Volume 4 - Issue 40 - June/July 2018
www.kheradmand.ca
Tel: (416) 676-9-676
90 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 90
عکاسی و فیلمبرداری
89 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
89 Kheradmand
رستوران و فروشگاه
مدیا و رسانه ها
88 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
88 Kheradmand
وام مسکن
مهاجرت و وکالت
87 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
87 Kheradmand
وام مسکن
86 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
86 Kheradmand
مشاور امال ک
85 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
85 Kheradmand
مشاور امال ک
84 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
84 Kheradmand
مشاور امال ک
83 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
83 Kheradmand
مشاور امال ک
82 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
مشاور امال ک
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
82 Kheradmand
حسابداری
تعمیرگاه
81 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
81 Kheradmand
دندانپزشکی
چشم پزشکی و عینک
80 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
80 Kheradmand
بازرسی ساختمان
خدمات برای منزل شما
79 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
79 Kheradmand
خدمات ساختمانی
78 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
78 Kheradmand
بیمه وسرمایه گذاری
77 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
77 Kheradmand
آرایشگاه و لیزر
آژانس مسافرتی
76 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
76 Kheradmand
خدمات ارزی
آموزشگاه ها
75 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
75 Kheradmand
74 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 74
گفتــه بود ( فــدای وســیطیتان) .حرفش تمام نشــده بــود یــک دفعــه حجمــی ســنگین خــودش را پرت کرده بــود رویش .هــاج و واج مشــتهای امجدی را میدید که روی ســرو صورتش پیاده میشــد .دخترها ایســتاده بودند به تماشــا .او مقاومــت نمیکرد چون گیــج بــود و نمیدانســت چــه اتفاقی افتاده اســت. امجدی ســنگین بود و مشــتهایش محکمتر از آنچه مینمود .مجــال هیچ حرکتی به او نمــیداد .امجدی مشــت و لگد مــیزد و او زل زده بود بــه گوزنهایی کــه روی ژاکت کاموایی امجدی دنبــال هم میکردند. وقتی که امجدی حســابی خســته شد ســنگینیاش را از روی تنــش بلنــد کرد .همانطور کــه روی زمین دراز بــه دراز افتاده بود تمام توانش را توی لگدی به ســاق پــای امجدی جمع کــرد .خودش را ســرپا کرد .امجدی به پشــت افتاده بود و هوار میکشــید .دید خونی که از پــای امجدی میآیــد برفهای چرک مــرده را قرمز کــرده .مردی جلو آمد و شــلوارش را باال زد اســتخوان ســاق پایش بیرون زده بود. امجدی از بیمارســتان که ترخیص شــد یک روز با عصا
شهای ضعیفترینارت با جهان آشنا شوید
بقیه از صفحه 45
کشــور در حــدود 5میلیــون دالر اســت که تنهــا 0.9از تولید ناخالص ملی این کشــور را تشــکیل می دهد .ارتش پادشــاهی این کشور بیش از 700نیــروی آمــاده به خدمــت دارد و همین ارتش کوچک در طول جنگ جهانی اول با نیروهای ارســالی از نیوزیلنــد وارد نبــرد شــد و اخیراً نیــز از این ارتش کشــور برای مبــارزه در افغانســتان و عراق اســتفاده شــده اســت .نیروی دریایی تونگا از ســه قایق گشت زنــی و یــک کشــتی نفت کش تشــکیل شــده که به طور عمــده برای مبــارزه بــا ماهیگیــری غیرمجاز و تامیــن امنیــت دریایــی و رعایــت قوانین مــرزی به کار مــی رود .نیــروی هوایی این کشــور نیــز تنها دو هواپیمای بســیار کوچک در اختیــار دارد.
-3آنتیگوا و باربودا 
آنتیگوا و باربودا دو جزیره در دریای کارائیب هســتند کــه حــدود 91.000نفر جمعیــت دارنــد .ارتش این کشور بســیار کوچک با بودجه ساالنه 10میلیون دالر در حدود 245نفر پرســنل دارد .ارتش این کشــور نیز مانند بســیاری از کشــورهای جزیره ای این فهرســت تنهــا وظیفه اصلی خــود را مبارزه با قاچــاق و قانون شــکنی در آب های اطــراف می دانــد .روی هم رفته ارتش این کشــور دارای 7قایق گشــت زنی فعال است که بخشــی از گارد ساحلی کشور را تشکیل می دهند. ایــن ارتش یکــی از کوچک ترین ارتش هــای جهان از لحاظ بزرگی و تعداد پرســنل به شــمار می آید اما در ســال های اخیر عملیات هایــی را در هاییتی ،گرنادا و ترینیــداد و توباگو بــرای حل اختالفــات و درگیری ها انجام داده است.
آمــد و پروندهاش را از آن مدرســه بــرد .دیگر هیچ وقــت او را ندید .کســی هم نیامد در خانیشــان را بگیــرد .امجــدی گفته بود تــوی راه مدرســه زمین خوردهام. گوشــی موبایــل را درآورد و ماننــد ایــن دو هفتــه شــبکههای اجتماعــی را بــه دنبال امجــدی زیر و رو کــرد .تنها تــوی فیس بوک صفحــه ای پیدا کرده بود کــه اطالعاتش به امجدی او میخــورد .امجدی تــوی فیس بوک آن ســر دنیا بود توی تنها عکســی که داشــت مــردی ریــز جثه بــا موهای پر پشــت خاکســتری روی صندلی گهوارهای کنار شــومینهای خاموش نشســته بود .آنجا شــبیه یکی از خانههای ییالقــی بود کــه او فقط تــوی فیلمهــای کانادایی دیــده .امجــدی تــوی عکس طــوری وانمــود کرده بود که نگاهش ســمت دیگری اســت و هواســش به دوربیــن نیســت .امجدی جایــی را نــگاه میکرد که توی عکس معلوم نیســت .آنچه کــه زیاد خود نمایی میکــرد جورابهای پشــمی و کلهی گوزن تاکســی درمــی باالی ســرش بود که بــه دیوار آویــزان بود.
-2سنت کیتس و نویس
ایــن دو جزیره دوقلــو در غرب اقیانــوس هند در حــدود 55.000نفــر جمعیت دارد کــه تنها 300نفر از آن هــا در ارتش کشــور فعالیت مــی کنند .نیروی زمینی و دریایی این کشــور مســئولیت حل اختالفات درونــی و مراقبــت از آب هــای مجــاور را بــر عهده دارند .نیروی دریایی دارای تنها یک قایق گشــت زنی اســت که توســط ایاالت متحده به این کشــور هدیه داده شــده اســت .ارتــش این کشــور چنــان کوچک اســت که بر اســاس گزارشــات داخلی در سال 2016 تنهــا 28ســرباز جدیــد در ایــن ارتش بــه خدمت گرفته شــده اند.
-1کشورهای بدون ارتش
در سراســر جهــان حدود 22کشــور ارتــش ندارند و حتــی بودجــه ای به نــام بودجه دفاعــی در این کشــورها به ثبت نمی رســد .اگر چه این کشــورها به طور رســمی دارای ارتش نیســتند امــا راهکارهای متفاوتــی برای دفــاع از تمامیــت ارزی خــود دارند. برای مثال کشــور ایســلند ارتش ندارد امــا توافقنامه هــای نظامــی و دفاعی عمده ای با قــدرت های برتر نظامی جهان مانند ایاالت متحــده دارد که در صورت لــزوم از این کشــور دفــاع خواهند کرد. همچنیــن ایــن کشــور دارای نیروهای پلیس بســیار مســلح و نیروهــای حافظ صلــح اســت .موناکو نیز ارتــش ندارد امــا پنجمین قدرت نظامــی جهان یعنی فرانســه از این کشــور حمایــت نظامی مــی کند .از دیگر کشــورهایی که ارتش رســمی ندارنــد می توان به کشــورهای کاســتاریکا ،لیختن اشــتاین ،ســاموآ و پاناما اشــاره کرد.
73 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
73 Kheradmand
داستانی از خاطره محمدی
شاخهای این گوزن من را میدرند
پرندهای هراســان خودش را به شیشــه کوبیــد و او از خــواب پریــد .همانطور که توی تخت نیم خیز شــده بود با سرآســتینش نمناکی پیشــان ی را گرفت .خودش را رها کرد روی تشــک و نفســی ســنگین همراه با آه ضعیفی بیرون داد .عقربه ثانیه شــمار ساعت دیواری روی زمــان نامربوطــی به رعشــه افتــاده بــود .اما با آفتابــی که خودش را کــف اتاق پهن کرده بود دانســت دیرتر از همیشــه بیدار شــده .قرصهای خواب خوب بلدنــد کارشــان را بکننــد .خانه در ســکوت دلگیــری فــرو رفتــه بود. میدانســت که زنــش رفته ســر کار و بچههــا هر کــدام دنبــال درس و دانشگاهشان رفتهاند .سایهی محوی از پشــت پنجــره پرواز کــرد و رفت. دوبــاره آن ترس به جانــش افتاد .در اتــاق تقریبــا جز تختخــواب اثاث دیگــری باقی نمانده بــود .دو هفته بود که مــدام خوابهای مشوشــی میدیــد .درســت از روزی کــه کنار بلــوار پارک کــرد و منتظر مشــتری بــود کــه تلفنــی زمــان و مــکان را مشــخص کرده بودند .مشتری گفته بود ســاعت 5عصر روبروی بستنی فروشــی بلوار بــرای دیدن ماشــین میآیــد .در آن عصر پاییزی در حالی که شیشــه را پاییــن داده و در فراغ بال داشــت ســیگاری را دود میکرد مــردی را دیــد که پشــت بــه او در حال خریدن بســتی قیفــی برای دو پســر بچه بود .پســر بچهها تقریبا هم قد بودند شــاید حــول و حوش 12-10ســاله و ژاکت کاموایی طرح گوزن به تن داشــتند .مرد از پشــت ســر هم معلوم بود که تاس اســت. بعد دســت پســرها را گرفت و لنگ لنگان دور شــد .بــدون آنکه چهرهی مــرد را ببینــد ذهنــش به 35ســال قبل پــرش کــرد .الزم نبــود چهــرهی مــرد را ببیند تا مطمئن شــود او امجدی بود .هرچند که چندین ســال پیــش اعالمیــهای بــا نــام او روی دیوار دیــده بود اما میدانســت مردی که بــرای پســربچههای گوزن پوش بســتنی خرید خــود امجدی بود .یک آن رعشــهای به دســتهایش افتاد و خاکســتر ســیگار روی شلوارش ریخت ،قلبش به قفســهی ســین ه مشــت میکوبید و نفســش به زحمت بیرون میآمد .تمام بدنش شــروع کــرد به عــرق ریختــن .حواســش نبود که شیشــهی ماشــین پایین اســت .دکمهی پایین بر شیشه را فشار
میــداد که راحتتر نفس بکشــد .بعــد از کلنجارهای عصبــی در ماشــین را باز کرد و خــودش را توی جوب پرت کرد .دســتش را روی قفســهی سینهاش گرفته بود و نفســش بــاال نمیآمد .رهگذرها به دادش رســیدند. بعــد از آن روز چندین بــار دیگر به حملههای عصبی دچار شــد .کابوسهایش درســت از همان شب شروع
شــد .مدام خــواب میبیند گوزنی دنبالــش میکند او میدود و گوزن وحشــی شــاخهایش را از پشــت توی تنش فرو میکند .او روی شــاخ گوزن هوا میشــود و گــوزن باز میدود .حتی توی خــواب صدای نفسهای گــوزن را میشــنود .بعد گوزن میایســتد او را از روی شــاخش پــرت میکنــد روی زمیــن و باز بــه جانش میافتــد .گوزن هیــچ وقت از فرو کردن شــاخها توی تن او خســته نمیشــود .گفته بود آقای دکتر تا کسی بیــدارم نکند نه گوزن دســت بر مــیدارد و نه من از خــواب میپرم .شــاخهای این گوزن مــن را میدرند،
72 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کامال درد را احســاس میکنم .صدای پاره شــدن تنم و خرد شــدن استخوانهایم را میشــنوم .صدای ترکیدن چشــمهایم هنوز توی گوشــم هســت .حتی آبی که از نفسهــای عصبی این گــوزن وحشــی روی گردنم میریــزد ،تــوی خــواب حس میکنــم .امــا از خواب بیدار نمیشــوم .مگر آنکه کســی اقدامی کند. به زحمت بلند شــد .در بالکن را باز کرد .آســمانی ابری خــودش را روی شــهر انداخته بود .به دنبال صندلی چشــم چرخاند تا روی آن بنشیند و ســیگاری دود کنــد اما چیــزی توی اتــاق باقــی نمانده .همانجا ســر پا ســیگار راکشــید و بــه رد ســیاهی کــه از آتش ســوزی اخیــر روی کوه جنگلی مانــده خیره شــد .فکر کرد اگــر بارانــی بگیــرد به این زشــتی نمیماند .دســت کــم تا بهــار این جــای ســوختگی از بیــن میرفت. امــا بــه درختهــای ســوخته کــه فکــر میکــرد ســیگار را پــرت کرد تــوی بالکــن و در را بســت .شــب اول بخاطــر ســرو صداهایــی کــه توی خــواب راه انداختــه بود زنش تکانش داد تا بیدار شــود .با نعرهای از خواب پریــد زل زد به تاریکی ،به ســیاهی نصف شــب که خودش را توی اتــاق پخش کــرده بود اشــاره کــرد و شــروع کرد بــه لرزیــدن و فریاد زد اینجاســت اینجــا .زنش که چــراغ را روشــن کرد پرهیــب گوزن رفــت و کــت اتــو شــدهاش روی صندلی لهســتانی ماند. از اتــاق بیرون رفت .همه چیز ســر جــای خــودش بــود درســت مانند همیشــه .هــوای ابــری و پردههای کیپ شــده هوای خانــه را تاریک و دلگیــر کرده بود .ته ماندهی ترســی توی جانــش مانده بود .ضبط صوت روی رف را روشــن کرد .صدای یک موســیقی قدیمی رنگ زردی در هوا پخش کرد .به کتری دســت زد ســرد شــده بود .زیرش را روشــن کرد و پشــت میز نشست. پالســتیک قرصها را از جلوی دســتش عقب راند .دو تا پســر بچــهی ۱۲ســاله در راه مدرســه بودند .یک صبح ســرد زمســتانی بود .امجدی به ســه دختری که جلویشــان بودند اشــاره کــرده و گفته بــود اگر بروی و بگویی (فــدای وســطیتان) امروز برایت ســاندویچ میخرم .چشــمکی زد و پــا تند کــرد .از امجدی جلو زد .کنــار دخترهــا که رســید طوری که همه بشــنوند
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
72 Kheradmand
مانــدم» را بازآفرینی کنند؛ در واقع آنچــه در خانواده وجــود دارد در جامعــه خــود را نشــان میدهــد .در جامعــه مــا آدمها حــرف نمیزننــد مگر اینکــه کار از کار گذشــته باشــد« .مــن عصبانی نمیشــوم مگر آنکــه »...بــه ارزش تبدیل شــده است. در خانوادههایــی کــه والدیــن در آن کم دیالوگ دارنــد مشــارکت بــرای تقســیم مســئولیتها و همفکــری و تصمیمگیری جمعــی شــکل نمیگیرد، در نتیجــه سرنوشــت تحصیلــی و کاری فرزندان قــرار تحتالشــعاع میگیــرد. در چنین فضای ســرد و خالی از هرگونه ارتباط گرمی، فرزندان شــیوه ارتبــاط مؤثر با دیگــران و بهخصوص همســر آینده خــود را یــاد نمیگیرند ،پــس میتوان توگــو از کمیت آن بســیار مهمتر گفــت کیفیت گف اســت .تعیین زمان برای رفع بحران خوب اســت ولی مالک نیســت؛ چه بســا افــرادی کــه دائم کنــار هم هســتند ولی نمیتواننــد ارتباط مؤثری برقــرار کنند. هســتند زوجینــی که با چنــد دقیقه صحبــت با هم احســاس صمیمیتشــان بیشتر میشــود و میتوانند فکر و خواستهشــان را به راحتی بــه هم منتقل کنند. توگو مفید اســت ولــو اینکــه کوتاه ایــن نــوع گف باشــد .تعیین وقــت ،نــگاه حداقلی به ارتباط اســت ولــی همچنان کیفیــت بر کمیت ارجحیــت دارد.
بــا این پیشفــرض غلط کــه «مگر نه اینکه 10ســال اســت با مــن زندگــی میکنــد بایــد بدانــد که من چــه میخواهم» یــا «اگر بگویــم خــودم را کوچک میکنم» از بیان مســتقیم خواســتههای خود سر باز میزننــد درحالیکــه این خواســته ممکن است به مرور زمــان تغییــر کند. موضوعــات گفتوگــو در خانــواده اگــر بــا فرمــول بیان احساســات، تفکــرات و خواســتهها بهصورت مســتقیم باشد فــارغ از اهمیت موضوع میتوانــد در ایجــاد صمیمیــت و همدلــی مؤثر باشــد».
راهی سخت ولی ممکن
در بســیاری از مواقع آدمها فارغ از زندگی مشــترک نمیدانند چه میخواهند .الگــوی تربیتی خانوادهای که اجازه بیان احساســات و خواستهها به کودکانش را نمیدهد میتواند آینــده او را نیز تخریب کند .بهاره صباغابریشــمی میگوید« :وقتی فرزندان وارد زندگی مشــترک خــود میشــوند ،در ابراز خواستههایشــان مشــکل خواهند داشــت .ترس و تهدیــد در خانواده اولیــه باعــث خودسانســوری در فرزندان میشــود. ســرکوب احســاس همیشــگی نیســت و زمانــی فرا میرســد که فرد اعتراض و نارضایتیهایش را مستقیم یا غیرمســتقیم بیان میکند و آن نقطه ،شــروع بروز اختالفات اســت .تغییر عادات فردی که 30-40ســال
مابین احساساتی مانند شادی ،خشم ،ناراحتی و اضطراب، چندین حس دیگر وجود دارد ولی نشناختن این احساسات مانع از درک مشترک میشود کسی علم غیب ندارد
توگو موضوعاتــی کــه خانوادهها دربارهشــان به گف میپردازنــد و صمیمیــت را شــکل میدهند فــراوان اســت .بهــاره صبــاغ ابریشــمی میگویــد« :امــور روزمــره ،آینده فرزنــدان و اهداف فردی و مشــترک، توگو در خانوادههاســت اما از جملــه موضوعات گف دیده شــده که برخــی از زوجیــن فقط دربــاره امور روزمــره صحبــت میکننــد .صحبــت نکــردن درباره اهداف و خواســتهها صمیمیت و همدلــی را کاهش میدهــد .آنها همچنین درباره احساســات خود حرف نمیزننــد .مابیــن احساســاتی مانند شــادی ،خشــم، ناراحتــی و اضطــراب ،چندیــن حــس دیگــر وجــود دارد ولــی نشــناختن ایــن احساســات مانــع از درک مشــترک میشــود .آنها نمیتوانند دربــاره آنچه فکر میکننــد با هم حــرف بزننــد؛ در نتیجــه نمیتوانند خواستههایشــان را بهطــور مســتقیم بیــان کنند». صبــا غ ابریشــمی ادامه میدهــد« :زوجهــای ایرانی
با یک الگوی رفتاری عمل کرده کار دشــواری اســت. آموزههــای فرهنگی نیز در این زمینه بســیار مؤثرند؛ به پســران یاد میدهنــد که «مرد گریــه نمیکند» و بــه دختــران یــاد میدهند که «حــاال تو کوتــاه بیا» تغییــر در این شــرایط ســخت اما شــدنی اســت». عالیه شــکربیگی معتقد اســت؛ «برای بهبود شرایط بایــد در عوامــل تربیتپذیــری انســانها (خانواده، مدرســه ،گروه همســاالن و رســانهها) تغییــر ایجاد کنیــم» .وی میگوید :تغییــر در 4عامل تربیتپذیری انســانها میتوانــد انســانهایی پویــا و پرسشــگر تربیت کنــد .هماکنون یکــی از خصیصههای تربیتی خانوادهها و جامعه در کشــور ما پرورش انســانهای خشــونتطلب اســت؛ کســانی کــه بیشــتر تــاش میکننــد با زبــان زور به خواســتههای خود برســند. طبیعتــا ابزاری کــه این خانواده در اختیار نســل بعد میگذارد اندیشــه راهنما نیســت. از روزنامه همشهری تهران
71 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
71 Kheradmand
با من کمی حرفــ ....بزن! براســاس یــک پژوهش ،زمــان گفتوگو بیــن اعضای خانــواد ه ایرانی ســرجمع به زیــر ۳۰دقیقه رســیده اســت و نــوع جدیــدی از خانــواده به نــام خانواده تفــردی به وجــود آمده کــه هراسآور اســت. تلفــن همراه دختر نوجوان صدا میدهــد .او که روی تخت لــم داده به ســمت میز میجهــد .روی صفحه نمایش کلمه «شــام» حک شده اســت .انتظار داشت همکالسیاش حالش را پرســیده باشد ولی مادر است؛ به جــای اینکه صدایــش کند برایش پیامک فرســتاده اســت .حدود نیمســاعت بعد به آشــپزخانه میرود. شــامی که بــا پیامــک مــادر از آمــاده بودنش مطلع شــده بود حاال از دهان افتاده اســت. پــدرش روی کاناپه کانالهای تلویزیــون را باال و پایین میکند .شــامش را در ماکروفر گــرم میکند و البهالی صــدای گوینــده خبر میخورد .بشــقابش را نشســته داخــل ســینک میگــذارد و بیهیچ تشــکری دوباره از همــان راه که آمــده به اتاقش برمیگــردد .موبایل را الی کتابــش گذاشــته و طوری روبــهروی در ورودی اتاق نشســته که معلوم نباشــد بهجای درس خواندن، در کانالهای تلگــرام میچرخد 2 .ســاعت باقیمانده تــا وقــت خوابــش را بیهیــچ گفتوگویــی ســپری میکنــد تــا فردا صبح که ســوار ســرویس شــود و به همکالسیاش بگوید «ســام» .در بسیاری از خانههای ایرانــی اعضای خانــواده میتوانند جمالتــی را که در خانه میانشــان ردوبدل میشــود بشــمارند. تعــداد ایــن جمــات آنقدر کم اســت که بــه گفته مشــاور وزیر کشــور به آنها میتوان گفــت «خانواده تفــردی» .فریبا نظــری میرغضنفری دربــاره این نوع خانوادههــا میگویــد« :براســاس یک پژوهــش ،زمان
گفتوگــو بین اعضــای خانــواد ه ایرانی ســرجمع به زیر ۳۰دقیقه رســیده اســت و نوع جدیدی از خانواده به نــام خانواده تفــردی به وجود آمده کــه هراسآور است».
اگر حرفی ندارید بازی کنید
آنچــه دربــاره گفتمان در خانواده مهم اســت کیفیت گفتوگواســت .ایــن مقوله چنــان اهمیتــی دارد که سال گذشــته ســازمان جهانی بهداشت با شــعار «بیا حــرف بزنیــم» بهدنبــال مبــارزه بــا افســردگی بود. نخســتین جایــی کــه در آن «حــرفزدن» بــه همراه دلبســتگی شــکل میگیرد محیط خانواده اســت .نینا ســامتبخش -روانپزشــک -درباره تجربه کاری خود بــا زوجهای بیگفتوگــو میگویــد« :در زوجدرمانی مهمتریــن مهارتی که بــه افراد آموزش داده میشــود، گفتوگوســت .آنها یــاد میگیرند با بیان احساســات خود ،مذاکره موفقی داشــته باشــند و با گذران خوب زمــان ،بــرای هــم خاطرهســاز ی کننــد .زوجهایی که پــس از چند ســال این مهــارت را از دســت میدهند معموال به ســمت طالق عاطفــی و طالق قطعی پیش میرونــد .در صــورت وجــود گفتوگــو ارتبــاط زوج عمیقتر شــده و دلبســتگی بین آنها بیشتر میشود و ریســک طالق کاهــش مییابد».
بچهها را دریابید
نوجوانهــا در دوره بلــوغ بهدلیــل شــکلگیری هویتشــان ،چنــدان تمایلی بــه گفتوگو بــا والدین ندارنــد .ارتبــاط با همســاالن در ایــن دوره ارجحیت مییابــد .بخشــی از ایــن تغییــر طبیعی اســت ولی
70 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کیفیــت گذرانــدن دوره ســخت نوجوانی بــه تعامل والدیــن با فرزند نوجــوان بســتگی دارد .در این دوره تعامــل نوجوان با والد همجنس ســختتر میشــود. در نتیجــه اگر والدین بهعنوان هســته اولیــه خانواده صمیمیت و دلبســتگی کافی را با هم داشــته باشــند والــد غیرهمجنــس میتواند نقشــی کلیــدی در این میــان ایفا کنــد و نوجــوان را از آســیبهای احتمالی ارتبــاط با همســاالن مصــون بدارد.
خانواده ایرانی از فداکاری تا دیکتاتوری
خانــواده در حــالگذار ایرانــی که اعضــای آن روزی کمتــر از نیمســاعت با هــم حــرف میزنند فــراز و نشــیبهای زیادی را پشتسر گذاشته است .روزگاری پدرساالری و روزگاری فرزندســاالری در آن حاکم بوده اســت .به گفته ســمیرا یزدانینژاد فضــای دیکتاتوری در خانوادههــای ایرانــی دائــم تغییر میکنــد؛ زمانی پدرســاالری بود و زمانی دیگر فرزندســاالری اما دلیل ایــن را کــه در خانــواده ایرانی ارتباط کمرنگ اســت باید در چیــز دیگری جســتوجو کرد». او میگویــد« :اعضــای خانــواده تا ســالهای ســال لزومــی بــرای گفتوگــو نمیدیدند و االن هــم برای آن مهارتــی ندارنــد .هرآنچــه انســان در زندگــیاش تجربــه میکند ریشــه در کودکی و تجــارب اولیهاش از مفاهیــم زندگی دارد؛آینــده بچههایی که در فضای توگــو و دیکتاتــوری رشــد میکنند تحت بــدون گف تأثیــر ایــن فضا قرار میگیــرد و در ارتباطــات نزدیک آنهــا بازآفرینی میشــود .ممکن اســت آنها نقش یک پــدر دیکتاتور یا مــادری که از رنج بــردن لذت میبرد و میگویــد« :مــن بهخاطــر شــما در ایــن رابطه بد
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
70 Kheradmand
شــد .اما بعد ،محققین نشــان دادند که بعــد از ورود
در ارتبــاط بــا دیگران در خانــه حرف بزنید.
تکفرزنــد خیلــی زود در مهارتهــای اجتماعــی، به بقیــه میرســند و دیگر تفاوتــی با آنهــا ندارند. بنابرایــن میتــوان گفــت مهارتهای اجتماعــی ،در حقیقــت فرایندی اســت که داشــتن خواهــر و برادر فقط باعــث تســریع این فرایند میشــود.
یکی از مســائلی که در ارتباط بــا تکفرزندها عنوان میشــود،ایــن اســت کــه تکفرزندها ،همیشــه در خانهای هســتند که با دو بزرگســال به ســر میبرند. بنابراین،همیشــه با مســائلی روبرو هســتند که به بزرگترهــا مربوط اســت .همین امر باعث میشــود کــه زودتــر بــزرگ شــوند و زودتــر به بلــوغ فکری برســند .آنها معمــوال مهارتهای رفتــاری و کالمی باالیــی دارنــد،بــا بزرگترهــا خــوب رابطــه برقرار میکننــد ،در حــدی که تعجــب و تحســین همه را برمیانگیزنــد و در آينــده هم زودتر وارد بــازار کار و کســب درآمد میشــوند و از پس مشکالت مربوط به
به مدرســه،این تفــاوت از بیــن مــیرود و بچههای زودتر بزرگ شدن
خودتان این فرایند را تسریع کنید
اگــر نمیخواهید در همین حد هــم فرزندتان منتظر مهارتهــای اجتماعی بماند ،بهتر اســت دوســتان و اقوامــی در اطراف خود داشــته باشــید کــه فرزندان همســن فرزند شــما دارنــد .بــا خانوادههــای دارای
فرزند ،بیشــتر رفت و آمــد کنید و به فرزنــدان اجازه دوران بزرگســالی به خوبــی برمیآیند. بدهیــد تجربیاتی را کــه معموال کودکان بــا خواهر و همه اینها اتفاقات خوبی اســت،اما مراقب باشــید برادرهایشــان دارنــد ،با فرزندان دوســتان و آشــنایان کــه فرزندتــان از تجربیــات کودکی مربوط به ســن و ســالی کــه در آن قــرار دارد محروم نشــود .او بایــد دوران میتوان گفت مهارتهای اجتماعی ،در رشــد طبیعــی خــود را طــی حقیقت فرایندی است که داشتن خواهر و کند تا در آینده دچار مشــکل نشــود .بنابرایــن ،او را درگیــر برادر فقط باعث تسریع این فرایند میشود مســائل خود نکنید .حواستان به ســنش باشــد و متناسب با ســن او هــم برنامههایــی در مورد اطمینان شــما ،تجربه کند .مهــد کودک و فضای خانــواده داشــته باشــید .او را تنها همدم خــود قرار بــازی پارکهــا هم موقعیتی مناســب بــرای یادگیری ندهیــد که همه مشــکالت را با او در میــان بگذارید ایــن مهارتها خواهد بود .ســعی کنیــد او را هدایت و نگذاریــد از ســنین پاییــن درگیــر مســائل دوران کنید تا ارتباطات بهتری داشــته باشــد .بیجهت از او بزرگســالی شــود .ایــن که همــه مشــکالت را به او حمایــت نکنیــد و بگذارید یاد بگیرد مشــکالتش را با بگویید ،در ســنین پایین ،ممکن است باعث احساس دیگــران به بهتریــن نحو حل کند .در مورد مشــکالت اضطراب در او شــود .او میفهمد مشــکل و ناراحتی در ارتبــاط بــا آدمها بــا او صحبت کنید و بــه او یاد وجــود دارد کــه او نميتوانــد آن را حــل کند .حتی بدهید در مورد خواســتهها و احساســاتش حرف بزند ممکن اســت احســاس گنــاه کند. و از جملههــا و کلمات برای برقــراری ارتباط خوب و اســترس میتوانــد به او آســیب بزند .بنابرایــن ،برای موثر با دیگران اســتفاده کنــد .خودتان هم همین کار حرفهــای ســنگین و اســترسهای روزمــره ،گــوش را انجــام بدهید و در مورد احساســات و تجربههایتان دیگری پیــدا کنید.
69 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
69 Kheradmand
تک فرزندی ،خوب است یا بد؟
بهنوش خرم روز
پیــش از ایــن، خانوادههــا بــه طــور معمــول تعــداد زیادی فرزنــد داشــتند .بــه طــوری کــه هــر کس حداقــل 4 -3خواهــر و بــرادر داشــت و در مواردی حتی خیلی بیشــتر .امــا رفتهرفتــه ،خانوادهها ترجیح میدهنــد فرزندان کمتری داشــته باشــند .در واقع به نظــر میرســد ایــن تغییــر اجتنابناپذیــر باشــد. در زندگی امروز ،در بسیاری از خانوادهها ،پدر ساعات زیــادی از روز را بیــرون از خانه میگذراند و مادر هم، یا خود شــاغل اســت ،یا مشــغولیتی چون درس دارد. به عــاوه در دوران گذشــته ،معمــوال خانوادهها دور هم زندگی میکردنــد ،مادربزرگ و پدربــزرگ و خاله و دایــی و ...بنابراین همیشــه بزرگتری برای مراقبت از بچههــا بود و الزم نبود پدر و مادر خودشــان ،تمام مســئولیتهای مراقبت از فرزند را بــر عهده بگیرند. در آن شــرایط ،آنهــا از کمــک و حمایــت دیگــران برخــوردار بودند امــا در زندگی امروز ،والدین دســت تنها بایــد فرزند خــود را بزرگ کنند.
عــاوه بر ایــن ،هزینههــای زندگی امــروز خیلی بیشتر شــده اســت .امکانات فراوانی به بازار آمده و بچههــا را نمیتــوان بــا یک توپ پالســتیکی یا عروســک پارچهای قانع کــرد .کتابهــا،رایانهها، اینترنــت ،بازیهای رایانــهای ،ایکسباکــس ،انواع و اقســام کالسهــای آموزشــی و .....همه و همه هزینــه هنگفتــی دارنــد .همچنیــن حساســیت خانوادههــا در مــورد شــیوه تربیــت فرزنــدان باالتر رفتــه اســت .خانوادهها حــاال کمتر اجــازه میدهند فرزندشــان وقتش را بــه بازی در کوچههــا بگذراند و اهمیــت بیشــتری به مراحــل رشــدی او میدهند.
حرفها و باورهای عمومی
بســیاری میگوینــد بچههایی کــه خواهــر و برادری در خانــه ندارنــد،دچار مشــکالت رفتاری میشــوند. آنها همیشــه تنها هســتند و افســردهاند .هیچکس را ندارنــد که بــا او بــازی و درددل کننــد و در آینده هم همیشــه تنهــا خواهند مانــد .حتی بســیاری به نوههــا هــم فکــر میکننــد کــه ممکن اســت دیگر خاله و دایی و عمه و عمویی نداشــته باشــند .اما این حرفها چهقدر درســت هســتند؟ واقعا تکفرزندها ســالم بار نمیآینــد؟ در اطرافتان خانــواده یا فردی را
68 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
میشناســید که تجربه تکفرزندی داشــته باشــد؟ به نظرتــان با بقیه متفاوت اســت؟
مهارتهایاجتماعی
در واقــع یکــی از نگرانیهای مهم در مــورد کودکان تکفرزنــد این اســت که آنهــا چهطــور مهارتهای اجتماعــی الزم بــرای زندگــی را میآموزنــد و چهطور هــوش هیجانــی خــود را پــرورش ميدهنــد .آنها، همبــازی در خانــه ندارنــد .بــا کســی دعوایشــان نمیشــود .اســباببازیها ،شــیرینیها و هدیههــا را مجبور نیســتند با کسی قسمت کنند .کسی وسایلشان را بیاجــازه برنمــیدارد و موقعیتــی پیــش نمیآیــد کــه مجبور شــوند بــرای حفظ حریــم خود یــا دفاع از حــرف خــود ،دعوا کنند .همچنین ،کســی نیســت کــه با او بر ســر جلب توجــه والدین رقابــت کنند و خالصه ،بســیاری از تجربیاتی را که کــودکان با خواهر و برادرهای خــود دارند ،نخواهند داشــت .همین امر میتواند باعث شــود که مهارتهــای اجتماعی آنها به خوبی رشــد پیدا نکنــد .وقتی مطالعــهای بر روی کودکان 5ســاله نشــان داد که تکفرزندها در مقایسه بــا بچههایی کــه خواهر و بــرادر دارنــد ،مهارتهای اجتماعــی ضعیفتــری دارنــد،این نگرانیها بیشــتر
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
68 Kheradmand
67 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 67
66 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 66
65 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 65
64 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 64
63 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 63
62 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 62
تکــرار میشــود.پس حواســمان باشــد قبــل از اینکه به ســناریوی قشــنگ عذرخواهی کــردن فکــر کنیــم، کاری نکنیــم کــه بخواهیــم بابتش عذ رخوا هــی کنیم .از طرف دیگر ،بعضی ا شــتبا هها معذرتبردار هم نیســتند؛ مثــل جایی که پــای خســارات جانی یا آبرویی در میان باشــد .این است که عــاج واقعه،
قبل از وقــوع بایــد کرد. جبــران کــردن ،بهتریــن عذرخواهی اســت :دو چیز معموال به طرف مقابل شــما در قبــال لطمهای که به او وارد شــده ،آرامــش میدهد؛ اول اینکه ببیند شــما متوجه اشــتباهتان شــدهاید و حق را بــه او میدهید که این قضیــه ،حتی ربطی به عمدی و ســهوی بودن مســاله هم نــدارد .دوم ،حس کردن پشــیمانی واقعی در شــما و دیدن همتتان برای جبران خســارتی که به وجود آمــده ،حتی اگر واقعــا امکان آن نباشــد .درک وضعیت پیشآمده و پذیرش منصفانه مســئولیت آن، حداقل انتظاری اســت کــه فرد مقابل از شــما دارد و کامــا هم بجاســت .برای ایــن کار ،کافی اســت خود را در موقعیــت او قــرار دهیــد و فکر کنید اگر شــما بهجــای او بودید ،چه حالی داشــتید. بدانیــم کجــا بایــد عذرخواهی کنیــم و کجــا نباید:
برای عذرخواهی ،وقتشــناس باشــید :انتخاب شرایط زمانــی و مکانی مناســب و توجه بــه وضعیت روحی مخاطب شما در شــرایط مختلف ،راه را برای انتخاب بهترین موقعیت ،باز میکند .شــرایط نامناســب روحــی -روانــی،
مثــل مواقعــی کــه اعصاب طــرف خرد اســت یــا شــرایط نامطلــوب جســمی مثــل زمانهــای گرســنگی یــا خســتگی فرد ،از بدترین مواقعی هســتند که میشود شــانس موفقیت در عذرخواهی را در آنها امتحان کرد. در مقابــل ،انتخــاب زیرکانــه زمانهــا مثــل اوقــات ســرحالی و پرنشــاطی مخاطب ،امکان کسب بهترین نتیجــه را تا میزان زیــادی افزایش میدهــد .در واقع، شــرایط مثبت موجــود در این موقعیتهــا به مثبت بــودن نتیجه کار کمــک میکند .گیــر دادن به طرف مقابــل ،حتــی بــرای معذرتخواهی در شــرایطی که آمادگیاش را ندارد ،اشــتباه محض اســت و غالبا باعث رنجش بیشــتر میشــود .گاهــی در این شــرایط ،باید کمی صبــر کرد تــا آبها از آســیاب بیفتد؛ شــخص، آرامــش خود را باز پیدا کند و حال شــما را هم بفهمد. خالقیــت به خــرج دهیــد :اســتفاده از شــگردهای خوشــایند ،خصوصــا آنهایی که بهصــورت غیرمنتظره
اگر یک لحظه خودمان را با تمام توقعاتمان ،جای طرف مقابلمان بگذاریم و همانطور رفتار کنیم که دوست داریم با ما رفتار شود ،قضیه خیلی فرق خواهد کرد. اشــتباه دیگــری که معمــوال افراد بامحبــت میکنند، عذرخواهــی بابــت خطایــی اســت کــه نکردهاند و معمــوال ایــن کار را موقعــی انجــام میدهنــد کــه میخواهنــد دل کســی را که از آنها رنجیده به دســت بیاورند .جایی کــه خطایی انجــام ندادهاید ،در عوض عذرخواهی ،ســعی کنید با محبــت و توضیح مالیم و منطقی موقعیــت پیشآمده ،قضیه را از دل مخاطبتان درآوریــد ،امــا اگر لجاجت کــرد ،اصــرار نکنید .گاهی زمــان ،خیلــی چیزها را حــل میکند.
میتــوان بــه کارشــان بــرد ،خیلــی وقتهــا غوغــا میکننــد .پیدا کــردن نامهای زیبــا کــه در آن ،حرف دلتان را به همســرتان زدهاید و از او دلجویی کردهاید، در جایــی که انتظارش را ندارد یــا دریافت غیرمنتظره یــک هدیــه یــا یــک دســته گل از طریق پســت در لحظــهای کــه فکــرش را هــم نمیکنید بــا جمالتی صریــح و بیحاشــیه کــه در آن ،از شــما عذرخواهی میشــود ،چیزهایی هســتند کــه بســیاری از دلها را نــرم میکنند.
61 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
61 Kheradmand
چگونه عذرخواهی کنیم؟ عذرخواهی کردن برای ما سخت است ،چون احساس میکنیم عذرخواهی یعنی اقرار به شکست و اشتباه ،عذرخواهی یعنی کمآوردن .آیا واقعا اینطور است؟ هنــر از دل درآوردن کدورتهــا و در دل کاشــتن مجــدد محبتهــا ،هنــری که مــا با کمکش ســعی میکنیــم نهفقط اشــتباهاتمان را جبــران کنیم ،بلکه به ارزشهــای درونــی و اعتبار بیرونــی خودمان هم اضافــه کنیــم .اگــر اینطوری بــه عذرخواهــی نگاه کنیم ،دیگــر برایمان حکــم جانکندن پیــدا نمیکند که حاضــر باشــیم بمیریــم و بهاشــتباهمان اعتراف نکنیم .راســتی ،چرا اینقــدر عذرخواهی کــردن برای ما ســخت است؟ عذرخواهــی کــردن بــرای مــا ســخت اســت ،چون احســاس میکنیم عذرخواهی یعنی اقرار به شکســت و اشــتباه ،عذرخواهــی یعنــی کمآوردن.حــاال واقعا اینطــور اســت؟ راســتش را بخواهیــد هــم بله ،هم نــه! بله ،اگر ناشــیانه و نابجا عذرخواهــی کنیم و نه، اگــر عذرخواهیمان قشــنگ و بجا باشــد و این یعنی هنــر؛ هنری کــه باید یــادش گرفت.چیــزی که خیلی وقتهــا مانــع از معذرتخواهی ما میشــود ،محق دانســتن خودمان در مســاله پیشآمده اســت؛ اینکه
حــق را کامال بهخــود میدهیــم و دیگــری را مقصر محــض میدانیم. طبیعــی اســت کــه در چنین شــرایطی ،حتــی فکر دلجویی هم بــه ذهنمان خطور نمیکنــد .اگر خوب دقــت کنیــم ،اینجا هــم نحوه نــگاه ما بــه موضوع اســت که ما را بهاشــتباه میکشــاند .زندگــی را طور دیگــری ببینیــم و ایــن فرمایــش نبــی اکــرم(ص) به یادمــان بیاید کــه فرمودند« :هر 2نفر مســلمانی که بــا هم قهر و دعوا کننــد و 3روز در این حالت بمانند و آشــتی نکنند ،از دایره اســام بیــرون خواهند رفت و در مقابــل ،هرکدام که برای آشــتی پیشقدم شــود، زودتــر از دیگری وارد بهشــت خواهد شــد». یــک راهحل خوب برای مشــکل زیادی خــود را محق دیــدن ،خــود را بهجای دیگری گذاشــتن اســت .اگر یک لحظــه خودمــان را بــا تمــام توقعاتمــان ،جای طــرف مقابلمان بگذاریم و همانطــور رفتار کنیم که دوســت داریــم با مــا رفتار شــود ،قضیــه خیلی فرق خواهــد کــرد .آنوقت دلجویی کــردن برایمان وظیفه
60 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
میشــود ،نه مصیبت .بعضی اوقات هم میشــود که ترس از پذیرفته نشــدن پوزشــمان ،ما را از عذرخواهی بازمــیدارد .برای این موارد ،مطمئن باشــید احســاس خوبــی کــه از درســت عمــل کــردن و حــس انجام تکلیفتان پیــدا میکنید ،آنقدر برایتــان ارزش خواهد داشــت کــه دیگر بــه ایــن چیزها فکــر نکنیــد .اگر عذرخواهی یک هنر اســت ،ببینیم چطــور باید آن را یاد گرفت. ســعی کنیــم کاری نکنیم کــه عذرخواهــی بخواهد: اشــتباه اســت کــه فکــر کنیــم عذرخواهی کــردن، نســخه خوبی اســت کــه دائما بایــد پیچیده شــود. بــرای بعضیها ،اشــتباه کــردن و معذرت خواســتن، مثــل یک عادت روزانه میشــود .دائما اشــتباه؛ دائما عذرخواهی.نکتــه مهمی کــه باید بــه آن توجه کنیم این اســت که در واقع ،قبح اشــتباه کردن برای افرادی کــه بــه معذرتخواهــی عــادت میکنند ،شکســته میشــود .فــرد ،ابایــی از تکــرار اشــتباهش نــدارد و معذرتخواهــی ،مثــل لقلقــه زبــان در حرفهایش
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
60 Kheradmand
بقیه از صفحه 29
گفتگو
با استاد مهرام نیا
- به گمان شــما ،آشــنایی و مهارت در برخــی از علــوم چون فیزیــک ،ریاضی و یا آشــنایی بــا آناتومی بدن انســان و حیوانهــا ،می تواند در ســاخت و تراش هنرمندانــه تر یــک اثر ،موثر باشــد؟
به نظر من ،در نقاشــی فقط پرسپکتیو است کــه نیاز به آموزش دارد کــه کمال الملک پس از ســفر به غــرب ،ایــن دانش را بــا خود به ایــران آورد و بعــد خالق تاالر آیینه شــد ولی در کار ســاخت مجســمه بدون شک ،که هم هندسه دخیــل اســت و هم شــناخت اناتومی بــدن .ناگفته نماند که من در تورنتو مجســمه ســازی را می شناسم که هیچ آموزشــی در این زمینه ندیده اســت.
ســنگهای قدیمی با الهام از نقش برجســته های پارسه بــه وجود آوردم که از نظر رنگ شــاید زیباتر از اصلش اســت ،همچنین با گلهای لوتــوس ترییناتی به صورت ایســتاده و یا افقی دارم .کاناداییها از این کار استقبال می کنند ولی متاســفانه اغلب آنهــا فکر می کنند این سبک کار ،مصری است.
- مهمتریــن چیــزی کــه در زندگــی باهــاش خداحافظــی کــرده ایــد ؟ همسرم
- پسندیده ترین صفت شما؟
انسانیت که آسان به دست نمی اید
- آیــا تاکنون به فکر نشــر و انتقــال هنرتان به عالقمندان آن از طریق تشــکیل کالس و آموزش - بزرگترین فریبی که خورده اید ؟ زندگی صادقانه با همسرم ،افتاده اید؟ در ایــران کالس بــرای طراحی ،نقاشــی و اصــول پایه داشــتم ولی اخیــرا به ایــن موضوع در اینجا بیشــتر فکــر می کنــم شــاید در آینده .
- بهترین هدیه ای که گرفته اید؟ یک نقاشی از دخترم برای روز تولدم
- از هیــچ گفتید ،هیچ ((اســتاد تناولی ))را در - شــما یــک هنرمنــد ایرانــی مقیــم تورنتــو - اگر قدرت داشــتید که یک مجســمه ســاز را آثار شــما هم دیدم ،آیا فقط یک تقلید اســت هســتید ،ایرانیان مقیم تورنتو ،آثارتان را در چه از دنیــای باقــی برگردانید ،چه کســی را انتخاب می کردید؟ مکانهایــی می تواننــد ببینند ؟ یا انگیزه خاصی در ســاخت آن داشتید؟
بــا کارهای اســتاد تناولی از ســالهای دور آشــنا بودم ولی (( هیچ )) را به دالیل شــخصی ،خواســت دوستان ،شــعر مولوی و ســه وصیــت کورش ســاختم ،هم از ســنگ رنگین وهــم به صورت نقش برجســته.
- چقــدر امیدوارهســتید تــا آثــار هنرمنــدان مجســمه ســاز ما ،همانند تناولی سیر جهانی شــدن را طــی کنند؟
کارهای من بیشــتر برای دکوراســیون دیــوار در منازل ،ســاخت شــومینه بــا نقش برجســته ،مجســمه و ...در خانه های شــخصی اســت که متاســفانه امکان دیدار نیســت ولی تعدادی از آنها در رســتوران تاچارا و گیالنــه موجود اســت همچنین در محیــط و دفتر ارز پرســپولیس نمونه هایی از کارهایــم را می توانید ببینید.
میکالنژ و هنرمندانی که تخت جمشید را ساختند
- آخرین باری که گریه کردید؟
وقتی می خواستم به دخترم بگویم خرگوشت مرد.
- بزرگترین حسرت زندگیتان؟ آنرا نیاموخته ام.
در دوره ای هنرمندان ما به دنیا معرفی شــده اند ولی - اگــر قــرار باشــد کارنامــه هنری خودتــان را -میکروفن آزاد ،هرچه میخواهید بگویید: در این روز و روزگار ،جهانی شــدن کاری است کارستان ارزیابــی کنید ،در کجا ایســتاده اید؟ در واقع از و دشــوار.تجربه نشــان داده اســت وقتــی هنرمندی صفــر تا صــد چند مــی ارزید؟
دیگر امکان خلق اثری را نداشــته باشــدآنوقت اســت که قیمــت واقعی آثارش معلوم می شــود ،البته نقش شــانس ،حمایــت مردم و کشــورش را هــم نمی توان نادیده گرفت .
- شــما مجسمه ســازی و هنر نقش برجسته را بــه معماری تزریق کــرده اید و پیونــد زده اید، تناســب هنرتــان را با چه بناهایی بیشــتر حس می کنید؟
مــن ترجیح می دهم متر و مقیاس را به دســت مردم بدهم .
اگر قرار باشــد لقبــی برای خودتــان انتخابکنیــد ،آن چه لقبی اســت؟
شــاید ســالها پیش برایم مهم بود بســیاری مرا استاد مهرام نیا بشناســند و صدا کنند ولــی جدا اکنون برایم مهم نیست .
برایم مهم اســت که با محیــط هماهنگی و هارمونی -خالفترین کاری که انجام داده اید ؟
داشــته باشد و به دل بنشــیند .من دیواری را همانند
از شــما و از مجلــه وزیــن خردمند سپاســگزارم که با صــرف وقت بــرای ایــن گفتگو ،مــرا و هنر مــرا به جامعه ایرانی بیشــتر معرفی کردیدو خوشحالم از این که گوشــه هایــی از خراب شــده هاو گم شــده های تخت جمشــید را در این ســوی دنیا می ســازم. از دیدن عکســهایی که عالقمندان با دســت ســاخته هایــم در جاهــای مختلــف مــی گیرنــد و برایم می فرســتند ،شــادمان می شــوم و حس خوبــی پیدا می کنم . خواهشــم این اســت که حمایــت از هنرمنــدان هم وطن را فراموش نکنید شــاد بمانیــد و مهرتان پایدار.
اعتماد
59 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
59 Kheradmand
58 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 58
57 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 57

"شاعر فقیر" اثر "کارل اشپیتسوگ"
*کتابهای نقاشــی «جورجیو وازاری» نقاش ،نویســنده ،مورخ و معمار ایتالیایی را شــاید بتوان مهمترین اثری دانســت که میتواند در "موزه آثار هنری گمشــده" به نمایش گذاشــته شــود .این موزه متحرک مجموعــهای از ۱۲کتاب بزرگ اســت که «واســاری» در آن نقاشــیهایی که از هنرمندان معروف قرن ۱۴تا ۱۶میالدی چون «میکلآنژ» و «جوتو» جمع کرده چســبانده اســت« .وازاری» تصاویر و موتیفهای خودش را نیز بر اســاس ســبک این هنرمنــدان به این مجموعه کتــاب افزود .امروز تنهــا تعداد انگشتشــماری از صفحات این کتابها موجود اســت .مجموعه کامل این کتابها در صورت پیدا شــدن گنجینه بســیار ارزشــمندی خواهد بود. 
صفحهای از کتاب بزرگ نقاشیهای "جورجیو وازاری»
*از میــان هفــت عجایب دنیای باســتان تنها هرم بزرگ جیــزه در مصر باقی مانده اســت اما ممکن اســت باغهــای معلق بابــل نیز همچنان وجود داشــته باشــند. باستانشناســان اخیرا متوجه شــدهاند که باغهای تراسدار شــاهان آشــوری ممکن اســت اصال در بابل نبوده باشــند و در شهر نینوا واقع شده باشــند .زمانی که گروه تروریســتی داعــش بخشهایی از موصل عراق را تخریب کرد ،ســهوا ســاختارهایی ناشــناخته از نینوا در دوران باســتان را نمایان کرد که پیش از این زیر خاک مدفون بودنــد .برخی از محققان معتقدند این ســاختارها بخشــی از باغهــای تراسداری هســتند که بــا توصیفات باغهای معلق که گفت میشــود در بابل قرار داشــتهاند همخوانی بیشتری دارد. *حراجی متعلقات «ایو ســن لورن» طراح مد مشــهور فرانســوی در ســال ۲۰۰۹با اعالم به فروش گذاشــتن دو مجســمه برنزی خبر ســاز شــد .این دو مسجمه برنزی ســر موش و خرگوشــی بودند که پیش از این در فواره کاخ قدیمی و تابســتانی پکن نصب شــده بودند .این کاخ در ســال ۱۸۶۰توســز ســربازان بریتانایی و فرانســوی غارت شــد و این دو مجســمه از آن زمان تاکنون گمشــده باقی ماندهاند .هماکنون
56 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
هشــت ســر حیوان برنزی از این مجموعه در موزههای چیــن در معرض دید عموم قــرار داند اما از مجســمههای مار ،گوســفند ،خروس و اژدها بعالوه مجســمههای موش و خرگوش خبری نیســت.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
56 Kheradmand
میالدی شمشــیری افســانهای به عنوان زیباترین شمشیر ساخته شــده تا به امروز را ســاخت .این شمشــیر طی قرنها در مبارزات اســتفاده میشــد و نامش را از یکی از صاحبــان خــود در قــرن هفدهم به نام ژنرال «هونجو شــیگیناگا» گرفته اســت. روایــت اســت که یک ســامورایی به ژنرال «هونجــو» حمله میکنــد و کالهخود او را تنهــا بــا یک ضربه بــه دو نیم میکنــد اما ژنــرال در نهایت پیروز نبرد میشــود و شمشــیر ســامورایی را به عنــوان پاداش میگیرد .این شمشــیر در ســال ۱۹۳۹به عنوان یکی از گنجینههای ملی ژاپن شــناخته شــد اما این شمشــیر در ژانویه ۱۹۴۶ همراه با مجموعهای از ۱۵شمشــیر دیگر توســط فردی که ظاهرا یک افســر متحد آمریکایی بوده ناپدید شــد و تا به امروز نشــانی از آن نیســت. *در مــاه مارس ۱۳ ،۱۹۹۰شــی از با ارزش تقریبی ۵۰۰میلیــون دالر از موزه "ایزابال اســتوارت گاردنر" در بوســتون آمریکا به ســرقت رفتند کــه در میان آنهــا آثاری از نقاشــان نامــداری چــون «ادوار مانه» و «یوهانــس فرمیر» وجود داشــت .از این ســرقت بــه عنــوان بزرگتریــن دزدی تاریخ یاد میشــود و هنوز پس از گذشــت ســالها نشــانی از ایــن آثار نیســت .اخیــرا پــاداش پیدا کــردن این آثــار هنری مســروقه از ۵به ۱۰میلیون یورو افزایش یافته اســت .گفته میشــود کســانی که از محــل نگهــداری این آثار هنری باخبــر بودهاند دیگر در قید حیات نیســتند و مگــر این کــه فردی به صــورت تصادفی آنهــا را مجــددا پیدا کند.
نقاشی گمشده " "Chez Tortoniاز "ادوار مانه "  پاداش پیدا کردن این تابلو ۱۰میلیون دالر است
نقاشــی مشــهور «ســتایش بره» اثر «یان ون آیک» فنالندی ،به تنهایی رکورددار آثار هنری اســت که بیشــترین بار به ســرقت رفتهاند .این نقاشــی رنگ روغن در طــول شــش قرن ۱۳بــار مورد مســتقیم جرائم بوده اســت و شــش بار به صــورت کلی و یا بخشــی از آن به ســرقت رفــت (در رده دوم نقاشــی "یاکوب دگیــن" اثــر «رامبرانت» قرار دارد که چهار بار به ســرقت رفته اســت) .تمام ۱۲ بخش ( َپنل) نقاشــی «ســتایش بره» در حال حاضر دســتنخورده هستند و تنها یــک َپنــل از آن اصل نیســت .ایــن َپنل که تصویرگــر "قضات صالح" اســت در قســمت پایینی و ســمت چپ تابلو قرار داشت که در ســال ۱۹۳۴ربوده شد و هیچگاه پیدا نشــد .این َپنل سالها در بخشــی از یک کلیسای کوچو در مناطق روســتایی بلژیک آویزان بوده اســت اما از محل نگهداری کنونی آن اطالعاتی در دسترســی نیست .نقاشی «ســتایش بره» هماکنون در مکان اصلیش در کلیسای "ســنت باوو" در گنت بلژیک نگهداری میشــود. 
"ستایش بره" اثر "یان ون آیک"
*نقاشــی «تولــد عیســی در حضور قدیــس فرانســیس و قدیس الورنــس» از «کاراواجو» نقاش شــهیر ایتالیایی در رتبه اول فهرســت آثار هنری تحت تعقیب افبــیآی قــرار دارد .ایــن اثر هنری در ســال ۱۶۹۶از کلیســای «ســن لونرزو» در شــهر پالرمو ایتالیا به ســرقت رفت .این نقاشــی توســط گروههای تبهکاری مافیای ایتالیا ربوده شــد و حتی یک خبرنگار بریتانیایی به نام «پیتر واتســون» تــا مرز پیدا کــردن آن پیش رفت .یکی از خبرچینهای مافیا بعدها مدعی شــد این نقاشــی بر اثر زلزله آســیب جــدی دیده و خوارک خوکها شــد ،ادعایی که امیدواریم درســت نباشد. 
"تولد عیسی" از "کاراواجو"
*نقاشــی «شــاعر فقیر» اثر «کارل اشپیتسوگ» آلمانی در ســال ۱۹۷۶در قالب یــک پرفورمنس آرت و توســط یــک هنرمند هلندی بــه نام «یــوالی» از گالری ملــی برلیــن دزدیده شــد و به خانه یک خانــواده فقیر و مهاجــر ترکیهای برده شــد و روی دیــوار آن نصب شــد« .یوالی» ســپس به گالــری زنگ زد و آنهــا را از ماجــرای این ســرقت باخبر کرد و در نهایت چون ایــن حرکت یک پرفورمنس آرت بــود اثر نقاشــی دوباره بــه گالری برگردانده شــد .اما این پایان کار نیســت و این نقاشــی این بار در ســال ۱۹۸۹به صورت واقعی دزدیده شــد و دیگــر اثری از آن نیســت .این نقاشــی بســیار مورد عالقه «آدولف هیتلر» بود.
55 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
55 Kheradmand
بزرگتـرین شاهکارهای عالم هنر که گم شدند ترجمه: حسینشایسته
تنهــا بخش کوچکــی از آثار هنری که توســط هنرمندان پیشــامدرن خلــق شــدهاند امــروز باقی مانده و دســترس هســتند .بســیاری از این شــاهکارهای هنری قطعا نابود شــدهاند و ســند نابــودی آنها در کتابهــای تاریخــی موجود اســت ،اما آنچــه قوه تخیل ما را بیشــتر تحریــک میکند آثاری هســتند که گم شــدند ،دزدیده شــدند ،پنهان شــدند و یــا فراموش شــدند .در زیر به این دســت آثار هنری اشــاره خواهیم کرد که ممکن اســت روزی پیدا شــوند و دنیــای هنر را تکان دهند. بــه گــزارش ایســنا* ،در میــان آثار هنری گمشــده جهان هیــچ اثری به اندازه نقاشــی دیــواری «نبرد آنگیــاری» اثر «لئونــاردو داوینچی» معروف نیســت .این نقاشــی در ســال ۱۹۰۵بر روی دیواری در سالن بــزرگ اجتماعات قصر وکیــو در فلورانــس ایتالیا ایجاد شــد .این اثر هنــری در واقــع دوئلــی میــان «داوینچــی» و «میکل آنــژ» بود که ســفارش خلــق صحنه نبــردی دیگــر را روی دیوار رو بــه رو بر عهده
54 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
گرفتــه بــود .اما نقاشــی «نبرد آنگیــاری» کــه در زمان خلــع قدرت خانــدان مدیچی در فلورانس ســفارش داده شــده بــود هیچگاه تمام نشــد .با بازگشــت آنها به قــدرت «کوزیمــو مدیچی» بــه معمارش «جورجیو وازاری» ســفارش داد که ســالن بزرگ ســاختمان شــهرداری را نوســازی و آن را بــزرگ کنــد و دیوارهــای ان را با نقاشــیهایی از فتوحــات خاندان «مدیچــی» تزئین کند .اما احتمال کمــی وجود دارد کــه «وازاری» که اولین مورخ هنری و از تحســینکنندگان «داوینچی» بود روی نقاشــی او را دوباره با یک نقاشــی دیگر پوشــیده باشــد .او برای آیندگان نشــانههایی قرار داده اســت! در ســالن عظیم "پانصد" (ســالونه دی سینکســنتو) قصر وکیو تنهــا دو کلمه را میتــوان دید: "جســتجو کنید و پیــدا خواهید کرد" 
«نبردآنگیاری»
*«ماســامونه» معروفترین شمشیرســاز ژاپن در اوایل قرن چهاردهم
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
54 Kheradmand
53 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 53
52 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 52
«هرکســی کــه فقــط روایت خــودش از موضــوع را میدانــد چیــز زیــادی نمیدانــد» .تجــارب ناکامــلِ محدودیــت نظرگاههــای ذهنــی بــر گمراهکننــده و ِ اهمیــت گفتوگــوی صادقانــه در جســتوجوی حقیقــت عینــی صحــه میگــذارد. اثــر راشــومون ،۳کــه نــام آن از فیلم مشــهور آکیرا کوروســاوا در ســال ۱۹۵۰میالدی با نام «راشــومون» گرفته شــده اســت ،به تفاســیر متضاد شــاهدان یک واقعــه اشــاره دارد .در ایــن فیلــم ،چهار شــخصیت غیرقابلاعتماد ســیر وقایع را روایت میکنند .کوروساوا در تــاش بــرای توضیــح فیلمنامــه به دســتیارانش، تفســیری تلخ و نیشدار از سرشــت بشــری ارائه داد. از ایــن گفــت کــه انســانها در افــکار درونیشــان ناتوان از صداقت هســتند ،باور بــه دروغهای خود را برمیگزینند تا شــاید خودشــان را قانع کنند که «بهتر از آن چیزیانــد کــه در واقعیتانــد» .کوروســاوا بــه دســتیارانش توصیه کرد با درنظرداشتن «ناممکنبودنِ حقیقی روانشناســی انســان» دوباره فیلمنامه را درک ِ بخوانند. دو دانشــمند علــوم شــناختی ،دن اســپربر و هوگــو مرســی ،در تحقیق مشهورشــان با نام «چرا انســانها ِ فکــر میکننــد؟» ۴متــون روانشناســی شــناختی و اجتماعی را بررســی کردهاند و نتیجــه گرفتهاند قوای فکــری ما نه بــرای جســتوجوی حقیقت کــه برای فراهمســاختن اســتداللهایی فرگشــت یافتهانــد که از عقایــد موجود ما پشــتیبانی میکننــد .جهتگیری تأییــدی ،۵کــه رفتــاری در پــی کســب آرامــش اســت ،حاکــی از ایــن اســت که همــۀ مــا راویانی غیرقابلاعتماد در جهان کوروســاوا هســتیمْ . عقل آن دســته از واکنشهــای وکی لوار را تقویــت میکند که بــرای دعواهای اعتقادی الزم هســتند و عالقۀ خاصی به فهــم کلیت فیل نــدارد. درعــوض ،اصــل همساندوســتی ۶افــرا ِد همفکر را در شــبکههای اجتماعــی دور هم جمع کرده اســت. پروفســور ویلیــام بــردی و همکارانش در دانشــگاه نیویورک در پژوهشــی در سال ۲۰۱۷میالدی دریافتند اســتفاده از زبان عاطفی نکتهای محــوری در افزایش گــردش توییتهایــی اســت کــه بــه آرای سیاســی میپردازنــد .عالوهبراین ،انتشــار چنیــن توییتهایی در درون حلقههــای لیبــرال یــا درون حلقههــای محافظهکار بیشــتر بود ،ولی میان ایــن دو گروه کمتر بــود .این بالکانیزهشــدن دیجیتال منجر شــده اســت بــه پدیدآمــدن تعدادی اتــاق پژواک ۷کــه از نظرات یکدیگــر دور ماندهانــد .وقتی ایــن توییتها از زمین خــودی خــارج میشــوند ،در واکنش بــه آن توییت، به جای نقد دقیــق معموالً اتهام نمایشــگری اخالقی ۸منتظــر آنهاســت .در اقتصاد توجــه ،محکومکردن پرفورماتیــو بــا پوششــی از گزینگویی دســت باال را دارد. حــال که محــدود به جمعهــای اعتقادی شــدهایم و قــوۀ تفکــر نیز به مــا خیانت کــرده اســت ،آیا هیچ راهی برای جلوگیری از آن شــبهایی وجــود دارد که
صبح بعدش دوســتان دشــمن شــدهاند؟ چرا بحث سیاســی تبدیل بــه زخمزبــان و حمالت شــخصی شــد؟ آناتول رپوپــورت ،روانشــناس و نظریهپرداز بــازی ،پیشــنهاد میکند پیــش از مبــارزه علیه یک اســتدالل رقیب ،در راستای رسیدن به بحثی سازنده و صادقانــه ،دو گام برداریــم کــه هــم مهــم و هم همواره شــدنی است. در گام نخســت ،موضــع رقیب خود را بهشــیوهای منســجم و منصفانه تکــرار کنید تا مطمئن شــوید با قویترین شــکل اســتدالل آنها روبــهرو خواهید شــد .در گام بعــدی ،تمــام مــوارد موردتوافــق را جزءبهجــزء مشــخص کنیــد و توضیح دهیــد که از ایــن مــوارد چه آموختیــد .فقط پس از اجــرای این مراحل اســت کــه میتوانید موضع طــرف مقابل را نقد کنید. گام نخســت را «پهلوانآهنیســازی» مینامنــد کــه متضــاد و پادزهر «پهلوانپنبهســازی» اســت. حملــۀ موفــق بــه یــک ایــدۀ بیجــان را نباید با قــوت موضــع خویش اشــتباه بگیریم. نشــاندادن ِ پهلوانآهنیســازی نیاز مبرم صداقــت فکری در هر تضارب آراســت .صورتبندی گشادهدســتانۀ تمامی نــکات موردتوافــق راه را بــرای رســیدن بــه زمینۀ مشــترک ،هرقدر هم که شــکننده ،هموار میسازد. فهرســتکردن آموختههــا از بحــث بــه آن جهت میدهــد و شــاید آن را در مســیری ُپربــار و در حالوهوایی ســخاوتمندانه و مبــادیآداب به پیش ببــرد .اگر رقبای عقیدتی را چنیــن پیشداوری کنیم کــه ازلحاظ اخالقی ورشکســته هســتند و همزمان فضیلت معصــوم انگیزههــای خود را سبکســرانه فــرض بگیریم ،تمریــن ریاکاری را به جســتوجوی حقیقــت ترجیــح دادهایــم .ایــن ایدههــا و جهتگیریهای شناختی هســتند که باید دادگاهی شــوند نــه ویژگیهــای اخالقی. خواننــدگان نیویــورک تایمــز بایــد بــرای خواندن نشــنال ریویــو هــم وقــت بگذارنــد .خواننــدگان تلگــراف باید لطفشــان را شــامل حــال گاردین هم بکننــد ۹.هریــک از موافقــان خــروج بریتانیــا از اتحادیــۀ اروپا باید پیش از رد نظــر مخالفان خروج از اتحادیــۀ اروپا بتوانند قویترین حالت اســتدالل مخالفــان را صورتبنــدی کننــد (و برعکس) .حتی ترامــپ هــم ســزاوار آن اســت که سرســختترین مخالفانش دســتاوردهایش (هرچند کــم) را بپذیرند (هرچنــد ســخت) .سفتوســختترین و تندترین نقدهــا بــر یک طرزفکــر را معمــوالً کســانی ارائه دادهانــد که زمانــی دل در گروی آن داشــتهاند ،زیرا ازلحاظ روانشــناختی بــا نقاط قــوت و ضعف آن آشــنا هستند. درک و پذیــرش یــک خطا میتواند شــبیه تجربهای عرفانی باشــد که شــدت آن بســتگی دارد بــه میزان قداســت گاو موردنظــر .اگــر قــرار اســت گفتوگو سالخی ســازنده باشد ،پیش از تسلیمشــدن به هیجانِ ْ مقدس عمیق بیندیشــیم. بایــد بــه آن امر ِ
51 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
51 Kheradmand
راه حل بگومگوهای تـمامنـشدنی چیست؟ آیا راهی برای برونرفت از اختالفنظرهای بیپایان وجود دارد؟ مترجم :بابک طهماسبی شــبکههای اجتماعــی ســیالبی از اختالفنظــر را بر روابــط انســانی روانــه کــرده اســت .صبح تا شــب یــا خودمــان مشــغول جــدل بــا دیگرانیم یا شــاهد مجادالت ســایرین هســتیم .این وســط ،آنچه قربانی شــده ،بحثهــای ســازنده و معنــادار اســت .آناتول رپوپورت معتقد اســت برای نجات از این آشــوب باید دو اصــل را محور هر بحثی قــرار بدهیــم :اوالً مدعای رقیب را در کاملتریــن صــورت خــود درک کنیــم و ثانیــاً نقــاط اشــتراکمان با طــرف مقابل را آشــکارا تصدیق کنیم. کو یلیــت | جا ســپر یت گیــل ،اختالفنظر همــۀ مــا را بــه افــرادی ناخوشــایند تبدیل کرده اســت .ابتذال در جامۀ بحثهای متفکرانه شــبکههای خبری را آلوده کــرده .آدمها که قانع شــدهاند میــزان صحت استداللهایشــان بــه میــزان بلنــدی صدایشــان ربط دارد ،بر شلوغی این نطقهای آتشین میافزاینــد. رســا نهها ی چا پــی تیترها یــی می ز ننــد کــه عــوض هد فگرفتــن آرای مخالفانشان شــخصیت آنهــا را تــرور میکند. دنیای مجازیْ ما را بــه جدالهای سطحی آنالینی کشــیده اســت
کــه به گفتوگوهای شــخصی مــا نیز ســرایت کرده اســت. تحقیــق مرکــز پژوهشــی پیــو ۱نشــان میدهــد ۹۱درصــد از جمهوریخواهــان و ۸۶درصــد از دمکراتها نظر ناخوشــایندی نســبت به گروه مقابل دارنــد .راحت ،ولــی نامنصفانه اســت کــه تقصیر را گردن سیاســتمداران و روشــنفکران حــوزۀ عمومی و روزنامهنــگاران بیندازیــم ،ولــی خود ما مــردم نیز در این ســقوط شــریک جرم هســتیم. وقتــی در قبیلههای اعتقــادی خــود دور آتش حلقه میزنیــم ،از تابــش گــرم عقایــد زیرســؤالنرفتۀ خود لــذت میبریم .اســتداللهایی را کــه به طــور کامل درون
50 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
حلقۀ اعتقــادی ما نمیگنجنــد کاریکاتوروار ترســیم میکنیم .با کنارگذاشــتن تأمل عمیقــاً دردناک بهنفع لفاظــی ،به خلــق و بقای محیطی کمــک کردهایم که مخالفــت را فقــط تا جایی تحمل میکنــد که آن نظر ْ مخالــف موردقبول ما باشــد. چــون قبیلــهای گاو مقــدس را محتــرم میشــمارد و قبیلــهای دیگر آن را ســاخی میکند ،هم آن ســتایش و هــم این ســاخی را وحشــیانه میبینیم .سیســتم صرف ایمنــی ما ،در هــراس از اینکه مبــادا بدنمان به ِ خونی رودرروشــدن بــا نظــرات مخالــف دچــار کم ِ اخالقــی شــود ،پاســخی دفاعــی میدهد و مــا را به ورتن ۲شخصیشــدۀ عقایــدی کــه خــارج از پنجــرۀ ُا ِ مــا قــرار دارند آلرژیــک (و َکــر) میســازد .این عص ِر بهشــدت شبکهایشــد ْه ما را از یکدیگر دور و سریع نامتصل ســاخته و ِ شــیوع ِ طرفــداری متعصبانــۀ ِ همهگیــر را تســهیل کرده اســت. یــک در حکا یــت مشــهو ر هنــد ی ، عــد ه ا ی نا بینــا کــه پیشــتر شــناختی از فیــل نداشــتند با یــک فیــل رودررو میشوند .بســته به اینکه چــه قســمتی از فیــل را لمــس کردهاند ،هریک از آنها دربــارۀ چیســتی آن حیــوان بــه نتایج متفاوتی میرســند و دیگران را به عد مصداقت متهــم میکننــد و اختالفهــا بــاال میگیــر د . ایــن افســانه بــه فرهنگهــای دیگــر نیــز راه پیدا کــرده اســت و در جملۀ مشــهور جــان اســتوارت میــل بازتــاب یافته اســت:
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
50 Kheradmand
برنــد .در ســال ،2002نیــروی هوایی گامبیــا با خرید یــک جت جنگنده ســوخوی 25به فکــر تجهیز خود افتــاد اما این بخش از نیروی نظامــی گامبیا نیز مانند نیروی زمینی به دلیل مشــکالت عمــده و عمیق خود نتوانســت از ایــن خریــد اســتفاده کرده و ســوخوی خریداری شــده هنوز حتی برای یک بــار نیز به پرواز درنیامده اســت .همچنیــن نیروی دریایــی ارتش این کشــور از 250پرســنل نظامی تشکیل شــده است که بــه دلیل نداشــتن بودجه بــرای نوســازی و ادامه کار خــود به کمک هــای بین المللی وابســته اســت .در ســال 2013تایوان سه کشــتی جنگی هشت تنی را به این کشــور هدیه داد تا جایگزین کشــتی های قدیمی و فرســوده خود نماید.
-7باربادوس
از ضعیــف تریــن ارتش های جهــان را دارد .نیروهای نظامی ملی ســومالی از حدود 12.000ســرباز آماده بــه خدمت تشــکیل شــده و 24.000ســرباز نیز به عنوان نیروهای ذخیره شــناخته می شــوند .در بخش نیــروی زمینی ایــن کشــور دارای 140تانــک و 430 خودرو زرهی اســت. ایــن کشــور عم ًال نیــروی هوایی نــدارد اما در ســال 2012مقامــات نظامی ایتالیا اعــام کردند که به این کشــور کمک خواهند کرد تــا نیروی هوایــی خود را از نو تشــکیل دهــد .نیــروی دریایی این کشــور نیز در اواخر قرن بیســتم دچار فروپاشــی گسترده و فلج کننده ای شد اما در ســال 2012امارات متحده عربی بیــش از یــک میلیــون دالر بــرای بازســازی نیــروی دریایی به این کشــور کمک مالی کرد .بودجه ســاالنه نظامــی ایــن کشــور تنها 58 میلیــون دالر برآورد شــده ا ست .
باربــادوس یــک کشــور جزیره ای بســیار کوچکبا جمعیتــی کمتــر از 2 7 8 . 000 اســت .ارتش کشــور ایــن -5 در ســال لوگزامبورگ 1979شــکل شــاید شــما گرفته و از ســه نیــز بحــق بخــش تشــکیل فکــر کنیــد کــه شــده اســت :گردان کشــوری کوچــک باربــادوس ،گارد ســاحلی بــا کمتــر از هــزار مایل لوگزامبورگ باربــادوس و گــردان جوانــان مربــع مســاحت کــه در میان باربــادوس .تمامی این ســه بخش دارای کشــورهای غــرب اروپا احاطه شــده و 1.000نفر پرســنل بوده که در آب های مجاور گشــت کشــوری آرام و بدور از مناقشــات نظامی است هیچ زنــی کــرده و بخشــی از آن هــا نیــز بــرای مقابله با احتیاجــی بــه ارتش نــدارد .شــاید ارتش این کشــور درگیری هــای داخلی در یکی از جزایر این کشــور در یکــی از راحت تریــن و بی دردســرترین کارهای دنیا حالــت آمــاده بــاش بــه ســر مــی برنــد. را داشــته باشــد .ارتش لوگزامبورگ تنها از 400سرباز نیروی هوایی این کشــور نیز تنها دارای یک هواپیمای تشــکیل شــده کــه 100نفــر از آن ها مــردم عادی کســنا 402ســی اســت .در حالی کــه این کشــور با هســتند و با این تعداد بسیار کم بودجه ای هنگفت مشــکالتی در درون خود به دلیل فقر و بالیای طبیعی بــه میــزان 369میلیــون دالر دارد .بــا توجــه به این مواجــه اســت در ســال 2016چین حــدود 3میلیون بودجــه قابل توجه خواهید فهمید که ارتش ســومالی دالر بــه این کشــور هدیــه داد که بــه بودجه نظامی با تعداد بســیار بیشتری پرســنل از چه شرایط بودجه 49میلیــون دالری خــود بیفزاید .البته به گفته ســفیر ای نامســاعدی رنج می برد ..البتــه ارتش لوگزامبورگ چین در این کشــور ،این کمک ســه میلیــون دالری نه بــا همین تعداد پرســنل قلیــل در دو جنــگ جهانی بــرای خرید تجهیزات نظامی بلکه بــرای کاهش اثرات و جنــگ کره نیز جنگیده اســت .نیــروی هوایی این بالیای طبیعی بر ارتش این کشــور اهدا شــده اســت .کشــور دارای 17هواپیمای گشت زنی بوئینگ ای 3و یــک ایربــاس اَی 400ام اســت.
-6سومالی
ســومالی بیــش از 12میلیون جمعیت داشــته و یکی -4تونگا
45 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
بقیه در صفحه 73
از طوالنی ترین خطوط ســاحلی در قــاره آفریقا را به خــود اختصاص داده اســت .اگر چه ارتش این کشــور در مقایســه با کشــور باربادوس کــه در رتبه ی هفتم قــرار گرفته از لحاظ تعداد پرســنل بســیار قدرتمندتر اســت اما به دلیل فســاد و درگیری هــای داخلی یکی
کشــور تونــگا کــه در میــان اقیانــوس اطلــس جنوبــی واقــع شــده در حــدود 1.100کیلومتر با کشــور فیجی فاصلــه دارد .این کشــور از 169 جزیره کوچک و بزرگ تشــکیل شــده و در حدود 103.000نفــر جمعیــت دارد .بودجه نظامی این
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
45 Kheradmand
با ضعیفترین ارتشهای جهان آشنا شوید ترجمه از حسین علی پناهی
آن هــا برای مراقبت از منابــع دریایی و کاهش قاچاق کاال ،قاچــاق مــواد مخــدر و قاچاق انســان در این منطقــه هزینه شــد.
در عصری به ســر می بریم کــه قدرت نظامی در اغلــب قریب بــه اتفاق مهم تریــن فاکتور در رتبــه بندی قدرت های جهانی به شــمار می آیــد هر چنــد نبایــد در این میــان قدرت اقتصــادی و تکنولــوژی را نیــز نادیــده گرفــت .با ایــن وجود کشــورهای جهان بــرای داشــتن ارتشــی قدرتمنــد بخش قابل توجهــی از درآمــد ناخالص داخلی خــود را صــرف تجهیــز و آماده ســازی ارتــش های خــود مــی کننــد و همانند حــوزه هــای دیگــر و بســیار شــدیدتر از ایــن حوزه هــا ،رقابت بر ســر برتری نظامی نیــز در جریــان اســت بــه نوعی که شــرایط ســال هــای اخیر مــا را به یــاد دوران جنگ ســرد مــی انــدازد .اما در حالــی که تقریباً تمامی کشــورها بــرای داشــتن ارتشــی قدرتمندتر تالش مــی کنند اما برخــی کشــورهای انــدک توجهــی به ایــن حوزه ندارنــد کــه هر یــک از آن ها دالیــل خاص خود را دارنــد .قب ًال در این رســانه در مورد ارتش های قدرتمند جهان به کررات صحبت شــده اســت و مــا در این مطلب قصد داریم درســت طرف مقابل این موضوع را بررســی کرده و شــما را با کشــورهایی که ضعیف تریــن ارتش های جهان آشنا کنیم.
-9جمهوری آفریقای مرکزی
باهاماس
-10باهاماس
ایــن کشــور کوچــک در حــوزه دریایــی کارائیب از 700جزیره کوچک ســاخته شــده و حــدود 400.000 نفــر جمعیت دارد که اکثــر آن ها از نــوادگان بردگان آفریقایی هســتند که دهه هــای دور به این منطقه آمــده اند .این کشــور نیــروی زمینی یــا هوایی نــدارد که بخواهیــم در مورد کیفیــت یا تعداد پرســنل آن صحبت کنیم .تنهــا نیروهای نظامی کــه این کشــور دارد نیــروی دریایی آن اســت که با نــام نیروهای دفاعی پادشــاهی باهاماس وظیفــه دفــاع از مــردم ایــن کشــور در مقابل تجــاوز خارجی را بر عهــده دارد. نیروی دریایی پادشاهی باهاماس در حدود 1.600 مــرد و زن را در اختیــار دارد که در ســه اســکادران ســازماندهی شــده اند :اســکادران کماندو ،اسکادران گشــت زنی و بخــش هوایی .اســکادران گشــت زنی این کشــور از 11کشتی تشکیل شــده که در آب های متعلــق به این کشــور گشــت زنی می کنند و دســته هوایی نیز در حال حاضر تنها از ســه هواپیما تشــکیل شده اســت .در ســال 2014بودجه نظامی این کشور کــه قبــ ًا تنها 49میلیــون دالر بود به یکبــاره به 232
جمهوری آفریقای مرکزی د ال ر میلیــو ن ایــن افزایش بودجه افزایــش یافــت که بــه منظور پیاده ســازی برنامه ای به نــام «پروژه کف دریای شــنی» انجــام گرفــت .این بودجــه اضافی در زمینه نوســازی کشــتی ها و هواپیماها و آماده سازی
44 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
این کشــور که در اثــر جنگ های داخلی ســال هاســت در آتش کینه می ســوزد بــا مشــکالت عدیــده داخلــی روبــرو اســت .از آنجایــی کــه این کشــور در ســال هــای گذشــته درگیر یــک جنگ داخلــی طوالنــی و خانمانســوز بــوده شاید انتظار داشــته باشید که ارتشی هر چند ضعیف داشــته باشــد .امــا واقعیت چیز دیگری اســت و این کشــور ارتشــی به اســتعداد 4.500نفــر دارد کــه نــه تنها نقش مثبتــی در خاموش کردن جنگ داخلــی و ناآرامی ها نداشــته بلکه فساد گســترده ،نقض حقوق بشر و مشــکالت درونی گســترده عم ًال آن را به یک ماهیت بــی هدف و بدون نقشــی موثر در کشــور تبدیل کرده اســت. ارتــش این کشــور بــرای دفــاع از جمعیت 4.7 میلیونــی خــود تنهــا بــه 4تانــک تــی 4 ،55 هواپیمــا 2 ،هلــی کوپتــر و 51خــودرو زرهی وابســته اســت که تاکنون نیز در پایان دادن به جنــگ داخلی و به ارمغــان آوردن صلح ،آرامش و آزادی برای مردم این کشــور ناکام بوده اســت.
-8گامبیا
ایــن کشــور کــه در غرب آفریقــا واقع شــده به طور رســمی با نام جمهوری گامبیا شــناخته می شــود و با درگیــری هــای نظامی طوالنــی مدت درونــی بیگانه نیســت .گزارش های ســازمان ملل نشــان می دهد که بیش از یک ســوم جمعیــت 1.8میلیون نفری این کشــور زیــر خط فقــر زندگی مــی کنند و تنهــا روزی بیــن 25ســنت تا حداکثــر 1دالر درآمــد دارند .بدین ترتیب نباید انتظار داشــت که ارتــش این کشــور از قدرت متوســطی نیز برخوردار باشد. تــوان نظامــی گامبیــا بــا 2.500نفر اســتعداد نفــری به دو بخش تقســیم شــده اســت :نیروی زمینی و نیروی دریایی .از زمان اســتقالل این کشــور از بریتانیــا در ســال 1965بارهــا ارتــش این کشــور ســازماندهی شــده و هر بــار با یک کودتــای نظامی تمامــی تــاش ها بــی نتیجه مانــده اســت .در حال حاضــر ارتش گامبیا از 900ســرباز و تنهــا 12خودرو زرهی تشــکیل شــده است. بســیاری از ســربازان این کشــور به عنــوان نیروهای حافــظ صلــح در کشــورهای دیگر آفریقا به ســر می
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
44 Kheradmand
43 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 43
42 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 42
حســن و رفتــن تا پای مــرگ ،خاموش نمیشــود .مردمانی که روزی در شــبکههای اجتماعــی در مدح و ثنای حســن مینوشــتند ،یکبــاره او را قاتلــی بیرحم خطاب کردنــد؛ در مقابل با دیدن تصویر حســن در بند قاتل ،اتهامــات را فراموش کردند و او را بــه جایگاه رفیع خــود بازگرداندند. این نوســان رفتار مــردم در شــبکههای اجتماعی و رســانهها و قضاوتهای زودهنــگام و بیمنطــق و دلیــل ،از آنهــا زامبیهایــی ســاخته اســت که ب هراحتی شــخصیت افراد را در فضــای مجازی له میکننــد و فرد زیــر اتهامات و توهینهــای آنها نابود میشود . تنها سکانســی که در آن تصویر قاتل نشــان داده میشــود ،ســکانس رویارویــی حســن بــا قاتل است .قاتل ماســک خوک بر سر دارد و چهرهاش در فیلم نشــان داده نمیشــود .بهعبارت دیگر، از نــگاه روایــت ،دولــت و جامعه همــان قاتل معروف هســتند که با اقداماتشــان کارگردانان و اصحاب فرهنــگ را به قتل رســاندهاند. قاتــل در هنــگام قتــل شــعری بــا ایــن مضمون میخوانــد کــه میخواهد عشــق را از نجاســت پاک کنــد .این همــان دیدگاهی اســت که هم جامعــه و هم دولــت ،داعیــه آن را دارند و به دنبال پاکی و رهایی از نجاســت هســتند؛ آنقــدر درگیر این مســئله هســتند که خودشــان مســخ و به خــوک بدل میشــوند. در ســکانس میهمانــی بالماســکه ،حســن و دوســتش ،لبــاس سوســکهای آیتم تبلیغاتــی را پوشــی دهاند و بهنوعــی نمادیــن انگار مانند داســتان مســخ کافکا به حشــرهای تبدیــل شــدهاند و روایت مســخ به تصویر کشــیده میشــود .روایت با بهتصویرکشــیدن موارد فوق سعی دارد که نشان دهد حســن هم در بستر دورویی
41 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
جامعه ،مســخ شــده و خودش هم به خوک بدل شده اســت .به عبارت دیگر ،فیلم «خوک» روایت مســخ تمامــی ارکان یک جامعــه؛ از دولت و مردم عــادی گرفته تا قشــر فرهیخته و پیشــرو آن جامعه و بدلشدنشان به مظهر نجاســت و پلیدی در آن جامعــه اســت؛ چیــزی که تمــام تالش همــه آنها بر این بــود کــه از آن مبرا و پاک باشــند و معکوس آن اتفاق افتاده اســت؛ تمام جامعه در نجاست غوطه میخورنــد و به خــود پلیدی تبدیل شــدهاند. نکتــه مهــم فیلــم ،تمایــز روایــت مســخ اجتماعــی از برداشــتهای ســطحی و نــگاه صرفا سیاســی اســت؛ برای همین اســت که کارگردان ،فهرســت متنوعی از هنرمندان مقتول را انتخاب کرده اســت که شائبه هرگونه نگاه سیاســی را بزدایــد و تمامی نگاهها بــه بحران اجتماعــی رخداده معطوف شــود. بیــان ایــن روایــت تلــخ بــا نگاهــی طنزآلود تلطیــف شــده اســت. حســن کــه کارگردانی مشــهور و متکبر اســت و حتــی حــرف تهیهکننــده آیتــم تبلیغاتــی را نمیپذیرد ،در برابر مادرش شــخصیت پسربچههای بازیگــوش و لــوس را پیــدا میکند. هنگامــی کــه پلیــس در جریان یافتــن قاتل ،به حســن مظنــون میشــود و او را دســتگیر میکند ،همــان لحظه زنبور زیــر چشــمش را نیش میزنــد یا در خــواب میبیند که پلیــس او را در بیابــان رها کرده اســت؛ هر دو این ســکانسها کنایــه طنزآلودی به نحــوه برخورد با حســن دارند .فیلم «خوک» ،کمدی ســیاهی اســت که ســعی دارد روند فروپاشی اخالقی در جامعه را به تصویر بکشــد و تلنگری باشــد به جامعهای که با ســرعتی سرســامآور در شــبکههای اجتماعی ،اخالق را به مســلخ شــهرت میبــرد ،به امید کســب الیکهای بیشتر!
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
41 Kheradmand
نقد فیلم خوک ساخته مانی حقیقی
به بهانه نمایش فیلم خوک در تورنتو فیلم «خوک» ،کمدی سیاهی است که سعی دارد روند فروپاشی اخالقی در جامعه را به تصویر بکشد خبر تکاندهنــده بود .ابراهیم حاتمیکیا ،رخشــان بنیاعتماد ،حمید نعمتالله و مانی حقیقی به دســت قاتل زنجیرهای به قتل رســیدند! «خوک» روایت قاتلی زنجیرهای اســت که ســر کارگردانهای مشــهور ســینما را م ی ُبــرد و واژه «خوک» را بر پیشــانی آنها حک میکند. فیلــم ،با تصویر سرککشــیدن چنــد دختر نوجــوان بــه اکانتهای خودشــان در شبکه اجتماعی اینســتاگرام آغاز میشــود .آنها درباره خبرهــا و تحلیلهایــی که در پســتهای اینســتاگرام راجــع به یک قاتــل زنجیرهای بیان شــده ،با هم بحث میکنند .ســر راهشــان انبوه جمعیــت را میبیننــد کــه در جــوی خیابان ،ســر بریــدهای را نگاه میکننــد .ایــن ســکانس ابتدایی فیلم «خوک» اســت که ســعی دارد چکیــده روایت را در همین ســکانس بــه مخاطب خــود اعالم کند.
40 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
پــس از بحثهــای دختــران راجع به پســتهای اینســتاگرامی خبر، مضمــون خود خبــر اصلی یا همان ســر بریــده را نشــان میدهد و با شــیوهای داســتانی و جذاب ،این دو کانســپت را در توالی یکدیگر مــیآورد و بــه مخاطب اعالم میکند کــه روایت فیلم ،تشــریح ربط این دو کانســپت با یکدیگر اســت. شــخصیت اول روایت ،حســن کسمایی ،کارگردان مشــهوری است که اجــازه کار نــدارد و تمامی مقتوالن ،همــکاران و دوســتان نزدیک او بودهاند .حســن اجازه ســاخت فیلم ندارد و بهنوعی زندگی هنریاش به نقطه پایان رســیده است. بــه عبــارت دیگــر ،امــکان ادامه حیــات هنری حســن از او ســلب شــده اســت .از ســوی دیگر ،جامعه از طریق رســانهها و شبکههای اجتماعــی ،شــخصیت او را در فضــای مجازی تــرور میکند. یک دختر جوان برای کســب شهرت ،با یک فیلم ،آتشی در شبکههای اجتماعــی بهپــا میکنــد که ایــن آتش جــز بــا بهخطرانداختن جان
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
40 Kheradmand
با خودتان روراست باشید و از خود سوال کنید، آیا این اصرار من برای حضور فرزندم در انواع کالسهای مختلف به خاطر عالیق سرکوب شده خودم نیست؟
آموزش را برعهده بگیرند .با اینکار کودکان همســن و ســال در محیطی امن و شــاد بــا یکدیگــر ارتباط برقرار میکننــد و مهارت جدیــدی را نیز آمــوزش میبینند .این گردهمایــی به شــما هم کمک میکند تــا از ارتباط بــا خانواده دوســتان فرزندتان بهره ببرید.
نمیروم ،نداریم!
و بــه دلخــواه انتخاب کند .با اجازه و احترام به نظر او شــانس رشــد خالقیت را نیز بــه او میدهید و بســتر مناســبتری را برای رشــد او فراهــم میکنید.
بهترین امکانات را برایت فراهم میکنم!
توصیه ما این اســت کــه همه تمرکزتان را برای جســتوجوی کالس نگذارید و برای پیــدا کردن کالس مناســب نگران نباشــید .بیشاز پیش ســعی کنید تا بــا مهیا کردن محیط شــاد ،کودکتان را شــاد کنید .دانشآموزان 9ماه ســال تحصیلی در مدرســه انواع مختلف اســترس را تجربه کردهاند .حاال نامنویســی او در کالسهایی که شبیه دوران مدرســه هســتند و دوباره اســترس امتحان و نمره و میان ترم را بــه آنان وارد میکنند ،کار درســتی نیســت و به روان او آســیب میرساند .بیشــتر سعی کنید تا فضاهایی شــاد کــه رویکرد هنری و ورزشــی دارنــد را برای فرزندتــان مهیا کنید تا کمــی از درس فاصلــه بگیرند که ایــن فاصله کوتــاه میتواند تاثیر مثبتــی برای او داشــته باشــد .اســتفاده بهینه از اوقات فراغت بدون اینکه فشــاری روی فرزندان باشــد ،فرصت مناســبی برای شناســایی قوای هوشی اوست.
گرانترین معلمها در اختیارت هستند!
حتمــا نباید کــودکان را به کالسهای مختلف بفرســتید؛ گاه میتــوان از گردهمایی و جمــع شــدن مادرانــی که چند تخصــص دارند بهعنــوان معلم بهره بــرد .مادران میتواننــد بهطــور گروهــی و بهطــور هفتگــی برنامــهای تنظیم کننــد و وظیفه
اگــر بعــد از گفتوگــو کودکتان همچنــان اصرار داشــت که هیچ کالســی نرود و در خانــه بمانــد ،او را اجبار نکنیــد .اجازه دهید یک ســال چیزی که دوســت دارد را تجربــه کند ،کالسهای تابســتانی سیســتم آکادمیک و نظام آموزشــی نیســت و فرزندتــان بــا حذف آنان چیــز زیادی از دســت نمیدهد .گاه مدرســهای که کودک کل ســال تحصیلی را در آن گذرانیدهاســت ،اقدام به برگزاری کالسهایی میکند که بهتــر اســت اگر شــرایطش را داریــد او را در محیطی دیگر ثبت نــام کنید تا دیدی جدیــد بــه او بدهید .نباید به دنبال این باشــیم کــه همه بچهها را اندیشــمند بار بیاوریــم ،بلکــه باید بــه آنان آمــوزش دهیم تا بچهها کودکی کنند و شــاد باشــند؛ چــون با اجبار شــما شــادی را از کودکتان گرفتهایــد و دلزدگی ایجاد میشــود.
حیف است ،باید ادامه دهی!
گاهی کودکانی که مدت طوالنی کالســی را دنبال کردهباشــند ،ممکن اســت برخی والدیــن بــه این باور برســند که حتما فرزندم اســتعداد و عالقه خاص به این رشــته دارد و به هر نحوی که شــده اجازه کنار گذاشــتن این کالس را به او ندهند .این در حالیاســت کــه عالیق و ســطوح تفکر کودکان در فرآیند رشــد تغییــر پیدا میکند و ممکن اســت حتی بعد از اینکه ســه ســال رشــته هنری را دنبال کــرده ،تصمیم بــه قطــع یا تغییر رشــته کند .بــه همین دلیــل بایــد او را آزاد بگذاریــد تا خودش تصمیــم بگیرد .بــه فرزندتان اجازه دهید تا تجربیات مختلفی را کســب کند که این تجربیــات خودش بزرگترین دســتاورد اســت .نباید بــا این باور که زحمــات او بر باد رفته و آموزش او قطع شــده اســت ،بنگرید .به هرحــال او تجاربی در این زمینه بهدســت آوردهاســت .روزنامه جام جم
ﻣﺎھﻨﺎﻣﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺟﺘﺎﻤﻋﯽ -ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ -ﻫﺮﻨی
ﺳﻼﻣﺘ و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻤﺎ را ﻓﺮا ﻣﯿﺨﻮاﻧﻨﺪ...
دوﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸـﮕﺎه ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ و زﯾﺒﺎﯾﯽ PARYA TRILLIUM FOUNDATION
22 2018 11am-7pm
JULY
344 John Street., Thornhill, ON L3T 5W6
ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪ درﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ و زﯾﺒﺎﯾﯽ ،دوﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه ﺗﺨﺼﺼﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯿﮑﻨﺪ .اﯾﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ،ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای آﺷﻨﺎﯾﯽ اﻓﺮاد ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ،زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت و روش ﻫﺎی ﻣﺪرن ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ.
TABLET ﻟﻄﻔﺎ ﺑﺮای اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ،رزرو ﻏﺮﻓﻪ و اﺳﭙﺎﻧﺴﺮ ﺷﯿﭙﯽ ﺑﺎ ﻣﺎھﻨﺎﻣﻪ ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ
Tel: (647) 932-8283 Angle de Beaute
Laser Medical Clinic Your beauty is our passion
39 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
High Tech Cosmetic Clinic
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
39 Kheradmand
فرزندتان تعطیالت تابستان خود را چگونه سپری کند؟ توجــه به اوقات فراغت بســیار مهم اســت ،کودکان مــا بخصوص در ســنین ابتدایی ســه ماه کامل تعطیل هســتند و به همیــن دلیل نیاز اســت تا اوقات فراغــت آنان آگاهانه و علمی برنامهریزی شــود .دکتر پریناز بنیســی ،روانشــناس و اســتادیار دانشــگاه آزاد اسالمی معتقد اســت ،برخی والدین تعــادل را برای ثبتنام فرزندشــان در کالسهای تابســتان رعایــت نمیکنند و با ثبتنــام در کالسهــای مختلف ،این دانشآمــوزان در نهایت مهر ماه را با خســتگی آغــاز میکنند .برخی دیگر نیز نقطه مقابلش هســتند و فرزندانشــان تمام تابستان را بدون انگیــزه و با خوابآلودگی ســپری میکنند. بهتریــن روش این اســت که مادر یا پدر با فرزندشــان گفتوگو کنند. از او دربــاره عالیقش و اینکه دوســت دارد تابســتان خــود را چگونه ســپری کند ،ســوال کنید .هــر چقدر مشــارکت بین فرزندان و شــما بیشــتر باشــد ،به همان میــزان میتوانید تصمیمگیری بهتری داشــته باشــید .حتما از فرزنــدان نظرخواهی کنید که با ایــن کار و جایگاهی
38 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کــه بــه او میدهیــد ،بهداشــت روانی و تمرکــز را ارتقــا میدهید و خطر ابتال به افســردگی را کم میکنید .البته فرزندتان را از دانســتهها و تجربیــات خودتــان بیبهــره نگذاریــد؛ اطالعات خــود را با عالیق فرزندتــان آمیخته کنید و دربــاره انواع کالسها بــا او صحبت کنید تا بهتریــن نتیجه را بهدســت آورید. 
حیف! عاشق هنر بودم
گاهــی مــادران و پــدران عالیق و آرزوهــای خود را در فرزندانشــان جســتوجو میکننــد .والدینــی کــه خودشــان شــرایط شــرکت در کالسهایــی را نداشــتند ،بــه فرزندشــان اجبــار میکنند تا بــه انواع کالسهــا برود که این کار ضررهای زیادی بــرای فرزند دارد .با خودتان روراســت باشــید و از خود ســوال کنید ،آیا این اصرار من برای حضور فرزنــدم در انــواع کالسهای مختلف به خاطر عالیق ســرکوب شــده خودم اســت؟ فرزندتــان را آزاد بگذارید تا دنبــال عالیق خودش برود
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
38 Kheradmand
و همچنیــن در اتاقهــای فکر احتمالــی بپذیرند که ما بــا پدیده «فــرار مغزها» روبــهرو بــوده و روبهرو هســتیم .من را با کســانی کــه آگاهانــه از ترک وطن هموطنان خرســند بودهاند و خرســندند کاری نیست. بیتردیــد چه بپذیرند و چه نپذیرند ،آنان خواســتهاند و میخواهنــد کــه از شــر رقیب احتمالی بــرای خود یا گــروه خــود خالصی یابنــد ،ولی میتــوان خدمت کســانی کــه در تحلیــل خویش ایــن پدیــده خروج نخبــگان از کشــور را «مهاجــرت مغزهــا» میداننــد گفت کــه این نگــرش نیز نادرســت اســت .از همان آغــاز میتــوان پرســید چــرا ایــن حرکت یکســویه اســت؟ چــرا این جمعیت عظیــم به خارج از کشــور میرود و بخش اعظم آن حاضر به بازگشــت نیســت؟ چــرا مهاجــرت مغزهــا از کشــورهای دیگر بهســوی ایــران صورت نمیگیــرد؟ چرا آنان کــه رفتهاند چندان انگیــزهای برای بازگشــت ندارند؟ چرا شــمار زیادی از آن شــمار اندکی که با شــوق و آرزو و امید بســیار به این نخســتین وطن خــود بازگشــتهاند و بازمیگردند، بهســرعت و برای همیشــه به همان وطنهــای دوم خــود برمیگردند؟ .٦آیــا بــرای چندمینبار وقــت آن نیســت که همه مســئوالن دلســوز بهگونــهای جدی بیندیشــند که؛ )٦-١مــا بــا پدیده فــرار مغزهــا روبــهرو بودهایم و هســتیم که برای کشــور بســیار زیانبار اســت؟ نباید چنــان کنیم کــه نتــوان آن را نهایتا جــز خودفریبی و دگرفریبی دانســت.
)٦-٢بایــد جریــان فرار مغزها تا حــد ممکن متوقف شود .آشــکار اســت که افرادی همچنان به تحصیالت خارج از کشــور نیــاز دارنــد .مهم ایجاد شــرایط الزم برای بازگشــت آنان است. )٦-٣بایــد شــرایط الزم برای بازگشــت دلخــواه افراد نخبــه به کشــور فراهم شــود .ارکان این امــر عبارتند از )١ :وجــود قوانیــن درخور )٢ ،وجود ســاختار اداری درخــور )٣ ،وجود شــرایط عــام سیاســی ،اجتماعی و فرهنگــی درخور و )٤وجود مدیران و نیروی انســانی درخور. جای آن اســت کــه با خود زمزمه کنیم که «هر شــب ســتارهئی به زمین میکشــند و باز ،این آسمان غمزده غرق ستارههاســت» .کشــور ما میتواند باز هم بســا کســانی چون مریــم میرزاخانی ،آرمــان بهرامیان ،رضا صادقی ،علیرضا ســایهبان ،علی حیــدری ،فرید کابلی، مرتضی رضایی و مجتبی مهرآبــادی بپروراند .ازاینرو )١شــرایطی فراهم کنیم که آنــان در تصادفی جانکاه ناشکفته پرپر نشوند. )٢شــرایطی فراهم کنیم که به بهتریــن وجه بتوانند در اینجــا تحصیل کنند. )٣شــرایطی فراهم کنیم کــه اگر به هر علت تحصیل در خــارج از کشــور را ترجیح میدهند ،ســرانجام به کشور بازگردند، )٤شــرایطی فراهم کنیم که اگر بــه هر علت ترجیح میدهنــد در خارج از کشــور زندگی کنند ،بهآســانی بتواننــد به زادگاه خود ســفر کنند و با دانشــگاهها و
37 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
مراکز پژوهشــی کشــور همکاری داشته باشند. بایــد بپذیریم که شــرایط الزم و کافــی در ایران عزیز مــا وجود نــدارد کــه اوال فــرار مغزها از میــان برود، ثانیــا بازگشــت مغزهــا صــورت گیــرد و ثالثا کســی چــون ایراندخت مــا که بهدرســتی لقب «شــهبانوی ریاضیات» یافته اســت یا خانــواده او بپذیرند که برای بهخاکســپردن پیکر بیجــان او نخســتین وطنش بر دومیــن وطنش ترجیح داده شــود. مــا هنوز حتــی فاقد شــرایط حداقلــی تصمیمگیری اصولــی درباره نوع تصویری هســتیم که باید از چنین شــخصیت بیهمتایی در روزنامهها چاپ شــود. مــا باوجود بهرهگیــری تقریبــا یکقرنــی از اصطالح مثلثاتــی کســینوس در همه دبیرســتانها و آشــنایی عــادی همــه تحصیلکــردگان دورههــای راهنمایی و دبیرســتان با آن ،هنوز این آمادگــی حداقلی فرهنگی را نداریــم که هنــگام نصب تصویر چنین شــخصیتی بر بیلبوردهای کنار بزرگراهها کســینوس را به گونهای بس زننده خــط نزنیم. مــا هنــوز آمادگــی نداریم کــه تکلیف همســران و فرزندان چنیــن ایراندختانی را برای آمدن به کشــوری فراهــم کنیم که اگر هم قرار نیســت وطن دومشــان بشــود ،در مقــام زادگاه عزیــز ازدسترفتهشــان و در جایــگاه یکــی از افتخارآمیزتریــن کشــورها بــرای آنان عزیز اســت و احتمــاال میتواننــد در آن اقوام و میراثهای غیرمنقول داشــته باشــند .روزنامه شــرق
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
37 Kheradmand
سالگرد درگذشت سبت به منا ر مریم میرزاخانی پروفسو
با فرار مغزها چه باید کرد؟
موسی اکرمی ایــران در ســنجش با دیگر کشــورها بیشــترین نخبه را در زمینههایــی چــون علــم ،هنــر ،ادب ،تجــارت، کارآفرینی و ســرمایهگذاری در خــارج از مرزهای خود دارد .صرفنظر از مواضع سیاســی افراد وابسته به این جمعیت عظیــم و همچنین گذشــته از هر دیدگاهی کــه هرکس میتوانــد در مخالفت یــا موافقت با نوع کار و فعالیــت و دســتاوردهای آنــان داشــته باشــد، نمیتــوان چشــم را بر این ســرمایه عظیم بســت. از شــمار دو چشــم یک تن کم وز شــمار خــردهــزاران بیش )١ایــن نگارنده ناچیز ،همچون بســا کســان دیگر ،همچنان در سوگ درگذشت ایراندخت بزرگ ،مریــم میرزاخانی ،دختــر نازنین من و ما یــا خواهــر نازنین تو و شــما« ،بــر درگا ِه کوه»« ،در معبر بادهــا [ ]...در چارراه فصول، در چارچوب شکســته پنجرهئی که آسمان ابر آلــوده را قابی کهنه میگیــرد»« ،میگریم» و خواهم گریست. )٢ایــن نگارنــده ،در جایــگاه کســی کــه چندینســال اســت در ســطح تحصیــات تکمیلــی ،هــم تاریــخ علــم دوره اســامی (بهویژه نجــوم آمیخته با ریاضیــات ،فیزیک و فنــاوری) تدریــس کــردهام ،هــم فلســفه ریاضیات ،بر این باور شــاید ناراســت هستم کــه در ایــران و جهان اســام دســتکم پس از غیاثالدینجمشــید کاشــانی (کشته یکم تیرمــاه ٨٠٨خورشــیدی ،با عمــری نزدیک به عمــر ایــن ایراندخــت بــزرگ) )١هیچکس دســتاوردی در ریاضیات به بزرگی دســتاورد ایــن شــهبانوی ریاضیــات نداشــته اســت و )٢هیچکــس به افتخــارات بزرگی در حــد افتخارات جهانــی او دســت نیافته اســت. )٣ازایــنرو تردیــد نــدارم کــه این ایراندخــت بزرگ جاودانگی یافته اســت به جاودانگی ریاضیات ،هرگاه در نگاهــی واقعگرایانه جهان ریاضیــات را جاودانه و ازلی-ابــدی بدانیم ،جهانی که کشــف میشــود و به جاودانگی بس فراتر از ریاضیات هرگاه آن را برســاخته آدمی تلقــی کنیم؛ برســاختهای که به گونــهای ابداع میشود. )٤از ایــن دیــدگاه ایــن ایراندخــت مــا بــه همــه انســانها ،همه فرهنگها و همــه جوامع تعلق دارد؛ همانگونــه کــه ریاضیات ،با هــر نگاهی کــه به آن داشــته باشیم ،به همگان ،از گذشــته تاکنون و آینده، تعلق دارد. )٥ایــن شــهبانوی ریاضیــات در عالم خاکــی ،بر پایه قانون اساســی دو کشــور ایــران و آمریــکا ،دارای دو
تابعیــت و دارای دو وطــن ،بــوده اســت؛ نخســتین وطنــش ایــران و دومین وطنــش آمریکا. )٦پیکر بیجــان او در دومین وطنــش ،در دیاری جز زادگاه او ،به خاک ســپرده میشــود تــا زیارتگاه خاکی همه رندان اندیشــه و فرهنگ جهان شــود. )٧همــه میدانند که هرگاه شــخصیت یــک فرد در زادگاهش شــکل گرفته باشــد ،معموال چنان است که تا پایــان عمر مهر زادگاه و نخســتین وطنش هرگز در ســایه مهــر دومین وطــن او قــرار نمیگیــرد ،بهویژه آنکــه نخســتین زادگاه کشــوری چون ایران باشــد که خــود زادگاه و مهــد هنــر و ادب و دانش و فرهنگ و حکمتی بهراســتی بیهمتاست.
)٨نخســتین واکنش مــن به خبر انتشــاریافته درباره محل خاکســپاری او ،افســوس و دریغ بــود که ایران و ایرانــی از حضــور جســم درخاکخفتــه او بیبهره خواهد بود. )٩بــا اندکی تأمــل پذیرفتم که این امــر دالیل و علل خاص خود را داشــته اســت و باید بپذیرم که خانواده ارجمنــدش همــه مقتضیــات را در نظر گرفتــه و به چنین تصمیمی رســیدهاند .بهآســانی میتــوان دالیل و علل بســیاری را در تشکیل «ســبب کافی» یا «علت تامه» چنیــن تصمیمی یافت. آشــکار اســت که در اینجا بــرای پرداختــن به چنین عللــی مجــال درخــوری فراهم نیســت ،ولــی مایلم نگاهــی بــه وجــوه منفی یــا علل ســلبی یــا عوامل بازدارنــده احتمالــی بیندازم و همه نخبــگان فکری و مســئوالن دلســوز کشــور را به همدلی و همفکری و تأمــل و راهنمایــی در حرکت بهســوی آینــده دعوت
36 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کنم . .١بــه یــاد داریــم که ایــن ایراندخــت مــا بازمانده حادثــه جانکاه ســقوط اتوبــوس حامل دانشــجویان شــرکتکننده در مســابقات ریاضیات دانشــجویی به دره ،در ٢٦اســفندماه ،۱۳۷٦بود .پرسشهای بسیاری دربــاره این حادثه وجود دارد .برخی از این پرســشها درباره مســائل مرتبط با پرونده قضائــی این رویدادند که البته برخی از آنها هنوز پاســخی درخور نیافتهاند. برخی از پرســشها پرســشهای مهمیاند که همواره میتــوان آنها را طــرح کرد :اگر ایــن ایراندخت ما هم کشــته شــده بود چه میشــد؟ در آن صورت او دیگر نمیتوانســت کاشــف یا مبدع آن ریاضیاتی باشد که برنــده مــدال فیلدز شــود .آیا ایــن ریاضیات را کــس دیگــری کشــف یــا ابــداع میکرد؟ آیــا کاشــف یــا مبدعی دیگــر ،هر کــه بود، میتوانســت باز هــم نخســتین زن جهان یا نخســتین ایرانی برنده این مدال باشــد؟ اگر نازنینانــی چون آرمان بهرامیــان ،رضا صادقی، علیرضا ســایهبان ،علی حیــدری ،فرید کابلی، مرتضــی رضایــی و مجتبــی مهرآبــادی زنده مانــده بودند ،آیــا آنان نیز بخــش دیگری از ریاضیات را کشــف یا ابــداع نمیکردند؟ این کشــفها یــا ابداعها چــه تأثیــری در جهان ریاضیات و فیزیک و هنــر و فرهنگ و حتی سیاســت میداشتند؟ ب هراســتی فقدان چنین نخبگانــی زیانــی بــس عظیم اســت .هم بر شــخص آنــان بایــد گریســت ،هم بــر نوع انســان که نتوانسته اســت از نبوغ آنان بهره گیرد. .٢اگــر ایراندخــت ما برای ادامــه تحصیل و تدریــس بــه دانشــگاههایی چون هــاروارد و پرینســتون و اســتنفورد نرفتــه بــود ،آیــا میتوانست اســتعداد خود را شــکوفا کند و به چنین یافتههای عظیــم و مقامها و افتخاراتی دســت یابد؟ .٣اگــر او تصمیــم میگرفت بــرای ادامــه زندگی به زادگاه و نخســتین وطن خویش که آن را بسیار گرامی میداشــت بازگردد ،چگونه ،در چــه محیطی و با چه روابطی میتوانســت پژوهشهایــش را ادامه دهد؟ .٤ایران در ســنجش با دیگر کشــورها بیشترین نخبه را در زمینههایــی چــون علــم ،هنــر ،ادب ،تجــارت، کارآفرینــی و ســرمایهگذاری در خــارج از مرزهــای خــود دارد .صرفنظــر از مواضــع سیاســی افــراد وابســته به این جمعیــت عظیم و همچنین گذشــته از هــر دیدگاهــی که هرکس میتوانــد در مخالفت یا موافقــت با نــوع کار و فعالیت و دســتاوردهای آنان داشــته باشد ،نمیتوان چشــم را بر این سرمایه عظیم بست . .٥بایــد همه دلســوزان دســتکم در خلوت خویش
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
36 Kheradmand
35 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 35
فریب فرهنگ
امــروزه شــعار «ترویــج فرهنــگ مطالعــه» از زمین و زمــان بــه گوش میرســد؛ معنــای این شــعار واقعاً چیســت؟ روشــن اســت کــه ایــن ترویج نســبت به محتــوای مطالعــه بیتفــاوت اســت ،هــدف فقــط افزایش میزان مطالعه و باال رفتن ســرانهای اســت که فرهنگدوســتان ایرانی با شرمساری از آن یاد میکنند؛ «واقعــاً چرا ما با این ســابقۀ فرهنگی و تحصیالت باال کتــاب نمیخوانیــم و راهکارهــای برونرفــت از این وضعیت چیســت؟» ســؤال فوق بــه موضوع اصلــی بســیاری از مقاالت، مصاحبههــا ،ســخنرانیها و همایشهــا بــدل شــده اســت .یادداشــت مختصر حاضــر در صدد اســت تا نشــان دهد که نه تنها این ســؤال فینفسه غلطانداز است ،بلکه شــیوۀ طرح آن و رویکرد نهفته در پس آن نیازمند نقد و تحلیل اســت. «ترویــج فرهنــگ مطالعــه» به ســادهترین بیــان به دنبــال افزایش میــزان مطالعــه در جامعه اســت؛ از این منظــر ،کتابها دارای محتویاتی هســتند که باید آنهــا را هرچهبیشــتر به مخاطب منتقل ســاخت و مخاطب بناســت با دریافت این محتویات بافرهنگتر شــود؛ مشــابه تجربۀ افزایش سطح تحصیالت که چند سالی اســت کوس رســواییاش به صدا در آمده است. همانگونــه کــه ســطح تحصیــات آدمــی ربطی به دانشــش ندارد ،افزایش مطالعه نیز هیــچ ارتباطی به ارتقای فرهنــگ عمومی نــدارد .میدانیم که فرهنگ دانشگاهیســازی ایران با شعار نانوشــتۀ «هر روستا، یک دانشــگاه» ،با احداث دانشــگاههای ریز و درشت اعــم از آزاد ،پیامنــور ،غیرانتفاعــی و علمی-کاربردی و همچنین افزایش ظرفیت چشــمگیر دانشــگاههای سراســری هیچ نتیجهای جــز افزایش مدرک نداشــته اســت (نه ســواد را افزایــش داد ،نه فرهنــگ را بارور کرد و نــه حتی صنعت را بهبود بخشــید) ،بلکه فقط و فقط تیشــه به ریشــۀ نهاد دانشــگاه در ایــران زده اســت؛ به طور مشــابه ،ترویج فرهنــگ کتابخوانی نیــز در صــورت تحققــش (کــه البتــه بعید بــه نظر میرســد) نتیجهای معکوس خواهد داشــت. از نظــر ایــن متولیان یا دلســوزان فرهنــگ مملکت، مطالعــه صرفــاً به معنــای انتقال مشــتی اطالعات از فــان کتاب بــه بهمــان ذهن اســت و در ایــن معنا بــه نظر میرســد کــه تنها عنصــری که مدنظــر قرار نمیگیــرد یعنی قربانی اصلی همانــا خود «حقیقت» اســت .گــرهگاه اصلی بحــث دقیقاً همین جا اســت: برداشــت عامیانــه از حقیقت؛ و پیامد این برداشــت، یعنی ترویــج ناحقیقت. علــت اصلی ایــن ســوءفهم در قبــال حقیقــت ،تن ســپردن به مفهوم عامیانــه و غیرنقادانــه از حقیقت بهمثابــه یــک دادۀ ایجابــی اســت؛ در ایــن معنــا، حقیقت مجموعهای از دادههــای ایجابی یا گزارههای
صــادق اســت کــه میتــوان بــا مطالعــه و یادگیری آنهــا به حقیقت دســت یافــت .همین برداشــت از حقیقــت نیز امــروز در نهادهای آموزشــی (از آموزش و پــرورش تــا آموزش عالی) حاکم اســت کــه «تفکر» را بــه «یادگیــری» فــرو میکاهــد .این رویکــرد وجه نفیکننــده و نقادانــۀ حقیقــت را نادیــده میگیرد و تفکــر را بــا حافظه خلط میکند .اما ســؤال بعدی که به ذهــن متبادر میشــود این اســت :مگر میشــود تفکر را هــم آموخت؟ پارادوکــس اصلــی در همیــن تــاش بــرای آموختن نهفته اســت .برخالف شــعارهای مد روز در راســتای آمــوزش تفکــر نقادانــه (و مضحکتــر از آن ،آموزش خالقیت!) ،پاســخ ســؤال فوق روشــن اســت« :خیر، تفکــر را نمیتوان آموخت ،تفکر ب هواســطۀ نســبت مســئلهدارش بــا حقیقــت از تن ســپردن بــه آموزش ســر بازمیزنــد .حقیقــت را نمیتــوان آموخــت و آموزاند ،حقیقــت اگر آموخته شــود بالفاصله از وجه نفیکنندۀ خود تهی شــده و در نتیجــه به ناحقیقت بــدل میشــود ».عــاوه بر ایــن ،مشــکل اصلی یک انســان فقدان دانش نیســت ،تا زمانی که مســئلهای وجود نداشــته باشــد خروارها دانش نیــز هیچ راهی بــه حقیقــت نخواهــد داشــت؛ لــذا ایــن تعبیر که امــروز گاهی در گفتار اســاتید مطرح میشــود واجد ســطحی از حقیقت است« :مشــکل جامعۀ ما فقدان پاسخ نیســت ،بلکه فقدان پرسش اســت ».پاسخهای بســیاری در کتابفروشــیها خاک میخورند و کسی اص ًال سراغشــان نمــیرود ،چرا؟ چون اص ًال مســئلهای در نســبت با حقیقــت وجود ندارد .مســئلۀ حقیقت داشــتن ،فــرد را تشــنه و مســتعد تفکر میســازد و تــازه اینجاســت کــه مطالعــه میتواند بــه میانجی خودکاویهــای دیگــران ،بــه مواجهۀ فرد با مســئلۀ خــود سمتوســو دهد. پس اوالً ،مطالعه فینفســه مشــکلی را حل نمیکند و ایــن خــود فرد اســت که نهایتــاً باید با مســئلهاش مواجــه شــده و آن را رفــع نمایــد؛ ثانیاً ،تــا زمانی که مســئلهای وجــود نداشــته باشــد یــا مطالعــهای رخ نخواهد داد ،یا حتی اگــر مطالعهای هم صورت پذیرد صــوری و بیحاصل خواهد بــود؛ در نتیجه تالشهای مذبوحانــه بــرای «ترویــج فرهنــگ مطالعــه» مانند مادرانــی کــه بهزور بــه کودکانشــان غــذا میدهند، نه تنهــا بیثمر ،بلکــه اساســاً مخربند .تا مســئلهای وجود نداشــته باشــد ،مطالعه کردن و مطالعه نکردن ماهواً تفاوتــی با یکدیگر ندارند؛ لذا ســؤال بعدی که احتمــاالً همان رویکــرد عامیانه از ما خواهد پرســید این اســت« :پس چگونه مســئله را ایجــاد کنیم؟» اوالً ،مســئله را نمیتــوان بهصورت فرمایشــی از باال ایجاد کرد یا دســتور داد؛ مســئله را نمیتــوان انتقال داد؛ مســئله واجــد جنبهای منفی اســت که نمیتوان
34 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
آن را بــه دادههــای ایجابی تقلیل داد؛ مســئله نتیجۀ مواجهــۀ نقادانۀ فــرد با وضعیت خویش اســت .البته میتــوان بســتری را فراهــم آورد که بر مبنــای آزادی بیــان و تضــارب آرا امکانــی بــرای گفتوگــو حــول مســائل مختلف فراهــم آورد ،امــا آیا شــما متولیان «ترویــج فرهنــگ کتابخوانــی» واقعــاً بــه دنبــال همین هدف هستید؟ مســئلهدار (پروبلماتیزه) کردن جامعه؟ مطمئن هســتید؟ این شــما را نمیترســاند؟ کمــی حواســتان را جمع کنید ،آیا شــما واقعاً خواهان رواج تفکر انتقادی در جامعه هســتید؟ آیا تبعاتش را میپذیرید؟ شــنیدهایم که جامعۀ امروز دچار بیمســئلگی یا اگر ترجیح میدهید ،گرفتار مســائل کاذب اســت .مسائل زودگــذر و فریبنــدهای بــر اذهــان انســانها ســایه افکندهاند که اگر معیــار را «حقیقت» بدانیم ،همگی گمراهکنندهانــد .آدمیان میکوشــند تا با خودشــان ،با مسائلشــان و بهطورکلی بــا حقیقت مواجه نشــوند و در نتیجــه مســائل کاذبی را جعــل میکنند تا چند صباحــی بــا آنها خــوش باشــند؛ این جعل مســائل کاذب وجــه دیگــری از کارکرد فرهنگ عمومی اســت و در ایــن معنا فرهنگ و تمدن بــرای صیانت از خود نیازمند فریب انســانها هســتند؛ لــذا افزایش میزان مطالعــه ،ارتقــای دانش و حتــی باال بــردن فرهنگ، همه از یک قماشــند؛ خــود مســئلۀ «ترویج فرهنگ مطالعــه» یکی از همین مســائل گمراهکننده اســت. پرســشهای فوق ما را بهســوی پرســشهای عمیقتر و کلیدیتــر ســوق میدهنــد کــه در یادداشــت حاضــر مجالــی بــرای پرداختــن بــه آنها نیســت: «کــدام فرهنــگ» و «کدام حقیقــت؟» امــا میتوان ادعــا کــرد که آرمــان ارتقــای فرهنگ اگــر در معنای راســتین «ارتقــا» بــه کار رود چیزی نیســت جز نفی دیالکتیکــی فرهنــگ موجــود؛ و همین جاســت که متولیان فرهنگ (از مســئوالن وزارت ارشاد و نهادهای ریز و درشــت فرهنگــی گرفته تا حتی نویســندگان و ناشــران و منتقــدان و بهطورکلی «اهالی اهلیشــدۀ اهلیســاز فرهنگ») همگی موضعــی محافظهکارانه بر ضد حقیقــت نفیکننده و نقادانــه اتخاذ میکنند و دانســته یــا نادانســته از عباراتی همچــون «ارتقای فرهنگ عمومــی» یا امید به «بافرهنگ شــدن» مردم در نخنماترین و ارتجاعیترین معنا ســخن میگویند. امــا حقیقــت از بطــن مواجهــۀ نقادانــه بااینهمه برخواهد خواســت و در نتیجه ،یکســره نبرد اســت، نبــرد با خود و دیگران .حقیقــت را نمیتوان آموخت، نمیتــوان منتقل کرد ،نمیتوان دســتور داد ،نمیتوان محاســبه کــرد ،نمیتــوان تجویز کــرد ،نمیتــوان در دادههــای ایجابی نمایش داد ،بلکــه حقیقت را فقط میتوان زیســت و بر ســر آن جنگید؛ نبردی روشمند فرهنگ امروز تــا پــای جــان.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
34 Kheradmand
نیمــی و یانــگ چنان اســتدالل میکنند کــه هر چه افــرادی بــه جهتگیــری دوم (تاکیــد بــر وفــاداری، صالحیت و پاکی) بیشــتر باور داشــته باشــند ،نگرانی آنها نســبت به کســانی که از گروه فاصله میگیرند، بیشتر است. از طرفــی میدانیــم کــه قربانیــان حــوادث از گروه عضــو فاصلــه میگیرنــد .بنابرایــن ،هر چه افــراد به جهتگیــری دوم بیشــتر وابســتگی داشــته باشــند، احتمــال ســرزنش کــردن آن قربانی نیز در ایــن افراد افزایــش مییابد.
آنهــا فرضیه خود را در چندین مطالعه در بوته آزمایش قرار دادند.
برای نمونه ،در یکی از پژوهشها از شــرکت کنندگان خواســته شــد تا تصاویری حــاوی گــزارش کوتاهی از افــرادی که قربانــی یک جنایــت شــدند را بخوانند. برخــی از آن تصاویر در مورد قربانیان جنســی (نظیر تجــاوز) و برخــی دیگــر نیــز قربانیان جرائــم دیگر کلی (مانند ســرقت) بودند .نوع جرم البتــه بر الگوی ِ نتایج تاثیری نگذاشــت. شــرکت کنندگان ســپس چند پرسشــنامه را پر کردند تــا جنبههای گوناگون نگاهشــان بــه زندگی و جامعه ماننــد سیاســت و مذهب (کــه عامــل دوم در نتایج نهایــی بیتاثیر بــود) ارزیابــی شــود .در مرحله بعد نیــز یــک آزمــون اصــول اخالقــی از آنها بــه عمل آمد تا تمرکزشــان بر اشــخاص (از طریــق ارزشهایی نظیــر بیطرفی و دلســوزی) و همچنیــن جهتگیری الزامآورشــان (از طریق ســه عامل وفاداری ،صالحیت و پاکی) مشــخص شود.
دو جهتگیــری مســتقل در ایــن رابطه وجود دارد
در حقیقــت ،تاثیــر جهتگیری الزامآور در مقایســه بــا دیگر موارد کنترلپذیر بر "آســتانه ســرزنش کردن قربانیان" بیشــتر است .مطالعات پیشــین نیز نشان داد زمانــی کــه برگه "توضیحــات جرم" بــه اقدامات قربانی پیش از وقوع جرم پرداخته ،احتمال ســرزنش شــدنش توســط مردم بیشــتر از زمانی اســت که آن برگه صرفــا بر اقدامــات مجرم پرداخته باشــد .حتی یکــی از مطالعــات بــه ســنجش بنیادهــای اخالقی پرداخــت و نشــان داد کــه تعریف جــرم قابل تغییر اســت .همانطــور کــه گفتیــم ،هنگامــی کــه برگه "توضیحــات جرم" به اقدامات قربانــی پیش از وقوع جرم بپردازد ،احتمال ســرزنش شــدنش توســط مردم بیشــتر از زمانی اســت که آن برگه صرفــا بر اقدامات مجرم پرداخته باشــد .هــر چه جهتگیری الــزام آور شخص بیشتر باشد ،قربانی بیشــتر سرزنش میشود. عالوه بر آن ،مشــخص شــد که تاثیــر جهتگیری در واقــع قویتر از تاثیــر نحوه توضیح جرم اســت. مطالعات بررســی شــده در این مقاله نشــان دادند کــه باورهای مــردم پیرامــون روابط بین اشــخاص و جامعــه بر نحــوه واکنش آنها نســبت بــه قربانیان یــک جنایت تاثیــر دارد .اگر مردم بر این باور باشــند که جامعه باید مراقب اشــخاص باشــد ،آنها ســپس بــر نیازهای یــک قربانی پــس از وقوع جــرم تمرکز میکننــد .امــا اگر مردم معتقد باشــند که اشــخاص بایــد به جامعه خود وفادار باشــند ،ســپس شــخص قربانــی را مــورد ســرزنش قــرار میدهنــد زیــرا آن شــخص با حضور در صحنه وقــوع جرم موجب نقض هنجارهای اجتماعی شــده اســت.
33 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
33 Kheradmand
آیا " قربانی تجاوز" باید مواخذه شود؟
دکتر آرت مارکمن رویکــرد اخالقی مــردم چگونه بــر نوع نگــرش افراد نســبت بــه قربانیان یــک حادثــه اثر میگــذارد؟ به عبارت ســادهتر ،چــرا برخی قربانیان یــک حادثه مثال تروریســتی یا تجــاوز را مقصر میداننــد و میگویند «اگــر میدانســت ،نباید آنجــا میرفــت!» دکتر آرت مارکمــن ،اســتاد دانشــگاه تگــزاس ،به این مســئله
میپردازد. بــه گــزارش فرادید به نقل از ســایکولوژی تــودی ،در بســیاری از موارد این خود قربانی یا قربانیان هســتند که به شــدت مــورد ســرزنش قــرار میگیرنــد .برای نمونــه ،بــه قربانیان تجــاوز گفته میشــود کــه اگر به شــکل تحریکآمیــز لباس نمیپوشــیدند ،یــا [در کشورهای غربی] مشــروبات الکلی مصرف نمیکردند مهمانی خاص شــرکت نمیکردند، و یــا حتی در یــک ِ به حتــم قربانــی آن جنایت قــرار نمیگرفتند. همچنیــن از افــرادی کــه از آنها ســرقت میشــود، به شــکلی کامــا انتقادی پرســیده میشــود که کجا پیــادهروی کردهانــد و یــا اینکه چگونه کیــف پول و اجناسشــان را حمــل میکردند. ســرزنش کردن قربانیان یک جنایت جنبههای دیگری هــم دارد .برای مثال ،افرادی که ســرگرم زندگی روتین خــود شــده و ســپس قربانی کــه جنایت میشــوند نســبت به افرادی که از کارهــای روزمره فاصله گرفته و ســپس قربانی میشــوند ،کمتر مورد ســرزنش قرار میگیرند .برخــی انحراف از کارهــای روزمره را دلیلی
بــرای ارتکاب جرم تلقــی میکنند. شــخصیتی خاصی برای افــراد وجود آیــا ویژگیهای ِ دارد که باعث میشــود آنها بیشــتر و یــا کمتر مورد ســرزنش قرار گیرند؟ همیــن پرســش در مقالهای که در ســپتامبر 2016در ژورنال شــخصیت و روانشناسی اجتماعی به چاپ رســیده ،مطرح شــده اســت. 
"قربانی تجاوز" باید مواخذه شود؟ آیا ِ
لورا ن ِیمی و لیان یانگ ،دو نویســنده مقاله ،معتقدند اخالقی خودشــان با جامعه زمانی که مــردم به رابطه ِ مینگرنــد ،اغلب یکــی از دو جهتگیری مســتقل را برمیگزینند .دســتهای از مردم نســبت بــه "اهمیت اشــخاص" اعتقاد راســخ دارنــد .آنها بــرای دو عامل «بیطرفی و دلســوزی» ارزش بســیار زیادی قائلاند. دســته دیگــر امــا معتقدند کــه افراد میبایســت به جامعــهای کــه در آن زندگــی میکنند ،ارتباط بســیار قوی داشــته باشــند .افراد ملتزم بــه جهتگیری دوم بر صفــات اخالقی چــون وفاداری ،صالحیــت و پاکی تاکید دارند.
به قربانیان تجاوز گفته میشود که اگر به شکل تحریکآمیز لباس نمیپوشیدند،
ِ مهمانی خاص شرکت نمیکردند، یا مشروبات الکلی مصرف نمیکردند و یا حتی در یک به حتم قربانی آن جنایت قرار نمیگرفتند!
32 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
32 Kheradmand
خبرها می توانند با به کار بردن هشتگ به سرعت بین کاربرها نفوذ کنند و در عرض کمتر از چند دقیقه هزاران نفر از آن آگاه شوند. محصوالتشــان را با یک هشــتگ خاص (که می تواند نام آن برند باشــد) جلو ببرند. امــا برخی دیگــر چنین عقیــده ای ندارند و در دنیــای مجازی برای مخاطبانشــان هشــتگ های گوناگونی بــه کار می برند .اســتراتژی که با توجه بــه نوع محصولی کــه آن شــرکت ارائه می دهد و همچنین سیاســتگذاری هایی که در ســطح دنیای مجــازی دارد ،متفاوت اســت .به عنوان مثال فرض کنید مــک دونالد با به کار بردن هشــتگی مثل #ILoveMcDمشــتریانش را ترغیــب می کند کــه در توییت ها از این هشــتگ در صفحه هایشــان اســتفاده کنند .مک دونالد هم متضمن می شود کــه توییــت هایی از کاربران بــا این هشــتگ را در صفحه اش به اشــتراک بگذارد. اقدامی دو ســر ســود به شــمار مــی رود .بدین معنــی که هم رونــق صفحه مک دونالد در آن شــبکه اجتماعی بیشــتر می شــود و به ســمت مخاطب محور بودن ســوق پیدا می کند ،هم آن فردی که این عکس را گذاشــته با شــر شــدن توییتش توســط صفحه ای همچون مک دونالــد که در توییتر مخاطب زیادی دارد ،بیشــتر دیده می شــود و می تواند فالوئرهای بیشــتری داشته باشــد .اتفاقی که اخیرا خیلی از رســتوران هــای ایرانی هم در اینســتاگرام به فکــر آن افتاده اند و مشــتری ها با هشــتگ کــردن نام آن رســتوران مــی توانند به تبلیغ هــر چه بیشــترش در دنیای مجــازی کمک کنند.
-3کاربرد در برنامه های مختلف رسانه های جمعی
دایــره کاربردهای کلمات داخل هشــتگ فراتــر از اینها هم می رود .از ســال 2010 خیلــی از برنامه ســازان تلویزیونی در شــبکه هــای مختلف از هشــتگ به عنوان عاملــی برای تعامل بــا بینندگان و گرفتن آنی بازخوردهایشــان اســتفاده می کنند. بدین شــکل که مثال مجری تلویزیونی برای موضوع خاصی از بینندگان ســوالی می پرســد و از آنها مــی خواهد تا چند دقیقه دیگر با هشــتگی که خــودش در برنامه اشــاره می کنــد ،توییت کنند .توییتــر نیز تمام توییــت های مرتبط بــا موضوع را بالفاصلــه برای برنامه می فرســتد .بدین ترتیب برنامه تلویزیونی به کمک هشــتگ های توییتــر در کمتر از چند دقیقه چندین هزار کلمه کامنت از بینندگانش خواهد داشــت .البتــه این گرفتن بازخــورد می تواند بــا فاصله از پخش برنامه هم باشــد. مثال ســوالی توســط برنامه مطرح شــود و از بیننــدگان بخواهند که تــا هفته بعد جواب هایشــان را با توییت هایی که هشــتگ خاص داخلشــان دارد ،بدهند .کاری که در کشــور خودمــان و برای برنامه هــای تلویزیونی محدود به ارســال پیامک و ایمیل است.
-4با هشتگ بخر!
از مــاه فوریــه 2013بود که سوشــیال نتــورک توییتر با آمریکن اکســپرس (یکی از شــرکت های معــروف خدمات مالی آمریــکا که کارت شــارژ ،کارت اعتباری و چک مســافرتی به اعضایش عرضه می کند) به این توافق رســیدند که با هشــتگ کردن نــام کاالی خاصی که کاربر می خواهد به شــکل آنالین جنــس را خریداری کند .به شــکلی که اعضایی از آمریکن اکســپرس که توییترشــان را با حســاب سایت سینک کردند ،جنســی که می خواهند را با هشــتگش توییت می کنند و آمریکن اکسپرس بــا توییتــی به آنهــا ریپالی می دهد تــا خریدار جنــس انتخاب شــده را اوکی کند. بعــدش هم جنس را می فرســتند دم در خانــه اش ،به همین راحتی.
-5فراگیری در سه سوت!
خیلــی از اتفــاق های ســازمان یافتــه ای که در دنیــای واقعی می افتد ،ریشــه در اســتفاده از هشــتگ در دنیای مجازی دارد .خبرهایی که می تواننــد با به کار بردن هشــتگ به ســرعت بین کاربرها نفوذ کنند و در عرض کمتــر از چند دقیقه هزاران نفــر از آن آگاه شــوند .گفتــه می شــود در اوایل ســال 2010هشــتگ هایی مثل
31 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
#OccupyWallStreetو #LibyaFeb17زمینــه ســاز و گســترش دهنده جنبش وال اســتریت و جنگ لیبی بودند.
-6رسیدن صدای شکایت های مردمی به گوش مسووالن
هشــتگ ها گاهی وقت ها واســطه ای هســتند میان مصرف کننــده و تولیدکننده برای بحــث درباره کیفیت محصول .مثال برای مدتی هشــتگ هایی بــا نام bastag ســاخته شــده بود تــا کاربران مجــازی بتوانند با بــه کارگیری آن به طور مســتقیم انتقاد خودشــان را در اســتفاده از فــان محصول بیان کنند. برای مثال در ژانویه 2012مک دونالدز هشــتگ #McDstoriesرا برای مشــتریانی که از مجموعه رســتوران های زنجیره ای آن اســتفاده می کنند ،قرار داد .تالشــی که البتــه نافرجام ماند و انتظاری که مک دونالد داشــت اصال برآورده نشــد .به طوری کــه مک دونالد بعد از دو ســاعت اینقدر بازخورد منفی و شــکایت های متعدد از مــردم دریافت کرد که کال هشــتگش را تعطیل کــرد و رفت پی کارش.
-7توصیف حس نویسنده
ایــن مورد نســبت به مواردی کــه تا اینجا گفتیــم ،جالب تر و البتــه اختصاصی تر اســت .توصیف حس نویسنده در قالب هشــتگ یکی از جدیدترین اتفاقاتی است که برای محتوای شــبکه های اجتماعی در ســال هــای اخیر افتاده. همــه می دانیم ایــن روزها کاربران بســیاری از این شــبکه هــای اجتماعی ،دیگر حوصلــه خوانــدن متن هــای طوالنی و پیچیــده را ندارنــد و رویکردشــان به جای محوریت «جمله» به ســمت محوریت «کلمه» رفته .کاربرهای عام بیشــتر دوست دارنــد تصویری تر و خالصه تر یــک موضوع را ببینند و بخواننــد و رویکرد وبالگی را زیاد نمی پســندند. البتــه ماهیت شــبکه اجتماعی کــه دربــاره آن صحبت می کنیم هــم مورد مهمی در ایــن تحلیل به شــمار می رود .مثــا توییتر از ابتدا قصد کوتاه بــودن را به دنبال داشــته و بــه مخاطبانش اجــازه نداده /نمی دهــد که متنی بیشــتر از 140کاراکتر تایــپ کنند ولی شــبکه ای دیگــر مثل فلیکر رویکــردش چیزی متفــاوت از توییتر بــوده و وبالگــی تر دیده می شــود اما در مجمــوع چیزی که واضح اســت میل به کوتاه بودن نوشــته هاســت که بعدها با ورود هشــتگ به فیس بوک (که نســبت بــه دیگر رفیق های مجازی اش در اســتفاده از هشــتگ مقاومت می کرد) نشــان مــی دهد زاکر برگ و دوســتان هــم تغییر را حس کــرده و بــرای آن آماده اند. حــال همیــن اجبار به کوتــاه بودن باعث شــده کــه کاربرها ســعی کنند جمالت بلند خودشــان را در قالب تک کلمه هایی که داخل هشــتگ مــی اندازند ،توصیف کننــد .تک کلمه هایی که دیده می شــود می تواند معــادل یک جمله کامل معنی بدهــد و بــی آنکه چیــزی از مقصود بکاهــد ،آن را منتقل کند .مثال بــه این نمونه فارســی دقت کنید .دانشــجویی که ســال هاست فارغ التحصیل شــده ،می خواهد درباره یکی از اســاتید دانشــگاه که بــا او خاطرات زیــادی دارد ،توییتی بنویســد. اصل جمله این شــکلی اســت« :یادش بخیر استاد مهری ســر کالس معادالت .قسم می خورد بچه بشــینین ســر جاتون .چقدر دلم براش تنگ شــده ».ایــن جمله را با هشــتگ می توان مثال اینطوری نوشــت« :بچه ها!بشینین سر جاتون#.مهری#دانش گاه#معادالت#خاطره#دلتنگی». ســبکی که بین ایرانی ها در اینســتاگرام در حال رشــد چشمگیری اســت ،با به کار بردن هشــتگ یکــی از المان هــای قوی برای توصیف حس نویســنده نســبت به مطلبــش در فضای مجازی به شــمار مــی رود .موضوعی که اتفاقا یکی از مســائل مهــم علم هوش مصنوعی هم به شــمار مــی رود که می گوید« :هشــتگ ها یکی از قــوی ترین پیشــگوهای فضای مجــازی و به تعبیر صادرکننــده یک بیانیه طعنه آمیز هستند!»
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
31 Kheradmand
#هشتگ یعنی چه؟ هشــتگ یــک واژه ابداعی اســت که چند وقتی اســت بیــن کاربران شــبکه های مجــازی باب شــده .واژه جدیدی که هنوز غریب هســت .اما به نظر می رســد که غریبــی این واژه فقط محدود به ما ایرانی هاســت .چون اواخر ســال 2012زنی در انگلیس اینقدر فاز کلمه را داشــته که اســم بچه اش را گذاشــته هشتگ! غریبی ماها با مفهوم هشــتگ بی مناســبت ( #واقعــی) البته این ِ هم نیست. هشــتگ آنطوری کــه روی زبان های دیگری مثل انگلیســی می نشــیند ،روی رسم الخط فارســی اصال چشمنواز و زیبا نیســت .دلیلش هم چســبیده به کار رفتن رفتن کلمات و همچنیــن عدم وجــود حروف بزرگ و کوچک (به شــکلی که در زبان انگلیســی وجود دارد) در نوشــتار فارسی است. مثال وقتی می خواهید عبارت «من عاشــق ســفر هســتم» را به هشــتگ تبدیل کنید و همراه متن یا عکســی کــه داریــد در یکی از صفحــه های مجازیتــان منتشــر کنید ،بــه علــت فاصله بین کلمــات جمله باال ناگزیرید که یا چهار هشــتگ جــدا بگذاریــد یا بــا آندرالیــن کلمه هــا را به شکل فارســی به هم متصل کنید (#من_عاشق_ سفر_هســتم) در صورتی که انگلیســی همین عبارت با هشــتگ خیلی سرراســت و به شــکل #ILoveTravellingدرمــی آیــد .بــه هر حال با علم به همه این نکات اســتفاده از هشــتگ روز بــه روز در دنیــای مجازی در حال افزایش اســت و ایــن مفهوم دارد کم کم بــه یکی از محبوبترین ابزارهــای اینترنتی تبدیل می شــود .اما به راســتی دقیقا هشــتگ چیســت و از کجا آمده؟ آمدنش بهر چه بــوده و به کجا می رود آخــر؟ جواب این ســوال هــا را می توانیــد در این گــزارش پیدا کنید.
سوال اول -هشتگ چیست؟
اگــر بخواهیــم با بــارم دو نمره یــک تعریف جمــع و جور برای هشــتگ بگوییم، به زبان ســاده ،هشــتگ عبارت اســت از یــک نماد پیشــوندی که اولین بــار برای نامگــذاری گــروه ها در چت IRCخــارج از حوصله متن اســت و خودش مقاله ای جــدا می طلبد امــا اگر تعریف دم دســتی و تقریب بــه ذهنــش را بخواهید ،این
Messinaبرای اولین بار کلماتشــان را هشــتگ کردند و این اولین اســتفاده رسمی از هشــتگ در توییتر به شــمار مــی رود .در همین حال و هوا هشــتگ به یکی از ابزارهای خوبی تبدیل شــد که کاربران می توانســتند با به کارگیری آن رتبه شــان را در نتایج جســتجوها ارتقا بدهند. بعدتــر و در جــوالی 2009توییتــر به اهمیت هشــتگ و همچنین به عالقــه کاربرانــش در اســتفاده از آن بیشــتر پی برد و هشــتگ ها را تبدیــل بــه لینک کرد تــا با کلیــک آن ،کاربران بــه صفحه ای مجــزا که شــامل تمام موضوعات مرتبط اســت ،متصل شــوند. ســنتی که تا االن هــم در توییتر بــه عنوان یکــی از مهمترین شــبکه هایی که هشــتک در آن بــه کار می رود ،بــه جا مانده و در ســال 2010گســترش هــم پیدا کــرد .به شــکلی که این روزها بــا راه اندازی بخشــی به نــام Trending Topicsبــه کاربــران این امکان داده می شــود تا در لحظه بفهمند کــدام موضوع بین کاربران مــورد توجه اســت .روندی که نشــان می دهد ایــن اصطالح جدیــد در فضای مجــازی حاال حاال جای پیشــرفت دارد و در کنار تگ و منشــن می توانــد به لغتی دیگــر در ادبیات شــبکه های اجتماعی بدل شــود.
سوال دوم -چه کاربردهایی دارد؟ -1فهمیدن الگوهای رفتاری کاربران
یکی از اصلــی ترین وظایف توییتــر پیدا کردن الگوهای رفتــاری کاربرانش اســت .هدفی که با اختراع هشــتگ شــکل جــدی تری در این شــبکه اجتماعــی به خود گرفتــه .یکی از دالیل پیدایش هشــتگ در توییتر هم اساســا فهمیدن همین نیازهای مبرم و روزانه کاربرهاســت. عــاوه بر ایــن پیدایش هشــتگ ها پدیــده ای اســت کامال مقطعی .فــرض کنید مثــا اوباما در کاخ ســفید در مورد وضعیت اقتصادی در حال صحبت کردن اســت. میلیــون ها کاربر توییتری در سراســر جهــان ،همزمان با صحبت هــای اوباما با به کار بردن هشــتگ هایی چــون obama#speech#whitehouse#economyنظرات و موضعگیــری هــای خودشــان در درباره صحبت های اوبا منتشــر مــی کنند .این هشــتگ ها ممکن اســت در ســاعاتی که اوباما مشغول ســخنرانی است در توییتر
در جوالی 2009توییتر به اهمیت هشتگ و همچنین به عالقه کاربرانش در استفاده از آن بیشتر پی برد و هشتگ ها را تبدیل به لینک کرد تا با کلیک آن ،کاربران به صفحه ای مجزا که شامل تمام موضوعات مرتبط است ،متصل شوند.
کلمه خالصه شــده Internet Relay Chatو یک نوع ســرور چت پرســرعت و یک سیســتم چت چندکاربره است). اگر بی خیال این تعبیر خشــک و علمی شــویم ،زبان ســاده ترش این می شــود که وقتی در بعضی شــبکه های اجتماعی (که االن تعدادشــان به 18می رســد) ابتدای کلمــه ای که نوشــتید ،عالمت « »#را بگذارید ،می بینید کلمــه به صورت آبی درمی آیــد و بــه اصطالح هایپرلینگ می شــود .حال دیگر عبارت شــما یــک کلمه خالی نیســت و با شــارپ اولش تشــکیل یک هشــتگ را می دهد .در تاریخچه هشــتگ آمــده کــه ســال 2007گروهــی از کاربران یک نــرم افزار کدبــاز به اســم Chriss
30 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
«ترنــد» شــوند ولی بالفاصله بعد از اتمام مراســم و از بین رفتن تــب و تاب ماجرا، کاربــران همیشــه در تایم الیــن توییتر ســراغ موضوعی دیگر می روند و هشــتگ هــای فــوق الذکر از دایــره ترند بودن خارج شــده و به تاریخ مــی پیوندند.
-2تبلیغ یک برند
خیلــی از شــرکت هــا و کارخانه هــای معتبر دنیــا این روزهــا برای بیشــتر دیده شــدن برندشــان در فضای مجازی از هشــتگ ها اســتفاده می کنند .قضیه هم از این قرار اســت که اصوال شــرکت ها و کارخانه ها ترجیحشــان بر این اســت تبلیغ
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
30 Kheradmand
می باشــند به صــورت مجموعه ای اســت که هر یک به تنهایی هم ،داســتان خودش را داشته و شخصیت و کاراکتر مســتقلی را داراست
- تولد هنری شما با کدام اثر شکل گرفت؟
در ســال ۱۳۷۶و بــا اثــری به نــام (( ایــران باالتر از همه)) کــه به مــوزه هنرهای معاصر فروخته شــد و در ســال ۱۳۷۹بــا دو اثر به نامهــای (( عالمت و نظم غلط)) که بــه عنوان یکی از شــصت هنرمند صاحب ســبک معرفی شدم .
- با توجه به تعریفی کــه از هنر داشــتید آیــا کار هنرمنــدان گوناگــون را درپیوند بــا یک موضــوع می توان تشــخیص داد ؟
ســاخت رنگ کنم و همین کارم را هم متمایز نشــان می دهد.
- آیــا آثارتان ویژگیهای خاصــی دارد که بیننده ،به نام آفریننــده آن پی ببرد؟
هر هنرمندی حســش را بــه بیرون می کشــاند ولی مهم تجربــه و چگونگی ارایه هنرش اســت ،حســی که در نقاشیهای من هســت و بیشتر از رنگهای قرمز ،نارنجــی ،کمــی ســبز و آبی و طالیی اســتفاده می کنم ،از ســمبلهای ترنج فرش ،از خروسهای رنگین و همچنیــن بــر روی کتابهای دســت نویس و قدیمی نقاشــی می کنم .
- آیا پیــش آمده تا الهــام بخش یک اثر هنری شما ،فیلمی، کتابی ،داســتانی و ...باشد؟
بله کامال ،،فرضا موضوع خشــن جنــگ را یــک فیلمســاز ،یــک نقاش ، یک مجسمه ســاز ،یک شــاعر و یا یک نویسنده ،بــا زبــان تخصصــی خــودش به بیــان و یا به تصویر می کشــد که هر فرد با شــنیدن ،خواندن ،یــا دیــدن آن پــی بــه موضوع آن اثــر خواهد برد.
بلــه ،ممکــن اســت دیدن و یا شــنیدن هر مطلبــی ،الهام بخش باشــد حتــی اثــری از هنرمنــد دیگری .
- آیــا اثری از شــما در یــک مــکان و گالــری خاصــی به نمایــش در آمــده اســت ؟
- شما هنرمند نگارگر و نقاش هم هســتید ،آیا از مجسمه سازی به نقاشــی کشــیده شــدید یــا برعکس و یــا به مــوازات هم پیش - غیــر از نــگاه ارزشــمندی که به زنــده نگاه داشــتن و ترویــج آثــار تاریخــی داریــد ،نگاه رفتید؟ من از نقاشــی شــروع کردم و به دلیل عالقه شخصیم اجتماعی و سیاســی هم در آفرینشــهای شــما به دانشــگاه تهران رفته و در کالســهای مجسمه سازی وارد شــده است ؟ بله ،در موزه هنرهای معاصر.
آنجــا شــرکت کــردم .پــس از ورود به تورنتــو ،تعلق خاطــرم به ســرزمین مادری ،مــرا بر آن داشــت تا از پارســه وام گرفتــه و آنرا در قالــب هنرم بریزم.
اگر شــما بخواهید موضوعی واحد را در قالبیک کار هنری در آورید ،به کمک نقاشــی بهتر انجام می دهید با مجســمه سازی؟
در نقاشــیهایم الهامی از فرش و گلیم هســت چرا که مــی دانم بافنده آن بــا صرف ســاعتها از عمرش و با رنــج و مرارت و شــاید با حس عشــق آنــرا می بافد ولــی ما بــدون توجه به این موضــوع ،بی رحمانه به زیــر پای مــی افکنیم و این نــگاه اجتماعی در برخی از آثارم دیده می شــود.
- آیــا پیــش آمده که پس از پایــان خلق اثری ، بیان احساس با نقاشی حتما ساده تر است. از نتیجــه کار راضی نباشــید و دلتان رضایت به - برای ســاخت مجســمه ها و نقش برجســته خراب کــردن آن بدهد؟ در نقاشــیهایم آنقــدر کار می کنم تــا نتیجه دلخواه هایتــان ،از چه جنســی اســتفاده می کنید؟ من رنــگ را بــا ترکیب مــواد و متریالی کــه خودم می ســازم ،ترکیب می کنــم و این ترکیــب حس بهتر و طبیعــی تــری بــه من مــی دهد تــا آنهــا را پس از
حاصل شــده و راضی شــوم ولی در مجســمه سازی راهی جــز خراب کردن آن نیســت.
29 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
بقیه در صفحه 59
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
29 Kheradmand
گفتـگو مسروره بنی هاشمی با استـاد مهرام نیا
هنر ،بیان احساسات درونی است مسروره بنی هاشمی
درمســیر گــذر از خیابــان Major Mackenzieبــه ســوی غرب پس از رد کردن خیابــان ، Bay view در شــمال خیابان ،دیــدن در و دیوارهای خانه ای ،شــما را به شــگفتی مــی اندازد چرا که نمونــه هایی از هنر پارســه ،چشــمانتان را می نوازد و این سبب شگفتی و کنجکاوی می شــود ،این بار برای پاسخ به کنجکاویتان ،دقایقــی توقف کنید به جای زنــگ ،کوبه ای را چون درهای پیشــین در محله های قدیمی شهرهایی چون یــزد می بینیــد آنرا بــه صــدا در آورید تــا هنرمندی صاحــب ذوق ،ورود شــما را به کارگاهــش خوش آمد گویــد ،کارگاهــی که بوی تخت جمشــید مــی دهدو یاد آور عظمت و شــکوه معمــاری پدرانمان در عهد هخامنشــیان و ایران باستان اســت و درواقع مشتی اســت نمونه خروار از تخت جمشــید و پارسه میزبان شــما اســتاد مهرام نیاســت هنرمندی که در ســال ۱۳۵۳برخالف میل پدر و صرفا به دنبال عشــق خودش در کنکور هنرســتان هنر شــرکت کرد و با رتبه نخســت وارد هنرستان شــد ،در آنجا بود که طراحی،
نقاشــی ،مجســمه ســازی ،مینیاتور ،چاپ ،عکاسی و تاریــخ هنر را بــا رتبــه اول آموخت ،در ســال ۱۳۵۸ در کنکــور دانشــگاه هنــر هم نفر اول شــد .اســتاد تاثیرگــذار او زنده یاد جعفر روح بخش بود که ســبب شــد به نقاشــی معاصر کشــیده شود و ســبک جدید دســت نویس بــر روی صفحه های کتابهــای قدیمی را بــا الهام از فرش شــروع کرد ۱۵،ســال پیش دســت روزگار او را بــه کانــادا و تورنتــو کشــاند و در این جا بنــا بر وظیفــه ای که حس مــی کرد نقش برجســته هایــی را از تخــت جمشــید ســاخت با این بــاور که در احیــا و زنده نگاهداشــتن هنراین ســرزمین کهن ، کیلومترهــا دورتر،نقشــی داشــته باشــد .شــما را به خوانــدن گفتگویی که با این هنرمند ارزنده شــهرمان داشــتیم دعوت مــی کنم :
هــای گوناگــون ارایه می دهــد یکی با رنــگ ،یکی با ســنگ -یکی با ســاز یکی آواز -یکــی دوربین یکی واژه های وزین
- چه ســبک و ســیاقی را در کارهایتــان دنبال می کنید؟
مــن تقریبا دوره های بســیاری از ســبکهای نقاشــی را گذرانــده ام و آنهــا را تجربــه کــرده ام از آموختــن مینیاتــور ،نقاشــی قهــوه خانــه ای ،دوره قاجــار ، کالســیک و طبیعت گرایی ،در گذشته بیشتر سوریال کار مــی کردم یعنی ماورای تخیل ،آشــنایی بیشــتر با اســتاد روح بخش مرا آرام آرام به ســوی نقاشی مدرن که هویت و شناســنامه ایرانی را در بطن خود داشــته باشد کشاند
- شــما به عنــوان یــک هنرمنــد ،واژه هنر را - آفرینشــهای شــما بیشــتر به صورت منفرد و مســتقل هســتند یا به صــورت مجموعه خلق چگونــه معنا مــی کنید؟ هنر بیان احساســات درونی اســت که از تاثیر محیط شده اند؟ اطرافش سرچشــمه می گیــرد و کار هنرمند تبلور این احساســات به دنیای بیرون اســت که هــر هنرمندی با شــناخت ،با تخصــص و آگاهی و مهارت به شــیوه
28 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
تابلوهای نقاشــی من هر یک ،نقــش و رنگ موضوع خــودش را دارد امــا کارهایــی کــه از تخت جمشــید ساخته ام و بیشــتر به صورت تابلوهای نقش برجسته
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
28 Kheradmand
27 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 27
جدیــد ،میتواند ظهور کند .قوانیــن انعطافپذیرند .امکان تقلب وجــود دارد .هنر دور زدنِ قوانین وجود دارد. مالون :فلسفه از فوتبال چه میتواند بیاموزد؟ کریچلــی :فوتبال عرصــۀ بزرگی برای بحث عاقالنه اســت .از بســیاری جهــات ،همان چیزی اســت که فلســفه بایــد باشــد :گفتوگوی عاقالنــه مبتنــی بر احساســات مســتحکم ،به نحوی که شــما بتوانیــد اذهان افراد را از طریق نیروی اســتدالل تغییر دهید. متأســفانه ،این امر در فلســفه بهندرت رخ میدهــد ،اما در گفتوگوهــا دربــارۀ فوتبــال این امــر قطعــاً رخ میدهد. مــن نظر خاصی دربــارۀ یک بازیکن یا یک مســابقه اظهار میکنــم و کســی خواهــد گفــت« :نه ،شــما کام ًال اشــتباه میکنیــد ،موضوع این اســت که .»...من به ســخنان او گوش میکنم و شــاید چند اشــکال به ســخنان او وارد کنــم ،اما اغلب مــن دیدگاه خود را تغییر میدهم .بنابراین ،عنصری حقیقتاً فلســفی دربــارۀ فوتبال وجود دارد .فوتبال عرصهای اســت که مــردم در آن در رابطه با دیدگاههای خود احســاس راحتــی و آرامش میکنند و در گفتوگو نیز احســاس راحتــی و آرامش به آدم دســت میدهد. مالون :باوجوداین ،عنصر دیگری که شــما شیفتهاش هســتید نفرت موجود در ذات فوتبال اســت ،از طریق ســرمایهداری ،فســاد و مانند اینها .آیا فوتبال بهتر خواهد شــد اگر شــما بتوانید از شــر این جنبههــای نفرتانگیز خالص شــوید؟ آیا حقیقتاً سوسیالیســتی همکاری محض تبدیل شــود؟ یا نفرت بخشــی میتوانــد به آن بازی ِ ضروری از آن چیزی اســت که فوتبال را میســازد؟ کریچلی :نفرت بخشــی از آن چیزی اســت که فوتبال را میســازد .ما همین االن در اینجا ،در پشــتبام هتل ،میتوانیم یک مســابقه ترتیب دهیــم .ما میتوانیم چیزی
26 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
پیــدا کنیــم و از آن بهعنوان توپ اســتفاده کنیــم و چند نفر را جمــع کنیم و بازی را شــروع کنیم .همگی مــا در این تجربه از جایگاهی برابر برخــوردار خواهیم بود. هیــچ چیز مهمی در میــان نخواهد بود و شــاید این بهنوبۀخود لذتبخش باشــد. امــا هنگامیکه مســابقات در باالترین ســطوح برگزار میشــوند ،ما شــاهد حضور تیمها با پیوندهای محلی عمیق هســتیم ،با روحیات سوسیالیســتی ،و حضور ســرمایه و پول .من در پیشــگفتار کتاب درواقع میخواهم بگویم که اگر شــما خواســتار مشــاهدۀ تصویــری از عصر ما با تمام وحشــتهای درهمپیچیــدۀ آن هســتید ،بهترین گزینه آن اســت که به فوتبــال نگاه کنید. تمام وحشــتها آنجا هســتند :وحشتهای ســرمایهداری نئولیبــرال ،وحشــتهای اقتدارگرایــی و اســتبداد ،و مانند اینهــا .موضوع مهم برای من این اســت که ،بــا وجود آنکه من بســیار فوتبال را دوســت دارم و هوادارانی را دوست دارم که فوتبــال را دوســت دارند ،فکر نمیکنم شــما هرگــز بتوانید احســاس خوبی دربارۀ فوتبال داشــته باشــید .فوتبال چیزی اســت که همیشــه در معرض ســوءظن اســت .نکتۀ جالب دربارۀ نگریســتن به یکپارچگــی نوعی هویت تیمی همچون بارســلونا این اســت که چگونــه زیبایی و ِ کاتالونیایــی بــا این واقعیــت درمیآمیزد کــه آنها پول خــود را از مؤسســۀ قطر دریافــت میکنند. ایــن دو رویــداد ،بهطور همزمــان ،در حال وقوع اســت .من میخواهــم که مردم، هنگام تماشــای یک مســابقه ،هر دو موضوع را ببینند :ایــن نمایش زیبا که چگونه افــراد حرفــهای ،که با هم بــرای هدفی مشــترک کار میکننــد ،میتوانند نتیجهای فوقالعــاده تولیــد کنند و ،درعینحــال ،چگونه کل این ماجرا ب هواســطۀ جابهجایی پــول و انتقال ســرمایه ممکن شــده اســت .این دو موضــوع بهطــرزی ژرف با هم پیونــد خوردهانــد .فوتبال تصویــری از جهان مــا ،در بهترین و بدتریــن حالت آن، بهطور همزمان اســت.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
26 Kheradmand
در بیــن جمعیت التینتبار باید به جریان اصلی فوتبال کشــانده شــود .این کاری با تأثیــر سیاســی ژرف خواهد بــود .هنگامیکه من دربارۀ تیــم محبوبم فکر میکنم، میدانــم که بهترین بازیکــن ما برزیلــی و بهترین بازیکن بعدی ما مصری اســت. اگر تیمی که شــما دوســت دارید و هر هفته بازی آن را تماشــا میکنید تحت نفوذ خارجیها باشــد ،نگرشی متفاوت به جهان خواهید داشــت .بازیکنان انگلیسی نیز در تیم حضور دارند ،اما شــما بیشــتر احســاس جهانوطنی میکنید.
مالون :آیا از دیدگاه شــما ،در طول چند دهۀ گذشــته ،یــک گفتمان پیرامون فوتبال شکل گرفته است؟ کریچلــی :بلــه ،هنگامیکه من دانشــجو بودم ،فوتبــال اص ًال موضــوع بحث نبود. اکنــون فوتبال هویتی بســیار متفاوت دارد .گفتمانی پیرامون آن وجــود دارد و مردم ورزش جهان اســت و میزان در سراســر دنیا آن را تماشــا میکنند .فوتبال بزرگترین ِ فوقالعــادهای از توجــه را به خــود جلب میکند. اینترنــت برای برخی چیزها ،مانند زندگی انســان ،بد بــوده ،اما برای برخی چیزهای ْ اینترنت ســطحی جدی از گفتمــان دربارۀ دیگــر خوب بوده اســت ،ماننــد فوتبال. ورزش را پدید آورده اســت .چنین چیزی بســیار متفاوت از وضعیت حاکم در زمان دانشــجویی من در دهۀ هشــتاد اســت .من عشــق خودم به فوتبــال ،و بهویژه به باشــگاه فوتبال لیورپول ،را نزد خودم نگه میداشــتم .تنها نوشــتارها دربارۀ فوتبال در آن زمان در صفحات پشــتی روزنامههای عامهپســند در انگلســتان بود .از زمان انتشــار کتــاب اوج هیجان ،۱به قلــم نیک هورنبــی در ،۱۹۹۲قلمفرســایی جدی دربارۀ فوتبال رشــد کرده است.
مالون :آیا شما میگویید که فوتبال بهنوعی بیگانههراسی را دشوارتر میکند؟ کریچلــی :فوتبــال اصالحگر عظیم بیگانههراســی اســت .خود فوتبال یا دســتکم ایــدۀ بازیای که در آن شــما با پا به تــوپ ضربه میزنید به مایاها و چین باســتان بازمیگردد .بازیای شــبیه به فوتبال در ایتالیای قرون وســطا بازی میشــد .ســپس ایــن بازی در اواخر قرن نوزدهم در بریتانیا ســازماندهی و قانونمند شــد .بنابراین، مــا فکــر میکنیم این بازی از آن ماســت ،اما ابداً چنین نیســت .این بازیای اســت کــه تقریباً هر کــس دیگری آن را بهتر بــازی میکرد.
مالون :شــاید شــگفتانگیزترین چیز برای من دربارۀ کتاب آن باشــد که شــما ،در اشــارهای کوتــاه در پیشــگفتار ،اذعــان میکنید که نام ســاکر ۲را دوســت دارید و شــاید آن را ترجیح میدهید. کریچلــی :بلــه ،این نام به یک معنا بیشــتر اجتماعی اســت .ســاکر مخفــف واژۀ اَسوسییشــن ۳اســت که در کانون این بازی اســت .از بســیاری جهات ،ســاکر واژۀ دقیقتری اســت .نهتنها بــدان جهت که این واژه به همکاری ،یعنی سوسیالیســم، اشــاره میکنــد که من به آن عالقــه دارم ،بلکه بدان جهت که فوتبال بازیای اســت کــه با تمــام بدن بازی میشــود ،نه فقــط با پا. مالــون :آمریکا چــه کاری میتواند انجام دهد تا حضــور و موفقیت خود در صحنۀ فوتبال بینالملــل را افزایش دهد؟ کریچلی :این پرســش چندین پاســخ دارد ،اما یکی این اســت کــه محبوبیت فوتبال
مالــون :آیا این همان چیزی نیســت که ماهیت فوتبال را بــه تکراری بیمبدأ تبدیل میکند؟ کریچلی :بله و این نکتهای ضد ملیگرایی اســت .اینکه هواداران انگلیســی بگویند که «فوتبال یک بازی انگلیســی اســت و ما نســبت به آن حق و حقوقی داریم ،زیرا اینجا آغاز شــده اســت» ســخنی بیمعناســت .خاســتگاه فوتبال بیاهمیت است. تاریخ از پیچیدگی و گوناگونی بســیار بیشــتری برخوردار است. تجربهکردن فوتبال یعنی تجربهکردن تکرار این تشــریفات .تمام مســابقات شــبیه هم هســتند ۲۲ ،بازیکن در زمین حضور دارند و مســابقه نود دقیقه طول میکشد. ســاختاری تکراری وجود دارد ،بااینحال تکرا ِر فوتبال زمینــه را برای تازگی ،نوآوری و آفرینــش فراهم میکند .فوتبال تحت حاکمیت قوانین اســت ،تحــت هفده قانون بــازی فوتبــال .در چارچوب این مجموعــه قوانین ،صور جدیــدی از فعالیت ،چیزی
25 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
25 Kheradmand
فوتبال؛ غول چراغ جادوی آرزوها
در زمین چمن آرمان همۀ انسانها محقق میشود ،از سوسیالیستها گرفته تا سرمایهدارها در تاریخ ،رقصیدن و خوشگذرانی غالباً مخصوص طبقۀ مرفه جامعه بوده است .اما در عصر ما ،که ِ خوشگذرانی آدمها شده ،همه بهشکلی برابر میتوانند در زمین چمن به بدن خود فوتبال محبوبترین کشوقوس بدهند ،برقصند و توپ را از خط دروازه رد کنند .فوتبال آرمان انسانها را در حد توان خود محقق کرده ،آرمانی که میخواست همه آزاد باشند و درعینحال از قانون پیروی کنند. مترجم:علیبرزگر لسآنجلــس تایمــز| گفتوگــوی تایلــر مالــون با ســایمون کریچلی، طبــق کتــاب جدیــد ســایمون کریچلــی ،وقتــی بــه فوتبــال میاندیشــیم به چه میاندیشــیم، فوتبــال «رقــص بالۀ طبقــۀ کارگر» اســت .بههمینســان ،کریچلــی را میتوان «فیلســوف طبقــۀ کارگر» نامیــد ،یعنــی او فلســفه را نوعی دغدغــۀ پرولتاریایــی میبینــد، نــه فعالیــت نخبــگان کــه باید در برجهــای عاج انجــام شــود .او به تمــام موضوعات ،خواه خودکشــی باشــد خــواه فوتبــال ،با دقت فکری یکســانی مینگــرد .نوشــتار او نهتنها ژرف و فلســفی بلکــه فهمپذیر و محاورهای اســت. فوتبــال ،زمانــی نهچندان دور ،بهعنوان موضوعی نگریســته میشــد که مناســب تحلیل فکری نیســت ،چیزی مادون شــأن کاوش فلســفی و هنوز ،آنچنان که باید، به «فلســفۀ فوتبال» پرداخته نشــده است. کریچلــی توضیــح میدهد کــه «درحقیقت ،مــن در اینجا قصد ندارم که ’فلســفۀ فوتبــال‘ بنویســم» .درعــوض ،او دربارۀ چیزی مینویســد کــه مــن آن را «فوتبالِ فلســفه» توصیــف میکنم ،او در آن کشــف میکند «که بیشــت ِر آنچه بــه باور من از نظر فلســفی درســت اســت ،دربارۀ موضوعاتی کلی همچون فضــا ،زمان ،امیال، عقــل ،زیباییشناســی ،اخالق و سیاســت ،دقیقاً دربارۀ فوتبال نیز درســت اســت». بنابرایــن ،او میخواهــد خواننــده را قانع کنــد که فوتبــال میتواند به مــا دربارۀ فلســفه و معنای وجود انســان در جهان بینش بدهد ،نه اینکه فلســفه میتواند به مــا دربارۀ فوتبــال بینش بدهد. مــن در مســافرت اخیر کریچلــی به لسآنجلس بــا او گفتوگو کــردم .گفتوگوی ما ویرایش شــده است. تایلر مالون :شــما دربارۀ گســترۀ وسیعی از موضوعات قلمفرســایی کردهاید ،دربارۀ دیوید بویی ،خودکشــی ،ایمانوئل لویناس ،هملت ،واالس اســتیونز .چه چیزی شما را برانگیخت تا کتابی دربارۀ فوتبال بنویســید؟ ســایمون کریچلــی :در طــول حدود ده ســال گذشــته ،من آشــکارا کوشــیدهام تا دلبســتگیهای بنیادی خودم را تبیین کنم .شــاید فوتبال بنیادیترین دلبستگی من باشــد .فوتبال در وجود من از همۀ دلبســتگیها دیرینهتر و ژرفتر اســت .من به دیویــد بویی نیز دلبســتگی بنیــادی ژرفی دارم ،امــا فوتبال بهنوعی ژرفتر اســت، زیــرا بــا مکان گره خورده اســت ،خیالبافیهــا دربارۀ مکان .تنها چیــزی که از نظر خانــوادۀ مــن بــرای آنها مزیت محســوب میشــد این بــود که ما اهــل لیورپول بودیم .نشــانۀ اصلی وجود مکانی کــه ما اهل آنجا بودیم تیم ما بــود .پدرم هوادار متعصب باشــگاه فوتبال لیورپــول بود و بهنوعی در زمینۀ فوتبــال صاحبنظر بود.
24 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
فوتبــال موضوع اصلــی گفتوگوی ما بود. مالون :شما شیفتۀ هواداران فوتبال هســتید .کتاب شــما همانقدر که کاوش خــود فوتبــال اســت ،کاوش فرهنگ پیرامون فوتبال نیز هســت. آنچنــان که شــما در کتاب اشــاره میکنیــد ،ایــن فرهنــگ چگونه با سوسیالیســم فوتبــال ارتبــاط پیدا میکند ؟ کریچلی :در کشــوری نظیر بریتانیا، کــه بیتردیــد در ســالهای پــس از جنــگ جهانــی دوم کشــوری سوسیالیســت یا سوســیال دموکرات بود ،قبل از آنکه بهدســت مارگارت تاچر و پس از او با شــتاب ویران شــود ،شاید فوتبال آخرین نشــان آن آرمان سوسیالیستی باشد. فوتبــال به اجتمــاع ارزش مینهد و به اینکه بهمثابۀ انســانهای برابــر در کنار هم باشــیم ،جایی که هر کســی حق دارد چیــزی بگوید .خود بازی نوعی سوسیالیســم دارد ،یعنــی تیم فوتبال و فرهنگ پیرامونش از نوعی سوسیالیســم برخوردار اســت. فوتبــال گنجینهای برای نوعی احســاس همدلی اســت ،احســاس اینکــه همگی ما در اینجــا بــا هم هســتیم .بازیکنان میآینــد و میرونــد ،اما هــواداران برای مدت مدیدی پابرجا هســتند .آنهــا حافظه و خاطرات دارند ،آنها آرشــیو و کتابخانهاند. یادماندنــی» تیمی مینویســید که مالــون :شــما دربــارۀ «تاریخچــۀ لحظــات به ِ هــواداران در ذهــن خــود دارند .آیا کســی میتواند هــواداری واقعی باشــد بدون آنکه هــوادار تیم خاصی باشــد؟ کریچلی :قطعاً .مردم میتوانند به هر شــیوه که دوســت دارند فوتبال تماشــا کنند. شــما هوادار موقت را میبینید که شــاید جنبۀ وجدآور جامجهانی را دوســت دارد هــواداری جدی کــه هر چهار ســال یک بــار برگزار میشــود ،درحالیکــه فرهنگ ِ بیشــتر دربارۀ این حس زیســتۀ قدرتمنــ ِد همراهی با یک تیم اســت ،با یک مکان، بــا یــک تاریخ .بنا بر ماهیــت فوتبال ،تمام تیمها نمیتوانند برنده باشــند .بیشــتر تیمها بازنــده خواهند بود. بنابرایــن ،هــوادار یک تیــم بودن و متخصــص تاریخچۀ آن تیم بــودن همچنین به معنای آموزشدیدن در مدرســۀ شکســت و نومیدی اســت .نومیدی مؤلفۀ سازندۀ فوتبال اســت ،اما نوعــی پدیدۀ امید نیز وجــود دارد ،امیدی فراســوی عقل ،امیدی بینی ضــد امید؛ بنابراین شــاید مایــۀ تمایز هــوادار موقت از هــوادار جــدیْ واقع ِ هــوادار جدی باشــد .آنهــا میدانند که احتمــاالً پایان بدی در انتظارشــان خواهد بــود و هیچ چیز نخواهند ُبرد و باشــگاه همیشــه بهخوبی مدیریت نمیشــود ،اما آنها با تیمشــان همراه میمانند ،زیرا هویتشــان همین اســت .نکتۀ شگفتانگیز دربــارۀ فرهنگ هواداری شــیوۀ انتقال آن به نســلهای بعد اســت.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
24 Kheradmand
نظامیانی که در آن حضور داشتند بعد از مدتی تبدیل به منطقه ای برای ســکونت خانوادههای مهاجری شد که ازشــهرهای دیگر به پایتخت نقــل مــکان میکردنــد در این میــان شــاید بتــوان گفــت در بیــن گروه هــای مختلف اهالی شهرهای استان مرکزی بیشترین میــزان جمعیت را به خودشــان اختصــاص میدادند.
نفر بچه محله نظام آباد باشــد همیشــه برای افراد آن جمــع با بار معنایی متفاوتی همراه بوده اســت .دلیل
وقتی پنج ســال قیصر اکران شد
محلــهای بــا التهــای سر شــنا س
اگر روی نقشــه نگاهــی به این منطقــه بیندازیــد ایــن محلــه را در نقطــه «مرکــزی» شــهر پیــدا خواهید کــرد .محلــه ای بــا خیابانهــا و کوچههــای پیچ در پیــچ کــه اگر از خــود اهالی نباشــید احتمال گم شــدن و ســرگردانی در کوچه پس کوچههــای آن برایتــان زیاد خواهد بــود .محله ای که بــا وجود مرکزی بودن ولی بــه لحاظ ظاهر و امکانات چنــدان باجی به مناطــق جنوبی شــهر نمیدهد؛ آن هــم بــا مردمانی که مرام و خلق و خویشــان بیشــتر اینکــه بــه خیابــان هــای همجوار بــرود بــه خلق و خوی مردم جنوب شــهر کشــیده اســت .برای همین هم همیشــه در یک جمع گفتن یا شــنیدن اینکه یک
با اســامی آنها آشــنا بودند مثل«بهــروز راکی»«،عباس تایســون» یا «ماشــاالله غریبی»
ایــن اتفــاق هم به ایــن برمیگــردد که اکثــر تهرانی هــا بــه خاطر حواشــی پر ســر و صدایی کــه در این محله رخ میداده ،بیشــتر مردم اهالی را به ســر نترس و بــزن بهادر بودنشــان میشناســند .جایی که شــاید خیلیها بــه خاطر آدمهــای خــاف و چاقوکشهای معــروف آن را بشناســند .الت هایی که هــر کدام در زمان خودشــان انقدر شــهره شــهر بودند که نه فقط مــردم خود محل کــه کمابیش بقیه اهالــی تهران هم
23 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
با همــه این هــا نظام آبــاد پر اســت از چهره های سرشناس در حوزه ورزش و ســینما که بخش مهمی از بچگی شان را در همین منطقه پشــت سر گذاشــته اند از«وحیــد شمســایی»آقای گل فوتســال تــا «حامــد کاویــان پــور» و «محمــد پنجعلی»یــا اهالــی سرشــناس دنیــای تلویزیون و ســینما مثل«حسن فتحی»«،حسین رفیعی»«،هادی مقدم دوســت»«،حمید نعمت الله»«،نســرین مقانلو»«،حمید لوالیــی» و ...که خیلی ها علت این موضوع را عشــق و عالقــه مــردم این منطقه بــه ســینما میدانند برای همین کافی اســت تا پــای صحبــت قدیمیهای این منطقه بنشــینید تــا برایتــان از رد و بدل کــردن های پرشــمار و قاچاقی فیلم VHSبگویند و از ســینمایی حــرف بزنند که پیــش از انقــاب پنج ســال متمادی درهمه ســانسهایش برای اهالی محــل فقط و فقط فیلم«قیصــر»را پخــش میکــرده اســت .مجله مهر
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
23 Kheradmand
نظامآباد
محلهای که سینمای آن پنج سال قیصر را اکران کرد
محلــه نظام آباد یکی از منطقــه های قدیمی و اصیل در تهران اســت که بیشــتر ما آن را به خاطر حواشــی و حــوادث اش میشناســیم محلــهای بــا تفاوتها و پارادوکسهای عجیــب و غریب. شــاید خود آغا محمدخان قاجار هــم روزی که طهران را بــه عنوان پایتخت خود در ایــران بر میگزید گمان نمیکــرد که روزی ایــن قریه کوچک انقــدر به طول، عــرض و جمعیتش اضافه شــود کــه در جهــان آن را به عنوان ۲۵امین شــهر شــلوغ دنیا بشناسند.شــهری که طــی گذر قــرن و ســالهای متمــادی روز به روز بــه خیابانهــا و محلههــای آن اضافه شــد .محلهها و کوچــه پس کوچه هــای قدیمی که امــرو ِز روز اگر سر وقت آن بروید هرکدامشــان زبان گویای خاطرات و آدم هــای یــک دورهاند .افــرادی که بعــد از مدتی هر کدامشــان بسته به محله زندگیشــان در تهران به یک یا چند خصلت مشــترک شــناخته میشوند برای همیــن کافی اســت یک بــه یک اســامی منطقههای تهــران را در ذهنتــان مــرور کنیــد ،مــکان هایی که حتــی تاریخچه اسامیشــان نیــز به اهالــی اولیه آنها برمیگــردد .محله نظــام آبــاد تهران یکــی از همین منطقههاســت .محلی قدیمی که تهرانیهــا آن را به واســطه اتفاقات پر ســر و صدا و مردمان پرحاشیه اش
آن را مــی شناســند محله ای که نســبت به ســایر منطقــه هــای تهران تا حــدودی هنوز توانســته تا اصالــت و بافــت قدیمی خــودش را حفــظ کند . جایــی که بعد از دهه های متمــادی عوامل زیادی دســت در دســت هــم داده انــد تا ایــن محله پر از پارادوکــس های عجیب وغریب باشــد از حضور الت هــای بــزن بهادر گرفتــه تا آمار شــهدایش در زمــان جنــگ و محــرم های پرشــوری که ســال به ســال در آن برگزار میشــود.
محل ه ای که مقرنظامیان بود
تاریخچــه این محلــه قدیمــی را بایــد در دهه های ۱۳۲۰جســت و جو کنید .منطقــه ای که در آن دوران بــه جای رد و نشــان خانه و خیابــان و اهالی باید تپه ها و زمینهــای بایر اطراف تهران را پیــدا می کردید. منطقــه ای که بعدها و در ســال های ۱۳۳۰با شــروع ساخت و ســاز خانههای مســکونی و سکونت یافتن افــراد نظامــی در آن بــه نام«نظام آباد» اســم گذاری شــد؛ جایی که تا پیش از این فقــط جزیی از محدوده نارمــک به حســاب میآمد .نظام آبــاد در حال حاضر بخــش هایــی از مناطــق هفت و هشــت تهــران به خود اختصاص داده که بخشــی از آن به محله نارمک
22 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
و رســالت می رســد و ســر دیگــر آن به میــدان امام حســین(ع) .ایــن محل با وجود اینکه ســالهای ســال اســت روی در و دیوارهایــش با اســم خیابان«شــهید مدنی» 
اراکیهای مقیم مرکز
شــاید برای شما هم جالب باشــد که بدانید در همان ســالهای نخســت بخش قابــل توجهــی از اراضی این خیابــان متعلق بــه یهودیان بوده که بعدهــا به مرور به افراد دیگر فروخته شــد .اواســط دهــه ۳۰و اوایل دهه ۴۰بــه قدری روند ســاخت و ســاز در این محل ســرعت گرفت کــه رفته رفتــه این منطقــه جزیی از بافــت های اصلی شــهر شــد .محلــه ای که فــارغ از
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
22 Kheradmand
یک موسیقی به وسعت جهان
فلسفهموسیقیخیابانیچیست؟
برای شــناخت بــا موســیقی خیابانی در کشــورهای اروپایــی و امریکایی ابتدا الزم اســت بــا فرهنگ هنر خیابانی آشــنایی پیدا کنیم و ســپس به بخشــی از آن کــه مربوط به موســیقی اســت ،بپردازیم. در تعریــف هنــر خیابانــی آمــده اســت کــه« :هنر خیابانــی به نوعــی از آثار هنری اطالق می شــود که در مقابــل آثــار هنری رســمی مــوزه ها ،کلیســاها و گالری ها ســربرآورده اســت .این آثار هنری ،گاهی به اشــتباه با هنر گرافیتی برابر درنظر گرفته می شــوند، اما باید دانســت که گرافیتی زیرمجموعــه یی از هنر خیابانی اســت .گرافیتی شــامل دیوارنوشــته ها ،انواع طراحــی هایــی کــه روی دیوارها صورت مــی گیرد یا حتی کنــدن الیه های گچی دیوار برای طراحی شــکل مورد نظر اســت. ایــن در حالی اســت که هنر خیابانی اعــم از گرافیتی اســت .چســباندن پوســتر هــای مختلف ،اســتفاده ازاستنســیل به عنوان الگوی طراحی یا زدن برچســب هــای مختلــف روی دیــوار را نمــی تــوان در حــوزه گرافیتی قرار داد .تئاتر ،نوازندگی ،دیوار نوشــته ها و... همه این هنرها جزیی از طیف گســترده هنر خیابانی محســوب می شــوند».اما در این میــان دو بخش در کشــور هــای اروپایــی و امریکایی شــکل پررنگ تری به خود گرفته اســت .در وهله اول موســیقی خیابانی که هیچ گونــه منع قانونی در صــورت عدم مزاحمت بــرای افراد حقیقــی و حقوقی نــدارد و در وهله دوم گرافیتی قــرار دارد که در اکثر کشــور های دنیا نوعی نابهنجاری و جرم تلقی می شــود و پیگرد قانونی دارد. در این یادداشــت ســعی شده اســت که به موسیقی
خیابانی پرداخته شــود .موســیقی ای که زادگاه آن در خیابــان ها و پارک هاســت و افــراد مختلفی را جذب خود مــی کند. اگر برای نخســتین بــار پــای در یک کشــور اروپایی و امریکایــی بگذاریــد حضور نوازنــدگان و گروه های موســیقی خیابانی بســیار جلــب توجه کنــد و حتی ســاعتی از وقت شــما را به خود اختصــاص می دهد. مــورد قابل توجــه در این میان کثرت بســیار زیاد این گــروه و افراد در ســطح پارک ها و مراکز دانشــگاهی اســت .البته بــرای اکثر افراد جوامع غربــی این امر به صورت یــک روزم ّرگی در دنیا صنعتی درآمده اســت. اما بــا این حال افراد زیــادی را به خود جلب می کند. البتــه نمــی توان نقش موثــر دولت هــا را در این امر نادیــده گرفــت .به طور مثــال چندی قبل در کشــور آلمــان و در شــهر برلیــن طبق یک جشــنواره که هر ســال برگزار می شــود ،اعالم شــد کــه ۷۵درصد گروه های شــرکت کننــده در ایــن جشــنواره از نوازندگان و گروهــای دانشــجویی خیابانی هســتند .و برای بار اول اســت که در این جشــنواره شــرکت می کنند که متاســفانه در ایران این موضوع مــورد توجه قرار نمی گیرد و اســتعداد های بســیاری در نطفــه از بین می روند .از ســوی دیگر می توانیم به جشــنواره تابستانی مــوزه ویکتوریــا آلبرت لندن اشــاره کرد کــه به مدت یــک هفتــه از تمــام هنرمنــدان اعــم از خیابانــی و آکادمیک دعــوت می کند بــدون پرداخت هزینه یی در فضــای باز ایــن موزه آثار خــود را به نمایش عموم بگذارنــد .بایــد به ایــن امر توجه داشــت کــه موزه ویکتوریــا آلبــرت به نقاشــان و طراحان تــازه کار این اجــازه را می دهد که در محیط داخلــی موزه از تابلو ها و مجســمه های اســاتید بــزرگ به عنــوان نمونه
21 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
اســتفاده کننــد و در همــان مــکان از نقاشــی اصلی کپی برداری بکنند .در شــهر لندن در ســال گذشته نه فســتیوال موسیقی برگزار شــد که از این میان بیش از ۵فســتیوال تنها مختص گروه های موســیقی خیابانی بــود .و برنامه های این فســتیوال هــا از طرف مراکز هنری وابســته به دولــت با چنان دقتــی برنامه ریزی شــده بود که ســه ماه قبل از شروع فســتیوال پوستر های آن در ســطح شــهر به دســت افــراد عالقه مند داده شد. البتــه باید توجه داشــت که یکی از اصــول نوازندگی خیابانــی رها شــدن از چارچــوب های هنــری غالب جامعه اســت و بیشــتر افــرادی که در خیابــان ها به نوازندگی مشــغول هســتند خواهان تغییــر نگرش و شــنوایی مخاطبــان عام یــک جامعه اند. البتــه باید توجه داشــت که این موضــوع را با تکدی گــری به وســیله موســیقی یکی ندانســت .زیــرا در موســیقی خیابانی فرد یا باند های مختلف بیشــتر به ارائه کار خود و تاثیر آن بســنده می کنند تا به دســت آوردن و تامیــن مالــی ،امــا در تکدی گری به وســیله موســیقی فــرد متکدی به هر وســیله یی بــرای امرار معــاش خویش دســت می زنــد .حال اگر بر حســب اتفاق مســیر شــما به مترو یک شــهر اروپایــی افتاد یــا در آفتابی گرم در خیابان های یک شــهر امریکایی قــدم مــی زدیــد و به گــروه یــا فــردی برخوردید که موســیقی خیابانی را با شــناخت از همــه جوانب آن به شــما ارائــه می کرد لحظــه یی درنگ کنیــد و اگر دســتی بر آتش موســیقی داریــد آن فرد یا گــروه را با موســیقی ســنتی و ایرانی آشــنا کنید تا به این صورت در غنــای فرهنگ تمامی ملت ها کوشــا باشــیم. روزنامه اعتماد
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
21 Kheradmand
20 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 20
19 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 19
ر.اعتمادی چگونه از نویسندگان ُپرفروش شد؟
بسیاری از خوانندگان آثارم فکر میکنند دیگر زنده نیستم!
ر.اعتمادی که نزدیک به 60ســال اســت داســتان مینویســد ،اخیرا چند رمان عرفانی نوشــته و منتشــر کــرده که تازهتریــن آنها منتظر مجوز انتشــار است. بــه گــزارش خبرگــزاری خبرآنالیــن ،ر .اعتمــادی از نویســندههای مطــرح ســالهایی اســت کــه رمان خواندن طرفــدار زیادی داشــت .او در گفتوگویــی کــه در ویژهنامــه نــوروزی اعتمــاد چــاپ شــده ،از مســائل مختلفــی صحبــت کــرده اســت که بخشهایــی از آن را مرور میکنیــم.
بســیاری از ما کتــاب خواندن را با آثار نویســندگانی چون شــما آغــاز کردیــم ،امــا خود شــما با چــه آثــاری خوانــدن را آغاز کردید؟
نویســندهای هســتم که چهار نسل کتابهــای من را خواندهاند و با آنها زندگــی کردهاند .تقریبا از ســال 1339کــه اولیــن کتابهای من شروع به چاپ شد ،خوشبختانه همیشــه نویسنده پرمخاطبــی بودم و چــون در مطبوعــات هم کار میکــردم، مــردم خیلــی زود بــا ر. اعتمادی آشنا شــدند و حاال هستند کســانی که بــا موهای ســپید من را بغــل میکننــد و میگویند با کتاب شــما با خواندن آشــنا شــدیم .عشــق را فهمیدیــم، عاشق شــدیم ،ازدواج کردیم ولی فکــر نمیکردیــم شــما هنــوز زنده باشــید. تقریبــا در 24ســالگیام بود که مردم شــروع بــه خواندن آثــارم کردند .اما مــن از کودکی به خواندن عالقه داشــتم ،با اینکه در شــهر الر که شــهر کوچکی بود ،متولد شــده بودم .این شهر فقط یک کتابفروشــی داشــت با 40-30کتاب .تا کالس چهارم ابتدایی همه آنها را خوانــده بــودم .وقتی هم آن کتابها تمام شــد بــه در خانه مردم میرفتــم و اگر کتابی داشــتند قــرض میگرفتم و میخوانــدم .در 12 ســالگی وقتی به تهران آمدم ،عشــقم به ادبیات شــکوفا شد. بعدها هم در دورهای در اطالعات آموزش روزنامهنگاری دیدم .
در آن دوران اســتادان آمــوزش خبرنگاری شــما چه کســانی بودند؟ مدت ایــن کالس دو ماه بود و ما از صاحبــان تجربه درس میگرفتیم.
18 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
چــون آن زمان بهترین روزنامهنویســان ما تجربــی بودند و هنوز هم کار روزنامهنــگاری تجربی اســت .آن دو ماه شــخصیتهای معروفی بــه ما آمــوزش دادنــد .از جمله آقای عباس مســعودی کــه بنیانگذار موسســه اطالعات بود .آقای دوامی ســردبیر روزنامه بود ،آقایان تورج فرازمنــد آقای حجازی که نویســنده بودند و درباره نویســندگی صحبت میکردند .پرفســور سعید نفیسی و ...و شــخصیتهای مختلــف برای مــا صحبــت میکردند .بعــد از دو مــاه مــا را تقســیمبندی کردنــد و در قســمتهای مختلف مشــغول به کار شــدیم .مــا هــم در روزنامه از طریــق کســب تجربــه از طریق دبیران و ســردبیرانی که داشــتیم به تدریج پــا گرفتیم.
شــما در کــدام حوزههــا کار میکردیــد؟ ادبیــات یــا هنر یا حوزههــای دیگــر؟
در تمام رشــتهها کار کردم .اولین بار مســئول صفحه اخبار شهرستانهای روزنامــه اطالعات شــدم که هر روز یــک صفحه کا مــل داشت.
داستانهای شــما بیشــتر بــه صــورت پاورقی منتشــر میشــد ؟
چنــد داســتان اولیه مــن بــه صــورت مســتقل چاپ شد اما بســیاری از داســتانهایم را به صورت پاورقی در مجلــه جوانــان منتشــر کردم که بعد از انقــاب هم حدود 12 داســتان به صــورت مســتقل روانه بازار کتاب شــد.
از آخرین اثرتان بگویید؟
اخیــرا بــه علت عالقه به مســائل عرفانی بــرای اولین بــار چند رمان عرفانی نوشــتهام که بســیار هم استقبال شــده از جمله «آبی عشق»، «هشــت دقیقه تــا برهــوت» و آخرین آن کــه یک ماه پیش ناشــرم برای گرفتن مجوز به وزارت ارشــاد داده اســت ،نامش «سفر عشق به ســلطان ســاواالن» است .این داستان بر اســاس منظومه شاهکار شیخ فریدالدین عطار ،ولی به نثر نوشــته شــده و داســتانی اســت که به عصــر حاضر میپــردازد و خواننده ضمن مطالعه داســتان ،به گونهای با دســتمایه عرفان ایرانی هم آشــنا میشــود ،البته به شــرطی که این کتاب اجــازه چاپ بگیرد.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
18 Kheradmand
صعود یا حذف تیم ملی فوتبال ایران گفتگو با رضا حاتم طهرانی در مورد وضعیت تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی
آقای حاتم طهرانی ،شــما خــود را تا چه حد در مورد فوتبال صاحبنظر میدانید؟
هــر چند که من فــارغ التصیل از دانشــکدهفنــی دانشــگاه تبریز در رشــته مهندســی راه وســاختمان هســتم وبیش از 15سال در زمینه ســاخت وســاز وخرید وفروش امالک فعالیت کــرده و امــروز هم در تورنتو مشــاور ارشــد امــاک هســتم ولــی ماننــد اغلب پســر بچه هایی کــه داخل ایران بزرگ میشــوند ،من هم عاشــق فوتبال بودم واز همــان ابتدا این ورزش را بطــور جدی پیگیــری میکردم. فوتبالم را از مدرســه و از دوره ابتدایی شــروع کــردم .در دبیرســتان بــا اســتاد بزرگــی بنام" امیر آقــا حســینی" (اولین دروازبــان تیم ملی ایــران )1329-که اتفاقا ناظم مدرســه مان بود آشــنا شــدم ،ایشــان از مکتب باشــگاه بزرگ شــاهین مــی آمدند ومــن هــم در زمین نظــام آباد باشــگاه شاهین با منشور شــاهین عجین شدم :درس- اخالق -ورزش. فوتبالم را در تیم دانشــگاه ادامه دادم ولی متاســفانه بعد از دوران دانشــگاه فرصتی بــرای ادامه آن بصورت حرفــه ای نیافتــم امــا در تمام این مــدت ،یک لحظه هــم از فوتبــال دور نبــودهام .بــا تیــم ملــی در جام جهانی 2006آلمان و همچنین چندین مســابقه برون مــرزی همســفر بودم ،وباچنــد تن از بــزرگان فوتبال ایــران هم رفت آمــد خانوادگــی دارم .درکنار خانواده فوتبالی ها همــواره در جریان جزییات فوتبال داخلی وخارجــی بودم .کتابها ،بروشــورها و مقاالت تخصصی زیادی را میخواندم ولی در کل همیشــه یک عاشــق و هوادار فوتبال هســتم.
شــنیده ایم که شــما 8عدد تــوپ بازیهای جام جهانی 2018روســیه را در جشــنواره فیلم های کمــدی که در مــوزه آقاخان برگزار میشــود ،به تماشــاچیان به قید قرعه به عنوان جایزه هدیه میکنید! چــرا توپ فوتبال؟ شــاید جالــب باشــد کــه بدانید ایــن بــرای اولینبار اســت کــه طراحــی یک توپ ورزشــی بــا هنر و تکنولوزی خاصی آمیخته شــده ،کمپانی آدیداس اســم ایــن توپ را تله اســتار 18نام گذاری کرده اســت .تله
اســتار اولین ماهواره مخابراتی بود که در ســال 1962 بــه فضا پرتاب شــد ،ماهــواره ایی که اولیــن تصاویر
زنــده را از آمریــکا به اروپــا مخابره کرد! پیــام این توپ شــاید پخــش تصاویر زنده در سراســر دنیا باشــد کــه در طــول دوره ایــن بازیها بیشــترین مخاطــب را به خــودش اختصاص داده اســت و حال کــه ما در این جشــنواره ســینمایی صحبــت از پخش تصاویــر و مخاطــب و هنر داریــم و همچنین تقارن زمانــی این جشــنواره با جام جهانــی در نهایت من را بــه این فکــر انداخت کــه این هدیــه را انتخاب کنم.
تو تیم زیــاد بود.
با توجه بــه اینکه برنامه بازیهای تدارکاتی ایران بخوبــی پیش نرفت،آیــا امیدی به صعود به دوره بعــد را در تیم میبینید؟
این مشــکل عــدم بازیهای تدارکاتــی کافی، 40ســاله با فوتبــال ایران همراه اســت! ما در بخش ســخت افزاری و مدیریتی فوتبال خیلی ضعیف عمــل کردیم. من با شــما هــم عقیده ام ،یــک تیم هر چند هم خوب تمرین کنه و تغذیه مناســب داشته باشــه ،اگر در شرایط مســابقه و فشارهای یک مســابقه واقعی قرارنگیرد هیچوقــت توانایی هــاش بالقــوه نمیشــود و هیچوقــت ضعف هایش معلوم نمیشــود تــا بتوان آنهــا را قبل از یــک تورنومنت ترمیم کرد .یــک مربی نیاز داره تــا بازیکنانــش رو با تاکتیک هــای مختلف بازی بــده تــا قادر باشــند بــه برنامه هــای مربی بیشــتر عادت کنند. ولــی اینکــه امید به صعــود دارم یا نه؟ بلــه دارم .من همیشــه امیدوارانه به مســایل پیرامونــم نگاه میکنم ولــی با تکیــه به تــاش و دانــش وتجربــه .من فکر میکنــم اگه بخواهیــم واقع بیــن باشــیم ،کار صعود ایــران خیلــی مشــکل اســت اما تیــم ایــران میتواند شــگفتی ســاز ایــن دوره از بازی هــا باشــد .زیبایی فوتبال بــه همین غیر قابل پیش بینی بودن هاســت.
فکر میکنید تیم ملی ایــران در این دوره از جام جهانــی چه تفــاوت هایی بــا دوره هــای قبل اگر تیم ملی ایران در دوره اول حذف شــود ،آیا دارد؟ در ایــن دوره تیــم ملــی ایران چند تفاوت نســبت میتوان به این نتیجه رســید که کار کیروش برایبــه چهــار دوره گذشــته یعنــی جــام هــای جهانی تیم ملی ایران نتیجه بخش نبود اســت؟
1978آرزانتیــن 1998 ،فرانســه 2006 ،آلمــان و2014 برزیــل دارد .بــه نظر مــن مهمترین اونهــا اینکه تیم ایران با تجربه شــرکت در چهار جام جهانی گذشــته و به عنوان تیم اول و برتر آســیا بر اســاس رنکینگ فیفا ،امــروز یک تیم بی تجربه و دســت وپا بســته جلوی حریفانش نیســت و همیــن موضوع بــه بازیکنان ما اعتمــاد بــه نفس و روحیــه جنگندگــی الزم را منتقل کرده اســت ،مهمتر از همــه اینکه ما بــرای اولین بار اســت کــه دو دوره متوالــی در جــام جهانــی حضور پیدا میکنیــم آنهم با همان ســرمربی دوره قبل یعنی کارلــوس کیــروش که به نظر من ایــن یک نقطه قوت محســوب میشــود و از لحــاظ فنی و روحــی خیلی میتواند مثمره ثمر باشــد. یــک تفاوت دیگه هم هســت :این تیم ســتاره محور نیســت یعنی اینکه به یک یا چند تا بازیکن شــاخص و ســتاره متکی نیســت .در این دوره تیم یکدســت و همدلی داریم کامال برعکــس 2006آلمان که اختالف
16 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
فکــر میکنــم قــرارداد آقــای کیــروش بعــد از جامجهانــی بــه پایان میرســد ولی اگــر هم مــا در گروه خودمــان آخــر هــم بشــویم بایــد بگویــم کارلوس کیروش بی شــک یکی از تاثیرگذارتریــن مربیان تاریخ فوتبــال ایران بوده اســت ،همانقدری کــه رایکوف و تومیســاو ایویچ بودند و یا شــاید هم بیشــتر .ایشان نظم و دیســیپلین را به فوتبال ما یاد دادند و خدمات شــایانی را بــه فوتبال ایران کــرده اند .یــک مربی در کالس بــاالی جهانی و دانش و تجربــه باال و اعتباربین المللــی همراه با تعصــب وغیرت مثــال زدنی. امیدوارم که فدراســیون فوتبال بتواند ایشون رو حفظ کرده و امکاناتی رو که ایشــان سالهاســت درخواست میکند و نداشــته را برایــش فراهم کنند تــا تیم ایران روز به روز قوی تر شــود. بــه امید موفقیت یوزپلنگ هــای ایران زمینم در همه عرصه های جهانی. سپاس از شما که در این گفتگو شرکت کردید.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
16 Kheradmand
ســرمایه تهیه کننــدگان بوده و این قدرت ریســک را می گرفــت .ناصر ملک مطیعی در فیلم هایی که خودش ســاخت و بازی کرد باز هم از شــمایل محبوب و کلیشــه ای اســت خود بهره گرفت .این هم دست بازیگر را بــرای تفاوت می بســت دیگر. بلــه ،آن ســینما ،ســینمای بخش خصوصی بــود و حیاتبخــش خصوصــی به گیشــه پیوند داشــت .ضمن این کــه یک فرمــول جا افتاده بود کــه به هیچ صنفی نمی توانســتی چیزی بگویی .تنها کسانی که صنف نداشــتند همين جاهــل ها بودند و فقــط دربــاره اینها می شــد فیلم ساخت. ایــن کــه ملــک مطیعــی شــمایل واحدی را تکرار مــی کــرد از ایــن منظر نکتــه منفــی نیســت؟ در ســینمای جهان بازیگــران زیادی داریم که همیشــه یک شکل هستند. تــازه ناصر ملــک مطیعی محبــوب بود و یونیک . مگــر نورمن ویزدم یــا جری لوئیس همه عمر یکنقــش را تکــرار نکردند؟ بخش خصوصی دنبال ســرمایه اســت و بازیگــر را به شــکلی که جــا افتاده مــی خواهد .یا آل پاچینــو را نگاه کنید؛ همیشــه با همین شــمایل اســت؛ البته فرهنــگ نقش را عــوض می کند .یعنــی نقش از درون عوض شــده. مثال فرق وســط خود را دســت نمی زنــد ولی کاراکترها عمــق پیدا کرده. در ایــن چنــد روز بحثی راه افتــاده درباره محبوبیت ناصــر و فردین .دقیقا از
15 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کی محبوبیت ناصــر زیر ســایه فردین رفت؟ اوال رل جاهلــی را قبــل از ناصر ،حســین مدنی بــازی می کرد .خیلیهــای دیگــر ایــن کار را مــی کردند ولی تیــپ ناصر بــه دل مردم نشســت و او بــود کــه محبوب مانــد .حکایت آمــدن فردین مثــل همین روزهاســت کــه یــک روز گلــزار روی بورس اســت یک روز حیایــی ،یک روز رادان ولی همیشــه هســتند .این که میــزان محبوبیت شــان چقدر اســت دیگر به کیفیت ،شــرایط و گیشه هر فیلم بســتگی دارد .فردین بعد از «گنج قارون» خیلی محبوب شــد و بدل هــای او به وجــود آمدند مثل منوچهــر وثــوق و ایــرج رســتمی .ناصر در دوره ای کمرنگ شــده بود اما بعــد از «قیصــر» دوباره محبوب شــد .تازه رل زیادی هم در ایــن فیلــم نــدارد امــا چنــان این نقــش گرفــت که بعــد از آن غالــب فیلم هایش فروخــت .این دو در دهــه 50محبوب بودند ولــی فردین یــک مقدار عقب کشــیده بود و دنبــال پرســتیژ بود .ایــن اواخر خودش را ســرگرم یک فیلــم به نام «پــرواز بر فراز آســمان ها» کرده بــود؛ فیلمی بــود که بودجه و امکانات دولتی داشــت و دربــاره خلبان ها بود و ســاخت آن کلی طول کشــید .بر عکس او ناصر مــدام بازی می کرد و حتــی چند فیلم نمایش داده نشــده دارد .هفته نامه همشــهری جوان
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
15 Kheradmand
خاطرات خواندنی مهدی فخیم زاده از ناصر ملک مطیعی طــرف مصاحبه مهدی فخیم زاده باشــد و موضوع بحث ناصر ملک مطیعی حتمــا نتیجــه خواندنی اســت .حیف که تحلیــل کامــل و روایت همه خاطــرات نیاز بــه وقت و فضای بیشــتر (در حد یک کتــاب!) دارد. با ایــن حال آنچه از زبان فخیم زاده شــنیدیم ،جذاب اســت و قابــل تأمل .مهدی فخیــم زاده رده های مختلف ســینما را تجربــه کرده و از پیش از انقالب در این ســینما حضور داشته اســت .پس چه کســی بهتر از او می تواند تحلیــل منصفانــه ای دربــاره بازیگــری ملک مطیعی داشــته باشــد؟ در روزهــای ابتدایی درگذشــت این بازیگر ،طبق معمول اینستاگرام پر شــده بود از مرثیه ســرایی .فخیــم زاده به دلیل این فضــا ابتدا حاضر به مصاحبه نبود« :اینها را به اســم فیلم فارســی خیلی زدند ،حــاال همه توی ســر و صورت می زنند ...برایم عجیب اســت». در ایــن چنــد روز شــاهد اظهارنظرهــای زیــادی دربــاره ناصر ملک مطیعــی بــوده ایــم ،غالبا هــم دلی و احساســی بــوده که گریــزی از آن نیســت .شــما بــه عنوان کســی که ســطوح مختلف بازیگــری را تجربه کــرده ،کارگردان بــوده ،در ســینمای پیــش و پــس از انقالب حضور داشــته ،دیدگاه تان را درباره بازیگری ملک مطیعــی بفرمایید. ناصــر ملک مطیعــی از تئاتر شــروع کرد.االن نمایــش «دســت هــای آلــوده» را کــه نمایشــنامه ای معروف از ســارتر است ،نگاه کنید ،اســم ایشــان در آن هســت کــه جزء اولین اجراهای این نمایشــنامه در کشورمان هم بوده .ناصرخان آدم خونســرد و باتحملی بــود؛ این ویژگی در چهره اش دیده می شــد و در بازیگری اش هم مشــهود بود .برخالف بیشــتر آدم هایــی که معروف می شــوند و به شــهرت می رســند ،بــه قول امــروزی ها سلبریتی هســتند ،هیچ وقت تکبر نداشت. یادم هســبت زمانی که تازه به ســینما آمده بودم برخوردهایی که مــی کرد هیچ کدام از روی نخوت نبود. هیچ وقت شــرایط همبازی شــدنتان فراهم نشد؟ چــرا کاری بــود کــه آقای ســعید مطلبیمی خواســت بســازد به اســم «پیشمرگ» و قــرار بود من هــم بازی کنم .ســه چهار روز بازی کردم اما دیدم نقشــی نیســت که از آن خوشــم بیاید .ســر صحنه بودیم که تصمیم گرفتــم آن را بازی نکنــم و راه افتادم و رفتم. کارگــردان گفت فالنی کجا مــی روی؟ گفتم مــی خواهــم لبــاس را بدهم خشکشــویی. گفــت آفتــاب دارد مــی رود بایــد بگیریم. گفتــم همیــن االن بر مــی گردم کــه دیگر
14 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
برنگشــتم تهیــه کننــده (ایرج رحیــم زاده) زنــگ زد؛ گفتم قرار بــود این رل مســتقل باشــد که نیســت .گفت شــکایت می کنم .من هــم گفتم هر کاری مــی خواهید بکنیــد .روح الله مفیــدی در نهایت به جای من انتخاب شد. بعد از انقالب با ملک مطیعی رابطه داشتید؟ یــک بار بــا روبیک منصوری به خانــه اش رفتم .یکبار هم که «ســاختمان »85را می ســاختم ،پیغام فرســتاد که بــرای اولین بــار دوســت دارم به پشــت صحنه یک فیلم بیایم ،مــا هم گفتیم قدم بر ســر چشــم؛ ماشین فرســتادیم و ناصر خان أمــد .ناصرخان همــان موقع هم بریــده بود؛ همــه اش صحبــت از رفتــن می کرد و مــی گفت همه رفتنــد و من ماندم .آن روز خیلی خوش گذشــت همه عکس گرفتنــد و اتفاقا تهیه کننده ســریال ،رضا انصاریــان که برادر حاج حســین انصاریان واعظ معروف اســت ،هم آمد جلو و عکس گرفت. مــی خواهم بگویــم ناصرخان آدمی مردمی و مــردم دار بود .نخوت و کبر ســلبریتی ها را نداشــت .چه زمانی که در اوج بــود با او برخورد داشــتم ،چه بعد از آن و حاضــر نبــود التماس کند کــه به او کار بدهند . به غیــر از نوعی از ســینمای نخبــه گرا، بیشــتر فیلم های ســاخته شــده پیش از انقــاب بدنه بودنــد و برای عامــه مردم ســاخته می شــدند .موج اســتقبال باعث می شــد ،ملــک مطیعی شــمایل واحدی داشــته باشد؟ جــان ویــن را همیشــه بــا آن کاله ودســتبند در فیلــم ها می دیدیــم و مردم هم دوســتش داشتند .مطلبی می خواندم درباره گریگوری پک؛ موقع ســاخت یکی از فیلــم ها تهیه کننده حضور نداشــته و کارگــردان برایش ســبیل می گــذارد .توی ســفر متوجه می شــود و پیــام می دهد که مگر کســی برای گریگوری پک ســبیل می گذارد که فیلم شکســت بخورد؟ تازه؛ آنها قدرت انتخاب داشــتند .ایــن جا این طــور نبود .ناصــر یا می توانســت با کاله بــازی کند یا بــی کاله .ولــی رل ها همان بود .بهروز هم اگــر چند رل مختلف دارد به خاطر این اســت که با چنــد کارگردان نخبــه کار کــرده وگرنه او هــم چند نقش با مــوی فرفــری و پیراهن آســتین کوتاه را تکــرار می کــرد :غريبه ،همســفر ،ماه عســل و ...مــردم هــم پذیرفتنــد و تهیه کننــده هــا نمــی توانســتند آن را عوض کنند . ســینما در پیــش از انقــاب معطوف به Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
14 Kheradmand
این انتخابات بیش از هر انتخاباتی در کشورهای مهاجرپذیر، پذیرای نامزدهای ایرانیتبار بود .پنج ایرانی از سوی این سه حزب اصلی در حوزههای انتخابی مختلف نامزد بودند دادگاه بررســی نشــدهاند ،کامال رد کردند. ســخنان قلدرمابانه و حمالت وی به رسانه ها باعث شــده که وی را به ترامپ تشــبیه کنند. داگ فــورد که بــه دلیل برخوردهــای ویرانگر رســانه هــای جمعی در مــورد مصــرف مواد مخدر توســط برادرش ،راب فورد ،دل خوشــی از مطبوعات و ســایر وســایل ارتبــاط جمعی نــدارد ،در کمپیــن های انتخاباتــی اش حضور روزنامــه نگاران در محل کمپین ها لغو شــد و دسترســی به فورد در گردهمایی های عمومی تحت کنتــرل دقیق قرار داشــت. فورد همچنیــن در کارزار انتخاباتی وعده های زیادی را داده اســت بــدون این که جزییاتی را درباره چگونگــی تامین مالی آنهــا ارائه دهد. وی عــاوه بــر وعــده لغــو مالیات بــر آلوده کــردن گاز کربنی گفت مالیــات بنزین و نرخ بــرق را کاهش مــی دهد .مالیات بــر درامد و زمــان انتظار در بیمارســتان و کســری بودجه ایالتــی را نیز کاهــش خواهد داد. «مارکــوس جی» تحلیلگر و نویســنده روزنامه
مایکلپارسا
13 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
کانادایــی گلوب اند میل گفــت :انتخاب فورد گویای بروز تشــنج در اوضاع سیاســی اونتاریو اســت .طرح هــای او ســطحی هســتند و او خود شــخصیتی دمدمی مزاج دارد .سیاســت های ترامــپ درآمریکا در حمله به رســانه ها و وعــده هایش درباره خــروج از توافقات بین المللــی در کنار شــخصیت دمدمی مــزاج او تاکنــون انتقادهایی را در داخل و خارج آمریکا بــه دنبال داشــته اســت و ایــن رفتارها حتی متحــدان اروپایــی ترامپ را هــم آزرده خاطر کرده است. داگ فــورد در مورد باالگرفتــن درگیری لفظی بین ترامپ و جاســتین ترودو اعالم کرده است در مناقشــه با آقای ترامپ بر ســر تعرفههای واردات ،کامــا از نخســتوزیر کانادا حمایت کند و شــانه به شــانه او ایستاده است. بایــد دید ایــن نتیجه انتخاباتی که بیشــتر به یک انتقامگیری تاریخی از حزب لیبرال شــبیه بود ،چه عواقبــی برای انتاری ،کانــادا و جهان خواهد داشت.
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
13 Kheradmand
داگالس رابرت فورد جونیور
12 ماهنامه خردمند -سال چهارم -شماره - ۴۰جون /جوالی ۲۰۱۸
داگ رابــرت فــورد جونیــور (زاد ٔه ۲۰نوامبــر )۱۹۶۴بیزنسمــن و سیاســتمدار کانادایی و نخســتوزیر منتخب انتاریو اســت .فورد کــه از دهم مارچ ۲۰۱۸ بــه عنــوان ۲۶مین رهبــر حزب محافظــهکار پیشــروی انتاریو انتخاب شــد توانســت در مدت بســیار کوتاهی محبوبیتی عظیم پیدا کرده و پیروزی این حزب را در اســتان انتاریو جشــن بگیرد. او برادر بزرگتر راب فورد ,شــهردار ســابق تورنتو اســت که دوران زمامداری بســیار پر تالطم و پر حاشیه ای داشــت و در سال ۲۰۱۶به دلیل بیماری سرطان درگذشت. فورد از ۲۰۱۰تا ۲۰۱۴در دوره شــهرداری برادرش از شعبه اتوبیوک شــمالی عضو شورای شــهر تورنتو بود .وی در انتخابات شهرداری تورنتــو در ســال ۲۰۱۴شــرکت کــرد و پس از جان تــوری دوم شــد .او در مارچ ۲۰۱۸او در رقابت رهبری حزب محافظهکار پیشــروی انتاریو برنده شــد و نامزد حــزب در انتخابات این اســتان در حوزه اتوبیوک شــمالی شمالی شد. حزب محافظــه کار داگ فــورد در انتخابــات پارلمانی ایالــت اونتاریــوی کانادا موفق شــد با کســب ۴۰.۶ درصد از آرا ۷۶کرســی از ۱۲۴کرســی پارلمان ایالتی را به خــود اختصاص دهد .این پیــروزی همچنین به شکســت تحقیرآمیز حزب حاکم لیبــرال در این ایالت منجر شــد که تنها با کســب ۷کرســی ،حتی نتوانســتند بــه حداقل تعداد کرســی هــای الزم برای این کــه حزب تلقی شــوند ( ۸کرســی) برســند .این امــر ممکن اســت وضعیت را بــرای «جاســتین تــرودو» نخســت وزیر لیبــرال کانادا دشوارتر کند. حــزب چپ میانه دمکراتیــک ۳۳.۳درصــد از آرا و ۴۰ کرســی را به خود از آنِ خود کرد که بدین معنا خواهد بود که آنها رســما اپوزیســیون را تشــکیل خواهند داد. بهاینترتیــب حزب "محافظــهکاران پیــشرو" ،با موضع راســت میانه ،بعد از ۱۵سال رهبری اســتان اونتاریو را از حــزب لیبرال پس گرفت .فــورد بعد از اعــام پیروزیش در انتخابات گفت :ما این پیام روشــن را به جهان ارســال کرده ایم که اونتاریو از ســرمایه گذاری و تجارت اســتقبال می کند. مــا مالیات ها و قیمــت گاز کربن را کاهش مــی دهیم و پول بیشــتری را در جیب شــما نگه می داریم. ایــن انتخابــات بیش از هــر انتخاباتی در کشــورهای مهاجرپذیر، پذیــرای نامزدهــای ایرانیتبــار بــود .پنج ایرانی از ســوی این ســه حزب اصلــی در حوزههای انتخابی شــمال شــهر تورنتــو و نزدیکی شــهر اوتاوا نامــزد بودند و در یکــی از این حوزههــا دو رقیب اصلی ایرانیتبــار بودند .از این میان مایکل پارســا و ُگلدی (گلســا) َق َمری ،دو نامــزد ایرانی-کانادایی حزب "محافظهکاران پیشرو" به پارلمان اســتانی اونتاریو راه یافتند. فورد با شــعارهای عوامگرایانه کمپین خــود را آغاز کرد؛ با وعده "جنگیدن بــه نفــع خردهپاهــا" و ایــن وعده کــه با کاهش قیمــت بنزیــن و مالیات بــر در آمــد ،زندگــی را برای ســاکنان اونتاریو راحــت تر خواهد کــرد .در آخرین روزهــای رقابــت انتخاباتی ،یک شــکایت از طرف همســر برادر متوفــی اش به او لطمــه زد.رناتا فورد در این شــکایت مدعی شــد که داگ فورد و بقیــه خانوادهاش، در اداره کســب و کار و امالک راب فورد کوتاهی کردهاند و باعث شــده اند تجارت راب از بیــن بــرود .با این حال داگ فــورد و خانوادهاش این اتهامهــا را که هنوز در Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
12 Kheradmand
11 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 11
ماهنامه اجتماعی ،ف رهنگی ،هنری خردمند ناشر :انت شارات خردمند -تورنتو سردبیر :محمد ُسهی امور داخلی و اداری :حامد خ ّرم بخت تایپ :مریم ُسهی طراحی و صفحه آر ایی :انتشارات خردمند آرزو با تشکر از: وفـا -مسروره بن یها شم ی ن گی ن عب دال له الهه شهبازی -شهنازیزدانفر -ضیا خسرو شا ه ی ر ضا می رف خ ر ای یو همه کسانی که در این شماره ما را یار و یاور بودند.
روی جلد صعود یا حذف تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی - صفحه ۱۶
ماهنامــه ارســالی خردمند در ویرایش و اص الح م طال ب ار سـ ـال ی ا با ختیــار دارد .مقاالت شــوند .ید حتمــاً تایپ و غل طگیری شــده و به آ در س ای می ل م ج له نظرات نویس ارســال نیســت .مســئولی ــندگان مقاالت ،الزاماً ب یان گر د یــ دگ اه ما هنا مه خردمند ت قیمتها ،ســروی درج سها ،نحوه ارائه شــده در آگهی هــا به عهده صاحب آگهی ا خدمات و کلیه مطالب ســت.
6-9-676 • Tel: 416-67 3 8 2 -8 2 d.ca • Tel 647-93 .kheradman w w w • a .c d dman • info@khera ite 207 e Street, Su • 8131 Yong 6 tario L3T 2C Thornhill, On
تاثیر توافق آمریکا و کره شمالی بر ایران
شما
ره - ۴۰جون
/جوالی ۲۰۱۸
داگالس رابرت فورد جونیور . . . . . . . . . . . . . . خاطرات خو ۱۲ . . . . . . . . . . اندنی مهدی فخیم زاده از نا صر مل ک م ط یع ی صعود یا ۱۴ . . . . . . . . . حذف تیم ملی فوتبال ای ر ان در ج ام ج هان ی . . ر.اعتمادی چ ۱۶ . . . . . . . . . . گونه یکی از نویسندگان پ ُرف رو ش شد ؟ . . . یک م . ۱۸ . . . . . . . . . ن وسیقی به وسعت جهان. . . . . . . . . . . . . ظام آباد ،محل 21 . . . . . . . . . . های که سینمای آن پنج س ال قی صر ر ا اک ر ان ک فوتبال؛ رد۲۲ . . . . . . . . غول چراغ جادوی آرزو ها . . . . . . . . . . . هنر ،بیان احسا ۲۴ . . . . . . . . . . #هشتگ سات درونی است . . . . . . . . . . . . . یعنی چه؟ . . ۲۸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . آیا " قربانی تجاو ۳۰ . . . . ز" باید مواخذه شود؟ . . . . . . . . . . . فریبفر ۳۲ . . . . . . . . با ف هنگ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . رار مغزها ۳۴ . . . . . . . . . . فرزندتان چه باید کرد؟ . . . . . . . . . . . . . . . . تعطیالت تاب 36 . . . . . . . . ستان خود را چگونه سپ ری کن د؟ . . . . . . . نقد فیلم خوک ساخته مان ی ۳۸ . . . . حق یق ی . . . . . . . . . . با ضعیفترین ارت ۴۰ . . . . . . . . . . شهای جهان آ شنا ش وی د . . . . . . . د ر ضیاف ت واژ ه ها -صفح ه ۴۴ . . . . . . . . . . ش عر . . . . . . . . . . . راه حل ۴۸ . . . . . . . . . . بگومگوهای تـمامنـشدن ی چی س ت؟ . . . . . بر . ید ه تاریخ . . . . . . . ۵۰ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . بزرگتـرین ۵۲ . . . . . . . . . . چگو شاهکارهای عالم هنر که گم شد ند . . . . . نه عذرخواهی ۵۴ . . . . . . . . . . کنیم؟ . . . . . . . . . . . . . . . . عک . . س ها ی ۶۰ . . . . . . . دیدن ی ای ن ما ه . . . . . . . . . . . . . . صفح ه مخصو ص کودکان . ۶۲ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . لطف ا زیا د ۶۴ . . . . . . . . . . تک جد ی نگیرید . . . . . . . . . . . . . . . . فرزندی ،خوب ۶۶ . . . . . . . . . . است یا بد؟ . . . . . . . . . . . . . . . با من حرف . ۶۸ . . . . . . بزن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . شا خ ۷۰ . . . . . . . . . . های این گوزن من را م ی درن د . . . . . . . . . . . جدول . . . ۷۲ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . بازا . رچ ه -دایرکتور ی مصو ر م ۷۴ . . . . . . . . . . ش اغ ل. . . . . . . . . . . ۷۵ . . . . . . . . . .
روز 12جــون ۲۰۱۸یــک اتفــاق تاریخــی برای جهــان رخ داد .رهبران آمریکا و کره شــمالی رو در رو بــا یکدیگر گفتگو کردند .اتفاقــی که تا چند ماه پیش یک رویــا و خیالپردازی به شــمار میرفت. رهبر کره شــمالی بطور کامال عجیبی از آغاز ســال ۲۰۱۸در سیاســتهایش تغییرات زیادی اعمال کرده اســت و نه تنها بر اهمیت گفتگو در حل مســائل مختلف تاکید میکند بلکه خود برای این کار پیشــقدم هم میشــود .کره شــمالی همواره پشــت دیوارهای بلند پنهان بوده اســت و از اوضاع مردم در آن کشور همواره افسانه هایی شــنیده ایم ،اما اینک با مســافرتهای متعددی که بین رهبران کره شــمالی و جنوبی در جهت تقویت روابط دوســتانه بین دو کشــور انجام شــده اســت امید آن میرود که تنش و درگیری و خصومت دیرینه بین این دو کشــور در حال حل شــدن باشــد و ســایه صلح و دوســتی بر ســر این دو کشور نمایان شود. امــا اینــک بــا دیدار تاریخی رهبران آمریکا و کره شــمالی ،این صلحدوســتی و گفتگو طلبی کره شــمالی رنگ و بوی متفاوت تــری به خود خواهد گرفــت .حاصل این دیدار توافــق دو کشــور برای از بین بردن ســاح های اتمی در شــبه جزیره کره بــود ،اتفاقی بزرگ و در نــوع خود بی همتا. ایــن دیــدار توانســت اعتبار و آبروی بســیار زیادی برای ترامپ که به یک سیاســتمدار کله شــق معروف اســت به همــراه آورد که در آینده بســیار مورد بهره بــرداری او و اعضــای تیمــش خواهــد گرفــت .اما در این میانه ایــران که همواره کره شــمالی را به عنوان یک الگو معرفی میکرد دچار بحران خواهد شــد .از یکســو یکــی از اعضای مهم و قــوی در عرصــه پیــکار بــا آمریکا کم شــد و از طرف دیگر ،چنانچــه ترامپ بتواند با کســب اعتماد کره شــمالی ،از چگونگی روابط ایــران با کره در عرصه پیشــبرد دانش انــرژی اتمــی و خصوصا ســاخت بمــب اتم اطالعات مورد عالقه خود را کســب کند ،میتواند ایران را با اســناد و عدله غیــر قابل انکار به تالش برای ســاخت اتمی متهم کند. اوضاع جهان از یک دید به سمت حکمفرمایی صلح پیش میرود ولی در همان زمان و با دید دیگر ،میتوانیم بگوییم که به سمت یک جنگ خانماسوز کشیده میشود.
9 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 9
8 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 8
7 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 7
6 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 6
4 Kheradmand
Monthly - Vol. 4 - # 40 - Jun/ July 2018 - Tel: 647-932-8283
۲۰۱۸ جوالی/ جون- ۴۰ شماره- سال چهارم- ماهنامه خردمند 4