Εφημερίδα Λογοτεχνικό Βήμα - Φύλλο 13 - Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2019

ΠΕΜΠΤΗ 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 • ΕΤΟΣ 1 Ο • ΦΥΛΛΟ 13 Ο • ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ • ISSN: 2654-1246

ΦΤΑΝΕΙ ΠΙΑ ΦΟΝΙΑΔΕΣ! Αγαπητοί αναγνώστες της εφημερίδας μας: «Λογοτεχνικό Βήμα» και του περιοδικού μας: «Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς», θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τη χαρά όλων των συντελεστών του «Κέφαλου», για την τόσο μεγάλη προσέλευση στην τελετή απονομών του «1ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Πεζογραφίας Κέφαλος», των «Βραβείων Βιβλίου Λογοτεχνικού Περιοδικού Κέφαλος 2017 & 2018» και των «Λογοτεχνικών Βραβείων Λογοτεχνικού Περιοδικού Κέφαλος 2019». Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα της «Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών», το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019, στις έξι το απόγευμα. Στην τελετή προσήλθαν πάνω από 500 άτομα, κάτι που όχι απλώς μας χαροποιεί, αλλά μας τιμά ιδιαίτερα και ξεπερνά κάθε προσδοκία μας. Επίσης, είχαμε τη χαρά να μας τιμήσουν με την Παρουσία τους εκπρόσωποι λογοτεχνικών εταιρειών και ενώσεων, αλλά και εκπρόσωποι κεφαλληνιακών και επτανησιακών συλλόγων, ενώσεων και ομοσπονδιών. Ιδιαίτερη τιμή, όμως, μας έκανε και ο μεγάλος έλληνας ποιητής και λογοτέχνης Τίτος Πατρίκιος, ο οποίος απεύθυνε χαιρετισμό. Στην τελετή συμμετείχε, επιπλέον, η «Χορωδία Δήμου Γαλατσίου», η οποία καταχειροκροτήθηκε από το κοινό, παρουσιάζοντας ένα μουσικό αφιέρωμα στον Χατζιδάκι και στον Θεοδωράκη. Παράλληλα παρουσιάστηκαν δύο αφιερώματα για τον Κωνσταντίνο Καβάφη και τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Τα αφιερώματα τα παρουσίασαν οι συνεργάτιδές μας: Νίκη Σκουτέρη και Σοφία Σκλείδα, αντίστοιχα. Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε ως περιοδικό να συγχαρούμε όλους τους διακριθέντες για τις βραβεύσεις τους. Τα διπλώματα που έλαβαν δεν ήταν απλώς «άψυχα χαρτιά», αλλά η επιβράβευση του πνευματικού τους κόπου πρώτα απ’ όλα ως λογοτέχνες και άνθρωποι, πάνω στο λευκό χαρτί, «χαραγμένη» με το χρυσό μελάνι της ψυχής τους, το οποίο καταθέτουν σε κάθε έργο τους. Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μας ευχαριστίες σε όλα τα μέλη των κριτικών μας επιτροπών, για την άψογη συνεργασία μας. Εύχομαι σε όλους καλή αντάμωση το 2020! Πλούταρχος Πάστρας Εκδότης

Έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Έλληνας μουσικοσυνθέτης, Γιάννης Σπανός

ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ Τελετή Απονομών Διαγωνισμών λογοτεχνικού Σ. 3 περιοδικού «Κέφαλος» 21ος ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩ- Σ. 6 ΝΙΣΜΟΣ Π.Ε.Λ. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΡΗΤΙ- Σ. 7 ΚΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΦΗΣ. 8 ΒΙΚΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Έφυγε από τη ζωή την Τετάρτη Από μικρό παιδί έδειξε την κλί30 Οκτωβρίου 2019, σε ηλικία 85 ση του στη μουσική παίζοντας ετών ο κορυφαίος Έλληνας μου- πιάνο, αφού πρώτα έβλεπε την σικοσυνθέτης, Γιάννης Σπανός. αδερφή του, να παίζει. Γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας στις 26 Ιουλίου 1934. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΕΛ. 2

4ος ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩ- Σ. 9 ΝΙΣΜΟΣ Συνέντευξη με τη Βάγια Μπαλή

Σ. 18

ΣΕΛ. 2 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Είχε πατέρα γιατρό, που τον προόριζε για δικηγόρο. Όμως, ο τότε νεαρός Γιάννης, του ζήτησε να πάει πρώτα ένα ταξίδι στην Ευρώπη. Ο πατέρας του τον άφησε, και έτσι ταξίδεψε με πρώτο προορισμό τη Γερμανία, όμως τελικά εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, στο Παρίσι, αποφασισμένος να ασχοληθεί με τη μουσική. Εκεί έγραψε τραγούδια που τα τραγούδησαν καταξιωμένοι Γάλλοι, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, η Ζιλιέτ Γκρεκό και ο Σερζ Γκενσμπούρ. Κάποια στιγμή επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, με την προοπτική να συνεχίσει τη μουσική του σταδιοδρομία. Ο Γιάννης Σπανός εισήλθε στην ελληνική δισκογραφία με το τραγούδι "Μια Αγάπη για το Καλοκαίρι". Έχει γράψει πολλά τραγούδια για το λεγόμενο Νέο κύμα. Επίσης ήταν ο πρώτος που πίστεψε στη φωνή του Μιχάλη Βιολάρη και του στάθηκε, υποστηρίζοντας τη συμμετοχή του, στο τραγούδι "Άσπρα καράβια". Αργότερα έκανε την ενορχήστρωση για τον δίσκο "Της Γης το χρυσάφι" του Μάνου Χατζιδάκι. Σημαντικότεροι δίσκοι του: ·1965 Ο Γιάννης Σπανός Παίζει Σπανό 1965 Αποδημίες - Καίτη Χωματά 1966 Η Σούλα Μπιρμπίλη σε τραγούδια του Γιάννη Σπανού και του Νότη Μαυρουδή ·1967 Α' Ανθολογία -Νέο Κύμα ·1968 Β' Ανθολογία -Νέο Κύμα ·1968 Ο Γιάννης Σπανός Διευθύνει Γιάννη Σπανό

1969 Σκιές στην άμμο -Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης 1969 Μια Κυριακή -Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκοτας, Βίκυ Μοσχολιού 1969 Όλο το καλοκαίρι -Μπέμπα Μπλάνς 1971 Εκείνο το καλοκαίρι- Αφροδίτη Μάνου (Α' Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης) 1972 Η γλυκειά Ίρμα -Έλλη Λαμπέτη ·1973 Μέρες Αγάπης -Δήμητρα Γαλάνη 1974 Ο Μορμόλης - Χρήστος Λεττονός, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου , Τάνια Τσανακλίδου 1974 Οδός Αριστοτέλους -Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου ,Γιάννης Καλατζής 1975 Γ' Ανθολογία -Αρλέτα, Κώστας Καράλης 1976 η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό 1977 Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδάει Γιάννη Σπανό 1978 Μ'αγαπούσες θυμάμαι -Δήμητρα Γαλάνη 1981 Στου καιρού τα ρέματα -Μανώλης Μητσιάς 1982 Φίλε -Τάνια Τσανακλίδου 1984 Έξοδος Κινδύνου -Άλκηστις Πρωτοψάλτη 1985 Χάρτινες Καρδιές - Γιάννης Πουλόπουλος 1988 Προσωπικά -Ελένη Δήμου

1991 Ανάμεσα σε δυο αγάπες (β' πλευρά με στίχους Αντ. Ανδρικάκη)-Χριστίνα Μαραγκόζη 1992 Η Τάνια Τσανακλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό 1992 Να'χα δυο καρδιές να σ'αγαπώ Κατερίνα Κούκα 1993 Ο Δημήτρης Μητροπάνος τραγουδάει Γιάννη Σπανό 1996 Άκου λοιπόν -Ελένη Δήμου Τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι: "Σαν με κοιτάς", "Οδός Αριστοτέλους", "Σπασμένο καράβι", "Μια φορά θυμάμαι", "Μαρκίζα", "Είπα να φύγω", "Βροχή και σήμερα", "Θα με θυμηθείς", "Στην αλάνα", "Μια Κυριακή" κ.ά. Έχει συνεργαστεί με διάσημους Γάλλους μουσικούς και ηθοποιούς στην αρχή της καριέρας του. Είχε μελοποιήσει στίχους των Λευτέρη Παπαδόπουλου, Γιώργου Παπαστεφάνου, αλλά και ποιήματα των Βασίλη Ρώτα, Γεωργίου Βιζυηνού, Μυρτιώτισσας, Νίκου Καββαδδία, Μίλτου Σαχτούρη κ.ά. Πέθανε στη γενέτειρά του, το Κιάτο Κορινθίας, στις 30 Οκτωβρίου 2019 και βρέθηκε την επομένη από επιστήθιο φίλο του. Ο γιατρός που εξέτασε τη σορό του, απεφάνθη ότι ο συνθέτης πέθανε το προηγούμενο βράδυ [2]. Πληροφορίες αναφέρουν ως αιτία θανάτου, βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Η στήλη των Αγωνιστών Ειρώνων Τους αγωνιστικούς χαιρετισμούς μου στους συντρόφους αγωνιστές είρωνες του μάταιου τούτου κόσμου. Το θέατρο του παραλόγου έχει καταντήσει η πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Ειδήσεις και επιχειρήματα του «ποπουδάκου» προσπαθούν να κρύψουν το μεγάλο κενό της ανύπαρκτης «πολιτικής» των κυβερνόντων, αλλά και μηδενός εξαιρουμένης, ολόκληρης της αντιπολίτευσης. Κάθε ημέρα ανοίγεις την τηλεόραση και ακούς για «μπάρμπεκιου» που απαγορεύονται, για άλλους που κάνουν το «κίνημα» του τσικνίσματος και τους ιθύνοντες της πολιτικής μας «βλακείας», να τσακώνονται σαν τα κοκόρια, για το ποιος είναι καλύτερη «κότα» μπροστά στη γερμανοκρατούμενη ευρωπαϊκή ένωση, η οποία μόνο ένωση δεν είναι -το έχουμε πει πολλές φορές: ότι δεν κατάφερε ο Χίτλερ, το κατάφερε η Μέρκελ και τα τσιράκιαδορυφόρους της. Η Ελλάδα με τους πολιτικούς που αξίζουν στο λαό της, δυστυχώς, οδηγείται στον γκρεμό που ακούει στο όνομα: Τουρκία! Το εξήγησε καλά ο Πομπέο, ότι είμαστε μόνοι μας σε αυτό που έρχεται και ότι πρέπει να κάτσουμε να συζητήσουμε με τον

«Σουλτάνο» και να επαναδιατυπώσουμε -χάνοντας το 1/3 των χωρικών μας υδάτων, της υφαλοκρηπίδας μας και των νησιών μας- τη Συνθήκη της Λωζάνης. Και αν πιστεύετε ακόμη πως όλα αυτά είναι στη σφαίρα της φαντασίας των φαντασιόπληκτων: πλανάστε πλάνην οικτράν! Η Τουρκία ήδη πήρε ένα μεγάλο μέρος των εδαφών της Συρίας, σκότωσε εκατοντάδες αμάχους Κούρδους και Σύριους, ενώ δεν μπορεί κανείς να βάλει το χέρι του στη φωτιά, ότι δεν θα συνεχίσει στο μέλλον μία νέα ειρηνευτική εκστρατεία να πάρει και άλλα εδάφη της Συρίας. Και όλα αυτά γίνονται με την υποστήριξη των Η.Π.Α., της Ρωσίας και φυσικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμείς, αγαπητοί είρωνες, τι θα κάνουμε ως χώρα; Δεν βλέπουμε το κίνδυνο κατάματα δυστυχώς. Πλέον ο «κίνδυνος» γίνεται πραγματικότητα και δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε κανέναν εθελόδουλο των Βρυξελλών, ότι θα σηκώσει ανάστημα μπροστά στον Σουλτάνο και θα αμυνθεί για το καλό της πατρίδας μας. Αντ’ αυτού η προδοσία είναι όχι απλώς σίγουρη, αλλά και επιβεβλημένη για το «καλό» της πατρίδας μας… Ε… τι είναι μωρέ δύο τρία παλιάμπελα βραχονησίδες, νησιά κτλ… Αχ, Ελλάς το μεγαλείο σου!

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ & ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ Πλούταρχος Σ. Πάστρας ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΚΕΦΑΛΟΣ - ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ logotexnikovima@gmail.com ISSN 2654-1246

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 3

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 500 ΑΤΟΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΝΟΜΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΜΑΣ «ΚΕΦΑΛΟΣ» Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους σας για την παρουσία σας εχθές στην τελετή απονομών των διαγωνισμών του λογοτεχνικού περιοδικού μας "Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς". Πάνω από 500 άτομα κατέκλυσαν τον ιστορικό χώρο της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Είχαμε τη χαρά να μας τιμήσουν με την παρουσία τους η Χορωδία του Δήμου Γαλατσίου, ο μεγάλος έλληνας ποιητής Τίτος Πατρίκιος, ο Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών Κώστας Καρούσος, η Πρόεδρος του τμήματος Αθήνας της Αμφικτιονίας Ελληνισμού Καίτη Κουμανίδου, η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών & Καλλιτεχνών Καίτη Μπατάλια, ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών Γιάννης Φιλιππάκης, ο Αντιπρόεδρος της Εταιρίας Κεφαλλήνων Λογοτεχνών Σπύρος Λυκούδης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Επτανησίων Ελλάδας Δημήτρης Πολλάτος, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κεφαλονίτικων και Ιθακησιακών Συλλόγων Αττικής Γιώργος Μιχαλάτος και ο Πρόε-

δρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κεφαλονιτών και Ιθακησίων Καλλιθέας Βασίλης Φλαμπουράρης. Τέλος, στην τελετή παρουσιάστηκαν αφιέρωμα για τον Κωνσταντίνο Καβάφη από την εκπαιδευτικό και λογοτέχνιδα Νίκη Σκουτέρη και για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη από τη Διδάκτορα Συγκριτικής Παιδαγωγικής, Υποψήφια Μεταδιδάκτορα Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και Λογοτέχνιδα Σοφία Σκλείδα. Για το Λογοτεχνικό Περιοδικό Κέφαλος Πλούταρχος Πάστρας Εκδότης

ΣΕΛ. 4 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 5

ΣΕΛ. 6 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 21 ΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ 2019 ΤΗΣ «ΠΑΝΕΛΛΗΝIΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ»

Η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.) προκηρύσσει (Γενικών και Τεχνικών), ή απευθείας από τους μαθητές (ΜΕ τον 21ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό 2019 στις κατη- ΑΠΛΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, ΟΧΙ ΣΥΣΤΗΜΕΝΗ), έως τις 15 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2020, στη διεύθυνση: ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ γορίες: ΠΟΙΗΣΗ και ΔΙΉΓΗΜΑ. ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΓΕΡΑΝΙΟΥ 41 (2ος όροφοs), - ΟΜΟΝΟΙΑΤ.Κ. 10431 ΑΘΗΝΑ (τηλ. 210 3302550), υποχρεωτικά με την ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: ένδειξή «Για το μαθητικό διαγωνισμό ποίησης» ή «Για τον μα1) O διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο είδη του λόγου: ΠΟΙΗΣΗ θητικό διαγωνισμό διηγήματος». Στη θέση του αποστολέα στον και ΔΙΉΓΗΜΑ. εξωτερικό μεγάλο φάκελο να σημειωθεί ΜΟΝΟ ΤΟ ΨΕΥΔΩ2)Τα ποιήματα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους 30 στίχους, τα ΝΥΜΟ. διηγήματα τις 6 σελίδες και να είναι δακτυλογραφημένα σε υ- 11) Σε περίπτωση που ένας διαγωνιζόμενος λάβει μέρος και πολογιστή (όχι χειρόγραφα). Το μέγεθος των χαρακτήρων θα στις δύο κατηγορίες, μπορεί τους φακέλους με την κάθε κατηείναι σε όλα 14. γορία και τις σχετικές ενδείξεις ( που ο καθένας τους όμως θα 3) Δικαίωμα συμμετοχής έχουν μαθητές και μαθήτριες της Γ’ περιέχει ξεχωριστό κλειστό φάκελο προσωπικών στοιχείων του τάξεως Γυμνασίου και όλων των τάξεων Λυκείου και Τ.Ε.Ε., μαθητή) να τους τοποθετήσει μέσα σε μεγαλύτερο, ο οποίος ηλικίας μέχρι και 20 ετών, με ένα μόνο ποίημα ή διήγημα. πρέπει να αναγράφει : «Για τον μαθητικό διαγωνισμό ποίησης 4) Ο ίδιος διαγωνιζόμενος έχει δικαίωμα συμμετοχής και στις και διηγήματος, εάν θέλει να ταχυδρομήσει ένα μόνο φάκελο. δύο κατηγορίες ταυτόχρονα, αρκεί να πληροί τους απαραίτη- Τελευταία ημερομηνία αποστολής των έργων ορίζεται ,ως και τους όρους συμμετοχής για έκαστο είδος. παραπάνω αναγράφεται, η 15η ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2020 5) Δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην κάθε κατηγορία όσοι (σφραγίδα ταχυδρομείου) . πήραν Α’ Βραβείο σ’ αυτήν, στο διαγωνισμό των δύο προηγου- Οι διακριθέντες θα ειδοποιηθούν έγκαιρα για την τελετή βράμένων ετών 2017και 2018. βευσης, η ημερομηνία της οποίας θα κοινοποιηθεί με νεότερη 6)Το θέμα του διαγωνισμού είναι ελεύθερο. Συλλογικά γραμ- ανακοίνωσή μας. μένα έργα θα αποκλείονται. Τα απεσταλμένα έργα δεν επιστρέφονται, ενώ τα μη διακριθέ7) Κάθε έργο υποβάλλεται σε πέντε ( 5) δακτυλογραφημένα ντα θα καταστραφούν μαζί με τα προσωπικά στοιχεία των διααντίτυπα (από υπολογιστή), με το ψευδώνυμο του συμμετέχο- γωνισθέντων. ντα στο πάνω δεξιό μέρος της πρώτης σελίδας. ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΠΛΗΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΟΡΟΥΣ Το ψευδώνυμο που θα χρησιμοποιήσει ο κάθε μαθητής πρέ- ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΘΑ ΑΠΟΚΛΕΙΟΝΤΑΙ. πει να είναι μονολεκτικό, γραμμένο ελληνικά (π.χ. Νεφέλη, Δαναός, Άστρο κ.ά.) και να μην το έχει χρησιμοποιήσει άλλη φο- Πληροφορίες για τον διαγωνισμό στα τηλέφωνα. ρά σε διαγωνισμό της Π.Ε.Λ.

6936600781 Η. Παπακωνσταντίνου Αντιπρόεδρο της Π.Ε.Λ.

9)Το πραγματικό ονοματεπώνυμο του μαθητή, η διεύθυνση κα- 6974014805 Γ. Φιλιππάκης Γ. Γραμματέας της Π.Ε.Λ. τοικίας του, το τηλέφωνό του (σταθερό και κινητό), e-mail, κα- 6938130030 Α. Ψακή – Κωβαίου Έφορος της Π.Ε.Λ. θώς και τα πλήρη στοιχεία του σχολείου του, πρέπει να βρίσκονται σε κλεισμένο μικρότερο φάκελο που εξωτερικά θα έχει μόνο το ψευδώνυμο, τον τίτλο του έργου του και την κατηγορί- Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ α (π.χ. ποίηση ή διήγημα). Τάσος Λέρτας Γιάννης Φιλιππάκης 10) Τα κείμενα πρέπει να αποστέλλονται μέσα σε απλούς φακέλους από τις Διευθύνσεις των Γυμνασίων ή Λυκείων

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Π ΡΟΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 7

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΝΕΩΝ

Προκηρύσσεται διαγωνισμός καταγραφής κρητικών παραμυ- Σε δεύτερη αποστολή θα υπάρχουν το ψευδώνυμο και τα θιών και συγγραφής νέων πλήρη στοιχεία του διαγωνιζομένου. Το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, τιμώντας τη μνήμη του Η βράβευση όσων διακριθούν στους διαγωνισμούς θα γίνει Αριστοφάνη Χουρδάκη, του μεγάλου παραμυθά της Κρήτης, το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020, στις 17.00, στους Αποστόπροκηρύσσει δύο διαγωνισμούς στην καταγραφή παλιών κρη- λους Πεδιάδας. τικών παραμυθιών και στη δημιουργία - σύνθεση – συγγραφή Οι βραβευόμενοι θα αφηγηθούν παραμύθια τους. νέων παραμυθιών. Τις κριτικές επιτροπές των διαγωνισμών αποτελούν οι : Με τον πρώτο διαγωνισμό θέλουμε να καταγραφούν τα παραμύθια της Κρήτης, που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα Του πρώτου διαγωνισμού ηλικιωμένων ανθρώπων, και να μην χαθούν. Ελπινίκη Νικολουδάκη – Σουρή, ομότιμη καθηγήτρια του ΠαΣτον διαγωνισμό αυτό μπορεί να λάβει μέρος όποιος θέλει. νεπιστημίου Κρήτης Οι συμμετέχοντες πρέπει να αποστείλουν τουλάχιστον πέ- Ελπινίκη Μπιτζαράκη – Σαμπαθιανάκη, δασκάλα ντε, μη καταγεγραμμένα μέχρι τώρα, κρητικά παραμύθια. Στην Έλση Ορφανάκη, φιλόλογος, επίτιμος γυμνασιάρχης καταγραφή των παραμυθιών θα πρέπει να αποδοθεί πιστά η Ζαχαρίας Καλοχριστιανάκης, δάσκαλος προφορά του προσώπου, το οποίο τα αφηγήθηκε, και να δηλωΚυριακή Γιομελάκη, φιλόλογος θεί το όνομά του. Με τον δεύτερο διαγωνισμό θέλουμε να ενθαρρύνουμε αν- Μαρία Πατρελάκη, φιλόλογος, επίτιμη γυμνασιάρχης θρώπους με φαντασία και ικανότητα στην αφήγηση, οι οποίοι Αταλάντη Μιχελογιαννάκη, δασκάλα, διδάκτωρ του Δημοκρίγνωρίζουν την παιδαγωγική, και όχι μόνο, αξία των παραμυ- τειου Πανεπιστημίου Ξάνθης θιών, να δημιουργήσουν, να συνθέσουν, να συγγράψουν και να Του δεύτερου διαγωνισμού αφηγηθούν δικά τους παραμύθια. Και στον διαγωνισμό αυτό μπορεί να λάβει μέρος όποιος θέ- 1. Νίκος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης λει. Αυτός ο διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο ομάδες διαγωνιζομέ- 2. Αλεξάνδρα Ζερβού, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης 3. Γιάννης Χρονάκης, φιλόλογος, επίτιμος λυκειάρχης νων: Μη μαθητές και μαθητές. Οι συμμετέχοντες πρέπει να αποστείλουν δύο δικά τους πα- 4. Πόπη Κασσωτάκη, νηπιαγωγός, πρώην σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής ραμύθια και να δηλώσουν αν είναι μαθητές ή μη μαθητές. Τα κείμενα για τους διαγωνισμούς θα πρέπει να σταλούν μέ- 5. Μαρία Χαραλαμπάκη, φιλόλογος χρι το τέλος Απριλίου 2020 στην ηλεκτρονική διεύθυνση 6. Μαρία Ζωγραφάκη, δασκάλα kostasmoutzouris@hotmail.gr .

7. Ασπασία Τσουρλάκη, φιλόλογος Στα κείμενα του διαγωνισμού θα υπάρχει μόνο ψευδώνυμο.

ΣΕΛ. 8 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Σ ΥΛΛΟΓΟΣ Ά ΡΤΑΣ «Ο Ι Φ ΙΛΟΙ ΤΟΥ Β ΙΒΛΙΟΥ »: Δ ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ Π ΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΥ Δ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Ε ΦΗΒΙΚΟΥ Δ ΙΗΓΗΜΑΤΟΣ Σύλλογος Άρτας «Οι Φίλοι του Βιβλίου»: Διοργάνωση Πανη- στη Διεύθυνση: Σύλλογος «Οι Φίλοι του Βιβλίου» , Φιλλελήνων 9 , Άρτα 47132 και με την επισήμανση «για το διαγωνισμό πειρωτικού Διαγωνισμού Εφηβικού Διηγήματος εφηβικού διηγήματος». Στο Διαγωνισμό μπορούν να συμμετέχουν έφηβοι ηλικίας από 14 έως και 18 ετών, που έχουν γεννηθεί ή διαμένουν στην περι- Θα δοθούν 3 βραβεία: 1ο, 2ο και 3ο. Επίσης θα δημοσιευθούν φέρεια Ηπείρου. τα 10 καλύτερα διηγήματα. Ο διαγωνισμός αρχίζει στις 20/10/2019 και λήγει στις Την κριτική επιτροπή αποτελούν: 20/02/2020. Δημήτρης Πεπώνης, φιλόλογος, μέλος Δ.Σ. του Συλλόγου Κάθε διαγωνιζόμενος συμμετέχει με ένα μόνο διήγημα, που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 5.000 λέξεις.

Ρένα Τριχιά – Μανακανάτα, φιλόλογος

Οι διαγωνιζόμενοι για λόγους αντικειμενικότητας θα συμμεΒασίλης Παππάς, δημοσιoγράφος τέχουν υπογράφοντας το διήγημά τους με ψευδώνυμο. Δηλώνουν επίσης το τηλέφωνο ή το e-mail τους για να επικοι- Για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα ακολουθήσει σχετική ενημέρωση. νωνήσουμε μαζί τους. Τα διηγήματα που θα υποβληθούν θα πρέπει να είναι πρωτό- Για πληροφορίες και διευκρινίσεις μπορείτε να στείλετε μήνυτυπα. Δεν πρέπει να έχουν βραβευτεί ή υποβληθεί σε άλλο λο- μα στο e-mailτου συλλόγου: filoi.bibliou@yahoo.gr γοτεχνικό διαγωνισμό ή σε λογοτεχνικό εργαστήριο ή σεμινάριο. Επίσης να μην έχουν εκδοθεί ή δημοσιευθεί σε βιβλίο ή Για το Δ.Σ. του Συλλόγου άλλο μέσο, έντυπο ή ηλεκτρονικό. Η Πρόεδρος – Η Γραμματέας Τα κείμενα θα πρέπει να αποσταλούν είτε στο e-mailτου Συλλόγου (filoi.bibliou@yahoo.gr), είτε ταχυδρομικά με επιστολή- Σοφία Εξάρχου – Αλεξάνδρα Παπαδημητρίου

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 9

4 ΟΣ Π ΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ Μ ΑΘΗΤΙΚΟΣ Δ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Έ ΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ Δ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟΝ Ά ΓΙΟ Ε ΥΓΕΝΙΟ ΤΟΝ Τ ΡΑΠΕΖΟΥΝΤΙΟ (Λ ΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Ζ ΩΓΡΑΦΙΚΗΣ -Ψ ΗΦΙΑΚΟΥ Β ΙΝΤΕΟ ) ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Με ιδιαίτερη χαρά σας γνωστοποιούμε ότι το Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, π. Ιουστίνου, και με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας προκηρύσει τον 4ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Έκφρασης & Δημιουργίας, με θέμα τον Άγιο Ευγένιο τον Τραπεζούντιο, Πολιούχο και προστάτη του Ποντιακού Ελληνισμού και της Προσφυγικής Καλαμαριάς. Ο διαγωνισμός υλοποιείται στο πλαίσιο του θεσμού «Ευγένεια 2020». Απευθύνεται σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και αφορά στους παρακάτω τομείς: Διαγωνισμός Ζωγραφικής για μαθητές Δημοτικού, Διαγωνισμός Ποίησης και Λογοτεχνίας για μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου, Διαγωνισμός Δημιουργίας Ψηφιακού Βίντεο για μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου. Η Ιερά Μητρόπολη είχε τη μεγάλη χαρά να βραβεύσει μαθητές και ομάδες μαθητών που συμμετείχαν με εξαιρετικά έργα από όλη την Ελλάδα, όπως Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάρος, Κρήτη, Ορεστιάδα, κ.ά. Ως τελική προθεσμία υποβολής των αιτήσεων και των έργων έχει ορισθεί η 13η Ιανουαρίου 2020. Τα έργα θα αξιολογηθούν από Καλλιτεχνική Κριτική Επιτροπή. Σε κάθε κατηγορία θα δοθούν Α΄ Β΄ και Γ΄ Βραβεία. Στο Α΄ βραβείο, σε κάθε κατηγορία, απονέμεται χρηματικό ποσό 150 ευρώ. Τα βραβευθέντα έργα θα παρουσιασθούν στο πλαίσιο του θεσμού «Ευγένεια 2019». Σε όλους τους συμμετέχοντες θα δοθούν αναμνηστικά διπλώματα συμμετοχής. Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής μπορείτε να απευθυνθείτε: Στο Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς που βρίσκεται στην οδό Καραμαούνα 29 στην Καλαμαριά, Στον ιστότοπο imkal.gr, στην ηλεκτρονική διεύθυνση polidynamo@gmail.com, Και στο τηλέφωνο 2310 487-292. Ο χρόνος διεξαγωγής του Διαγωνισμού ορίζεται από 11 Σεπτεμβρίου 2019 έως 13 Ιανουαρίου 2020. Σκοποί του διαγωνισμού είναι: να καλλιεργήσει γενικά στους νέους το ενδιαφέρον για τη ζωή και το έργο του Άγιου Ευγενίου του Τραπεζούντιου, ο οποίος είναι προστάτης και πολιούχος της πόλεως Καλαμαριάς και μια εμβληματική μορφή του Ποντιακού Ελληνισμού. να ενθαρρύνει τη διαρκή και ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην τέχνη και στον πολιτισμό με άξονα την ελληνική πολιτιστική ταυτότητα. να συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών μέσω της καλλιτεχνικής έκφρασης. Η ζωγραφική, παραδείγματος χάριν, με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές έρευνες,ενισχύει σύνολο τον ψυχισμό, τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση των μαθητών, καθιστώντας τους κατά μία έννοια δημιουργούς. να ενθαρρύνει τους νέους να εκφράσουν την ικανότητά τους στην ποίηση, στη λογοτεχνία, τονώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο

την καλλιτεχνική τους ευαισθησία. να παρωθήσει κυρίως τους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου στη γνωριμία με τις σύνθετες αρχές του ποιητικού λόγου. Η εκ μέρους τους προσπάθεια συγγραφής και παρουσίασης ενός ποιήματος ή ενός μικρού λογοτεχνικού κειμένου αφενός καλλιεργεί τη γλωσσική τους υποδομή και αφετέρου συμβάλλει στη διαρκή μύησή τους στον εν γένει πλούτο της ελληνικής παράδοσης, ποιητικής και λογοτεχνικής, που είναι τωόντι ανεξάντλητος. να εμπλακούν εποικοδομητικά στη διαδικασία του project, να μάθουν να αξιοποιούν πηγές (γραπτές και προφορικές), να το-

ΣΕΛ. 10 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ποθετούνται κριτικά και γόνιμα ως προς αυτές και να εκφράζονται δημιουργικά, κάνοντας χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και αξιοποιώντας εποικοδομητικά και πάντα κάτω από ένα κριτικό πνεύμα τις πληροφορίες του διαδικτύου. η δημιουργική παιδαγωγική ενασχόληση μαθητών μεπαραγωγή ψηφιακού βίντεο σε διαθεματικό πλαίσιο. η ανάπτυξη δεξιοτήτων της καλλιτεχνικής παιδείας και η προαγωγή των αξιών της ελληνικής πολιτιστικής παράδοσης. Όροι συμμετοχής στο Διαγωνισμό: Ο διαγωνισμός ζωγραφικής απευθύνεται σε μαθητές Δημοτικού. Οι διαγωνισμοί ποίησης-λογοτεχνίας & δημιουργίας ψηφιακού βίντεο απευθύνονται σε μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου. Τα έργα πρέπει να είναι πρωτότυπα και αδημοσίευτα. Μαζί με τα έργα υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση συμμετοχής, υπογεγραμμένη από τον γονέα/ κηδεμόνα του μαθητή. Ημερομηνία υποβολής έως 13/1/2020. Θα λαμβάνεται υπ’όψιν η σφραγίδα ταχυδρομείου. Η κρίση της Κριτικής Επιτροπής είναι οριστική και αμετάκλητη. Όσοι διακριθούν, θα ενημερωθούν έγκαιρα τηλεφωνικώς. Τα υποβαλλόμενα έργα δεν επιστρέφονται. Η ημερομηνία, ώρα και ο χώρος απονομής των τιμητικών διακρίσεων, θα γνωστοποιηθούν μέσα από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς,www.imkal.gr. Ο διαγωνισμός διεξάγεται εκτός ωρολογίου προγράμματος και σχολικού πλαισίου και με τις εξής προϋποθέσεις: α) Η γνωστοποίηση και η διάχυση δημοσιότητας σχετικά με τον εν λόγω διαγωνισμό δύναται να γίνει μέσω των σχολικών μονάδων κατά τρόπο θεμιτό και πρόσφορο (π.χ. με γραπτή ή/ και προφορική ανακοίνωση από τους/τις εκπαιδευτικούς ή τη Διεύθυνση του σχολείου ή με διανομή φυλλαδίων), μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο του ανοίγματος του σχολείου στην τοπική κοινωνία και της διασύνδεσης σχολείου και των κοινωνικών φορέων. β) Η συμμετοχή των μαθητών/τριών στον διαγωνισμό είναι προαιρετική. γ) Τα έργα όλων των μαθητών/τριών αποστέλλονται απευθείας στην επιτροπή, κατά τα οριζόμενα από την Προκήρυξη, χωρίς ευθύνη και εμπλοκή της Διεύθυνσης και του διδακτικού προσωπικού του σχολείου. δ) Η όλη διενέργεια του Διαγωνισμού (υλοποίηση, βράβευση, διαχείριση αποσταλμένων και βραβευθέντων έργων, δημοσιοποίηση) υλοποιείται με ευθύνη των διοργανωτών και της οργανωτικής επιτροπής και σύμφωνα με την ισχύουσα νομολογία για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων μαθητών/τριών, καθώς και των πνευματικών δικαιωμάτων. ε) Η συμμετοχή των διακριθέντων μαθητών/τριών στην τελετή βράβευσης γίνεται εκτός ωρολογίου προγράμματος και σχολικού πλαισίου. Κριτική Επιτροπή Τα έργα θα αξιολογηθούν από ειδική καλλιτεχνική και επιστημονική επιτροπή που θα συσταθεί προς τον σκοπό αυτών. ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Διαγωνισμός Ζωγραφικής Ο διαγωνισμός ζωγραφικής απευθύνεται σε μαθητές Δημοτικού και έχει θέμα τη ζωή του Αγίου Ευγενίου του Τραπεζουντίου,προστάτη και πολιούχου του Ποντιακού Ελληνισμού. Κάθε διαγωνιζόμενος μπορεί να συμμετάσχει με ένα ή περισσότερα έργα. Τα στοιχεία του δημιουργού, που πρέπει να γραφούν στο πί-

σω μέρος του έργου, είναι: ονοματεπώνυμο, ηλικία, διεύθυνση κατοικίας, τηλέφωνα επικοινωνίας και στοιχεία σχολείου. Τα έργα μαζί με τη δήλωση συμμετοχής αποστέλλονται ταχυδρομικά ή παραλαμβάνονται,το αργότερο μέχρι 13/1/2020 (ημερομηνία ταχυδρομείου), στη διεύθυνση: Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς. Για το διαγωνισμό ζωγραφικής. Καραμαούνα 29, 55132 Καλαμαριά Διαγωνισμός Ποίησης & Λογοτεχνίας Ο Διαγωνισμός Ποίησης & Λογοτεχνίας απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου. Έχει θέμα τη ζωή και δράση του Αγίου Ευγενίου του Τραπεζουντίου, προστάτη και πολιούχου του Ποντιακού Ελληνισμού. Κάθε διαγωνιζόμενος μπορεί να συμμετάσχει με ένα ή περισσότερα έργα. Τα στοιχεία του δημιουργού, που πρέπει να γραφούν στο πίσω μέρος του έργου, είναι: ονοματεπώνυμο, ηλικία,διεύθυνση κατοικίας, τηλέφωνα επικοινωνίας και στοιχεία σχολείου. Τα έργα, μαζί με τη δήλωση συμμετοχής αποστέλλονται ταχυδρομικά ή παραλαμβάνονται, το αργότερο μέχρι 13/1/2020 (ημερ. ταχυδρομείου), στη διεύθυνση: Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς. Για το διαγωνισμό ποίησης & λογοτεχνίας. Καραμαούνα 29, 55132 Καλαμαριά Διαγωνισμός Ψηφιακού Βίντεο Ο διαγωνισμός δημιουργίας Ψηφιακού Βίντεο απευθύνεται σε μαθητές ή ομάδες μαθητών Γυμνασίου-Λυκείου. Κάθε διαγωνιζόμενος ή ομάδα μπορεί να συμμετάσχει με ένα ή περισσότερα ψηφιακά βίντεο που αφορούν στο βίο του Αγίου Ευγενίου του Τραπεζουντίου,προστάτη και πολιούχου του Ποντιακού Ελληνισμού. Η υποβολή έργων που δημιουργήθηκαν σε ομαδοσυνεργατικό περιβάλλον από δύο (2) ή περισσότερους διαγωνιζομένους γίνεται από τον εκπρόσωπο της ομάδας, ο οποίος πρέπει να επισυνάψει τα στοιχεία όλων των μελών της ομάδας. Τα έργα μαζί με τη δήλωση συμμετοχής, για κάθε συμμετέχοντα, αποστέλλονται ταχυδρομικά ή παραλαμβάνονται σε ψηφιακό δίσκο DVD ή αρχείο mp4, το αργότερο μέχρι 13/1/2020 (ημερομηνία ταχυδρομείου) στη διεύθυνση: Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς. Για το διαγωνισμό ψηφιακού βίντεο Καραμαούνα 29, 55132 Καλαμαριά Ιστοσελίδα Διαγωνισμού: https://imkal.gr/diagonismos_eygeneia/ ΧΡΗΣΙΜΑ ΕΝΤΥΠΑ Προκήρυξη 4ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για τον Άγιο Ευγένιο τον Τραπεζούντιο Αίτηση 4ου Διαγωνισμού Ευγενείων 2020 Πληροφορίες-Δηλώσεις συμμετοχής Προκόπειο Πολυδύναμο Εκκλησιαστικό Κέντρο Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς Καραμαούνα 29, 55132 Καλαμαριά Τηλ. Κέντρο: 2310-487292 Email: polidynamo@gmail.com Ιστότοπος: www.imkal.gr

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 11

Δ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΗΣ Κ ΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ Α ΝΑΤΟΛΙΚΗΣ Ε ΥΡΩΠΗΣ : «M A LANGUE FRANÇAISE » Εκπαιδευτικοί της Ελλάδας, δώστε φωνή στην έμπνευσή σας! Το Περιφερειακό γραφείο Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης του Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας(BRECO), δια μέσω του Περιφερειακού γαλλόφωνου κέντρου Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (CREFECO), διοργανώνει διαγωνισμό ποίησης στη γαλλική γλώσσα, με θέμα «Η γαλλική μου γλώσσα», από την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου έως Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2019. Οι εκπαιδευτικοί γαλλικής γλώσσας καλούνται να εκφράσουν με πρωτότυπο και δημιουργικό τρόπο την σχέση τους με την γαλλική γλώσσα, τους λόγους για τους οποίους την επέλεξαν, και να στοχαστούν γύρω από τον δικό τους ρόλο ως µεταλαµπαδευτές γλώσσας και πολιτισμού, ένα ρόλο που διαδραματίζουν καθημερινά μέσα από την επαφή με τους μαθητές. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε όλους τους εκπαιδευτικούς γαλλικής γλώσσας των παρακάτω χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης: Αλβανία, Αρμενία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Γεωργία, Ελλάδα, Εσθονία, Κόσσοβο, Κροατία, Κύπρο, Λετονία, Λιθουανία, Μαυροβούνιο, Μολδαβία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία. Ο νικητής του διαγωνισμού που θα έχει επιλεγεί από την Κριτική επιτροπή, κερδίζει ένα ταξίδι προσφορά του ΔΟΓ, για να παρακολουθήσει το 15ο Διεθνές συνέδριο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Καθηγητών Γαλλικής Γλώσσας (FIPF) που θα διεξαχθεί στην Τυνησία (Yasmine Hammamet, επαρχεία Nabeul) από τις 10 έως 15 Ιουλίου 2020. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα ανακοινωθούν στο Βουκουρέστι στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Εκπαιδευτικών Γαλλικής Γλώσσας, στις 28 Νοεμβρίου 2019. Καλή επιτυχία σε όλους! Πληροφορίες και εγγραφές: crefeco.org

ΣΕΛ. 12 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 13

ΣΕΛ. 14 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Ομαδική Εικαστική Έκθεση «ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ» - “AURORA ART EXHIBITION ” Σας προσκαλούμε στις 6/11/2019 και ώρα 19:00, στην έκθεση που διοργανώνουμε στην MegArt Gallery, με τίτλο Aurora Art Exhibition / «Αυγή της τέχνης». Το φαινόμενο Aurora είναι μια φυσική προβολή του φωτός στον ουρανό της γης. Προκαλείται από ενεργοποιημένα σωματίδια που αλληλεπιδρούν με την ατμόσφαιρα της γης και δημιουργούνται με αυτόν τον τρόπο πολύχρωμες και κάθε λογής σχήματος “αύρες” στον αχανή, νυχτερινό ουρανό. Είναι ένα φαινόμενο οπού γεμίζει το σκοτάδι με φως, μια βαθμιαία συνύπαρξη του ενός μέσα στο άλλο. Από την άλλη, Aurora είναι η ελληνική θεά Ηώ, θεά της ζωής και της Αυγής. Με τις δυνάμεις της εφοδιάζει με ζωή, φως, έμπνευση και ενεργητικότητα τους ανθρώπους. Οι καλλιτέχνες καλούνται να φιλοτεχνήσουν νέες εικαστικές δημιουργίες, μέσω των οποίων θα αποτυπώσουν όπως κάθε φορά ο καθένας ξεχωριστά τη σχέση φωτός και σκότους, τη φαντασία και τη δράση, το όνειρο και τη πραγματικότητα, το εσωτερικό και εξωτερικό τους περιβάλλον. Σας περιμένουμε όλους, για να ανακαλύψουμε μια νέα Ανατολή του ηλίου, εκείνη που διαπλέκουν οι καλλιτέχνες με τις καινοτομίες και την επιδεξιότητα τους. Δημιουργήστε έργα σύμφωνα με το ανωτέρω κείμενο και όλα τα άλλα αφήστε τα σε εμάς. Το Team της ΜegArt gallery θα προωθήσει την δουλειά σας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΟΛΙΒΙΑ ΑΦΙΩΝΗ ΒΗΧΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΙΑΝΑΚΟΥΛΗ ΔΕΛΛΗΓΙΑΝΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΚΕΡΕΚΟΣ ΣΠΥΡΟΣ ΕΜΙΡΤΖΙΑΝ ΠΑΝΟΣ ΗΛΙΑΔΗ ΛΕΝΑ ΚΑΜΟΥΤΣΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΡΑΤΗΜΕΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΑΓΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ MARIE CHRISTIN BOSSIS MARTIN DAVIS ΜΠΕΡΗ ΕΛΕΝΗ ΜΙΝΑΡΙΤΖΟΓΛΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΗΣ ΘΕΩΔΟΡΗΣ ΠΑΝΛΤΑΤΖΙΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΠΑΤΟΥΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΗΓΑΤΟΥ ΜΑΡΙΑ ΥΦΑΝΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Technical dept.social media, managment michalis tsanes, dimitrios mane,nikolai agelov,nikos apergis,spyros voitsidis,petridis alexis Commercial Manager: Constantinos Spiropoulos, Ιστορικός Τέχνης. Επιμέλεια κειμένου : Ιουλία Γαβριήλ, Ιστορικός Τέχνης. Φωτογραφία: Ιουλία Γαβριήλ. Οργάνωση, Επιμέλεια: Maria Rigatoy-ioakeimidou Επιμελήτρια, Eικαστικός. Β.Επιμελητές: Constantinos Spiropoulos / Ιουλία Γαβριήλ .christiana papadimitriou.ilias mpiskemis ΕΓΚΑΙΝΙΑ 6/11/19 & ΩΡΑ 19:00 ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ 6 έως 24/11/19 ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 15

Το χαμένο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου - Παρουσιάσεις στο Μουσείο Ακρόπολης Τις παρουσιάσεις για το χαμένο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου συνεχίζει για τους επισκέπτες του το Μουσείο Ακρόπολης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σχετική ανακοίνωση, έπειτα από την επιτυχία που γνώρισαν οι παρουσιάσεις για το χαμένο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, το Μουσείο Ακρόπολης θα συνεχίσει τις παρουσιάσεις για τους επισκέπτες του κάθε Σάββατο από τις 9 Νοεμβρίου έως και τις 14 Δεκεμβρίου 2019. Το Μουσείο προσκαλεί τους επισκέπτες του σε έναν περίπατο γνώσης για το άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, ειδικότερα για τα υλικά και τις τεχνικές κατασκευής του, για τους μύθους και τις αλληγορίες του, για την ακτινοβολία του και τις περιπέτειές του. Οι παρουσιάσεις - διάρκειας 50 λεπτών - θα πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο από τις 9/11 έως και τις 14/12, στα ελληνικά στις 13:00 και στα αγγλικά στις 11:00. Οι εγγραφές γίνονται τις ημέρες των παρουσιάσεων στο Γραφείο Πληροφοριών του Μουσείου, μισή ώρα νωρίτερα από την ώρα έναρξης της παρουσίασης. Σε κάθε παρουσίαση θα συμμετέχουν έως 30 επισκέπτες, ενώ θα τηρείται σειρά προτεραιότητας. Απαραίτητη προϋπόθεση η έκδοση του εισιτηρίου γενικής εισόδου (5 ευρώ).

Συλλυπητήριο μήνυμα για την απώλεια του συνθέτη Γιάννη Σπανού Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση για την απώλεια του συνθέτη Γιάννη Σπανού: Με τη διακριτικότητα, την ευγένεια, την ευαισθησία και τη δύναμη των μελωδιών του, ο Γιάννης Σπανός ήταν ένας από τους κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, εκείνους που διαμόρφωσαν την ελληνική μουσική των τελευταίων δεκαετιών. Η σπουδαιότητα της μουσικής του θα αναγνωρίζεται για πολλές ακόμη δεκαετίες στο μέλλον. Ο Γιάννης Σπανός ευτύχησε να συνεργαστεί με τους μεγαλύτερους Έλληνες τραγουδιστές και να δει τα τραγούδια του να γίνονται κοινό κτήμα, μέρος του σύγχρονου πολιτισμού μας. Από την έναρξη της καριέρας του στη Γαλλία, όπου υπηρέτησε το γαλλικό chanson, μέχρι την καθοριστική του συνεισφορά στο Νέο Κύμα, τη μελοποίηση ποίησης με τις Ανθολογίες του, τις μουσικές του για τον κινηματογράφο και το θέατρο, ο Γιάννης Σπανός γνώριζε πώς να αγγίζει την καρδιά και το συναίσθημα. Η συμβολή του στην ελληνική μουσική είναι ανεκτίμητη. Η απουσία του θα είναι αισθητή. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του.

ΣΕΛ. 16 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

2ο Διεθνές Συνέδριο για τις Γλωσσικές Επαφές στα Βαλκάνια και στη Μ. Ασία 8-10 Νοεμβρίου 2019 Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη) του Α.Π.Θ., στο πλαίσιο των ετήσιων διεθνών συνεδρίων για τη διαχρονική και διατοπική μελέτη της ελληνικής, διοργανώνει το «2ο Διεθνές Συνέδριο για τις Γλωσσικές Επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία» στις 8, 9 και 10 Νοεμβρίου 2019, στη Θεσσαλονίκη. Στόχος του Συνεδρίου είναι να εξετάσει τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μ. Ασία, με επίκεντρο κυρίως τις σχέσεις της ελληνικής με άλλες γλώσσες στις περιοχές αυτές.

ζητήματα που αφορούν όλα τα επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης που επηρεάζονται ή καθορίζονται από τις γλωσσικές επαφές (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο κτλ.). Στο πλαίσιο των (γεω)τυπολογικών μελετών τα Βαλκάνια μας προσφέρουν το κλασικό παράδειγμα γλωσσικής ένωσης, τη Βαλκανική Γλωσσική Ένωση (balkan Sprachbund). Η νεότερη έρευνα τεκμηρίωσε την ύπαρξη μιας εξίσου σημαντικής γλωσσικής ένωσης στον μικρασιατικό χώρο, την Ανατολιακή Γλωσσική Ένωση (anatolian Sprachbund). Η μελέτη των προβλημάτων της αναμένεται να διευρύνει τις θεωρητικές αναζητήσεις για τον συχνά αμφισβητούμενο όρο Sprachbund και να συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση του γλωσσικού τοπίου στη Μ. Ασία. Η σύγκριση μεταξύ των δύο αυτών γλωσσικών ενώσεων, που η καθεμιά τους έχει διαφορετικά βασικά χαρακτηριστικά, δείχνει ανάγλυφα ότι οι δύο περιοχές, παρά τις αναμφισβήτητες ομοιότητες μεταξύ τους, παρουσιάζουν επίσης σημαντικές διαφορές, που δεν αντικατοπτρίζονται μόνο στα γλωσσολογικά ισόγλωσσα αλλά και στα πολιτισμικά. Από την άποψη αυτή, ο συμπλεκτικός σύνδεσμος «και», που ενώνει τα Βαλκάνια και τη Μ. Ασία στον τίτλο του συνεδρίου δεν λειτουργεί απλώς αθροιστικά, αλλά και αντιπαραθετικά.

Στο Συνέδριο έχουν προσκληθεί ως κύριοι ομιλητές οι καθηγητές Petya Assenova (University of Sofia) και Bernt Brendemoen (Universitetet i Oslo), κορυφαίοι μελετητές ζητημάτων που σχετίζονται με τις Γλωσσικές Επαφές στις περιοχές που αποτελούν το αντικείμενο του Συνεδρίου. Επίσης, θα συμμετάσχουν ερευνητές με διεθνή αναγνώριση και διακεκριμένη προσφορά στον χώρο αυτό, όπως οι Ronelle Alexander (University of California, Berkeley), Virginia Hill (University of New Brunswick), Matthias Kappler (Università Ca’Foscari, Venezia), Ελένη Καραντζόλα (Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος), Αγγελική Ράλλη Το αίτημα για διαχρονική εξέταση των γλωσσικών επα(Πανεπιστήμιο Πατρών), Helmut Schaller (Universität φών δηλώνεται με την πρόταση για συνεξέταση των σχετιMarburg) κ.ά. κών προβλημάτων σε τρεις περιόδους, την αρχαία, τη μεΣτο πλαίσιο του Συνεδρίου προγραμματίζουμε τη διορ- σαιωνική και τη νεότερη. Η εξέταση αυτή, πέρα από την γάνωση ενός workshop με θέμα “Ελληνική και ελληνικές ανάδειξη του ιστορικού βάθους και του διατοπικού εύρους των επαφών, αποσκοπεί: (1) στην επισήμανση των ομοιοδιάλεκτοι στον ελληνισμό της διασποράς”. Όπως γράφαμε και στην Πρόσκληση του 1ου Συνεδρίου τήτων αλλά και των ιδιαιτεροτήτων των φαινομένων που (2016), η απόφαση να διοργανώσουμε ένα συνέδριο αφιε- οφείλονται σε γλωσσικές επαφές σε κάθε περίοδο, (2) στη ρωμένο στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μ. συγκριτική εξέταση των επαφών δύο γλωσσών ή διαλέΑσία οφείλεται στη διαπίστωση ότι οι εργασίες που ερευ- κτων σε διαφορετικές περιόδους στις δύο περιοχές, (3) νούν τις επαφές στις δύο περιοχές συνήθως κινούνται ανε- στην ανίχνευση γλωσσικών ενώσεων στα Βαλκάνια και ξάρτητα και χωρίς να επωφελούνται αμοιβαία από τα συ- στη Μ. Ασία (ή την επανεξέταση παλαιότερων προτάσεων μπεράσματα και τα επιτεύγματα των ερευνών στην καθε- για πιθανές γλωσσικές ενώσεις) επίσης κατά την αρχαιότημιά από αυτές, αν και οι δύο βασικές γλώσσες επαφής είναι τα, και τη σύγκρισή τους με τις αντίστοιχες ενώσεις των οι ίδιες (ελληνική και τουρκική) και το ιστορικό πλαίσιο νεοτέρων περιόδων. είναι σε σημαντικό βαθμό ενιαίο. Απώτερος στόχος του συνεδρίου είναι η αποκατάσταση ενός γόνιμου διαλόγου ανάμεσα στην έρευνα που αφορά τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στην αντίστοιχη που αφορά τη Μ. Ασία. Από την άποψη αυτή οι ανακοινώσεις μπορούν να ενταχθούν σε τρεις κατηγορίες: (α) αυτές που αφορούν τα Βαλκάνια, (β) αυτές που αφορούν τη Μ. Ασία, και (γ) αυτές που αφορούν τη συγκριτική εξέταση των δεδομένων των δύο χώρων. Στις θεματικές περιοχές του Συνεδρίου εντάσσονται μεταξύ άλλων: (1) θεωρητικά προβλήματα γλωσσικών επαφών, (2) γλωσσικές επαφές και διαλεκτολογία, (3) γλωσσικές επαφές και ετυμολογία, (4) γλωσσικές επαφές και τυπολογία, (5) γλωσσικές επαφές και φιλολογία. Εξετάζονται

Το συνέδριο αυτό είναι το πέμπτο στη σειρά των ετήσιων διεθνών συνεδρίων για τη διαχρονική και διατοπική μελέτη της ελληνικής γλώσσας, που διοργανώνονται από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και είναι αφιερωμένα εναλλάξ: (α) στην ετυμολογία της ελληνικής (2015, 2018), (β) στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία (2016), και (γ) στην Κοινή, στις κοινές και στη διαμόρφωση της κοινής νεοελληνικής (2017).

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 17

Έφυγε από τη ζωή ο καθηγητής γλωσσολογίας Χαράλαμπος Π. Συμεωνίδης Ο καθηγητής Χαράλαμπος Π. Συμεωνίδης σπούδασε κλασική φιλολογία και γλωσσολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1952-1956). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές ως υπότροφος της Alexander von Humboldt-Stiftung και της Deutsche Forschungsgemeinschaft στα Πανεπιστήμια Βόννης, Κολωνίας και Μονάχου (1965-1970) στις ειδικεύσεις γενική γλωσσολογία, ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία και βαλκανική γλωσσολογία. Υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1960 και εξής πάνω από 40 χρόνια. Είναι κατά γενική αναγνώριση ο εισηγητής της βαλκανικής γλωσσολογίας στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας 1970 με πολλά βαλκανικού ενδιαφέροντος άρθρα και ιδίως με τα βιβλία Lautlehre der türkischen Lehnwörter im neugriechischen Dialekt des Pontos (1968-1972) και Der Vokalismus der griechischen Lehwörter im Türkischen (1970 -1974). Μέλος (πολλές φορές ιδρυτικό) ελληνικών και ευρωπαϊκών γλωσσικών εταιρειών. Δημοσίευσε 18 βιβλία και πάνω από 100 άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Το έργο του αναφέρεται στην ιστορία της Ελληνικής και των διαλέκτων της από τους αρχαιότατους χρόνους έως σήμερα. Ένα μεγάλο μέρος του έργου του εξετάζει τις αμοιβαίες επαφές της Ελληνικής με τις βαλκανικές γλώσσες και ιδιαίτερα την Τουρκική, τη Βουλγαρική και την Αλβανική. Επιστημονικό του χόμπι αποτελεί η έρευνα των ανθρωπωνυμίων και τοπωνυμίων. Το δίτομο «Ετυμολογικό λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων», του οποίου ο θεμέλιος λίθος (δηλ. τα πρώτα δελτία) τέθηκε το 1960, όταν ο συγγραφέας υπηρετούσε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη του Α.Π.Θ., είναι το αποτέλεσμα μιας εντατικής και απόλυτα προσωπικής δουλειάς και αποτελεί το δια βίου έργο ενός παθιασμένου ονοματολόγου. Η διδασκαλία του Χ. Συμεωνίδη ως επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου έστρεψε το ερευνητικό του ενδιαφέρον και στην κυπριακή διάλεκτο. Έτσι το 2001 κυκλοφόρησε το βιβλίο του « Η ελληνική γλωσσική επίδραση στο σύστημα κύριων ονομάτων της Παλαιοσλαβικής και ιδιαίτερα της Βουλγαρικής», Λευκωσία 2001 (Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, αρ. ΧΧΧΙΙ), (183 σελ.). Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε το 2006 στα βουλγαρικά από το Τμήμα Σλαβικών Γλωσσών και Φιλολογιών του Πανεπιστημίου Σόφιας. Το 2006 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Κέντρου Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου η «Ιστορία της κυπριακής διαλέκτου από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως σήμερα». Στο κυπριακού ενδιαφέροντος ερευνητικό πρόγραμμα του Χ. Συμεωνίδη περιλαμβάνεται μια σειρά βασικών έργων υποδομής, που αποσκοπούν στο να διευκολύνουν τη μελέτη της διαλέκτου σήμερα που η Κύπρος με την πρόσφατη ίδρυση του Πανεπιστημίου της δεν είναι πια ετερόφωτη αλλά στοχεύει να αποκτήσει ερευνητική αυτοτέλεια.

ΣΕΛ. 18 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Ανακρίνοντας… τη Βάγια Μπαλή

Βάγια μου, καλημέρα και να σε καλωσορίσω κοντά μας. τέλος του Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Λατρεύω την συγΠες μας κάποια πράγματα για σένα, ώστε να σε γνωρί- γραφική «σκοτεινότητα», αν μπορείς να καταλάβεις πώς το εννοώ… Δεν ξέρω αν έχω επηρεαστεί. Θαρρώ πως όχι, εσουμε καλύτερα. κτός και έχει γίνει ασυνείδητα. Καμιά φορά επηρεάζουν Καλημέρα, Σμαραγδή μου. Το επάγγελμά μου είναι βιβλιο- την ίδια μας τη ζωή. θηκονόμος. Αγαπώ το βιβλίο απ’ όλες τις πλευρές. Είτε ως επαγγελματίας, είτε ως αναγνώστρια, είτε ως συγγραφέας. Ποιο μήνυμα θα ήθελες να περάσεις στους αναγνώστες Έχω καταφέρει να εκδώσω έως τώρα μία ποιητική συλλο- με το βιβλίο σου; γή και το μυθιστόρημα μου, «Απλώς έτυχε». Να αγαπάμε την αλήθεια, όποια και αν είναι αυτή, όσο κι αν μπορεί να μας πονέσει. Να δεχόμαστε τους ανθρώπους Σύστησε μας με λίγα λόγια το νέο σου βιβλίο. γιατί μας ταιριάζουν και τους αγαπάμε, και όχι να τους αΤο μυθιστόρημα μου στρέφεται γύρω από μια ιστορία πέ- πορρίπτουμε γιατί δεν είμαστε σύμφωνοι με τις επιλογές ντε φίλων. Φίλοι που κρατάνε μυστικά, ζουν κρυφές ζωές τους. Και πάνω απ’ όλα να κοιτάμε πρώτα τα δικά μας λάκαι πλέκουν τις σχέσεις τους με θεόρατα ψέματα. Όλες αυ- θη πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε εναντίον κάποιου. Εμείς τές οι δύσκολες καταστάσεις πάντοτε κάπου καταλήγουν. μπορεί να είμαστε πολλοί χειρότεροι. Αν ανοίξουμε τις ψυΤο θέμα είναι πού και κάτω από ποιες συνθήκες… χές μας και ξεχειλίσει αλήθεια και αγάπη, μόνο καλά πράγματα μπορούν να συμβούν. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου Έλληνες και ξένοι συγγραφείς και πώς επηρέασαν –εάν επηρέασαν- το έργο Οι ήρωες σου έχουν προδιαγεγραμμένη πορεία την οσου; ποία γνωρίζεις κι ακολουθείς ως την τελευταία σελίδα ή υπάρχει πιθανότητα «αυτονόμησής» τους κατά τη Είμαι λάτρης από μικρή της ξένης λογοτεχνίας, χωρίς σε διάρκεια συγγραφής του βιβλίου; καμία περίπτωση να μειώνω τα δικά μας συγγραφικά διαμάντια. Τα τελευταία χρόνια έχω φάει κόλλημα με τον Χα- Υπέροχη ερώτηση. Οι ήρωές μου υπήρξαν στιγμές που αυρούκι Μουρακάμι. Στους αγαπημένους μου είναι φυσικά ο τονομήθηκαν. Μου κούνησαν το χέρι τους και μου είπαν Ουμπέρτο Έκο, Γκαμπριέλ Γρκαρσία Μάρκες και ο Paulo στοπ, τώρα αναλαμβάνουμε εμείς. Ήταν έκπληξη και για Coelho. Από Έλληνες, λάτρεψα τη Λιλή Ζωγράφου. Λά- μένα, αφού πριν ξεκινήσω την συγγραφή ενός βιβλίου έχω τρεψα την πένα της, σε όλα τα βιβλία της. Τον Καραγάτση. σχεδιάσει την αρχή έως και το τέλος του. Αν σου πω ότι Ο Γιούγκερμαν είναι από τα αγαπημένα μου βιβλία. Και αυτή η αυτονόμησή τους ήταν και όλη η μαγεία.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 19

Ποια είναι τα δικά σου όνειρα για το μέλλον, τόσο σε ε- Γράφω όταν η ψυχή μου το ζητά. Φτιάχνω μόνη μου την παγγελματικό-καλλιτεχνικό όσο και σε προσωπικό επί- ησυχία και τρυπώνω σε έναν άλλον κόσμο. Δεν γράφω με πρόγραμμα. πεδο; Επαγγελματικά να είμαι χωμένη στα βιβλία, μέσα στις μεγάλες βιβλιοθήκες και να ανασαίνω το χαρτί τους που τόσο λατρεύω. Να γράφω τα μυθιστορήματα μου και τυγχάνουν θετικής ανταπόκρισης. Και να νιώθω πλήρης. Να χαμογελώ γιατί όλα πάνε άψογα.

Τα βιβλία σου βασίζονται σε δικές σας εμπειρίες, πραγματικά γεγονότα ή είναι, ως επί το πλείστον, μυθοπλαστικά;

Είναι μυθοπλαστικά γεγονότα, χωρίς βέβαια να αμφισβητείται πως υπάρχουν κομμάτια από τη δική μου ευαισθησίΠως περνάς το χρόνο σου όταν δεν ασχολείσαι με τη α, κρίση κλπ. Πάντα σε κάθε ήρωα, από τον πιο σκοτεινόκακό, έως τον πιο καλό, αφήνουμε κάτι από το δικό μας συγγραφή βιβλίων; είναι. Διάβασμα ατελείωτο και μουσική. Λατρεύω να ακούω μουσική με τα ακουστικά μου περπατώντας στους δρόμους Βάγια μου, σε ευχαριστώ για την όμορφη συζήτηση της Αθήνας. μας. Να είσαι πάντα καλά και να μας ταξιδεύεις με τα γραπτά σου Με ποιο τρόπο μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σου το αναγνωστικό σου κοινό; Μπορεί να με βρει μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Στο facebook αναζητώντας τα Vaya Bali και Vaya Bali – Συγγραφέας. Στο Instagram αναζητώντας με στο vayabali_syggrafeas. Και στη σελίδα μου vayabaliauthor.wordpress.com. Πως ξεκίνησες να γράφεις το πρώτο σου βιβλίο; Έβλεπα τι συμβαίνει γύρω μου και ήθελα να το καταγράψω. Κάποιες φορές στην υπερβολή του και άλλες ήμουν και πολύ επιεικής. Είχα ανάγκη να φτιάξω τους ήρωες μου και να ζήσουν μία ιστορία. Πες μου για ένα βιβλίο που δεν έχεις γράψει εσύ και θα ήθελες να το είχες γράψει. Να το ζήλεψα εννοείς, φαντάζομαι. Είναι τόσα τα βιβλία αυτά που θαύμασα, που με συνεπήραν. Θα σου πω την τριλογία 1Q84, του Μουρακάμι. Όταν ήσουν παιδί, ποιο βιβλίο είχες αγαπήσει πολύ και ποιόν συγγραφέα; Θα σου πω το πρώτο βιβλίο λοιπόν που έπιασα στα χέρια μου και διάβασα. Ήταν τα Ψάθινα καπέλα, της Μαργαρίτας Λυμπεράκη. Στην ηλικία των δώδεκα ετών. Πώς σου έρχονται οι ιδέες για να γράψεις ένα βιβλίο; Είναι κάτι μαγικό. Ξεπηδάνε από το μυαλό μου και με παρακινούν να πιάσω χαρτί και μολύβι και να ξεκινήσω να τις στήνω. Μπορεί να με παρακινήσει ένα συναίσθημα, ένας άνθρωπος, ακόμα και ένα απλό χαμόγελο. Δεν ξέρω να σου πω τι συμβαίνει ακριβώς και ξεπηδάει η ιστορία από το μυαλό μου. Είναι και για μένα έκπληξη. Πώς ακριβώς γράφεις; Όταν βρίσκεις χρόνο κι ένα ήσυχο μέρος ή ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένο ''τελετουργικό'';

ΣΕΛ. 20 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΑΠΟΨΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

“Η εκπαιδευτική αξία της ελληνικής τραγωδίας” της Eufemia Attanasi, Φιλολόγου από το Soleto (Lecce, Italia) Το θέατρο όπως το αντιλαμβανόμαστε στη Δύση σήμερα, με όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του, ανακαλύφθηκε στην αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην κλασική Αθήνα. Ωστόσο, στην Αθήνα το θέατρο ήταν πάντοτε μαζικό κοινωνικό φαινόμενο, και θεωρήθηκε εξαιρετικά σημαντικό, για να παραμείνει αποκλειστικά υπό τον έλεγχο μιας ομάδας ανθρώπων οι οποίοι ειδικεύονταν σ’ αυτό, ή και να περιοριστεί στα θέατρα που βρίσκονταν είτε στο κέντρο της Αθήνας, είτε σε μερικούς από τους δήμους (τα χωριά ή τις συνοικίες), που συναποτελούσαν τη γύρω από το κέντρο αθηναϊκή πολιτική επικράτεια της Αττικής. Το αθηναϊκό τραγικό δράμα δεν είχε απλώς ως πολιτικό υπόβαθρο, ως παθητικό σκηνικό την πόλη των Αθηναίων. Αλλά μάλλον η ίδια η τραγωδία ήταν ενεργό συστατικό του πολιτικού προσκηνίου. Αυτό συνέβη κυρίως μετά την εγκαθίδρυση μιας πρώιμης μορφής της δημοκρατίας στην Αθήνα, που ήταν το πρώτο πολίτευμα αυτού του τύπου στον κόσμο, προς τα τέλη του έκτου αιώνα π.Χ. Στην πραγματικότητα, τον πέμπτο και τον τέταρτο αιώνα η δημοκρατική πολιτική ζωή στην Αθήνα ήταν κατά βάθος θεατρική και έξω από τους τυπικά καθορισμένους θεατρικούς χώρους. H αρχαία ελληνική τραγωδία, παρ’ όλο που ως μορφήτέχνης ανέπτυξε δικά της επαγγελματικά θεατρικά ήθη και συμβάσεις, ως τελετουργία της κοινότητας δεν ανεξαρτητοποιήθηκε ποτέ εντελώς από τις αρχικές λατρευτικές καταβολές της. O πολιτισμός της Αθήνας ενδέχεται να ερμηνευθεί με γόνιμο τρόπο ως «πολιτισμός παραστάσεων». Η πόλη στην ευρύτερη επικράτειά της εόρταζε περισσότερες θρησκευτικές εορτές από οποιαδήποτε άλλη αρχαιοελληνική πόλη. Τουλάχιστον μία από τις τοπικές εορτές, τα Κατ’ Αγρούς Διονύσια, χρησίμευαν επίσης ως αφορμή για την επίσημη διοργάνωση θεατρικών παραστάσεων, και είναι πιθανόν ότι έργα τα οποία είχαν αρχικά παρουσιάσει σε μία από τις δύο “κρατικές” εορτές του Διονύσου, στη συνέχεια τα “μετέφεραν” σε άλλες θεατρικές συναντήσεις της Αττικής. Οι εορτές αυτές ήταν ευκαιρία για ξεκούραση, χαλάρωση και ανάκτηση δυνάμεων από την εξοντωτική ρουτίνα της χειρωνακτικής εργασίας για άντρες και γυναίκες, πολίτες και μη, δούλους και ελεύθερους. Hταν επίσης θρησκευτικές και πολιτικές εορτές, ή μάλλον ήταν και πολιτικές εορτές, επειδή ήταν θρησκευτικές, δεδομένου ότι το θρησκευτικό και το πολιτικό στην προχριστιανική Ελλάδα ήταν τρόποι σκέψης και συμπεριφοράς που η υφή τους αποτελούνταν από τα ίδια νήματα. Έτσι οι εορτές, και προπάντων οι θεατρικές εορτές του Διονύσου, χρησίμευαν περαιτέρω ως μέσο για να οριστεί η ταυτότητα του αθηναίου πολίτη, που σήμαινε ο καθένας τους να διερευνήσει και να βεβαιώσει, αλλά και να διερωτηθεί, τί νόημα είχε να είναι πολίτης μιας δημοκρατίας, αυτής της εντελώς νέας μορφής λαϊκής αυτοδιοίκησης. Το τραγικό θέατρο επιβεβαίωνε και, εξίσου χαρακτηριστικά, έθετε υπό αμφισβήτηση τον συμμετοχικό χαρακτήρα της αθηναϊκής δημοκρατίας. Με τις συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου η τραγωδία είχε ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, γιατί και στις δύο περι-

πτώσεις επρόκειτο για δραστηριότητες με τελετουργική μορφή, οι οποίες συνδέονταν με την έννοια του ιερού (κάθε συνεδρίαση της Εκκλησίας του Δήμου άρχιζε με αιματηρή θυσία και προσευχές) και είχαν τη χρησιμότητα να δημιουργούν και να ενισχύουν στους Αθηναίους το έντονο αίσθημα της θρησκευτικής και πολιτικής τους κοινότητας. Η αθηναϊκή τραγωδία ήταν «πολιτική» και από αρκετές άλλες απόψεις. Με τις ευρύτερες πιθανές προεκτάσεις του, ο αθηναϊκός δημοκρατικός τρόπος ζωής θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως «ένας τρόπος εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας». Αλλά κατ’ αρχήν, η συμμετοχή στη δημοκρατική διαδικασία, που σημαίνει και να παρευρίσκεται κανείς ως ακροατής σ’έναν τέτοιο δημόσιο πολιτικό λόγο, εκλαμβανόταν κυρίως ως τρόπος εκπαίδευσης των αθηναίων πολιτών, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν είχαν τυπική σχολική εκπαίδευση στην παιδική τους ηλικία, πέρα από το γεγονός ότι είχαν αφομοιώσει, ίσως, τα βασικά γράμματα, τη βασική αριθμητική και τις βασικές αξίες της μουσικής. Γι’ αυτούς τους μέσους πολίτες, το τραγικό θέατρο ήταν ένας ακόμη σημαντικός τρόπος να μάθουν να συμμετέχουν ενεργά στην αυτοδιοίκηση, που λειτουργούσε με μαζικές συνελεύσεις και ανοιχτές συζητήσεις μεταξύ ίσων. Αθηναίοι πολίτες παρουσιάζονταν μόνο περιστασιακά και μ’ έναν γενικευτικό τρόπο στη σκηνή της τραγωδίας, όπως, επί παραδείγματι, στον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή, όπου ο χορός αποτελούνταν από πολίτες του δήμου του Κολωνού, που βρισκόταν ακριβώς έξω από την πόλη της. Η χαρακτηριστική μέθοδος διδασκαλίας της τραγωδίας βασιζόταν στη σύγκριση ανάλογων περιπτώσεων, ήταν υπαινικτική και έμμεση. Ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή, παραδείγματος χάριν, είναι ένα έργο με θέμα την εκπαίδευση, κατά μία έννοια, ή, πιο συγκεκριμένα, τη μύηση ενός εφήβου ακριβώς πριν να ανδρωθεί, προκειμένου να γίνει πλήρες μέλος της κοινωνίας των ενηλίκων αντρών πολιτών· άλλες τραγωδίες, π.χ. ο Ιππόλυτος, παρουσιάζουν παραλλαγές του θέματος της εφηβείας. Πολιτικά διδακτική σπουδαιότητα, υπό μία ευρεία έννοια, είχε επίσης το γεγονός ότι το μοτίβο των λόγων και της πειθώς με τις εξαιρετικά φορτισμένες σημασίες τους αναλυόταν εξαντλητικά, με πιεστικό τρόπο, ξανά και ξανά, στην αθηναϊκή δημοκρατική σκηνή, εντός και εκτός του πλαισίου του τραγικού θεάτρου. Ο Θουκυδίδης, επί παραδείγματι, παρουσιάζει τον δημοκρατικό πολιτικό ηγέτη Κλέωνα να επιπλήττει την Εκκλησία του Δήμου το 427, ότι ήταν απλώς «θεαταὶ μὲν τῶν λόγων..., ἀκροαταὶ δὲ τῶν ἔργων» − αν και η αιχμή της ίδιας αυτής κατηγορίας αφορούσε ασφαλώς και τις δύο πλευρές, δεδομένου ότι οι ρητορικές ικανότητες του Κλέωνα ήταν ακονισμένες στο έπακρο. Η ποιοτική διαφορά του σύγχρονου και του αρχαίου Έλληνα αναδεικνύεται και από το πώς βλέπει αυτός την κορυφαία αυτή πολιτιστική εκδήλωση, το θέατρο δηλαδή. Στην αρχαιότητα ποτέ δεν γίνεται λόγος για παίξιμο τραγωδίας. Ο όρος που χρησιμοποιείται είναι διδασκαλία τραγωδίας. Στο θέατρο καταφεύγουν όλοι, πλούσιοι και φτω-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ χοί, γιατί εκεί τους δίνεται η δυνατότητα να προβληματιστούν για καταστάσεις, που η ίδια η ζωή μπορεί να διαμορφώσει κατά τέτοιο τρόπο, όπως οι μεγάλοι συγγραφείς και σκηνοθέτες τις προβάλλουν μπροστά στα μάτια τους. Στην αρχαία ελληνική τραγωδία το κεντρικό πρόσωπο, ο τραγικός ήρωας, βρίσκεται αντιμέτωπος, παρά τη θέλησή του, με τη μοίρα, με το θείο, με την εξουσία, με υπέρτερες απ’ αυτόν δυνάμεις ή είναι αντιμέτωπος με τον ίδιο τον εαυτό του. Ο ίδιος αγωνίζεται για το καλό, αλλά οι συνθήκες ή οι καταστάσεις τον οδηγούν σε διλήμματα ή αδιέξοδα. Ο θεατής αναγνωρίζει, ή πρέπει να αναγνωρίζει, τον εαυτό του στο πρόσωπο του ήρωα και αυτό είναι που έχει παιδευτική αξία. Ο θεατής είναι αναγκασμένος να προβληματιστεί τι θα έκανε αυτός, αν ήταν στη θέση του ήρωα. Αυτό αποτελεί το έναυσμα για να θέσει σε λειτουργία τη σκέψη του. Έτσι θα βοηθήσει τον εαυτό του να προαχθεί σε ανώτερα επίπεδα της ύπαρξής του, αλλά παράλληλα έτσι προάγεται και ο πολιτισμός. Η παραγωγή της ελληνικής τραγωδίας, μετά την ανάπτυξή της στην Αθήνα τον V αιώνα, με τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη συνεχίστηκε άφθονα στους αιώνες αργότερα, όταν εκπροσωπούσαν δράματα σε όλες τις ελληνικές πόλεις, από την Νότια Ιταλία στην Μακεδονία και στην Αίγυπτο. Ακόμη και το τραγικό είδος εισήχθη στην Ρώμη από τον Λίβιο. Από τους επιγόνους της τραγωδίας θυμόμαστε ότι ο Σενέκας (4 π. Χ. – 65 μ. Χ.) έγραψε πολλές τραγωδίες: όσες ολοκληρώθηκαν στα χρόνια που ήταν δάσκαλος του Νέρωνα και σύμβουλός του έχουν παιδαγωγική λειτουργία. Σε όλους τους Νεοέλληνες το πιο γνωστό έργο του Σοφοκλή «Αντιγόνη» αποτελεί τυπικό παράδειγμα έντονου προβληματισμού και μετάδοσης μηνυμάτων που, ενώ ετέθησαν πριν 2.400 χρόνια, αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού και στην εποχή μας και οι λύσεις που προτάθηκαν αντικείμενο εφαρμογής σε ένα κόσμο, που μοιάζει να μην οδηγείται στο πουθενά, πέρα από αυτό που μας οδηγούν ισχυρές εξουσίες και κέντρα αποφάσεων ερήμην των φυσικών διαμορφωτών του κόσμου, που είναι όλοι οι πολίτες. Από τον γνωστό «μύθο» του Θηβαϊκού κύκλου ο συγγραφέας γράφει και σκηνοθετεί μια νέα υπόθεση με προεκτάσεις πολιτικές και κοινωνικές, ενώ παράλληλα θέτει έμμεσα υπό διαρκή κρίση το δυϊσμό του ανθρώπου και αναγκάζει τον κάθε θεατή να πάρει θέση σε μεγάλα φιλοσοφικά ή θεολογικά ζητήματα, όπως είναι η ύπαρξη και η τύχη της ψυχής ή η ύπαρξη θεών, που εποπτεύουν τον κόσμο και νοιάζονται γι’ αυτόν. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, αλλά κυρίως μετά το τέλος της, αναδεικνύονται στο θεατή μερικά από τα ερωτήματα που αφορούν κοινωνικά ζητήματα. Στο σημερινό σχολείο, η μελέτη της Ελληνικής δεν είναι μόνο η μελέτη της γλώσσας και των δομών της γραμματικής της, αλλά είναι η μελέτη των πάντων σχετικά με τον ελληνικό πολιτισμό. Τα Ελληνικά μας προσφέρουν τον καθρέφτη ενός κόσμου που εξαφανίστηκε και που έχει σημαντική ομορφιά καθώς αντιπροσωπεύει τις ρίζες του πολιτισμού μας. Ας θυμόμαστε την πλούσια μυθολογία του ελληνικού πολιτισμού: ο Δίας, η Αφροδίτη, ο Αίολος και οι άλλες θεότητες αγαπιούνται για τα ελαττώματά τους και για τις αξίες τους που είναι πάντα επίκαιρες. Μπορεί να αι-

ΑΠΟΨΕΙΣ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 21

σθανόμαστε μακρινή τη νοοτροπία ορισμένων μεγάλων αριστουργημάτων, όπως την αντίληψη της ζωής που παρουσιάζουν τα ομηρικά έπη. Όμως, το ενδιαφέρον μας για τους κλασικούς δεν υποδηλώνει την τήρηση του κώδικα ηθικής συμπεριφοράς που κάποια έργα εκφράζουν, αν και ορισμένα κείμενα, γραμμένα πριν από πολλούς αιώνες, περιγράφουν ορισμένες ηθικές αξίες που ισχύουν ακόμη. Τα δράματα που αντιπροσωπεύονται στις τραγωδίες ενσαρκώνουν το βαθύτερο φόβο του καθενός μας, τις αρνητικές εμπειρίες που κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να ζήσει. Για παράδειγμα η Αντιγόνη θυσιάζει τη ζωή της στο όνομα της αδελφικής αγάπης και, μπροστά από την ύβρη του Κρέοντα, διακηρύσσει την ανωτερότητα των νόμων της συνείδησης ενάντια στους νόμους του κράτους. Αν το καθήκον της κάθε πολιτισμένης κοινωνίας είναι η διατήρηση της πολιτιστικής της κληρονομιάς και η μετάδοσή της στις μελλοντικές γενιές, αυτό γίνεται, για μας Ευρωπαίους, με την μελέτη της Ελληνικής, η οποία αποτελεί το μέσο προτίμησης για την απόκτηση της γνώσης, μέσα από γραπτές μαρτυρίες μιας εξαιρετικής περιόδου της ιστορίας μας. Ο κλασικός κόσμος έχει θεμελιώδη ιστορική σημασία στην διαμόρφωση του σύγχρονου ανθρώπου, ενός πολίτη που ζει σε μία εποχή όπου η παγκοσμιοποίηση μπορεί να προκαλέσει κρίση ταυτότητας. Αν ο δυτικός άνθρωπος θέλει να διατηρήσει την κλασική του παιδεία, πρέπει να έχει την ικανότητα να σκέφτεται το μέλλον του με βάση την κοινή κλασική προέλευση. Οι αρχαίες γλώσσες είναι τα πρωταρχικά μέσα που μας προσφέρουν άμεση επαφή με την αρχαιότητα, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να διατηρήσουμε τις γνώσεις μας γι’ αυτές όπως και για τους πολιτισμούς μέσα στους οποίους αυτές χρησιμοποιήθηκαν. Αποτελούν μέρος της κληρονομιάς μας, της πολιτισμικής μας υποδομής και της αυτογνωσίας του δυτικού πολιτισμού. Χωρίς τη γνώση του παρελθόντος μας δεν θα κατανοήσουμε πλήρως το παρόν μας, ούτε θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε ολοκληρωμένα το μέλλον μας. Ως εκ τούτου, η μελέτη του ελληνικού πολιτισμού και της τραγωδίας εντάσσεται στην ευρύτερη μελέτη της ιστορίας και των ριζών του δυτικού πολιτισμού μας και λαμβάνει τροφή για την πρόοδό του. Πράγματι, όπως ένα δέντρο μεγαλώνει με διακλαδώσεις, συνεχίζοντας να δίνει όλο και περισσότερα φρούτα και παρέχει καταφύγιο σε άλλα έμβια όντα, έτσι η Ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός της συνεχίζει να είναι μια βάση για εμάς. Βιβλιογραφία C. R. Beye, La tragedia greca. Guida storica e critica. Introduzione, Bari, 1974 D. Lanza, Il tiranno e il suo pubblico, Torino 1977 H. C. Baldry, I Greci a teatro, tr. It. Bari 1972 L. Canfora, Letteratura greca, Bari 1986 J.P. Vernant in Vernant. – Vidal Naquet, Mito e tragedia nell’antica Grecia, tr. It. Torino 1976

ΣΕΛ. 22 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΑΠΟΨΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Τὰ βυζαντινὰ Μαθηματικὰ στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα Μαρία Χάλκου Δρ. Μαθηματικός ΕΚΠΑ-Λογοτέχνης https://en-uoa-gr.academia.edu/DrChalkou mchalkou@gmail.com Ἡ βυζαντινὴ ἐποχή Ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ παιδεία ἀπετέλεσε γιὰ τοὺς χριστιανοὺς ἕνα μέσον μὲ κύριο σκοπὸ τὴν κατανόηση τῆς ὕπαρξης τοῦ Χριστοῦ. Κατὰ τοὺς πρώτους βυζαντινοὺς χρόνους ὁ χριστιανισμὸς υἱοθέτησε τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ παιδεία, ἐπειδὴ τὴ θεωροῦσε ὡς ἕνα ἀσφαλὲς μέσον ἀντιμετώπισης σὲ πνευματικὸ ἐπίπεδο τῶν ἀντιπάλων του. Ἀπὸ τοὺς φιλόσοφους οἱ Βυζαντινοὶ προτιμοῦσαν τὸν Πλάτωνα, καθὼς θεωροῦσαν ὅτι ἡ φιλοσοφία του ἀπομάκρυνε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν ὑλικὸ κόσμο τῶν αἰσθήσεων. Οἱ Ἕλληνες μαθηματικοὶ καὶ οἱ ἄλλοι ἐπιστήμονες τῶν πρώιμων βυζαντινῶν χρόνων ζοῦσαν κυρίως στὴν Ἀλεξάνδρεια. Ἡ ἀλεξανδρινὴ ἐπιστήμη ἦταν ἀπ’ ὅλους σεβαστὴ ἐπειδὴ προσέγγιζε μὲ θεωρητικὴ αὐστηρότητα κάθε καινούργια ἀνακάλυψη, διεσφάλιζε τὶς διαδικασίες τῆς παρατήρησης καὶ τῆς ἀπόδειξης κατὰ τὴν ἔρευνα, καὶ στηριζόταν στὴ γνώση τὴν προσφερόμενη ἀπὸ κλασικὰ κείμενα. Γύρω στὰ 500 ἡ χριστιανικὴ ἐκκλησία εἶχε καταφέρει νὰ στρέψει τοὺς περισσότερους ἀξιόλογους ἐπιστήμονες σὲ δραστηριότητες κυρίως ἱεραποστολικές, ὀργανωτικές, ὑπεράσπισης ἀλλὰ καὶ ἑδραίωσης τοῦ δόγματος. Μία προφανὴς συνέπεια αὐτῆς τῆς ἐπιδίωξης ἀπετέλεσε καὶ ἡ στασιμότητα τῆς ἀνάπτυξης καὶ τῆς προόδου τῶν ἐπιστημῶν. Κατὰ τοὺς ἕξη πρώτους αἰῶνες ὁ ἐπιδιωκόμενος στόχος τῆς μάθησης ἦταν ἡ διάδοση τῶν ἐκλαϊκευμένων ἐπιστημονικῶν θεωριῶν καὶ ἰδιαίτερα τῶν συμπερασμάτων τους, θέτοντας στὸ περιθώριο τὴ μεθοδολογία τῆς ἐπιστήμης. Κατὰ τὸν 6ον αἰ., μολονότι τὸ Βυζάντιο σὲ ἀντίθεση μὲ ἄλλα κράτη βρισκόταν σὲ ὑψηλὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο, δὲν ἔχουμε σημαντικὰ εὑρήματα τὰ ὁποῖα νὰ παραπέμπουν σὲ κάποια μορφὴ ἀνώτερης παιδείας. Ὡστόσο ὑπῆρχαν ἰδιωτικοὶ δάσκαλοι, οἱ ὁποῖοι κατάφεραν νὰ διατηρήσουν τὴν παράδοση. Μόλις κατὰ τὸν 8ον αἰ., ἀρχίζει νὰ διδάσκεται ἡ Ἀριστοτελικὴ Φιλοσοφία, ἐπειδὴ ἡ Λογικὴ τοῦ Ἀριστοτέλη ἦταν χρήσιμη γιὰ τοὺς ἀγῶνες τῶν εἰκονολατρῶν. Ἂν καὶ τὸ 850 ὁ Λέων ὁ μαθηματικὸς εἰσάγει τὴν παραδοσιακὴ ἀνώτερη κρατικὴ ἐκπαίδευση, ἡ θέση τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν παραμένει περιορισμένη. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τῆς Αὐτοκρατορίας οἱ Ρωμαῖοι ἐπιδιώκουν τὴ σύνθεση δικῶν τους ἐπιστημονικῶν ἐγχειριδίων, τὰ ὁποῖα ὡς προϊόντα ἀντιγραφῆς καὶ ὄχι βαθύτερης κατανόησης ἦταν κατώτερα ἀπὸ τὰ ἀντίστοιχα ἑλληνικά τὰ ὁποῖα ἔφθαναν σ’ αὐτοὺς μέσα ἀπὸ ἀλλεπάλληλες μεταφράσεις. Σημειώνουμε ὅτι κυρίως κατὰ τὸν 9ον καὶ 10ον αἰ. πολλὰ ἑλληνικὰ χειρόγραφα εἶχαν μεταφρασθεῖ ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ μέσω τῶν συριακῶν, ἀλλὰ και ἀπ’ εὐθείας στὰ ἀραβικὰ χωρὶς μάλιστα νὰ ἔχουν περισωθεῖ τὰ ἑλληνικά, τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀφοῦ τὰ μετέφραζαν οἱ Ἄραβες, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ἐξαφανίζονταν ἴσως ἀπὸ ἀμέλεια καὶ ἔτσι ἐπεκράτησαν τὰ ἀραβικά. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ ἔχει σημασία εἶναι ὅτι ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ γνώση καὶ μὲ τὶς προσπάθειες τῶν Λατίνων, μετὰ ἀπὸ τὴν ἀπραξία δύο αἰώνων φαίνεται ὅτι συνετέλεσε στὴν πραγματοποίηση τῆς ἐπιστημονικῆς ἐπανάστασης τοῦ 17ου αἰ. στὴ Δύση. Σύμφωνα μὲ τὸν L. Bréhier ἡ πανεπιστημιακὴ παιδεία παρέμεινε συνεχὴς ἀπὸ τὸν Μέγα Κωνσταντίνο ἕως τὸν 15ον αἰ. Ὁ Bréhier ἀναφέρεται στὴν ὕπαρξη τοῦ κρατικοῦ διδασκαλείου, ὅπου ἐκπαιδεύονταν καὶ οἱ κρατικοὶ λειτουργοὶ διδασκόμενοι τὶς ‘θύραθεν ἐπιστῆμες’. Ἰδιαίτερη προσοχὴ στὶς θετικὲς ἐπιστῆμες δόθηκε κατὰ τοὺς τρεῖς τελευταίους αἰῶνες τῆς ζωῆς τῆς Αὐτοκρατορίας, τόσο στὴ Βασιλεύουσα, ὅσο καὶ σὲ ἄλλα κέντρα της, π.χ. στὴν Τραπεζούντα, ὅπου ἡ Ἀκαδημία Θετικῶν Ἐπιστημῶν στὴν ὁποία δίδασκαν ἐξέχοντες ἐπιστήμονες λειτουργοῦσε μέχρι καὶ τὸν 15ον αἰ. Ὅσον ἀφορᾶ στὰ Μαθηματικά, αὐτὰ ἄνθισαν τὸν 5ον, τὸν 6ον, τὸν 9ον, τὸν 10ον, τὸν 13ον, καὶ τὸν 14ον αἰ. Ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Κωνσταντίνος Θ΄ ὁ Μονομάχος δημιούργησε τὶς τεχνικὲς σχολὲς κατὰ τὰ μέσα τοῦ 11ου αἰ. μὲ σκοπὸ νὰ ἐνισχύσει τὴν τάξη τῶν ἐμπόρων καὶ τῶν βιοτεχνῶν. Ἐπίσης τὸν 12ον αἰ. οἱ Βυζαντινοὶ ἀποκτοῦν γνώση τῶν ἀραβικῶν ἀριθμῶν. Κατὰ τὴ

χρονικὴ περίοδο (1143-1180) μολονότι ἡ Αὐτοκρατορία εἶχε ἤδη συρρικνωθεῖ καὶ περιορισθεῖ σὲ λίγες ἑλληνόφωνες περιοχές, τὸ Βυζάντιο παρέμενε πάντα πιὸ προηγμένο ἀπὸ τὴ Δύση στὰ Μαθηματικά. Οἱ Βυζαντινοὶ λόγιοι διετήρησαν μὲ ἰδιαίτερη φροντίδα καὶ μετέδωσαν τὶς γνώσεις ποὺ παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες, τὶς ὁποῖες συμπλήρωσαν μὲ τὰ σχόλια καὶ τὶς εὔστοχες καὶ χρήσιμες παρατηρήσεις τους ἐπὶ τῶν ἀρχαίων κειμένων. Μάλιστα πολλοὶ ἐρευνητὲς ἔχουν ἐκφράσει τὴν ἄποψη πώς, ἂν δὲν ὑπῆρχαν οἱ Βυζαντινοὶ ἀντιγραφεῖς, καθὼς καὶ ἡ πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ σταθερότητα τοῦ Βυζαντίου σὲ σχέση μὲ τὴ Δύση, πολλὰ ἔργα κλασικῶν συγγραφέων θὰ εἶχαν ἴσως χαθεῖ μὲ τὴν καταστροφὴ τῆς ὀνομαστῆς ἀλεξανδρινῆς βιβλιοθήκης. Φαίνεται λοιπὸν λογικὸ νὰ μὴν καταλογίζει κανεὶς ἀβασάνιστα πλήρη ἀπραξία στοὺς Βυζαντινοὺς σχετικὰ μὲ τὴν πρόοδο στὴν ἐπιστήμη τῶν Μαθηματικῶν. Κατὰ τὸν Βολταῖρο, στὸν ἐπιστημονικὸ τομέα γενικώτερα καὶ ὄχι μόνο στὸ Βυζάντιο ἐπικρατοῦσε παρακμὴ καὶ ἐκφυλισμός, καὶ ὁ Κοντορσὲ ὑποστήριζε ὅτι αὐτὸ ὀφείλετο στὸ Χριστιανισμὸ ὁ ὁποῖος ἀπετέλεσε τὸ ἔναυσμα γιὰ τὴν πλήρη παρακμὴ τῶν ἐπιστημῶν. Οἱ Βυζαντινοὶ συγγραφεῖς εἶχαν μελετήσει τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες μαθηματικοὺς καὶ ἐπηρεάζονταν ἀπὸ τὸν Ἥρωνα τὸν Ἀλεξανδρέα, τὸν Διόφαντο, τὸν Εὐκλείδη, τὸν Ἀρχιμήδη. Ἦταν ὅμως καὶ ἐνήμεροι σχετικὰ μὲ τὶς ἐπικρατέστερες ἐπιστημονικὲς τάσεις καὶ ἐξελίξεις τῆς ἐποχῆς τους, καθὼς δέχονταν ἐπιδράσεις ἀπὸ ἄλλους λαοὺς, π.χ. ἀπὸ τοὺς Κινέζους, τοὺς Ἰνδοὺς καὶ ἀπὸ τοὺς Πέρσες μέσω τῶν Λατίνων μὲ τοὺς ὁποίους ἀνέπτυξαν στενὲς ἐπαφὲς σχετιζόμενες μὲ τὸ ἐμπόριο. Ὁρισμένα στοιχεῖα τὰ ὁποῖα ἀποδεικνύουν τὴν ἐπιστημονικὴ δραστηριότητα τῶν Βυζαντινῶν ἐπιστημόνων ὡς πρὸς τὰ Μαθηματικὰ εἶναι τὰ ἑξῆς: 1. Ἡ ἔκδοση μιᾶς ἀνώνυμης μαθηματικῆς τετρακτύος τὸ 1008.

2. Ἡ Σύνοψη περὶ μετρήσεως καὶ μερισμοῦ τῆς γῆς (Γεωδαισία) τοῦ Ἰωάννη Πεδιάσιμου, ποὺ χρονολογεῖται στὴν ἐποχὴ τῶν Παλαιολόγων, καὶ γιὰ τὴ σύνταξη τῆς ὁποίας χρησιμοποιήθηκαν ἀπὸ τὸν συγγραφέα κείμενα τοῦ Εὐκλείδη, τοῦ Ἤρωνα τοῦ Ἀλεξανδρέα, καὶ τοῦ Ἤρωνα τοῦ Βυζαντίου.

3. Τὸ Σύνταγμα τῶν 4 μαθημάτων, ἢ Τετράβιβλος, τοῦ Γεωργίου Παχυμέρη, τὸ ὁποῖο γράφηκε τὸ 1300.

4. Ἡ Ψηφοφορία κατ’ Ἰνδοὺς τοῦ Μάξιμου Πλανούδη (12551305).

5. Ἡ Ἀριθμητικὴ ἀνώνυμου συγγραφέα τοῦ 15ου αἰ. (Codex Vindobonensis phil. Gr. 65 of the 15th cent. ff. (11r-126r)), ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴ μαθηματικὴ ἐγκυκλοπαίδεια τῶν Βυζαντινῶν, καὶ πιθανόν τὴν πρώτη ἐγκυκλοπαίδεια Μαθηματικῶν. Σημειωτέον ὅτι ἡ σχετικὴ ἔρευνα ἔδειξε πὼς αὐτὴ ἡ Ἀριθμητικὴ ἔχει τὸ ἴδιο περιεχόμενο στὰ βασικὰ σημεῖα μὲ τὴ Summa... τοῦ Luca Pacioli, ἡ ὁποία θεωρεῖται πρώτη ἐγκυκλοπαίδεια Μαθηματικῶν, μὲ τὴ διαφορὰ ὅμως ὅτι ἡ Ἀριθμητικὴ τοῦ ἀνώνυμου συγγραφέα γράφηκε τὸ 1436 ἢ καὶ νωρίτερα, ἐνῶ ἡ Summa… χρονολογεῖται στὸ 1497. Κατὰ τὸν R. Calinger τὸ 1300 στὸ Βυζάντιο διαχωρίστηκαν τὰ ἐμπορικὰ ἀπὸ τὰ ἀκαδημαϊκὰ Μαθηματικά, καὶ ἀπὸ τὸν 14 ον αἰ. σταμάτησε ἡ διδασκαλία τῶν ἐμπορικῶν Μαθηματικῶν στὶς Ἀνώτερες Σχολές. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ὑπῆρξε μεγάλος ἀνταγωνισμὸς μεταξύ τους στὸν τομέα τῆς διδασκαλίας τους, καθὼς τὰ ἐμπορικὰ Μαθηματικὰ ἦταν χρήσιμα σὲ πλῆθος ἀνθρώπων, ἀφοῦ συντελοῦσαν στὴν ἐπίλυση προβλημάτων τῆς καθημερινῆς τους ζωῆς. Ἐπιπλέον ὑπῆρχαν κατηγορίες ἐργαζόμενων ὅπως οἱ ἔμποροι, οἱ χειροτέχνες, οἱ πρωτομάστορες στὶς οἰκοδομές, οἱ διοικητικοὶ ὑπάλληλοι, οἱ τοπογράφοι κ. ἄ., γιὰ τοὺς ὁποίους οἱ μαθηματικὲς γνώσεις ἦταν ἀπαραίτητες. Στὴν ἀρχὴ τοῦ 14ου αἰ. ποὺ τὸ Βυζάντιο περιορίστηκε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ στὸ Δεσποτάτο τοῦ Μορέως στὴν Πελοπόννησο, οἱ διακεκριμένοι λόγιοι ἀσχολήθηκαν μὲ τὴ μελέτη τῆς ἀρχαίας σκέψης, τῆς Λογοτεχνίας καὶ τῆς Φιλοσοφίας. Κατὰ τὰ τέλη τοῦ 14ου αἰ. ἀξιόλογοι Ἕλληνες ἐπιστήμονες καὶ διδάσκαλοι μετέβησαν στὴ Φλωρεντία, ὅπου συνετέλεσαν στὴν ἀναβίωση τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γνώσης, ἐνῷ ἡ Φλωρεντία ἐκείνη τὴν ἐποχὴ εἶχε καταστεῖ ἕνα σημαντικό κέντρο συλλογῆς χειρόγραφων. Οἱ ἐρευνητὲς θεωροῦν ὅτι κατὰ τὶς τελευταῖες δεκαετίες πρὶν τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης δὲν παρατηρήθηκε κάποια

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ σημαντικὴ προσφορὰ τῶν Βυζαντινῶν στὸν τομέα τῶν Μαθηματικῶν. Ὅμως τὴν ἴδια ἐποχὴ ἔχει καταγραφεῖ ἡ ὕπαρξη μεγάλου πλήθους χειρόγραφων, γεγονὸς τὸ ὁποῖο ἀποδεικνύει ὅτι τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν Τετρακτύν, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴ Λογιστικὴ καὶ τὴ Γεωδαισία ποὺ ἀποτελοῦσαν κλάδους τῶν ἐμπορικῶν Μαθηματικῶν ἦταν μεγάλο. Ἀπὸ ἐπιστημονικῆς ἄποψης, ὅσον ἀφορᾶ στὰ Μαθηματικὰ στὸ τέλος τῆς βυζαντινῆς ἐποχῆς κυκλοφοροῦν πολλὰ συγγράμματα πρακτικῆς φύσης ἐπειδή ἡ οἰκονομικὴ κατάσταση τῶν πολιτῶν δὲν ἦταν ἀνθηρή, καὶ ἀπὸ τὴν καθημερινή τους ζωὴ δὲν ἔλειπαν τὰ προβλήματα καθὼς καὶ οἱ μεταξύ τους διαφορές. Ἡ ἄποψη αὐτὴ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὴν ὕπαρξη πολλῶν συνοδικῶν ἀποφάσεων τῆς ἐποχῆς σχετιζόμενες μὲ ἀγοραπωλησία ἀκινήτων, κληρονομικά, ἐμπορικὲς συναλλαγὲς κ. ἄ. Τὰ προαναφερθέντα αὐτὰ χειρόγραφα εἶναι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον βιβλία Ἀριθμητικῆς, τὰ ὁποῖα περιέχουν ἐπιλεγμένα προβλήματα προερχόμενα ἀπὸ τὴν παράδοση πολλῶν λαῶν, ἔχουν τύχει δὲ τῆς προσοχῆς τῶν ἐρευνητῶν καθὼς περιέχουν πολύτιμα στοιχεῖα γιὰ τὴν ἐξέλιξη τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς γλώσσας, ἀλλὰ καὶ θέματα θεωρητικῆς φύσης ὅπου οἱ Βυζαντινοὶ προσπαθοῦν νὰ ἀνακαλύψουν καὶ νὰ δώσουν παράλληλα μὲ τοὺς Δυτικοὺς τὶς λύσεις τους. Συγκεκριμένα ἐπισημαίνουμε τὴν ἀπόπειρα εὕρεσης μεθόδου γιὰ τὴν ἐπίλυση ἐξισώσεων μεγαλύτερου τοῦ βαθμοῦ 2 στὸν κώδικα 65, τοῦ ὁποίου ἡ ἔκδοση εὑρίσκεται στὴ βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστήμιου Harvard ὡς Πηγὴ γιὰ τὴν Ἱστορία τῶν Μαθηματικῶν. Παρατηρεῖται ὅτι ἡ μεθοδολογία ἐπίλυσης τοῦ ἀνώνυμου συγγραφέα του εἶναι λανθασμένη, ὅπως ἀκριβῶς συνέβαινε μὲ τὶς μεθοδολογίες ὅλων τῶν συγγραφέων τῆς ἐποχῆς, ἀφοῦ ἡ ὀρθὴ γενικὴ λύση δόθηκε τὸ 1615 ἀπὸ τὸν Viète. Σύμφωνα μὲ τοὺς ἐκδότες H. Hunger και K. Vogel στὰ ἀρχεῖα τῆς Βιέννης ὑπάρχουν ἀκόμα πρὸς μελέτη πολλὰ ἀνέκδοτα προβλήματα τῶν τελευταίων χρόνων τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας καὶ τῶν πρώτων δεκαετιῶν ἀπὸ τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης. Εἶναι σκόπιμο λοιπὸν νὰ ἐρευνηθεῖ ἡ μᾶλλον ἐσφαλμένη ἀντίληψη πὼς τὸ Βυζάντιο χαρακτηρίζεται ἀπὸ μία στεῖρα ἀναπαραγωγὴ γνώσεων τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, χωρὶς οἱ Βυζαντινοὶ λόγιοι νὰ ἔχουν ἐπιδείξει πρωτότυπες δημιουργίες. Πρὸς ἐνίσχυση τῆς ἀντίθετης ἄποψης παραθέτουμε μερικὰ στοιχεῖα προερχόμενα ἀπὸ τὴ μεταγραφὴ καὶ τὸ μαθηματικὸ σχολιασμὸ 1000 καὶ πλέον μαθηματικῶν προβλημάτων τοῦ Codex Vindobonensis phil. gr. 65. Ἡ σχετικὴ ἔρευνα μᾶς προσέφερε πολύτιμες πληροφορίες σχετικὰ μὲ τοὺς τομεῖς τοῦ ἐμπορίου, τῶν κατασκευῶν, τῆς τέχνης τῆς ἀργυροχρυσοχοΐας, τῶν γεωμετρικῶν ὑπολογισμῶν κ. ἄ. Αὐτὸ ὅμως ποὺ προκαλεῖ ἰδιαίτερη ἐντύπωση εἶναι ὅτι σὲ ὁρισμὲνα προβλήματα οἱ χρησιμοποιούμενες ἀπὸ τὸν ἀνώνυμο συγγραφέα μέθοδοι εἶναι πρωτότυπες καὶ δὲν ἀποτελοῦν προϊόντα ἀναπαραγωγῆς ἢ ἀντιγραφῆς. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρουμε τὶς μεθόδους ὑπολογισμοῦ τοῦ ἀθροίσματος τῶν ὅρων μιᾶς προόδου, καθὼς καὶ τῆς κυβικῆς ρίζας ἀριθμοῦ, καὶ τὴν ἐπίσης ἄγνωστη σὲ μᾶς μέθοδο δοκιμῆς τῆς πράξης τοῦ πολλαπλασιασμοῦ. Ἐνδιαφέρον ἐπίσης παρουσιάζει καὶ ἡ ἄγνωστη μέθοδος ὑπολογισμοῦ τοῦ ὄγκου ἑνὸς στερεοῦ, σχήματος βαρελιοῦ. Ὁ συγγραφέας χρησιμοποιεῖ ἕναν δικό του μαθηματικὸ τύπο ὁ ὁποῖος δίνει ἀποτέλεσμα κατά τι μικρότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο γνωστὸ τύπο τῆς ἐποχῆς του. Ἀκόμα, ὅταν γενικώτερα ἐπρόκειτο γιὰ τὸν ὑπολογισμὸ τοῦ ἐμβαδοῦ κάποιας ἔκτασης γῆς ἀκαθορίστου γεωμετρικοῦ σχήματος, οἱ Βυζαντινοὶ ἐφάρμοζαν μία δική τους προσεγγιστικὴ μέθοδο ἡ ὁποία βασιζόταν στὶς περιμέτρους αὐτῶν τῶν ἐκτάσεων. Συνοψίζοντας σχετικὰ με τον Codex Vindobonensis phil. gr. 65:  Περιέχει προβλήματα Λογιστικῆς καὶ Γεωδαισίας (Ἀριθμητικῆς, Ἄλγεβρας καὶ Γεωμετρίας), τὰ ὁποῖα ἀντιστοιχοῦν στὸ σημερινὸ δημοτικὸ, γυμνάσιο καὶ λύκειο, προορισμένα νὰ διδαχθοῦν σὲ μαθητὲς μικρῆς ἡλικίας, ἀλλὰ καὶ σὲ κρατικοὺς λειτουργούς, ἔμπορους, χτίστες, ἀργυροχρυσοχόους, κ. ἄ.   Οὐσιαστικὰ πρόκειται γιὰ τὴν μαθηματικὴ ἐγκυκλοπαίδεια τῶν Βυζαντινῶν, καὶ ἴσως τὴν πρώτη παγκόσμια μαθηματικὴ ἐγκυκλοπαίδεια στὸν τότε γνωστὸ κόσμο.   Ὁ ὅρος ‘μιλλιούνι’ δὲν πρωτοεμφανίστηκε στὴν ἰταλικὴ Ἀριθμητικὴ τοῦ Treviso (1478) ἀλλὰ στὸν κώδικα 65 ποὺ χρονολογεῖται στὰ 1436.   Εἰσάγεται ὁ ὅρος ‘ἑκατὸν μυριάδαι’ γιὰ τὸ ἑκατομμύριο.

ΑΠΟΨΕΙΣ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 23

  Εἶναι τὸ πρῶτο ἑλληνικὸ χειρόγραφο στὸ ὁποῖο ἐμφανίζεται τὸ πρόβλημα τῆς κατασκευῆς τετραγώνου ἐγγεγραμμένου σὲ ἰσόπλευρο τρίγωνο, ὥστε ἡ μία πλευρὰ τοῦ τετραγώνου νὰ ἐφάπτεται στὴν πλευρὰ τοῦ ἰσοπλεύρου τριγώνου.   Ἡ μέθοδος ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ συγγραφέας γιὰ τὴ δοκιμὴ τῶν 4 πράξεων μᾶς ὁδήγησε στὴ διατύπωση καὶ ἀπόδειξη καινούργιων προτάσεων στὸν τομέα τῆς Θεωρίας Ἀριθμῶν.   Σὲ ἐπιμέρους κεφάλαια περιέχονται πρωτότυπες σὲ σχέση μὲ τὴν ἐποχὴ μέθοδοι ἐπίλυσης προβλημάτων (μέθοδος Ὁλοκλήρωσης, ὑπολογισμοῦ ἐμβαδοῦ κανονικῶν πολυγώνων σὲ συνάρτηση μὲ τὴν περίμετρό τους, ὑπολογισμοῦ ἀθροίσματος ν ὅρων προόδων, κ. ἄ.)   Ἡ ἐπίλυση ὁρισμένων προβλημάτων τῆς Λογιστικῆς δημιουργεῖ τὴν ἐντύπωση ὅτι αὐτὰ ἀποτελοῦν τὶς πρώιμες διαδικασίες γιὰ τὸν προσδιορισμὸ τοῦ δείκτη εὐφυΐας.

Ἔτσι αὐτὰ τὰ χρήσιμα ἔργα ἀξιοσημείωτης ἱστορικῆς καὶ ἐπιστημονικῆς ἀξίας, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν εὑρύτερη φιλοσοφικὴ προσφορὰ τῶν ἰδίων, ἀλλὰ καὶ τῶν Βυζαντινῶν συγγραφέων, ἀποκαλύπτουν τὴν πνευματικὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους καὶ προωθοῦν, καὶ μὲσῳ τῶν 2 ἐκδοθεισῶν ἐπιστημονικῶν μελετῶν μας ἐπὶ τῆς Ἐθνικῆς Παιδείας, τὴν ἀναζήτηση τῆς νεοελληνικῆς ταυτότητας. Ψηφιακὲς πηγές (Ανάκτηση 1/7/2019) Αcademia, Ρapers https://en-uoa-gr.academia.edu/DrChalkou/Papers Harvard University A http://id.lib.harvard.edu/alma/990103016970203941/catalog Harvard University B http://id.lib.harvard.edu/alma/990140849580203941/catalog University of Crete B (ebook) https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/4/8/e/metadata-1464949978-41916620739.tkl University of Crete 15-18 (ebook) https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/c/0/3/metadata-1464955246-20544622778.tkl Harvard University 15-18 http://id.lib.harvard.edu/alma/990140849540203941/catalog University of Crete M (ebook) https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/8/1/a/metadata461e8c655d0f25db132f89009e13a455_1256540623.tkl Harvard University M http://id.lib.harvard.edu/alma/990122490050203941/catalog Tacquet http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/history/DSB/Tacquet.pdf

ΣΕΛ. 24 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΑΠΟΨΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Προλόγισμα του κ. Κώστα Καρούσου, Προέδρου της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, στην ποιητική συλλογή,“IN MEDITERRANEO”, της Σοφίας Σκλείδα και της Elisabetta Bagli Ένα πολλαπλό-ποιητικό-λυρικό ενδιαφέρον της ποιήτριας, Σοφίας Σκλείδα, για τη σφαδάζουσα καθημερινότητα της προσφυγιάς, των σεισμόπληκτων, της ΄΄ειμαρμένης΄΄, των απανταχού ταξιδευτών της ζωής, της Ιστορίας και της παράδοσης, της πολιτιστικής παρακαταθήκης μας, της φύσης, της πατρικής γης, της ποντοπόρας γνώσης των ανθρώπων, της πανερωτικής ευθυμίας που γεννάει η ποίηση, της γενέθλιας σοφίας των δύο λαών, της Ελλάδας και της Ιταλίας, που η δημιουργός πιστεύει ότι και οι δύο λαοί ΄΄Είναι η Ψυχή του Κόσμου΄΄. Και οι δύο ποιήτριες μιλούν ποιητικά για τους δύο πολιτισμούς, ως μια ταυτοποίηση ιστορικών μύθων και πολιτιστικής παράδοσης και η Μεσόγειος θάλασσα, που γίνεται στο πέρασμα των χιλιετηρίδων ένα πλοίο αγάπης και πανανθρώπινο αγίασμα ιδεών,ποίησης, φιλοσοφίας, καλλιτεχνίας, μουσικής και τέχνης, σαν ένας πανερωτικός οίστρος δημιουργίας που καλύπτει τα πάντα στη Ζωή. Γράφει η ποιήτρια Elisabetta Bagli στο ποίημα της “Άπειρο φύσημα”, (αφιερωμένο στον Giacomo Leopardi), στη σελ. 49: ΄΄Το άπειρο δεν έχει κανόνες // εξαπατά το φως // με ευγενή σπαρταρίσματα // ξεχνώντας τη νύχτα΄΄... και παρακάτω, στη σελ. 50, σε ένα άλλο ποίημα της που φέρει τον τίτλο “Το αιώνιο Ηλιοτρόπιο” ,μας εξομολογείται: ΄΄Τώρα είμαι το αιώνιο ηλιοτρόπιο // που τρέμει κινούμενο // σαν ένα θλιμμένο ιστιοφόρο΄΄... Ένας ερωτεύσιμος πόθος δημιουργίας αντανακλά και ιχνηλατεί το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του κόσμου. Κρίκος αέναης συνέχειας της ζωής είναι η Αγάπη, σ΄όλο το πολυτάλαντο εύρος της ζωής, ως χρίσμα ποιητικής πνοής και μελλοντικής έμπνευσης. Το μυστήριο της ζωής γίνεται το οικουμενικό στοιχείο της πανδημιουργίας των ανθρωπίνων. Γράφει η ποιήτρια Σοφία Σκλείδα στο ποίημα της “Speranza*”(*ελπίδα), στη σελ. 59, της παρούσης ποιητικής συλλογής: ΄΄Προσκηνητάρι η μοναξιά // δέηση η θλίψη // και εσύ πάλλεσαι..΄΄και στη συνέχεια, στη σελ. 60, η ιταλίδα ποιήτρια σ΄ ένα άλλο ποίημά της ,με τίτλο “Πρώτο συναίσθημα”, συμπληρώνει:

΄΄Ένα γλυκό βλέμμα εξερευνούσε // το πεπερασμένο άπειρο του δέρματος ΄΄ Στίχο ι μ ιας ερωτικής,πο ιητικ ής αφ ετηρίας,εξερεύνησης,αξιολόγησης,και συλλογικής μνήμης, με έντονο αναστοχασμό, σαν εγερτήριο ξέσπασμα των δύο ψυχών, που συμπράττουν διαπολιτισμικά και κοινωνούν πανανθρώπινα συναισθήματα. Οι δύο ποιήτριες, η Σοφία Σκλείδα και η Elisabetta Bagli ατενίζoυν το μέλλον ως ένα πολιτισμικό προσκύνημα δημιουργικής πορείας και αφοσίωσης, στις γενέθλιες δυνάμεις του πολιτισμού τους, της παράδοσης,της τέχνης και των ηθικών αξιών της ζωής, που μας συνέχουν και μας ενδυναμώνουν αξιόπρεπα και λειτουργικά στο κοινωνικό μας γίγνεσθαι. Ευχαριστώ για την τιμή. Κώστας Καρούσος πρόεδρος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, δοκιμιογράφος--κριτικός λογοτεχνίας- εικαστικός. ΑΘΗΝΑ 4 / 3 / 2018 Grazie del onore.

Kostas Karousos, Presidente dell΄ Associazione dei Scrittori Greci , Saggista - Critico letterario – Pittore ATENE 4/3/2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ “Dal Mediterraneo” Η Εlisabetta Bagli και η Σοφία Σκλείδα σας προσκαλούν στην παρουσίαση της δίγλωσσης ποιητικής τους συλλογής με τίτλο «Dal Mediterraneo”. Η παρουσίαση θα γίνει στις 31 Οκτωβρίου , στις 5: 00 μ.μ., στο Ευρωπαȉκό Κέντρο Τεκμηρίωσης “Altiero Spinelli” – Γενική Βιβλιοθήκη “Enrico Barone” του Πανεπιστημίου της Ρώμης “La Sapienza” (Via del Castro Laurenziano 9). Για το βιβλίο θα μιλήσει ο καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Domenico Pisana. Παρεμβάσεις και απαγγελίες θα γίνουν από την καθηγήτρια Πανεπιστημίου, Anna Marras, τις ποιήτριες Claudia Piccinnο και Anita Napolitano, τον Πρόεδρο της Ένωσης αντιπροσώπευσης της Ιταλίας στο εξωτερικό, Guido Vacca και τη δημοσιογράφο και ποιήτρια Michella Zanarella. Τιμή μας και χαρά μας η συμμετοχή σας!

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΑΠΟΨΕΙΣ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 25

Τ’ απομεινάρια μιας ημερομηνίας Πάνου Κουμπούρα Φιλολόγου - λογοτέχνη Το καλύτερο που μπορεί να συμβεί σε μια ημερομηνία είναι να καθιερωθεί στην ιστορική μνήμη ως χρονολογικός σταθμός συμβολισμού πανανθρώπινων ιδανικών . Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε μια ημερομηνία είναι να βλέπει τ’ όνομά της να ξεφτίζει χρόνο με τον χρόνο και να εκθέτει ανυπεράσπιστη το άταφο πτώμα της να το σκυλεύουν οι ιερόσυλοι των ιδεών και των ονείρων. Η 17 Νοέμβρη 1973 κλείνει μόλις 46 χρόνια από την αιωνιότητά της. Κι όμως οι κραυγές πρόωρης γήρανσης που εκπέμπει σήμερα η εξέγερση των νέων στο Πολυτεχνείο ηχούν στη συνείδηση αυτών που μπορούν ακόμη να αφουγκράζονται τους παλμούς της καρδιάς της ιστορίας σαν σήμα αφύπνισης και εγρήγορσης , λίγα δευτερόλεπτα πριν από την φθορά και το τέλμα . Τι έχει απομείνει από το όμορφο νεανικό πρόσωπο της 17 Νοέμβρη73; Τι έχει απομείνει από την οργισμένη αδούλωτη επαναστατική ψυχή του Πολυτεχνείου73 , όπου μια ολόκληρη γενιά στράγγιξε το αίμα της και τη ζωή της σπονδή θυσίας στο βωμό της ελευθερίας και της δημοκρατίας; Αυτή η ιστορική ημερομηνία , που κατόρθωσε να γίνει εθνικό σύμβολο του ασυμβίβαστου αγώνα των νέων και του λαού για Ψωμί - Παιδεία – Ελευθερία , που κατόρθωσε να γίνει πανεθνική σχολική εορτή για να διδάσκει στις νέες γενιές το ιδανικό της απελευθέρωσης από ορατά και αόρατα δεσμά καθημερινού καταναγκασμού , κατάντησε - από την πρώτη κιόλας επέτειο - μια τυποποιημένη φιέστα κομματικής υποκρισίας , κατάντησε μια γραφική πορεία χωρίς αρχή και τέλος , κατάντησε ένα ευτελές παζάρι εξαργύρωσης αγωνιστικών παρασήμων , κατάντησε ένα ανελέητο παιχνίδι τηλεθέασης , με τις στημένες κάμερες του δημοσιογραφικού παραεμπορίου να εκλιπαρούν κυριολεκτικά για σπασμένες βιτρίνες , για κάποια καμένα αυτοκίνητα , για μερικά ανοιγμένα κεφάλια . Κατάντησε ο αγνός αγώνας θυσίας των ηρώων του Πολυτεχνείου να σκιάζεται επί 46 ολόκληρα χρόνια από το ίδιο άχαρο επαναλαμβανόμενο σικέ ματς αστυνόμων και μασκοφόρων ψευτοαναρχικών με το ίδιο πάντα προκαθορισμένο αποτέλεσμα : στη συνείδηση του απλού ανθρώπου το ασήμαντο και τετριμμένο να υποκαθιστά το μνημειώδες και το αθάνατο . Ειδικά , η πολύχρονη ιλαροτραγική αναφορά στην τρομοκρατική 17 Ν φανταζόμαστε πόση σύγχυση έχει προκαλέσει ιδίως στα νέα παιδιά , καθώς στο μυαλό τους η 17 Νοέμβρη 73 επικαλύπτεται συνειρμικά από μια τρομοκρατική οργάνωση δολοφόνων με ονοματεπώνυμο. Η 17 Νοέμβρη 73 δεν κινδυνεύει από κατασκευασμένες επίπλαστες συνωνυμίες . Δεν έχει καμιά ανάγκη να αποκαταστήσει την ασύγκριτη ποιοτική αγωνιστική και επαναστατική της ταυτότητα . Από καπηλεία κινδυνεύει και από υποκρισία . Δεν είναι κομματική πορεία τυπολατρίας μιας μέρας , ούτε διαδήλωση κατά της τρομοκρατίας , όπως ευφυώς εμπνεύσθηκαν υψηλόβαθμοι κομματικοί ανεγκέφαλοι . Είναι αδιάκοπη πορεία ζωής . Είναι στάση και τρόπος καθημερινής αξιοπρέπειας του ελεύθερου δημοκρατικού πολίτη . Είναι τα όνειρα των σημερινών νέων , είναι το δικαίωμά τους για καλύτερη Παιδεία , το δικαίωμα στην εργασία , το δικαίωμα στον πολιτισμό και στον σεβασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας . Είναι το δικαίωμά τους να μην ανέχονται ότι οι κόντρες με τις μηχανές και η εφήμερη δόξα των αστέρων ριάλιτυ τηλεπαιχνιδιών είναι η μόνη τους διέξοδος από το αδιέξοδο . Τ’ απομεινάρια ιστορικής μνήμης της 17 Νοέμβρη 73 , ένα βήμα πριν τα σκεπάσουν στο μνήμα της λήθης , μας προκαλούν να τα περιθάλψουμε στη ζεστή αγκαλιά της κοινωνικής μας συνείδησης . Το χρωστάμε στα λυπημένα μάτια του Διομήδη Κομνηνού . Στα μάτια όλων των ηρώων του Πολυτεχνείου , που άφρονες εξουσίες νόμισαν ότι είναι δυνατόν με ατσάλινες ερπύστριες να τρομοκρατήσουν και να λεηλατήσουν τα νεανικά όνειρά τους . Το χρωστάμε στην ίδια μας την ύπαρξη , που πολιορκημένη από αμέτρητα καθημερινά δεσμά , ενοράται αθάνατους χρονολογικούς σταθμούς ιδεών και ονείρων για να αντλήσει λίγη ανάσα ανάτασης στο ορθοδρόμι της ζήσης ._

ΣΕΛ. 26 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Βιβλιοθήκη «Βασίλης Μιχαηλίδης»: Παράθυρο στη γνώση Η βιβλιοθήκη «Βασίλης Μιχαηλίδης», σύμφωνα με τον διευθυντή της Μάριο Ζέρβα, στα 10 χρόνια λειτουργίας της έχει διευρύνει τους ορίζοντες όχι μόνο της πανεπιστημιακής κοινότητας της Λεμεσού, αλλά έχει αναπτύξει και σημαντικές συνέργειες με άλλες βιβλιοθήκες της Κύπρου.

- Η βιβλιοθήκη «Βασίλης Μιχαηλίδης» συμπληρώνει 10 χρόνια λειτουργίας. Πώς ξεκίνησε και ποιο το σκεπτικό λειτουργίας της; Πρωτολειτούργησε το 2007, με την έναρξη λειτουργίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΠΚ) και την εισαγωγή των πρώτων φοιτητών στα προγράμματα σπουδών του πανεπιστημίου. Από τον Μάιο του 2009 τιμά τον εθνικό ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη με την ονομασία της και στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτήριο των Παλαιών Δικαστηρίων της Λεμεσού. Αποστολή της βιβλιοθήκης είναι να εξυπηρετεί, πρωτίστως, τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας (διδακτικό προσωπικό, ερευνητές, φοιτητές) στο έργο της επιστημονικής, ερευνητικής, διδακτικής και ευρύτερης πολιτιστικής πληροφόρησης.

ουργία ενιαίου καταλόγου για τις σχολικές βιβλιοθήκες της Κύπρου, σε συνεργασία με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Σε συνεργασία με τις υπόλοιπες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες της Κύπρου, δημοσίων και ιδιωτικών πανεπιστημίων, έχουμε προχωρήσει στη δημιουργία της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Κοινοπραξία Κυπριακών Βιβλιοθηκών» (ΚΚυΒ), η οποία έχει ως στόχο την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών. Η βιβλιοθήκη μας προεδρεύει της κοινοπραξίας για την πρώτη τριετία.

- Ποιες άλλες καινοτομίες περιλαμβάνει το πρόγραμμά σας; Η βιβλιοθήκη, ακολουθώντας διεθνείς πρακτικές, προχώρησε στον σχεδιασμό και ανάπτυξη του πρώτου πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης της ερευνητικής δραστηριότητας στην Κύπρο. Το σύστημα αυτό συλλέγει όλα τα αποτελέσματα της ερευνητικής δραστηριότητας των ερευνητών του πανεπιστημίου, προσφέροντας στους ερευνητές τη δυνατότητα δημιουργίας προφίλ και συμπερίληψης όλων των δραστηριοτήτων τους. Χάρη σε αυτή την πλατφόρμα, το πανεπιστήμιο, οι σχολές και τα - Ποιες καινοτομίες εφάρμοσε η βιβλιοθήκη, ώστε να αντα- τμήματα μπορούν να έχουν συγκεντρωμένη όλη την έρευνα ποκρίνεται στην ψηφιακή εποχή; Από τα πρώτα χρόνια λει- που εκπονούν τα μέλη τους. τουργίας της έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη της συλλογής της - Συνεργάζεστε και με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Λεμεσού; σε ηλεκτρονικό περιεχόμενο. Η διαχείριση του κύκλου εργα- Με τη συμβολή του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου (ΤΠΚ), ολοσιών της πραγματοποιείται μέσω αυτοματοποιημένου συστή- κληρώθηκε η ανακαίνιση του ιστορικού κτηρίου Πηλαβάκη ματος. Πρωτοπορώντας στον ελλαδικό και κυπριακό χώρο, η στο οποίο στεγάζεται και τον Σεπτέμβριο του 2018 άνοιξε τις βιβλιοθήκη του ΤΠΚ υιοθέτησε και εφάρμοσε την τεχνολογία πόρτες της στο κοινό, εμπλουτισμένη και τεχνολογικά αναβαθRFID (radio frequency identification – αναγνώριση μέσω ραδι- μισμένη. Βάσει της συμφωνίας μεταξύ Δήμου Λεμεσού και Τεοσυχνοτήτων), προσφέροντας αναβαθμισμένες υπηρεσίες δα- χνολογικού Πανεπιστημίου, το τελευταίο ανέλαβε την ανακαίνεισμού στα μέλη της, όπως είναι η δυνατότητα αυτόματου δα- νιση του κτηρίου και την καταγραφή όλου του υλικού της βιβλιοθήκης, υπό την επίβλεψη των βιβλιοθηκονόμων του πανενεισμού και επιστροφής υλικού.

- Τι είδους εκδόσεις μπορεί να βρει κάποιος στη βιβλιοθή- πιστημίου. Το πανεπιστήμιο παρείχε στη βιβλιοθήκη την τεχνοκη; Οι συλλογές της περιλαμβάνουν 62.908 έντυπα βιβλία, τα γνωσία που έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια, με σύγχρονα οποία προέρχονται από τη Δημοτική Πανεπιστημιακή Βιβλιο- αυτοματοποιημένα συστήματα και τεχνολογίες αιχμής. Στο υθήκη και 48.152 από τη Βιβλιοθήκη «Βασίλης Μιχαηλίδης». πόγειο του κτηρίου βρίσκεται η συλλογή Καλών Τεχνών, η οΕπίσης, προσφέρει πρόσβαση σε 27.226 τίτλους επιστημονι- ποία αποτελεί δωρεά του αείμνηστου Κύπριου συγγραφέα και κών ηλεκτρονικών περιοδικών, 55 επιστημονικές βάσεις δεδο- ερευνητή, Χρηστάκη Μιχαηλίδη. Το υλικό της καλύπτει θέμαμένων, 570.347 τίτλους ηλεκτρονικών βιβλίων και ηλεκτρονι- τα εικαστικών τεχνών, αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής, φιλοσοφίκά εργαλεία τα οποία βοηθούν τους χρήστες στον εντοπισμό ας και ιστορίας της τέχνης, στην αγγλική, γαλλική, ιταλική, ισπανική, γερμανική και ελληνική γλώσσα. και στην αξιοποίηση του επιστημονικού υλικού.

- Έχετε ψηφιοποιήσει ιστορικές συλλογές. Μπορείτε να μας αναφέρετε τις πιο σημαντικές; Στις σημαντικές ψηφιοποιημένες συλλογές περιλαμβάνονται τεύχη της εφημερίδας «Σατιρική Επιθεώρηση» του Γεώργιου Μαυρογένη. Επίσης, έχουμε καταγράψει και ψηφιοποιήσει το αρχείου του εκπαιδευτικού Νικόλαου Ι. Ξιούτα (1901-1984) και το αρχείο του συνθέτη, μουσικολόγου, μαέστρου και δάσκαλου Σόλωνα Μιχαηλίδη, ο οποίος υπήρξε μια πολύπλευρη προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία που κυριάρχησε στη μουσική ζωή της Κύπρου και της Ελλάδας. Σημαντική είναι και η συλλογή του Θεάτρου ΡΙΑΛΤΟ, ενός από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς οργανισμούς του τόπου μας στον τομέα των παραστατικών τεχνών. Το αρχείο αυτό αποτελείται από αφίσες, από το 1953 μέχρι το 1974. Συνολικά, έχουν ψηφιοποιηθεί και καταχωρηθεί στην ψηφιακή βιβλιοθήκη «Αψίδα» 1.095 αφίσες. Επίσης, βρίσκονται σε εξέλιξη δυο σημαντικά έργα ψηφιοποίησης: Το αρχείο του φωτογράφου Γιώργου Λανίτη και το αρχείο του Άρχοντα Πρωτοψάλτη Γιώργου Σπανού.

- Έχετε συνεργασία με άλλες βιβλιοθήκες; Στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, υποστηρίζουμε τις τοπικές βιβλιοθήκες παρέχοντας τεχνογνωσία. Έχουμε αναλάβει τη δημι-

- Τι περιλαμβάνουν οι εκδηλώσεις για τους εορτασμούς των 10 χρόνων λειτουργίας της; Οργανώνουμε έκθεση γελοιογραφίας του Γ. Μαυρογένη, με τίτλο «Ο διαχρονικός Μαυρογένης», η οποία θα φιλοξενείται στο φουαγιέ του κτηρίου «Τάσσος Παπαδόπουλος» μέχρι τις 17 Νοεμβρίου. Επίσης, στον χώρο της βιβλιοθήκης θα βρίσκονται αναρτημένες φωτογραφίες από τις ψηφιοποιημένες αφίσες του Ριάλτο και το φωτογραφικό αρχείο του Γιώργου Λανίτη. Την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου θα προσφέρεται πρωινό στην αυλή της Βιβλιοθήκης «Βασίλης Μιχαηλίδης» και θα στηθούν ενημερωτικά περίπτερα με τη συμμετοχή όλων των γραφείων, με στόχο την παρουσίαση του έργου τους, καθώς και περίπτερο της Υπηρεσίας Συστημάτων Πληροφορικής και Τεχνολογίας (ΥΣΠΤ) και της Φοιτητικής Ένωσης ΦΕΤΕΠΑΚ. ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ| 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 27

Η Ζωσιμαία βιβλιοθήκη «ενηλικιώνεται» ψηφιακά

Η Ζωσιμαία βιβλιοθήκη πηγαίνει σε άλλο επίπεδο ψηφιακής καταλογογράφησης και οργάνωσης-ψηφιοποίησης, με το openABEKT, που είναι μετεξέλιξη του προηγούμενου συστήματος στην Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων & Ψηφιακού Περιεχομένου του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, της υποδομής του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Πρόκειται για ένα βελτιωμένο μοντέλο, όπου οι υπηρεσίες είναι προσβάσιμες διαδικτυακά και απομακρυσμένα (Software As A Service (SaaS)), ένα μοντέλο παροχής λογισμικού με το οποίο λογισμικό & δεδομένα φιλοξενούνται στο «νέφος»( https://www.openabekt.gr/ ). Πρακτικά, αυτά σημαίνουν ότι το κοινό θα έχει πρόσβαση χωρίς να χρειάζεται να εγκαταστήσει λογισμικό, αλλά και χωρίς η βιβλιοθήκη να χρειάζεται να συντηρεί την υποδομή. Οι χρήστες-τριες μπορούν να αναζητούν τίτλους, να κρατούν ή ανανεώνουν χρεώσεις, όπως επίσης και να ενημερώνονται για διάφορες δράσεις κ.λπ. Ο σύνδσεσμός είναι ο εξής: https:// zosimaialib.openabekt.gr/.

«επαυξημένης πραγματικότητας» ο επισκέπτης κάθε ηλικίας μπορεί να περιηγηθεί (Virtual Tour 360ο ) σε όλους τους χώρους του σημερινού κτιρίου, ακόμα και στις κλειστές συλλογές. Η ψηφιακή περιήγηση περιλαμβάνει ακόμα διάφορες πληροφορίες προς το χρήστη-τρια, γι αυτά που βλέπει σε πραγματικό χρόνο, τη βιβλιοθήκη κ.λπ. Η νέα αυτή υπηρεσία είναι διαθέσιμη κατόπιν ζήτησης στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Ζωσιμαίας και θα διακινηθεί στα σχολεία της πόλης και της Περιφέρειας Ηπείρου, μέσω της Κινητής Βιβλιοθήκης. «Στο άμεσο μέλλον έχουν ήδη δρομολογηθεί δύο ακόμη εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας, με σκοπό τη διατήρησηδιάσωση της πληροφορίας, διατήρηση και ενίσχυση της συλλογικής μνήμης, την ανάδειξη του Πολιτισμού, την παραγωγικότητα, την παροχή νέων προϊόντων και υπηρεσιών στους χρήστες της Ζωσιμαίας και στο κοινό και την οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, μέσω της ανάδειξης και ενίσχυσης ενός νέου είδους, που μπορεί να υποστηριχθεί και ήδη υλοποιείται από τον Φορέα μας, αυτού του «αναγνωστικού τουρισμού», Εκτός όμως από αυτή την αναβάθμιση, η Ζωσιμαία βιβλιο- αναφέρει η Ζωσιμαία. θήκη γίνεται και… VR. Μπαίνοντας λοιπόν στη πιο πρόσφατη διαδραστική τεχνολογική εξέλιξη, η βιβλιοθήκη με δική της typos-i.gr πρωτοβουλία και χρηματοδότηση προμηθεύτηκε σε «γυαλιών» virtual reality και με ειδικό πρόγραμμα

ΣΕΛ. 28 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: «ΟΔΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟΥ» ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΑΥΔΙΚΟΥ Την Παρασκευή 1η Νοεμβρίου 2019 πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του μυθιστορήματος του Ευαγγέλου Αυδίκου «Οδός Οφθαλμιατρείου», στο «Polis Art Cafe», στο κέντρο της Αθήνας. Στη συνδιοργάνωση συμμετείχαν οι : Αδελφότητα Παλαιοχωρίου Συρράκου Αθήνας, Αράχθειο θέατρο Σκούπας Άρτας, Όμιλος Φίλων Μουσείου «Θ.Παπαγιάννης», Σύνδεσμος Συρρακιωτών Αθήνας και η Συντροφιά Βλάχων της Αθήνας Για το βιβλίο μίλησαν οι: Άννα Αφεντουλίδου, ποίητρια-κριτικός Αλέξης Ζήρας, κριτικός Κώστας Κατσουλάρης, συγγραφέας Συντονιστής της παρουσίασης ήταν ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, κριτικός λογοτεχνίας, ενώ η Ελένη Ζιώγα, συγγραφέας/ ηθοποιός,διάβασε αποσπάσματα. Τραγούδησαν ο Γιώργος Πλόσκας και η Ομάδα τραγουδιού της Συντροφιάς Βλάχων της Αθήνας Το μυθιστόρημα είναι μια προσπάθεια για συνομιλία με τον ποιητή και πεζογράφο Κώστα Κρυστάλλη, σε μια περίοδο που είναι σε εξέλιξη η συζήτηση για τον ρόλο της λογοτεχνίας , ενώ ταυτόχρονα η εποχή μας παρουσιάζει αρκετά κοινά στοιχεία με τα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι ο λογοτέχνης που κράτησε όρθιους τους ανθρώπους της υπαίθρου με όλο του το έργο, ιδίως με το ποίγημά του «Στον Σταυραητό». Οδός οφθαλμιατρείου είναι ο δρόμος που άρχισε το δράμα του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Κρυστάλλη στη συμβολή των οδών Εδουάρδου Λω(σημερινή ονομασία) και Σταδίου, στην Αθήνα .Το υπόγειο του τυπογραφείου του Παπαγεωργίου φιλοξένησε τις φιλοδοξίες του να ανεβεί τη σκάλα του ελληνικού ποιητικού Παρνασσού. Να γράψει και να γίνει αποδεκτός από το λογοτεχνικό σινάφι και την κοινωνία της Αθήνας. Μια μάχη άνιση. Έφτασε πρόσφυγας στην Αθήνα του 1889, κυνηγημένος από την Οθωμανική διοίκηση των Ιωαννίνων για την έκδοση της ποιητικής του συλλογής Αι Σκιαί του Άδου που χαρακτηρίστηκε εχθρική γι’ αυτούς. Αναζητεί την ηρεμία στην πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους και με την προσδοκία ότι θα βρει υποστήριξη στον αγώνα να επιβιώσει και να αναδειχθεί λογοτεχνικά. Έφτασε στην Αθήνα χωρίς πόρους, η οικογένεια του πατέρα του καταστράφηκε οικονομικά, και με τις ένθερμες υποσχέσεις να φυλλοροούν αφήνοντάς τον μόνο του. Η αγωνία για την επιβίωση αλλά και η υπέρβαση των δυσκολιών.Η πάλη με το αδύναμο σώμα και η φλόγα της δημιουργίας που του έκαιγε τα σωθικά Ενάμιση αιώνα μετά ο Κώστας Κρυστάλλης επιστρέφει στην Αθήνα, για να συνεχίσει τη συζήτηση που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Να γνωρίσει τους νέους δημιουργούς. Μια πορεία στους δρόμους που σημάδεψαν την ύπαρξή του και μια ευκαιρία να συναντηθεί με τον Κριστ/Χρήστο, τον νεαρό πατριώτη του που αναζητεί τον εαυτό του. Εγκαταλείπει την Αμερική αναζητώντας τα δικά του όνειρα. Ο Χρήστος δανείζει το στόμα του και τη σκέψη του στον ποιητή. Γίνεται ο καθρέφτης του αλλά και μέσο να σκάψει μέσα του ξετυλίγοντας και ξεδιαλύνοντας σκέψεις και συναισθήματα. Η ιστορία γίνεται οδός ωρίμανσης για τον Χρήστο. Για τον Κρυστάλλη είναι η δεύτερη ευκαιρία του. Να πει όσα δεν μπόρεσε όσο ζούσε. Είναι ένα μυθιστόρημα σπονδή στην τρυφερότητα και στην αγωνία του δημιουργού. Μια ιστορία που έχει στραμμένο το βλέμμα της στο παρόν.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 29

Με τα φτερά της ελπίδας, της Μαριάνθης Πλειώνη Απαιτητικό είδος η ποίηση για παιδιά. Χρειάζεται μεγάλη υπευθυνότητα. Παλιά ερχόμασταν σε άμεση επαφή μαζί της μέσα από τα νανουρίσματα και τα κάθε είδους ταχταρίσματα. Η γενιά από το 2000 και μετά, νομίζω ότι σταδιακά έχει όλο και λιγότερη σχέση με αυτήν την πρώιμη ποίηση, πόσο μάλλον με τις υπόλοιπες μορφές της. Η ποίηση δεν συγκινεί ούτε τους νεότερους γονείς, ούτε τα παιδιά. Το σχολείο περιστασιακά δίνει κάποιες χαραμάδες εισόδου στη ζωή τους, αλλά συχνά δεν φτάνουν για την εγκαθίδρυση μιας κουλτούρας ανάγνωσης ποίησης. Όμως κάθε γενιά παιδιών έχει, γενικά μιλώντας, τη σχέση με την ποίηση που έχουν οι ενήλικες, κυρίως οι γονείς τους, μαζί της. Ως ένας έμπειρος αναγνώστης, όταν μου έρχεται ένα βιβλίο με ποιήματα για παιδιά είμαι διπλά επιφυλακτικός. Το “Με τα φτερά της ελπίδας” της Μαριάνθης Πλειώνη φανερώνει μια συγγραφέα που φανερά έχει διαβάσει και έχει μελετήσει αρκετά ποίηση για παιδιά και πρωτίστως την έχει κατατάξει μέσα της ως σημαντική. Λέξεις απλές, στίχος μετρημένος σωστά και όχι πρόχειρος, εικόνες πλούσιες, ερεθίσματα, συναισθήματα, άνοιγμα σε νέους κόσμους, συνομιλία με τα στοιχεία της φύσης, τις εποχές, σύσσωμο τον κόσμο των παιδιών, ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Στάθηκε στων δέντρων τα κλαδιά του Σεπτέμβρη γκρίζο συννεφάκι κι άρχισε να βρέχει σε λιγάκι στης ροδιάς την κόκκινη ποδιά. Ένα ποίημα διαβάζεται συνήθως σε λιγότερο από ένα λεπτό, ωστόσο ο συμπυκνωμένος λόγος του, οι παραπομπές του, οι εικόνες του πολλαπλασιάζουν τον χρόνο και την ποιότητα ενασχόλησης ενός παιδιού με τις λέξεις, τη φαντασία, τα σημαινόμενα, τα εικαζόμενα ή τα τεκμαιρώμενα. Η ίδια η φύση του που δεν προσπαθεί να σε πείσει για κάτι, αλλά σου καταθέτει μια πολύ σύντομη ιστορία, το πιο γρήγορο ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας, το διαφοροποιούν και του δίνουν τη δική του ξεχωριστή αξία. Συννεφάκι μου πού τρέχεις όλη μέρα πώς αντέχεις; Κι από τ’ ουρανού το γκρίζο στο περβάζι σ’ αντικρίζω. Βλέπω το χαμόγελό σου, μα έχεις βάλει στο μυαλό σου τη βροχούλα σου να ρίξεις, πάλι μέσα να μας κλείσεις. Τα 26 ποιήματα που περιέχονται στη συλλογή αυτή, σέβονται τον μικρό αναγνώστη, ευνοούν το ταξίδι του και την συνάντησή του με το μεστό και το όμορφο. Η εικονογράφηση είναι της Αθηνάς Πετούλη, τυπικά παιδική, στις γραμμές και το ύφος παλαιότερων εικαστικών επιλογών στο χώρο του παιδικού βιβλίου. Εκδόσεις Ροές. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Αγόρασέ το Τίτλος: Με τα φτερά της ελπίδας Συγγραφέας: Μαριάνθη Πλειώνη Εικονογράφηση: Αθηνά Πετούλη Εκδόσεις: Ροές, Νοέμβριος 2018 Σελιδοποίηση: Άννα Σαπουντζή Σελίδες: 56 Μέγεθος: 16 Χ 16 ISBN: 978-960-283-481-7

ΣΕΛ. 30 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟ ΝΈΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΪΑΦΑ Το δεύτερο μυθιστόρημα του συγγραφέα Γιώργου Καϊάφα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία, από τις εκδόσεις Δυάς Εκδοτική. Ο ηθοποιός Γιώργος Σουξές και η ψυχολόγος Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου παρουσίασαν πριν από λίγες μέρες στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Πετρούπολης την «Αρχή του Καλού», ένα μυθιστόρημα «τοποθετημένο» στα χρόνια μιας τεράστιας, παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, όχι πολύ μακριά από το σήμερα που ζούμε όλοι μας. Πρωταγωνιστής στις σελίδες του βιβλίου είναι ο Ορφέας. Ένας σχεδόν… γκρίζος άνθρωπος, με μια όμως ιδιαιτερότητα. Πάσχει από σύνδρομο Τουρέτ, μια κληρονομική (;) νευροψυχιατρική διαταραχή που ξεκινά να εκδηλώνεται κιόλας από την παιδική του ηλικία. Από εκεί ξεκινάει και η ιστορία. Ένα παιδί που δεν γνωρίζει το γιατί, που δεν μπορεί να αντιληφθεί το τότε, όμως θυμάται. Και θυμάται καλά. Αυτή του η αρρώστια του δεν θα τον νικήσει οριστικά, όμως θα τον απομονώσει μέσα στα εκατομμύρια των λέξεων των βιβλίων που θα διαβάσει στο υπόλοιπο της ζωής του, μήπως έτσι καταφέρει και την νικήσει αυτός. Αρκετά χρόνια αργότερα, μεγάλος πια, αλλά και γκρίζος όπως ήταν πάντα, θα νοιώσει απρόσμενα στην καρδιά του τα πρώτα τσιμπήματα από τα βέλη του θεού Έρωτα. Η μοίρα, που τόσα σκληρά, μάλλον, παιχνίδια του είχε παίξει στο παρελθόν ή ίδια εκείνη μοίρα που τον είχε ξεχάσει για πολλά χρόνια, θα τον φέρει μπροστά στην όμορφη γιατρό Αριάδνη. Κι ο Ορφέας, αφού καταφέρει να ξεπεράσει ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, θα της εξηγήσει γεμάτος έρωτα γι’ αυτήν, την «αρχή του καλού». Την ίδια του την… θεραπεία. Ένα παιδί θα είναι ο καρπός του έρωτά τους. Σπουδαία όλα αυτά και η θεωρία του Ορφέα δεν είναι διόλου άσχημη, αλλά μοιάζει τελικά να είναι εκτός τόπου και χρόνου. Πως να νικήσει το καλό, όταν το κακό έχει χτίσει μιαν ολόκληρη αυτοκρατορία γύρω μας; Εδώ χρειάζονται δραστικές λύσεις, που δυστυχώς κανείς δεν είναι ικανός να προσφέρει. Δεν βλέπεις πως

είναι ο κόσμος γύρω μας; Η ανέχεια, η πείνα, η δυστυχία, ο πόλεμος. Όλα βασιλεύουν παντού. Θεριεύουν μέρα με την ημέρα. Ο φόβος κυριαρχεί. Το κακό βρίσκεται κι αυτό παντού. Σε κάθε γωνιά της πλατείας, του κόσμου ολόκληρου. Ο κόσμος δεν αλλάζει έτσι απλά, βασισμένος πάνω σε μια παρωχημένη ιδέα, ενός και μόνο ανθρώπου και μάλιστα με μια διαπιστωμένη νευρική διαταραχή. Ούτως ή άλλως οι θεωρίες καλές είναι, όμως για να έχουν μια βάση συζήτησης και φυσικά έναν στόχο, θα πρέπει να μπορούν και

Παλιές ιστορίες (που βγάζουν γέλιο) Όπως γράφει ο Γιώργης Έξαρχος στον πρόλογο του βιβλίου του συγγραφέα Γιώργου Μουσταΐρα ΄΄Παλιές Ιστορίες (που βγάζουν γέλιο)΄΄ ΄΄η μικρή φόρμα στην αφήγηση ή στην διήγηση ενός πραγματικού ή φανταστικού γεγονότος θεωρείται ως η πιο πετυχημένη συνταγή στην σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή της διηγηματογραφίας΄΄. Συνέβησαν στην Αργολίδα, λοιπόν, αυτές οι ιστορίες με την ΄΄μικρή φόρμα΄΄ - και πράγματι ο Γιώργης Έξαρχος στον πρόλογο του βιβλίου έχει καλύψει τα περισσότερα από όσα γράφει ή δεν γράφει ή υπονοεί ο Γιώργος Μουσταΐρας. Βέβαια, ο υποφαινόμενος ΔΕΝ είμαι κριτικός, ΔΕΝ είμαι μεταφραστής (τι βάρος κι αυτό του μεταφραστή…) και ευτυχώς… ...γιατί στην χειρότερη περίπτωση θα με αντιμετωπίσετε με συγκατάβαση (ίσως και ευγένεια) δίνοντάς μου ελαφρυντικά γι αυτό το τόλμημα… Οι ΄΄παλιές ιστορίες΄΄ βγάζουν γέλιο μα τα πιο σοβαρά πράγματα (και θλιμμένα ή θλιβερά ή συγκλονιστικά αν θέλετε) έτσι λέγονται (ακόμα από τους αρχαίους κλασικούς Έλληνες, ακόμα και από τους σύγχρονους κλασικούς Έλληνες – όρα Τσιφόρος και Ψαθάς). Δεν θα έλεγα, βέβαια, ότι ο Μουσταΐρας προσπαθεί να μιμηθεί και να αντιγράψει τον Αριστοφάνη ή τον Τσιφόρο, μάλλον όλοι αυτοί αντιγράφουν (περιγράφουν καλύτερα) την τραγικότητα των γεγονότων μέσα από τα ίδια τα γεγονότα με μια ανάλαφρη διάθεση…

Δεν ξέρω γιατί και πώς αλλά θυμήθηκα τον Σωκράτη και πώς το πικρό δέθηκε με το γλυκό όταν του έβγαλαν τις χειροπέδες και άρχισε να τρίβει ευτυχής τα χέρια του… Δεμένα, λοιπόν, το βαρύ και το ελαφρύ, το ανέμελο και το μελετημένο, το γέλιο και το κλάμα, το αστείο και το θανατερό… (μου θυμίζει την παροιμία ΄΄δεν υπάρχει γάμος άκλαυτος και κηδεία αγέλαστη)… Ενότητα των αντιθέσεων την είπαν οι φιλόσοφοι… Και ξαφνικά, εκεί που ο αναγνώστης ξεκαρδίζεται με το ΄΄πάθημα΄΄ του πρωταγωνιστή, έρχεται (έρχεται;) να σκεφτεί το ίδιο ΄΄πάθημα΄΄ από την μεριά του συμπρωταγωνιστή. Και οι δυο συμμετέχουν ισοδύναμα στην ιστορία, όπως σε μια άλλη εικόνα που μου έρχεται στο μυαλό… με το τσακάλι να κυνηγάει τον λαγό, το θήραμα, στην παγωμένη πεδιάδα. Στο τέλος χαιρόμαστε που το λαγουδάκι καταφέρνει να γλυτώσει, μα το τσακάλι; που θα ψοφήσει από την πείνα; Τι γίνεται μ΄ αυτό; Έτσι και οι ιστορίες του Μουσταΐρα… έχουν δυο όψεις, δυο αναγνώσεις… Και νομίζω πως ο συγγραφέας (ηθελημένα ή άθελα) αυτό μου γεννάει. Ανεξάρτητα από την φιλοσοφική προσέγγιση, ο συγγραφέας κατορθώνει με το βιβλίο του να παραδώσει στις μελλοντικές γενιές ηθολογικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά μιας εποχής που έχει παρέλθει. Τον τρόπο ζωής ανθρώπων, τους δρόμους και τα σοκάκια, τα πρόσωπα που έχουν εκλείψει ή (ελάχιστοι) που βρίσκονται εν ζωή, την αντίδρασή τους στις συνθήκες που

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 31

επικρατούσαν, τον τρόπο που περιέπαιζε (ή και σεβόταν) ο ένας τον άλλον μέσα στις περιορισμένες και κλειστές κοινωνίες, τότε που δεν υπήρχαν τηλεοράσεις και διαδίκτυα, όταν η επικοινωνία υπήρχε μόνον με γείτονες της διπλανής πόρτας ή του διπλανού χωριού… τότε που ο ένας ήξερε τις αδυναμίες (και τις δυνατότητες) του άλλου… ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΟΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΥΝΕΒΑΙΝΑΝ ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ. Τις ΄΄ιστορίες που βγάζουν γέλιο΄΄ αξίζει να τις διαβάσει κανείς μόνος του. Γι αυτό και δεν θα ήθελα να τις περιγράψω και να τις αναλύσω… Το έκανα για τον εαυτό μου. Σας προτείνω να κάνετε κι εσείς το ίδιο. Βρίσκομαι στην δυσάρεστη θέση να γνωρίζω την κάθε ιστορία και το τέλος της. Ως ο ηθοποιός που γνωρίζει το τέλος της παράστασης και δεν ελπίζει ότι ο σκηνοθέτης θα έχει τροποποιήσει τις σκηνές πριν πέσει η αυλαία. Ζηλεύω όσους δεν έχουν αναγνώσει το πόνημα του Γιώργου Μουσταΐρα γιατί πάντοτε η πρώτη ανάγνωση είνε καταλυτική… σαν όταν πίνεις την πρώτη γουλιά από το ποτήρι και θες να πιείς το ποτό μέχρι την τελευταία του σταγόνα. Εγώ έφτασα ως την τελευταία σταγόνα του ποτηριού και θα παρακαλέσω τον οικοδεσπότη του βιβλίου να με κεράσει ένα ακόμα ποτό από αυτά που έχει στην κάβα του. Γιατί μου έχει διεγείρει την αίσθηση της ανικανοποίησης… Θεοδόσιος Σπαντιδέας Πρόεδρος Προοδευτικού Συλλόγου Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης»

ΤΑ «ΜΥΣΤΙΚΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΗ» ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΚΙΟΡΟΓΛΟΥ Το καλοκαίρι κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος του "Μυστικά Βιώματα στην Αγία Γη" της συγγραφέως και μεταφράστριας Σοφίας Κιόρογλου. Πρόκειται για μια κατάθεση ψυχής αφού οι διηγήσεις που θα διαβάσετε ανήκουν σε αληθινά πρόσωπα που καταθέτουν τις εμπειρίες που έζησαν στα αγιασμένα χώματα του Σινά και της Παλαιστίνης. 50 συγκλονιστικές μαρτυρίες που θα καθηλώσουν τον αναγνώστη αλλά και θα του υπενθυμίσουν ότι ο καθημερινός άνθρωπος μπορεί να γίνει μέτοχος σε μια αδιάλειπτη δοξολογία με τον Κύριο. Με μια προυπόθεση όμως : την καθαρή καρδιά.

ξεκουραστούμε μετά την πολύωρη αναμονή και ορθοστασία στο προαύλιο του Αγίου Κωνσταντίνου. Δίπλα μας, καθόταν ένας προσκυνητής από την Κύπρο, ο Δημοσιογράφος Μάριος Δημοσθένους, και πιάσαμε την συζήτηση για το Άγιο Φως και το πρώτο βιβλίο «Μυστικά βιώματα στην Αγία Γη». Για ευλογία, άνοιξα την τσάντα μου και του έδωσα μια εικονίτσα του Αγίου Ονουφρίου που μας έδωσε η σεβαστή μας γερόντισσα Παϊσία από την ομώνυμη χαριτόβρυτη μονή στον Αγρό του Κεραμέως που αναπαριστά τον Άγιο, σε στάση προσευχής. Με το που είδε την εικόνα του Αγίου έπιασε το κεφάλι του και έβγαλε μια φωνή έκπληξης μπολιασμένη με δέος και συγκίνηση.

-Ωϊμέ, Χριστέ μου...Αυτός είναι που είδα στο Άγιο Φως πριν χρόνια...

-Ποιός; ρώτησα απορημένη.

-Να, εδώ στο ιερό του Ναού της Αναστάσεως ήμουν... και είδα το Άγιο φως σαν σφαίρα ακαταυγάστου φωτός και μέσα της, έναν άγιο Απόσπασμα από το "Μυστικά Βιώματα στην Αγία Γη - Τόμος β' " της σκυφτό... να αυτόν εδώ τον σεβάσμιο ασκητή... Σοφίας Κιόρογλου δεν τον ήξερα... και έψαχνα να βρω ποιός είναι! image.png Δεν το πιστεύω ότι μου συμβαίνει αυτό, Παναγίτσα μου! ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΔΕΚΑΤΗ ΠΕΜΠΤΗ Ο Άγιος Ονούφριος μέσα στο Άγιο Φως -Μέγας ο Κύριος και θαυμαστά τα έργα Σου, είπα και χαμογέλασα και Δόξασα τον Κύριο Φέτος το Πάσχα του 2019, καταφέραμε με και πάλι εδόξασα! τον άνδρα μου να βρεθούμε στον Πανάγιο Τάφο για την τελετή του Αγίου Φωτός. Ο Θεός μας Το βιβλίο διατίθεται από το Βιβλιοπωλείο που βρίσκεται στην Β. Σοφίας επέτρεψε για άλλη μια φορά να μπούμε στο 14, στο Μαρούσι απέναντι από το δημαρχείο. , τηλ. 210 8028705 Ιερό του Ναού της Αναστάσεως και μάλιστα 6972848891 να βρούμε και μια γωνίτσα να

ΣΕΛ. 32 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση της νέας ποιητικής συλλογής του Σταμάτη Γαλάνη με τίτλο: «Ατέρμονη Σχάση» Το Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2019, στις 19:00 το απόγευμα, στον πολυχώρο των Εκδόσεων Όστρια στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση παρουσίασης της νέας ποιητικής συλλογής του Σταμάτη Γαλάνη, με τίτλο: «Ατέρμονη Σχάση». Την ποιητική συλλογή παρουσίασαν: ο Εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού «Κέφαλος - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» & της Εφημερίδας «Λογοτεχνικό Βήμα», Φιλόλογος, Δημοσιογράφος και Λογοτέχνης: Πλούταρχος Πάστρας, ο ποιητής, συγγραφέας και μέλος Δ.Σ. της «Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών»: Κωνσταντίνος Μούσσας, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας: Δημήτρης Ζάχος και ο ζωγράφος: Οδυσσέας Άννινος. Τέλος, Η συγκέντρωση πλαισιώθηκε μουσικά από τους: Κωνσταντίνο Ξαγοράρη (Πιάνο - φωνή), Ηρακλή Βλάχο (Κιθάρα - φωνή) και Αλίκη Γούτου (Απαγγελία - φωνή).

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 33

ΣΕΛ. 34 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Παραμυθοταξιδεύοντας με τον Λευκάδιο Πάτρικ Χερν Mε μεγάλη χαρά ταξίδεψα στον παραμυθένιο κόσμο του Λευκάδιου Χερν μέσα από την ευαισθησία και την ματιά της κ. Έυας Πετροπούλου Λιανού. Εντυπωσιακή είναι η συνένωση Πολιτισμών μεταξύ Κύπρου , Αθήνας, Ιαπωνίας και Μόσχας. Μία γέφυρα αδελφοσύνης και κοινού σεβασμού πάνω σε πανανθρώπινα ιδεώδη στηριγμένη. Ο Λευκάδιος Χερν υπήρξε σύμβολο ελευθερίας κι ανοιχτού πνεύματος για την εποχή του. Διακρίθηκε για την αγάπη του στην Ιαπωνία που την αισθάνθηκε σαν το ζεστό σπίτι του. Τα παραμύθια του συγγραφέα διαπνέονται από μηνύματα προσφοράς, συγχωρέσεως, αγάπης , ανθρωπισμού, σεβασμού, ειρήνης, αγάπης, αυτοθυσίας, μέριμνας , όλα σημαντικά για την ηθική ολοκλήρωση του ανθρώπου και την ολόπλευρη συγκρότηση της προσωπικότητάς του. Και φυσικά μπορούν να βρουν μια μεγάλη αγκαλιά και στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης . Μιας εκπαίδευσης που τονίζει την αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής προσέγγισης των ανθρώπων και της αξίας όλων των χωρών πάνω στον πλανήτη μας. Στο σημείο αυτό θα σταθώ στην μετάφραση των κειμένων από την συγγραφέα και φίλη κ. Εύα Πετροπούλου Λιανού. Η μετάφραση χαρακτηρίζεται από απλή γλώσσα, προσιτή και κατανοήσιμη στον κόσμο των παιδιών, με αμεσότητα , περνώντας μηνύματα και συναισθήματα με απλό και κοφτό τρόπο. Όπως ακριβώς και η χρήση ενός σπαθιού στη χώρα των Γιαπωνέ-

ζων… κοφτά. Μέσα από την παραμυθένια μετάφραση η κ. Εύα μας εντυπωσιάζει με την κατανόηση του γιαπωνέζικου πολιτισμού και με τον ονειρικό τρόπο που αποτύπωσε με ευαισθησία, καλαισθησία, λυρισμό και ωραιότητα λόγου το πνεύμα του Λευκάδιου Χερν. Η εικονογράφηση υπέροχη. Μας ταξιδεύει στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου , στις παραδοσιακές ενδυμασίες, στο θεσμό της οικογένειας, στον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων, στην κουλτούρα του λαού αυτής της χώρας γενικά. Η επιμέλεια εξίσου εκπληκτική και προσεγμένη. Προσωπικά είμαι ενθουσιασμένη κι ως Λευκαδίτισσα χαίρομαι που η Λευκάδα περήφανα επιδεικνύει ένα ακόμα καταξιωμένο πνευματικό της τέκνο που με τις ιδέες του εμπνέονται γενεές νεώτερων συγγραφέων. Εύα , εύχομαι η έμπνευσή σου, η δημιουργικότητά σου να είναι αστείρευτες, με ανοιχτούς και φωτεινούς ορίζοντες επιτυχίας κι ευλογίας. Να ευχηθώ να είναι καλοτάξιδο. Στέλνω ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ σε όλους τους συντελεστές αυτού του αξιόλογου βιβλίου. Νίκη Σκουτέρη Εκπαιδευτικός Λογοτεχνιδα

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ… Σημειώματα Γνώμης της Ζαχαρούλας Γαϊτανάκη (*) Δημήτρη Α. Δημητριάδη: "ΣΕΛΙΔΑ ΜΙΣΟΦΕΓΓΑΡΗ", Σύγχρονη ελληνική ποίηση, σελίδες: 50, Εκδόσεις "Επύλλιον - Πνοές Λόγου & Τέχνης", Αθήνα 2019. Εικαστική συμμετοχή: Φωτεινή Παππά. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα ποιητική συλλογή σε ελεύθερο στίχο, στο γνώριμο ύφος γραφής του Δημήτρη Α. Δημητριάδη. Η εσωτερική του αναζήτηση συνεχίζεται και με την "Σελίδα μισοφέγγαρη", το 12ο βιβλίο του. Γράφει στο ομότιτλο ποίημά του: "Ο έρωτάς σου δέντρο που λύγισε / ένα ταξίδι / επιμονή του ήχου της βροχής / σε παντέρημο δάσος / σελίδα μισοφέγγαρη. / Δώσ' μου τα μάτια σου / να ζωγραφίσω την θλίψη μου." (σελίδα 22). Γεννημένος το 1955 στο Τέμενος Παρανεστίου της Δράμας, ο ποιητής έχει κάνει μια αξιοπρεπή πορεία στο χώρο της ποίησης, αφήνοντας το δικό του προσωπικό αποτύπωμα. "Βρέχει / κι όλο σβήνουν τα λόγια / οι έρωτές σου / οι στίχοι / τα ποιήματα" γράφει στο ολιγόστιχο ποίημα "Η βροχή, τα λόγια και τα ποιήματα" (σελίδα: 11). Η "ΣΕΛΙΔΑ ΜΙΣΟΦΕΓΓΑΡΗ" του Δημήτρη Α. Δημητριάδη, περιέχει ποιήματα καρδιάς, που "κλαίνε στις φλέβες" του, είναι εσωτερικά σπαράγματα και ψίθυροι λυγμών! Μια "Πληγή βαθιά" (σελίδα 32): "Αλλάζεις πρόσωπο κι ουρανό / φεύγεις και συ / σαν τα πουλιά . όπως η άνοιξη / ερείπιο μ' αφήνεις / άλλη μια πληγωμένη Κυριακή / ακόμα ένας λυγμός ασήκωτος / φεύγεις / βαθιά μου πληγή / που δεν κλείνει." Είναι μια εξαιρετική συλλογή, που θα αρέσει πολύ στους φίλους της μοντέρνας ποίησης. ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΓΑΪΤΑΝΑΚΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 35

ΣΕΛ. 36 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΒΙΒΛΙΟ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Παρουσίαση του νέου ποιητικού βιβλίου ‘’Πορφυρός Θάνατος’’ της Άννας Πάτσου στο Hide and Seek. Παρουσιάζεται στις 18 Νοεμβρίου 2019 στις 6.15 μμ στο χώρο του Hide and Seek,Κηφισίας 254 στο Χαλάνδρι το νέο ποιητικό βιβλίο ‘’ Πορφυρός Θάνατος’’ της Άννας Πάτσου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ‘’24 γράμματα ‘’ . Η ποιήτρια και συγγραφέας γράφει ποιήματα και παραμύθια για μικρά και μεγάλα παιδιά που κρύβουν ένα νεραιδόκοσμο στην ψυχή τους. Το 2015 εξέδωσε την ποιητική συλλογή ‘’Ποιεί ο Ερωτας’’ εκδ. ’’Άλλωστε’’. Το 2016 εξέδωσε την συλλογή παιδικών και έμμετρων ιστοριών ‘’Οι κηπουροί της ευτυχίας ‘’. Ο βιβλιοκριτικός –ιστορικός τέχνης Λεόντιος Πετμεζάς που θα παρουσιάσει το νέο βιβλίο της αναφέρει μεταξύ άλλων για αυτό : ’’H ποιητική αδεία της Άννας Πάτσου μέσα από απειράριθμες δέσμες σημασιών, παρατήρησης και νοηματικών οσμώσεων μεταλλάσσει το πέρασμα στην άλλη διάσταση σε μια ξεχωριστή καθημερινότητα στην οποία κυριαρχούν και ενυπάρχουν αφ ενός οι αλήθειες της ζωής και αφετέρου τα συναισθήματα της αγάπης ,του έρωτα ,της συνύπαρξης ,της σχέσης ,της τρυφερότητας , της συμπάθειας , της επιθυμίας ,του θαυμασμού, της συγκινησιακής κορύφωσης που νιώθει και εκπέμπει για το πρόσωπο του δικού της ανθρώπου που την εμπνέει εύλογα και ευφρόσυνα σε κάθε βήμα διευθέτησης και διαπραγμάτευσης . Πρόκειται για μια ενδελεχή συχνή αναφορά με ευαισθησία που ισχύει διαχρονικά ενώ σχηματίζεται και ενισχύεται ποιοτικά και ποσοτικά σε κοιτίδα από όνειρα δεμένα με την πραγματικότητα και την φαντασία . Είναι γεγονότα αλλά και καταθέσεις που μένουν στην μνήμη και καθορίζουν συνειδησιακά την εγκοπή του υποσυνειδήτου και την ανύψωση των θεατών κρημνίσεων της ψυχής .Κινούνται σε μια ατμόσφαιρα ύλης και πνεύματος που καθώς είναι φιλτραρισμένη και λαξευμένη προβάλλει τις ιδιότυπες όψεις μιας κατάνυξης που παράλληλα εγείρει την συνομιλία για μια συζήτηση που εμφυσά αδήριτο ρίγος . Η γραφή της ποιήτριας ως αποτέλεσμα συντονισμένης μελέτης και απόρροια βιωματικής παραίνεσης φωτίζει ανεπανάληπτα εκδοχές διαφορετικών κατευθύνσεων που λειτουργούν σαν λυρικό κέντημα και συνταιριάζουν τα στρώματα της ενδοσκοπικής εμβάθυνσης με το ψυχικό μεγαλείο. Παρακολουθούμε και διαβάζουμε στις σελίδες του βιβλίου καταστάσεις αναπαραγωγής με μορφή και χροιά λογοτεχνικού φάσματος που επανέρχονται στην απόδοση τονίζοντας την αστείρευτη σημασία και παρουσία τους. Συγκροτημένα στεγάζονται σε ένα περιβάλλον δράσεων του ανθρώπου απέναντι στο άγνωστο που επιφυλάσσει το ασφόδελο λιβάδι του επέκεινα, η άβυσσος, ο παράδεισος ή η κόλαση . Εν γένει συνιστούν γλαφυρές σκηνές και γλυκές εικόνες ακράδαντα δεμένες με τις ώρες της μέρας και της νύχτας . Ο λόγος αρκετές φορές είναι πεζός άλλοτε με ελεύθερο και άλλοτε με ομοιοκατάληκτο στίχο. Οι λέξεις έχουν περιεκτική διαδρομή ριπής και διανύουν μια αυτούσια μεταποίηση, μια έντεχνη μετατροπή και μια προσεγμένη μετάλλαξη στην υπάρχουσα διάθεση της θεματολογίας . Απελευθερώνουν σταδιακά μια ιδιοσυγκρασία με ενότητες θέασης και οργανικής μονάδας που ξεκινά από το ατομικό στοιχείο και καταλήγει στο συλλογικό . Ακολουθούν τα δείγματα της εσωτερικής αγωνίας που τοποθετούνται για να εκφράσουν ένα ειδικό μοτίβο περισυλλογών στον οποίο εντείνεται η μέθεξη, η λύτρωση και η διύλιση του

προσωπικού πάθους. Απαντούν σε ερωτηματικά και ερωτήματα της επίκλησης του θυμικού καθώς ανασκευάζουν τον πεσιμισμό σε αισιοδοξία, το περαιωμένο ηθικό σε ιδιάζοντα εκχωρημένο καθαρμό που υπογραμμίζει και συμπληρώνει βαθμιαία το ξεπέρασμα κάθε προκατάληψης με την αξιολόγηση των συνειρμών . Από ένα σημείο και μετά τα παρόντα γραπτά της Άννας Πάτσου που εξετάζουμε σήμερα έχουν το χαρακτήρα εγχειρίδιου με εχέγγυα ενδείξεων και αποδείξεων που βοηθούν το αναγνωστικό κοινό να εντρυφήσει στην ευαισθησία της υπέρβασης . Να διαχυθεί σε πτυχές επιστροφής ,αντικρίσματος και ανανέωσης που λύνονται από τις εξισώσεις που προκύπτουν στα ρεύματα της ποίησης. Να ελκύσει γνώσεις μέσα από την ουσία της κατάφασης . Ώριμα και εμπεριστατωμένα προωθούνται οι έμφυτες αναζητήσεις πέρα από το ενδεικτικό πρόσημο και ορόσημο που ανιχνεύει διερευνητικά τις πολλαπλές διαγώνιες της ενταξιακής περιπέτειας που εκφέρει η απαιτούμενη περιήγηση και περιπλάνηση.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 37

Ιστορική διαδρομή της ψυχικής νόσου στην Κύπρο

1887-1912 Άσυλο φρενοπαθών (Τουμαρχανέ) Κατά την 1ην Ιανουαρίου 1907 στο άσυλο διέθετε δεκαεννέα μονά δωμάτια ενώ οι βοηθοί φύλακες αυξήθηκαν από τρείς σε τέσσερις. Στο συγκεκριμένο άσυλο η διαφορά από το προηγούμενο ήταν αρκετά μεγάλη. Εδώ υπήρχαν μονά δωμάτια στα οποία διάμεναν οι ψυχικά ασθενής και όχι κελιά επιπρόσθετα υπήρχε εσωτερικό μαγειρείο, πλυντήριο και χώρος για εξάσκηση μέσα σε δεντροφυτεμένο κήπο ενώ κάποιοι ασθενής ασχολούνταν με την κηπουρική. Τα μόνα διαθέσιμα έγραφα που βρέθηκαν εκείνη την περίοδο ήταν τα Blue Books και τα οποία μας πληροφορούσαν για τις μεθόδους περιορισμού αλλά και απομόνωσης των ψυχικά ασθενών όπως την «εγκάθειρξη σε μανταλωμένο δωμάτιο στην χρήση μηχανικών μέσων και δεσμών» δηλαδή χειροπέδων, ποδοπεδών, αλυσίδων και ζουρλομανδύα στην περίπτωση επικίνδυνων και διεγερμένων ψυχικά ασθενών. Εκείνο που μπορούμε να συμπεράνουμε και μπορεί να συσχετιστεί με την αποτελεσματικότητα όσο αυτό μπορεί να ισχύ είναι η αύξηση των αριθμών των ψυχικά ασθενών που απολύονταν. Τέλος όσο αφορά την συγκεκριμένη περίοδο να αναφέρουμε ότι το 1901 ο αρχιγραμματέας έγκρινε το ποσό των 150 λιρών για βελτιώσεις στο άσυλο ενώ στις εισηγήσεις περιλαμβανόταν η εξεύρεση ακόμα μιας γυναίκας φρουρού και η δημιουργία ακόμη λίγων δωματίων ενώ αναφερόταν παράλληλα η ανάγκη βελτίωσης των κρεβατιών καθώς και η αγορά κουβερτών. Η περιπετειώδης ιστορία του Τουμαρχανέ στην περίοδο 1898-1912 Η οικία στην οποία λειτούργησε από το 1887 το δεύτερο Άσυλο φρενοπαθών ο Τουμαρχανέ βρισκόταν σε μια αξιοπρεπή Τουρκική συνοικία στην Παλιά Λευκωσία ανάμεσα στην Αγία Σοφία και την εκκλησιά της Αγίας Αικατερίνης. Στην συνοικία αυτή στα χρόνια εκείνα διέμεναν οι οικογένειες ευυπόληπτων και έφορων Τούρκων δικαστών, εμπόρων, διδασκαλών φόρο εισπρακτόρων και άλλων. Στην συνοικία αυτή διέμενε ο Ιμάμης και ο δικαστής του Επαρχιακού δικαστηρίου ενώ στο ίδιο οικοδόμημα βρισκόταν και Τουρκικό Σχολείο της Αγίας Σοφία. Οι Τούρκοι της συνοικίας αυτής άρχισαν να διαμαρτύρονται και ασκούσαν πιέσεις στην Αγγλική Διοίκηση με σκοπό την μετακίνηση του ασύλου από την συνοικία τους σε χορό έξω από την παλιά Λευκωσία (Α. Γεωργιάδης 2001). Από το 1912 είχε επιτραπεί στο Τουρκικό σχολείο να χρησιμοποίει το εξωτερικό χώρο της αυλής του κενού Ασύλου ως χώρο άσκηση και γυμναστικής για τους μαθητές του, διευθέτηση η οποία συνεχίστηκε μέχρι το 1926. Παρόλο που σε έτοιμα του EVKFAF για αγορά του χώρου στην τιμή των 25-50 λίρων αυτό απορρίφθηκε. Άγνωστο όμως το τι μεσολάβησε τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνιου προσφέρθηκε δωρεά στο EVKFAF. Φίλιππος Φιλίππου

ΣΕΛ. 38 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

Το «Voyager 2» της NASA εισήλθε στο μεσοαστρικό Διάστημα Το σκάφος Voyager 2 της NASA έχει γίνει πλέον το δεύτερο ανθρώπινο κατασκεύασμα που ταξιδεύει στην αχανή περιοχή του γαλαξία ανάμεσα στα άστρα, στο μεσοαστρικό διάστημα, όπως επιβεβαίωσαν οι επιστήμονες. Είχε προηγηθεί το Voyager 1, που είχε «δραπετεύσει» από την ηλιακή επικράτεια στις 25 Αυγούστου 2012. Η έξοδος του Voyager 2 στο διαστρικό ή μεσοαστρικό χώρο εκτιμάται ότι είχε συμβεί στις 5 Νοεμβρίου 2018. Τώρα οι επιστήμονες -μεταξύ των οποίων και ο Σταμάτης Κριμιζής και ο συνεργάτης του στην Ακαδημία Αθηνών Κωνσταντίνος Διαλυνάς- όχι μόνο επιβεβαίωσαν το ιστορικό γεγονός, αλλά και έδωσαν στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία που έστειλε το σκάφος, καθώς διήλθε την ηλιόπαυση, το εξωτερικό όριο όπου σταματούν τα φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού «ανέμου», ο οποίος «φυσάει» με πολύ μεγάλη ταχύτητα έως εκεί πού φθάνουν τα σύνορα της λεγόμενης ηλιόσφαιρας (η βαρυτική επίδραση του Ήλιου εκτείνεται αρκετά πέρα από την ηλιόπαυση, έως τουλάχιστον το Νέφος Όορτ). Τα δύο δίδυμα σκάφη είχαν εκτοξευθεί το 1977 σε διάστημα λίγων εβδομάδων το ένα από το άλλο, ακολουθώντας διαφορετικές τροχιές, γι' αυτό αν και το «Βόγιατζερ 2» είχε ελαφρώς προηγηθεί, βγήκε με καθυστέρηση από το ηλιακό μας σύστημα. Μια βλάβη στον ανιχνευτή πλάσματος του «Βόγιατζερ 1» το 1980 είχε ως συνέπεια να μην καταστεί δυνατό να συλλεχθούν άμεσα ακριβή δεδομένα κατά τη μετάβαση στο μεσοαστρικό διάστημα. Κάτι ευτυχώς που δεν συνέβη στην περίπτωση του «Βόγιατζερ 2», από το οποίο πλέον υπάρχουν τα πρώτα στοιχεία στα χέρια των επιστημόνων για τη διάσχιση της ηλιόπαυσης. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ομοιότητες αλλά και διαφορές με όσα στοιχεία είχε στείλει το «Βόγιατζερ 1», μερικές από τις οποίες ίσως οφείλονται στη μεταβαλλόμενη δραστηριότητα του Ήλιου, ενώ άλλες πιθανώς σχετίζονται με τις διαφορετικές τροχιές των δύο σκαφών. Μεταξύ άλλων, τα νέα στοιχεία δείχνουν μια πιο λεπτή και ομαλή συνοριακή περιοχή της ηλιόσφαιρας, με ένα ισχυρότερο μεσοαστρικό μαγνητικό πεδίο πέραν από αυτήν. Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Ελβετία και την Αργεντινή, έκαναν πέντε σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας "Nature Astronomy". Επικεφαλής της μίας από τις πέντε μελέτες του Voyager 2 είναι ο ακαδημαϊκός καθηγητής Σταμάτης Κριμιζής, επικεφαλής του Γραφείου Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και εδώ και πολλά χρόνια συνεργάτης του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ, ενώ συμμετέχει και ο Κωνσταντίνος Διαλυνάς, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ίδιο Γραφείο. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν μια χαρακτηριστική αύξηση στην πυκνότητα του πλάσματος, κάτι που επιβεβαιώνει ότι το «Βόγιατζερ 2» βγήκε από το καυτό και χαμηλότερης πυκνότητας πλάσμα του ηλιακού ανέμου και εισήλθε στο ψυχρό και μεγαλύτερης πυκνότητας πλάσμα του μεσοαστρικού-γαλαξιακού χώρου. Τα δύο είδη πλάσματος -το ηλιακό και το μεσοαστρικό- έχουν διαφορετικές συνθέσεις, πυκνότητες, θερμοκρασίες και μαγνητικά πεδία διαφορετικής προέλευσης, συνεπώς δεν αλληλεπιδρούν ελεύθερα, αλλά διαχωρίζονται από ένα σύνορο. Όπως έγινε αντιληπτό, δεν ισχύει η επικρατούσα έως τώρα θεωρία ότι υπάρχει μια σταδιακή μετάβαση από την ηλιακή ε-

πικράτεια στο μεσοαστρικό διάστημα, καθώς φαίνεται ότι υπάρχει ένα διακριτό σύνορο στην άκρη της ηλιόσφαιρας, την σχήματος φυσαλίδας- περιοχή, όπου φθάνει ο ηλιακός άνεμος των σωματιδίων. Σύμφωνα με μια από τις πέντε μελέτες, η μετάβαση μέσω της ηλιόπαυσης έγινε σε λιγότερο από μια ημέρα, ενώ μια άλλη μελέτη βρήκε ένα ενδιάμεσο στρώμα ανάμεσα στην ηλιόπαυση και στο μεσοαστρικό διάστημα, δηλαδή στο σύνορο όπου ο ηλιακός άνεμος συναντά τον μεσοαστρικό άνεμο (τα σωματίδια κοσμικής ακτινοβολίας γαλαξιακής προέλευσης), κάτι που δεν είχε ανιχνεύσει το «Βόγιατζερ 1». Σε κάθε περίπτωση, παραμένουν ακόμη αναπάντητα ερωτήματα σχετικά τις ιδιότητες του μεσοαστρικού διαστήματος, που ελπίζεται να απαντηθούν όσο το «Βόγιατζερ 2» ταξιδεύει πιο μακριά. Η είσοδος του σκάφους Voyager 2 στο μεσοαστρικό χώρο συνέβη σε απόσταση 119,7 αστρονομικών μονάδων από τον πλανήτη μας, δηλαδή σχεδόν 120 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου, πιο κοντά από ό,τι είχε συμβεί με το «Voyager 1» (σε απόσταση 122,6 αστρονομικών μονάδων), το οποίο πλέον έχει φθάσει σε απόσταση περίπου 146 αστρονομικών μονάδων. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα δύο «Βόγιατζερ» θα ζήσουν περισσότερο και από τη Γη, ταξιδεύοντας στον γαλαξία μας για τουλάχιστον πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Βέβαια πολύ νωρίτερα, ίσως μετά από μια δεκαετία, θα πάψουν να στέλνουν στοιχεία. Προς το παρόν, είναι αβέβαιο πότε θα υπάρξει μια νέα διαστημική αποστολή που θα ακολουθήσει τα χνάρια των «Ταξιδευτών» στο αχανές μεσοαστρικό διάστημα. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 39

Σε Ασσυριακές πινακίδες του 7ου αιώνα π.Χ. οι αρχαιότερες περιγραφές για το σέλας Το σέλας, που συνήθως εμφανίζεται στους πόλους της Γης, αλλά κατά καιρούς και σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, όταν είναι πολύ έντονη η ηλιακή δραστηριότητα, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα. Ιάπωνες επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατά πάσα πιθανότητα βρήκαν σε αρχαίες πέτρινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή των Ασσυρίων τις αρχαιότερες παγκοσμίως περιγραφές γι' αυτό το φαινόμενο, οι οποίες χρονολογούνται από το 680 έως το 650 π.Χ., πριν δηλαδή πάνω από σχεδόν 2.700 χρόνια. Οι εν λόγω περιγραφές είναι αρχαιότερες κατά περίπου έναν αιώνα από εκείνες που έως σήμερα θεωρούνταν οι πιο παλιές που περιγράφουν το σέλας και προέρχονται από ένα βαβυλωνιακό κείμενο, γνωστό ως «Αστρονομικά Ημερολόγια», του 567 π.Χ. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Χισάσι Χαγιακάβα του Πανεπιστημίου της Οσάκα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής "The Astrophysical Journal Letters". Το σέλας εμφανίζεται όταν κύματα από φορτισμένα ηλιακά σωματίδια πέφτουν πάνω στο προστατευτικό μαγνητικό πεδίο της Γης. Όσο πιο ισχυρή είναι η ηλιακή «καταιγίδα», τόσο πιο θεαματικό είναι το φαινόμενο και πιθανότερο να γίνει αντιληπτό πιο νότια από τις πολικές περιοχές. Φαίνεται πως μια τέτοια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα χτύπησε τον πλανήτη μας τον 7ο αιώνα π.Χ. και οι Ασσύριοι αστρολόγοι/αστρονόμοι είδαν και κατέγραψαν το φαινόμενο. Το σέλας, που συνήθως εμφανίζεται στους πόλους της Γης, αλλά κατά καιρούς και σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, όταν είναι πολύ έντονη η ηλιακή δραστηριότητα, είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα. Ιάπωνες επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατά πάσα πιθανότητα βρήκαν σε αρχαίες πέτρινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή των Ασσυρίων τις αρχαιότερες παγκοσμίως περιγραφές γι' αυτό το φαινόμενο, οι οποίες χρονολογούνται από το 680 έως το 650 π.Χ., πριν δηλαδή πάνω από σχεδόν 2.700 χρόνια. Οι εν λόγω περιγραφές είναι αρχαιότερες κατά περίπου έναν αιώνα από εκείνες που έως σήμερα θεωρούνταν οι πιο παλιές που περιγράφουν το σέλας και προέρχονται από ένα βαβυλωνιακό κείμενο, γνωστό ως «Αστρονομικά Ημερολόγια», του 567 π.Χ. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστροφυσικό Χισάσι Χαγιακάβα του Πανεπιστημίου της Οσάκα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής "The Astrophysical Journal Letters". Το σέλας εμφανίζεται όταν κύματα από φορτισμένα ηλιακά σωματίδια πέφτουν πάνω στο προστατευτικό μαγνητικό πεδίο της Γης. Όσο πιο ισχυρή είναι η ηλιακή «καταιγίδα», τόσο πιο θεαματικό είναι το φαινόμενο και πιθανότερο να γίνει αντιληπτό πιο νότια από τις πολικές περιοχές. Φαίνεται πως μια τέτοια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα χτύπησε τον πλανήτη μας τον 7ο αιώνα π.Χ. και οι Ασσύριοι αστρολόγοι/αστρονόμοι είδαν και κατέγραψαν το φαινόμενο. Νωρίτερα φέτος μια άλλη επιστημονική ομάδα ανακοίνωσε ότι πριν περίπου 2.600 χρόνια μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα, περίπου δεκαπλάσιας έντασης από ό,τι έχει σημειωθεί στη σύγχρονη εποχή, σάρωσε τη Γη. Ίχνη από εκείνο το γεωμαγνητικό «βομβαρδισμό» βρέθηκαν με τη μορφή ραδιενεργών ατόμων παγιδευμένων κάτω από τους πάγους της Γροιλανδίας. Δεν αποκλείεται να πρόκειται για την ίδια καταιγίδα που προκάλεσε το σέλας των Ασσυρίων.

Οι Ιάπωνες ερευνητές μελέτησαν μια σειρά ασσυριακών επιγραφών που βρίσκονται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο και βρήκαν τρεις που που κάνουν περιγραφές για ασυνήθιστα χρώματα στον ουρανό («κόκκινη λάμψη», «κόκκινα σύννεφα», «κόκκινος ουρανός» κ.α.). Το κόκκινο είναι συνήθως το χρώμα που παίρνει το σέλας σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Αν ληφθεί υπόψη ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης είναι δυναμικό και μεταβαλλόμενο και ότι πριν χιλιάδες χρόνια ο μαγνητικός βόρειος πόλος βρισκόταν περίπου δέκα μοίρες πιο κοντά στη Μέση Ανατολή από ό,τι σήμερα, τότε αυξάνεται η πιθανότητα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όντως να έγινε αντιληπτό το αρχαίο σέλας ακόμη και από τους Ασσύριους. 'Αλλωστε, στο τέλος του 19ου αιώνα υπήρξαν αναφορές για σέλας πολύ νοτιότερα, στο Κάιρο, στη Βαγδάτη και στην Αλεξάνδρεια. «Σε περίπτωση ισχυρών μαγνητικών καταιγίδων, δεν είναι κάτι υπερβολικά ασυνήθιστο να δει κανείς το σέλας στη Μέση Ανατολή, ακόμη και στο σύγχρονο κόσμο», ανέφερε ο Χαγιακάβα, σύμφωνα με το Live Science. Πρόσθεσε ότι η σπανιότητα τέτοιων περιγραφών στα ασσυριακά κείμενα υποδηλώνει πως οι συγγραφείς τους όντως είχαν δει κάτι πολύ απρόσμενο και όχι π.χ. ένα συνηθισμένο κόκκινο ηλιοβασίλεμα. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΣΕΛ. 40 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΑΓΑΠΗΣ .. ΚΑΜΩΜΑΤΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΙΑ ΠΑΘΗΣΗ Ο χρόνος μας, λιωμένος υδράργυρος, Ευμετάβλητος πάντα στο ίδιο υγρό του σχήμα, Ρέει σαν θλιμμένος ποταμός από τα ασθενικά μας δέντρα, Από τους καναπέδες και τα ξύλινα τραπέζια μας. Σε κάποια θάλασσα, Ο έρωτας ένα όστρακο αναδεύει, Θε να βρει, το μαργαριταρένιο χαμόγελο της αγάπης, Που τα πέπλα της πετά αναγεννημένη από την σκόνη που άφησε πίσω ο βυθός υποχωρώντας. Χέρι θεού, το χέρι σου άνθρωπε, Κι ας είναι ο θεός άλλη ουσία απ’ τον άνθρωπο. Κι ας έχει ο άνθρωπος άλλη φωνή απ’ το θείο. Χέρι με χέρι στου ουρανού το αγέρι. Κάποιος παλιός συγγενής, Πράσινα μήλα πετά στα πρόσωπα μας, Και μας αφήνει τραυματίες, Να φτύνουμε αίμα πράσινο.

Η μνήμη, παλίρροια, Στα ρηχά εξοκείλει κόκκινους ήλιους, Και κάποιος κιθαρίστας ασίγαστος, Θυμάται πως πρέπει το φώς της γειτονιάς του να ξεχάσει. Κι η επανάσταση ,την ξύλινη των δέντρων, Γλώσσα μιλά, Μα οι αλλαγές, Μεταφράζονται στην γλώσσα της φωτιάς. Σαν πάντα ο άνθρωπος, Τυμβωρύχος των ουρανών, Αφαιρεί από το βάρος του ήλιου, Και προσθέτει στην μάζα της σελήνης. Γιατί ο φθόνος μοιάζει με ανθισμένο γκρεμό, Πρώτα σε ξεγελά, ωραίος και μυρωδάτος σαν παράδεισος, Κι ύστερα όταν πέσεις στο βάραθρο του, Γελά σε βάρος σου όπως η κόλαση στην αμαρτία.

Τα μικρά , μικρά μου είναι τα μεγάλα Εκείνων έργα πιασμένα σε δίχτυα σαν ψάρια του θαλασσινού νερού. Τα μεγάλα μεγάλα μου , είναι τα μικρά έργα ενός Θεού η φύση η αρμονία το μπλε του ουρανού να ακουμπαει το πρασινο πέπλο μιας θαλασσας μια γυναικα εγκυος που μόλις έφερε στον κόσμο το μωρό της Ολα μικρά και μεγάλα καμώματα της Αγάπης . ΕΥΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΛΙΑΝΟΥ

ΙΩΑΝΝΗ Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Έλα μαζί μου…να φτιάξουμε ένα δάσος της ειρήνης… Οι εσωτερικές συγκρούσεις οδηγούν στη βία. Οι περισσότεροι αντιδρούν σε συμπτώματα αντί στην αναζήτηση των αιτιών και στην πρόληψη. Η εκπαίδευση και γενικά η αγωγή δίνει βάρος στη νοητική ανάπτυξη και στη γνώση. Η συναισθηματική, κοινωνική και ηθική διάσταση της παιδείας, του εαυτού και του διπλανού νοσεί. Η εσωτερική ειρήνη είναι αυτή που θα οδηγήσει, για την ειρήνη στον κόσμο. Για να σταματήσει η βία και η παραβατικότητα, οι πόλεμοι και οι θάνατοι, ας ξεκινήσουμε να αλλάζουμε τον εαυτό μας…

Φωνάζω με τα δάκρυα μου, με τη γραφή μου για την ειρήνη. Ακούω μέσα στις παιδικές μου μνήμες το δικό μου κλάμα…τα δικά μου μαύρα δάκρυα… Η κούκλα του θανάτου, ξεκίνησε να περπατά μέσα στα παιδικά όνειρα. Σαν κούκλες μοιάζουμε και εμείς δίχως καρδιά, συνεχίζουμε τον δρόμο της ευτυχίας μας. Φοβάμαι όλα αυτά που δεν νιώθουμε… Φοβάμαι όλα αυτά που σκοτώσαμε μέσα μας. Φωνάζω για την ειρήνη με τα δάκρυα μου. Θέλω να στάξω στη ρίζα της αυγής όλων των σκέψεων. Θέλω να είμαστε και να πράττουμε… να νιώθουμε και να ζούμε…

Η αλλαγή του κόσμου ξεκινά από την αλλαγή του εαυτού μας. Σήμερα είναι το παιδί της γειτονιάς, αύριο μπορεί να είναι το δικό μας. Φτιάξαμε τις πιο ισχυρές βόμβες σε ετούτο τον πλανήτη γη και σκοτώνουμε τα συναισθήματα μας, τα παιδιά μας.

Ο ήλιος της καρδιάς μας κρύφτηκε στη μοιραία σιωπή, στον πανικό και στην έλλειψη εσωτερικής ειρήνης. Η ζωή μας είναι ένα συνεχώς ταξίδι αναζήτησης και αυτοπραγμάτωσης. Θέλω να γίνω ο ήλιος, το ολόγιομο φεγγάρι της γνώσης για την έννοια Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές μας, αποτελούν την της ειρήνης, της αγάπης, της συνεργασίας, του σεβασμού…, για όλα τα ταυτότητα και την προσωπικότητα μας. ζωντανά στη γη. Εκείνο που κατευθύνει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφο- Θέλω να γίνω η βροχή με την διδασκαλία μου, της εσωτερικής ειρήνης, ρές μας είναι οι αξίες μας. να δαμάσω το βουητό των καρδιών, με την απόφαση τους να παραμείΜαζεύω τα κομμάτια από τις πληγές του πολέμου μέσα από την διδασκα- νουν άνθρωποι. λία των αξιών της ειρήνης, της αγάπης… Φτιάχνω ένα μανδύα εσωτερικής επανάστασης για να φυτρώσει η ειρήνη Μια σταγόνα είμαι στον άνεμο της καταστροφής που στεγνώνω στις στις καρδιές. πληγές. Ένα φυλλαράκι του ανέμου που περιμένω να πέσουν οι καρποί στο σύΒλέπω τα ματωμένα χεράκια των παιδιών του πολέμου που άφησαν τις μπαν. κούκλες τους μέσα στη λαίλαπα και αναρωτιούνται που είμαστε, γιατί Ξέφυγαν οι καρδιές πώς να τις μαζέψει η αγάπη σε μια στιγμή, σ΄ ένα τόση σιωπή από όλους μας… δάκρυ. Ζητούνε μια αγκαλιά… Ας φυτέψουμε το σπόρο… Στην κούνια της καρδιάς μου θέλω να κοιμηθούν ήσυχα όλα τα παιδιά Έλα μαζί μου…να φτιάξουμε ένα δάσος της ειρήνης… της γης. Άνοιξε την αγκαλιά σου… σε θέλω μαζί μου … Σκέπασε το παιδί σου, θα κρυώσει, αγκάλιασε το σφικτά… Η μέρα τελειώνει το σκοτάδι του πολέμου σε όλες τις καρδιές…ας μην παραιτηθούμε, ας μην κλειστούμε στα σπιρτόκουτα μας.

Κυριακή Δράκου Κύπρος

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 41

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ELISABETA BΟΤΑΝ ELISABETA BOȚAN (Ρουμανία, 1972), συγγραφέας και μεταφράστρια, έχει κερδίσει από την εφηβεία της ακόμα πολλούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς οργανωμένους από το ρουμανικό ραδιόφωνο της Νεολαίας στο Βουκουρέστι. Το 2002 εγκαταστάθηκε στην Ισπανία όπου άρχισε να βάζει σε εφαρμογή τα λογοτεχνικά της σχέδια. Το 2012 πρωτοεμφανίστηκε ως ποιήτρια, έχοντας κερδίσει μερικούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς στα ισπανικά. Άρχισε να μεταφράζει από τα ισπανικά στη ρουμανική γλώσσα και αντίστροφα. Το 2015 διοργάνωσε το "Ισπανικό-Ρουμανικό Μεταφραστικό Σεμινάριο: Ειδικές Γλώσσες και Λογοτεχνική Μετάφραση" στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης. Σήμερα συνεργάζεται με πολυάριθμα πολιτιστικά περιοδικά στη Ρουμανία καθώς και με πολλά περιοδικά στην ισπανική από διάφορες χώρες. Τα περισσότερα ποιήματα και μεταφράσεις της έχουν δει το φως σε βιβλία και περιοδικά στην Ισπανία, τη Ρουμανία, το Ελ Σαλβαδόρ, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό, την Ιρλανδία κλπ. Έχει δημοσιεύσει δύο βιβλία, το "Dimensiones" (Διαστάσεις, 2012) και το "Egometria" (Eγωμετρία, 2016) και έργα της περιλαμβάνονται σε διάφορες ποιητικές και πεζογραφικές ανθολογίες. Τα ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, βουλγαρικά, καταλανικά και ιταλικά. Το δίγλωσσο βιβλίο της στη Ρουμανική και Ισπανική γλώσσα παρουσιάστηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Alcalá (2016), στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης κατά την πρώτη ημέρα του Ισπανικο-Ρουμανικού Πολιτισμού και Τεκμηρίωσης (2017), στην έδρα της Πρεσβείας της Ρουμανίας στο Βασίλειο της Ισπανίας (2017) και στο Ρουμανικό περίπτερο της Έκθεσης Βιβλίου της Μαδρίτης το 2018. Στις 5 Ιουλίου 2019 το ποίημά της "Vuelo-Volo- Πτήση" κατέλαβε την τρίτη θέση στον Ευρωπαϊκό Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Clemente Rebora 20182019 και βραβεύτηκε στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Αντιπροσώπων στη Ρώμη.

λιώνει στα μάτια σου και μας κάνει συνεργούς της κοινής στιγμής. Ό, τι με αγγίζει με σώζει από όλους τους θανάτους μου κυριεύει την ύπαρξή μου για να με κάνει σπίθα στο σύμπαν σου. Κυνηγός πεταλούδων Στο πλευρό σου νιώθω σαν πεταλούδα φυλακισμένη σε φιάλη. Το πέταγμά μου παλεύει στον ερμητισμό του βλέμματός σου. Στο πλευρό σου όλα τα παράθυρα του ουρανού είναι κλειστά και η ζωή παίρνει το χρώμα του θανάτου. Παράλληλες ζωές Ενώ κρύβεσαι πίσω από ένα δόλιο σεληνιακό βλέφαρο, Εγώ, γυμνή, στο χρονικό όριο, συλλέγω όλες τις μνήμες που χάθηκαν στις ζωές που δεν ήταν δικές μας και τις κάνω περιδέραια αφού δεν ξέρω πώς να τις χωρίσω στα δύο.

Oφθαλμαπάτη

Πανοραμική ψυχική κατάσταση Αυτή δεν θα ξαναγυρίσει στη γη των δαιμόνων σου. Περπάτησε μόνος σου στις ερήμους της ψυχής σου σέρνοντας τη σκιά σου που πεθαίνει και τα λόγια ντυμένα με σιωπή. Αυτή δεν θα ξαναγυρίσει στη γη των δαιμόνων σου. Μάταια φρενάρεις τις αυταπάτες σου Το ταξίδι σου δεν προχωράει κάτω από το βάρος της άμμου και των θραυσμάτων των σάπιων υποσχέσεων. Αυτή δεν θα ξαναγυρίσει στη γη των δαιμόνων σου. Ποιητική τέχνη Η ποίηση άδει στην ύπαρξή μου όταν φτάνεις στο μονοπάτι των γραμμάτων και ανακαλύπτεις ότι τα λόγια μου ήταν πάντα δικά σου, τόσο δικά σου, που με εκπλήσσει το γεγονός ότι τα έγραψα εγώ. Η ποίηση άδει στην ύπαρξή μου όταν ακούω τη φωνή σου και ανακαλύπτω ότι τα λόγια σου ήταν πάντοτε δικά μου, τόσο δικά μου, που εκπλήσσομαι ότι τα προφέρεις εσύ. Χάρτης λέξεων Ό, τι με αγγίζει από τα σπλάχνα του θανάτου μου και από το σύμπαν μου ξυπνά την ποίηση μέσα και έξω από μένα. Ό, τι με αγγίζει από τις προοπτικές της συνείδησής σου

Στην αυγή της στιγμής με έπιασες από το χέρι και τρέξαμε στα τυφλά, στα μονοπάτια των λέξεων, μέχρι εως ότου χαθήκαμε στην αρχή του κόσμου. Με το βλέμμα σου μου ύφανες ένα γιορτινό φόρεμα και εγώ,σαν άλλη Εύα, σε έβαλα σε πειρασμό για να να κλέψω τα κεράσια Αργότερα, το θαύμα του ηλιοβασιλέματος μας λάξεψε στο άρωμα των κερασιών. Μετάφραση Σοφία Σκλείδα, Φιλόλογος, Ποιήτρια

ΣΕΛ. 42 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ « δούναι και λαβείν »

Κάποτε ήσουν λάβα ήσουν φωτιά Εγώ πάντα νερό - αλμυρό νερό Έτρεχες καίγοντας τα πάντα στο πέρασμά σου Κι εγώ φορές φορές λυσσομανούσα στη θύελλα Φύγε από μπροστά μου φώναξες θα σε εξατμίσω Τόλμα αν θές κι εγώ θα σε σβήσω κι άνοιξα πιότερο την αγκαλιά μου Έπειτα θόλωσα σε ένα όνειρο. Όταν συνήλθα καιγόμουνα στον πυρετό. Εσύ θυμωμένο λιοντάρι βρυχόσουν ακόμα κι έβγαζες καπνούς από χίλια ρουθούνια. Πάνω στον ουρανό πέντ´έξη συννεφάκια αργοταξίδευαν. Τα παιδιά μας, σου είπα. Δύσκολη γέννα Έκανες πως δεν κατάλαβες κι αφοσιώθηκες να ταχτοποιείς τα ύφαλά σου Κατακτητής κέρδιζες χώρο στην υφαλοκρηπίδα του χρόνου Σου έστελνα τα ζωντανά μου μέσα στις σπηλιές σου Καβούρια αστερίες μέδουσες κι όλα τα πλήθη του βυθού μου σου κατέθετα Αρχίσαμε να μπερδεύουμε τι είναι δικόσου και τι είναι δικό μου. Δες, λες, φύτρωσε απάνω μου χορτάρι.

Δεν είμαι τέφρα είμαι γόνιμη γη! Ας είναι καλά η υγρασία μου που σε ποτίζει Και επιμένεις, πως απάνω σου γεννούν κοράλλια μύδια και στρείδια Εγώ καημένε σου τάφερα με την απλοχεριά μου. Είμαι ψηλότερος από σένα, καυχιέσαι. Άμα υψώσω το κύμα μου θα σε λούσω με γιούσουρι και φύκια Τις νύχτες κοιτάμε τ´αστέρια μαζί κάτω από το φως του φεγγαριού Μετρώντας καλοκαιρινούς πανσέληνους. Σου τραγουδώ με τον παφλασμό μου κι εσύ ως «κύμβαλο αλαλάζον» αντηχείς. Με το χρόνο καταργήσαμε τα σύνορα. Συνάψαμε εκεχειρία. Σε άφηνα να βλέπεις τα καράβια που ταξιδεύουν στα πέλαγά μου Με άφηνες να χαζεύω τα κοπάδια που βόσκουν στους λειμώνες σου Τους χειμώνες με γλύκαινες με το νερό της βροχής Κι εγώ στο αγκίστρι του ψαρά σου κάρφωνα ψάρια. Και παράδοξα ο έρωτάς μας μεγάλωνε! Ένα «δούναι και λαβείν» είναι ο Έρωτας! Μαλβίνα Ιωσηφίδου

ΕΓΩ - ΕΚΕΙΝΟΣ Εγώ, είναι βραδιές που θέλω κάπου να μιλήσω, κουράζουν τα προβλήματα της μέρας. Εκείνος μόνος, στα προβλήματα του σιωπηλός, βουλιάζει μέσα τους, νεκρώνει. Εγώ, θέλω τον χρόνο του να πάρω, να βγω έξω μαζί του, να ζήσω, για ένα καφέ, ένα ποτό. Εκείνος προσπαθεί ανοικτά τα μάτια να κρατήσει, μα δεν τα καταφέρνει, κουραστική μου λέει η μέρα. Εγώ κοιτώ, μοιάζει το σπίτι φυλακή, πώς να ξεφύγω, με καρδιά τρομαγμένη είμαι, αδειανή. Εκείνος με αγκαλιάζει, μεγαλώνουμε μου λέει, όμως έχουμε καιρό. Εγώ δακρύζω, διέξοδο ζητώ, χρόνια κυνηγούσα χαμένα όνειρα, δεν έχουμε καιρό. Εγώ πήρα τους δρόμους μόνη, δεν είμαστε μαζί, με μια σκιά κάνω παρέα κάθε μέρα, κάθε νύκτα, τον έχασα, δεν είχαμε καιρό, δεν είμαστε μαζί ! ΜΑΙΡΗ ΦΙΛΙΠΠΙΔΟΥ ΚΑΤΣΑΝΙΔΟΥ 10-01-16

ΦΩΤΑ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Κοίτα, κοίτα, Ένα αστέρι τρεμοπαίζει ακόμα, Για μας. Κι εμείς χιλιάδες εγώ του φωτός, Μπλεγμένα στην σκοτεινή συνάφεια του πλήθους. Πλήθος οι φωνές που μιλούν, που φωνάζουν Ελευθερία, Και άλλες πολλές που φωνάζουν «Μακριά». Και είναι η απόσταση αυτή του μακριά, Τρομερή, Με δόντια του τόπου γαμψά, Και του χρόνου σαγόνια υγρά. Μακριά η φωνή ζητά για βοήθεια, Μακριά ένα θόρυβος γυρεύει το αυτί που του πρέπει, Και μακρύτερα αγαθές της αυγής ηλιαχτίδες. Κάποια στιγμή δεν θα ακούμε φωνές. Οι παλιές μας κωφώσεις, Και πληθώρα νευρώσεις, Ξανά θα συνέλθουν για μας. Θα μιλάμε, θα λέμε,

Και αφού την φωνή την δική μας δεν θα ακούμε, Το φρικτό της φωνής βουητό θα αντηχά. Και στα μάτια ψηλά, Φονικό θα ανεβαίνει Για όσους δεν μας μιλάν. Ειρήνη αν δεν ακούσεις πως θα κάνεις; Ψιθύρους της αγάπης αν στον αέρα δεν πιάσεις Με τι θα χτυπάς σιωπηλά την αφή Και την μνήμη πως θα γελάς; Κοίτα. Ένα αστέρι τρεμοπαίζει ακόμα για μας. ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 43

Οι Εννέα Μούσες Όλες μαζύ (χορεύουν στον σκοπό: Σαν πάς στην Καλαμάτα) Είμαστε οι μούσες, που ζουν παντοτινά. Είμαστε ωραία κορίτσια δροσερά. Εμπνέουμε τις τέχνες, που δίνουν στην ζωή, ομορφιά και γνώση, γέλιο, μουσική. Από τον Ελικόνα κατεβαίνουμε, κι’ όλους του καλλιτέχνες τους εμπνέουμε. (σταματούν να χορεύουν και κάθε μία παρουσιάζει το ταλέντο της) Κλειώ: Είμαι η Κλειώ, η πρώτη, η μούσα η ξακουστή. Μ’ αρέσει η Ιστορία, που διηγείται την ζωή. Εμπνέω αυτούς που γράφουνε, τι έγινε, πως έγινε και που. Αξέχαστα να μένουνε τα έργα κάθε πολιτισμού. Πρώτα στον Ηρόδοτο, έβαλα την ιδέα στο μυαλό, να γράψει πως ζούσανε οι άνθρωποι στον χώρο τον Ελληνικό. Ευτέρπη: Είμαι η Ευτέρπη, φίλοι μου, η μούσα που αγαπά, και εμπνέει αυτούς που γράφουνε ποιήματα λυρικά. Μ’ αρέσουν τα ποιήματα, που παίρνουνε οι μουσικοί, και τα κάνουνε τραγούδια που ομορφαίνουν την ζωή.

Μ’ αρέσει να ακούω κάθε τραγούδι ερωτικό. Εμπνέω αυτούς που γράφουνε τραγούδια ερωτικά, και μιλάνε γιά αγάπη που θερμαίνει την καρδιά. Μελπομένη : Εγώ είμαι η Μελπομένη, η μούσα η τραγική. Θέλω να κάνω τέχνη την πονεμένη την ψυχή. Γι’ αυτό πάντα εμπνέω, αυτούς που γράφουν σοβαρά, γιά βάσανα ανθρώπινα, που δίνουν πόνο στην καρδιά. Πολύμνια : Είμαι η Πολύμνια, η μούσα η ιερή. μ’ αρέσει να ακούω ύμνους και θεία μουσική. Τους ύμνους που δοξάζουν τον Θεό μας αγαπώ. Κι’ αυτούς που γράφουν ύμνους, πολύ τους βοηθώ. Τερψιχόρη : Είμαι η Τερψιχόρη, η μούσα του χορού. Κάνω ελαφρά τα πόδια, κάθε χορευτή. Μ’ αρέσει να χορεύουνε, ανδρες, γυναίκες και παιδιά, να πηδάνε, να γυρνάνε, να γελάνε με χαρά. (μπαίνουν πάλι στο χορό τραγουδώντας στον ίδιο σκοπό) :

Θάλεια:

Είμαι η μούσα, η Θάλεια, και μ’αρέσει να γελώ. Να σας ακούω να γελάτε, απ’ την καρδιά σας θέλω εγώ. Γι’ αυτό πάντα εμπνέω όλους τους κωμικούς. να λένε τα αστεία τους για να γελάμε με σπασμούς.

Είμαστε εννέα κορίτσια δροσερά είμαστε οι μούσες, που ζουν παντοτινά. Εμπνέουμε τις τέχνες που δίνουν στην ζωή, ομορφιά και γνώση, γέλιο, μουσική.

Καλλιόπη : Είμαι η Καλλιόπη, η μούσα που εμπνέει με παλμό αυτούς που γράφουνε ποιήματα που εξυμνούν ηρωισμό. Ο Όμηρος, μένα ζήτησε, να του φωτίσω το μυαλό, να γράψει γιά του Οδυσσέα τις περιπέτειες και γυρισμό. Εγώ του’δωσα έμπνευση, κι’ έγραψε βιβλία ξακουστά: την Ιλιάδα πρώτα, και την Οδύσσεια μετά.

Αμφιτρίτη Κωνσταντέλου-Εμμανουήλ

Ουρανία : Είμαι η Ουρανία, και τ’ αστέρια αγαπώ, που λάμπουν σαν διαμάντια, στον απέραντο ουρανό. Βοηθώ τους αστρονόμους, που τ’ αστέρια μελετούν, τους πλανήτες, τους κομίτες, κι’ όλους τους αστερισμούς. Ερατώ : Εγώ είμαι η μουσα, που με λένε Ερατώ.

ΕΝΑΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ (ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ - ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ) ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ Μίλα, πια σκέψη σε πικραίνει; Πάνω που ΄χες πια γλυκάνει · τα χρόνια κοίτα, τα λιαίνει η αγάπη που θα τα γιάνει! ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ ΄Αλλη πατρίδα κι άλλη γη αγαπημένη σε έχουν εκεί.. Αφού της προδοσίας η αρχή πως σε κεντά, η αιματοβαμμένη! Μ.Π. Ολόδροσα ειν΄τα χείλη Σου άραγε πως να τα ξεχάσω; Σε κείν΄ αιώνια κατοικώ Τώρα τι θες · να προσπεράσω; Κ.Κ. Δες, στην γη ετούτες οι γραμμές χέρια φαντάζουν π ΄απλώνονται πρόσεξε μην σ΄ αρπάξουν · Ερινύες Μακρυά σε τραβούν, ορθώνονται!

Μ.Π. Τι Μάταιο μα και Μοιραίο να σ΄αγαπώ με τόσο πάθος! Της ζωής το στερνό το λάθος από όλα ΄Συ το πιο ωραίο!

Μ.Π. Στιχάκια που να, τραγουδιστά! Μες την χαρά λυπούνται και περπατούνε χωριστά σαν κύκνοι που κοιμούνται!

Κ.Κ. Στου γυρισμού όμως την φυγή μην σταθείς · οι άνθρωποι Πονούν την ώρα του αποχωρισμού του θανάτου Στιγμή ιερή.

Κ.Κ. Λύπη χαρά πόνος και γιορτή κι ακόμη σε ονομάζω αγάπη που αιώνια ζει εσέ ζητώ, εσέ θαυμάζω!

Μ.Π. Να σε ιδώ μπορώ; Του ΚΑΚΟΥ τα μάτια Σου μέσα να ιδούν στα μάτια μου ΦΩΣ πριν να χαθούν κακιά η ώρα του Θανάτου!

Μ.Π. Ν ' ανθούν υποσχεμένα είχα τόσα απα' στο κρύο μνήμα ολόδροσα και άσπρα κρίνα ωϊμε λυγώ! Στης γης τα σκίνα.

Κ.Κ. Τι με ζητείς πια ως αναιδής; Για με κλαις τάχα υποφέρεις αφού τα πάντα για με ξέρεις ήμουν εκ φύσεως δυστυχής!

Κ.Κ. Ελα να σου φορέσω μύρα και παφλασμός να γένω του χωρισμού αλμύρα ακόμα όσο ανασαίνω! .. © Μαίρη Σκαρπαθιωτάκη

ΣΕΛ. 44 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Η επιστροφή του βασιλιά

Ιππότης της στρογγυλής κάμαρας μονάχος, εγκατέλειψε το κάστρο και τις στέψεις. Πότης κατάντησε σε σκοτεινά σοκάκια, γιατί τον γκρέμισε μια γυναίκα με τις λέξεις.

Το ιερό ξίφος θέλησε να βρει, γιατί στον ματωμένο λόφο όταν θα σταθεί. Σύντροφος πιστός του στη μάχη που θα μπει, κραυγή στις μοίρες βαθιά απ’ την ψυχή.

Οι εικόνες ξεθώριασαν και κρύβονται απ’ το φως, μες στη μικρή του παλατιού του την αυλή. Αντίπαλός του διαρκώς ο ίδιος του ο εαυτός, και στην καρδιά βαθιά η χαριστική βολή.

Οι δρόμοι όλοι τον οδήγησαν μπροστά, στις πύλες ενός άρχοντα προστάτη. Εκείνος που ποτέ δεν είχε ξεχάσει, Και το ταξίδι του με θάρρος πάλι ξεκινά, βασίλισσα την είχε μέσα στην καρδιά. Προσπαθώντας να μην πάρει το λάθος μονοπάτι. Νιώθει πως βρήκε ό,τι κάποτε είχε χάσει, και μαζί της ενώθηκε μέσα στη βραδιά. Σκότωσε μια νυχτιά την προδοσία, τη φιλία την ψεύτικη, τη δόλια υποκρισία. Μπαμπανιώτης Γεώργιος, Κι έσμιξε μ’ εκείνους που μπορούν, Ποιητική συλλογή «Ανάλεκτα Απωθημένα». στην κάθε τους στιγμή να αγαπούν.

Τον γέλασε η μοίρα που πίστεψε πιστά, πεισματικά στο τώρα τον γυρίζει η μοναξιά. Αφού παρέδωσε το ξίφος με τα μάτια του κλειστά, να παλέψει δε μπορεί πια στη λησμονιά. Αγέλαστος κι αμίλητος στέκεται και νοσταλγεί, τον ερημωμένο θρόνο που κάποτε καθόταν. Αναρωτιέται αν κάτι θα μπορούσε να σωθεί, απ’ το χάος που αθόρυβα ερχόταν.

Ξαφνικά μπροστά του εκείνη, λυγερή, μες στη χαρακωμένη του αγκάλη τρέχει να χωθεί. Στο πλάι του περίμενε καιρό για να σταθεί, τον καλωσορίζει με το πρώτο τους φιλί.

Θρίαμβο και γιορτή έφερε η επιστροφή, στεμμένος βασιλιάς ο ιππότης στη φωτιά. Ξανά γεμάτη της καρδιάς του η αυλή, απαλλαγμένος απ’ την περασμένη συμφορά.

Καταψήφισμα Ο άνθρωπος που άνθρωπο εύκολα τσακίζει, Σαν ανεγκέφαλος που είναι ψηλομύτης, Πολλά δυνά θα υποφέρει όλος ο πλανήτης, Διότι τα λούσα και τον πλούτο μονάχα αναγνωρίζει. Συμφώνως τρέχοντος έτους και προσφάτων γεγονότων στη πράξη απεδείχθη, Ο φθόνος του ατόμου γίνηκε ο πόνος των πραγμάτων, Υπερ το δέον και δη όλων των πλασμάτων, Και ως εκ τούτου ο άνθρωπος το χειρότερο ζώο ανεδείχθη, Όπως καταψηφίστηκε απ’ την εναπομείνασα πανίδα και χλωρίδα απανταχού της γης. Μπαμπανιώτης Γεώργιος, Ποιητική συλλογή «Ονειροπαγίδα».

Ο ποιητής Από την ποίηση έχω γεννηθεί κι έχω από την ποίηση πεθάνει και όλες τις φορές αναστηθεί! Ποιος άλλος θα μπορούσε να το κάνει; Από φουρτούνες έχω διασωθεί, έχει το πιο υπήνεμο λιμάνι ενώ στις δυσκολίες το σπαθί της πένας μου το κάνει γιαταγάνι! Μ’ αυτή, μες τη ζωή μου προχωρώ, χωρίς αυτή δεν κάνω ούτε βήμα, είτε βρεθώ σ’ ανάποδο καιρό, είτε μέσα σ’ ατέλειωτη ευδία θα φτάσω ακόμα μέχρι και το μνήμα, στης ποίησης επάνω τη σχεδία! Γιώργος Παπασταθόπουλος

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΟΙΗΣΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 45

ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΑ Σιμά στη θάλασσα ένας γλάρος πετάει, γερμένο αρμυρίκι την προσκυνάει. Ανάσες γλυφές τα στήθια γεμίζουν, κι οι σκέψεις σε όνειρα φτερουγίζουν. Ποιος δεν το ξέρει; Τα χρόνια γρήγορα περνούν. Κι οι έγνοιες μας, τρέχουν σ’ ατέλειωτο κυνήγι. Η μια την άλλη συνεχώς ακολουθούν, εφήμερο στασίδι είναι η γαλήνη. Την αγάπη και την πίστη διαλαλούνε διαρκώς. Οϊμέ! Και μιλούν για ήθος και γι’ αλήθεια, αυτοί που αδιάντροπα και τάχα αφιλοκερδώς, του ψέματος και της απάτης ρίχνουνε τα δίχτυα. Μαρία Βαρταμτζίδου (

Το καλοκαιράκι στον παράδεισο Είπε ο πεθαμένος φωναχτά: «Μόλις σταματήσουν οι βροχές θα κλείσω τη μέρα και θα τρέξω στη θάλασσα να ξεπλύνω τις ναφθαλίνες του χειμώνα. Θα παραγγείλω φραπέ αμνησίας θα ξαπλώσω στα βότσαλα που ακούμπησαν μισόγυμνα όνειρα γυναικών και θα βλέπω τα καραβάκια στον ορίζοντα. Κατάλευκα κορίτσια θα κατεβαίνουν το λόφο κρατώντας μαύρα και ξανθά σταφύλια στα κοφίνια. Θωπευτικά θα φυσάει το άγιο καλοκαιράκι στις ψυχές μας. Αληθινός παράδεισος. Άρης Γεράρδης

ΣΕΛ. 46 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΣΤΙΣ ΦΛΕΒΕΣ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΙΟΥ Γιγαντιαίο γέννημα ποιητικής αφύπνισης, χτυπά δυνατα η καρδιά της τέχνης,ο λόγος μετουσιώνεται σε οξυγόνο για να αναπνεύσουν οι στίχοι.Στο κρεβάτι του πόνου η ιδέα ,αφήνει με την εγχείρηση της υπο-κριτικής λίγες σταγόνες να τρέξουν σαν ποτάμι... Η ιδέα αναστήθηκε μέσα από τα σκοτάδια των περιφερόμενων σελίδων πρόλογος... κυριώς θέμα... Οι φλέβες της μοναξιάς αφήσαν πάνω στο υποσεινήδητο του τετραδίου ,να κυλήσουν ρέοντα μελάνια λογοτεχνικής κραυγής... Τα κατάφερε η ποίηση μέσα από τα σπλάχνα της βγήκε η νηνεμία του πνευματικού ανθρώπου, και ας μελάνιασαν ...οι σκέψεις της λογοτεχνικής...αναγέννησης!.-

Ποιήματα Μαρίνας Παπαδοπούλου Τίτλος : Πέτρινος δρόμος. Πέτρινος δρόμος με χορτα στις ακρες, τρόμος και φόβος στις άγριες τσάρκες! Τίτλος : Φτωχό σκουπιδάκι. Τον φτωχό δεν αγαπούνε, τον υποτιμούνε, αγνοούνε. Τον κοιτάνε με υφάκι, λες και είναι σκουπιδάκι.

ΠΕΤΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΒΕΛΟΥΔΑΣ

Τίτλος :Θρησκεία=δύναμη. Θρησκεία αν είναι κόσμο κινεί. Αντιλήψεις και θλίψεις σκορπεί. Δύναμη η πίστη άλλοι είναι άπιστοι, άλλοι θρήσκοι.

Η ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ Η επίγνωση μπορεί να δει την τέφρα από πράγματα που έχουν καεί ως τα θεμέλια του είναι. Πράγματα εγκαταλειμμένα ή χαμένα οριστικά.

μετά από τη σύγκρουση του υποτιθέμενου με αυτό που πραγματικά είναι. Βασιλική Δραγούνη

Η επίγνωση λέει: «Μην βαυκαλίζετε τον εαυτό σας κατασκευάζοντας τις δικές σας εσωτερικές σκιές. Μην ξεγελάτε τον εαυτό σας πείθοντάς τον πως το αδιαφανές μπορεί να παραμείνει έτσι μπροστά από το λαμπερό φως». Αλλά η επίγνωση είναι μια παράξενη αρετή που καρφώνει με θραύσματα αλήθειας τα απομεινάρια της αντίληψης αφήνοντας αδιάκοπα ανοιχτή την ερώτηση του τι μένει

Όλα εκεί Αργόσυρτο καράβι η ελπίδα Βαρύ και σκουριασμένο το φορτίο Πώς γίναν όλα έτσι; Πώς έπηξε η θάλασσα η γκρίζα! Γιατί πια δεν κινείται ο ουρανός, δεν τρέχουνε τα σύννεφα; Κι οι άνθρωποι… Τους ρώτησα πού πάτε προς τα πίσω; Μπροστά ειν’ η ζωή Ασάλευτοι κοιτούν , δεν απαντούν. Μα των παιδιών και των τρελών τα βλέμματα

μπορούν να σου πουν τις αλήθειες Πως είναι εκεί η θάλασσα και το καράβι…κι ο ουρανός Όλα εκεί ! Σταυρούλα Γιώτη Βασιλεία Τσάκλη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Μια τρέλα είναι η ζωή κι εμείς περαστικοί . Μια τρέλα είναι η ζωή κι εμείς περαστικοί . Στον κόσμο αυτό,απ ειροελάχιστες κουκκίδες. Λαθρεπιβάτες ονείρου σ’αόρατη φυλακή. Τον έναστρο ανιχνεύουμε ουρανό,σκεφτικοί , κοιτάζοντας ν’ αλαργεύουν οι ύστατες ελπίδες . Μια τρέλα είναι η ζωή κι εμείς περαστικοί. Σχεδιάζουμε ακούραστα,μια ζωή μαγευτική. Τους πόθους μας παρασύρουν άγριες καταιγίδες . Λαθρεπιβάτες ονείρου σ’αόρατη φυλακή. Απ’τα σύννεφα πέφτουμε,σε συγκυρία κακή. Ευοίωνα όνειρα,ναρκωμένες νυχτερίδες. Μια τρέλα είναι η ζωή κι εμείς περαστικοί. Τα «τι έφταιξα» «πού έφταιξα»,σκέψη τραγική. Ο φόβος για το αύριο,μας φορά παρωπίδες. Λαθρεπιβάτες ονείρου σ’αόρατη φυλακή. Σε κόλαση του«ανθρωπισμού»,Εδέμ δεν ενοικεί. Χαλεποί οι καιροί,στήνουν του άδικου παγίδες. Μια τρέλα είναι η ζωή κι εμείς περαστικοί. Λαθρεπιβάτες ονείρου σ’αόρατη φυλακή. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΚΗΠΟΥΡΙΔΟΥ

ΠΟΙΗΣΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 47

Το πέρασμα στην αιωνιότητα (Βαβυλώνα 10 Ιουνίου του 323 π.Χ.) Τ’ αδύνατο έκανες δυνατό ως τον Ύφαση να φτάσεις˙ το μέγα ωκεανό επόθησες να περάσεις. Ο δρόμος της δόξας είναι ζηλευτός˙ εσύ καλά το ξέρεις, μα είν’ αδιάβατος την ευτυχία αν θες να εύρεις. Λαμπρό καθήκον επιτέλεσες ηνίοχος στου ήλιου τ’ άρμα˙ το δρόμο της δόξας εχάραξες για την ακριβή Ελλάδα. Κοινός πόθος ήταν Πανελλήνιος˙ ωρίμασε η ιδέα κι εσύ το έπραξες με άξιους παρέα. Να ‘χετε επίγνωση της αρετής μας έλεγες και τι ακριβώς σημαίνει˙ γένου καλός καγαθός, πρέσβης στην Ειμαρμένη. Με παιάνες και θούρια εβάδισες στης Ανατολής το πεπρωμένο, μα το τίμημα ήταν από τη Λάχεση σίγουρα πια δοσμένο. Αειθαλής φηγός σου μαρτύρησε για τον κακό χαμό σου˙ το πεπρωμένο ειν’ παντοδύναμο για ότι είν’ γραφτό σου. Φαρμάκι απ’ την πατρίδα χωμένο στην οπλή του όνου, σε κέρασε ο άθλιος Ιόλας στα ύστερα του χρόνου. Ωσάν τραυματισμένο χελιδόνι κείτεσαι στου θάνατου την κλίνη, αέτιον όμως βλέμμα πρόταξες στου Πλούτωνα την πύλη. Τρανός εφώλευε αητός μέσα εις την καρδιά σου, κατάφωτη είν’ η όψη σου, ακόμα στα ύστερά σου.

-Μην αφήνεις Αλέξανδρε το κράτος τω αρίστω; -Όχι μα τον Άμμωνα˙ αλίμονο, τω κρατίστω. Ομίχλη έπεσε βαθιά και άπλετο σκοτάδι, τότε του Περδίκα έδωσες το ακριβό πετράδι. Αστέρι έγινε αητός κι εκρύβη στα ουράνια, μόλις ο αητός εχάθηκε εκάμμυσες τα μάτια. Η Γοργόνα καρτερεί μήνυμα να της φέρεις, να πάψει η συντριβή, να σ’ αγαπά όπως ξέρεις. Για ‘σένα ο ραψωδός δεν έψαλε τα κατορθώματά σου, μα στου λαού το θυμικό γιγάντωσε η θωριά σου. ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 6/11/2018

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΧΑΡΑ Στου φτωχικού σπιτιού τους την αυλή παίζουν τα παιδάκια μεταξύ τους, ο πατέρας τα κοιτάζει με καμάρι, συλλογιέται πώς κυλάει η ζωή τους. Σαν έχουν την υγειά τους είναι δώρο κι ας περνά η κάθε μέρα με στερήσεις, δε ζηλεύουν αλλωνών τις πολυτέλειες, ζουν απλά και δίχως απαιτήσεις. Ψωμάκι να 'χουν πάντα στο τραπέζι, ένα προσκέφαλο τα βράδια ν' ακουμπάνε, τον ήλιο ν' αντικρίζουν κάθε μέρα κι αγαπημένοι ν΄ ανταμώνουν, να γελάνε. ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΠΑΝ. ΓΑΪΤΑΝΑΚΗ

ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΕΣ ΠΑΣΧΑΛΙΕΣ Ανθίζουν μήπως πασχαλιές στο καταχείμωνο; Όσους κι αν ρώτησα, μου απάντησαν: "Αλίμονο! Δεν είδαμε ποτέ καμιά ν' ανθίζει." Τους είπα: "Για κοιτάξετε καλύτερα. Θα δείτε να ΄χουν άνθη μόνο εκείνες στον κήπο όποιου δεν έπαψε να ελπίζει." ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΠΑΝ. ΓΑΪΤΑΝΑΚΗ

ΣΕΛ. 48 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΟΙΗΣΗ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΕΠΟΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ

Είκοσι οκτώ του Οκτώβρη, τρεις η ώρα το πρωί· οι στιγμές των ρολογιών-ε καρφωμένες στο σκοτάδι· κι’ ως να άνοιξαν οι πύλες, απ’ τους φύλακες του Άδη, σαν ο Γκράτσι πήγε νά ’βρει των Ελλήνων την ψυχή. Κι’ ως να εδάκρυσε η μέρα ξημερώνοντας βουβή, σαν ο ίσκιος της τραβούσε κατά κει που λάμπει ο ήλιος ενδοξότατος, τρανός, απ’ τ’ αθάνατο το σφρίγος που, στου Έλληνα – φωτός, φωτοανεξάντλητη ροή δόξης στέφανο ηλιόπρεπα φορεί στην κεφαλή, και μετέωρη εστάθη, μόνο λίγο, πριν χαράξει, των Ελλήνων την περφάνεια, για να δει και να θαυμάσει: θαλερή, χρυσανταυγίζουσα, ξανά, φεγγοβολή. Είκοσι οκτώ του Οκτώβρη. Και η ελπίδα ζει ξανά· θαρρετή, ζωντανεμένη, στην Ευρώπη μία κόχη που η άμοιρη εθαμβώθη, απ’ την άρνηση με τ’ ΟΧΙ, απ’ τα χείλη που ειπώθη του Ιωάννη Μεταξά. Χρόνια πριν, ο νέος "Καίσαρ" στη Μεσόγειο αλυχτά, στα νερά της τη θωριά του - την κυνός - ολογεμάτος, με όνου χάρη καθρεφτίζει, μοναχός κι’ όλο φευγάτος, τους λαούς της φοβερίζει, με την αίγλη του μεθά. Μα δειλός μέσα στο θράσος, σα μιλά με τους Ρωμιούς, περί άλλων σαν τυρβάζει, ωσάν Νέρωνας ομοιάζει, κι’ αν τους τάζει πετραχήλια και λαγούς και οργιάζει, προσπαθεί να τους κοιμίσει, μην τους εύρει ξυπνητούς. Κι’ έτσι άνανδρος πως είναι, στου Αυγούστου τα μισά, εις της Τήνου το λιμάνι, στα κρυφά και με υπουλία, ωσάν κλέφτης κι’ ίδιος ψεύτης - μια βαριά ιεροσυλία στη γιορτή της Παναγίας, του σαράντα τη χρονιά, κει που σύσσωμο το Έθνος την Παρθένο του υμνεί, κι’ απαράλλαχτα όπως πάντα την ψυχή του αναπέμπει, ο Μπενίτο Μουσολίνι, μοχθηρός, σαν γύπας φέγγει, ύπουλα, δειλά κι’ ανοίκεια, μ’ ούτε καν λίγη ντροπή, τον τορπιλισμό της Έλλης βρήκε πράξη "ηρωική", με συνέπεια στο ψεύδος και στο όνειδος που πλέει ως φελλός μέσα σ’ αυτό - δυσωδία αποπνέει να διαπράξει ως φόρο μίσους, στην Ελληνική ψυχή. Γιατί ο άλλος "Αυτοκράτωρ", απ’ τα μέρη του βορρά, χωρίς Ντούτσε να ρωτήσει, κάνοντάς τον να σιωπήσει, πήρε φόρα, και το άρμα του σαν κένταυρος τροχίζει, και τις χώρες της Ευρώπης καταπίνει στη σειρά. Κι’ ως ο νέος Καίσαρ είδε την Ευρώπη να λυγά, και του εφάνηκε πως χάνει τη μεγάλη ευκαιρία πίτα έτοιμη να χάψει, ξαφνικά, με μαεστρία, στα καλά του, πήρε θάρρος, και τον πόλεμο αρχινά. Είκοσι οκτώ του Οκτώβρη. Πριν να ’ρθεί το πρωινό, με το Γκράτσι πρεσβευτή, και θαρρώντας το παιχνίδι, στην Ελλάδα πως θα μπει και πως έχει φτάσει ήδη, τελεσίγραφο πολέμου στέλνει στον πρωθυπουργό. Μα η απάντηση εγνωσμένη: Ένα ΟΧΙ βροντερό Ένα ΟΧΙ σαν αγέρας που ελεύθερος σφυρίζει και που, όταν χρειαστεί, ως θεόρατος μουγκρίζει σαν το σάλπισμα της μοίρας των Ελλήνων, το ιερό. που δεν ζει κάτω απ’ τον μαύρο ή τον κόκκινο ζυγό του στυγνού του φασισμού και του ναζισμού τη βία τη σκλαβιά δεν την αντέχει, πολεμά για ελευθερία, δεν φοβάται Συμπληγάδες, τις νικά όπως η Αργώ. Είκοσι οκτώ του Οκτώβρη, στων συνόρων τη γραμμή, στης Ηπείρου τις κορφές κι’ ως της Πίνδου μας τα όρη, με βροχή κατακλυσμιαία, παγωνιά και ξεροβόρι,

μας εκάλεσε η μοίρα για σκλαβιά ή για τιμή. Μες στην ίδια εκειά τη νύχτα ξανακούστηκε δια μιας, ως οι άνθινες σταγόνες που μετέωρες στεκόνταν ιστορίας υποψία - ωσάν χείμαρρος γεννιόνταν, το “αέρα” των Ελλήνων - Φύγε ξένε, δεν περνάς. ΟΧΙ ανέκραξαν και πάλι, ΟΧΙ στον κατακτητή το ελεύθερο το πνεύμα των Ελλήνων κι’ αν ’ποστάσει, ζωντανεύει θεριεμένο, όταν πρόκειται να δράσει ΟΧΙ στη σιγή του ανέμου, δεν μας πάει τέτοια ντροπή. Και με μια πνοή το Έθνος, σε μια ’νάταση υψηλή, Θερμοπύλες, Μαραθώνες, λευτεριά για σε διψώντας, και το Κούγκι και το Σούλι, τα Ψαρά με σε τιμώντας, εστεφάνωσε και πάλι την Ελληνική ψυχή. Την ψυχή του εικοσιένα, την ψυχή της κλεφτουριάς την ψυχή της Αλαμάνας, που και πάλι στέκει ολόρτη, την ψυχή του Βαλτετσίου, που σε μια στιγμή αψηλώθη που δεν άντεξε ποτέ της το ζυγό, ζυγό σκλαβιάς. Ως η θάλασσα που αφρίζει σαν κτυπά σ’ ακροβραχιά, απ’ το Ιόνιο στο Καλπάκι, κι’ από κει έως τις Πρέσπες, στη Γραμπάλα με τη λόγχη, χαλασμός μέσα σε σφαίρες, ξεχυθήκαν οι λεβέντες, της Ελλάδος γης παιδιά. Μες στη φλόγα του πολέμου, των Ελλήνων οι βλαστοί, τί κι’ αν λίγα μέσα είχαν μπρος στη σέσουλα του ολέθρου, τι’ κι’ αν λίγοι ήσαν - είχαν την τιμή ιερού πολέμου για τη νίκη ξεκινήσαν, με μια θέληση σκληρή. Στης Ηπείρου εκεί το βλέμμα που αετίσιο αιμορραγεί, Ηπειρώτισσες μανάδες, αδελφές μαζί και κόρες, με προμήθειες στον ώμο, στην ψυχή ως Μυρμιδόνες, στην ομίχλη, στην αντάρα, στο λυγμό πνιγμοσιγή, μα καθρέφτισμα η ματιά τους, φλόγας ήλιου ιερής, τα εφόδια ρυμουλκούνε στην πυροβοή της μάχης, και κουράγιο, παρηγόρια, στο αντιφέγγισμα της λάμψης, στο στρατιώτη τα προσφέρουν, φυλαχτό της άγιας γης. Απ’ το αίμα, το μπαρούτι, τις φωνές, τους στεναγμούς, κι’ απ’ τους "Fanti della morte", τους στρατιώτες του θανάτου που δεν έμεινε κανείς τους στη Γραμπάλα κι’ ως κει κάτου, εραγίσανε κι’ οι πέτρες μες στους τάφους τους υγρούς. Εσαλέψαν μες στ’ ανέμου την αντάρα τη βαριά, ωσάν έκρηξη ηφαιστείου που πολλά χρόνια κοιμάται, μα όταν έλθει ο καιρός του αφυπνίζεται, βρυχάται, τα ποτάμια, η γη, τα όρη, κι’ απορήσανε κι’ αυτά. Η ψυχή του αντρειωμένου, η περήφανη ψυχή, απ’ τους Άγιους Σαράντα, κι’ από κει ως το Τεπελένι, στη Χιμάρα, Κορυτσά, στ’ Αργυρόκαστρου τα μέρη, λευτεριά και δόξα σπέρνει μες στης μάχης την ορμή. Εις της Πίνδου τις χαράδρες, τις κορφές, τις ρεματιές, απ’ το Σμόλιγκα στο Γράμμο, μ’ ούτε ανάπαψη λιγάκι, κι’ ως τη Φούρκα που ματώνει απ’ το στήθος του Δαβάκη, φεγγοβόλησαν μ’ ανδρεία και αστράψαν οι ματιές.. Και καθώς του Ντούτσε η αίγλη θρυμματίστηκε με μιας και το γόητρό του ετρώθη στα βουνά της Σαμαρίνας, ο στρατός του "μέγα" Φύρερ, της σεπτής Μακεδονίας εναντίον και της Θράκης, ξιφουλκήζει μονομιάς. Και θα είχε ίδιο τέλος, ως ο άλλος μολευτής, θα πλανιόταν αιωνίως στα οχυρά και στα λαγκάδια, ωσάν μόλεμα που χάσκει, σαν κορμιά που μένουν άδεια, αν δε λύγιζαν οι Σέρβοι προς βορράν της Γευγελής. Μα και πάλι η πλάση όλη αφουγκράζεται, γρικά,

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ξεπετιέται, αναθαρρεύει, τη ματιά πετά στα ύψη, κει που Πάνθεο ηρώων της Ελλάδος κλειούν στα χείλη τις μολπές ελευθερίας στη γραμμή του Μεταξά. Και η δόξα, αν και μόνη, στις υπόγειες στοές, εις του Ρούπελ τα λιοντάρια και στου Λίσσε την περφάνεια, στου Περιθωριού τη λάμψη, και στου Εχίνου τα διαμάντια, αποκαμωμένη ζώνει τις σεπτές τις κεφαλές. Μα και η Λεβεντογέννα, η κορφή του ουρανού, φυλακάτορας του Νότου και φρουρά της Μεσογείου, παλικαροσύνης θρέμμα κι’ αρχοντιά ζωής δια βίου, αστραπτοβογκά με τόλμη που δε βάζεις κατά νου. Κι’ η Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη, ξεδιπλώνεται, πετά, κι’ αν για λίγο τρεμοπαίζει, αντιστέκεται και γέρνει παρ’ ευθύς μόνο μπροστά, και ξανά το άρμα σέρνει, εις τον Όλυμπο ανεβαίνει και τη δόξα χαιρετά.

ΠΟΙΗΣΗ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 49

Τάμα ανδρείας και θυσίας για τιμή και λευτεριά, στους αιώνες νάν’ μνημείο αρετής, υψίστου επαίνου εις τον Έλληνα, Ηρώον θαυμασμού μαζί και αίνου, τάμα με αίμα ζυμωμένο, κι’ από κόκαλα ιερά. Και θα μένει εκεί για πάντα, σαν ο χρόνος θα περνά, στ’ ουρανού τ’ απέραντα ύψη, ορθρινό μεστό του κλέους των Ελλήνων που σ’ αυτούς προσβλέπουν, πλέον, μετά δέους, τ’ όνομά τους μες στη σκέψη, να θυμίζει λευτεριά. Λευτεριά! Είναι μια λέξη, λέξη πάντα Ελληνική που αμάλαγα κραδαίνει τη ρομφαία, ως θεία δίκη, δίχως μίσος, μόν’ με πάθος, για ιερή δικαιοσύνη Εδωπέρα εγεννήθη και αιώνια θε να ζει! Λευτεριά! Είναι μια λέξη, λέξη πάντα Ελληνική. Εδωπέρα εγεννήθη και αιώνια Ναι! Θα ζει!

Κι’ απ’ τις Πίνδου τα φαράγγια, τις ψηλές βουνοτραχιές, τώρα πια σε κάθε ράχη και σε κάθε μια ραχούλα, στα Ελληνόπουλα που θέλουν λευτεριά - μην είναι δούλα ξαναζήσανε και πάλι και χτυπήσαν οι καρδιές. Ιωάννης Παναγάκος 6/5/18

Οι καρδιές που μόνο αίμα, αίμα αγνό Ελληνικό, ποταμό πνοής ενδόξου, κι’ από στήθη ρωμαλέα που δε σκιάχτηκαν στα σχέδια του εχθρού τ’ αβυσσαλέα, είχαν να προσφέρουν τάμα στο βωμό τον ιερό.

Απατηλή αυγή Απατηλή η αυγή κρύβει τη λάμψη της αυθόρμητης πορείας του ήλιου ,σε ύπνωση. Περιβάλλει τις φωνές των μονοπατιών με χλόη ενσαρκώνεται και υποκύπτει στην ακαθόριστη πρόθεση της σκέψης, που σκοντάφτει στο ανέβασμα του βουνού. Σαν ανεμοβρόχι της ξαφνικής ώρας νοτισμένη με αυθόρμητη σοφία, το σονέτο της φύσης, να ευωδιάζει με μοσχολίβανα. Γραμμένη στον ήχο, ντουέτο της πελαγίσιας νότας με ανοιγμένα φτερά μιας διδαχής αυθόρμητης, καλπάζει στα σύννεφα μιας μπάντας, κοσμίζει τα έγκατα των πηγών, σαν ασκητής της δροσερής μα πλανεύτρας πλάσης. Πολύπλοκης, ξεπηδά σαν αυτοσχέδια πνοή κρυμμένη γεμάτη θησαυρούς καταγράφεται σε πάπυρους και αφήνει αποτυπώματα στης άμμου την ορφάνια , χορεύοντας αέναη. Ασπάζεται δεσμούς και υψώνει κάθε λογής ασπίδα, τσακίζει τη νοθεία με βράχους αρετής. Στων αμπελώνων τις φυλλωσιές κρέμασε κεχριμπάρι μάγεψε με την οσμή από νυχτολούλουδα. Η διαχρονική της σφαίρα σαν όμορφη πηγή αντικρίζει τη διαύγεια της στιγμής που συμμαχεί στα πρόσκαιρα χτυποκάρδια των ανέμων. Το λάθος ορατό δεν υπερβαίνει τα εσκαμμένα περίσκεψη η αγριάδα που θα βρει τρόπο να φυτρώσει ακόμα και στον γκρεμό. Ο ευεργέτης του σύμπαντος αφήνει το μαγικό φυλαχτό, να λυτρώσει την αποθήκη της ψυχής γίνεται δόγμα αυτόβουλης θυσίας στέλνει το μήνυμα του πυρός, αφήνοντας την ζωή, να κυλήσει έτσι απλά, με κλάματα και λυγμούς. Περσεφόνη Μαρμαρινού 24/6/2016

Πλάνα μάτια Εκεί που η θάλασσα συναντά τον ουρανό είδα τα μάτια σου Εκεί που είναι ο θαλασσινός ορίζοντας είδα τα μάτια σου Ήταν μπλε όπως η θάλασσα, γαλάζια όπως ο ουρανός Πλησίασα για να τα συναντήσω αλλά δεν έφτανα Μέχρι που κατάλαβα ότι θάλασσα κι ουρανός δεν ενώνονται ποτέ Άρης Μαργέτης

ΣΕΛ. 50 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΤΗΝ ΚΑΥΤΗ ΑΜΜΟ

Μέρα καλοκαιρινή. Ένας ήλιος κατάλευκος και εκθαμβωτικός διαχέει προς όλες τις κατευθύνσεις τη φλογερή σκιά του σε ο,τιδήποτε έμψυχο και άψυχο τυχαίνει να εγκλωβίζεται στην εμβέλεια του, απλώνοντας έτσι παντού το καυτό πέπλο του. Τα σώματα των ανθρώπων υποφέρουν και αναζητούν απεγνωσμένα λίγη δροσιά μέσα στο χλιαρό νερό μιας παραλίας. Οι φωνές είναι άλλωστε που το μαρτυρούν. Ένα μωσαικό από φωνές. Φωνές που μαρτυρούν την παιδική χαρά και ανεμελιά μιας νιότης ,που γρήγορα όμως θα προσπεράσει. Φωνές που βιάζονται να μεγαλώσουν και να βιώσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα νέες εμπειρίες. Άλλες πάλι, συγκρατημένες από βάσανα και έγνοιες μιας πολυτάραχης ζωής. Άλλες γαλήνιες και ώριμες, ως μάρτυρες της ολοκλήρωσης και της πληρότητας. Φωνές κάθε λογής και απ΄όλα τα σημεία της γης. Τα σώματα των ανθρώπων φαντάζουν σε μικροσκοπικές μαύρες κουκίδες κάτω από τον φλογερό ήλιο, που ένας αέρας δυνατός τις παρασύρει σε χορό καλοκαιρινό, πάνω στη χρυσή άμμο και στα γαλαζοπράσινα νερά της θάλασσας. Όλη η ατμόσφαιρα πια είναι γεμάτη από μαύρες κουκίδες, που σαν πεταλούδες προσπαθούν να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν μακριά για να γλυτώσουν από τη φλογερή την άμμο. Κάπου εκεί σε μια μικρή γωνίτσα πάνω στην άμμο , ένα σώμα κουλουριασμένο σε στάση εμβρύου κοιμάται βαθειά σ΄έναν ύπνο σκοτεινό και απόκοσμο, με τα αυτιά κλειστά στο πανηγύρι της ζωής, που εξελίσσεται δίπλα του. Κάποια στιγμή, μέσα σε όλη αυτήν τη θαμπή και πολύβουη ατμόσφαιρα το κουλουριασμένο αυτό και καμένο από τον ήλιο και την άμμο σώμα μετακινείται, είναι για να αλλάξει θέση μέσα στον κουρασμένο ύπνο του και για να συνεχίσει να ονειρεύεται πως βρίσκει το θάρρος, επιτέλους να φωνάξει σε όλους αυτούς γύρω του<< Μη με ενοχλείτε όλοι εσείς οι ευτυχισμένοι ,αφήστε

με επιτέλους ήσυχο στη μοναξιά μου, με κουράζει η χαρά σας, με κουράζουν οι ανέμελες παιδικές φωνούλες , με κουράζει η θαλπωρή των μελών της οικογένειας δίπλα μου, με κουράζει το θέαμα των ευτυχισμένων ζευγαριών, που με περιστοιχίζουν, με κουράζετε γενικώς >>. Κάποτε όμως, το όνειρο τελειώνει και η ψυχή μέσα σε αυτό το κουλουριασμένο σαν έμβρυο σώμα , πάνω στην καυτή άμμο ,νοιώθει και πάλι δειλή και ανήμπορη να αντιδράσει σε όσα συμβαίνουν γύρω της. Σαν βρέφος τότε, που προσπαθεί να πιαστεί από το στήθος της μητέρας του μέσα στην αγκαλιά της , μα δεν το βρίσκει πουθενά και ανικανοποίητο κλαίει με λυγμούς, βγάζει τότε μια βουβή κραυγή. <<Είμαι μόνος ,φοβάμαι, πνίγομαι, στην απεραντοσύνη της ερήμου, που μου δόθηκε να διασχίσω. Η όαση της θάλασσας είναι για εμένα όνειρο μακρινό και ασύλληπτο αλλά ταυτόχρονα , και τόσο κοντινό, αφού εκτυλίσσεται δίπλα μου. Δεν μπορώ να το αρπάξω αυτό το όνειρο ,ολοένα μου ξεφεύγει σαν ανάλαφρη πεταλούδα και χαρίζεται αλλού. Όταν μάλιστα νομίζω πως την έχω κλείσει μέσα στη ρηχή παλάμη μου, αυτή ξεγλιστράει και ανυποψίαστη τότε πέφτει στην καυτή την άμμο και φλέγονται οι πολύχρωμες φτερούγες της, όπως φλέγονται τα απατηλά όνειρα μου στην άμμο, που ταράζει η ευτυχία σας>>. Σηκώνεται τότε με ορμή, αρπάζει με θυμό τα πράγματα του και φεύγει όσο πιο γρήγορα μπορεί. Όσο απομακρύνεται από την παραλία, τόσο περισσότερο μοιάζει με μια μικρή μαύρη κουκίδα, σαν μια μικρή μαύρη πεταλούδα, που χάνεται μέσα στην σκονισμένη από την καυτή άμμο ατμόσφαιρα του καλοκαιριού… Λιάνα Μιχελάκη

ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΟΥ ΤΟ ΕΛΕΓΑΝ ΑΝΘΗ Μάτια μελιά και αχτίδες στα μαλλιά ξανθές, που ο ήλιος τα ανέμιζε και ο ερχομός της Άνοιξης τα απαλοχάιδευε. Εκείνο το κορίτσι ,με το μέτωπο το σκεπτικό και τη θωριά γεμάτη σχέδια και απορίες, δειλά πατούσε και ισορροπούσε σε τρένων ράγες και σε ασφάλτους έτρεχε να συναντήσει το όνειρο. Μα αυτό, σκαρφάλωνε στις φυλλωσιές και πίσω από τα σύννεφα κρυβότανε. Κι ΄όταν ο ήλιος ,ο υποκριτής τραχιά το φιλντισένιο σώμα σκούραινε, εκείνη με δροσοσταλίδες προσμονής το καθησύχαζε. Αλλοίμονο, πώς δεν το ένοιωσε και ούτε κάποιος της το είχε πει, ότι ο χειμώνας από καιρό στο παραθύρι της είχε σταθεί να ξαποστάσει. Τότε, κι΄αυτή τον καλημέρισε με μάτια σκοτεινά, μαλλιά θαμπά και για στεφάνι ,ένα ξεθωριασμένο όνειρο φορούσε. Εκείνο το κορίτσι με τα μάτια τα μελιά, που κυνηγούσε χίμαιρες…… ….Χίμαιρες κυνηγούσε σε όλη τη ζωή της η Ανθή. Ένα βήμα μπροστά και δέκα πίσω .Δεν το έβαζε όμως κάτω.΄Ηθελε όχι και τίποτα σπουδαίο, έτσι απλά να προκόψει στη ζωή της ,να γλυτώσει από τη μιζέρια της οικογένειας, αν αυτό το σχήμα δηλαδή μπορούσε να ειπωθεί οικογένεια. Ώρες-ώρες νόμιζε πως ζούσε δίπλα σ΄ένα μισάνοιχτο στόμα θηρίου και κάποια στιγμή θα βρισκόταν εντός του. Την τελευταία στιγμή όμως κάτι την τράβαγε προς τα έξω. Σίγουρα, κάποιος άγγελος την προστάτευε. Από μικρή εξάλλου πίστευε στους Αγγέλους. Α! όλα κι΄όλα ήταν σίγουρη ότι ένας Άγγελος

ήταν σταλμένος από το υπερπέραν ειδικά γι΄αυτήν να τη βοηθάει στα δύσκολα και να την προστατεύει. Νόμιζε πως της έσφιγγε το χέρι και ότι έκλεινε το μάτι του συνωμοτικά, σαν να της έλεγε <<εδώ είμαι εγώ >>. Α! της άρεσε πολύ ο Άγγελος της. Μπορεί να μην τον έβλεπε, αλλά τον φανταζόταν όμορφο, ξανθό ,γαλανομάτη. Πως θάθελε να την αγαπήσει κάποιος, όταν μεγάλωνε, αλλά να έμοιαζε απαραίτητα στον Άγγελο της. Όλα της ήτανε λειψά. Μισό το ανάστημα της ,η εμφάνιση της, η εξυπνάδα της. Έτσι τουλάχιστον της έλεγαν. Ακόμη, και το όνομα της, Ροδάνθη της είπαν ότι είχε βαφτισθεί. Για λόγους συντομίας όμως την φώναζαν Ανθή, που καθόλου δεν της άρεσε. Πως θάθελε να τη φωνάζουν Ροδάνθη. Της θύμιζε τριαντάφυλλο, δεν τόλμησε όμως ποτέ να το πει και να το απαιτήσει, αργότερα, πολύ αργότερα κατάφερε να ακούει επιτέλους το γλυκό όνομα της. Το περιθώριο ήταν η σωστή ονομασία του χώρου, που μεγάλωνε. Απαγορεύονταν οι διεκδικήσεις, οι αντιρρήσεις, όσο για τα αισθήματα, έννοιες άγνωστες. Νόμιζε πως την είχαν κλείσει σ΄ένα κουκούλι για να μην φαίνεται .Σιωπή ,μόνο σιωπή. Απαγορεύονταν από μέρους της οι ήχοι .Μόνο ο πατέρας είχε δικαίωμα να μιλάει, να παρατηρεί με τον πιο προσβλητικό τρόπο και να διατάζει παράλληλα. Δεν καταλάβαινε ,δεν μπορούσε να ερμηνεύσει .Όταν έμαθε, ήταν περίπου αργά. Ο πατέρας σκαιός. Όταν μεγάλωσε και διάβασε ,τον παραλλήλισε με τον Καπετάν Μιχάλη, του Καζαντζάκη. Μονολογούσε κάποιες φορές …<<δεν είσασθε μόνος κύριε Καζαντζάκη…υπάρχουν κι΄άλλοι σαν κι΄εσάς>>. Μόνο, που εσείς είχατε μια μάνα γλυκιά να σας παρηγορεί, εγώ δεν έχω ούτε αυτό. Σαν ανύπαρκτη η παρουσία της μάνας .Το χέρι της δεν άπλωσε ποτέ στο μέρος της Ανθής. Ήταν κι΄αυτή στο περιθώριο και στη σκιά του αφέντη συζύγου-πατέρα. Την κοίταζε πολλές φορές στα μάτια σαν να θελε να μάθει επιτέ-

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ λους, αν την αγαπάει, έστω και τόσο λίγο. Φορές τολμούσε να τη ρωτήσει <<Μ΄αγαπάς μαμά;>>. Απόκριση δεν έπαιρνε. Ευτυχώς, που υπήρχαν και εκείνα τα ευλογημένα δάκρυα να την γαληνεύουν. Συχνά, έβλεπε όνειρο, που την τάραζε. Μια γυναικεία μορφή έσκυβε πάνω απ΄το κρεβάτι της και την κοιτούσε ,αχ! πώς την κοιτούσε. Θα θελε να μην τελειώσει τ΄όνειρο ,να την ξαναδεί. Τόλμησε να το πει στη μάνα, μ΄αυτή τη μάλωσε και της είπε να μην πιστεύει σ΄αυτά τα όνειρα, γιατί δεν είχαν να πούνε τίποτα και να μην την απασχολεί με όλα ετούτα, τη φτάνανε τα βάσανα της. Είχε πράγματι πολλά βάσανα η μάνα, το καταλάβαινε η Ανθή. Πρόσωπο τραβηγμένο, μάτια κλαμένα τις πιο πολλές φορές ,στεγνή από αγάπη το ένοιωθε η Ανθή, ο πατέρας καθόλου μα καθόλου δεν την αγαπούσε, άσχημα της φερόταν . Συχνά, τους άκουγε να λογομαχούν, να της μιλάει άσχημα, πολύ άσχημα και προσβλητικά, μα δεν μπορούσε να καταλάβει τι έλεγαν, γιατί διαφωνούσαν, σαν να μιλούσαν μια άλλη γλώσσα. Τη λυπόταν τη μάνα, μα τί μπορούσε να κάνει .Κάποτε, που τόλμησε μικρό παιδί να τον ρωτήσει, γιατί της φέρεται έτσι ,η απάντηση του ήταν ένα ηχηρό χαστούκι, που θα το θυμόταν μέρες και μια απειλή μαζί. Τρόμαξε. Αυτή όταν θα μεγάλωνε, θα ήθελε να αγαπήσει κάποιον που να μοιάζει οπωσδήποτε με τον <<΄Αγγελο της>> και να την αγαπάει πολύ. Έκανε σχέδια η Ανθή. Θα ζούσε σε ένα όμορφο σπίτι και όχι σαν και αυτό το μίζερο, που ζούσε τώρα και όταν αποκτούσε παιδιά, θα τα αγαπούσε πολύ και θα τα αγκάλιαζε. Θα τα αγκάλιαζε, θα τα φιλούσε, θα τους έλεγε παραμύθια, θα τους μιλούσε ,θα τους μιλούσε συνέχεια. Με φόβο και με λύπη μεγάλωνε και όλο μεγάλωνε η Ανθή και άρχισε να μιλάει περισσότερο, να έχει απορίες, που πάντα μένανε άλυτες και να υπόσχεται στον εαυτό της καλύτερα και ομορφότερα να ζει και έγραφε ποιήματα ,πολλά ποιήματα, που όμως τα έκρυβε , γιατί φοβόταν πως θα τη μαλώσουν .Όμως αυτά γίνανε η καλύτερη της συντροφιά ,γιατί μ΄αυτά μιλούσε και έλεγε τα παράπονα της και έκλαιγε πολλές φορές και ας μην την έπαιρνε άνθρωπος είδηση. Κι΄εκείνο πια το όνειρο πάνω που νόμιζε πως το ξεχνούσε, νάτο κι΄ερχότανε ,να της γλυκάνει τον ύπνο. Εκείνη πάντα η μορφή, που έσκυβε πάνω από το κεφάλι της έτοιμη να την αγκαλιάσει και να τη φιλήσει. Αχ! πως θα το θελε .Έφευγε γρήγορα όμως το όνειρο μαζί και η μαγεία της γλυκύτητας της γυναικείας μορφής . Κάποια φορά, που δεν ήθελε να τη θυμάται, αλλά και που δεν μπορούσε να ξεχάσει την είχαν τόσο πικράνει, από την προηγούμενη, που γυρίζοντας από το σχολείο πήγε να πέσει σ΄ένα αυτοκίνητο .Ήθελε οπωσδήποτε να πεθάνει. Το συμφώνησε με τον εαυτό της, είπε και στον Άγγελο της, ότι ήταν πολύ καλή αυτή η απόφαση της .Δεν έφταιγε εξάλλου η ίδια, αλλά η μεγάλη λύπη και μοναξιά της ,να ησυχάσει επιτέλους. Τη γλύτωσε η σύνεση του οδηγού. Φοβήθηκε, όταν κατάλαβε τι θα γινόταν και ήθελε να το πει τουλάχιστον στη μάνα, γιατί στον Άγγελο που το λεγε απόκριση δεν έπαιρνε ,ίσως από την αρχή δεν ήταν σύμφωνος με αυτήν της την πράξη και η ίδια ήθελε κάπου να το πει οπωσδήποτε για να ησυχάσει. Σκέφτηκε ότι αυτό θα την συγκινούσε και μπορεί να την αγαπούσε λιγάκι. Μπα, δεν έδειξε καμιά έκπληξη, ούτε καν την μάλωσε .Περίεργο, τη μάλωνε για λιγότερο σοβαρά πράγματα. Μια μέρα γύρισε στο σπίτι και βρήκε τη μάνα ακίνητη, ξαπλωμένη. Δεν κινιόταν καθόλου. Την κουνούσε, την τράβαγε, τίποτε αυτή. Έβαλε φωνές και τότε εκείνη, ανοίγοντας επιτέλους τα μάτια της, της είπε γελώντας ότι το έκανε επίτηδες, να την τρομάξει. Μα γιατί το έκανε αυτό σκέφτηκε εγώ την αγαπάω τόσο πολύ και αν πέθαινε! οπωσδήποτε θα πέθαινε και ή ίδια. Πως θα μπορούσε, άλλωστε να ζήσει χωρίς τη μάνα και ας μην την αγαπούσε εκείνη, δεν πείραζε. Μικρό παιδί αθώο, γεμάτο αγάπη, που έδινε αλλά, δεν έπαιρνε . Τελικά, όλους τους διέψευσε και πιότερο τον πατέρα. Μεγάλωνε, ψήλωνε κι΄ομόρφαινε κι΄είχε κάτι μάτια μεγάλα φωτεινά, σαν αστέρια. Στο πέρασμα της τα βλέμματα γυρίζανε σαν τα ηλιοτρόπια στον ήλιο .Τους διέψευσε ακόμη και για την εξυπνάδα της, που πάντα, όχι μόνο την αμφισβητούσαν, αλλά παράλληλα την χλεύαζαν. Σε πανεπιστημιακά έδρανα κάθισε η Ανθή και ας μην το πιστεύανε και ας μην το υπολογίζανε .Μόνη ,πάντα μόνη, με βοηθό τον

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 51

<<Άγγελο>> και τα όνειρα της. Όσο προχωρούσε και προόδευε, καταδέχθηκαν να ρίξουν πάνω της ματιά, γιατί η πρόοδος της έδινε πόντους στην οικογένεια, που είχε τόσο λίγους. Τα όνειρα της πολλαπλασιάζονταν, αλλά σταμάτησαν, γιατί ο πατέρας αποφάσισε, ότι επιτέλους έπρεπε να έλθει σε γάμου κοινωνία και <<φθάνανε>> της ανακοίνωσε και<< περισεύανε >>αυτά, που είχε μάθει. Δεν έφερε αντίρρηση η Ανθή ,πως θα μπορούσε άλλωστε, ίσως σκεφτόταν και να γλύτωνε από την τυραννία του και από της μάνας το αδιάφορο βλέμμα. Α!, πόσο το μετάνιωσε, που δεν αρνήθηκε και δεν επαναστάτησε και αίμα ας χυνότανε .Από την τυραννία του πατέρα, πέρασε γρήγορα στην ασυναρτησία του συζύγου. Έφυγε τρέχοντας από την συζυγική εστία. Ο πατέρας αναγνώρισε το σφάλμα του. Για πρώτη στην ζωή του φορά συνέβη αυτό και συμφώνησε με την απόφαση της να δοθεί τέλος στον σύντομο συζυγικό βίο της. Ένα ψυχικό τίποτα είχε γίνει. Κι εκείνος ο Άγγελος είχε από καιρό εξαφανισθεί. Λες να με βαρέθηκε; σκεφτόταν μελαγχολικά –πικρά κάποιες φορές η Ανθή, φόρτωμα είναι η αλήθεια του έχω γίνει τόσα χρόνια . Το διαζύγιο βγήκε με συνοπτικές διαδικασίες και ελεύθερο ράκος προσπαθούσε να ξαναβρεί τις ισορροπίες της. Βρήκε δουλειά και έφυγε για λίγο μακριά τους. Η απομάκρυνση της όμως τους άναψε μια τόση δα σπίθα ανθρωπιάς. Λέγανε πως τους λείπει και εκείνη τους πίστεψε. Ίσως δεν είχαν κάποιον να ταλαιπωρούν. Έκανε τα αδύνατα δυνατά να ξαναγυρίσει κοντά του. Τους λυπόταν και λίγο είχανε αρχίσει βλέπεις και να μεγαλώνουν. Ίσως και να γλυκάνει η ψυχή τους, σκεπτόταν η Ανθή. Είχε αρχίσει κάπως να ξεχνάει. Γύρισε .Τι σφάλμα ήταν αυτό !Μια δεύτερη κόλαση άρχισε κοντά τους. Τα έβαζε με τον εαυτό της, που φέρθηκε τόσο επιπόλαια και τους πίστεψε. Ο σύντομος Παράδεισος της έλαβε σύντομα τέλος. Μια μέρα η μάνα πέθανε ξαφνικά. Με τόσες ταλαιπωρίες που είχε και αυτή περάσει σχεδόν αναμενόμενο ήταν. Έκλαψε πολύ, όσο δεν είχε κλάψει στη ζωή της. Απορούσε και η ίδια πώς θρήνησε αυτόν τον άνθρωπο ,που είχε τόσο ελάχιστα ενδιαφερθεί γι αυτήν. Δεν είχε παράπονο, μόνη δεν έμεινε. Κληρονόμησε τον <<τεράστιο >> με όλη τη σημασία πατέρα. Ανέλαβε εξολοκλήρου την παρηγορία του, τη φροντίδα του, τη δυστροπία και την κακή συμπεριφορά του, παράλληλα με τη νοσηλεία του, καθότι μετά την απώλεια της συμβίας του, άρχισε να καταρρέει, μιας και δεν είχε κάποιον να ταλαιπωρεί και κάποιον να ξεσπάει σε αυτόν την οργή του. Δεύτερος, τρίτος, τέταρτος κύκλος, ούτε και η ίδια ήξερε ποιός κύκλος ταλαιπωρίας και δυστυχίας της ήταν, που έπρεπε και αυτό να τον βιώσει, επειδή και μόνο ήταν παιδί του. Άρχισε στην αρχή να δυσανασχετεί και μετά να τον μισεί. Νόμιζε πως θα διαλυθεί. Δεν είχε παράπονο, αρκετά την ταλαιπώρησε. Ένοιωθε ράκος. Αυτό που την έκανε πάντως να απορεί, ήταν που εκείνος βυθιζόταν στη σιωπή κάποιες ώρες και που κατά περίεργο λόγο ξεχνούσε τις απαιτήσεις ,τις γκρίνιες και τις διαμαρτυρίες του. Αμίλητος, βαρύς και αγέλαστος, όπως πάντα, βούρκωνε και άλλοτε πάλι έκλαιγε σιγανά ,αυτός, που δάκρυ του ποτέ δεν είχε κυλίσει όλα αυτά τα χρόνια της ταραγμένης οικογενειακής ζωής τους. Σαν κάτι να τον βασάνιζε και να μην μπορούσε να το ξεστομίσει. Πέθανε και δεν μίλησε, παίρνοντας μαζί του, ποιός ξέρει πόσα μυστικά, λάθη του και αποφάσεις του σίγουρα πολύ σοβαρές .Ο θάνατος του δεν την λύπησε ιδιαίτερα, γιατί δεν είχε παρά ελάχιστα καλά να θυμάται από αυτόν. Πέρασαν κάποια χρόνια σχεδόν ήρεμα .Είχε αρχίσει κάπως να ξεχνάει και ορισμένες φορές έπιανε τον εαυτό της να σκέπτεται ότι ίσως ήταν καιρός ήταν να δώσει άφεση στους νεκρούς, έτσι για να αλαφρώσει την ψυχή της και τη δική τους, αν υπήρχαν βέβαια. Κάποιες φορές τους ονειρευόταν. Ξέφτισαν είναι η αλήθεια κάπως οι μνήμες, όμως δεν έσβηναν και ταλαντευόταν ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον με συγκρατημένη αισιοδοξία, προσπαθώντας να το διακρίνει μέσα από το τούνελ, που πάντα προχωρούσε. Κάποιες φορές με τρόμο όμως τώρα πια έβλεπε μετά από πολύ μεγάλο διάστημα εκείνο το όνειρο με την γυναικεία μορφή. Μόνο που τώρα της φαινόταν κάπως γερασμένη. Ένοιωθε παράξενα, αλ-

ΣΕΛ. 52 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

λά γρήγορα το ξεχνούσε, γιατί τα προβλήματα της έκαναν πάντα αέναους κύκλους και την εγκλώβιζαν μέσα τους ,τυρανικά.Άρχισε με μεγάλη χαρά της μέσα στις ταλαιπωρίες της ,που παράπονο δεν είχε πάντα της κρατούσαν συντροφιά, να νοιώθει πάλι την παρουσία του Αγγέλου της .Τόσο χάρηκε που ήθελε να πιάσει κουβέντα μαζί του .Πάει γέρασα σκεπτόταν! Ώσπου, το αναπάντεχο ήλθε. Στα μεσήλικα της, συγκυρίες, που ο νους δεν τις βάζει της αποκάλυψαν το μέγα έγκλημα αυτού του υπανθρώπου, που ατυχώς είχε για πατέρα της. Μωρό παιδί, ημερών την πήρε ,,σχεδόν την άρπαξε, από τη φυσική της μάνα, τη δική της μάνα, με την οποία, όπως έμαθε, είχε δεσμό παράλληλα με το γάμο του, για λόγους, που ωχριούν στο μέγεθος του εγκλήματος του. Ένοιωσε το έδαφος να χάνει από τα πόδια της. Έκλαψε, θρήνησε .Τι όφελος υπήρχε πλέον .Της ζωγράφισαν τη ζωή της, όπως ήθελαν, με μαύρο ανεξίτηλο μελάνι. Την έκλεισαν σε κουκούλι ασυνείδητα, απάνθρωπα αυτοί ο απάνθρωποι .Ανάθεμα! η πρώτη λέξη της. Μη! σκέφτηκε μόνη της δεν μιλούν έτσι για τους νεκρούς. Ποιούς νεκρούς ανταπάντησε η ταραγμένη σκέψη της . Της δείξανε της μητέρας της φωτογραφία .Νόμιζε πως θα λιποθυμούσε .Ήταν η μορφή της γυναίκας, που έβλεπε από μικρή στα όνειρα της . Άρχισε να ψάχνει μήπως και την βρει. Ήθελε να προλάβει .Θα πρέπει να ήταν μεγάλη πια, αν ζούσε. Κατάφερε και την εντόπισε μέσω τρίτων. Κανόνισε να τη συναντήσει, με προσοχή μεγάλη ,γιατί η υπερβολική συγκίνηση μπορεί και να της στοίχιζε την ζωή και η Ανθή ήθελε οπωσδήποτε να την προλάβει ζωντανή. Η μεγάλη μέρα ήλθε. Η συνάντηση είχε κανονισθεί. Η μητέρα έμενε σε μια επαρχιακή πόλη. Θα πήγαινε να την συναντήσει .Θα οδηγούσε η ίδια .Η οδήγηση την ηρεμούσε πάντα .Ήταν όμως αναστατωμένη και υπερβολικά συγκινημένη. Δικαιολογημένα σκεπτό-

ταν .Παράλληλα όμως δεν μπορούσε να ερμηνεύσει ένα αδιόρατο φόβο, που ένοιωθε και που προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ξορκίσει .Έπρεπε απαραιτήτως να είναι ψύχραιμη, να κάνει καλή εντύπωση στη μητέρα. Την ημέρα της συνάντησης σηκώθηκε χάραμα ακόμα. Ζήτημα, αν είχε κλείσει μάτι όλη τη νύχτα. Ξεκίνησε πρωί -πρωί .Είχε αγοράσει και ένα μπουκέτο με ξεχωριστά λουλούδια, δεν μπορούσε να σκεφθεί τί άλλο θα έπρεπε να έχει μαζί της .Δεν πείραζε, θα το έβλεπε αργότερα ,ας γινόταν η πρώτη συνάντηση. Αγόρασε και καινούργιο φόρεμα, έφτιαξε με επιμέλεια και τα μαλλιά της ,ακριβή κολώνια ,αυτήν που την είχε πάντα για πολύ ξεχωριστές περιπτώσεις .Ικανοποιήθηκε, όταν είδε τον εαυτό της στον καθρέπτη. Έπρεπε να την βρει όμορφη η μητέρα, γιατί και εκείνη υπήρξε όμορφη, όπως είχε διαπιστώσει από τις φωτογραφίες, που της είχαν δείξει. Οδηγώντας, σκεπτόταν συνέχεια τη στιγμή της συνάντησης. Ένοιωθε αλλόκοτα .Φταίει η συγκίνηση ,καθησύχαζε τον εαυτό της. Δεν μπορούσε να καταλάβει, αλλά ένοιωθε έντονη την παρουσία του Αγγέλου της. Σαν να της κρατούσε λες το χέρι. Για μια στιγμή ένοιωσε το σφίξιμο αυτό να χαλαρώνει. Μα! πώς το έκανε αυτό ο ΑΓΓΕΛΟΣ της, που τόσα χρόνια δίπλα της, ένοιωθε το χέρι της μες στο δικό του…..Ήταν εκείνο το σταχτί Peugeot στην εθνική ,που μπήκε ανάμεσα τους για πρώτη φορά και οριστικά και από εκείνη τη στιγμή ένοιωσε η ΡΟΔΑΝΘΗ , ότι έτρεχε να τον συναντήσει , με τα μάτια της τα μελιά και τις αχτίδες στα πάλαι ποτέ ξανθά μαλλιά της, κορίτσι όμορφο, όπως παλιά, με το μέτωπο το σκεπτικό και τη θωριά γεμάτη σχέδια και απορίες….. Κωνσταντίνα Βαληράκη

"Ο καθρέφτης της αστραπής" Γράφει: Μαίρη Κάντα "Συμφορά! Συμφορά! " φώναξε η θεά Intra και έπιασε με απόγνωση το κεφάλι της. Θα έπεφτε λιπόθυμη στο πάτωμα, αν δεν έφτανε εγκαίρως ο σύζυγός της, Lei που άκουσε τις φωνές της. Βρισκόταν στο Kalinci, το δωμάτιο όπου φυλασσόταν ο θεικός καθρέφτης. Mε αυτόν τον καθρέφτη, η θεά έφτιαχνε τις αστραπές. "Τι συμβαίνει;" ρώτησε ο θεός των κεραυνών. Πριν προλάβει να απαντήσει η σύζυγός του, ωστόσο, έντρομος είδε πως από το ειδικό κουτί έλειπε ο θεικός καθρέφτης. "Πού είναι ο καθρέφτης;" Η θεά με δάκρυα στα μάτια, απάντησε πως δεν γνώριζε. Οι υπόλοιποι θεοί ανήσυχοι, μόλις άκουσαν τις φωνές, συγκεντρώθηκαν έξω από το Kalinci. Ο Tawhirimatea, ο θεός του καιρού, διέταξε ψυχραιμία και μπήκε στο σπίτι του ζεύγους για να μάθει τι είχε συμβεί. "Δεν ξέρω πως εξαφανίστηκε. Ήμουν έξω, μαζί με τον σύζυγό του. Περιμέναμε μέσα στο άρμα, να ακούσουμε την διαταγή σας και να διασχίσουμε τον ουρανό, ρίχνοντας κεραυνούς και αστραπές" είπε η Intra και σκούπισε τα δάκρυα από τα μάτια της. "Δεν είδατε κανέναν να μπαίνει μέσα στο δωμάτιο;" ρώτησε μα και οι δύο τους έγνεψαν αρνητικά. "Ποιος θα μπορούσε να κλέψει τον καθρέφτη;" μονολόγησε σκεπτικός ο Tawhirimatea. "Ο Funzi" είπε ο Lei και συνέχισε: "Πολλές φορές, όταν πηγαίνω στο εργαστήριο του κάνει παράπονα. Απαιτεί να έρθει μαζί μου την ώρα της καταιγίδας για να ρίξει εκείνος τις αστραπές." "Χμ, ύποπτο αυτό" σκέφτηκε ο θεός του καιρού.Αμέσως φώναξε τον θεό της σοφίας, Ganes κκαι του ανέθεσε να βρει τον κλέφτη. Εκείνος, πριν ξεκινήσει να κάνει την έρευνά του, έδιωξε τους θεούς απο το δωμάτιο για να το επεξεργαστεί καλύτερα. Παρατήρησε το σιδερένιο κουτί όπου βρισκόταν ο κα-

θρέφτης πριν να κλαπεί. Φαινόταν άθικτο. "Περίεργο" σκέφτηκε μα λίγο αργότερα παρατήρησε κάτι που τον έκανε να κρατήσει σημειώσεις σε ένα μικρό τετράδιο που είχε πάντα μαζί του. Στο πάτωμα, είδε κάποιες τρίχες και τις μάζεψε προσεκτικά. Πιθανότατα αυτές να έδειχναν τον ένοχο. Πριν να φύγει απο το δωμάτιο, πρόσεξε την πόρτα. Κοντά στην κλειδαριά, διέκρινε μία μαύρη λεπτή γραμμή. Έπειτα, πήγε στο εργαστήριο του Funzi. Αυτός είχε κατασκευάσει τον καθρέφτη της αστραπής και το είχε δώσει στην Intra. "Bρέθηκε ο καθρέφτης;" ρώτησε τον Ganes, φανερά αναστατωμένος, μόλις τον είδε να φτάνει στο εργαστήριο. Ο καθρέφτης ήταν πολύτιμος για την κοινότητα των θεών και εκείνος το γνώριζε πολύ καλά. Ο Ganes απάντησε αρνητικά και ζήτησε να του πει πού βρισκόταν τις προηγούμενες ώρες. Εκείνος απάντησε πως βρισκόταν στο εργαστήριο του, μαζί με τον θεό του ανέμου Vayu. Έφτιαχνε μια συσκευή παραγωγής μεγαλύτερων ανέμων. "Είναι αλήθεια, πως παραπονιέσαι που δεν διασχίζεις τον ουρανό ρίχνοντας τις αστραπές;" τον ρώτησε στην συνέχεια ο θεός της σοφίας. Ο Funzi παρέμεινε σιωπηλός για λίγα λεπτά. "Ίσως κάποιες φορές να είπα στον Lei να με πάρει μαζί του με το άρμα. Αλλά αστειευόμουν" γέλασε, προσπαθώντας να ελαφρύνει το κλίμα και συνέχισε: "Δεν πιστεύω να νομίζεις πως εγώ τον έκλεψα..." Ο Ganes δεν απάντησε και έφυγε απο το εργαστήριο. Κατεύθυνθηκε προς το σπίτι του Gong. Δεν χρειάστηκε να περπατήσει πολύ, καθώς βρισκόνταν κοντά στο Kalinci, στο χώρο όπου προστατευόταν ο καθρέφτης της αστραπής. Χτύπησε την πόρτα και ένας έντονος βρυχηθμός ακούστηκε πίσω από αυτήν. Λίγο αργότερα ο Gong άνοιξε την πόρτα. Ο Gong ήταν συνέχεια απότομος με όλους και οξύθυμος. Δεν μιλούσε με κανέναν. Μόνο με τον Shachihoko είχε άριστη σχέση. Ήταν το

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ κατοικίδιο του. Ένας τεράστιος μαύρος δράκος που μεταμορφωνόταν σε τίγρη, όποτε τον διέταζε το αφεντικό του. Μόνο ένας δράκος, θα μπορούσε να συμβιώσει αρμονικά, με τον θεό της φωτιάς, Gong. "Τι συμβαίνει;" ρώτησε ο Gong μόλις τον είδε. "Κάνω έρευνα για την κλοπή του καθρέφτη της αστραπής και ρωτάω όλους τους θεούς μήπως γνωρίζουν κάτι" απάντησε εκείνος. "Κλάπηκε; Πότε; " είπε ο Gong ξαφνιασμένος και χάιδεψε τον δράκο που στεκόταν δίπλα του. "Περίεργο, δεν είδες και δεν άκουσες τίποτα να συμβαίνει στο Kalinci; Μένεις τόσο κοντά..." έδειξε απορημένος. "Όχι γιατί κοιμόμουν. Μα τώρα που το σκέφτομαι.. Τις προάλλες, άκουσα τον Surya να τσακώνεται με την Intra. Αλλά δεν κατάλαβα τον λόγο του τσακωμού τους ." είπε εκείνος. Ο Ganes έκλεισε προβλήματισμένος το τετράδιο των σημειώσεων και έφυγε. Ο Surya ήταν πολύ αγαπητός θεός, ποτέ άλλωτε δεν είχε τσακωθεί, ενώ όλοι έλεγαν τα καλύτερα για αυτόν. Καθώς βάδιζε, τον χαιρέτησε ο θεός του ουράνιου τόξου Venuku. Μαζί του ήταν και η θεά της Σελήνης, Heng. Πλησίασε κοντά τους, μα πριν προλάβει να πει κάτι, η Heng μίλησε: "Ποιος να το φανταζόταν πως την ώρα που ήμασταν στο σπίτι του Surya, κάποιος θα έκλεβε κάτι τόσο πολύτιμο;" "Ποιοι ήσασταν στο σπίτι;" ρώτησε ο Ganas και ο Venuku τον ενημέρωσε πως εκείνος με την Heng βρισκόταν στο σπίτι του θεού του ήλιου από το πρωί μέχρι την ώρα που άκουσαν τις φωνές της Intra. 'Επειτα αποφάσισε να επισκεφτεί τον θεό Surya. Τον είδε να κάθεται στην αυλή του σπιτιού του και τον ρώτησε ευθέως για ποιο λόγο καυγάδισε με την θεά της αστραπής Intra. Ο Surya τον κοίταξε απορημένος. "Δεν καυγάδισα ποτέ μαζί της" απάντησε και ήταν η σειρά του Ganas να απορήσει. Βλέποντας τον σκεπτικό, ο Surya είπε: "Με την Intra έχουμε πολύ καλές σχέσεις. Πράγματι την συνάντησα πριν λίγες μέρες, λίγο πριν να πάει στο σπίτι του Venuku. "Και τι είπατε; Φωνάζατε στο δρόμο;" τον ρώτησε ο Ganas. "Κάτσε να θυμηθώ..." είπε και μετά από λίγα λεπτά σιωπής συνέχισε "Μα ναι. Πράγματι μιλήσαμε λίγο πιο δυνατά. Σχολιάζαμε τα πολύχρωμα μαλλιά του Venuku. Η Intra υποστήριζε πως το γαλάζιο ήταν το καλύτερο χρώμα του ουράνιου τόξου και εγώ έλεγα πως ήταν το κόκκινο, το χρώμα της αγάπης...Μα δεν καταλαβαίνω...Γιατί σε νοιάζει τόσο τι ειπώθηκε ανάμεσα σε μένα και την Intra;". O Ganas προτίμησε να μη απαντήσει και έφυγε. Λίγο αργότερα, αποφάσισε να συναντήσει τον θεό του δάσους Tane. Υπήρχαν φήμες πως ο ίδιος ενοχλούνταν απο τους συνεχείς κεραυνούς και τις αστραπές γιατί κινδύνευαν τα δέντρα του. Ο Ganas έπρεπε να εξακριβώσει αν αυτές οι φήμες ήταν αβάσιμες ή όχι. Τον βρήκε να κάθεται στο πάρκο και συνομιλούσε με τις Apsaras, τις νύμφες του δάσους. Του ζήτησε να μιλήσουν. Ο Tane του είπε πως λίγο πριν να ξεκινήσει η βροχή, βρισκόταν στο σπίτι του προστάτη της λογοτεχνίας, Wen Chang για να τον βοηθήσει να γράψει ένα ποίημα. "Εφυγα από το σπίτι του, μόνο όταν άκουσα τις φωνές της Intra και πήγα κατευθείαν στο Κalinci" ολοκλήρωσε ο Τane. Ο Ganes ήταν πια σίγουρος για τον ένοχο. "Ειδοποίησε όλους τους θεούς να πάνε στο Kalinci. Θα έρθω και εγώ για να σας ενημερώσω για την εξέλιξη της έρευνας" είπε ο θεός της σοφίας και συνέχισε: "Πες στον Gong να φέρει μαζί του και τον Shachihoko".hang. Εκείνος επιβεβαίωσε τον Σύντομα συγκεντρώθηκαν όλοι οι θεοί και περίμεναν τον Ganes να λύσει τον μυστήριο. Όταν μπήκε μέσα ο θεός της σοφίας άρχισε να μιλάει: "Πριν μερικές ώρες, μια κλοπή τάραξε την κοινωνία μας και μου ζητήθηκε να βρω τον ένοχο. Βρέθηκε ο ένοχος και πριν τον αποκαλύψω, θέλω ο Gong να διατάξει

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 53

τον Shachihoko να μεταμορφωθεί". Ο θεός της φωτιάς αντέδρασε έντονα. Δεν ήθελε να υπακούσει στον Ganas. Οι υπόλοιποι θεοί ζήτησαν περισσότερες εξηγήσεις απο τον Ganas. Εκείνος όμως επέμενε πως αν δεν μεταμορφωνόταν ο δράκος δεν θα μιλούσε. Έτσι, ο Tawhirimatea, ο ανώτερος θεός όλων, διέταξε την μεταμόρφωση. Σε λίγα λεπτά, εμφανίστηκε στο δωμάτιο μια μεγάλη τίγρης. "Ο Shachihoko και ο Gong έκλεψαν τον καθρέφτη" είπε τότε ο Ganas. Υπήρξε ταραχή και οι θεοί άρχισαν να μιλούν μεταξύ τους χαμηλόφωνα. "Ησυχία " πρόσταξε ο Tawhirimatea και ο Ganas συνέχισε να μιλάει: "Είναι πολύ απλό. Κοιτάξτε το κουτί όπου υπήρχε ο καθρέφτης. Μοιάζει πως δεν έχει πειραχτεί καθόλου. Όμως κάποιος το άνοιξε χρησιμοποιώντας θερμότητα. Δείτε καλά την κλειδαριά. Θα παρατηρήσετε μια πολύ μικρή μαύρη γραμμή." Ο Tawhirimatea κοίταξε πιο προσεκτικά. "Η ίδια μαύρη γραμμή υπάρχει και στην πόρτα του δωματίου" συνέχισε να αναφέρει και δύο από τους παρευρισκόμενους θεούς έλεγξαν την πόρτα. "Τρίτη απόδειξη είναι αυτές οι ξανθές πολύ κοντές τρίχες που βρήκα στο πάτωμα" είπε ο Ganes. Τότε όλοι κοίταξαν την τίγρη που βρισκόταν δίπλα τους. Ήταν η μόνη που είχε κοντό ξανθό τρίχωμα. Όση ώρα μιλούσε ο Ganes, ο Gong τον άκουγε με μεγάλη προσοχή. Δεν είχε πλέον νόημα να κρύβεται. Μόλις ολοκλήρωσε ο Ganes, εκείνος μίλησε: "Εγώ το έκανα λοιπόν. Και θα το έκανα ξανά. Χωρίς καταιγίδες και αστραπές, ο Tawhirimatea θα έχανε την κυριαρχία του.Επίσης ο Venuku θα έχανε αυτά τα απαίσια πολύχρωμα μαλλιά του. Σύντομα στη γη θα υπήρχε έλλειψη νερού και οι θνητοί θα πέθαιναν. Έτσι, χωρίς την παρουσία σου, Tawhirimatea, θα ήμουν ο ανώτερος θεός. Εγώ και ο δράκος μου." Μετά την ομολογία του, μεταφέρθηκε μαζί με τον δράκο του, στο Shango το ειδικό χώρο που είχε ετοιμάσει ο Funzi στα έγκατα της γης, για τους εγκληματίες. Ο καθρέφτης της αστραπής επέστρεψε στην θέση του, μαζί με τα χαμόγελα των θεών.

ΣΕΛ. 54 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ Ο άγνωστος άντρας

Πάντα κρυβόταν από όλους και από όλα! Μόνο στο σκοτάδι μπορούσε να κινηθεί και να εμπιστευτεί! Τη μέρα ήταν κλεισμένος στο φτωχικό του και τη νύκτα ξεκινούσε ξανά το «έργο» του. Απομονωμένος εδώ και πολλά χρόνια με ότι μπορούσε να τον συνδέει με μια φυσιολογική ζωή, ζούσε τη ζωή της νύκτας. Όλοι τον αποκαλούσαν ο «μπεκρής» δακτυλοδείχνοντάς τον. Κανείς δεν ήξερε το όνομά του. Για όλους ήταν ένας ξεγραμμένος αλκοολικός, πιθανόν χωρίς δουλειά και οικογένεια. Μόνη του δουλειά ήταν να γυρνά τα βράδια από μπαράκι σε μπαράκι! Οικογένεια του ήταν οι υπόλοιποι θαμώνες που συναντούσε εκεί! Σχεδόν πάντα ήταν ατημέλητος απεριποίητος με γενειάδα και απεριποίητο μαλλί. Πάντα συντροφιά του το αλκοόλ και τα τσιγάρα! Κανείς δεν ήξερε κάτι περισσότερο για τη ζωή του «μπεκρή» όπως χαρακτηριστικά τον είχαν βαφτίσει! Κανείς δεν τον πλησίαζε δεν τον προσέγγιζε για να συνομιλήσει μαζί του. Ούτε καλημέρα δεν του έλεγαν! Άλλοτε τον κοιτούσαν με ένα υποτιμητικό και ειρωνικό ύφος και άλλοτε τον προσπερνούσαν επιδεικτικά με γοργά βήματα. Το μόνο που έβλεπαν και ήξεραν ήταν ότι κάθε πρωί πηγαίνοντας πίσω στο φτωχικό του, ένα παλιό μισογκρεμισμένο σπίτι στην άκρη του χωριού, περνούσε πάντοτε από το μικρό και ερημωμένο παρεκκλήσι του Αϊ Γιώργη, άναβε ένα κερί, έκανε την προσευχή του, και φιλούσε την εικόνα! Ακόμη κάποιοι έλεγαν ότι τον άκουγαν τακτικά είτε στο εκκλησάκι είτε στο δρόμο να ψάλλει διάφορους θρησκευτικούς ύμνους, σχολιάζοντας ειρωνικά πώς είναι δυνατό ένας άνθρωπος ο οποίος ξενυχτά στα διάφορα μπαράκια όλη νύκτα κάνοντας μια τέτοια ζωή να προσποιείται ότι είναι ευλαβής χριστιανός και θρησκευόμενους και πρόσθεταν ότι ο Θεός βλέποντας όλη αυτή την υποκρισία στο τέλος θα τους τιμωρήσει όλους! Κάποιοι οι οποίοι έτυχε να συναντηθούν μαζί του πρόσωπο με πρόσωπο στο εκκλησάκι έλεγαν ότι τα μάτια του ήταν κόκκινα και βουρκωμένα, ενώ κάποιοι άλλοι πρόσθεταν ότι τον είχαν δει μέχρι και εργασίες να κάνει στην αυλή της εκκλησίας να σκαλίζει, να ποτίζει και να περιποιέται το προαύλιό της. Ποιο υποκριτή άνθρωπο δεν συναντήσαμε στην ζωή μας έλεγαν και ξανάλεγαν! Ποιος τέλος πάντων ήταν αυτός ο άγνωστος μεσήλικας άντρας που βρέθηκε ξαφνικά από το πουθενά στην περιοχή τους και με τον τρόπο και τη συμπεριφορά του αναστάτωνε το χωριό χωρίς να τον ξέρει κάποιος επιλέγοντας να ζει σαν ερημίτης, να κρύβεται την μέρα και τα βράδια να γυρίζει τα διάφορα μπαράκια και στέκια τις τουριστικής περιοχής που ζούσαν; Πως μπορεί όλη αυτή η εικόνα να είναι συνδεδεμένη με την εκκλησία και τη θρησκεία; Αυτά ήταν τα βασανιστικά ερωτήματα που πλανιόντουσαν στο μυαλό αρκετών χωρικών. Η φαντασία και τα σενάρια για τον άγνωστο «αλκοολικό» άντρα με την γενειάδα και το μακρύ μαλλί, που ζούσε τη ζωή του μόνο τη νύκτα όλο και δυνάμωνε. Κάποιοι πίστευαν ότι ήταν ένας αλκοολικός, αποτυχημένος άντρας, άλλοι πίστευαν ότι επρόκειτο για κόπανο που σίγουρα κάτι κακό είχε κάνει στη ζωή του. Αν και αποτάθηκαν στην αστυνομία μέσω του κοινοτάρχη για να μάθουν περισσότερα στοιχεία αυτό δεν κατέστη εφικτό. Το χωριό είχε βρεθεί σε μια έντονη αναστάτωση. Από στόμα σε στόμα είχε δημιουργηθεί ένα αρνητικό κλίμα εναντίον του. Η αστυνομία δεν μπορούσε να δράσει, να τους βοηθήσει, να κάνει κάτι αφού και αυτή δεν είχε κάτι χειροπιαστό εναντίον του. Σκέφτηκαν ότι έπρεπε να πάρουν οι ίδιοι το νόμο στα χέρια τους για να απομακρύνουν, να διώξουν, ή καλύτερα να τιμωρήσουν τον άγνωστο άντρα που βρέθηκε ξαφνικά να περιπλανιέται στο δικό τους περιβάλλον. Έτσι αποφάσισαν ένα βράδυ που ο ίδιος θα γυρνούσε στα μπαράκια καταναλώνοντας αλκοόλ να κάψουν την καλύβι του και να θεωρηθεί ως ατύχημα, έτσι πλέων χωρίς σπίτι θα ήταν εύκολο να τον ξεφορτωθούν! Έτσι ξεκίνησαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιο τους. Με έκπληξή τους μπαίνοντας στο φτωχικό του διαπίστωσαν ότι υπήρχαν διάφορες εικόνες με μορφές αγίων και μια φωτογραφία που απεικόνιζε πολύ πιθανό τον ίδιο μαζί με μια γυναίκα και ένα παιδί. Επίσης με έκπληξη διαπίστωσαν ότι υπήρχαν ράσα ιερέα και καλιμάφια. Προχωρώντας λίγο πιο μέσα στο τραπέζι βρήκαν

ένα σημείωμα που έγραφε « Πριν σκεφτείτε να κάνετε αυτό που σκέφτεστε γνωρίστε με» ενώ ποιο κάτω υπήρχαν γραμμένες η λέξεις πάτερ Αγάπιος. Όλοι έμειναν με ανοικτό το στόμα να κοιτάζει ο ένας τον άλλο. Σε λίγο άνοιξε η πόρτα του φτωχικού του και μπήκε μέσα ο μέχρι τώρα άγνωστος άντρας, ο πάτερ Αγάπιος για την ακρίβεια. Αφού τους είπε ευγενικά να καθίσουν, τους φίλεψε με τσιγάρο και τους είπε: «ονομάζομαι πάτερ Αγάπιος» και παίρνοντας τη φωτογραφία που ήταν στο τραπέζι πρόσθεσε «κάποτε είχα και εγώ τη δική μου οικογένεια, αυτή που κρατώ τώρα στα χέρια μου! Αυτός είναι ο μακαριστός γιος μου μπλέχτηκε με τα ναρκωτικά και εγώ ενώ έτρεχα να σώσω ζωές δεν αντιλήφθηκα έγκαιρα την κραυγή του ίδιου μου του παιδιού» Τα μάτια του είχαν είδη κοκκινίσει! Η φωνή του έβγαινε με δυσκολία! Οι υπόλοιποι έμειναν να τον κοιτούν ενώ τους πρόσθεσε «η γυναίκα μου μη μπορώντας να αντέξει το χαμό του μονάκριβού μας γιου το έριξε στο αλκοόλ και τα φάρμακα για να ξεχνά, με αποτέλεσμα μια μέρα, ένα πρωί για την ακρίβεια την ώρα που ετοιμαζόμουνα να πάω εκκλησία για να αρχίσω τη λειτουργία να την βρω νεκρή.» Είχαν μείνει όλοι ξεροί να τον κοιτάζουν με απορία ενώ ο ίδιος συνέχισε «έκτοτε τακτικά και προσπαθώ να αγωνίζομαι να ζώσω ζωές! Έτσι γυρνάω διάφορους χώρους και στέκια όπου συχνάζουν κυρίως νεαρά άτομα τα βράδια και προσπαθώ να τους κρατήσω μακριά από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Το έργο μου το έχω ολοκληρώσει στην περιοχή σας, αύριο φεύγω για άλλα μέρη.»Τότε ένας από αυτούς του είπε ότι έχει ακούσει και διαβάσει για μια παρόμοια ιστορία με ένα ιερέα που περιφέρεται από περιοχή σε περιοχή τα βράδια προσπαθώντας να σώσει νεαρούς κυρίως ανθρώπους από το βούρκο των ναρκωτικών και του αλκοόλ. «Ακριβώς» τους απάντησε παίρνοντας και ανάβοντας ακόμη ένα τσιγάρο «ούτε εγώ είμαι τέλειος έχω και εγώ να πολεμήσω τις δικές μου εξαρτήσεις» τους πρόσθεσε. «Και ποιες είναι αυτές;» τον ρώτησαν όλο απορία . Τότε μέσα στο μισοσκόταδο του φτωχικού του πήρε το πακέτο με τα τσιγάρα στα χέρια του, τράβηξε μια μεγάλη ρουφηξιά με απόλαυση και τους ρώτησε «υπάρχει άνθρωπος χωρίς εξαρτήσεις και ατέλειες στην ζωή του;» Σηκώθηκε από την καρέκλα του φίλησε την εικόνα που ήταν απέναντι του, και συμπλήρωσε «είναι για αυτές που πρέπει να αγωνιζόμαστε μια ολόκληρη ζωή» τέλος τράβηξε με μεγαλύτερο πάθος ακόμη μια ρουφηξιά από το είδη μισοκαμένο του τσιγάρο!! ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 55

Το Μυστικό της Χαράς. Στα γενέθλια της Χαράς, μια φορά κι έναν καιρό, μια παρέα από μπαλόνια έστησε τρελό χορό κι όλα γίνανε άνω κάτω. Ήταν πέντε τα μπαλόνια. Η μικρή Χαρά τα κρατούσε από την όμορφη άσπρη κορδέλα που το καθένα είχε δεμένη στην άκρη του σαν μικρή ουρά. Στο κάθε ένα ήταν γραμμένο, με χρυσό, ένα γράμμα. Ένα μεγάλο Η γαργαλούσε την κοιλιά από το πορτοκαλί μπαλόνι. Στο θαλασσί μπαλόνι ένα μεγάλο Γ κοίταζε χαμογελώντας το μεγάλο Π στην κοιλιά του κίτρινου μπαλονιού και στο κόκκινο μπαλόνι είχε σκαρφαλώσει ένα Α ολόιδιο με αυτό από το ροζ μπαλόνι. Είχε και άλλα μπαλόνια αυτή η γιορτή, όμως ήταν όλα στρυμωγμένα, σε ένα δίχτυ σκλαβωμένα και κανένα δε γελούσε ούτε να κινηθεί μπορούσε. «Ποιοι είναι οι φίλοι σου Χαρά;» Ρώτησε η μαμά το μικρό κορίτσι. «Είναι μυστικό μαμά». Απάντησε χαμογελώντας η Χαρά και άφησε τους χρωματιστούς φίλους της ελεύθερους, να καθίσουν ανάμεσα στους καλεσμένους. Τα μπαλόνια άρχισαν να τρέχουν ανάμεσα στις καρέκλες και τα τραπέζια. Τρόμαξαν τα ποτήρια με τους χυμούς, τα πιάτα και τα πιρούνια με τις λιχουδιές. Χάιδεψαν και γαργάλεψαν με τις κορδέλες τους τα μαλλιά και τ’αυτιά των καλεσμένων, που στην αρχή χαμογελούσαν διστακτικά όμως ύστερα ξέσπασαν σε δυνατά γέλια. Σε λίγο πολλά χέρια τεντώθηκαν ψηλά προσπαθώντας να πιάσουν ή απλά να αγγίξουν τους πέντε φίλους που ξεγλιστρούσαν ανάμεσα τους κουνώντας τη μικρή ουρίτσα τους. Ύστερα πολλά ζευγάρια πόδια άρχισαν ένα παιχνίδι. Κυνηγούσαν να πιάσουν τα πολύχρωμα μπαλόνια, όμως αυτό το παιχνίδι είχε έναν κανόνα, όποιος δεν έπιανε μπαλόνι έπρεπε να χαρίζει μία αγκαλιά και ένα γλυκό φιλί, να τραγουδάει ένα όμορφο τραγούδι και να τρώει μία λιχουδιά από το τραπέζι. Μια χαρούμενη οικογένεια έγινε το πάρτι, με φιλιά, τραγούδια, χαμόγελα και παραγεμισμένες κοιλίτσες από γλυκά και καραμέλες.

Ελευθέρωσαν και τα άλλα μπαλόνια από το δίχτυ που τώρα χόρευαν πάνω κάτω. Σε λίγο πιαστήκαν όλοι μαζί σε ένα μεγάλο κύκλο και παίξανε το «γύρω-γύρω όλοι στη μέση η Χαρά». Στάθηκε η μικρή Χαρά στη μέση για να σβήσει τα κεράκια της ευτυχισμένη. Λαχανιασμένα και ιδρωμένα από το τρεχαλητό στάθηκαν δίπλα της και τα πέντε μπαλόνια κοιτώντας και αυτά όπως όλοι την όμορφη τούρτα. Χαμογέλασε η ροζ τούρτα που είχε πάνω της τέσσερα αναμμένα κεράκια και φώναξε στη Χαρά να φυσήξει δυνατά. «Πριν σβήσεις τα κεράκια θα μας πεις Χαρά ποιοι είναι αυτοί οι φίλοι σου, για να τους ευχαριστήσουμε που έκαναν εσένα και όλους τους καλεσμένους σου να είναι χαρούμενοι κι ευτυχισμένοι;» Ρώτησε πάλι η μαμά. Η Χαρά κοίταξε γύρω της, στάθηκε για λίγο σκεφτική και χαμογελώντας είπε στα πέντε μπαλόνια με χαρούμενη φωνή: «Μπείτε στη σειρά, πρώτο το κόκκινο Α, δεύτερο το θαλασσί Γ, τρίτο το ροζ Α ,τέταρτο το κίτρινο Π και πέμπτο το πορτοκαλί Η» Ξαφνιάστηκαν λίγο οι πέντε φίλοι. Σκάλωσαν οι κορδέλες τους και μπερδευτήκαν, γείρανε λίγο μπρος, λίγο πίσω, άλλο δεξιά, άλλο αριστερά, το πορτοκαλί έκανε και μία βόλτα γύρω από την τούρτα. Το ρόζ στεκόταν τρομαγμένο και το κόκκινο αναποφάσιστο μία μπήκε πρώτο, ύστερα πέμπτο, μεγάλη ανακατωσούρα, έγινε στ΄ αλήθεια, όμως τελικά τα κατάφεραν. Μπήκαν στη σειρά όπως τους είπε η μικρούλα Χαρά και περήφανοι στάθηκαν δίπλα της. Τότε όλοι αναγνώρισαν τους πέντε φίλους και διάβασαν το μυστικό της μικρής Χαράς που έκλεινε τα τέσσερα της χρόνια. Οι φίλοι της ήταν τα γράμματα που γράφουν την πιο σπουδαία και όμορφη λέξη. ΑΓΑΠΗ. Η Χαρά κοίταξε τη μαμά και τον μπαμπά ευτυχισμένη και φύσηξε με δύναμη τα τέσσερα κεριά. Μόλις αυτά έσβησαν, όλοι της ευχήθηκαν να μη λείψουν ποτέ από δίπλα της αυτοί οι πέντε φίλοι της και ποτέ από την ζωή της η αγάπη. ΙΩΑΝΝΑ ΑΔΑΜ

«Ο ΥΠΝΟΣ » Ήταν απόγευμα, το ρολόι πάνω στο τοίχο έδειχνε περασμένες εφτά. Άρχιζε να βραδιάζει σιγά-σιγά κι’ αυτή καθότανε στην κουνιστή καρέκλα μπροστά από το παράθυρο. Έκανε στην άκρη τη κίτρινη κουρτίνα για να μπορεί να κοιτάει έξω. Η κρεβατοκάμαρα ήταν πάντα ταχτοποιημένη αν και ασφυκτική. Το κρεβάτι, τα κομοδίνα, το τραπεζάκι με την τηλεόραση, η ντουλάπα και η καρέκλα της έπνιγαν τον χώρο. Πριν από λίγα χρόνια είχε ζητήσει να της βάψουν το ταβάνι μπλε για να μοιάζει τάχα με ουρανό ενώ οι τοίχοι είχαν μια σκούρα πράσινη απόχρωση. Η κίνηση των αυτοκινήτων στην λεωφόρο, ο βηματισμός των πεζών παρουσίαζε μια ασυνήθιστη κανονικότητα. Τώρα τελευταία είχε αποκτήσει μια νέα συνήθεια, να μετράει τους περαστικούς. Σημείωνε σε μικρά χαρτάκια τους αριθμούς και το βράδυ έκανε τις προσθέσεις. Όλοι πίστευαν ότι είναι μία ακόμη από τις τρέλες της όμως η συνήθεια αυτή βαστούσε το μυαλό της σε τάξη. Στην αρχή υπέφερε στη σκέψη ότι πρόκειται για μια προσωρινή ασχολία όμως όταν αποφάσισε να το κάνει κάθε μέρα από δω και πέρα η σκέψη ένιωσε ανακουφισμένη. Της άρεσε να αρπάζεται από μικρά πράγματα και να μην τα εγκαταλείπει, πρώτα το σπίτι της, μετά το δωμάτιό της, ύστερα την καρέκλα της, τέλος το μέτρημα.

-Σήμερα φαίνεσαι εξαντλημένη, μήπως να πάρεις ακόμα ένα χάπι; Της πρότεινε ο άνδρας της που καθότανε στην άκρη του κρεβατιού. Παρακολουθούσε το απογευματινό δελτίο ειδήσεων ακουμπώντας το πηγούνι του πάνω στην κλειστή γροθιά του. Στο κεφάλι είχε φορέσει τα γυαλιά της πρεσβυωπίας σαν στέκα που συγκρατούσε τα

ελάχιστα γκρίζα μαλλιά του.

-Δεν είμαι καλά. Το πρωί ήπια δύο αλλά νυστάζω. Έχω δυνατό πονοκέφαλο, δε γίνεται, απόψε πρέπει να κοιμηθώ. Του απάντησε χωρίς να πάρει τα μάτια της από το αλλόκοτο πλήθος που περνούσε απ’ έξω. Η αϋπνία τους είχε κάνει σαν ρομπότ. Έμοιαζαν με ανθρώπους-μηχανές που περπατούσαν με συγκεκριμένο ρυθμό. Το κεφάλι τους ήταν χαμηλωμένο με το βλέμμα γαντζωμένο στο πεζοδρόμιο. Τα χέρια τους είχαν χάσει την φυσική τους κίνηση και ήταν σχεδόν κολλημένα στον κορμό του σώματός τους.

-Ας φάμε πρώτα και μετά βλέπουμε.

-Τι θα φάμε; Ρώτησε χαμηλόφωνα γιατί ήταν πεπεισμένη πως αν μιλούσε δυνατά θα διατάραζε την ισορροπία του κεφαλιού της. Όλοι της έλεγαν πως ο εγκέφαλός της ήταν ετοιμόρροπος και αυτή με την σειρά της είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παραμικρή δόνηση μπορούσε να τον διαλύσει.

-Έφτιαξα μακαρόνια σκέτα, θυμάσαι πόσο σου άρεσαν; -Τι ώρα θα έρθει το παιδί; Τον αποπήρε γιατί δεν ήθελε να της θυμίζει τις ευτυχισμένες μέρες. Της ήταν πιο εύκολο να ζει χωρίς την ανάμνησή τους. Το μόνο που είχε σημασία ήταν το παρόν. Σήμερα ήταν μια γυναίκα σαραντατριών ετών μάλλον, δεν ήταν σίγουρη τον τελευταίο καιρό για την ηλικία της όπως και για πολλά άλλα. Φορούσε κάθε μέρα την μπλε ξεβαμμένη ρόμπα της και έπιανε τα μαλλιά της κοτσίδα. Με αυτό το χτένισμα φαινόταν πιο άσχημη απ’ ότι ήταν. Είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η γαμψή μύτη της μεγάλωνε όσο περνούσαν τα χρόνια αλλά αυτό ήταν κάτι που δεν την

ΣΕΛ. 56 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ενδιέφερε πλέον. Ακούστηκε ο μεταλλικός ήχος του κλειδιού να περιστρέφεται μέσα στην κλειδαριά. Ήξεραν τι σήμαινε αυτός ο ήχος γι’ αυτό σηκώθηκαν και οι δύο για να πάνε στο σαλόνι. Ο Διονύσης μπήκε μέσα και πέταξε την παχιά εφημερίδα που κρατούσε πάνω στο τραπέζι που με φροντίδα είχε ετοιμάσει ο πατέρας του. Το κάτω μέρος του εξωφύλλου της είχε βυθιστεί σε ένα πιάτο με μακαρόνια και οι άκρες της ζάρωναν γρήγορα από τους υδρατμούς. Βλέποντάς τον έκαναν και οι δύο να μιλήσουν, όμως τους σταμάτησε.

-Δείτε το πρωτοσέλιδο. Έσκυψαν τα κεφάλια τους με περιέργεια. Η μητέρα αφού διάβασε τις πρώτες λέξεις από μέσα της κατάπιε μια γενναία ποσότητα σάλιου και διάβασε το άρθρο δυνατά. «Νεκρή βρέθηκε χτες βράδυ ηλικιωμένη γυναίκα. Ο θάνατος της φαίνεται να προήλθε λόγω ψύχους. Τις πρώτες πρωινές ώρες εντοπίστηκε σε κεντρικό σημείο της λεωφόρου τάδε. Σύμφωνα με τις αρχές η γυναίκα φέρεται χτες το βράδυ να κοιμήθηκε. Στην συνέχεια υπνοβατώντας βγήκε από το σπίτι φορώντας μόνο το νυχτικό της. Η αστυνομία κάνει έκκληση στους πολίτες να τηρούν πιστά τις οδηγίες που έχουν δοθεί». Συνέχισε να διαβάζει πιο κάτω, λίγο πιο δυνατά απ’ ότι προηγουμένως σαν να ήθελε να επιβεβαιώσει αυτά που διάβαζε. «Το πρωί εντοπίστηκαν δύο πτώματα, ένας άνδρας και μία γυναίκα στο διαμέρισμα όπου διέμεναν. Μαρτυρίες ανέφεραν ότι το προηγούμενο βράδυ υπήρχε έντονη αναστάτωση, γείτονες κάνουν λόγο για έντονο διαπληκτισμό. Σύμφωνα με το πόρισμα του ιατροδικαστή, μετά από τα αποτελέσματα των τοξικολογικών εξετάσεων δεν ανιχνεύτηκε κανενός είδους φαρμακευτική αγωγή υπέρ της αϋπνίας. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι κοιμήθηκαν, ύστερα άρχισαν να υπνοβατούν και αλληλοσκοτώθηκαν».

-Είδες; Δεν πρέπει να κοιμηθείς. Θα φάμε και θα πάρεις ακόμα ένα χάπι.

-Δεν γίνεται, εγώ απόψε θα κοιμηθώ, δεν αντέχω άλλο.

-Μην σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου, αν κοιμηθείς θα μας βάλεις όλους σε κίνδυνο. Αν δεν μπορείς να σκεφτείς εμένα, κάντο για τον Διονύση.

-Μπαμπά, άφησε την, είναι εξαντλημένη, δεν την βλέπεις; Θα μείνω απόψε στο σπίτι και θα την προσέχουμε μαζί. Ακολούθησε σιωπή, κανείς δεν είχε την διάθεση να συνεχίσει την κουβέντα. Και οι δύο γνώριζαν καλά ότι απόψε έπρεπε να κοιμηθεί για να αποφύγουν τα χειρότερα. Τις τελευταίες μέρες έκαναν τα πάντα για την κρατήσουν ξύπνια όμως αυτό δεν μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμη.Το σώμα της και το μυαλό της υπολειτουργούσαν. Κάθισαν αμίλητοι στις θέσεις τους στο τραπέζι και ξεκίνησαν να τρώνε. Στην μέση η μητέρα, αριστερά και δεξιά οι δύο άνδρες. Δεν την κοιτούσαν πότε όσο έτρωγαν, μόνο έκαναν υπομονή μέχρι να τελειώσει το φαγητό της για να μπορέσουν να φάνε κι αυτοί μετά με την ησυχία τους. Μέχρι τότε έτρωγαν που και που καμία ανόρεχτη μπουκιά για να της δίνουν την εντύπωση της ότι τρώνε κι αυτοί μαζί της. Σήμερα όμως έτρωγε πιο λαίμαργα απ’ ότι συνήθως. Έβαζε στο στόμα της την μία μπουκιά πίσω από την άλλη, την μασούσε ελάχιστα και την κατάπινε με θόρυβο. Οι ήχοι που έβγαιναν απ’ το στόμα της τους τάραζαν και τους έκοβαν την όρεξη. Μέσα σε αυτή την ταραχή, πάνω στην προσπάθειά της να αρπάξει μια ακόμη φέτα ψωμί, έριξε κάτω με το αγκώνα της ένα ποτήρι με νερό.

-Πήγαινε να ξαπλώσεις, θα τα μαζέψουμε εμείς. Εκείνη έγνεψε καταφατικά, σηκώθηκε από την καρέκλα της, πάτησε πάνω στα γυαλιά, μάτωσε τις πατούσες της και κατευθύνθηκε προς την κρεβατοκάμαρα. Οι δύο άνδρες κοιτάχτηκαν και χωρίς να το γνωρίζουν μοιράστηκαν την ίδια σκέψη. Απόψε έπρεπε να την αφήσουν να κοιμηθεί και μάλιστα περισσότερες από πέντε ώρες (οι πέντε ώρες ύπνου ήταν το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που της είχαν επιτρέψει να κοιμηθεί μέχρι σήμερα). Αφού τελικά έφαγαν, ο Διονύσης σηκώθηκε και ξεκίνησε να μαζεύει τα πιάτα από το τραπέζι με αργές κινήσεις.

-Πάω να πάρω τσιγάρα, θέλεις; -Μα τι λες; Aφού δεν καπνίζω.

-Δεν έχει νόημα να το κρύβεις, είσαι αρκετά μεγάλος πια.

-Φέρε μου ένα πακέτο σαν τα δικά σου. Γύρνα γρήγορα όμως, ξέ-

ρεις πόσο επικίνδυνο είναι να κάθομαι μόνος όσο αυτή κοιμάται. Ο πατέρας γύρισε την πλάτη του ικανοποιημένος για την ειλικρίνεια του γιου και έφυγε. Κατέβαινε τις σκάλες αργά. Δεν ήθελε να προκαλέσει κάποιον ένοικο να βγει στο κατώφλι του και να αρχίσει τις συνηθισμένες ερωτήσεις για την υγεία της γυναίκας του με προσποιητό ενδιαφέρον. Βγήκε έξω. Ακριβώς μπροστά του ήταν ο δρόμος και η πλατεία. Από το βάθος της βλέπει ένα μαύρο σκύλο να πηγαίνει προς την βρύση. Τον πλησιάζει, τον χαϊδεύει την ώρα που αυτός πίνει νερό.

-Είδες τι έχουν κολλήσει στην κολόνα; Γυρνάει ξαφνιασμένος και βλέπει δίπλα του έναν άνδρα μεγάλης ηλικίας σε αναπηρικό καροτσάκι. Φοράει ένα μαύρο σακάκι, στο λαιμό του κρέμεται μία μεταλλική σφυρίχτρα ενώ πάνω στα πόδια του είναι απλωμένο ένα μάλλινο σκέπασμα.

-Όχι, κύριε, δεν είδα.

-Εμπρός, σπρώξε μου το καροτσάκι και πάμε να δούμε.

-Είστε μόνος σας, δεν έχετε κάποιον βοηθό; -Όχι δεν έχω αλλά περίμενα να κατέβεις για τσιγάρα να με βοηθήσεις εσύ.

-Τι εννοείτε, κύριε; Πως γνωρίζατε ότι εγώ θα κατέβω για τσιγάρα; Τον ρωτάει ξαφνιασμένος. Οι σταγόνες του ιδρώτα ολοένα και αυξάνονται, περικυκλώνουν το πρόσωπό του.

-Θα νομίζεις ότι είμαι τρελός αλλά στην ηλικία μου γνωρίζω πολλούς ανθρώπους ακόμα κι αν δεν με γνωρίζουν αυτοί.

-Δεν καταλαβαίνω τι λέτε. Γιατί δεν απαντάτε στις ερωτήσεις που σας έκανα; -Σπρώξε το καρότσι, σου είπα! Του έσπρωχνε το καρότσι με απορία λες και κάποια δύναμη τον ωθούσε να το κάνει. Ήταν πολύ ελαφρύ λες και ήταν άδειο. Μια γυναίκα στο απέναντι πεζοδρόμιο άπλωνε κλωνάρια δάφνης στο δρόμο. Ένιωθε τις παλάμες του να μουσκεύουν και αυτές.

-Είμαι μπερδεμένος, μονολόγησε δυνατά.

-Είσαι μέσα και έξω, του απάντησε ο γέρος και ξέσπασε σε δυνατά γέλια. Σπρώξε με εδώ, φυσάει πολύ, έχω μελανιάσει. Του δείχνει το χέρι του που ήταν μωβ.

-Αυτό δεν είναι φυσιολογικό, δεν κάνει τόσο κρύο. Πρέπει να πάτε στο νοσοκομείο.

-Δεν χρειάζομαι γιατρό, να μου διαβάσεις την αφίσα θέλω. Ένιωθε αναστατωμένος. Δεν μπορούσε να θυμηθεί αν είχε ξαναδεί αυτόν τον άνθρωπο. Δεν καταλάβαινε την άνεση που είχε μαζί του. Ήθελε τόσο να τρέξει γρήγορα στο σπίτι του, όμως τα χέρια του είχαν κολλήσει στο καρότσι. Κάθε φορά που δοκίμαζε να τα τραβήξει, ένιωθε ένα δυνατό τσούξιμο. Ίσως η αϋπνία μου κάνει παιχνίδια, μπορεί να έχω παραισθήσεις, σκέφτηκε. Στο μεταξύ ο σκύλος τους ακολουθούσε γρυλίζοντας.

- Διάβασε, του είπε επιτακτικά .

-«Έκκληση απευθύνουν οι αρχές σε όποιον γνωρίζει κάτι για την πυρκαγιά που προκλήθηκε για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους σε διαμέρισμα του τρίτου ορόφου στη συμβολή των οδών...». Η φωνή του κόπηκε όταν διάβασε την διεύθυνση του. Ο γέρος άρχισε να γελάει υστερικά. Το σκυλί που από ώρα είχε σταθεί δίπλα τους άρχισε να γαυγίζει.

-Δεν καταλαβαίνω. Αυτή είναι η διεύθυνση του σπιτιού μου. Ίδρωνε συνέχεια. Το στόμα του είχε στεγνώσει. Δάγκωνε το κάτω χείλος του δυνατά σα να ήθελε να καταλάβει αν ήταν όντως ξύπνιος ή έβλεπε κάποιον εφιάλτη πάλι. Τράβηξε με όλη του την δύναμη τα χέρια του από το καροτσάκι και με φρίκη είδε κομμάτια από την σάρκα του να έχουν απομείνει στα χερούλια. Ξεκίνησε να τρέχει προς το σπίτι με το σκυλί πίσω του να τον ακλουθεί. Τότε θυμήθηκε που είχε δει ξανά τον άνδρα αν και σε νεότερη εκδοχή, ήταν ο νοσοκόμος της γυναίκας του. Τον πρώτο χρόνο του γάμου τους είχε νοσηλευτεί για ένα χρόνο σε ψυχιατρική κλινική. Ο άνδρας που μόλις είχε δει ήταν αυτός που την φρόντιζε αλλά και αυτός που εμφανίζονταν στον πιο φοβερό εφιάλτη του. Τον έβλεπε να κρατάει στα χέρια του το νεογέννητο Διονύση και οι συγγενείς να του δίνουν ευχές σαν να επρόκειτο για το δικό του παιδί. Η γυναίκα του στεκόταν δίπλα του με εκείνο το χαμόγελο που είχε κάθε πρωί όταν τον έβλεπε στην κλινική. Μιλούσαν, γελούσαν, όλοι ήταν ευτυχισμένοι κι αυτός παρακολουθούσε, νιώθοντας να βράζει

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ από ζήλια. Τους φώναζε αλλά δεν του έδιναν σημασία. Προσπάθησε να σηκωθεί να αρπάξει από τα χέρια του το μωρό αλλά δεν μπορούσε γιατί ήταν καθηλωμένος σε ένα αναπηρικό καρότσι. Μπήκε μέσα – ο σκύλος πίσω του - και προσπάθησε να βγάλει από το μυαλό του την ανάμνηση του ονείρου. Έπειτα ανέβηκε την σκάλα γρήγορα και όταν έφτασε ήταν λαχανιασμένος.

- Πάει τελείωσε, όλα τελείωσαν θα μας κάψει ζωντανούς, πήγαινε ξύπνησε την γρήγορα, είπε ξέπνοος.

-Τι λες; Τρελάθηκες; Μια κοιτούσε το σκυλί μια τον πατέρα του.

-Βγήκα έξω, συνάντησα ένα κύριο σε ένα αναπηρικό καρότσι, μου ζήτησε να του διαβάσω μια αφίσα που ήταν κολλημένη σε μια κολόνα. Την διάβασα. Έλεγε ότι το σπίτι μας κάηκε. Βιάσου.

-Δεν είναι δυνατόν.

-Πήγαινε να δεις μόνος σου.

-Η αϋπνία σού έχει κάνει κακό, έχεις παραισθήσεις. Μαζί της έχουμε μείνει και εμείς ξύπνοι αρκετά μεγάλο διάστημα. Βέβαια κι όταν κοιμόμαστε αυτοί οι καταραμένοι εφιάλτες ίσως είναι χειρότεροι από την αϋπνία. Μην φοβάσαι, είναι λογικό. Πάω να φέρω ένα κουβά με νερό, θα σβήσουμε το τζάκι αφού είσαι τόσο ταραγμένος. Ήταν σε πανικό, γύριζε γύρω-γύρω με τα χέρια βαλμένα στη μέση του. Το σκυλί είχε βολευτεί στο χαλάκι μπροστά από το τζάκι.

-Πήγαινε έξω να δεις, σε παρακαλώ. Μόνο άφησε μου το σκυλί για παρέα. Κάθισε στον καναπέ, η ενέργεια είχε εξαφανιστεί από το σώμα του, το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να κοιτάει το κενό με βουρκωμένα μάτια. Ο Διονύσης έφερε από το δωμάτιό του ένα μάλλινο σκέπασμα και το άπλωσε πάνω στα πόδια του. Δεν τον ρώτησε για το σκυλί ούτε για τις πληγές στα χέρια του. Έφυγε βιαστικός για έξω αν και ήταν σίγουρος ότι η έλλειψη ύπνου τού είχε δημιουργήσει παραισθήσεις, όμως ήθελε να σιγουρευτεί. Πέρασε το δρόμο και είδε το παράξενο πλήθος. Οι άνθρωποι αυτοί υπνοβατούσαν. Τους παρατήρησε για λίγες στιγμές, τους είδε να γονατίζουν μπροστά από το άγαλμα της πλατείας. Έμοιαζαν να προσεύχονται σ’ αυτό. Πήγε κοντά με διστακτικό βήμα. Μπροστά από το άγαλμα ήταν μια μικροσκοπική φιγούρα. Φορούσε ένα σκούρο κοστούμι με ασορτί σκούρο καπέλο. Δεν είχε πρόσωπο, μόνο κάτι ρυτίδες αυλάκωναν τη περιοχή. Έκανε ένα βήμα πίσω αηδιασμένος όμως δεν μπορούσε να αντισταθεί, ήθελε να ακούσει τι έλεγε ο άνθρωπος χωρίς πρόσωπο.

- Όταν ακούσετε τον ήχο του ρολογιού θα σημαίνει ότι ήρθε η ώρα της εκτέλεσης. Θα ξαπλώσετε και θα κοιμηθείτε απαλλαγμένοι από τους εφιάλτες σας. Δεν πρέπει να φοβάστε, υποφέρετε από την έλλειψη ύπνου που προκάλεσαν οι αμαρτίες σας και εγώ θα σας λυτρώσω. Θα απλώσω μπροστά σας ένα μεγάλο μαύρο παραβάν, το παραβάν της ανάπαυσης. Όποιος σταθεί πίσω του θα ξαπλώσει και θα με περιμένει. Εγώ είμαι ο Ύπνος. Από μια άκρη εμφανίστηκε ένας γέρος σε ένα αναπηρικό καροτσάκι και βάλθηκε να τραβάει το παραβάν από την μια μεριά της πλατειάς στη άλλη. Έπιασε με το χέρι του τη μεταλλική σφυρίχτρα που κρεμότανε από το λαιμό του και σφύριξε δυνατά. Οι άνθρωποι ξεφωνίζοντας διάφορα ακατάληπτα πήγαιναν πίσω από το μαύρο πανί.

-«Τίμα την μητέρα σου», είπε στον Διονύση κοροϊδευτικά μια γυναίκα που τον έπιασε από το μπράτσο και άρχισε να γελάει υστερικά. Ο Διονύσης στο άκουσμα αυτής της φράσης θυμήθηκε τον απαίσιο εφιάλτη του, στον οποίο παρακολουθεί την κηδεία της μητέρας του και την ώρα της ταφής ο ιερέας του απευθύνεται μπροστά σε όλους λέγοντας του την φράση που μόλις είχε ξεστομίσει η γυναίκα. Έπειτα την επαναλάμβαναν όλοι όσοι ήταν παρόντες. Ο ιερέας ξαφνικά τον σπρώχνει μέσα στον λάκκο και οι συγγενείς φτυαρίζουν γρήγορα το χώμα και τον θάβουν ζωντανό. Το ρολόι της πλατείας ήχησε, αυτός τρέχει, θέλει να γυρίσει στο σπίτι γρήγορα. Μπήκε μέσα στην πολυκατοικία και έκατσε στο πρώτο σκαλί που βρήκε. Βάζει το κεφάλι του ανάμεσα στα χέρια του και προσπαθεί να ηρεμήσει. «Σίγουρα υπάρχει μια λογική εξήγηση», σκέφτηκε. Αυτοί εκεί έξω έκαναν το λάθος να κοιμηθούν. Ναι, αυτό ήταν. Δεν ήπιαν τα χάπια τους και τώρα υπνοβατούν. Βλέπουν εφιάλτες, υπνοβατούν. Μιλούσε δυνατά, προσπαθούσε να πείσει τον εαυτό του μέχρι που άκουσε ένα χτύπημα την τζαμαρία. Ήταν ο Ύπνος που αυτή τη φο-

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 57

ρά κρατούσε στο δεξί του χέρι ένα καφέ δερμάτινο βαλιτσάκι.

-Εσύ δεν θα έρθεις μαζί με τον πατέρα σου; Ρώτησε το Διονύση με μια απόκοσμη φωνή που θαρρείς ότι έβγαινε από το καπέλο του. Έφυγε τρέχοντας. Μπήκε μέσα στο διαμέρισμα ασθμαίνοντας και τα πνευμόνια του γέμισαν από μια παράξενη μυρωδιά αποσύνθεσης. Του θύμισε την μυρωδιά των μαραμένων τριαντάφυλλων που αποξέραινε κάπου-κάπου η μητέρα του όταν ήταν μικρός. Ο πατέρας του ήταν ακόμη απλωμένος στο καναπέ μπροστά από το αναμμένο τζάκι.

-Η κατάσταση έξω είναι πραγματικά αλλόκοτη. Πολλοί υπνοβατούν και κάνουν διάφορες ασυναρτησίες. Είδα τον κύριο που μου έλεγες στο καροτσάκι αλλά δεν είδα καμία αφίσα. Όμως κι εγώ δεν είμαι καλά, με έχει πειράξει η αϋπνία, αρχίζω να φαντάζομαι πράγματα . Δεν παίρνει απάντηση. Συνεχίζει να είναι απορροφημένος στις σκέψεις του. Η όψη του είναι αλλαγμένη, είναι χλωμός, τα μάτια του από κάτω έχουν σακουλιάσει και το στόμα του χάσκει ελαφρώς. Ο Διονύσης κάθεται δίπλα του, εκμεταλλεύεται την σιωπή για να ηρεμήσει, να βάλει τις σκέψεις του σε μια σειρά, να δώσει μια λογική εξήγηση γι αυτά που είδε. Ο σκύλος κουνάει την ούρα του και απολαμβάνει την ζέστη, γι αυτόν τίποτα δεν έχει αλλάξει. Οι δύο άνδρες, βλέπουν ένα σύννεφο σκόνης να βγαίνει από το τζάκι . Η άμορφη μάζα σχηματίζει κάτι συγκεκριμένο. Η μορφή του Ύπνου δημιουργείται αργά. Πρώτα τα πόδια, μετά οι ριπές ανεβαίνουν προς τα πάνω, φτιάχνεται ο κορμός, τα χέρια και τέλος το κεφάλι με το καπέλο. Όταν ολοκληρώθηκε, έκανε ένα δύο μικρά βήματα για να σταθεί μπροστά τους. Ο ήχος των βημάτων του είναι μεταλλικός σαν να είναι τα πόδια του πεταλωμένα. Κρύο φαρμακερό απλώνεται στο χώρο. Τρέμουν από το κρύο. Κοιτάζουν την φωτιά που καίει σιωπηλά, χωρίς στάχτες, χωρίς λάμψη.

-Η φωτιά πεθαίνει, μουρμουρίζει ο Διονύσης μέσα από τα δόντια του. Ο πατέρας του τού πιάνει το χέρι και τον ξαφνιάζει αυτή η χειρονομία.

-Κοιμάται; Τους ρωτάει ο Ύπνος με φωνή που βγαίνει από το καπέλο του. Τώρα βρίσκεται ακουμπισμένος στο παράθυρο. Έχει βάλει το βαλιτσάκι του μπροστά τους. Απλώνει το δεξί του χέρι στον τοίχο και όλα γίνονται λευκά. Προσπαθούν να σηκωθούν αλλά δεν μπορούν. Τα χέρια τους έχουν μελανιάσει. Αγκιστρωμένοι στη θέση τους του τον παρακολουθούν να πηγαίνει προς την κρεβατοκάμαρα. Ο σκύλος τον ακολουθεί γαυγίζοντας μανιασμένα. Ανοίγει το στόμα του, κάνει να τον δαγκώσει αλλά τα δόντια του δαγκώνουν τον αέρα.

- Ξημέρωσε, σήκω, αρκετά ονειρεύτηκες. Ακούν να της λέει μέσα από τα οργισμένα γαυγίσματα του ζώου. Αρχίζουν να μουγγρίζουν, δεν μπορεί να μιλήσει κανένας από τους δύο, η γλώσσα τους έχει παγώσει και έχει κολλήσει στο στόμα τους.

- Α ναι; Ε τότε πρέπει να τους το πεις. Δεν ακούν τις απαντήσεις της αλλά την βλέπουν να βγαίνει από το δωμάτιο. Φοράει μόνο το νυχτικό της, τα μαλλιά της πέφτουν ακατάστατα στους ώμους της. Τρίβει τα μάτια της με την γροθιά του αριστερού χεριού της. Φαίνεται ξεκούραστη, το βλέμμα της είναι πιο καθαρό από ποτέ.

- Κρυώνω, λέει με σταθερή φωνή κοιτώντας τον Ύπνο ο οποίος βγάζει από το βαλιτσάκι του ένα σάλι και της το δίνει.

- Ρίξε αυτό επάνω σου και μετά πες τους τι ονειρεύτηκες. Κάθεται κατάχαμα μπροστά τους με το σκυλί να βολεύεται στα πόδια της ήρεμο πια. Η φωτιά έχει σβήσει εντελώς, το κρύο τρυπάει τα κόκαλά τους.

-Φόρεσες την μάλλινη φανέλα σου, Διονύση; Δεν είμαι σίγουρη αν την έπλυνα. Ονειρεύτηκα ότι βγήκα στο μπαλκόνι να την μαζέψω από την απλώστρα όμως ήταν λίγο βρεγμένη και την άφησα. Μετά προσπάθησα να μπω μέσα αλλά η πόρτα ήταν κλειδωμένη. Σας φώναζα να μου ανοίξετε αλλά σας έβλεπα που καθόσασταν πίσω από τη πόρτα και τσακωνόσασταν. Ήταν τότε που ο πατέρας σου, Διονύση, πίστευε ότι κάνει καλό στο μυαλό μου ο κρύος αέρας. Κρύωνα πάρα πολύ, τα χέρια μου είχαν μουδιάσει, η γλώσσα μου είχε παγώσει τόσο που δεν μπορούσα να μιλήσω. Όταν μπήκα μέσα δεν μπορούσα να θυμηθώ αν μάζεψα ή δεν μάζεψα την φανέλα σου. Λίγο πριν τελειώσει το όνειρο είδα ότι άναψα μια μεγάλη φωτιά για να

ΣΕΛ. 58 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ζεσταθώ. Ύστερα πήγα για ύπνο. Κοιμήθηκα τόσο πολύ όπως τότε που μου επιτρέπατε να κοιμηθώ και οι ώρες αυτές ήταν για μένα ώρες ευτυχίας. Μετά μου το απαγορεύσατε και αυτό κι ο νους μου άρχισε να σκορπίζεται. Μου δίνατε από αυτά τα απαίσια χάπια που ήταν μέσα στο διαφανές σακουλάκι πάνω στο ψυγείο. Σας αξίζει να τιμωρηθείτε γι αυτά που μου κάνατε. Οι δύο άνδρες έκλαιγαν και μούγγριζαν με όλη τους την δύναμη. Στο δωμάτιο πια ήταν πίσσα σκοτάδι. Μόνο τα μάτια του σκύλου φωσφόριζαν ικανοποιημένα από τα χάδια της γυναίκας στο κεφάλι του. Ακουγότανε σαν κάποιος να ψαχούλευε κάτι μέσα στην τσάντα του και όντως έτσι ήταν, ο Ύπνος έψαχνε κάτι. Βγάζει ένα λευκό ύφασμα και της το δίνει.

-Θέλω άλλο ένα για το γιο μου, λέει κλαίγοντας. Παίρνει ένα ακόμη κομμάτι υφάσματος. Σηκώνεται, ψαχουλεύει μέσα στο σκοτάδι να τους βρει. Δεν δυσκολεύεται, αγγίζει τα γένια του άνδρα της και καταλαβαίνει με ποιον έχει να κάνει. Με γρήγορες και σίγουρες κινήσεις τυλίγει τον λαιμό του και τον σφίγγει με όλη της την δύναμη. Δεν της πήρε πολύ, πέθανε αμέσως. Συνεχίζει με τον Διονύση που προσπαθεί να αντισταθεί. Έχει κατεβάσει το πιγούνι χαμηλά και σηκώνει τους ώμους του για την εμποδίσει. Είναι το μόνο που μπορεί να κάνει. Αυτή διστάζει αλλά με ένα δυνατό χαστούκι σταματάει την αντίσταση του. Το σκυλί τρομάζει από τον ήχο, σηκώνεται από το χαλάκι και τεντώνει τα αφτιά του προς το μέρος τους. Δεν έχει καιρό για χάσιμο, σπρώχνει το κεφάλι του προς τα πίσω, φτιάχνει μια θηλιά και τον πνίγει. «Τώρα μπορώ να πάω να συνεχίσω τον Ύπνο μου», λέει στον εαυτό της ανακουφισμένη. Το επόμενο πρωί ξυπνάει ξεκούραστη, πατάει το κουμπί να ανοίξει το πορτατίφ αλλά δεν ανοίγει. Σηκώνεται από το κρεβάτι προσεκτικά, ψάχνει τον διακόπτη, δοκιμάζει να τον πατήσει αλλά δεν ανταποκρίνεται. Γυρίζει στο κρεβάτι πισωπατώντας, παίρνει μερικές ανάσες και προσπαθεί να σκεφτεί. Αποφασίζει να ανοίξει το συρτάρι στο κομοδίνο της και βγάζει έναν φακό που τον φυλούσε εκεί χρόνια. Σηκώνεται από το κρεβάτι για τελευταία φορά, ανάβει το φακό. Ψάχνει το πόμολο της πόρτας, όμως δεν βρίσκει πόρτα. Συνεχίζει να περπατάει και καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχουν πια πόρτες αλλά μόνο τοίχοι. Κρυώνει, τα χέρια της και τα πόδια της έχουν ξε-

παγιάσει, το σώμα της κάτω από το νυχτικό τουρτουρίζει. Προσπαθεί να μιλήσει αλλά δεν μπορεί, το μόνο που κάνει είναι να ψηλαφίζει τα έπιπλα, τα διάφορα αντικείμενα και καταλαβαίνει ότι όλα έχουν καλυφθεί από πάγο. Σκοντάφτει πάνω σε κάτι, γονατίζει και ανοίγει τον φακό να δει τι είναι. Δίπλα της το σκυλί μυρίζει το σωριασμένο σώμα και γαυγίζει επίμονα. Βλέπει τον άνδρα της. Το άκαμπτο σώμα του, τα ορθάνοιχτα μάτια του την πανικοβάλουν. Λίγο πιο πέρα ο γιος της στην ίδια ακριβώς κατάσταση. Τους ταρακουνάει, το σκυλί με την μουσούδα του προσπαθεί κι αυτό να την βοηθήσει. Κάνει να ουρλιάξει αλλά δεν μπορεί. Πρέπει να καλέσει βοήθεια. Στο μυαλό της δημιουργεί διάφορα σενάρια για να εξηγήσει αυτό που βλέπει όμως τα απορρίπτει ένα-ένα. Σηκώνεται και κατευθύνεται προς το σημείο που ήταν άλλοτε η πόρτα. Δεν υπάρχει πόρτα, μόνο ο παγωμένος τοίχος. Χωρίς να το σκεφτεί πολλή ώρα κλείνει το φακό, τον ακουμπάει κάτω και με όλη της την δύναμη πέφτει πάνω στην κρύα επιφάνεια. Ίσως έτσι να τραβήξω την προσοχή κάποιου γείτονα, σκέφτηκε. Όλα είναι μάταια, κανείς δεν την ακούει, πρέπει να κάνει κάτι πιο αποτελεσματικό. Αρπάζει το φακό από το χαλί, τον ανοίγει και ψάχνει δίπλα από το τζάκι να βρει το καθαρό οινόπνευμα και τα σπίρτα. Η μόνη λύση είναι να ανάψει μια μεγάλη φωτιά για να ζεσταθεί και να λιώσει ο πάγος. Λούζει το μεγαλύτερο μέρος του δωματίου με οινόπνευμα, θέλει να είναι σίγουρη ότι η φωτιά θα είναι αρκετά μεγάλη για να ξεπαγώσουν τα πάντα. Πετάει ένα αναμμένο σπίρτο, παίρνει το σκύλο στην αγκαλιά της και περιμένει. Τώρα είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι, μόλις έχει ξυπνήσει από έναν απολαυστικό Ύπνο. Αισθάνεται ακινητοποιημένη αλλά δεν νιώθει δυσάρεστα με αυτό, το αίσθημα τής είναι οικείο. Τα κόκκαλα στην πλάτη της δίνουν την εντύπωση ότι το νυχτικό σκεπάζει ένα αποστεωμένο σώμα.

-Γιατί έβαλες φωτιά στο σπίτι σου; Την ρωτάει ένας άνδρας που κάθεται δίπλα της. Όμως δεν μπορεί να του απαντήσει γιατί δεν έχει πια φωνή. Στεφανία Μαρίλλια Καλαντζή

Ο πατέρας της Ελπίδας, το έπος του ΄40 και τα μηνύματα του αγώνα.

28η Οκτωβρίου 1940. Ημέρα ιστορικής μνήμης, εθνικής εορτής και απόδοσης τιμών για όσους πολέμησαν γενναία υπέρ της πατρίδας για να μπορούμε εμείς σήμερα να χαιρόμαστε τα αγαθά της Ελευθερίας. Η σκέψη της Ελπίδας ιδιαίτερα τη μέρα αυτή ανατρέχει στον πατέρα της και σε όλα τα παλικάρια που σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος μιας τόσο σπουδαίας ιστορικής στιγμής. Παλληκάρι τότε ο πατέρας της σε σώμα και ψυχή, γυμνασμένος καθώς ήταν και σαν αθλητής της Έλληνο - Ρωμαϊκής πάλης με αφοβία ριχνόταν στις μάχες. Μπόρεσε να πολεμήσει να επιζήσει και να βοηθήσει πολύ κόσμο γύρω του.

ρια μου τα έπλεξα γύρω από το κεφάλι μου, λύγισα τα πόδια μου και κάθισα στο έδαφος. Εκείνη τη στιγμή σφαίρες από ριπή οπλοπολυβόλου γάζωσαν το αντίσκηνο στο ύψος που ήμουν πριν λίγο όρθιος! Λες και κάποια δύναμη με είχε ωθήσει να γονατίσω» διηγείτο στην Ελπίδα η οποία σκέπτεται πως ήταν ίσως οι ευχές της μάνας,της γιαγιάς Βασιλικής που τον προστάτεψαν καθώς προσευχόταν ολημερίς στον Θεό να γυρίσει ο γιός της ζωντανός από το μέτωπο. « Οι Ιταλοί ήταν γεμάτοι προμήθειες και σοκολάτες, λες και ήταν σε εκδρομή, όταν οι δικοί μας οι φαντάροι τίναζαν τα τσουβάλια μήπως και πέσει καμιά σταφίδα να ξεγελάσουν τη πείνα τους. Η αντρειοσύνη όμως δεν μετριόταν με το έχει τους. Το θάρρος, η λεβεΈλληνας! ντιά και το κουράγιο τους χάριζαν νίκες εντυπωσιακές. Η Ελληνική Πολλές ήταν οι ιστορίες που διηγούταν στην Ελπίδα από τον πόλε- ψυχή έκανε την διαφορά. Υπήρξε βέβαια και το παράλογο. Είχε αμο, τις μάχες, τις νίκες, τα οπλοπολυβόλα, το θανατικό, τη στέρηση, ποφασιστεί υποχώρηση και κάποιοι φαντάροι ανημέρωτοι πολετις κακουχίες και τα κρυοπαγήματα. Ιστορίες που τις ένοιωθε η Ελ- μούσαν ακόμα” της έλεγε. « Έλλειψη επικοινωνίας» το είπαν! πίδα σαν παραμύθι, μόνο που ο ήρωας τους ήταν υπαρκτός, ήταν ο πατέρας της, καθόταν δίπλα της και της τα έλεγαν. Την έκανε να Από την Αλβανία με τα πόδια γύρισε ο πατέρας της. Τελευταίος νοιώθει πολύ υπερήφανη με τις διηγήσεις του. έφτασε στην Αθήνα γιατί μετέφερε τραυματίες στη πλάτη του. Η γιαγιά η Βασιλική νόμιζε ότι ο γιός της είχε σκοτωθεί, αφού δεν Δύο φορές είχε γλυτώσει στο μέτωπο από τον θάνατο! Την μία φο- φαινόταν. Πάντα όμως ήλπιζε και έκανε τάμα πως αν γύριζε με το ρά σε σκληρή μάχη αναμέτρησης με τον εχθρό στην προσπάθειά καλό, θα πήγαινε με τα γόνατα στην εκκλησία να προσκυνήσει και του να καταλάβει μόνος του ένα λόφο για να προωθηθεί η στρατη- να ευχαριστήσει τον Θεό για την επιστροφή του. Όπως και έγινε! Ο γική τους θέση και την άλλη από τύχη. πατέρας της γύρισε σαν ήρωας! Έτρεξε όλη η γειτονιά να τον χαιρετίσει , να τον φιλήσει αλλά εκείνος ένα φιλί πρόσεξε μόνο. Το φιλί «Ήμουν μόνος μέσα στο αντίσκηνο. Κάποια στιγμή σήκωσα τα χέ- που του έδωσε ένα κορίτσι που το σκεφτόταν συνέχεια στο μέτωπο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ …αυτό της μητέρας της!

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019 | ΣΕΛ. 59

τριώτης είναι όποιος επιθυμεί τον εκσυγχρονισμό του τόπου , την ανάπτυξη της βιομηχανίας, της έρευνας της παραγωγής, των έργων Σαν ένας μικρός φόρος τιμής οι σκέψεις αυτές για τον πατέρα της υποδομής και επενδύσεων που ανοίγουν θέσεις εργασίας και καλές και όσους πολέμησαν με ηρωισμό και αυταπάρνηση για την πατρί- προοπτικές ζωής, σε περιβάλλον αυτοδυναμίας, ελευθερίας, ανεξαρδα, την ελευθερία, την ανεξαρτησία! Σκέψεις που προκαλούν σεβα- τησίας. σμό , εθνική υπερηφάνεια αλλά και υποχρέωση των σημερινών ανθρώπων, λαού και κυβερνώντων, να πράξουν ανάλογα για αντάξια Οι άνθρωποι της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας που ανάμεσυνέχεια της πατρίδας και της ευημερίας του λαού της. σά τους πολλοί άνθρωποι υποφέρουν ζώντας γενικότερα τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης και των αξιών που συνακολουθούν, Προκειμένου να περάσουμε σαν λαός από τα λόγια στη πράξη επι- ελπίζουν ότι το πέρασμά τους από αυτή τη γη δεν θα είναι μόνο μια τακτικά ορθώνεται η ανάγκη ενός νέου ΌΧΙ στο ενδεχόμενο ενός πορεία σταύρωσης προς τον Γολγοθά των προβλημάτων αλλά και «επίδοξου» επιθετικού πολέμου που ακυρώνει τη καλή προοπτική μια Ανάσταση στο όνειρο ότι άξιζε τελικά η γνωριμία τους με την ζωής και τα όνειρα των ανθρώπων για ελευθερία-ειρήνη, ευημερία, πανέμορφη αυτή πατρίδα, με την πανέμορφη αυτή γη. Σε αυτή την πόλεμος ο οποίος διαφέρει από τον δίκαιο αμυντικό που σημαίνει Ανάσταση οφείλουν να στοχεύουν πολίτες και και εξουσία στη προυπεράσπιση των «βωμών και εστιών» της κοινωνίας. οπτική να δομηθεί ένα ασφαλές ειρηνικό παρόν ικανό να θρέψει ψυχές και όνειρα σε περιβάλλον ελευθερίας ισονομίας , ισοπολιτείΗ προετοιμασία επιθετικού πολέμου σημαίνει κονδύλια κάλυψης ας αντάξιο του ένδοξου παρελθόντος της πατρίδας για τη καλή συπολεμικών αναγκών σε βάρος επενδύσεων έργων ειρήνης, προσωπι- νέχεια της. Από την εποχή του Ελ.Βενιζέλου και των μακρών πολέκής και κοινωνικής προκοπής, πολιτισμού, δημιουργίας και όσων μων που συμμετείχε ο ελληνικός στρατός, το κοινό αίτημα του λαού συντελούν σε ευτυχισμένη ζωή! Κανείς από τους απλούς ανθρώ- ήταν «Μικρή Ελλάδα αλλά τίμια». Ας γίνει αυτός ο στόχος και πους δεν θέλει πολέμους άδικους - ληστρικούς όπου θυσιάζονται τα σύγχρονος κοινωνικός προορισμός προκειμένου να είναι πραγματιπαλικάρια τους στα πεδία των μαχών λες και ήρθαν με αυτό τον κά υπερήφανος ο κάθε πολίτης που αξιώθηκε να γεννηθεί προορισμό στη γη, να χύσουν το αίμα τους προκειμένου να ικανοποιήσουν φιλόδοξα σχέδια ανάλγητων ηγετών καταδικάζοντας έτσι Μαργαρίτα Αρβανίτη τους λαούς στη δυστυχία, στο ξεριζωμό, στην αιματοχυσία! Πατριώτης δεν είναι όποιος επιθυμεί επεκτατικούς πολέμους για να πάνε τα σύνορα πάρα πέρα, πολέμους αρπαγής του έτοιμου κόπου των γειτόνων λαών, των πλουτοπαραγωγικών πηγών, των πολιτιστικών τους μνημείων, εδαφών ή σημαντικών γεωπολιτικών σημείων. Πα-

ΣΕΛ. 60 | 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2019

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΗΜΑ

ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ: vivlia.kefalos@gmail.com ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΠΟΙΗΣΗ, ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑ: ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ