρωματικά σου όνειρα Ξεκλείδωσε τη σιωπή σου ... Η σιωπή δεν είναι πλέον δική μας Χαμογέλασες καθώς το φεγγάρι έκλεισε τα μάτια του Χθες το βράδυ η θύελλα ψιθύρισε το όνομά σου στο αίμα μου Ξεκλείδωσε τη σιωπή σου ... Το γέλιο ενός νυχτερινού πουλιού αντηχεί σε ένα άδειο δωμάτιο Άγρια νύχτα της επιθυμίας Και τώρα ... Δύο κουρασμένα πουλιά στα φτερά του σκότους ... χαμένα για πάντα

Από την Ποιητική συλλογή με τίτλο " Άγριος Άνεμος", Ινδία 2018 “STROKE OF WORDS” In your eyes I watched fireflies dancing I listen a song within my heart Shredded, broken Whispers… At dusk listening the music of falling leaves Laid bare My heart aches. This night it rains with thunder--- being alone is quite different From being lonely. Love for ever means an empty room; Midnight traps grow around In your eyes I find lost manuscripts of my poems Poetic collection entitled “SONG OF PEBBLES”, India 2019 "Χτύπημα λέξεων" Στα μάτια σου είδα φωτιές να χορεύουν Ακούω ένα τραγούδι μέσα στην καρδιά μου Κοφτοί, σπασμένοι ψίθυροι ... Στο σούρουπο ακούγοντας τη μουσική της πτώσης των φύλλων Γυμνή Η καρδιά μου πονάει. Αυτή τη νύχτα βρέχει με βροντές --- το να είσαι μόνος είναι πολύ διαφορετικό από το να είσαι μοναχικός. Παντοτινή αγάπη σημαίνει κενό. Οι παγίδες τα μεσάνυχτα μεγαλώνουν Στα μάτια σου βρίσκω χαμένα χειρόγραφα των ποιημάτων μου Από την Ποιητική συλλογή με τίτλο "Τραγούδι από βότσαλα", Ινδία 2019 METAΦΡΑΣΗ: Σοφία Σκλείδα, Φιλόλογος, Ποιήτρια

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ARJAN KALLCO ARJAN KALLCO : Πανεπιστημιακός Καθηγητής και πολυβραβευμένος ποιητής και συγγραφέας Αλβανικής καταγωγής

( Τίτλος πρωτοτύπου: “Dialogo taciturno con l’Arco”) Oλιγόλεπτος διάλογος με την Αψίδα*

“Oδός Eγνατία” ( Τίτλος πρωτοτύπου: “VIA EGNAZIA”)

Παρά την ακρωτηριασμένη όψη σου, φαίνεται ότι δεν θριαμβεύει, δεν σε κάνει να απελπίζεσαι. Πες μου πόσο καιρό κείτεσαι εκεί ακίνητη; Άλλες εποχές ήρθαν, έφυγαν Άλλοι ναοί χτίστηκαν, ίσως πιο ελκυστικοί. Αλλά σήμερα, πού είναι; Πού χάθηκε η πρόσκαιρη υπερηφάνεια τους; Ο παιδικός αυθορμητισμός συγκεκαλυμμένος με αφέλεια; Θάφτηκε κάπου Κάτω από τα γιγάντια πόδια σου εύθραστα σαν τη γη, ειδεχθής από την κενοδοξία που δεν σε νίκησε, αλλά ωστόσο, δεν ονειρεύεται πια. Η αναγέννηση παραμένει ορφανή χωρίς ενθαρρυντικές εκκλήσεις για θρύλους, χωρίς πατρίδα. Η μοίρα δεν πρέπει να λιθοβολείται, τα τραύματα θεραπεύονται με την πάροδο του χρόνου Ακόμη και αν χανόταν ο κόσμος τα υψηλά ιδανικά δεν θα πέθαιναν ποτέ. Εκεί, δίπλα σου, θα βρίσκονται Θα ζείτε για πάντα μαζί.

Τώρα αυτή η οδός φεγγοβολάει από πολύχρωμα φώτα Και ανάμεσα σε γυάλινες και κρυστάλλινες εκλάμψεις αισθάνεσαι συνεπαρμένος από τους πειρασμούς Βυθισμένος στις πολυτελείς διαφημίσεις και στα επώνυμα καταστήματα. Ο ύπνος δεν αρμόζει στη σύγχρονη εποχή . Κάποτε η έλλειψη ταξιδιωτών που περνούσαν σπάνια κρυβόταν πίσω από τους συνεχείς χτύπους των παράξενων κωδωνισμών των αλόγων που συχνά ακούγονταν μεταδίδοντας έναν ήχο κακοτυχίας, όταν τα κουρασμένα βήματα σέρνονταν στο έδαφος και χαρούμενα, αν ο καλπασμός ήταν μελωδικός Και όλο αυτό σε οδηγούσε έξω από το σπίτι απολαμβάνοντας σιωπηρά. Μπήκα και εγώ σε αυτή τη διαδρομή μία ημέρα ερχόμενος από μακριά Με τη βαλίτσα του χρόνου γεμάτη Γιατί η ιστορία δεν είναι αδέξια Είναι μια ατυχής μέλισσα μητέρα, αλλά ιερή , η δύναμή της δεν εξαντλείται ποτέ, πάντα νικήτρια και ένδοξη. Το σκοτάδι είναι το προκάλυμμα της απόσπασης Από καιρό οι ταξιδιώτες δεν είναι πλέον όπως ήταν κάποτε.

*Θριαμβευτική Αψίδα του Γαλερίου στη Θεσσαλονίκη, γνωστή και ως Καμάρα METAΦΡΑΣΗ: Σοφία Σκλείδα, Φιλόλογος, Ποιήτρια

ΣΕΛ. 34 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΝΟΣΤΑΛΓΟΣ ΤΟΥ ΑΝΕΚΦΡΑΣΤΟΥ

Σήμερα οδηγώ σταδιακά τα βήματα μου μέσα από παλιές, εικονογραφημένες ιστορίες. Απόηχοι των σκόρων του παρελθόντος συνοδεύουν το μοναχικό ταξίδι μου. Το κάθε βήμα που με φέρνει στην επόμενη σελίδα, είναι το δικό μου. Δεν συνηθίζω να βαδίζω σε παπούτσια δανεικά. Κάνω σκόπιμες στάσεις ανάμεσα σε εικόνες, σύμβολα, εικασίες και μαρμαρωμένες επιθυμίες, αγνοώντας τους αντίλαλους από τα βάθη του χρόνου ενώ πορεύομαι στο μέλλον μου με ανυποψίαστη ασφάλεια. Είμαι μήπως κι εγώ νοσταλγός του ανέκφραστου; Όχι, αυτή η περιγραφή δεν μου ταιριάζει. Το παρελθόν δεν το ‘χω και δεν μ’ έχει. Κοιτάζω τις παλιές σελίδες και γελάω

με τις μόδες περασμένων εποχών. Ήταν στ’ αλήθεια εκείνες οι εικόνες τόσο σημαντικές για μένα τότε; Τώρα, ποιος μπορεί να ξέρει. Βασιλική Δραγούνη

Οι ίντριγκες της νύχτας Ανέβηκα στη ζωή σου απ’ τη σιδερένια σκάλα. Σιδερένια τ’ απογεύματα. Μισοφαγωμένο μήλο ο βίος σου, κλεισμένος στο ψυγείο να μη σαπίσει, ώσπου να εξαφανίσεις λίγο-λίγο και τον υπόλοιπο. Σαν το φεγγάρι που το μασάνε σκιά και φως εναλλάξ. Αλλά ξαναγεννιέται. Ενώ εσύ; Εγώ; Εμείς; Δεν μάθαμε ακόμα

τα παιχνίδια του φωτός και τις ίντριγκες της νύχτας. Απλά, δενόμαστε ο ένας με τον άλλο για να ‘χουμε ένα μάρτυρα στο θάνατό μας. ΑΡΗΣ ΓΕΡΑΡΔΗΣ

Η αποστολή Η ψυχή μου μια νότα, άκουσε με… συνοδεύω το αγέρι, τον ήχο από την φυλλωσιά των δέντρων, τον παφλασμό του κύματος καρδιάς, στην ακτή των αποφάσεων. Η μουσική του σύμπαντος καρδιάς, τραγουδά εντός μας το φως. Πλάθεται η γη από την συγχορδία των σκέψεων μας. Καταρρέει ο ήλιος αν δεν πούμε ευχαριστώ, αν δεν συγχωρέσουμε και αγαπήσουμε. Ακούω την αναπνοή μου… Τι όμορφη η ζωή! Θα βγω να τραγουδήσω με τον ήλιο την άνοιξη. Ακούμπησα στην σκέψη μου το γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας και σιωπηλά γίνομαι ο ορίζοντας, στο βλέμμα που χτίζει την αυγή. Έλα μαζί μου να χορέψουμε την ειρήνη και την αγάπη, στο βυθό της αποστολής που ξεκινά να χτίζει γέφυρες, να ενώσει τη γη με ένα χαμόγελο. Δράκου Κυριακή

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 35

ΣΗΜΕΡΟΝ ΚΡΕΜΑΤΑΙ Πνιγμένος στα όνειρά σου, κύματα πού ’γιναν θολά μες στην παλίρροια την ψυχρή της προδοσίας… Σωσίβια σενάρια σου φόρεσαν χιλιάδες` όλ’ από χέρι ήτανε ναυαγισμένα μα στης πικρής σκλαβιάς τη ναρκωμένη σκέψη γλυκά να φαίνονται. Σάματι ν’ άλλαξαν έννοια οι έννοιες κι έγινε χτύπος το φιλί κι ο πόνος ευτυχία! Κι η αγχόνη έτοιμη να περιμένει στη σειρά της! ‘Ολα τα ξέρουνε αυτοί και πιο φτηνά πως θα τους έρθει. Μόνο για σε θά ’ν’ ακριβό του ήλιου το καρτέρι γιατ’ είτε έρθει ή κι αν δεν ’ρθει, εσύ θα το πληρώσεις. Όλα τα ξέρουνε αυτοί καθώς ο ήλιος δύει. Μα τ’ όνειρο της άνοιξης που σου πουλάν αψά δεν είν’ μαλαματένιο. Γιατί την άνοιξη δεν την πουλάς - η άνοιξη δεν πουλιέται - αφρός στο κύμα μοναχά και φύκια μαυρισμένα το όνειρο το ψεύτικο που σου πουλάν για ήλιο` κι ύπνος βαθύς να ξενυχτά στων καύκαλων το στέκι… Μα εσύ Τιτανικός, στα βράχια τσακισμένος, και πώς να επιπλεύσεις χωρίς το διαβατήριο που σού ’κλεψε ο Βρούτος! Ο Βρούτος καπετάνιος σου που σου ζητά εξηγήσεις… Μ’ αυτόν μαζί κι όλοι οι άλλοι οι Βρούτοι να σου κοστολογούν χαιρέκακα την ψεύτικη ζημιά. Με ιδρώτα, όνειρα και πόνο θα πληρώσεις. Κουκλοσκιοθέατρο` μ’ εσέ να πρωταγωνιστεί κομπάρσος-πληρωτής, με πόνο και με δάκρυα, στο τέλος και με αίμα, διπλής που σε ανάγκασαν και άδοξης αγχόνης. Χαλκάς αρκούδας στου ήλιου το φιλί, πικρή θηλιά της κεφαλής σου. Βλέπεις, για το ικρίωμα δεν είν’ οι Καπετάνιοι. Στρεψοδικίας γαρ η βασιλεία… Αντ’ αυτών, ΕΣΥ! Κατ’ ευφημισμόν βεβαίως… Πώς λέμε… Εύξεινος Πόντος… Ακρωτήρι της καλής Ελπίδας… Έτσι: η ανάσταση των αμνών` όχι η κρεμάλα! Όμως, σήμερον κρεμάται… Κρεμάται το όνειρο, εσύ κι εγώ! Και όχι κατ’ ευφημισμόν. Μόνο το γαλάζιο κύμα θροΐζει τα όνειρά μας κι άμποτε τ’ αστέρι το κρυμμένο να φανεί δαυλός ν’ ανάψει την ψυχή μας! 3/12/12, 27/9/13 Ιωάννης Παναγάκος

Ο Ηρακλής Ομιλητής: Ο Ηρακλής είναι ένας από τους πιό αγαπητούς ήρωες της Αρχαίας Ελλάδας. Ήταν ο πιο δυνατός άνδρας του τότε κόσμου. Όλα τα ελληνόπουλα, δια μέσου της Ιστορίας, μάθαιναν γιά την ζωή και τα κατορθώματά του. Ακόμα και σήμερα τα παιδιά σ’ όλον τον κόσμο διαβάζουν με χαρα γιά τον ήρωα Ηρακλή και αρέσουν να βλέπουν τα κινηματογραφικά έργα που έχουν γίνει γι’ αυτόν. Οι μύθοι γιά την ζωή του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, και διαβάζονται σαν παράδειγμα παληκαριάς και καλοσύσης. Μία από τις πολλές ιστορίες γιά τον Ηρακλή, είναι και αυτή που σας παρουσιάζουμε σήμερα.

ποιό δρομν να ακολουθήσω, τον πλατύ ή τον στενό.

μα οι εχθροί μου με φωνάζουνε Κα- Φαίνεσαι πολύ φρόνιμη κία. ωραία και σοφή.

(δύο γυναίκες βρήσκονται στο Αρετή σταυρoδρόμι. Μία στον πλατύ και η άλλη στον στενό) Άκουσε και μένα, Ηρακλή, πρίν την ακολουθήσεις. Απόλαυση (Κακία) μπροστά στον Άκου και την δική μου συμβουλή πλατύ δρόμο: προτού τό αποφασίσεις.

Αρετή

Τι κάθεσαι και σκέφτεσαι, μεγάλε μου Ηρακλή; ‘Ελα κοντά μου να ευτυχήσεις, να απολαύσεις την ζωή.

Ηρακλής Αυτά που είπες Αρετή, αγγίξαν την καρδιά μου, και στην ζωή μου πάντα εσύ, θα οδηγείς τα βήματά μου.

Εσύ είσαι παλληκάρι μου, ο δυνατώτερος στη Γη. Ότι ζητάει η καρδούλα σου, μπορεί να τόχεις στη στιγμή. Άν δεις πως έχει κάποιος, Ηρακλής κάτι που το θέλεις ’σύ, Είμαι ο Ηρακλής, της Αλκμήνης το πήγαινε και πάρε το, παιδί ποιός θα σου αντισταθεί! και του μεγάλου Δία. Έχω ακούσει να λένε πολλοί, Ηρακλής πως είμαι ο δυνατώτερος στη Γη. Ποιά είσαι σύ κυρία μου, Δεν ξέρω τι να κάνω, που έτσι μου μιλάς; με την δύναμή μου αυτή, Τι είναι το όνομά σου, πως να την χρησιμοποιήσω πές μου και μη σιωπάς. στην γήινή μου τη ζωή. Απόλαυση (Κακία) Να, έφτασα στο σταυρoδρόμι, ας καθήσω να σκεφτώ: Οι φίλοι μου με λένε Ευτυχία,

Η δύναμή σου, Ηρακλή, απ’ τον Θεό είναι δώρο. Δεν είσαι μόνος σου στη Γη να’ χεις δικό σου νόμο. Αν θές σε τούτη τη ζωή, καλούς να έχεις φίλους, πρέπει απ’ όλους πρώτα εσύ, να είσαι φίλος μ’ όλους. Αν θέλεις να σε εκτιμούν να σ’ αγαπούν οι ανθρώποι, πρέπει να τους εκτιμάς, στο νου σου να είναι πρώτοι. Δεν είναι εύκολη η ζωή! Μα έχει αξία μόνο, όταν καθ’ ένας προσπαθεί, να’ναι καλός στον κόσμο. Ηρακλής Και σένα πως σε λένε, κυρία μου καλή;

Μονάχα ένα όνομα, έχω εγώ, Ηρακλή Οι εχθροί μου και οι φίλοι μου, με φωνάζουν Αρετή.

Ομιλητής: Έτσι ο Ηρακλής πήρε το δρόμο της Αρετής. Σε όλη του την ζωή βοηθούσε σους συνανθρώπους του. Τα κατορθώματά που τα έκανε γιά το καλό όλων, τον έκαναν μεγάλο ήρωα όλου του κόσμου. Αμφιτρίτη ΚωνσταντέλουΕμμανουήλ

ΣΕΛ. 36 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ «Σημεία της παύσης»

Βήμα ταχύ εμπρός! Βήμα σαν τίγρισσα που στη βροχή, Χωλαίνει.

Μ’ αυτή που ονειρευτήκαμε, κάναμε σχέδια Πολλά και ξανοιχτήκαμε στο κύμα. Και ήταν η βάρκα μας ελπίδα, φως δική Μας Ασπίδα!

Ήρθε ο καιρός για να κινήσουμε Μπροστά. Δε μας χωράνε πια οι οπισθοφυλακές.

Τ’ ακούς; Μην κάνεις βήμα πίσω!

Εμείς που τ’ αρνηθήκαμε όλα για μια Στιγμή, για το αλλιώτικο, το διαφορετικό, Το άλλο.

Είναι το βλέμμα ενός μικρού παιδιού Στο αύριο χαραγμένο…

Κείνο που διόλου δε μοιάζει με το λίγο. Βήμα ταχύ εμπρός και ούτε βήμα πίσω.

ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΛΟΥΖΗ

Μα νερωμένο το κρασί στα χείλη σου, Όταν διψάσεις. Είναι της ποίησης το πούσι, αυτό που Αναδίδει η θάλασσα, η θάλασσά μας!

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΤΑΒΑΣΙΣ «Δεν έχει εχθρούς ο θάνατος ούτε και καταδότες, Και της αθάνατης ψυχής οι χρόνοι πλειοδότες, Ζωές μου έδωσαν σύντομες να τις έχω Και από της ρώμης τις φθορές για πάντα να απέχω.

Ο έρωτας μου πέθανε, η αγάπη μου εχάθη. Εδώ στην χθόνια φυλακή, στον χώρο που ετάφη, Τον ξαναβρίσκω ξαφνικά, Και ο πόνος όλος σταματά.

Και αν στον κόσμο επάνω, σαρώθηκαν οι εχθροί μου, Εδώ στους Άδη τις σπηλιές γυρεύουν την τιμή μου, Μα καθώς ήμουν ζωντάνος των πάντων πιο γενναίος, Πρέπει κι εδώ να δείξω εγώ, της καταχνιάς πρωραίος.

Για αυτό σας λέω, εχθροί μου ευθέως, Αν θέλετε εκδίκηση, εδώ ‘μαι Ιωβηλαίος. Πάλι στην αγκάλη μου γεννιέται ο Ηφαιστίων, Τις αμαρτίες σβήνοντας, τα ίχνη των ιστίων.»

Έλατε λοιπόν όλοι μαζί, φαντάσματα των φθόνων, Τώρα εκτονώστε μονομιάς το μίσος των αιώνων. Και σε ομαδική πομπή μπορώ να σας σαρώσω, Της ζήσης μου τον θρίαμβο εδώ θα ολοκληρώσω.

ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Παιχνίδια της φαντασίας Πάνω στου δέντρου το κλαδί, μέσα στη φυλλωσιά τη δροσερή, άξαφνα βλέπει ένα παιδάκι, κρεμάμενο μικρό σκαντζοχοιράκι. Δίπλα του κι άλλο, κι άλλο πιο κει! Σκαντζοχοιράκια στη γραμμή! Μα πώς είναι δυνατόν ζωάκια να φυτρώνουν στα δεντράκια; Καλπάζει τώρα η φαντασία του, τρέχει αμέσως στην κυρία του, το διάλειμμα αυτή ν’ αφήσει, στο μυστήριο να δώσει λύση. -Έλα κυρία μου καλή να δεις, πάνω στο δέντρο και να μου πεις. Σκαντζοχοιράκια καστανά έχουν φυτρώσει στην... σκαντζοχοιριά; Βλέπει η κυρία το κλαδί, με αγάπη περισσή και το παιδί, πολύ πλατιά χαμογελάει, κι όλο γλύκα του απαντάει:

Μα πώς είναι δυνατόν ζωάκια να φυτρώνουν στα δεντράκια; Τα καστανά σκαντζοχοιράκια, στην καστανιά, είναι καστανάκια!... Ή μήπως θυμωμένοι αχινοί σκαρφάλωσαν με επιμονή, αφού καβγάδισαν με φύκια κι έγιναν στο δέντρο σκουλαρίκια; Αχ εσύ, μικρή γλυκιά ψυχούλα, στης φαντασίας την φτερούγα με ανέβασες κι εμένα και μου πλάνεψες το βλέμμα. Μαρία Βαρταμτζίδου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 37

Δεν με νοιάζει πώς με λένε Δεν με νοιάζει πώς με λένε, τι ταμπέλλα θα μου βάλουν είμαι Έλληνας το λέω, δεν μπορούν να με προσβάλλουν θέλω φίλοι να κατέχω και τα ήθη, τα έθιμά μου να τηρώ και να τα έχω, πάντοτε για καύχημά μου

Δεν μπορώ να τους σκοτώσω, δεν μου πάει να τους πνίξω αξιοπρεπώς μου πρέπει κι’ ούτε θέλω να τους θίξω Έχουν χώρες για να πάνε, με ομόθρησκους πολίτες και δεν θέλω στο πλευρό μου, ξένους νόμους και προφήτες

Αποτίναξα τον τούρκο, έδιωξα το γερμανό νίκησα τον ιταλιάνο, ντρόπιασα τον αλβανό Δεν ανέχομαι τα στίφη, να εισβάλλουν παρανόμως να μην τιμωρούν κανέναν, να μην λειτουργεί ο νόμος όπως κάνουν άλλα κράτη σ’ εδώ τούτο τον πλανήτη απ’ την Κίνα ως τη Ρωσία, απ’ τη Ρώμη στη Μαδρίτη

Το Θεό που θα πιστεύω, θέλω εγώ να επιλέξω κι’ όχι κάποιος με τη σπάθα, να με βάλει να διαλέξω Εδώ είναι η Ελλάδα, σας το λέω το φωνάζω καμαρώνω, το καυχιέμαι, όσο και αν σας τρομάζω

Θέλω τον πολιτισμό μου, έστω και αυτόν το λίγο να πηγαίνω εκκλησία και το σπίτι μου ν’ ανοίγω Θέλω και οι Ελληνίδες να μην βγάζουνε τη μούγκα και να μην κυκλοφορούνε με τσαντόρ ή με τη μπούργκα

Ιωάννης Γ. Χειμωνάκος 2 8.02.2016 (

Θέλω νάχω μιάν Ελλάδα σαν κι’ αυτή που ονειρευτήκαν όλοι όσοι πολεμήσαν και για κείνη σκοτωθήκαν Μου αρέσουν αμανέδες μόνο για να τους χορεύω όχι αγροίκοι με τη βία, να με βάζουν να πιστεύω Τη Φατμέ, τη Χαλιμά μόνο μέσ’ τα παραμύθια όλα τ’ άλλα που μου λένε, είναι λέω κολοκύθια

Δειλινό (ΤΟ ΣΟΝΕΤΟ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ) Σα φίδι ο δρόμος, έστριψε κι απάνω ανεβαίνει ο βράχος στέκει αλειφτός στα στήθη του βουνού και τα κατσίκια αντικρυστά στη γη τη ’λιοκαμένη πως δροσοπελαγίζονται στο φως του δειλινού! Ασάλευτα εκεί ψηλά στη γραμμωμένη ράχη λες κι αρμενίζουν, λεύτερα, μέσα στον ουρανό. Τ’ αστέρια αχνοφώτισαν και τώρα οι χερομάχοι κινούνε για το γυρισμό με βήμα σιγανό. Άλλη μια μέρα πέρασε, στη ράχη, στο χωράφι χλομιάζει η πλάση και παντού απλώνεται γαλήνη κι όλο ανεβαίνει στρόγγυλη, χρυσασημιά η σελήνη όλος ο τόπος χρυσαφής, το λιόγερμα χρυσάφι και τα κατσίκια χάνονται στο ρίζωμα και πια κουδούνια μόνο αντηχούν μες στην απανεμιά. Γιώργος Ν. Κανάκης 28/5/2018

ΣΕΛ. 38 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Ο βράχος της νεράιδας

Μεσημέρι. Ένα ζεστό μεσημέρι του καλοκαιριού. Τα τζιτζίκια εμπνέονταν για νέες συνθέσεις μουσικές, σαν να ήθελαν να τραγουδήσουν για το καλοκαίρι, το γαλανό ουρανό, τα καράβια με τα λευκά πανιά και τα ταξίδια των γλάρων. Τα ταξίδια, πόσο πολύ της άρεσαν τα ταξίδια, αλλά φάνταζαν σαν άπιαστο όνειρο για την ίδια. Ξάφνου, ένα απρόσμενο αεράκι ήρθε να δροσίσει το κουρασμένο από τη ζέστη πρόσωπο της και να εισχωρήσει πολύ βαθιά μέσα της, ανοίγοντας διάπλατα τις σκλήθρες της ψυχής της. Σαν μήνυμα το ένιωσε αυτό. Μήνυμα χαρμόσυνο από τον έξω κόσμο, που ήρθε να της υπενθυμίσει όλες τις ομορφιές του τόπου της, αυτού του όμορφου νησιού, που στα μικρά της μάτια φάνταζε πολύτιμο κοράλλι, που στόλιζε το φόρεμα το βαθυγάλανο της θάλασσας. Έπλενε πιάτα, όπως κάθε μεσημέρι. Αυτή άλλωστε ήταν η δουλειά της και ένοιωθε μια υπέρτατη ευγνωμοσύνη στην καλή της τύχη, που την οδήγησε πριν λίγα χρόνια σε αυτήν την επιχείρηση. Ένα εστιατόριο ήταν, στα ριζά ενός βράχου, δίπλα στο κύμα. Υπήρχε μάλιστα ένας παλιός θρύλος στο νησί γι αυτό το βράχο. Πως κατοικούσε μέσα σε αυτόν μία νεράιδα του βυθού, η οποία εγκατέλειψε κάποτε το παλάτι της, ακολουθώντας ένα πλοίο. Στη διάρκεια όμως του ταξιδιού, φουρτούνα μεγάλη βύθισε το πλοίο και η νεράιδα έμεινε ολομόναχη στην απεραντοσύνη της θάλασσας. Δεν χάθηκε όμως. Οι γλάροι του φιλόξενου αυτού νησιού την οδήγησαν σε αυτό το βράχο, που από τότε έγινε το καινούριο παλάτι της. Όλη την ημέρα η νεράιδα κρυβόταν στη σπηλιά του βράχου και σαν ο ήλιος βουτούσε στα νερά της θάλασσας, η νεράιδα έβγαινε από την κρυψώνα της. Μιλούσε τότε με τα αστέρια τ΄ ουρανού για τα χαμένα όνειρα της και τα παρακαλούσε να της στείλουν νέα πουλιά, για να την ταξιδέψουν στο μεγάλο όνειρο, όπου κι αν αυτό κατοικούσε. Ο θρύλος μάλιστα λέει πως ένα βράδυ, καθώς η νεράιδα έλουζε τα μαλλιά της, ένα χρυσό πουλί πέταξε από ένα αστέρι, πήρε τη νεράιδα στη ράχη του και εξαφανίστηκαν οι δυο τους μέσα στο πυκνό σκοτάδι. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν, συμπληρώνοντας το θρύλο, πως η νεράιδα και το πουλί κατοικούν ευτυχισμένοι σ ένα αστέρι του ουρανού και κάθε βράδυ επισκέπτονται το βράχο, γι αυτό άλλωστε κάποιες φορές αυτός γίνεται ολόχρυσος, σαν τα μαλλιά της νεράιδας. Είναι πολλές φορές, που όταν πλένει πιάτα θυμάται αυτό το θρύλο του νησιού της. Πόσες πολλές ομοιότητες δεν έχει άλλωστε με τη νεράιδα του βυθού. Έτσι και η ίδια κάποτε ,σαν νεράιδα, ακολούθησε στο όνειρο τον αγαπημένο της και είναι αλήθεια πως έζησαν μαζί μια ολόχρυση Ανατολή. Μα σαν ήρθε η Δύση η σκοτεινή, πνίγηκε το όνειρο της. Ο αγαπημένος της, ο Κωνσταντής της, της το είχε υποσχεθεί <<..το τελευταίο μου ταξίδι θα είναι αυτό. Όταν με το καλό επιστρέψω, θα ανοίξουμε οι δυο μας εστιατόριο, εδώ, στο βράχο πάνω της νεράιδας και θα ατενίζουμε μαζί το πέλαγος…>>. Δεν επέστρεψε όμως ποτέ. Χάθηκε στα βάθη του ωκεανού μαζί με όλο το πλήρωμα του πλοίου. Αυτές ήταν οι βουλές της θάλασσας. Πόσο πολύ την ξεκουράζει τώρα το πλύσιμο των πιάτων. Πιστεύει μάλιστα σε μία δύναμη μαγική του νερού. Πως αυτό έρχεται να πλύνει και να καθαρίσει όλες τις πληγές της ψυχής της, που δεν είναι και λίγες. Πλένει και ονειρεύεται. Τα όνειρα άλλωστε είναι η μόνη περιουσία της. Αν μάλιστα από την πολλή δουλειά την πάρει το βράδυ, πλένει και συνομιλεί με τα αστέρια, να της στείλουν, όπως στη νεράιδα, εκείνο το πουλί, για να πετάξει μαζί του στο όνειρο, που κάποτε σαν νερό ακριβό γλίστρησε αυτό μέσα από τα νεανικά της χέρια. Πλένει καθημερινά με φροντίδα, υπομονή και σχολαστικότητα περισσή. Κάποιες φορές μάλιστα αναμιγνύεται το νερό με τα δάκρυα της και το αποτέλεσμα τότε είναι ευεργετικό. Είναι η κάθαρση τόσο για την ψυχή της όσο και για τα σκεύη.

Ίσως, τα δάκρυα της τελικά να είναι και το κρυφό μυστικό της, που όλοι τη θαυμάζουν για την αστραφτερή καθαριότητα, που σκορπίζει γύρω της. Κάποιες φορές πάλι, που τα δάκρυα της την αποχαιρετούν, για να ταξιδέψουν στα μονοπάτια του ουρανού, αναζητώντας να ενωθούν με τη βροχή, εκείνη μένει μόνη. Μόνη της παρηγοριά τότε είναι να παρατηρεί, μέσα από το μικρό παραθυράκι, πάνω από το νεροχύτη, όλους εκείνους, που απολαμβάνουν σιμά στο κύμα τα εδέσματα που παραγγέλνουν. Της αρέσει πολύ να επεξεργάζεται τους ανθρώπους. Να παρατηρεί τις οικογένειες, τις συνήθειες των γονιών, αλλά και των παιδιών. Να διερευνά προσεκτικά τον τρόπο, που κάθονται, που τρώνε και μιλάνε μεταξύ τους. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα παρατηρεί έναν κύριο μοναχικό, που το ίδιο του το παρουσιαστικό μαρτυρεί πως κάποτε μόνο δάσκαλος θα ήταν. Όλη η παρουσία του εκπέμπει μία αρχοντιά, ανάμικτη με καλοσύνη και πνευματικότητα. Ένα μεσημέρι, καθώς εκείνη εργαζόταν κι εκείνος καθόταν μονάχος, στο ίδιο τραπέζι πάντα, τα βλέμματα τους συναντήθηκαν. Η φευγαλέα αυτή συνάντηση του βλέμματος της χάρισε μία αίσθηση γαλήνης, σεβασμού και αξιοπρέπειας. Από τότε πήγαινε στην εργασία της με χαρά, έχοντας πάντα στο νου της, να τον διακρίνει μέσα στο πλήθος. Το βλέμμα του να διακρίνει. Μία μέρα βρήκε πάνω στο περβάζι της κουζίνας μία ευωδιαστή γαρδένια. Την απόθεσε απαλά μέσα στα χέρια της, έτσι για να αισθανθεί καλύτερα το άρωμα της. Μήπως και κατορθώσει αυτή η ευωδιά να ανοίξει τα κλειστά εδώ και χρόνια πέταλα της ψυχής της. Σήκωσε το κεφάλι ψηλά, αναζητώντας τα μάτια του κι όταν τα συνάντησε, αυτά της χάρισαν το πιο ζεστό χαμόγελο. Από εκείνη την ημέρα μία γαρδένια την περίμενε κάθε μεσημέρι, πάνω στο περβάζι της κουζίνας, που το άρωμα της τη συντρόφευε σε όλη τη διάρκεια της εργασίας της. Η ζωή της άρχισε να γεμίζει πια από αρώματα και βλέμματα, που συναντιόντουσαν καθημερινά μέσα στο πλήθος, ανταλλάσοντας τις μοναξιές τους. Ένα μεσημέρι, μαζί με τη γαρδένια βρήκε στο περβάζι κι ένα σημείωμα. Ήταν από εκείνον. Το διάβασε προσεκτικά, σχεδόν με λαχτάρα και σαν την ανάγνωση τελείωσε, δυο μάτια μοναχικά περίμεναν με αγωνία από εκείνη μία συγκατάβαση ή έστω μία μικρή υπόσχεση. Μα ναι, πώς θα μπορούσε να αρνηθεί την πρόσκληση του για βαρκάδα κάτω από το φως του φεγγαριού. Τα μάτια της τότε χαρούμενα και λαμπερά ήταν εκείνα, που του έστειλαν την υπόσχεση. Κι όταν έφτασε το βράδυ εκείνο, με το φεγγάρι ολόγιομο να προσκαλεί τα αστέρια στην πιο λαμπρή γιορτή του ουρανού, φόρεσε το λευκό της φόρεμα, το χρόνια αφόρετο και αφέθηκε στο όνειρο να ταξιδέψει και τους δύο, κάτω από την ασημένια λάμψη του σεληνόφωτος. Η βούληση όμως της θάλασσας ήταν πολύ διαφορετική από το όνειρο τους. Ίσως να ζήλεψε για λίγο τη συντροφικότητα τους και θέλησε να τους καλέσει σιμά της, για μια συντροφιά, μέσα στην απεραντοσύνη της. Με ένα κύμα μόνο τους έφερε κοντά της. Τα σώματα τους δε βρέθηκαν ποτέ, ενώ η βάρκα τους επέστρεψε μόνη στο λιμάνι. Στο νησί λένε πως οι ψυχές τους κατοικούν στο αστέρι εκείνο, που κάθε βράδυ φωτίζει με τη λάμψη του το βράχο της νεράιδας. Κι όταν ο βράχος γίνεται ολόχρυσος μέσα στο πυκνό σκοτάδι, είναι γιατί οι ψυχές αυτές τον επισκέπτονται…. Λιάνα Μιχελάκη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 39

ΟΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΒΑΛΙΤΣΑΣ Η βαλίτσα, σε χρώμα λιλά, αγορασμένη από εκείνο το παλιό κατάστημα ειδών ταξιδίου, ήταν έτοιμη από καιρό. Κομψή, μικρή, μα προπάντων όμορφη, με αισιόδοξο ανοιξιάτικο χρώμα καταμεσής του χειμώνα, περίμενε υπομονετικά σε μια άκρη του υπνοδωματίου. Περίμενε την αναχώρηση, xωρίς να ξέρει τον προορισμό. Η ιδιοκτήτρια της ήταν χαμογελαστή, όταν την αγόρασε, ή έτσι τουλάχιστον της φάνηκε. Ο καταστηματάρχης περασμένης ηλικίας και ιδιαίτερα ευγενής, της ευχήθηκε καλό ταξίδι κι εκείνη μισοχαμογελώντας, τον ευχαρίστησε. Εκείνη επίσης, ήταν κομψή, όπως και τα ρούχα που έβαζε στο εσωτερικό της. Αυτό όμως, που άρεσε περισσότερο στη βαλίτσα, ήταν το άρωμα, που ανέδιδαν τα πράγματα, που εκείνη κάθε ημέρα πρόσθετε, τακτοποιώντας τα με πολύ μεγάλη προσοχή. Η βαλίτσα περίμενε υπομονετικά, δεν ήξερε πότε θα φύγουν. Κάποια στιγμή εκείνη σταμάτησε να βάζει πράγματα. Ανησύχησε, είχε αρχίσει να αγωνιά για την αναχώρηση. Οι βαλίτσες έχουν συνηθίσει να ταξιδεύουν, τις πλήττει η ακινησία. Εκείνη δεν παρέλειπε όμως κάθε ημέρα να την ανοίγει, να την επιθεωρεί και να την ξανακλείνει. Εκείνη επιπλέον μιλούσε συχνά στο τηλέφωνο. Η βαλίτσα έστηνε αυτί μήπως ακούσει κάτι για την αναχώρηση, αλλά και για τον προορισμό. Θα της άρεσε να ταξιδέψει κάπου μακριά. Είχε βαρεθεί να περιμένει και ένας κοντινός προορισμός θα την απογοήτευε. Τέσσερις-πέντε ημέρες θα λείψω την άκουσε να λέει σήμερα στο τηλέφωνο. Επιτέλους, σκέφθηκε, ήλθε η ώρα. Την επομένη εκείνη ντύθηκε πολύ κομψά. Μμμμ!!! το άρωμα της ήταν εκπληκτικό. Άνοιξε άλλη μία φορά τη βαλίτσα και έβαλε στο εσωτερικό της ένα μικρό πορτοφόλι. Μισανοιγμένο όπως ήταν, φάνηκε στη βαλίτσα ότι είχε μέσα μια φωτογραφία γελαστού κοριτσιού. Δεν έκανε λάθος, γιατί εκείνη έβγαλε τη φωτογραφία από το πορτοφόλι και τη φίλησε. Ήταν πράγματι η φωτογραφία ενός κοριτσιού. Ύστερα εκείνη έκλεισε τη βαλίτσα έριξε μια ματιά στο σπίτι και στον καθρέπτη της εσωτερικής σκάλας, έβαλε το επανωφόρι της, την πλησίασε και της είπε: <<Έλα πάμε, ήλθε η ώρα>>. Πρώτη φορά, που της μιλούσε, από τότε που την έφερε στο σπίτι της. Επιτέλους θα φεύγανε. Η απόδραση άρχιζε. Την κρατούσε πολύ προσεκτικά από το χέρι, βγήκαν έξω. Ένα taxi μόλις είχε σταματήσει έξω από το σπίτι. Ο οδηγός, ένας πολύ ευγενικός νεαρός μόλις την είδε της πήρε αμέσως τη βαλίτσα και την έβαλε στο πορτ μπαγκαζ. Άς την έπαιρνε κοντά της, δεν ήταν δα και τόσο βαριά. Θα ήθελε να είναι μαζί της, δίπλα της στο κάθισμα. Τέλος πάντων και από εκεί που ήταν, πίστευε, ότι θα ακούει συνομιλίες. Πράγματι άκουσε τον οδηγό να ρωτάει για τον προορισμό και εκείνη να του απαντάει : <<Νοσοκομείο ……παρακαλώ… >>. Νοσοκομείο, τι προορισμός ήταν αυτός; Δεν καταλάβαινε. Όταν έφθασαν, ο οδηγός του ταξί την έβγαλε από το πορτ μπαγκαζ και την έδωσε σε εκείνη. Η ίδια δεν πήρε ρέστα από το κόμιστρο, τον αποχαιρέτησε πολύ ευγενικά και μπήκε σε ένα κτίριο κατάλευκο, κρατώντας την απαλά με το αριστερό της χέρι. Μπήκε σε ένα δωμάτιο με απαλά χρώματα. Άνθρωποι με άσπρες μπλούζες της μιλούσαν σιγανά, σαν να της έδιναν οδηγίες. Την άνοιξε, έβγαλε ένα όμορφο ρούχο, κάτι σαν νυχτικό, το φόρεσε και την έβαλε στη συνέχεια σε μια ντουλάπα. Ένοιωσε μεγάλη απογοήτευση. Αυτή ήταν λοιπόν η απόδραση; Στο σπίτι τουλάχιστον ήταν φωτεινά, μύριζε όμορφα, ήταν κοντά σε άλλα πράγματα, δεν ένοιωθε μοναξιά. Εδώ ήταν μόνη της, κλεισμένη σε ένα σκοτεινό ντουλάπι, που μύριζε επιπλέον αποστείρωση. Έπρεπε όμως να περιμένει, τι μπορούσε άλλο να κάνει; Κατά διαστήματα κάποιος την άνοιγε, έπαιρνε από το εσωτερικό της μικροπράγματα και μετά την ξανάκλεινε. Πέρασαν μέρες περισσότερες από τις τέσσερις, που εκείνη είχε υπολογίσει στην αρχή, από τότε, που την πήγε στο σπίτι της.

Είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή της, όταν ξαφνικά άνοιξε απότομα η ντουλάπα και ένα κορίτσι, που της θύμισε το κορίτσι της φωτογραφίας, που εκείνη φίλησε την πρώτη ημέρα της αναχώρησης τους από το σπίτι, την έβγαλε από το ντουλάπι. Την άδειασε από τα λιγοστά πράγματα, που είχαν μείνει στο εσωτερικό της. Κράτησε μόνο τη φωτογραφία, που βρήκε μέσα, την έκλεισε στις παλάμες της και άρχισε να κλαίει στην αρχή σιγανά και ύστερα δυνατότερα. Tην άκουσε να λέει: <<Γιατί μαμά >>;. Δεν κατάλαβε, όμως λυπήθηκε, που έληξε τόσο μελαγχολικά ο προορισμός της και κυρίως που δεν θα ξανάβλεπε εκείνη. Την είχε τόσο συνηθίσει…. Κωνσταντίνα Βαληράκη

ΣΕΛ. 40 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η ΜΟΜΟ

Την βρήκε ο ΡΙΓΑΣ ο ΒΑΡΘΑΛΙΩΤΗΣ, ο βοσκός. Στην αρχή νόμιζε πως ήταν κανένα ρίφι που πιάστηκε κάπου το ποδαράκι του και δεν μπόραγε να ξεσκαλώσει, γιατί δεν άκουγε μωρουδίστικο κλάμα, παρά ένα συνεχές μουου, μουου. Πλησίασε και το είδε μέσα σε μια σχισμένη κουβέρτα με το χειλάκι του μελανιασμένο, ίδιο με πεθαμένο. Τα έχασε προ στιγμής. Μετά το σήκωσε το τύλιξε με την κάπα του και το έτρεξε στο σπίτι του ΓΟΥΛΑ του ΑΝΤΡΙΩΤΗ, που η γυναίκα του η ΚΑΡΤΕΡΗ μόλις είχε γεννήσει το πέμπτο τους, ένα αγοράκι. Χτύπησε δυνατά την πόρτα κι ο ΓΟΥΛΑΣ μισοξυπνητός του άνοιξε; ‘Στον ύπνο σου μας είδες ωρε ΡΙΓΑ, του είπε, και τι δέμα είναι τούτο που κάνει μου, μου, ρίφι μ έφερες;. ‘γρήγορα φώναξε ο ΡΙΓΑΣ, γρήγορα φώναξε την κυρά σου και το χάνουμε το κούτσκο. Ο ΓΟΥΛΑΣ, τράβηξε την κάπα, είδε το μωρό και άρχισε τα σταυροκοπήματα,’ Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα ανομήματα σου,’ και έτρεξε να φωνάξει την κυρά του που εκείνη την ώρα ξεβίζαινε στο ανώι τον γιο τους. ‘τρέχα γυναίκα να δεις τι πεσκέσι μας ήφερε ο ΡΗΓΑΣ,’ της είπε. Η ΚΑΡΤΕΡΗ κατέβηκε με το μωρό στην αγκαλιά κι έκανε κι εκείνη τον σταυρό της; Άγια ΠΑΡΘΕΝΑ, σώσε τον καρπό σου επί της γης. Άρπαξε το βρέφος από τα χέρια του ΓΟΥΛΑ. Το γύρισε τα ανάσκελα, το ξεγύμνωσε, έτριψε το κορμάκι του με σπίρτο και άρχισε να το χτυπάει με δύναμη στην πλάτη, μέχρι που το μωρό να κλάψει κανονικά, και μετά το τύλιξε σε ζεστή κουβέρτα και το έβαλε στο στήθος της, κι εκείνο βούτηξε την θηλή της και άρχισε να την ρουφάει με απίστευτη λαιμαργία. Απ την άλλη θηλή έβαλε το στόμα του γιου της που μισοχορτάτος χάλαγε κι αυτός τον κόσμο για το λειψό μερίδιο. Σαν χάραξε ο Θεός τη μέρα το μωρό που η μοίρα υπήρξε τόσο λίγο γενναιόδωρη μαζί του, λες και είχε ξαναζωντανέψει κι έκανε χαμόγελα σε όποιον το πλησίαζε; Να’ ναι διμηνίτικο.. τριμηνίιτικο.. πιο πάνω δεν το κάνω’, είπε η ΚΑΡΤΕΡΗ, αν δεν το’ βρισκε ο ΡΙΓΑΣ, θα ήταν τώρα με τα γκελούδια τ ’ Ουρανού . ποιος ξέρει την καψερή την μάνα του τι απελπισιά της το’ κανε να το παρατήσει.’ Στο πρόσωπο του ΓΟΥΛΑ απλώθηκε ένα στρώμα ευτυχίας. Τούτο το μωρό που μπήκε ξαφνικά στο σπίτι του, μόνο καλή μοίρα μπορούσε να το’ χε στείλει . ήταν σημάδι θεϊκό. Το ένοιωθε και το ήθελε πως θα γινόταν ένα αναπόσπαστο μέλος της οικογένειας του. Πέντε αγόρια του δωκε ο Θεός και τώρα του’ στειλε την τσούπρα. Τι εφτά τι οκτώ στόματα, σκέφτηκε, Με αγάπη όλα τα καταφέρνει ο άνθρωπος. Την άλλη μέρα είχε μάθει όλο το χωριό για την ΜΟΜΟ και όλοι πήγαν να την δουν με τα χέρια γεμάτα δώρα. Ρουχαλάκια, παιχνίδια μωρουδίστικα, ΡΕΛΑΞ, αλλά και για το αγοράκι το αβάπτιστο του ΓΟΥΛΑ και της ΚΑΣΙΑΝΗΣ, που ο Θεός τους χάρισε το ουρανόσταλτο κοριτσάκι μέσα στα πέντε αγόρια τους, να χρυσολάμπει σαν πεταλουδίτσα πολύχρωμη στο φτωχικό τους. Κι έτσι περνούσαν οι μέρες και οι μήνες και η ΜΟΜΟ μεγάλωνε κι ομόρφαινε και πάντα χαμογελούσε και ποτέ δεν έκλαιγε και μόνο όταν ήταν λερωμένη η πεινούσε έκανε αυτό το μου, μουου, σαν νεογέννητο μοσχαράκι. Ήρθε όμως ο καιρός να πάει στο σχολειό και πως θα πήγαινε δίχως όνομα, πως θα την γράφανε δίχως ληξιαρχική πράξη γέννησης. Η δασκάλα ήξερε την ιστορία όπως και κάθε άλλος στο χωριό. ‘ Θα τη γράψω στ’ όνομα μου. Θα πω πως το αμέλησα , είπε ο ΓΟΥΛΑΣ ‘ και πως θα το κάνεις’ είπε η δασκάλα. ‘Κατά πρώτον χρειάζεται βάφτιση και κατά δεύτερον πως θα το δικαιολογήσεις που το κορίτσι είναι τόσο κοντά με το μικρό τ αγόρι σου. Μαζί θα πάνε σχολείο κι εκείνο το έχεις δηλωμένο από την γέννηση. Δύσκολο να μην το προσέξουν. Εγώ μαζί σου είμαι, αλλά μπορεί να βρεις μπελά και να πάρουνε το παιδί να το πάνε σε ορφανοτροφείο’ ‘μη με λες τέτοια κυρά δασκάλα’ αποκρίθηκε ο ΓΟΥΛΑΣ, κάλιο το’ χω να μ έρθει νταμπλάς να συρθώ κατά ης. Παρά να μου το πάρουνε.’’ Πενήντα μανάδες και πενήντα πατεράδες και

άλλους τόσους παππούδες και γιαγιάδες είχε η ΜΟΜΟ και όπου σπίτι και δικό της. Γύρναγε να δει πιο φαγητό της άρεσε και πιο κανάκεμα της ταίριαζε, αλλά μετά το παιχνίδι πάντα επέστρεφε στα γονικά της και στ αδέλφια της, τους ΓΟΥΛΑΙΟΥΣ, να κουρνιάσει στα χνώτα τους να αισθανθεί ασφαλής στο σπιτικό τους . όμως τώρα έπρεπε ν αποκτήσει ταυτότητα. Έτσι ήταν ορισμένα σε τούτο τον κόσμο. Πράγματα που εκείνη δεν καταλάβαινε αλλά οι άνθρωποι τα είχαν κάνει νόμο . και τον νόμο δεν μπορούσε κανείς να τον παραβεί. Έτσι στήθηκε συμβούλιο ποιος θα έβαζε το παιδί στ όνομα του, δήθεν πως το αμέλησε όταν γεννήθηκε και μετά να πάρει το χρίσμα με την βάφτιση να πάει σχολείο. Και όλοι ψήφισαν τον ΜΑΛΗ ΤΟΝ ΔΡΕΠΑΝΟ που με την γυναίκα του την ΑΡΓΥΡΗ, δεν είχαν βλογηθεί να καρπίσουν παιδιά και είχαν τους πιο πολλούς παράδες απ όλους, γιατί ο ΜΑΛΗΣ, είχε τα θερμοκήπια κι έβγαζε καλή σοδειά και πολλοί απ το χωριό δουλεύανε γι αυτόν και μεταξύ αυτών κι ο ΓΟΥΛΑΣ. Όμως στον ΓΟΥΛΑ δεν άρεσε. ‘ Τούτος, να δεις που θα μου την πάρει την τσούπρα’ ‘Δεν θα στην πάρει είπε η δασκάλα, θα του μιλήσω. Άσε να κάνουμε την δουλειά μας τώρα να πάει και το κορίτσι στο σχολειό μην μένει αγράμματο και δεν το χάνεις’. Έτσι ο ΓΟΥΛΑΣ πείστηκε και έδωσε την συγκατάθεση του. Ο ΜΑΛΗΣ κι η γυναίκα του η ΑΡΓΥΡΗ δέχτηκαν την αναδοχή σαν θείο δώρο, χωρίς να υπολογίσουν βέβαια πως το παιδί δεν θα τους χαριζότανε, παρά μόνο θα τους χρησιμοποιούσαν για να το νομιμοποιήσουν. Η ΜΟΜΟ ανησυχούσε; ‘ πατέρα θα με πάρουνε αυτοί μετά; Εγώ μαζί σας θέλω να’ μαι , να το ξέρεις’. ‘ Δεν θα σε πάρουνε, δροσούλα μου ’ την καθησύχασε ο ΓΟΥΛΑΣ. Ίσα τα χαρτιά να πας στο σχολειό. Σ αφήνω εγώ να σε πάρουνε; Μη φοβάσαι ρε κουτσκο, όπως είμαστε θα’ μαστε. Κι έτσι η ΜΟΜΟ μετά την διαβεβαίωση του ΓΟΥΛΑ που τον μπιστευότασνε είπε το εντάξει. Βέβαια από όλο το χωριό τους ΜΑΛΗΔΕΣ δεν τους ήξερε. Μόνο το σπίτι τους πάνω στο λόφο ξεχωριστό από τα άλλα, μεγάλο, άσπρο και μεγαλόπρεπο είχε δει από μακριά .. κι αυτούς κανένα δυο φορές αρχοντοφορεμένους σε μεγάλες γιορτές με ύφος απλησίαστο και δήθεν ανώτερο και δεν της άρεσαν καθόλου. Όμως τώρα έπρεπε να κάνει τούτο που της έλεγε ο πατέρας της και ανυπομονούσε να τελειώσουν όλα γρήγορα να έρθει η ώρα να πάει στο σχολειό όπως τα άλλα παιδιά. Κι έτσι ήρθε η ώρα της βάφτισης . Και ποια να πρωτογίνει νουνά της ΜΟΜΟ που όλες θέλανε να της βάλουνε το λαδάκι κι όλες μανούλες τις έλεγε και ξεχείλιζαν από γλύκα κι ίσα με τα παιδιά τους την είχαν, να πάει στα σπιτικά τους να φάει και να πιει να παίξει με τα παιδιά τους, να την κανακέψουν με λόγια και τραγούδια. Στο τέλος κλείστηκε κι αυτό. Και ήρθε η μέρα της βάπτισης και είπε ο ΓΟΥΛΑΣ; ‘ ΣΑΡΑ’ θα την πούμε σαν την μάνα μου την άγια, την ποθαμένη’. Αλλά ούτε ο παπάς συμφωνούσε, κατά πως το όνομα δεν ήταν χριστιανικό αλλά οβριό και η ΜΟΡΦΩ είχε τσιτώσει τα πόδια σαν πεισμωμένη γαϊδάρα. ‘Θα την πούμε το όνομα της μάνας μου της τιμημένης, της αρχόντισσας και αντίλογο δεν θέλω; ‘ ΕΥΔΟΚΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗ, θα την πούμε.’, είπε η ΜΑΛΑΙΝΑ. ‘ άκου να σου πω κυρά ΑΡΓΥΡΗ, αποκρίθηκε ο ΓΟΥΛΑΣ, λόγος δεν σου πέφτει, το ‘΄πίθετο σας μόνο θέλουμε γι αυτό πέσαμε στην ανάγκη σας. Το κορίτσι είναι δικό μου. Βύζαξε το γάλα της γυναίκας μου, είναι θρέμμα μας κι αυτό δεν αλλάζει , πάει και τέλειωσε. Όσο για τα όνομα ν αποφασίσει ο γέροντας. Κι αφού δεν θέλει να την πει με τα όνομα της μανούλας μου που είχε την θρησκεία του Χρηστού, ας την πει όπως θέλει. Άντε να τελειώνουμε να συμμαζευτούμε’, Όλα τα σκέφτηκαν παρ εκτός της αναποδιά της ΜΟΜΟ να μη θέλει με τίποτα να τη βουτήξει ο παπάς στην κολυμπήθρα. Στην αρχή δεν κατάλαβε τι θα γίνει και ήταν ήσυχη και χαμογελαστή όπως πάντα.

Στην εκκλησία δεν είχε πολυπάει. Μια, δυο φορές μιας κι οι ΓΟΥΛΑΙΟΙ δεν ήταν και πολύ θρησκευόμενοι και τον παπά τον έβλεπε στο δρόμο καμιά φορά να τρέχουν κάποια παιδιά να του φιλούν το χέρι., που της φαινόταν αστείο, γιατί ο παπάς ήταν νέος σχεδόν στα χρόνια του μεγάλου της αδελφού. Την Πήγανε λοιπόν όπως την είχαν ντύσει σα νύφη με το άσπρο τούλινο φουστανάκι της και το στεφανάκι με κρινάκια στα μαλλιά, αλλά μόλις, έκανε ο παπάς να την βυθίσει στην κολυμπήθρα ποιος είδε την ΜΟΜΟ και δεν την σκιάχτηκε . Βούτηξε τον παπά από τα γένια του έχωσε το κεφάλι μέσα στην κολυμπήθρα και του το κρατούσε εκεί ακίνητο, με το σώμα του να σπαρταρά κι ήθελε λίγο ν αφήσει την ψυχή του, μέχρι να έρθουν κάποιοι άντρες να τον ελευθερώσουν και να τον βγάλουν μισοπνηγμένο. Μετά άρχισε να ρίχνει τα νερά δεξά και ζερβά, μουσκεύοντας τους όλους έτσι όπως ήταν με τα καλά τους για να τιμήσουν το γεγονός., γεμίζοντας την εκκλησιά μικρά ποτάμια. Που περνούσαν πάνω απ τα στασίδια και ξεχύνονταν με ορμή στο έξω πλακόστρωτο. Ο παπάς μόλις ήρθε στα συγκαλά του, άρχισε να φωνάζει; ‘ πάρετε από δω το αντίχριστο, πάρετε το μην μολύνει κι άλλο το άγιασμα’. Και βέβαια βάπτιση δεν έγινε . Ο ΓΟΥΛΑΣ πήρε την αλαφιασμένη ΜΟΜΟ, που πρώτη φορά την έβλεπε σ αυτή την κατάσταση, και την οικογένεια του, και έφυγε πρώτος από την εκκλησία, δεν είχε σκοπό να μιλήσει στη ΜΟΜΟ, παρά μόνο όταν θα συνερχόταν από τα νεύρα της και θα επανερχόταν στα συγκαλά της. Αλλά περισσότερο θα έπρεπε να σκεφτεί τι θα κάνει για να τα καταφέρει να αποκτήσει το παιδί το δικαίωμα να πάει στο σχολειό γιατί μετά από ότι συνέβη δεν υπήρχε καμιά περίπτωση να επαναληφτεί η βάπτιση. Δυο μέρες και δυο νύχτες η ΜΟΜΟ μαζεμένη στο κρεβατάκι της έμενε σιωπηλή. Δεν ανταποκρινότανε στα χάδια της ΚΑΣΙΑΝΗΣ και του ΓΟΥΛΑ ούτε στα φιλιά και τα λόγια των αδελφών της. Ήθελε να σκεφτεί μόνη της και να ξεπεράσει την ενοχή της για την ντροπή που τους έδωσε, όχι μόνο σ εκείνους, αλλά και στους άλλους μπαμπάδες και μαμάδες, γιαγιάδες και παππούδες που τόση αγάπη της δώνανε κι αυτή τους είχε προσβάλει και τους είχε φερθεί τόσο άσχημα. Να ψάξει μες την ψυχή της να βρει τι ήταν αυτός ο διάβολος που μπήκε μέσα της και την έκανε να φερθεί μ αυτόν τον ανεξήγητο, παράλογο τρόπο και να πληγώσει την οικογένεια της που τόσο πολύ την αγαπούσε και μόνο το καλό της ήθελε. Κι ο ΓΟΥΛΑΣ έβαλε το μυαλό του να του σκεφτεί και πήγε και τα μίλησε και με τους συμπατριώτες του να βρουν όλοι μαζί τη λύση. Και κατάληξαν ν αλλάξουν θετούς γονείς για την ΜΟΜΟ, μιας και οι ΜΑΛΗΔΕΣ είχαν ποδειχτεί γρουσούζηδες και ήταν μεγάλο λάθος να τους αναθέσουν την υιοθεσία. Όσο για τα χαρτιά, με την βοήθεια του καντηλανάφτη που θα τους έφερνε το βαφτιστικό με δείγμα της υπογραφής του παππά θα το φτιάχνανε. Κι άντε μετά να βρούνε άκρη και ψήλους στ άχυρα. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και ο σκοπός ήταν ιερός κάτω από το βλέμμα του Θεού. Και έτσι έγινε. Και όλοι σύμφωνοι και δεμένοι στον όρκο της σιωπής. Όμως δεν είχαν’ πολογίσει τον θυμό των ΜΑΛΗΔΩΝ, που παρεκτός που έχασαν την υιοθεσία έφαγαν και τα περισσότερα λαδωμένα νερά κι έγιναν τα ακριβά τους ρούχα για πέταμα.. το καπέλο της ΑΡΓΥΡΗΣ , μάλιστα με το ραμμένο τριαντάφυλλο που είχε έρθει με ειδική παραγγελία από την Αθήνα είχε σκεβρώσει κι έμοιαζε πάνω στο κεφάλι της σαν τρύπιος κουβάς και το κοστούμι του άντρα της του ΔΡΕΠΑΝΟΥ να το κλαίνε και οι κουρελήδες. Έτσι, ενώ όλα ήταν έτοιμα και η ΜΟΜΟ, καμάρωνε πρώτη μέρα στο σχολειό με την τσάντα της , τα βιβλία της και τα τετράδια της, ήρθε και η συμφορά. Ένα άσπρο αυτοκίνητο σταμάτησε μπρος την πόρτα του ΓΟΥΛΑ και ξεπετάχθηκαν δυο άντρες και μια γυναίκα να χτυπάνε δυνατά την πόρτα των ΓΟΥΛΕΩΝ. Ήταν απομεσήμερο και μόλις είχαν αποφάει. Η ΜΟΜΟ σαν να κατάλαβε τον κίνδυνο έδωσε μια δρασκελιά και κατέβηκε στο υπόγειο, άνοιξε με δύ-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ναμη την κρυφή καταπακτή που της την είχε δείξει ο πατέρας της μιας και όλα ήθελε να τα μαθαίνει, πως στην κατοχή ο πατέρας του την είχε ανοίξει ίσα με το πάτωμα να κρύβονται από τους ΝΑΖΙ και χώθηκε μέσα. Το σκοτάδι την τρόμαζε και η μυρωδιά της υγρασίας της αναστάτωνε το σώμα, αλλά περίμενε στωικά, υπολογίζοντας πόσος χρόνος περίπου θα χρειαζόταν σ αυτούς να ψάξουν το σπίτι και να φύγουν. Η ομάδα έσπρωξε τον ΓΟΥΛΑ, που τους παρακαλούσε ν αφήσουν ήσυχο το κοριτσάκι του που κακό δεν έκανε σε κανέναν και είχε γίνει ένα με την οικογένεια του και τα παιδιά του, που σαν αδελφή τους την είχανε. Όμως εκείνοι ήρθαν αποφασισμένοι με χαρτί του Νόμου να πάρουνε το κορίτσι. Έτσι έσπρωξαν μέσα στο σπίτι τον ΓΟΥΛΑ και άρχισαν να ψάχνουν για την ΜΟΜΟ, που μπρος στα έκπληκτα μάτια της οικογένειας δεν την έβρισκαν πουθενά. Η ΜΟΜΟ απ τον κρυψώνα της άκουγε τα βήματα και τα πήγαινε έλα τους και μόνο όταν όλα θα ησύχαζαν θα ξεπεταγόταν σαν νεκραναστημένη στην οικογένεια της που δεν ήξερε τι να σκεφτεί για την μυστηριώδη εξαφάνιση της. Όμως τα βάσανα της ΜΟΜΟ δεν θα τέλειωναν ακόμα. Το αυτοκίνητο των Κρατικών Υπηρεσιών θα ερχόταν τώρα και με την συνοδεία της Αστυνομίας να πάνε στο σχολειό την ώρα των μαθημάτων που εκεί θα την τσακώνανε στα σίγουρα. Μα δεν υπολόγισαν σωστά ούτε την αντίσταση ενός ολόκληρου χωριού, ούτε το πείσμα της ΜΟΜΟ. Μόλις όρμησαν μέσα, τα παιδιά μπήκαν μπροστά στη ΜΟΜΟ να την προστατέψουν κι όταν κατάφεραν να την φτάσουν, αυτή έκανε μια δρασκελιά πήδηξε από το παράθυρο και χώθηκε ανάμεσα στα δέντρα φωνάζοντας; ‘αν με κυνηγήσετε θα πέσω στο ποτάμι να πνιγώ’. Εν τω μεταξύ είχε μαζευτεί όλο το χωριό και είχε ορμήσει κατά πάνω τους. Κάποιοι έριχναν πέτρες στα αυτοκίνητα. Κατάλαβαν πως δεν θα τα έβγαζαν πέρα. Πώς να πας ένα ολόκληρο χωριό στην αστυνομία; Επιβιβάστηκαν και αποχώρισαν ενώ τα παιδιά, θριαμβευτικά πήγαν και έφεραν πίσω την ΜΟΜΟ προς χαρά όλων των μανάδων και πατεράδων που την γέμισαν χάδια και κανακέματα. Το μυαλό της ΜΟΜΟ απορροφούσε την μάθηση όπως το σφουγγάρι το νερό. Όχι μόνο τα μαθήματα αλλά και ότι άλλο έβρισκε το διάβαζε ακόμα κι αν δεν το καταλάβαινε και το ξεφούρνιζε στη δασκάλα, που καμιά φορά οι γνώσεις της, δεν έφταναν να της το εξηγήσει και την άφηναν άφωνη. Πέρασε το δημοτικό με άριστα και το γυμνάσιο, εκπλήσσοντας πάντα τους καθηγητές της με τις ερωτήσεις και τις προχωρημένες γνώσεις της που προήρχοντο από βιβλία που δανειζότανε από μια βιβλιοθήκη της κοντινής πόλης που ο ΓΟΥΛΑΣ πάντα της έκανε το χατίρι να την πηγαίνει με το αγροτικό. Όμως όταν ήρθε η ώρα για το Λύκειο τα πράγματα δυσκόλεψαν. Τα περισσότερα από τα παιδιά του χωριού δεν πήγαιναν ούτε στο γυμνάσιο και αν ο ΓΟΥΛΑΣ υποχώρησε ήταν γιατί ήθελε τα παιδιά του να μορφωθούν. Ν ανοίξουν οι ορίζοντες τους, να μην πέσουν στην εργατιά όπως αυτός. Το Λύκειο όμως ήταν στην πόλη, είχε πήγαινε έλα με λεωφορείο, ναύλα, έξοδα, κακοκαιρίες. Απ την άλλη δεν ήθελε να αδικήσει ένα τόσο δυνατό μυαλό σαν της ΜΟΜΟΣ του και είπε το ναι. Εκείνη όμως δεν έμενε ευχαριστημένη αν δεν έπαιρνε μαζί της και τον συνομήλικο αδελφό της τον ΣΤΑΥΡΙΑΝΟ. Και με τα πολλά μου, μου, και τα σκέρτσα κατάφερε τον πατέρα της να τον πείσει. Τα μεγαλύτερα αδέλφια της μετά το γυμνάσιο είχαν μπει στην δούλεψη και τα αγαπούσε εξ ίσου, αλλά η μεγάλη της αδυναμία ήταν ο μικρότερος ο ομογάλακτος της. Είχε πολεμήσει και είχε κερδίσει. Ως κι ο παπάς δεν ξαναμίλησε για τα ψεύτικα χαρτιά της βάπτισης. Μόνο η ΑΡΓΥΡΗ κι ο άντρας της ο ΔΡΕΠΑΝΟΣ έμεναν κακιωμένοι αλλά η κακία τους δεν πέρασε. Μ αυτή έμειναν, δυο κούτσουρα μακριά από τις χαρές και τα αδελφώματα των υπολοίπων. Έτσι η ΜΟΜΟ γράφτηκε ως ΣΑΡΑ ΓΟΥΛΑ, με τον πατέρα της να καμαρώνει για την κόρη του την έξυπνη και την τσαχπίνα που το γέλιο της το κακαριστό και νεκρούς ανάσταινε, όπως έλεγε. Πάντα πρώτη σε όλα τα μαθήματα να μπερδεύει

ακόμα και τους καθηγητάδες από τις πολλές τις γνώσεις και να μελετάει και τον αδελφό της να γίνει κι αυτός άριστος όπως κι εκείνη. Τέλειωσε και το Λύκειο και όλα με άριστα και πιο πάνω να υπήρχε θα της το δώνανε και είπε ο διευθυντής στον ΓΟΥΛΑ; ‘κρίμας τέτοιο μυαλό να μην πάει στο Πανεπιστήμιο’ και το είπε ο ΓΟΥΛΑΣ σε όλους στο χωριό και η απόφαση πάρθηκε. Όλοι θα βοήθαγαν απ το στέρημα τους να πάει το κορίτσι στο πανεπιστήμιο αφού τόσο το άξιζε. Όμως η ΜΟΜΟ αφ ενός τους ευχαρίστησε αφ ετέρου έβαλε τους όρους της; ‘αν δεν δώσει εξετάσεις κι ο ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ, εγώ δεν πάω’ κι έτσι μ αυτό τον εκβιασμό όλοι δέχτηκαν να βοηθήσουν κι εκείνον. Και όχι που ήθελε τίποτα η ΜΟΜΟ, φροντιστήρια και τέτοια . όλα τα μάθαινε από μόνη της κι αυτή θα βοήθαγε και τον αδελφό της, αλλά μερικά μόνο απαραίτητα. Έναν υπολογιστή να βρίσκει ότι της χρειάζεται, που γρήγορα έμαθε να χειρίζεται, κάποια βιβλία και χαοτική ύλη. Όλοι συμφώνησαν να βοηθήσουν να συμβάλουν με ένα μικρό μερίδιο που τους αντιστοιχούσε. Και πρώτη μπήκε στο Πανεπιστήμιο, η ΜΟΜΟ γιατί το μυαλό της δεν μελέταγε αλλά φωτογράφιζε και τρίτος ο αδελφός ο ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ, με δικαίωμα να διαλέξουν πόλη και να μείνουν στη Στέγη να μην έχουν έξοδα. Κι άλλο δεν κοίταγαν παρά τη μελέτη τους. Και διάλεξαν πόλη κοντά στο χωριό για να πηγαίνουν όποτε μπόραγαν. Και μετά η ΜΟΜΟ άρχισε να δουλεύει όπου εύρισκε γιατί δεν ήθελε να επιβαρύνει περισσότερο τις μαμάδες και τους μπαμπάδες και άρχισαν μαθήματα αγγλικών με τον ΣΤΑΥΡΙΑΝΟ. Γιατί ήξερε πως χωρίς μια ξένη γλώσσα ψηλά δεν μπορείς να πας. Μετά το Πανεπιστήμιο έψαξε για υποτροφία και τα κατάφερε να την δεχτούν κι αυτή και τον ΣΤΑΥΡΙΑΝΟ σ ένα μεγάλο κέντρο Ερευνών στην Αμερική. Οι μελέτες της πάνω στη θεωρία μιας ιδιαίτερης έρευνας για την βελτίωση του περιβάλλοντος, με εύκολες και σχετικά γρήγορες λύσεις την έκαναν διάσημη σε όλο τον κόσμο. Μαζί της πάντα κι ο ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ που, σαν βοηθός της ΣΑΡΑΣ είχε αποκτήσει κι αυτός ένα ιδιαίτερο επιστημονικό κύρος. Πάντα μαζί, πάντα χέρι, χέρι τα δύο αδέλφια που μέσα τους σιγόκαινε ένας ανομολόγητος έρωτας. Ένας έρωτας που τον ξέρανε και οι δύο και που κανένας δεν έκανε την αρχή να τον ξομολογηθεί στον άλλον. Ένας έρωτας αγνός, βαθύς, που άρχιζε από την γέννηση τους, όταν ο ΡΗΓΑΣ Ο ΒΑΡΘΑΛΙΩΤΗΣ έφερε την ΜΟΜΟ, μισοπεθαμένη μέσα σε μια τρύπια κουβέρτα. Στο σπίτι των ΓΟΥΛΑΙΩΝ. Η ΜΟΜΟ σκέφτηκε να κάνει την αρχή, όπως έκανε πάντα και ένα βράδυ που γύρισαν από την δουλειά τον κάθισε κοντά της στον καναπέ και τον κοίταξε βαθειά στα καστανά, τίμια μάτια του. Μετά του χάιδεψε τα μαλλιά. ΄ δεν είναι ντροπή να αγαπιόμαστε’, του είπε. Μπορεί να είμαστε αδέλφια γραμμένοι, αλλά το ξέρουμε πως δεν είμαστε. Γι αυτό φύτρωσε μέσα μας το λουλούδι του έρωτα. Τα μάτια του ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ ύγραναν από ευτυχία στα λόγια που ήθελε να πει εδώ και καιρό στη ΜΟΜΟ και δείλιαζε. Το πρώτο τους ερωτικό φιλί είχε όλη αυτή την πρωτόπιαστη τρυφεράδα δυο αγνών ψυχών, τόσο διαφορετική από την εύκολη σε γρήγορους εναλλασσόμενους έρωτες της εποχής τους, όπως και τόσο διαφορετική ήταν και η ιστορία της ζωής τους. Οι γάμοι τους έγιναν στο Δημαρχείο σε μια μικρή πόλη του Λονδίνου. Προς το παρόν δεν είπαν τίποτα στους γονείς τους. Προτίμησαν να τους το πουν το καλοκαίρι όταν θα πήγαιναν στο χωριό. Αλλιώς είναι όταν βλέπεις τους άλλους στα μάτια. Σε καταλαβαίνουν καλύτερα, σε διαβάζουν, σε αισθάνονται, μπορούν να μπουν πιο άμεσα στην καρδιά σου. Οι γονείς και τα αδέλφια της ΜΟΜΟ και του ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ προς στιγμής σάστισαν, για λίγο όμως και μετά άρχισαν να πανηγυρίζουν και να τους γεμίζουν φιλιά. Γρήγορα το μαντάτο έφτασε σε όλο το χωριό και όλοι βγήκαν απ τα σπίτια τους, ποιος να πρωτογλυκάνει τους νεόνυμφους, να είναι γλυκιά η ζωή τους, σαν το συκαλάκι και το κερασάκι. Και την Κυριακή στήθηκε γλέντι μεγάλο με κρασιά, φαγητά και πίτες φτιαγμένα χειροποίητα κι αγορασμένα υλικά με έξοδα των παιδιών να φάνε και να ευφραν-

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 41

θούν. Και ήρθαν δειλά, δειλά κι οι ΜΑΛΗΔΕΣ που η ΜΟΜΟ τους πήρε από το χέρι και τους έφερε στην παρέα να χαρούν όλοι μαζί, γιατί οι άνθρωποι όταν μετανοούν πρέπει να συγχωρούνται. Και τώρα η ΜΟΜΟ είχε κατά νου, παρά τις υποχρεώσεις της στην επιστήμη της, να συγγράψει ένα βιβλίο με τη ζωή της. Κι άρχισε σιγά, σιγά με την βοήθεια του ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥ να συγκεντρώνει τα γεγονότα σε κεφάλαια και να τα επεξεργάζεται στον ελεύθερο περιορισμένο χρόνο της μεταξύ των διαλέξεων και των πειραμάτων στα εργαστήρια. Ο ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ που είχε λίγο περισσότερο χρόνο, τα περνούσε στον υπολογιστή κι έτσι το βιβλίο ολοκληρώθηκε. Πολύ εύκολα και γρήγορα βρέθηκε ο εκδότης που έτριβε τα χέρια του για την καλή του τύχη αφού το βιβλίο έκανε τρελές πωλήσεις. Στη συνέχεια μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες και όλος ο κόσμος έμαθε για την ιστορία της ΜΟΜΟ, το μωρό που βρέθηκε από έναν βοσκό μέσα σε μια τρύπια κουβέρτα και υιοθετήθηκε από ένα ολόκληρο χωριό. Το χωριό , μέσα από το βιβλίο, έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο που ήθελε να το γνωρίσει από κοντά. Οι κάτοικοι του είχαν αφαιρέσει την παλιά του ονομασία και είχαν χαράξει, στην είσοδο του, πάνω σε μια μαρμάρινη πλάκα, το όνομα ΜΟΜΟ. Όμως η ΜΟΜΟ ήθελε να κάνει πράγματα για το χωριό της. Τώρα κέρδιζε πολλά χρήματα από τα ποσοστά της από το βιβλίο της αλλά και από το επάγγελμα της ενώ στη ζωή της συνέχιζε να είναι απλή. Δεν την εντυπωσίαζαν τα ακριβά κοσμήματα και ρούχα και με τον ΣΤΑΥΡΙΑΝΟ παρέμεναν πάντα στο δυαράκι που είχαν νοικιάσει από την αρχή σε ένα από τα δυτικά προάστια της Ν. Υόρκης. Έτσι το επόμενο καλοκαίρι που βρέθηκε στο χωριό άρχισε τις μεταρρυθμίσεις που θεωρούσε απαραίτητες ώστε το χωριό να γίνει άξιο της φήμης του και οι αγαπημένοι της να ζήσουνε την ζωή που τους αξίζει. Έψαξε και βρήκε τον κατάλληλο αρχιτέκτονα που θα αναλάμβανε το έργο, ώστε το χωριό να γίνει ξεχωριστό, με πλακόστρωτους δρόμους, παρτέρια, πλατεία που στο κέντρο της θα είχε ένα πολύχρωμο σιντριβάνι και γύρω της παγκάκια για να ξεκουράζονται οι διαβάτες, ατενίζοντας το πανέμορφο δάσος, εκείνο στο οποίο είχε προστρέξει κι εκείνη πηδώντας σαν ρίφι για να ξεφύγει από αυτούς που ήθελαν να την πάρουν μακριά από τους δικούς της. Κι ένα ξενοδοχείο, απαραίτητα γι αυτούς που ήθελαν να μείνουν για λίγο να χαρούν αυτόν τον επίγειο παράδεισο. Ένα γυμνάσιο για να μην χρειάζεται να πηγαίνουν τα παιδιά ως την πόλη, αλλά και για όλους τους μπαμπάδες και μαμάδες να γίνουν τα σπίτια τους σύγχρονα με συσκευές που θα διευκόλυναν την ζωή τους. Και οπωσδήποτε ένα νοσοκομείο στην κοντινή πόλη με σύγχρονα μηχανήματα και γιατρούς για τους αγαπημένους της. Να μην υπάρχει φτωχός και στερημένος και τα παιδιά να μορφώνονται ανεξάρτητα αν θα καλλιεργούσαν τη γη τους η θ ακολουθούσαν άλλο επάγγελμα πάντα με σκοπό να έρθουν πίσω να προσφέρουν τις γνώσεις τους στον τόπο τους που μέρα τη μέρα άνθιζε και μεγαλουργούσε και όλοι το ζήλευαν. Γιατί τα διαβασμένα μυαλά κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους και καλύτερες σχέσεις και οικογένειες κάνουνε. Μπορεί η ΜΟΜΟ κι ο ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΣ να ήταν αναγκασμένοι, απ τη δουλειά τους να μένουν μακριά, αλλά κάθε καλοκαίρι ήταν στο χωριό μαζί με τα τρία παιδιά που είχαν αποκτήσει και τα έμαθαν ν αγαπάνε εκτός από τους ΓΟΥΛΑΙΟΥΣ και όλο το χωριό που τους ονομάτιζαν παππούδες και γιαγιάδες, κείνους που εκείνη ονομάτιζε πατεράδες και μανάδες. Και ήταν παρόντες και σε κάθε λύπη, όταν κάποιος παππούς η γιαγιά αποχωρούσε για τον Παράδεισο η γενόταν κάποιος γάμος από τα αδέλφια τους, γιατί όλα αδέλφια τους τα έλεγαν. Γιατί τι είναι η αδελφοσύνη; Το σμίξιμο των ψυχών στις δύσκολες ώρες για να γίνουν ευκολότερες. Το λίγο στο λίγο για να γίνει πολύ. Το χάδι στο κουρασμένο, γερασμένο σώμα που υποφέρει και όταν η υπόθεση του ενός γίνεται υπόθεση όλων. Η Αγάπη, η πιο θαυματουργή κινητήριος δύναμη της ύπαρξης και της συνέχειας του θαύματος που λέγεται ΖΩΗ. ΝΙΝΑ ΝΑΧΜΙΑ

ΣΕΛ. 42 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΕΚΕΙΝΗ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ

Αναφέρομαι στην τρομακτική σύγκρουση με αντικείμενό της τη συμπεριφορά, τα κίνητρα, και τη νοημοσύνη που σίγουρα καταλήγει σε ψυχιατρικό έλεγχο! Κάτι που δεν μπορεί να συμβεί σε άψυχα πράγματα, συμβαίνει στους ανθρώπους και τους μεταμορφώνει σε τι άραγε; Αναρωτιέμαι ακόμη. Μέχρι και σήμερα δεν έχω την απάντηση. ΕΚΕΙΝΗ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ Για εκείνη δεν ήταν φίλες ποτέ –η φιλία είναι κάτι ιερό- λένε, όμως ονομάστηκαν φίλες και αυτό οριστικοποιήθηκε με τις συναντήσεις τους. Αρχικά δύο, έγιναν τρείς και κατέληξαν πέντε- δεν ήταν ακέραιος αριθμός, κακό εξ αρχής. Τα σημάδια του ανταγωνισμού φανερά, αλλά ποιος έδινε σημασία ; Το σχολείο των παιδιών, ήταν η αφορμή της παρέας. Η καλημέρα έφερε καφέ, ο καφές οικειότητα και έπειτα έγινε η πρώτη κίνηση να γνωριστούν τα ζευγάρια. Επικροτήθηκε, υπήρξε συνέχεια με επιτυχία για αρκετά χρόνια. Εκδρομές τα καλοκαίρια, ταβέρνες, καταφύγια χειμωνιάτικα, και η ζωή μια τρέλα. Μόνο που η τρέλα παραμονεύει, καιροφυλακτεί και χτυπά μια βραδιά χωρίς προειδοποίηση. Κλεισμένο τραπέζι για το Πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν. Πάντα στα σπίτια; ας δοκιμάσουν και το εκτός. Κλεισμένο τραπέζι για δέκα άτομα. Το εστιατόρια κατάλληλα διαμορφωμένο για την Πρωτοχρονιάτικη βραδιά. Μια βραδιά γιορτινή που κυλά όμορφα. Όμως υπήρξε μια σοβαρή δια-

πίστωση. Ποιο καλά μεταξύ τους. Αποφασίζουν να πάνε στο σπίτι του ενός ζευγαριού να κόψουνε την Βασιλόπιτα. Ξεκινά μουσική, χορός, ανέκδοτα, γέλια, να πάει καλά ο νέος χρόνος. Στο μεγάλο τραπέζι οι καρέκλες διαδέχονται πότε τον ένα και πότε τον άλλο. Δεν έχουν μόνιμο κάτοικο οι καρέκλες. Έρχεται η Βασιλόπιτα. Ο νοικοκύρης έτοιμος για την διαδικασία. Παίρνουν θέσεις. Εκείνη διαμηνύει με σιγουριά πως το φλουρί θα την επισκεφτεί οπωσδήποτε. Το πιάτο έρχεται στο χέρι της, στην θέση που κάθεται την συγκεκριμένη στιγμή. Και ώ! το θαύμα γίνεται και αγγίζει το φλουρί. Μα πριν προλάβει να τελειώσει το χειροκρότημα δέχεται επίθεση από διπλανό γυναικείο χέρι. Από την άλλη. Η άλλη της τραβά το πιάτο να το πάρει, διότι πριν το χορό ήταν δική της λέει η καρέκλα οπότε και δικό της το κομμάτι. Εκείνη τα χάνει, νομίζει πως συνεχίζονται τα πειράγματα και ενώ χαμογελά, ξαφνικά δέχεται ένα μεγαλειώδες δάγκωμα στο χέρι από την άλλη, την εντός εισαγωγικών φίλη. Παγώνουν όλοι. Σοβαρεύουν, εκείνη χαμογελά αμήχανα και μουρμουρίζει. «Καλέ αυτή με δάγκωσε» και της δίνει το πιάτο. Και ναι, η άλλη παίρνει το φλουρί και τρώει το γλυκό, καταβροχθίζοντας μαζί κάτι που το ονόμαζαν φιλία… Μα έχει άραγε σημασία ένα μικρό κομμάτι γλυκό ; Λίγη ζύμη με λίγη ζάχαρη και άντε και ένα κομμάτι μέταλλο μαζί, που το αποκαλούνε φλουρί. Έχει σημασία; Μαίρη Φιλιππίδου Κατσανίδου

ΒΑΡΙΕΣΤΗΜΕΝΗ ΓΥΝΑΙΚΑ Άναψε το τζάκι χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, τα ξύλα δεν ήταν πολύ ξερά μα προσπάθησαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα της ύποπτης βραδιάς. Βραδιά συνωμοτική με την μοναξιά να πρωτοστατεί, μια υποψία ζωής μια απέλπιδα προσπάθεια να ξαναγεννηθεί, όμως δίχως να υπάρχει η παραμικρή σπίθα. Τόση αναμονή! Διαλέγει κινήσεις χωρίς επιστροφή. Έκλεισε νωρίς τα παραθυρόφυλλα μήπως οι φλόγες ξεπηδήσουν και χαθούν, ενώ θέλει να τις φυλακίσει να μιλήσει μαζί τους, όμως βαριέται, δεν το κάνει. Η νύκτα σαγηνευτική μα επιλεκτικά την παραμερίζει. Απομακρύνεται, σκέφτεται να ακούσει κάτι στο ραδιόφωνο το βρίσκει ανούσιο. Ψαχουλεύει αδιάφορα στο συρτάρι κάτι να διαβάσει, πιάνει μερικά άνθη αποξηραμένα της θυμίζουν ένα καλοκαίρι. Μια φωτογραφία ξεχασμένη ακουμπά στα χέρια της, είναι μισόγυμνη με χαμόγελο πονηρό και ένα χέρι μόνο φαίνεται που κρατά το δικό της. Ούτε σώμα ούτε πρόσωπο μόνο ένα αντρικό χέρι, τόσα χρόνια τον περιμένει! Μελαγχόλησε, την έβαλε στην θέση της και πήγε να σκαλίσει την φωτιά. Ένα κάρβουνο μικρό ξέφυγε πέφτοντας δίπλα της δεν τρόμαξε. Το έπιασε βάζοντάς το στην θέση του, κάθισε βαριεστημένα δίπλα στο τζάκι στην κουνιστή πολυθρόνα με τη ματιά στην εξώπορτα, πήρε το καλάθι με τα μικροπράγματα που κάθε βράδυ χρειαζόταν. Ένα ημερολόγιο που καθημερινά κατέγραφε κάθε τι, σήμερα μένει ανέγγιχτο. Έπιασε την χρυσαφένια σκληρή βούρτσα της, ξετύλιξε τα δεμένα μακριά μαλλιά της. Τα βουρτσίζει με αδιάφορες κινήσεις.