82 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 82
مهاجرت و وکالت
To advertise here Call: (416) 676-9-676
عکاسی و فیلمبرداری
To advertise here Call: (416) 676-9-676
81 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 81
وام مسکن
To advertise here Call: (416) 676-9-676
رسانه ها
80 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 80
مشاورامالک
To advertise here Call: (416) 676-9-676
تعمیرگاه اتومبیل
79 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
79 Kheradmand
مشاورامالک
To advertise here Call: (416) 676-9-676
78 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 78
مشاورامالک
To advertise here Call: (416) 676-9-676
77 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 77
مشاورامالک
To advertise here Call: (416) 676-9-676
76 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 76
خدمات برای منزل شما
To advertise here Call: (416) 676-9-676
تعمیرگاه اتومبیل
To advertise here Call: (416) 676-9-676
75 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 75
حسابداری
To advertise here Call: (416) 676-9-676
74 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 74
دندانپزشکی
To advertise here Call: (416) 676-9-676
رواندرمانی
To advertise here Call: (416) 676-9-676
گوناگون
To advertise here Call: (416) 676-9-676
73 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 73
بیمه و سرمایه گذاری
To advertise here Call: (416) 676-9-676
بازرسی ساختمان
To advertise here Call: (416) 676-9-676
72 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 72
آرایشگاه و لیزر
To advertise here Call: (416) 676-9-676
آژانس مسافرتی
To advertise here Call: (416) 676-9-676
71 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 71
خدمات ارزی
To advertise here Call: (416) 676-9-676
آموزشگاه ها
To advertise here Call: (416) 676-9-676
70 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 70
نشست و برخاستهای دورهای و بروبیا؟ من ندارم ،منزویام.
مث انزوایی که اوکتاویو پاز میگه ،که الزمه خالقیته؟
کار تازه؟
تازگی یــه فیلمی که بــا آقای مهرجویــی کار میکردم تموم شــد (المینور).
در خاطر نمیمونه .درد جامعه اســت مســائل جامعه اســت همچنین (تئاتــر ســگی در خرمنجا) مســائل روستا بود.
یه بابابزرگی.
گاو هم که؟
زیــاد حــال ســر و کلــه زدن و صحبــت کــردن ندارم نقشتون؟
بهخصــوص االن هــم که پیر شــدم خیلــی بیحوصله شــدم زود حوصلهام سر میره.
اگر درد جامعه نباشه؟
کتاب نخوونده دارین؟ استاد! ِ بسیار.
زمانــی به جامجــم فرمودین بهترین ســریال کتابــی کــه اخیــرا خووندیــن و خیلــی لذت هزاردســتانه و سربداران؟ اون موقــع گفتــم( .بســیار میخنــدد و بــا همــان د ا شت ؟
مسائل روستا بود که موند.
این ویژگی که کاری توی ذهن میمونه؟
خالقیت کننده ،بازیگــر و کارگردان البتــه هنرمنــدی و ِ و ...همــه اینها خیلــی موثرن.
کتابی کــه اخیرا خوونــدم همینه که آقــای مهرجویی در راســتای همین ســخنان دوست دارین شما ُگلخندهــا میافزایــد): آخــه االن ممکنــه یــه کارهــای دیگــهای هــم کرده بهم داد یه رمان خیلی قشــنگیه!(برمیخیزد بخشــی از رو چه جــوری یاد بکنن؟ باشــیم! ولی خب بهترین و اینــا ...نمیخوام بگم ،آخه بهترینگفتن ،درســت نیســت.
شــما با کدوم یک از ُرلهایــی که بازی کردین احساس همذاتپنداری داشتین و نداشتین؟
مــن بــا بســیاری از این شــخصیتها نزدیــک نبودم. مثال شــخصیت قاضی شــارع که بازی کــردم اصال هیچ ارتباطی بــا روحیه خودم نداشــت.
شــخصیتی که به شــما تا حــدودی نزدیکتر مینمود؟ اون [رولی که به من]نزدیکتر بود هالو بود.
فضای اتــاق پذیرایــی ،کتابخانه اســت .زمزمه میکند: اســم قشــنگی هــم داره! در ایــن فاصله ،اســتاد مثل طولِ مصاحبه ،پرانرژی با صدای رســا میگوید):داشــتم دوبــاره صدســالتنهایــی (مارکــز) رو میخووندم این ترجمه جدیدشــه .ترجمه کاوه میرعباســی .کتاب آقای مهرجویی اسمش هســت برزخ ژوری(.تصوف و عرفان دکتر اســتعالمی را بــر مــیدارد و میافزاید):اینم توی برنامــهام بود [بــرای مطالعه ،همچنیــن تذکرهاالولیای چــاپ جدیــد آقــای شــفیعی کدکنی]ایــن رو دکتــر اســتعالمی تصحیح کرد خیلــی پیــش؛ و االن دراومده. چقدر زحمت کشــیده و یــه تصحیح دوبــاره کرده یه کار خیلی اساســیه .خیلی درخشــانه.
اتفاقــا تــوی گفتوگــوی ۱۸ســال پیــش با وقتی دوســتداران ،توی خیابون و ...دورتون رو جامجــم ( )۱۳۸۰/۵/۳۱همیــن رو عنــوان میگیرن ،خســتهتون نم یکنه؟ کردیــن .اون شــخصیت رو مــن خــودم پیدا خیلــی نــه .یــه ســام علیــک و احوالپرســی میکنن. و خلــق کــردم .آیــا هنــوز هــم ســایه هالو اشــکالی هم نــداره .چــه اشــکالی داره. پیداســت؟ اون شــخصیتی اســت که االن دیگه نیست و فقط توی دوست دارین که؟ همون فیلم ثبت شــده حاال دیگه همچیــن آدمی پیدا نمیکنین؛ توی هیچ جــای ایران.
آره.
آخــه تاثیر داشــتین بــه عالوه خاطــره خوب دغدغــه شــخصی و تئاتریتــون االنــه بــرای ما رقــم زدین. آره اینــا به حســاب ،یه دورهای بوده و گذشــته و ردش فیالمجلــس چیــه؟
همین که هســتم نه بیشــتر نــه غلوآمیز نــه هرچی. همین که هســتم.
بزرگان ما تاکید داشــتن و دغدغه که نام نیک ازشون بجا بمونه؟ نام نیک رو با انسانیت و خوبی میشه گذاشت.
مــا در وهله نخســت برای چی اصــوال زندگی میکنیم؟
بــرای ایــن که کمکــی بکنیــم کاری بکنیــم کمکی به جامعــه بکنیم ...همینــه دیگه.
تظاهر در کمک ،خودنمایی؟
این به زور نمیشه با ریا نمیشه .باید واقعی باشه.
دربــاره عاقبــت بخیــری و بــه دســتآوردن رضایــت از خویشــتن؟
خیــام همــه اینهــا رو گفته دیگــه (با شــکفتگی و ُگلخنــد میگویــد) اینهــا همه بــر باد میشــه تموم میشــه میــره .ولی یــک یــاد میمونه. که اون یاد مهمه! بله .همین که شــما در جامعــهات و کار خودت چقدر تاثیــر گذار بــودی چه تاثیر داشــتی اینها همه مهمه. (استاد با همان گشادهرویی و خنده مهربانانه): خسته شدم دیگه تمومش کن (باخنده).
تئاتر خیلی برام دشــوار شــده این که بلند شــم هرروز برم توی شــهر و ...دیگــه توانش رو ندارم.
توی یادهــا مونده.
بــدم نمیــاد .اگر کارهــای کوچیکی باشــه کــه از من بربیــاد و به مــن بخوره و مناســب حال و روزم باشــه انجــام میدم.
سگی در خرمنجا.
جمله یادگاری .ولم کــن بابا ...خنده.
بله!
سن ختام؟ پس اون شعر خیام برای ُح ِ
درباره فیلم چطور؟
پس هنر شما بازنشستگی نمیشناسه؟
بــرای این که هنوز شــوق کار دارم هنوز دوســت دارم، چون مــن به این کار وابســتم دیگه.
ویژگی جسمیتون اجازه میده؟
از لحاظ جســمی به طور قطع فرســودگی دارم و توان آنچنانــی نــدارم ،ولی مع ذلک زور خــودم رو میزنم و تــا جایی که بتونــم کار میکنم.
69 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
اســتاد ســخنی ،جملــه ای ،بــه یــادگار مثــل نمایشــی که آقــای جوانمــرد کارگردانی نمیفر ما ییــن ؟ (با همــون مهربونی و صفا ،با روی خنــدان) من ندارم کــرده بود؟ بعضیهــا مــن رو میبینن ،اوه! مال ۴۵ســال پیشــه! هنــوز آدمهایی که سنشــون قــد میده مــن رو توی خیابــون میبینــن ،از اون کار یــاد میکنــن خیلــی عجیبهها ! با اســتاد جوانمرد گفتگو میکردم چندبار به مناســبت ازش یاد کردند. آره! تاثیــری که یک کار مناســب و درســت و باورپذیر بر درد جامعــه میــذاره ...درد جامعه خیلی مهمه.
یــک چنــد ز کودکــی به اســتاد شــدیم /یــک چند ز اســتادی خود شــاد شــدیم پایان ســخن شنو که ما را چه رســید /از خاک برآمدیم و بر باد شدیم.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
69 Kheradmand
اهل بازنشستگی نیستم
| گفتوگوی خواندنی با علی نصیریان
روزنامــه جامجــم :بــرای دیدار و احوالپرســی خدمت چی خالقیت رو شکوفا میکنه؟
اســتاد رســیدیم .قرارمان گفتوگوی دامنهدار نبود ،اما بســی محبت کردند و مهرانه مــا را نواختند با گرمدلی و گرمســخنی .پیشــکش ،کتابی نثارافشــانِ این اســتاد فرهیختــه شــد که جامجــم نشــر کــرده؛ دوره فعال ۴ جلــدی بــوق اشــغال که گفــت و گوی ۱۸ســال پیش اســتاد بــا آن فضای دوســتانه بــر ِغنــای آن مجموعه افزوده اســت. از نکتههــای جالبی کــه حاال با مقایســه این گفتگو با آن مصاحبــه به دســت میآیــد ،یکیش مربوط اســت بــه ایــن فــراز از حرفهای اســتاد؛ وقتی این پرســش طــرح شــد که نســبت به ســه ســال پیش چــه فرقی کرده؟ و نصیریان با اشــاره بــه خورخه لوییس بورخس گفــت« :بورخــس در کتــاب هزارتوهــا کــه االن دارم میخوونمــش نوشــته :حرفــی رو که ســال ۱۹۴۵زده، شــدیدا تکذیب میکنه .من هم شــاید بخوام سه سال پیشــم رو تکذیــب کنم یــا اصال همین حاالیــم را!»
اآلن در ایــن جایگاه از ســ ِر داوری به گذشــته که نــگاه میکنین؟ فکر میکنم راهی رو که رفتم راه درستی بوده.
فشا رهایمحیط؟
هیچکــس به مــن چیزی رو تحمیــل نکرد کــه این رو بخــوون ،اون کار رو بکن.
تاثیرش؟
بــرای همیــن مــن هم بــه بچههــام تحمیل نکــردم. آزادشــون گذاشــتم که خودشــون هر چی خواســتن...
ممارســت و کارکــردن و فکــر کــردن و تحلیــل کردن، اینهــا تــوان میــاره اون خالقیــت درونی انســانی رو میپرورونــه.
اســتاد این روزها (توی حرفه شــما) دستکم گرفته میشه؟ کار و تمرین خیلی مهمه ،ولی خیلی! دســتکم گرفته
68 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
مثــا در کار مــا فرض کنیــد آقــای تقوایی بر اســاس رمان «داشــتن نداشتن» ارنســت همینگوی سناریویی نوشــته کــه شــما نمیتونیــن بــاور کنیــن ارتباطی با رمان همینگــوی داره .ابدا .این قدر خــوب از اون قصه بهرهبــرداری کــرده و انطبــاق داده با شــخصیتهای ایرانی.
کــردن مکبث در میشــه؛ بنابراین تمرین و ممارســت خیلــی خیلی توی مث کوروســوا و بوم یژاپنی ِ سریر خون؟ کار مهمه و باید بهش توجه بشــه. بعضیهــا فکر میکنن ما کــه حاال فالنــه ...بلدیم ...یا یــاد گرفتیم یا فالن ...این نیســت .به نظــرم تمرین به مــا یاد میده کــه اون متریال ،اون مایــه ،اون حس ،اون نقطه خالقــه رو جوری که میخوایم بــه وجود بیاریم، پرورش بدیم و شــکوفا و ارائه کنیم.
این یعنی خالقیت.
تذکر به خوانندگان این گفتگو؟
اینهــا چیزهاییــه کــه بــه نظــرم رســید و چیزهایی نیســت که من بگــم؛ گفته شــده .کار مــن هیچوقت تدریــس نبــوده و بلد هم نیســتم و صالحیتش رو هم نداره.
این روشهای مثال متد یا سیســتم استانیسالوســکی و خالقیت الهامی و احساســی و اینا؟ درســت! اما حتی خو ِد استانیسالوســکی هم آخر ســر میگــه :همه اینها که من گفتم درســت کــه تمرین با خود ،با جمــع ،تمرکز ،تخیل ،مبانی و فــان و بهمان...
نمیتونم به چیزی اشاره کنم برام سخته.
اما آخر سر میگه؟
واقعا .چرا آخه؟
به طبیعت خالقه خودتون رجوع کنین.
از کارهاتــون کــه بــرای خودتــون هــم پُر از خاطره اســت؟ چون هرکدومش برام دنیایی خاطره و یاد بوده.
غصهام میگیره اســتاد که اون کارهای تئاتری یعنی؟ اون چیزی که در درون شماســت و یــک اورژینالیته یا تون در دسترس نیست!
مابــ هاِزا نداره! هنــر این جوره.
مث بــزرگان یگانــه خودمون کــه مابهازای الــی از کشف خالقیت و پرورش دادنش؟ ِ خالقیــت یــک جوشــش درونــی انســانیه یــه مقدار بیرونــی نداره؟
فرهنگ و آشــنایی بــا حرفه کمک میکنــه در کار هنر و آمــوزش دیدن.
مثالی از کار خودتون؟
حافظ بیشــتر مضامینــش از دیگران اســت ،ولی بیانی که حافظ داره بســیار منحصر بهفرده و مابــهازا نداره.
آخه اون موقع ویدئو و این چیزها نبود.
ویژگیهمیشگی؟
مــن خیلی آدم چیزی ام یعنــی خیلی مردمگریزم خیلی اهــل دوســت و رفیــق و ...نیســتم .با خودم هســتم بیشــتر .با فکر خــودم با خلــوت خودم.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
68 Kheradmand
67 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 67
66 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 66
رفتار درمانی شــناختی یا همــان CBTمیتواند کمک زیــادی در ایــن زمینه بکند.
استفاده از CBTبرای ریشه یابی تعلل ورزی
رفتــار درمانی شــناختی کــه نوعی تعلیم مغز اســت، میتوانــد به افــراد ADHDکمک کند عالئــم خود را کاهــش داده و ســطح عملکرد خود را بــاال ببرند. هــدف CBTبــه عنــوان درمانــی بــرای ADHDتا حــدودی مبتنــی بــر تغییــر دریافت منفی اســت که ADHDهــا معمــوال نســبت بــه خودشــان دارند و نتیجهی زندگی بــا ADHDدر میان دنیایی از آدمهای عادی اســت. رفتــار درمانی شــناختی به فــرد تکنیکهــای غلبه بر هیجانــات منفی و ابــزار کنترل این هیجانــات را ارائه میدهــد و الگوهای رفتــاری را کــه در این تکنیکها اختالل ایجــاد میکننــد ،تجزیه و تحلیــل مینماید.
تعلل ورزی در درون مغز ADHD
تفــاوت اصلــی میــان کارهــای جزئی و کــم اهمیت کــه ADHDهــا آنهــا را انتخاب میکننــد و کارهای مهمتــر کــه آنها را بــه تاخیــر میاندازند چیســت؟ جنبــهی فیزیکی :اغلب ،کاری که الویــت کمتری دارد، فیزیکــی بــوده و نســبت بــه کاری که مهمتر اســت کمتر جنبهی ادراکــی دارد .در مثالی کــه در باال زدیم، پرداختن به کارهای باغبانی از نظر درک و فهم نســبت به آمــاده کردن قبضهای مالیاتــی ،خیلی کمتر چالش برانگیز اســت و ذهن را کمتــر درگیر میکند .این یکی از علتهایــی اســت که چــرا بیشــتر ADHDها در مواجهه بــا کارهای نوشــتنی انتخاب میکننــد که به جای اینکه بنویســند ،بخوانند. الگوهای آشــناتر :افراد ADHDنســبت بــه کارهایی که دستورالعمل آشــناتری دارند تمایل بیشتری دارند تا کارهایی کــه قبال انجامشــان ندادهاند و ذهنشــان را بــه این طریق به چالش میکشــاند .مثــا راه انداختن ماشــین لباسشــویی که میتوانــد به صــورت خودکار انجام شــود خیلی سادهتر اســت تا نوشتن یک صفحه تحقیق تاریخی! چارچــوب زمانــی :کارهایــی که ADHDهــا انتخاب میکننــد انجامشــان دهند معمــوال چارچــوب زمانی مشــخصتر و قابــل پیش بینیتــری دارنــد و در مورد اینکه چقــدر وقت میبرنــد ،تردید کمی وجــود دارد. مثال پاک کردن ایمیلهای اســپم شــاید فقط ۱۰دقیقه زمــان ببرد ،امــا در مورد آماده کــردن خالصهی تحقیق نمیتوان همیــن را گفت. رونــد کار :کارهــای جزئیتری کــه ADHDها انتخابشــان میکننــد اغلب مشــخص هســتند کــه چطــور شــروع میشــوند ،اواســط کار چگونــه اســت و
65 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
چگونــه بایــد آن را تمــام کــرد. مثال باغبانی با چیدن علفهای هرز شــروع میشــود، زیرورو کردن خاک و احتماال کاشــتن و آبیاری کارهایی هســتند که به ترتیب انجام میشــوند .امــا کاری مانند مطالعــه بــرای امتحــان فاینــال ،ممکن اســت الگوی مشــخصی نداشــته باشــد و مجبــور شــوید جزوهها و مطالــب را زیــرورو کنید ،بــه دنبال جــواب بگردید، دوبــاره بخوانیــد و ....ضمنا معلوم نیســت چقدر الزم اســت وقت صرف ایــن کار کنید. اگــر خودتــان یــک ADHDهســتید و از تعلــل ورزیهایتــان خســته شــدهاید اگــر شــما خودتان یــک ADHDهســتید و میدانید که چقدر بیشــتر از دیگران تعلــل میکنید پس تجربه کردهایــد کــه ایــن رفتــار و عــادت چقــدر در روابط شــخصیتان و یا در محل کارتان مشــکل ایجاد میکند. وقتــی نمیتوانیــد کاری را بــه موقــع انجــام بدهید، دیگــران آن را نشــانهای از بیاحترامی ،تنبلی و ناکارآمد بــودن تلقــی میکننــد .همانطــور که گفتیــم «تعلل ورزی»هــای ADHDهــا در واقع یــک زمینهی ذهنی اســت و بــرای همیــن تکنیکهــای رفتاری شــناختی میتواننــد بــه ترک ایــن عادت کمــک کنند.
اول یک کار جالب انجام دهید
خیلــی از افرادی که اختالل بیــش فعالی – کم توجهی دارنــد ،اگــر ابتدا یــک کار دوســت داشــتنی و جالب انجام بدهنــد ،زمینهای فراهم میکننــد تا حس و حال انجــام کارهای کمتــر جالب را برای خــود فراهم کنند. هــر فعالیت انگیزه بخشــی کــه از آن لــذت میبرید میتوانــد این فایده را برایتان داشــته باشــد. شــاید یک دست شــطرنج در کامپیوترتان یا رقصیدن با موزیــک دلخواهتــان و یا یــک دوش آب گرم شــما را بــرای انجــام کاری که آن را ســخت میپندارید آمــاده کنــد .البتــه فراموش نکنید که از قبل یــک مدت زمان محدود بــرای انجام ایــن کار مفــرح در نظــر بگیریــد .مثال تایمــر موبایلتــان را روی ۲۰دقیقــه تنظیــم کنید.
محیط کاری خوبی برای خود فراهم کنید
افــرادی کــه ADHDدارنــد اغلــب در محیطهــای غیرمعمولتــر ،خالقترنــد! مثال شــاید به جــای اینکه گــوش بند بگذارید تا در ســکوت کارتان را انجام دهید، متوجه شــوید که بــا گوش دادن به موســیقی با صدای بلنــد ،بهتــر میتوانید به کارتان برســید. یــا مثال اگر میدانید که تحت فشــار بهتر کار میکنید، میتوانیــد برای خــود یک ضرب االجــل تعیین کنید تا طــی مدت مشــخصی پروژهتــان را به پایان برســانید. ضمنا اگر داروی ADHDمصرف میکنید ،بهتر اســت جوری برنامهتــان را تنظیم کنید که کارهای ســختتر را زمانهایــی انجام دهید که عالئمتــان کامال خاموش هستند.
خودتان را سرزنش نکنید
چیزهایــی کــه ما بــه خودمــان در مورد انجــام کاری میگوییــم و پیــش خودمــان زمزمــه میکنیــم ،تاثیر بزرگــی بــر نحــوهی انجــام آن کار دارد .از گفتگوهای منفــی با خودتــان خــودداری کنید و پیامهــا مثبت و واقــع گرایانه بــرای خودتان بفرســتید. بــه جــای اینکه بگوییــد« :مــن هرگــز نمیتوانم این کار را انجــام بدهــم ،دیگــر خیلی دیر شــده اســت» بگویید« :شــاید نتوانــم این کار را امــروز تمام کنم ،اما میتوانــم در عــرض ۳۰دقیقه ،دو قــدم اول این کار را بــردارم» .پیامی که شــما برای انجــام کاری به خودتان ارســال میکنید میتواند بازدارنــدهای قدرتمند در برابر تعللهــای آیندهتان باشــد.
فقط انجامش دهید
فقط شــروع کنید ،حتی اگر خوب شــروع نشــود .این طور بهتــر میتوانید ادامهاش دهیــد و اصالحش کنید. این بــار کــه از انجام کاری خــودداری کردیــد ،اولین قدمتــان را هر طــوری که شــده بردارید.
یکی یکی قدم بردارید
کارهــای بــزرگ را بــه چنــد قســمت تقســیم کنید .قدمهــای کوچکتر برای شــروع راحتترنــد و ترس کمتــری ایجاد میکنند .هر بــار روی یک قدم متمرکز شــوید و همزمان چند هدف یا مرحله را دنبــال نکنیــد .هــر وقــت مرحلهای انجام شــد ،ســراغ مرحلهی بعدی بروید. مطمئن باشــید قبل از اینکه خودتان متوجه شــوید ،کارها را انجــام دادهاید. منبعadditudemag :
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
65 Kheradmand
نوجوان ADHDکیست و در ذهن او چه میگذرد؟ هدی بانکی پســران نوجوان در مدرســه با موانعی روبرو هســتند: آنهــا اغلــب در کالس درس بیقــرار و ناآرامانــد و مهارتهــای کالمیشــان عقبتر از دختــران نوجوانی اســت که ADHDدارنــد (یا دخترانی کــه این اختالل را ندارنــد) .پســران نوجــوان ADHDبا اینکه بیشــتر از دختــران نوجــوان ADHDبه کمکهــای آکادمیک از جانــب پــدر و مــادر و معلمین خــود نیــاز دارند، امــا خیلی کمتــر این مســئله را میپذیرنــد ،زیرا حس اســتقالل طلبیشان بیشــتر است. پســران نوجــوان ADHDبدترین دشــمن خودشــان هســتند ،زیرا از کمک خواســتن ســرباز میزنند .شما چگونــه میتوانید بــه پســر نوجوانتان کمــک کنید، توانمندیهایش را بشناســد ،مســئولیت بپذیــرد و در تحصیالتش موفق باشــد؟
ADHDدر پسران نوجوان چگونه است؟
پســران نوجوان در مدرســه با موانعی روبرو هســتند: آنهــا اغلــب در کالس درس بیقــرار و ناآرامانــد و مهارتهــای کالمیشــان عقبتر از دختــران نوجوانی اســت که ADHDدارنــد (یا دخترانی کــه این اختالل را ندارند). پســران نوجــوان ADHDبــا اینکه بیشــتر از دختران نوجــوان ADHDبه کمکهــای آکادمیــک از جانب پــدر و مــادر و معلمیــن خود نیــاز دارنــد ،اما خیلی کمتر ایــن مســئله را میپذیرنــد ،زیرا حس اســتقالل طلبیشان بیشتر است .پســران نوجوان ADHDانکار میکنند کــه به کمک نیاز دارند و در عوض شعارشــان این اســت کــه« :میخواهم همــهاش را خــودم انجام بدهم!». در ایــن مطلب توصیههایــی داریم که به شــما اجازه میدهنــد بدون اینکــه فرزند نوجــوان ADHDتان را عصبانــی و ناراحت کنیــد ،به او کمک کنیــد ،و ضمنا اگــر خودتان یک ADHDهســتید ،تکنیکهایی را یاد بگیرید که در کار و زندگی کمتر دچار مشــکل شــوید.
توانمندیهایش را پیدا کنید
بــه دنبال فعالیتهایی بگردید که پســر نوجوان شــما در آنهــا خــوب عمــل میکنــد و به آنهــا عالقهمند قدرت ورزش، است .به گفتهی روانشناسان و پزشــکانِ ، هنــر و موســیقی در رفــع مشــکالت دقــت و تمرکز بچههــای بیش فعــال شــگفت انگیز اســت .فعالیت مــورد عالقه پســر نوجوانتــان را بیابید تــا در آنها به موفقیتهایی دســت پیدا کند .با تشــویق و تحســین دســت آوردهایش ،موانعــی را که اجــازه نمیدهند از شــما کمک بخواهد برداشــته خواهند شــد. اگر فرزند نوجوان شــما خوب گیتــار میزند میتوانید 64 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
بــه او بگویید« :تو خیلــی خوب گیتار میزنــی و باید ایــن هنــرت را ادامــه بدهــی .فکــر میکنــی چطور میتوانیــم همین توانایــی و قدرت تــو را در چیزهای دیگــری ماننــد ریاضی یا علــوم هم بــه کار ببریم؟».
الگوهای خوب را شما برایش پیدا کنید
شــاید پســر نوجوان ADHDشــما به زبان نیاورد ،اما خیلــی از این بچهها به شــدت عقیــده دارند که هرگز نمیتواننــد در ایــن دنیای ُپر از رقابت ،موفق شــوند. اگــر فرزندتــان را با افــراد موفقی کــه ADHDدارند آشــنا کنیــد میتوانیــد تــرس او را بــه آرامــش و امید تبدیــل نماییــد .برای پیــدا کــردن نمونههــای موفق ADHDنیازی نیســت به درد ســر بیفتیــد .میتوانید از مشــاورانی کــه در این زمینه فعال و مطلع هســتند کمــک بخواهیــد یا خودتــان منابع را جســتجو کنید.
در روند پیشرفت فرزندتان صبور باشید
پســرهای نوجــوان در مدرســه بــا حجــم زیــادی از مطالــب و تکالیف روبرو هســتند ،اما خیلــی از آنها مهارت کافی برای برنامه ریزی درســت جهت رســیدگی بــه دروس خــود را ندارند .پســرهای ADHDمعموال در مهارتهــای عملکردی و اجرایی از همســاالن خود عقبتــر و ضعیفترند .یعنی نمیتواننــد برنامه ریزی کننــد ،الویت بندی کنند و کارهایشــان را سروســامان بدهند. فرهنــگ غالــب بــر بیشــتر جوامع بــه پســرها القاء میکنــد که باید مســتقلتر از دخترها باشــند ،اما اگر دچار مشــکالتی در مهارتهای عملکردی خود باشــند، آمادگــی کافی برای مســتقل شــدن نخواهند داشــت؛ بنابرایــن به ســختی میتوانند به آن اندازه از اســتقالل که نیاز دارند برســند. کارشناســان توصیــه میکنند پدر و مادرهــا باید صبور باشــند .پســرهای ADHDاغلــب در ســن ۱۵یــا ۱۶ ســالگی کــم کــم شــروع میکنند کــه تا حــدودی به اســتقالل در کارهای خود برســند .در ایــن زمان آنها عــادت میکننــد که از پــس امور خــود بربیایند. خیلی از پســربچههای ADHDدر سالهای دبیرستان بــه تکنیکهای موثری دســت پیدا میکننــد ،مثال یاد میگیرنــد که تکالیــف خود را به دســتههای کوچکتر و قابــل اجراتــر تقســیم کننــد .والدین بایــد به خاطر داشــته باشــند کــه الزم نیســت فرزندشــان در پایان دبیرســتان در هر چیزی تبحر داشــته باشــد.
اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد
شــما به عنــوان پدر و مــادر بایــد به فرزنــد نوجوان خــود اجازه بدهید داخــل و خارج از مدرســه ،خودش تصمیمهــای مربــوط به خــودش را بگیرد. در ســالهای ابتدایی و راهنمایی ،فعالیتهای آموزشی
برای بچهها انتخاب شــده و برنامه ریزی شــده هستند و مــدارس بــرای بچهها تصمیم میگیرنــد .برای همین وقتــی آنهــا به دبیرســتان میرســند شــاید از جهت آکادمیــک ،خــوب و مقبــول باشــند ،امــا مهارتهای اجتماعی و فــردی چندانی کســب نکردهاند. والدیــن بایــد بــه بچههــا ایــن فرصــت را بدهند که مهارت تصمیــم گیری خود را محک بزننــد و گاهی بد تصمیم گیــری کنند ،پیامــد آن را تجربه کــرده و درس بگیرنــد .پســرهای ADHDبا اشــتباه کــردن ،خیلی بیشــتر از بقیه عبــرت میگیرند.
چرا مغز ADHDهــا ،کارهای کم اهمیتتر را انتخاب میکند؟
افــراد بزرگســالی کــه ADHDدارنــد ،در مواجهه با لیســتی از کارهــای مهم و پیچیــدهای که بایــد انجام بدهند ،اغلب ســراغ آیتمهای ســادهتر میروند ،یعنی کارهایــی که وقت آنهــا را میگیرد ،امــا مفید و مهم نیســت .این عادت ADHDهــا که با «تعلــل ورزی» و «فردافکنــی» همــراه اســت ،بــا رویکردهــای رفتار درمانــی شــناختی ( )CBTکــه بــه افراد یــاد میدهد چگونــه کارهــا را الویت بنــدی کنند ،تا حــدود زیادی قابل درمان اســت.
«تعلل ورزی» و نقش آن در ADHD
به نظر میرســد افراد ADHDهمیشــه سرشان شلوغ اســت ،اما انــگار هرگــز پیشــرفتی در هدفهای مهم زندگی ندارند .این مشــکل ریشه در تعلل ورزی مزمنی دارد کــه فرد میداند چــه کاری باید انجــام بدهد ،اما آن کار را انجــام نمیدهــد یــا نمیتواند انجــام بدهد، بنابرایــن بــا کارهــای خوشــایندتر ،اما کــم اهمیتتر خودش را ســرگرم میکند. مثــا یــک فــرد بزرگســال ADHDمیداند کــه برای پرداخــت یــک قبــض مالیاتی بایــد زودتر اقــدام کند، چــون فرصتــی کــه دارد رو به پایــان اســت ،اما تعلل میکنــد و مشــغول باغبانــی میشــود کــه اصــا کار ضروری نیســت! یا مثــا ســراغ روزنامهها مــیرود تا خبرهــا را بخواند و مطلع بماند .شــاید این کار خوبی باشــد ،امــا از جهت شــاخص الویت بندیها ،ارزشــی ندارد. افــرادی کــه دچار اختــال بیش فعالی – کــم توجهی هســتند معمــوال در انجام کارهــای روزمــرهی خود با ســختیهایی روبرو هســتند و همهی اینهــا زمینه را برای تعلــل ورزی فراهــم میکند. واقعــا چــرا کارهایی کــه اهمیتی ندارند و یــا حداقل، وقتشــان االن نیســت در نظــر ADHDهــا ناگهان جذاب میشــوند و مهــم و ضروری جلــوه میکنند؟ و آیــا میتــوان یک ذهــن ADHDرا آمــوزش داد که از ایــن وقــت تلف کردنهــا و تعللهــا رها شــود؟ بله،
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
64 Kheradmand
63 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 63
62 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 62
اقدام به خرید شــاهکارها و آثار اولیهی هنر کوبیســم، بهمنظــور تشــکیل مهمتریــن کلکســیون هنــری این مکتب در قالب یک مجموعــهی کام ًال خصوصی ،کرده اســت .الودر که از همان ســنین نوجوانی در مدرســه عاشــق سبک کوبیســم بود ،قول داد تا کلکسیون خود، شــامل بیــش از ۸۰اثر هنری همــراه با آثــار جدید ،را وقــف موزهی هنــر متروپولیتن کند. ایــن موزه در ســالهای ۲۰۱۴و ۲۰۱۵یک نمایشــگاه بزرگ با عنوان «کوبیســم :کلکســیون لئونارد اِی الودر» برگــزار کــرد کــه در آن آثــار نقاشــی ،کالژ ،طراحی و مجسمهســازی ۴هنرمند برجســتهی ســبک کوبیسم یعنــی ژرژ بــراک ،خــوان گریــس ،فرنــان لــژه و پابلو پیکاســو به نمایــش درآمد. وقتیکه از الودر ســؤال شــد که چــرا تصمیم به وقف ایــن کلکســیون عظیم به مــوزهی متروپولیتــن گرفته اســت ،او در پاسخ گفت« :من میخواســتم تا این آثار را بــه یک مــوزه انتقال دهم و بــاور دارم که این موزه، موزهی متروپولیتــن خواهد بود».
سونیا و رابرت دلونی و کوبیسم ارفیک
ســونیا و رابــرت دلونی بــه خاطر خلــق روابطی میان رنگهــا و فرمهــا و وجــود همزمــان واقعگراییهای چندگانه در آثار خود مشــهور هســتند .آنها نام سبک خــود را تقــارن گرایی گذاشــتند .منتقد هنــری ،گایوم آپولینــر ،نــام این ســبک جدیــد را کوبیســم ُارفیک یا ُارفیسم ( )Orphismگذاشت .نقاشی سونیا از نوازندگان موســیقی فالمنکو یکی از نمونههای این ســبک است.
61 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
ســونیا معتقد اســت« :اگرچه او از یک زبانِ مشــابه با اشــکال موجود در نقاشی هنرمندان کوبیست استفاده کرده اســت ،اما او از نظر اهداف فکری هیچ شــباهتی بــا آنهــا نــدارد .فرمهــا و اشــکال او تنهــا رگهایی بــرای رنــگ بودهاند .اگــر فرمهای او حالت هندســی داشــتهاند ،تنها به این خاطر اســت که ایــن المانهای ســاده و قابلمدیریــت ،بــرای توزیــع رنگهایــی که روابط آنها موضوع واقعی جســتوجوی ما را شــکل میدهنــد ،مناســب بودهاند».
مهمترین آثار هنرمندان سبک کوبیسم
در ادامــه به برخــی از مهمترین آثار مکتب کوبیســم خواهیــم پرداخــت و ایدههــای اصلی ایــن جنبش و دســتاوردهای بــزرگ هــر هنرمنــد در ایــن ســبک را بررســی خواهیم کرد.
دوشیزگان آوینیون و گرنیکا ،اثر پابلو پیکاسو
دوشــیزگان آوینیون حتــی برای نزدیکترین دوســتان هنرمنــد وی نیز از نظر محتــوا و تجربهی تفصیلی آن حیرتانگیــز بود .موضوع زنــان برهنه در ایــن اثر در نــوع خود چیــز عجیبی نبــود ،اما درواقع پیکاســو در نقاشــی خود زنــان فاحشــهای را با ژســتهایی کام ًال جنســی به تصویر کشــید که موضوعی کام ًال تازه بود. تمایــات جنســی جســورانهی آنهــا از تأثیرپذیــری پیکاســو از هنــر غیــر غربــی میآمد کــه کامــ ًا در چهــرهی آن ۳زن مشــهود بــود .چهرهی ایــن زنان که شــبیه به نقاب ترســیم شــده اســت ،به ایــن موضوع
اشــاره دارد کــه تمایالت جنســی آنها نهتنهــا تند و تیــز ،بلکه بدوی اســت. وقتیکــه این نقاشــی در ســال ۱۹۱۶در معــرض دید عمــوم قرار گرفت ،از نظر بســیاری غیراخالقی توصیف شــد .براک یکی از معدود هنرمندانی بود که در ســال ۱۹۰۷و زمــان خلق این نقاشــی ،به بررســی دقیق این اثــر پرداخــت و همین امر نیز موجب همــکاری وی با پیکاســو در سالهای بعد شــد .ازآنجاییکه این نقاشی برخــی از ویژگیهــای مکتــب کوبیســم را در خــود پیشبینی کــرده بــود ،امــروزه از دوشــیزگان آوینیون بهعنــوان یک نقاشــی ماقبل کوبیســتی یاد میشــود. دوشــیزگان آوینیون یک نقاشــی رنگروغن اســت که در موزهی هنــر مدرن نیویورک قــرار دارد. هنــری پیکاســو ،گرنیــکا ،یقینــا مشــهورترین اثــر ِ قدرتمندترین بیانیهی سیاســی پیکاسو بهشمار میرود کــه بهعنــوان واکنشــی فــوری بــه عمل وحشــیانهی نازیهــا و بمبــاران شــهرک گرنیکا در منطقه باســک در طــول جنــگ داخلــی اســپانیا اشــاره دارد .گرنیکا ترســیمکنندهی تراژدیهــای جنــگ و درد و رنجــی اســت که جنگ بر مــردم عــادی و غیرنظامیان تحمیل میکنــد .این اثر مشــهور از جایگاه ویــژهای برخوردار اســت و آ نرا یادمــان تراژدیهای جنگ ،نماد ضدجنگ و تجســم صلــح میدانند. پــس از اتمــام این اثــر ،گرنیــکا از طریق یــک تور در سراســر دنیا به نمایش درآمد و مورد تحســین همگان قــرار گرفت .این تور باعث شــد جنگ داخلی اســپانیا مــورد توجه جهانیان قــرار گیرد.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
61 Kheradmand
کوبیسم چیست و نقاشی کوبیسم از کجا نشأت گرفته است؟
کوبیســم یکی از ســبکهای مطرح نقاشی در صدسال اخیر اســت .در این ســبک موضوعات نقاشی در قالب اشــکال هندسی شکسته و نامشــخص ترسیم میشوند و اغلب عمــق چندانی ندارند. ســبک نقاشــی کوبیســم از زمــان پیدایــش خــود در بیــش از ۱۰۰ســال پیــش ،همــواره بهعنــوان یکی از مشــهورترین و شــگفتانگیزترین مکاتب هنری تلقی شــده اســت .کوبیســم ارتباط تنگاتنگی بــا هنرمندان برجســتهای ،چون پابلو پیکاســو دارد .فردی که با نگاه متفاوت خــود به موضوعــات روزمــره ،در برابر تاریخ هنــر ایســتاد .به نقل از وبســایت ایوار کوبیســم که در آن اشــکال شکســته و ترکیبــات درهموبرهم دیده میشــود ،تصاویــر تلویحــی و تمثیلی یافت شــده در دیگــر ژانرهــای هنر را کنار گذاشــته و بهســوی انتزاع مطلــق گام برمــیدارد .ایــن جنبــه ،همراه بــا تکامل منحصربهفــرد و تأثیر پایدار آن ،کوبیســم را به یکی از شناختهشــدهترین اشــکال هنر در قرن بیســتم تبدیل کــرده اســت .در درجهی اول ،کوبیســم یــک نقطهی تحول برجســته در تمام مراحل تکامل هنر مدرنیســت اســت .ایــن ســبک بهعنــوان هموارکننــدهی انتــزاع مطلــق که هنــر غربی را برای ۵۰ســال بعــدی احاطه کرد ،شــناخته میشــود .کوبیســم الهام بخشــی برای مکاتب آینــده نظیــر آیندهگرایی ،دادا ،ســاختگرایی و سورئالیســم بود .تأثیر کوبیســم همچنین در حوزهی ادبیــات نیز احســاس میشــد؛ بهخصوص که میشــد ایــن نفــوذ را در آثار گرتورد اســتاین ،جیمــز جویس و ویلیام فاکنــر ،فردی که اصــول زبان انتزاعــی ،تکرار و اســتفاده از راویــان چندگانه را بنا نهــاد ،دید .بهعالوه، اوینســکی نوازنده نیز از کوبیسم در ساخت ایگور استر ِ آثــار خود الهــام گرفت.
تاریخچهکوبیسم
این واژه بهطور گســترده در ارتباط با گسترهی وسیعی
60 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
از هن ِر خلقشــده در پاریس (در محلههــای مونمارتر، مونپارنــاس و پوتو) در دهههــای ۱۹۱۰و ۱۹۲۰به کار گرفته شد. مکتب کوبیســم از ســوی پابلــو پیکاســو و ژرژ براک پایهگذاری شــد و سپس هنرمندانی ،چون ژان متزینگر، آلبرت گ ِلــز ،رابرت دلونی ،آنری لــو فوکون ِیر ،فرناند لِژه و خــوان گریــس را با خود همــراه کرد. آخرین آثار پل ســزان که نمایشــی از اشــکال سهبعدی هســتند نیز عمدتاً تحت تأثیر مکتب کوبیســم نقاشی کســل ،منتقــد هنری فرانســوی ،پس شــدهاند .لویی ُو ِ از تماشــای نقاشــیهای کشیدهشده توســط براک ،به تقلیــد از ســزان ،در ســال ۱۹۰۸در دهکدهی لِســتَک ( ،)L’Estaqueواژهی کوبیســم را ابــداع کــرد .نقاشــی «پُلِ لســتَک» یکی از آن ســری کارها اســتُ .وکســل این اشــکال هندســی در آثار کام ًال انتزاعی را «اشــکال مکعبــی» یا کیوبــز ( )cubesنامید. موضوع یک نقاشــی در آثار کوبیســت تا ســال ،۱۹۱۰ معموالً قابلتشخیص بود .در دوران «کوبیسم تحلیلی» یــا ِهر ِمتیــک ،بیــن ســالهای ۱۹۱۰تــا ،۱۹۱۲بود که پیکاســو و بــراک آثار خــود را به حــدی انتزاعی کردند کــه آنها بــه تنها یک ســری از ســطوح رویهمافتاده و اشــکالی عمدتــاً با رنگهــای قهوهای ،خاکســتری یا ســیا ِه تکرنگ تبدیل شــدند. نقاشــان کوبیســت این مفهوم موروثی که هنر باید از طبیعت کپیبرداری شــود یــا اینکه هنرمنــدان باید از روشهای قدیمی پرســپکتیو ،مدلســازی و کوتهنمایی اســتفاده کنند را نپذیرفتند .آنها پرســپکتیو یا نقاشی ســهبعدی و مدلســازی ســنتی را بهمنظــور تأکید بر دوبعــدی بودن تصویر ،کنار گذاشــتند. این هنرمندان اشــیاء درون نقاشــی را ُخرد کردند و به اشــکال هندســی تقلیل دادند و ســپس دوباره آنها را در یــک فضای کمعمق و برجســتهمانند ردیف کردند. آنهــا همچنین از نقاط برتــری چندگانه و متضاد بهره
بردند. هنرمنــدان این ســبک بــا اعمــال چنیــن روشهایی، «عمقنمایــی» ســنتی در نقاشــی را نابــود کردنــد و بهطور افراطی شــیوهای که ما به جهــان نگاه میکنیم را تغییــر دادند. برخــاف پیکاســو و بــراک که آثــار کوبیســتی آنها عمــ ًا تکرنگ بودنــد ،خوان گریس به خاطر کشــیدن نقاشــیهایی بــا ترکیبــات رنگی روشــن ،جســورانه و جدیــد ،به شــیوهی دوســتش آنــری ماتیس ،شــهرت داشــت .او بــه ســبک کوبیســم تحلیلــی ،واژهای که خــود آن را ابــداع کــرده بود ،نقاشــی میکــرد .گریس پس از ســال ۱۹۱۳بهســوی سبک کوبیســم ترکیبی ،با اســتفادهی گســترده از هنــر ترکیب رنگهــا (کالژ) یا چســب کاغــذی رفت. ُ شایان ذکر است که پیکاســو و براک نیز کال ِژ کوبیستی را بهعنــوان یک شــیوهی مدرن و بســیار مهــم در این ســبک هنری پایهگذاری کردند .ریشــههای کالژ ممکن اســت به صدها ســال قبــل بازگــردد ،اما ایــن تکنیک یــک بازگشــت دراماتیــک بهعنــوان هنری مــدرن از ســوی این هنرمندان را رقــم زد .آنها از اجزای عمدهی فرهنــگ عامه در نقاشــیهای خود اســتفاده کردند و تغییــر بزرگــی در تعریف هنر به وجــود آوردند. دیگــر هنرمنــد مکتب کوبیســم ،فرنان لژه اســت .در ســال ،۱۹۱۱انجمن ســالون ِدزان ِدپانــدان (Salon des )Indépendantsنقاشــان کوبیســت را گــرد هم جمع کــرد .لژه ،همــراه با متزینگــر ،آلبرت گلــز ،فوکونیر و رابرت دلونی مســئول ارائهی ســبک کوبیســم به مردم در قالب یک گروه سازماندهیشــده ،بــرای اولین بار، شدند.
کلکسیون هنری لئوناردای الودر
لئونــاردای الودر ( ،)Leonard A. Lauderنیکــوکار و میلیاردر حوزهی لوازم آرایشــی ،در طول ۴۰ســال اخیر
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
60 Kheradmand
وقتی در ســال ۱۹۹۸یعنی در ۴۴ســالگی هم برای بار دوم ازدواج کــرد ،احتماالً فکر کرد که برای مادر شــدن، کمی دیر شــده اســت .مرکل البته نامــادری دو فرزند همســر فعلی خود است.
شیخ َحسینه واجد ،نخستوزیر بنگالدش
۱۰سال اســت که نخســتوزیر بنگالدش است .او که بزرگتریــن فرزند شــیخ ُمجیبالرحمــن بنیانگذار این کشــور جنوب شرقی آسیا است از ســال ۱۹۹۶تا ۲۰۰۱ بهعنــوان نخســتوزیر در این کشــور فعالیــت کرده و رکــورد طوالنیتریــن دوره نخســتوزیری در تاریخ بنــگالدش را در کارنامه دارد. خانم حســینه از ســال ۱۹۸۱یعنی شش ســال پس از مرگ پدرش وارد سیاســت شــد و رهبــری حزب عوامی لیــگ در بنگالدش را بهعهده گرفت .در همین ســمت او تــا به حال دو دوره ریاســت اپوزیســیون را به عهده دارد و برای چهار دوره هم نخســتوزیر شــده اســت که البتــه دو دوره پایانــی آن ،در نتیجه انتخاباتهایی بــوده که نتیجــه آن مــورد انتقــاد احــزاب مخالف و برخــی ناظــران بینالمللی قرار گرفته اســت. حســینه در لیســت ۱۰۰زن تأثیرگذار جهان در ســال ،۲۰۱۸رده بیستوششــم را به خود اختصــاص داده و یکــی از قدرتمندترین رهبران جهان بهحســاب میآید. او از ســال ۱۹۶۸تا ۲۰۰۹همســر وازد میاح ،دانشــمند اتمــی بــوده و از او دو فرزند دارد.
ارنا سلبرگ ،نخستوزیر نروژ
۵۸ســال دارد و از ســال ۲۰۱۳بهعنــوان دومیــن نخســتوزیر نــروژ در تاریــخ ایــن کشــور مشــغول فعالیت است .در دورههای ۱۹۷۹-۱۹۸۳و ۱۹۸۷-۱۹۸۹ عضو شــورای شــهر برگن بــود و از ســال ۱۹۸۹یکی از اعضای اســتورتینگ ،پارلمان نروژ شده اســت .او برای دورهای رهبــر انجمــن زنان حــزب محافظــهکار بوده اســت و از ســال ۲۰۰۱تا ۲۰۰۵وزیــر "دولت محلی و توســعهای منطقهای" میشــود.
59 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
در اواخــر ایــن دوره یعنــی از ســال ،۲۰۰۴او رهبــر اپوزیســیون میشــود و با پیــروزی در انتخابات ۲۰۱۳ پــس از گروهارلــم بروندالند ،دومین نخســتوزیر زن نــروژ نام میگیــرد .ســولبرگ در برگن نروژ زاده شــد. وقتی ۱۶ســال داشــت در مدرســه مشــکل داشت و تشــخیص دادند مشــکل خوانشپریشــی دارد. با این وجــود در کالس دانشآموز فعالی بود .در ســال ۱۹۸۶از دانشــگاه برگن در رشــته جامعهشناسی ،علوم سیاســی ،آمــار و اقتصاد کارشناســی ارشــد گرفت .در ۱۹۹۶با یک تاجــر و از اعضای قبلی حزب محافظهکار بهنام ســیندر فینــس ( )Sindre Finnesازدواج کرد و از او دو بچه دارد.
کولیندا کیتاروویچ؛ رئیس جمهور کرواسی
خانم کیتاروویچ ۵۱ســاله ،از فوریه ســال ۲۰۱۵رئیس جمهور کشــور جمهوری کرواســی اســت .او اولین زن و جوانترین کســی اســت که پس از اولیــن انتخابات چنــد حزبی بــه این مقــام در کرواســی دســت یافته است. او که در دانشــگاه زاگرب ،آکادمــی دیپلماتیک وین و دانشــگاه جرج واشــنگتن تحصیل کرده و مدرک دکترا از دانشــگاه زاگرب دارد؛ روند سیاســی خود را از ســال ۲۰۰۳بهعنــوان وزیر امور اروپا در کرواســی آغاز کرده اســت .او از ســال ۲۰۰۵تا ۲۰۰۸وزیر امــور خارجه و اولیــن وزیــر اروپا بهطور همزمــان بود. کیتاروویــچ همچنیــن از ســال ۲۰۰۸تا ۲۰۱۱ســفیر کرواســی در آمریکا و از ۲۰۱۱تــا ۲۰۱۴معاون دبیرکل ناتــو بــود .او هنــوز هــم باالتریــن مقام رســمی زن اســت که در ســاختار اداری ناتو خدمت کرده اســت. کیتاروویــچ در ســال ۱۹۹۶ازدواج کــرد و دو فرزنــد با نامهــای کاترینا و لــوکا دارد. ســفر او در ســال ۱۳۹۶بــه ایران حاشیهســاز بود چرا که یکســری عکــس در فضای مجازی منتشــر شــده و او را با پوششــی نامناســب در ساحل نشــان میداد. البته بعدها مشــخص شــد کــه این عکسهــا ،متعلق به او نیســت و کوکو آوستین ،مدل آمریکایی را نمایش میدهد. بــا اینحــال آن تصاویــر و البتــه اســتقبال گــرم او از بازیکنان کرواســی در پایان مســابقه فینال جام جهانی اخیــر که البتــه بازی را باختــه بودنــد؛ او را به یکی از مشــهورترین سیاســتمداران زن جهان در ایــران تبدیل کرده اســت.
آنا برنابیچ ،نخستوزیر صربستان
۴۴ســال دارد و از تابســتان ســال ۲۰۱۷بهعنــوان نخستوزیر صربســتان مشــغول به فعالیت است .او نخســتین زنی اســت که در این کشــور به این ســمت میرســد .خانم برنابیچ ،در دانشگاه ،در رشته مدیریت بازرگانــی درس خوانده و قبل از ورود به سیاســت برای چندیــن و چند نهــاد بینالمللی فعالیت کــرده بود. او از ۱۱آگوســت ۲۰۱۶میــادی ،وزیــر اداره امــور عمومــی و حکومت محلی صربســتان بوده اســت .او در ســال ۲۰۱۸توســط نشــریه فوربز بهعنــوان نود و یکمیــن زن تأثیرگــذار در جهان و بیســت و یکمین زن در حــوزه رهبــران سیاســی انتخاب شــده اســت .این خانم البته نخســتین زن در صربستان و پنجمین رئیس دولــت در جهان اســت که خود را به طور آشــکارا یک همجنســگرا معرفی کرده اســت. یکــی از تاریکتریــن نقــاط دوره نخســتوزیری او مربــوط به یک مصاحبه در ســال ۲۰۱۸با یک رســانه آلمانی اســت کــه او در آن ،قتل عام سربرنیتســا که در آن صربهــا ،مســلمانان را بهطــور دلخراشــی به قتل رســاندند را انکار کرد .این انکار حتی توســط کمیسیون اروپا نیز محکوم شــد.
جاســیندا کیــت لــورل آردرن؛ نخســتوزیر نیو ز یلند
این خانم ۳۹ســاله ،دو ســال اســت که نخستوزیری نیوزیلنــد را به عهــده دارد و جوانترین نخســتوزیر ایــن کشــور از ســال ۱۸۵۶اســت و همچنیــن لقــب جوانتریــن زنی که توانســته در ۳۷ســالگی ریاســت دولــت یک کشــور را به عهده بگیرد را نیــز در کارنامه دارد. ً او تقریبــا از همــان زمان ،رهبــر حزب کارگــر در این کشــور نیز اســت .او اولین بــار در انتخابات سراســری ۲۰۰۸بهعنــوان نمایندهای فهرســتی وارد پارلمان شــد (نماینــدهای که شــخصاً در حــوزه انتخابیــهاش پیروز نشــده ولی بر اساس فهرســت حزب وارد پارلمان شده است). او از ۸مــارس ۲۰۱۷نمایندگــی حــوزه انتخابیه مونت آلبــرت در پارلمــان را برعهــده دارد .آردن ،فعالیــت سیاســی خود را در ســال ۲۰۰۱و در دفتر نخستوزیر نیوزیلنــد آغاز کرد و بعد از آن هم در بریتانیا ،مشــاور تونی بلــر ،نخســتوزیر بریتانیا شــد .او یک همخانه دارد و بعــد از بینظیر بوتو دومین رئیس دولتی اســت کــه در طول دوره ریاســت خود ،بچهدار میشــود. روزنامه هفت صبح
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
59 Kheradmand
هشت زن قدرتمند که رئیس دولت کشورشان هستند مصطفی آران بلژیک برای نخســتین بار ،یک زن را در مقام ریاســت دولــت یــا همــان نخســتوزیری خــود دیــد .همین موضــوع بهانهای شــد تا بــه زندگــی او و هفت رئیس دولــت دیگــر بپردازیــم که در سراســر جهــان و البته بیشــتر در اروپا ،بهعنوان رئیس دولت ،نخســتوزیر یا رئیس جمهور مشــغول فعالیت هســتند. ً طبیعی اســت کــه در این فهرســت ،صرفا بــه افرادی پرداختیم که در حال حاضــر در دفتر کار خود بهعنوان رئیــس دولت حضور دارند وگرنه جهــان ،بهخصوص در تاریــخ معاصر خــود ،کم رئیــس دولت خانم نداشــته است.
جهــان ،بــرای اولیــن بــار در ۲۱جــوالی ۱۹۶۰یعنی حدوداً ۷۰ســال پیش ،برای نخســتین بار یــک زن را در دفتر نخســتوزیری دید .آن زن ســیریماو بندارانایکه نام داشــت کــه بــه مــدت ۴ســال و ۲۴۹روز ،رئیس دولت ســریالنکا بود. ایــن خانــم البته به راحتــی به این مرحله از سیاســت رســیده بود چرا که شــوهرش از نخســتوزیران قبلی ســریالنکابود کــه از ســال ۱۹۵۶تــا زمان تــرورش به دســت یک راهب بودایی در ســال ۱۹۵۹در این سمت کار کرد. در واقــع ایــن خانــم بالفاصلــه بعــد از شــوهر خود نخســتوزیر و موفق شــد بــرای ســه دوره از ۱۹۶۰تا ،۱۹۶۵از ۱۹۷۰تا ۱۹۷۷و ا ز ۱۹۹۴تا ۲۰۰۰نخستوزیر ســریالنکا شــود .او در ســال ۲۰۰۰فوت کرد ،اما حتی دخترش نیــز از این مزایــای خانوادگی اســتفاده کرد و رئیس جمهوراین کشــور آســیای شرقی شد. از آن زمــان تاکنــون جهان کــم به خود رئیــس دولت زن ندیــده اســت و در خاطــره جمعــی ما نیــز دوره حکمرانــی افــرادی مثل ایندیــرا گانــدی ،بینظیر بوتو و مــارگارت تاچــر باقی مانده اســت .این نوشــته ،اما تالشی اســت برای بررســی زندگی شــخصی و سیاسی هشــت نخســتوزیر و رئیس جمهور فعلی در جهان. 58 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
مته فردریکسن ،نخستوزیر دانمارک
خانــم فردریکســن از تابســتان امســال بهعنــوان نخســتوزیر دانمــارک انتخاب شــده اســت .او با ۴۱ ســال ســن ،جوانتریــن رئیس دولــت در این کشــور اســت .او در ســا ل ۱۹۷۷در خانــوادهای معمولــی بــا پــدری حروفچیــن و مادری معلــم متولد شــده و تحصیالت خود را در دانشــگاه آلبورگا دانمارک در علوم اداری و اجتماعــی بــه پایان رســانده اســت. فردریکســن از ســال ۲۰۰۱یعنی از ۲۴ســالگی بهطور جدی وارد سیاســت شــده اســت و نخســتین سمتش عضویــت در فلکتیــن ،پارلمــان دانمــارک بهعنــوان منتخــب اســتان کپنهاگ بوده اســت. بــا اینحــال ارتقــای او در ســمتهای عالــی دولتــی مربوط به ۱۰ســال بعد اســت کــه او توانســت ابتدا وزارت کار و ســپس وزارت دادگســتری دانمارک را اداره کنــد و پــس از دورهای فعالیــت بهعنــوان رهبر حزب سوســیال دموکــرات و البتــه رهبر اپوزیســیون دولت، نهایتــاً در ژوئــن ســال ۲۰۱۹بهعنــوان نخســتوزیر دانمارک معرفی شــود. خانــم فردریکســن ،از ســال ۲۰۰۳تــا ۲۰۱۴بــا آقایی بهنــام اریک هــر ،ازدواج کــرده بــود و از او دو فرزند دارد ،امــا حاال با بازیگــری دانمارکی بهنــام بوتنگبرگ ه مخانه اســت.
سوفی ویلمز ،نخستوزیر بلژیک
ســوفی ویلمــز در ژانویه ۱۹۷۵متولد شــده اســت و ۴۴ســال ســن دارد .او فارغالتحصیــل رشــته ارتباطات کاربــردی ،تبلیغات و بازاریابی در بروکســل اســت .او همچنیــن دارای یک مــدرک در حــوزه مدیریت مالی
اســت .ســوفی ویلمز نخســتوزیر جدیــد بلژیک در ســال ۲۰۰۰میالدی با عضویت در شورای شهر اوکل در جنوب بروکســل ،وارد دنیای سیاســت شــد. مســئولیتهای او تا ســال ۲۰۱۵در سطح محلی باقی مانــد ولــی این را هــم باید گفــت که پــس از تکمیل تحصیالتــش بهعنوان مدیــر مالی در پــروژهای مربوط بــه همکاریهــای بینالمللی و گســترش اتحادیه اروپا در کمیســیون اروپا مشغول به کار شــد .سوفی ویلمز پیش از آنکه در ســال ۲۰۱۵بهعنوان وزیر بودجه ،وارد دولت شــود ،در ســال ۲۰۱۴عضو پارلمان بلژیک بود. او همیــن چنــد روز پیــش بهعنــوان نخســتین رئیس دولــت زن در بلژیــک منتخــب شــد .او بــا یــک مرد اســترالیایی بهنــام کریســتوفر اســتون ازدواج کرده و چهار فرزنــد دارد .البته این را هــم باید گفت که خانم ویلمــز در حالــی روز شــنبه ۲۶اکتبر از ســوی کمیته وزارتی برای این ســمت تعیین شــد که اکثریت پارلمان را در اختیــار نــدارد و از این روســت که تــاو گفته در دولت موقــت فرصت زیادی برای انجــام کاری ندارد و درخواســت کــرده که هر چه ســریعتر دولــت ائتالفی تشکیل شود.
آنگال مرکل ،صدر اعظم آلمان
مــرکل که در میــان طرفــداران خود به موتــی یا مادر معــروف اســت ۶۵ســال ســن دارد و از ســال ۲۰۰۵ تاکنــون یعنی بهمدت ۱۴ســال ،صدراعظم آلمان بوده اســت .البته او گفته در ســال ۲۰۲۱دیگر برای کســب عنــوان صدراعظمی کاندیدا نخواهد شــد. او که دکترای شــیمی دارد و ظاهراً در دوران دانشــگاه درســش را هم خوب میخوانده ،کار خــود را بهعنوان نماینده مجلس از ســال ۱۹۹۱آغاز کرده اســت .در دو دوره بین ســالهای ۱۹۹۱تا ۱۹۹۸دو وزارتخانه را اداره کــرده و بعد از آن در ســمتهای حزبی فعالیت کرده تا اینکه به صدارت اعظمی در آلمان رســیده اســت. خانم مــرکل ،صدراعظــم آلمان کــه تا بهحــال دو بار هــم ازدواج کرده ،اساســاً فرزندی از خــود ندارد .مرکل از ازدواج اول خود که در ســال ۱۹۷۷و در ۲۳ســالگی انجــام داد و پنج ســال بهطول انجامید بچــهای ندارد و
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
58 Kheradmand
57 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 57
56 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 56
هندی اســت كه گاهی با هنرمنــدی و د نهایت ظرافت حكاكی شــده است). در خــارج از دیــوار محوطه مســجد جامــع در طرف راســت منــار قدیمی خرابی دیده ميشــود كــه با آجر بنا شــده اســت و در بدنــه آن موزاییك بســیار زیبا و جالب توجهی نمایان اســت كــه از آجرهــای نازك یك رنــگ تركیب یافته و با ســاختمان قدیمــی كه به رنگ مس اســت هم آهنگی دارد .حضــور این مناره به دلیل اســت كه این مسجد ســلجوقی بر روی خرابه بنایی از آثار غزنویان ســاخته شــده و شــاه طهماســب هم آنرا تعمیر كرده اســت. 24ژویه -از وقتی كه وارد ســاوه شــدهایم عباسقلیخان كامــ ًا ســرگرم كار شــده و تفتیشهایــی ميكنــد .از عملیات او من به فكر دوره شــاهان هخامنشــی افتادم كه با مســافرت من بــرای تحقیق ابنیه و آثــار تاریخی آنهــا مناســبتی دارد .اگر قرون عدیدهای گذشــته و اگر دوران عظمــت و اقتــدار ایــران باســتانی كامــا رو به انحطــاط گــذارده و صورت افســانه ماننــدی به خود گرفته اســت .هنوز ترتیب اداری كشــور ایــران شــباهتی به زمــان قدیــم دارد. ســرتیپ را ميتوان بــا مفتشــینی مقایســه كــرد كــه از طــرف شــاه بــه ســاتراپيهای كشور پهنــاور داریــوش ميرفتنــد تــا اعمال و رفتــار فرمانروایان را از نزدیــك دیــده و بــه شــاه گــزارش دهنــد .در آن زمــان بازرســانی بــه نــام چشــم و گــوش شــاه همــه ســاله بــه ممالــك تابعــه ميرفتنــد و بــه عرایــض مــردم و شــكایاتی كــه نســبت به ســاتراپ داشــتند با دقت رســیدگی ميكردند و از دبیرانی كه به امر شــاه مامور نظــارت بر امــور جاریــه بودنــد تحقیقاتی بــه عمل ميآوردنــد و از اوضــاع كشــور كامــ ًا آگاهــی حاصل ميكردنــد و نتیجــه را به دربــار شاهنشــاهان گزارش ميدادنــد. وضع ســاتراپی ســاوه به نظر من چندان رضایت بخش نیســت و چنیــن به نظــر ميآید كــه بارون اتریشــی بر حســب ضــرورت یا جاه طلبــی خــود را به زحمت انداخته اســت .ایجاد رفــرم مالیاتی در كشــوری مانند ایــران كــه در آن دسیســه و تزویر به حد وفــور وجود دارد كاریســت بس مشــكل .مخصوصاً برای كســی كه بــا اخالق و عادات اهالی آشــنایی ندارند و بعالوه كافر هم اســت .مســلماً بارون را بایــد آدم مجنونی به نظر آورد كــه با این همه مشــكالت چنین ماموریتی را قبول 55 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
كرده اســت زیــرا كه هر قــدر هم تخصــص و مهارت داشــته باشــد نميتواند در مقابل موانع زیاد شخصیت و لیاقتــی بروز دهد و بطــور كلی ایجار رفــرم مالی از عهده او خارج اســت. از طرفــی هم دخالــت روحانیان در امــور مالی انجام وظیفــه یك حاكم عیســوی را با اشــكاالت مواجه كنند. از بدو ورود بارون به ســاوه مالهــا از تماس با او پرهیز كردهانــد زیــرا كه او را نجــس و كافر ميداننــد و برای اینكه از شــر او خالص شــوند دســته دســته به مالقات ســرتیپ ميشــتابند و ســاعات طوالنــی بــا او خلوت ميكننــد و به شــكایت ميپردازند .با ایــن حال معلوم اســت كه هرگــز بارون بــه انجــام مقاصد خــود نائل نخواهد شــد .مســلمانان خیر اندیش قبل از مرگ غالباً یك ثلــث از امــاك و دارایــی خود را وقف مســجد و مدرســه و یا اعمــال خیریه دیگر از قبیــل روضهخوانی و اطعام مســكین ميكنند. واقــف حق دارد كه تولیت امالك موقوفــه را به اوالد و یا اقوام نزدیك خود بدهد و تولیت را نســل اندر نســل
در اعقــاب خــود باقی گــذارد .یك قســمت از عایدات موقوفــه اختصــاص به متولــی دارد كه بــه عنوان حق نظــارت و تولیت بــر مــيدارد و آزاد اســت كه صرف احتیاجــات خــود نماید و یا بــه مصرف اعمــال خیره نمایــد .با ایــن ترتیب هر كــس ميتواند تمــام دارایی خود یا قســمتی از آن را برای همیشــه در اختیار اوالد و اعقاب خــود بگذارد زیرا كه شــاه و حــكام نميتوانند در ملــك وقــف دخالت كنند و امــوال و امالك موقوفه تحت نظــارت روحانیــون قــرار ميگیرد و از دســتبرد محفوظ ميشــود. بــه موجــب قوانیــن اســامی اداره امــاك موقوفــه بایــد كامــا منظم باشــد و متولیــان هم بایــد مطابق وصیتنامــه واقــف عمــل نماینــد و عایــدات وقف را با ســایر عایــدات مخلــوط ننماینــد .در وقف نامه هــم نميتوانند تغییــری داده و عایــدات را به مصرف
دیگری غیر از آنچه واقف تعیین نموده برســاند .هرگاه متولــی بــر خــاف وقف نامــه عمــل كنــد و در مال وقف تصرفات غیر مشــروعی بنمایــد از تولیت معزول ميشــود و بر حســب وصیت واقف دیگری به جای او منصــوب ميگردد. امــاك موقوفــه قابل انتقال نیســت و فقط اشــخاص معیــن از عایــدات آن حق تمتــع دارند .ملــك وقف را نميتــوان تبدیــل به ملك دیگــری كرد مگر با شــرایط خاصــی .به طــوری كه مــن اســتنباط كــردم دو ثلث عایــدات موقوفــه صرف اعمــال خیریه و ثلــث دیگر صــرف معاش طالب علــوم مذهبی ميشــود و باید در اختیار علما باشــد و هــرگاه عایدات زیادتــر از مخارج معین باشــد متولی مجاز اســت كه از این مــازاد ملك دیگــری خریــده و به موجب وصیــت واقف وقف كند و ممكــن اســت این امــاك فرعی با اجــازه مجتهدین قابل انتقال باشــد. هــرگاه ملك موقوفهای مجهول التولیه باشــد در اختیار روحانیــون وقت قرار ميگیــرد ،غالباً بــرای تصرف این امــاك در میــان مالهــا كشــمكش و نزاع تولیــد ميگردد و باالخــره حكــم مجتهدیــن و حكــم شــاه تكلیــف آنــرا معیــن ميكنــد و بــه نــزاع خاتمــه ميدهــد. در چنیــن مواقــع است كه مالها برای تصــرف موقوفــهای كــه بــه حــكام و اشــخاص متنفــذ متوســل ميگردنــد و در غیــر این موقع همیشــه از حــكام دوری ميكننــد. اكنون مالهای ساوه و مالهــای اصفهان راجــع به یــك ملك وقفــی كه عایدات سرشــاری دارد كشــمكش دارند .اگر چه مــن نميتوانــم در محاكمــات حضوری ســرتیپ حاضر شــوم ولــی از دور ناظــر وقایع هســتم زیرا كه پــارهای از آنها چون دانســتهاند كه ما در نزد ســرتیپ احترامــی داریم از مالقات ما چنــدان پرهیزی ندارند و مــا را واســطه كار خود قــرار ميدهند.
 فصل دهم
ســد ســاوه -رتیلها -مباشــرین ایرانــی -ورود به آوه- مالقات با یك خانم -مســافرت در بیابــان -ورود به قم- دور نمای شــهر قم -نقشــه اندرون حكومتــی -حاكم شــهر قم -مقبره حضرت فاطمه -مقبره شــیوخ -نغمه بلبلها دامه دارد...
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
55 Kheradmand
ق سمت دوم
ایران كلده و شوش قســمت هایــی از کتــاب «ایــران ،کلــده و شــوش» کــه شــامل خاطــرات خواندنــی «مــادام دیوالفــؤا» ( )Dieulafoyدر مــدت حضــورش در ســاوه و آوه در دهــه 1880میــادی (نزدیــک به 120ســال پیش) است. تألیف مادام ژان دیوالفؤا شوالیه لژیون دونور ،افسر اكادمی ترجمه: شادروان علی محمد فره فروشی (مترجم همایون) ســرتیپ پــس از آنكه بیــش از یــك ســاعت در اینجا نشســت و تشــریفات احتــرام آمیــز را دید بلند شــد و اســب خــود را طلبیــد و گفــت مــا نميتوانیم در اینجــا منــزل كنیم زیــرا كه عمــارت دارالحكومــه كوچــك اســت و گنجایــش مــا را ندارد ولــی معلــوم بــود كــه قصدش ایــن بود كــه در محــل آزادتری منــزل كند تــا بتواند بــا فراغت خاطــر نایــب الحكومــه محلی و اشــخاص ناراضی و مفتشینی را كــه مامور رفتــار حاكم یعنی بارون اتریشــی هســتند مالقات كنــد .ماهــم بدنبال فراشــان به راه افتادیــم از قبرســتانی عبــور كردیم و به خانه ویرانی وارد شــدیم كه فراشــان سكنه آن را بضــرب چمــاق از آنجــا بیــرون كــرده بودند .در اینجــا من در انتخاب اتاق ســرگردان شــدم زیرا بعضی در ســمت جنوب واقع شــده و ممكن بود با بستن در كامــا تاریك شــوند و برخی هــم كه آفتــابرو بودند بند و بســتی نداشــتند و روشــنایی آفتاب خیره كننده و گرمــا هم تحمــل ناپذیر بــود بعــاوه مگسها هم به اندازه شــمارش شــنهای پراكنده حیاط ،در اتاقها جمع شــده بودنــد .باالخره از ناچــاری اطاقی را كه یك در داشــت اختیار كــردم و به نوكران گفتــم كه گلیم و لحــاف را به زمیــن اندازند و پس از آنكه پرده پشــمی 54 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
ســیاهی را كــه در تهران تهیه كرده بــودم در مقابل در آویختــم دراز كشــیدم تا اســتراحتی كنم. طولی نكشــید كــه احســاس كــردم گرفتار كابوســی شــدهام زیرا كه حشــرات زیــادی را دیدم كــه در كف اتــاق در گردش هســتند و پــارهای از آنها هــم از روی صــورت مــن عبــور ميكننــد .در ایــن فكر بــودم كه ایــن ســیل حشــره از كجا بــه اتــاق راه یافته اســت. عنكبوتهایی كه بدنشــان به درشــتی یــك دانه باقال
بــا چنگالهــای دراز فــوج مانند از دیوارها سرازیر شــده و روی زمین ميدویدند. ناگهان بدنم ســخت بــه خارش افتاد .از وحشــت بلند شــده و نشســتم و دیــدم تمــام بدنــم از ســاسهای متعفن پوشــیده شــده اســت .فوراً از جای برخاسته و بــه طرف در دویــدم و پــردهای را كه با امیــدواری در مقابل آن آویخته بودم برداشــتم .همین كه روشــنایی در اتــاق تابیــد عنكبوتهــای زشــت و بــد تركیب و ســاسهای متعفن فــرار كردند و در ســوراخهای دیوار گلی پنهان شــدند .كمی بعد دوباره دراز كشــیدم ولی بــاز روی آســایش و اســتراحت ندیــدم زیرا كــه افواج زنبور و مگس ســنگرهای دشــمنان پیشــین را اشــغال
كردند و من از عقب نشــینی مهاجمین اولیه متاســف شــدم زیــرا كــه آزار اینان بیــش از آنان شــد .عالوه بر این هوا هم بشــدت بــر گرمی افزود .نظــری به میزان الحــراره انداختــم دیــدم درجه حرارت چهــل وچهار را نشــان ميدهد .خالصه در این منزل ویران به شــكنجه و عذابــی مبتال شــدم كــه از نشــریح و توصیف كامل آن عاجزم. 23ژویه -امروز ســرتیپ ما را به دیدن شــهر ســرافراز فرمود .شــهر ســاوه كرســی والیتی بوده كــه به چهار ناحیــه تقســیم ميشــده و دارای یكصــدو بیســت و هشــت قصبــه و قریــه بــوده اســت ولــی امــروز اغلــب آنهــا خراب و خالــی از ســكنه مانده اســت، در قســمتهایی كه به وســیله قنــات یــا رودخانــه مزدغــان مشــروب ميشــوند و زمین هم حاصلخیــز اســت پنبــه و برنج و گنــدم بســیار عالی بــه عمل ميآیــد كه بــه تهــران ميبرند. با وجــود گرمــای شــدید اهالی ایــن خوشــبختی را دارنــد كه به امراض مســری مبتال نميشــوند. تنهــا بنایــی كــه آبــادی قدیمی شــهر را به خاطر ميآورد مسجد جامــع اســت .این مســجد چون از مركز شــهر دور مانــده متروك شــده و حتــی روز جمعــه هــم در آن نمــاز خوانده نميشــود و اكنون پناهگاه گدایان و درویشــانی اســت كــه از شــهرهای دیگر بــه ســاوه ميآیند و در ســایه دیوارهــای ضخیــم آن به ســر ميبرند. یكــی از این دراویش هیكل عجیبی داشــت و نمونهای خاص بود .پوســت بدنش مانند هنديها زرد و موهای بلند ســرش مجعد و پریشــان و ســینه عریانش از زیر شــنل پاره پشــمی بیــرون افتــاده بود .چمــاق كلفت پر گرهی در دســت داشــت و اثاثــه زندگانیش منحصر بود به یك كشــكول( .كشــكول پوســت یك نــوع میوه
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
54 Kheradmand
53 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 53
بزنــم و در مورد آنها بپرســم ،همســرت چه نقشــی در فعالیتهای هنــریات داره؟ چقــدر در ایــن مــورد همکاری میکنه؟ چقدر در کنارت و همراهت هســت و یا مانع و رادع هســت؟
بقیه از صفحه 17
از دیدگاه من ،هنرمندان معموال درونگرا هســتند و بــه عبارتــی ،کمی از جامعه دورند ،شــما در کار هنری چه رمــز و رازی داری که توجه و محبوبیت مردمی پیدا کردی؟
خانــواده واالترین اولویت من در زندگیســت ،همســرم به دلیل آنکه خودش هم از خانواده هنرمندان اســت همیشــه حامــی و در کنــار من بوده اســت و همچنین پســرانم که خودشان آشــنا به موسیقی و پیانو هســتند مشوق من می باشند.
مــن هیچگاه خــط و مرزی میان هنرمنــد و مردم نمی بینم تا آنجایی که به یاد دارم همیشــه در کنــار هوادارانم بودهام و بــه مــوازات آنها حرکت کــردهام .همواره اعتقــادم بر این بوده که یک هنرمند باید ســبک و ســیاقی داشــته باشــد و پیرامــون آن جلو رود و مهمتر از همه ،خودش باشــد.
آیــا آلبومی از کارهای قبلی تهیه شــده؟ و به فکر درســت کردن آلبومی با گروه جینگه هستی و آیا اصوال درســت کردن آلبــوم در این زمانه و با وجود دنیای مجازی مقرون به صرفه هســت؟
وقتی ذهنت خســته میشــه و حس تکرار پیدا می کنی ،چــکار می کنی؟
همیشــه و در همه حال ،موســیقی نجات دهنده من بوده، گاهی به ســراغ پیانو مــی روم و در تنهایــی آواز را با صدای بلند می خوانم.
اگــر یــه روزی این اجازه بــه بانوان در ایــران داده شــود کــه آواز بخوانندچقــدر عالقمنــدی بــرای گیالنیهــای داخــل ایــران برنامه اجــرا کنی؟
بله در ســال ۲۰۰۸آلبوم موفــق ((جاودانه های گیالن)) رابا همکاری آقــای امیر رهبر منتشــر کردیم و پــروژه جدیدی تحت عنــوان ((جاودانه های ملل)) در دســت تهیه اســت کــه حضور همــکاران تــازه ،جلــوه ای ویژه به آثــار ما می بخشد.
خیلی خیلی ،آن روز دیر و دور نیســت که همه ما در دشــتهای ســبز پوشیده از
نســترن و پونه و اطلســی و پامچال ،با دختــران گیالنی و دامنهای چین دارشــان اگــه حرفی و پیامی برای طرفدارهــات داری و مایلی نکته ای را با آنها دســت در دســت هم و در کنار پســران یک صدا ترانه کاکوله را ســر بدهیم و در در میان بگذاری ،االن وقتش هســت !
در یک کالم خیلی دوســتتون دارم و بار دیگر از تمام عزیزانی که مرا تنها نگذاشــتند ورزشــگاه انزلی می انزلی را بخوانیم. و همــه آنها که یاری رســانم در اجرای این برنامه بودند و ازشــما خانم مســروره و می دونم که عاشــق خانواده هســتی ،میخوام یه گریز به این سرحد جناب ســهی و مجله فاخر و ارزشــمند خردمند نیز صمیمانه سپاسگزارم.
52 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
52 Kheradmand
در ادامه ســینما چهارســو یکی از ســانسهای نمایش خــود را بهصــورت رایــگان در اختیارمــان گذاشــت. ایــده اصلی این اســت کــه ســالنهای نمایش تفکیک نشــوند بلکــه آمادهســازی انجام شــود تــا نابینایان با همراهــی خانواده و دیگران به ســینما بیاینــد .بعد از سرخپوســت ،محســن امیریوســفی با فیلم آشغالهای دوستداشــتنی به ما پیوســت. هنرمندانــی ماننــد امین تارخ و شــبنم مقدمی هم در روز افتتاح ســایت همراهمان شــدند .احسان علیخانی هم در برنامه خود کمک کرد نابینایان شــهرهای دیگر از برنامههای ما باخبر شــوند .این کار اسپانســر ندارد و همه هنرمندانی که در آن شــرکت کردهاند ،با احســاس و عالقه خود جلــو آمدهاند.
صوتی شده تماشــا میکنند .حتما در آینده برنامههای جدیدی هم برگزار خواهد شــد. مــن بهعنــوان یــک بازیگــر ،کاری بهتر از ایــن انجام نمیدهــم ،چــون فکــر میکنــم به همین شــکل هم همهچیز خوب اســت .هــدف ما این اســت که کتاب، تئاتر و فیلمهــا را صوتی کنیم تا نابینایــان هم بتوانند از آنها اســتفاده کننــد .کار آنقدرها پیچیده و عجیب نیســت و اگر من هــم آن را متوقف کنــم ،افراد دیگر آن را به ســرانجام خواهند رســاند.
هنــری ،ورزشــی و فنــی نابینایان موفقی مشــغول به فعالیــت هســتند .مواجهــه و رفتوآمــد بــا نابینایان باعث میشــود بیشــتر با زندگی آنها آشنا شویم؛ مثال بعــد از تماشــای اجارهنشــینها ،به همــراه جمعی از دوســتان نابینا به کافــه رفتیم. آنجــا متوجه شــدم ناچارند بــرای انتخــاب از دیگری کمک بخواهند تا منو را برایشــان بخوانــد .از آن روز به بعــد یکی از برنامههای ما در ســوینا ،تالش برای اضافه کــردن خط بریل به منوی رســتورانها و کافههاســت.
در کشــورهای مختلــف نابینایــان چطور به بهنظــر شــما الزم اســت یــک بازیگــر وارد فعالیتهــای اجتماعــی اینچنینــی شــود؟ تماشــای فیل مها م ینشــینند؟
قبــا در جریــان طرحهــای اینچنینی نبودم .به شــکل هنــوز هم فکر میکنم کاری که انجــام دادهایم چندان تجربــی بــا راهنمایی دوســتان نابینا راه را پیــدا کردم؛ عجیــب و خــاص نیســت .همــه افــراد دغدغههایی از نابینایانــی که با ســوینا همراه شــدند چه مثــا همســر یکــی از دوســتانم کمبینــا بــود و از او از ایــن دســت دارند ،نــه بهعنــوان یک بازیگــر بلکه بازخــوردی گرفتید؟ پرســیدم چطور بــرای فیلم دیدن کمــک میگیرد؟ من بهعنوان یک شــهروند .گاهی ما ســراغ فعالیتی مرتبط نابینایــان اســتقبالی غیرقابلپیشبینــی داشــتند و از ایــن تجربهها اســتفاده کــردم و بعدها که بیشــتر با آن دغدغــه میرویم .نمیخواهم ایــن کار را در حد بهشــدت پیگیــر کارهــا یک کنــش اجتماعــی بــزرگ کنم. هســتند و در فضــای مجازی ایــن فعالیتها همان حــوزه کاری ارتباط مســتمری بــا فعالیت خودم اســت ،مثال تا به حال اجرای ســوینا دارنــد .ضمــن اینکه ویــژه هنرمنــدان داشــتیم و حــاال این فعالیتها همان حوزه کاری خودم است، بخــش بزرگــی از کار را خــود اجــرای ویژه نابینایــان .این یک کار نابینایــان برعهــده گرفتهاند .مثال تا به حال اجرای ویژه هنرمندان داشتیم و حاال فرهنگی اســت و برای خــودم هم پیامهــای زیــادی از نابینایان جذابیت دارد. ســاکن شهرســتانها داشتیم اجرای ویژه نابینایان. ســوینا چه تغییری در روحیه کــه میخواســتند در جریــان و حال خودتــان ایجاد کرد؟ اتفاقات سوینا قرار بگیرند؛ به ایــن پــروژه بــرای مــن آنقدرهــا همیــن دلیل تصمیــم گرفتیم رادیــو اینترنتــی را در کنــار ســایت راهانــدازی کنیم .جســتوجو کــردم فهمیــدم در پکن یک نفــر هرماه احساســاتی نیســت کــه بخواهــم بگویم تغییــری در رادیــوی اینترنتی که ســردبیر آن هم یکــی از نابینایان تعــدادی نابینــا را دور هم جمع و فیلمها را برایشــان زندگــیام ایجــاد کرده اســت .ایــن یــک کار حرفهای اســت نه فعالیت خیریه یــا کمک به نابینایــان .گامی گروه اســت ،بــه ما کمک کرد پخش سراســری داشــته حیــن نمایش تعریــف میکند. باشــیم .ســایت هــم طــوری طراحی شــده کــه برای در کشــورهای پیشــرفته هم امکانات ســختافزاری و فرهنگــی برداشــته شــده کــه مــن در مســیر آن قرار نابینایان کامال قابلاســتفاده باشــد .همــه این اتفاقات فنی وجــود دارد کــه نابینایان بتوانند توضیحــات را با گرفتــهام و در نهایت به من کمک کرد بیشــتر مطالعه باعث شــد ارتباطی قوی بین ســوینا و نابینایان شــکل هدفون بشــنوند .بــرای من اجرای یــک برنامه جمعی ،کنم ،با هنرمندان بیشــتری در ارتباط باشــم و نســبت کنــار هم بودن و تبــادل حس خوب و شــادی اهمیت به پیرامونم حســاستر شــوم .دوســتانی پیدا کردم که بگیرد. دربــاره جهــان دیگری با مــن حرف میزننــد ،از خودم زیادی دارد. چــه نهادهایی برای ادامه فعالیت ســوینا قدم باســوادتر هســتند و خیلی وقتها از آنها آموختهام. پیش گذاشتند؟ خودتــان تا به حــال در کارنامه بازیگری نقش واکنش خانوادهتان به ایده راهاندازی سوینا چه بود؟ کار مــا نهادی و انجمنی نیســت .ســینما چهارســو و یک نابینا را بــازی کردهاید؟ ســوینا برای خانوادهام مهم و ارزشــمند اســت و واقعا تــاالر وحدت به رایگان ســالن در اختیارمان گذاشــتند ،خیلی ســال قبل نقش نابینایی را بازی کــردم ،اما از یاد از آن حمایــت میکننــد .در خانــه ما همیشــه حرف ســازندگان فیلمهــا و ســریالها هزینــهای دریافــت بــرده بودم .قبال کتاب «پولینا چشــم و چراغ کوهپایه» سویناســت و در روزهــای اکران همه اعضــای خانواده نکردنــد ،گویندگان هم ایــن کار را کامــا رایگان انجام را هــم بــرای کانون پــرورش فکــری کودکا نونوجوانان کنارم هســتند و کمکــم میکنند. صوتی کردهام که درباره یک پســر نابیناســت .آن زمان دادهاند. مــن این کار را شــروع کردهام ،اما هر فــرد دیگری هم بــرای ایفــای نقــش بیشــتر از تماشــای فیلمها کمک از اینکــه بازیگــری را انتخــاب کردیــد راضی میتوانــد آن را انجام دهد .برای کار ما نیروی انســانی گرفته بودم ،چون آشــنایی نزدیکی با نابینایان نداشــتم .هستید ؟ و زمــان اهمیت دارد و به ســرمایه خاصی نیــاز ندارد .قبل از ســوینا چه تصــوری از دنیای نابینایان داشــتید؟ من عشــق خاصــی به بازیگــری دارم و حــس میکنم خیلــی خوششانســم کــه شــغلی دارم که هــر روز با کارهــای متنوعــی میتــوان انجــام داد و فقــط کافی آیــا این تصــور تغییر کرد؟ از کودکــی نابینایــان در مدرســههای جداگانــه درس عالقــه آن را انجــام میدهم .این کار ســختیهای خود اســت افراد داوطلب وجود داشــته باشند. فکر نمیکنید الزم اســت ســازوکار مشــخص میخواننــد .بعد از آن هم نابینایــان را کمتر در اجتماع را دارد ،امــا تمــام آن برای من لذت اســت .منظورم این و همیشــگی بــرای فعالیــت ســینمای ویژه میبینیــم و من شــخصا تصــور نمیکردم ایــن تعداد نیســت که دلگیر و عصبانی نمیشــوم یا استرس ندارم، نابینایان وجود داشــته باشــد؟ هنرمنــد و متخصــص در میــان آنهــا فعالیــت کنند .امــا در شــغلم به من خــوش میگذرد .مــن از صبح تا حتما کمکــم این اتفاق میافتد .اما دورهمی ما شــبیه حتــی در کافههــا و رســتورانها هــم کمتر بــا آنها شــب در مســیری قدمبرمیدارم که به آن عالقه دارم و بهنظــرم این موهبت بزرگی اســت. به جلســه فیلمبینی و تئاتربینی اســت .این نخســتین همصحبــت میشــویم. ----بار اســت که دوســتان نابینا با یکدیگر نمایشــی را که ســوینا باعــث شــد متوجه شــوم در همه رشــتههای
51 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
51 Kheradmand
نابینایان؛ مخاطبان گمشده سینما
گفتوگو با گالره عباسی ،مؤسس سینمای نابینایان در ایران
نیلوفرذوالفقاری
بهوجود آمد؟
همیشــه دلم میخواســت برای کــودکان نابینــا کاری انجــام دهــم ،آن هم بــرای کودکانــی که هنــوز وارد مدرســه و اجتماع نشــدهاند .ایده اولیه من قصهگویی و بهخصــوص شــاهنامهخوانی بــود .طرحــی را هم تا نیمه جلو بردم که شــاهنامهخوانی بــرای کودکان نابینا بــود ،اما چنــدان به نتیجه نرســید .آن زمان شــناخت چندانــی از نابینایان و دنیای آنها نداشــتم. بعد از مدتی یکی از دوســتان نابینایــم در رادیو با من تماس گرفت و پیشــنهاد اجرای رادیویی داد .از آنجا که همیشــه این دغدغه را داشــتم ،برایم جالب بود که این پیشنهاد را بپذیرم. وقتــی وارد جمــع نابینایان مشــغول در رادیو شــدم و دیدم که مرا میشناســند ،کارهایم را دنبــال کردهاند و درباره ســریالهای شــهرزاد و کیمیا از من میپرســند، خیلــی تحتتأثیــر قرارگرفتم؛ چرا که اتفاقــا با نگاهی ریزبیــن و دقیــق دربــاره کار حــرف میزدنــد و نقد میکردند.
سالهاســت بــه ســازندگان برنامههــای تلویزیونــی برای تماشــای فیلم و سریال چه دشواریهایی یــا فیلمهــای ســینمایی توصیه میشــود بــرای اینکه داشتند؟
بینندگان کمشــنوا و ناشــنوا هم بتوانند به تماشای آثار آنهــا بنشــینند ،از زیرنویس اســتفاده کنند. دیگــر بــرای همه مــا دیــدن تصویــر گوینــدهای که دیالوگها را به زبان اشــاره ترجمه میکند عادی شــده اســت ،اما هیچوقــت فکر کردهایــد نابینایان عالقهمند به تئاتر ،ســینما و تلویزیون برای استفاده از برنامههای موردعالقهشــان با چه دشــواریهایی روبهرو هستند؟ گالره عباسی بازیگری اســت که به این سؤال فکر کرده و از آنجــا که ســالها دغدغــه انجام کاری ویــژه برای نابینایــان در ذهنش بوده ،تصمیم گرفتــه راهی برای از میان برداشــتن این دشــواریها برای نابینایان پیشنهاد دهد .طرفداران فیلم و ســریال ،عباســی را با نقش لیال در شــیدایی و اکرم در ســریال پرمخاطب شهرزاد به یاد دارند .حاال او پایهگذار ســوینا ،ســینمای ویژه نابینایان شــده که این روزهــا فعالیتش را روزبهروز گســتردهتر میکنــد ،کتابهــای صوتــی آمــاده میکنــد و بــرای نابینایــان رادیوی ویــژه راه میاندازد. ســومین دورهمی اعضای ســوینا هفته قبل با تماشای نمایــش «اشــکها و لبخندهــا» در تاالر وحــدت برپا شــد .با گالره عباســی درباره ســوینا ،برنامههایش برای ادامه ایــن راه و بازیگری گفتگــو کردهایم.
از آنهــا پرســیدم چطور کارهــا را پیگیــری میکنند؟ گفتنــد ما فیلــم و ســریال میبینیم ،اما ســختیهایی ســر راهمــان وجــود دارد .گفتنــد که ترجیحــا با یک همراه به تماشــای فیلم و ســریال مینشــینند ،اما این موضوع در فضایی مثل ســینما دردسرســاز اســت؛ چرا کــه بقیه تماشــاگران ممکن اســت متوجه نشــوند که صدای حرف زدن برای چیســت یا حتــی اعتراض کنند. از طرف دیگــر خیلی از نابینایان تنهــا زندگی میکنند یــا همراهی ندارنــد که صحنههــای فیلم را برایشــان توضیــح دهد .بخشهایــی از فیلــم که دیالــوگ دارد برای نابینایان مشــکل ایجــاد نمیکند ،امــا در بعضی ســکانسها که اتفاقــا تأثیرگذار هم هســتند ،دیالوگی وجود ندارد؛ مثال در ســریال شــهرزاد ،سکانســی وجود داشــت که مــن در نقش اکــرم ،بــا دلهره بــه کاراکتر عمهخانم که پشــت پنجره نشســته نزدیک میشــوم. ســکانس بعدی با صحنه مرگ عمه شــروع میشــود و اگر کســی نباشد که این ســکانس کلیدی را برای بیننده نابینــا تعریف کنــد ،او قصــه را از دســت خواهد داد. به تعریف کــردن صحنههای بیدیالــوگ ،صوتی کردن فیلــم میگوییم که راهی برای راحت شــدن تماشــای فیلم و ســریال برای نابینایان است.
دغدغــه انجام کار برای نابینایان از کجا برایتان اولیــن فیلمــی که تصمیــم گرفتید به شــکل
50 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
صوتــی نمایــش دهید کــدام بود؟
اولیــن فیلم ،اجارهنشــینها بــود که خودم بــه همراه یک دوســت نابینا بــرای صوتی کــردن آن رفتم و حین کار مــدام از او میپرســیدم توضیحاتم درســت و کافی هســت یا نه؟ در رادیو نمایشــنامههای اینچنینی زیاد اجرا شــده ،اما در ســینما ،این نخســتین بــاری بود که فیلمی صوتی میشــد. بــرای انتخاب فیلم ،دنبــال فیلمی بودم کــه در تاریخ ســینما فیلــم مهمــی باشــد .ضمــن اینکــه بهعنوان نخســتین تجربــه ،دوســت داشــتم فیلمی کــه خودم دوســت دارم و البتــه فیلمــی که خشــن و بدونقصه نیســت انتخاب کنم .انتخاب فیلمهــای در حال اکران هــم بهدلیــل قانــون کپ یرایت ممکــن نبــود؛ چرا که نمیتوانســتیم فیلــم را به اســتودیو ببریم.
پس این دغدغه شــخصی شــما بود که باعث شد ســوینا شکل بگیرد؟
فقط دغدغه شــخصی نبود .به واسطه دوستان نابینایی کــه در این مســیر پیدا کــردم و حمایتهــای آنها ،به ادامه این راه تشــویق شــدم .روزی که اجارهنشینها را با هم تماشــا کردیم با خــودم گفتم چرا نبایــد این راه ادامه پیدا کند وقتی اینقدر همه مشــتاق و همراهند؟ نابینایان زیادی در آن جمــع ،اهل ادب ،فرهنگ و هنر بودنــد و به ســینما عالقه داشــتند .من هــم بهعنوان ســینماگری که بــه حرفــهام عالقــه دارم ،کاری دور از شــغلم انجام نمیدهم .بهنظرم رســید ســینما تا امروز مخاطب گمشــدهای داشــته که با این ســختی فیلمها را دنبال میکنند ،پس چرا ســینماگران خودشــان نباید وارد این مســیر شوند؟
واکنــش همکارانتان در ســینما و تلویزیون به فعالیتهای ســوینا چه بود؟
خوشبختانه ســینماگران زیادی در این راه همراه شدند. مهــران مدیــری کــه از ابتــدای کار هم با او مشــورت میکردم ،با مهربانی ســریال هیوال را در اختیارمان قرار داد .ایــن اتفاق خوبــی بود ،چون بســیاری از نابینایان بعد از نمایش اجارهنشــینها ،درخواست داشتند سراغ فیلمها و ســریالهای روز برویم. بهطــور طبیعی دوســت دارند در جریــان اتفاقات تازه ســینما و تلویزیــون قراربگیرنــد .نیما رئیســی در کار ســخت صوتی کردن این ســریال داوطلب شــد .بعد از آن نیما جاویدی کارگردان فیلم سرخپوســت در این راه با ما همراه شــد و حبیــب رضایی صوتی کــردن کار را برعهده گرفت.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
50 Kheradmand
اتهامــش را نادیده گرفته اســت .برای اینکــه ببینیم آیا یــک معیــا ِر اثبات جرم ،موجه اســت یا نــه ،نباید تنها نگران آســیب هایی باشــیم که متوجه محکومیت یک فرد بی گناه اســت ،بلکه می بایســت بــه آن ده فردی که به اشــتباه تبرئه شــده اند هم توجه کنیــم .این به آن معنا اســت که توجیه معیار اثبــات می باید تبعات آسیب های تبرئه اشــتباه را بر قربانیان اولیه و قربانیان بعــدی این جنایتکاران و جامعــه در نظر بگیرد. در مورد تجاوز جنســی ،این آســیب ها شدت بیشتری دارند .قربانی در جریان دادرســی به طرز وحشــتناکی رنــج می برد و اغلــب در بازگویی جزئیــات آن جنایت آزار مــی بینــد .وقتی که مجــرم تبرئه می شــود تمام رنج هایی که شــاکی در طول این مدت کشــیده است بــی نتیجــه باقی می مانــد و بدتــر اینکه بــه او انگ دروغگویــی زده می شــود و به خاطر ایــن اتفاق دچار آســیب های روانی می شود . تبرئــه اشــتباه باعث می شــود کــه قربانیــان بعدی و کســانی که دوستاشــان دارند آسیب بیشــتری را تحمل کننــد .در واقــع برخی معتقدند که آســیب های روانی ناشــی از تجاوزات جنسی بیشــتر از آسیب های روانی ای اســت که ســربازان جنگی تحمل می کنند . عالوه بــر این متجاوزان جنســی احتماال این کارشــان را بارهــا تکــرار کــرده انــد .در یک پژوهــش از هر ده نفــری که جنایت خشــونت آمیز خود را گــزارش کرده انــد تنهــا یک نفــر متجاوز جنســی بــوده اســت .به ایــن ترتیــب توضیح عقالنی بالک اســتون بــا توجه به خشــونت های جنســی به این معنی خواهــد بود که
49 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
بهتر اســت 100آسیب تجاوز جنســی داشته باشیم اما یک محکومیت اشتباه نداشــته باشیم .نتیجه ای که به هیــچ وجه قابل قبول نیســت. کســانی که چنین عقایــدی دارند ،معمــوال توجهی به آســیب های اجتماعی حاصــل از تبرئه اشــتباه ندارند. یکــی از ایــن آســیب ها این اســت کــه تبرئه اشــتباه باعــث یــک چرخه معیــوب می شــود :وقتی شــانس محکــوم کردن یک مجرم پایین باشــد ،احتمــال گزارش تجاوزهــای جنســی هم کاهــش پیدا می کنــد .گزارش کمتر تجاوزهای جنســی بــه نوبه خــود باعث کاهش محکومیــت مجرمــان می شــود و این چرخــه همین طــور ادامــه پیــدا می کنــد .با توجــه به ایــن چرخه عجیب نیســت که بــر اســاس برآوردها در انگلســتان بیــن 75تــا 95درصــد از تجاوزات جنســی هیچ وقت حتــی گــزارش هم نمی شــوند .آنهایی هم کــه گزارش می شــوند اغلب به دلیــل اینکه احتمــال محکومیت بسیار کم است ،از ســوی دادگاه مورد بررسی و تحقیق قرار نمــی گیرند. چرخــه معیوب از یک نظر دیگر هم تاثیر گذار اســت: تبرئــه اشــتباه عقاید نادرســت عمومی دربــاره تجاوز جنســی را تقویــت می کنــد .وقتی یک مرد بر اســاس معیــار شــک منطقی بی گناه شــناخته می شــود ،این موضوع به اشــتباه این احســاس را به وجــود می آورد کــه او در حقیقت بــی گناه بوده و شــاکی دروغ گفته اســت .بنابراین تعداد زیــادی از این تبرئه ها عقاید بی اســاس مردم درباره تجاوز جنســی مبنی بر این که زن هــا کینه جو هســتند و غالبــا در مورد رابطه جنســی
توافقــی دروغ می گویند را تشــدید و تقویت می کند. ایــن عقایــد به نوبــه خود بر نگــرش اجتماعــی ،نگاه تبعیــض آمیز قضــات و هیات منصفه تاثیــر می گذارد و منجــر به کاهش احتمال محکومیــت این جنایت ها در آینده می شــود. همانطــور کــه مــی بینیــد سیســتم قانونی بــه نحو ناعادالنه ای به ســود کسانی اســت که مرتکب جنایت جنســی می شــوند .به بیان بهتر یک معیار ضعیف تر اثبات به وســیله کاهــش دادن احتمال تبرئه نادرســت می تواند این آســیب ها را کاهش دهد .شــک منطقی بی مورد اســت اما چــه معیار بهتری وجــود دارد؟ از میــان معیارهایی که معمــوال در قانون به کار گرفته می شــود ،تنها معیار «برتری مــدرک» که بر یک مبنای مســتحکم بنا شده اســت ،برای تصمیم گیری در موارد خشــونت جنســی مورد اســتفاده قرار می گیــرد ،هر چنــد ایــن معیــار تنهــا در دادگاه های حقوقــی بکار مــی رود .درواقع بــا توجه به احتمال زیــاد تبرئه های اشــتباه ،دادگاه هــای حقوقــی به نحــو روز افزونی در حال تبدیل شــدن به اولین پناهگاه برای زنانی هســتند کــه قربانی خشــونت های جنســی در ایــاالت متحده شــده اند .این معیار به جای درخواســت حذف شــک معقــول ،بــه قضاوت در خصــوص مواردی مــی پردازد کــه در آن موارد ،مدرک باعث می شــود قاضی به باور قوی تری برســد .اگر زن شــاکی مدارک قــوی تری ارائه کنــد تا قاضــی را مجاب کنــد که رابطه جنســی اش با رضایــت نبــوده ،همین مــدارک برای صــدور حکم به نفع او کفایــت می کند.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
49 Kheradmand
چالش حقوقی اثبات "تجاوز جنسی" وقتی ارائه "مدرک موثق" مسئله میشود
از میــان معیارهایی که معمــوال در قانون به کار گرفته می شــود ،تنها معیار «برتری مــدرک» که بر یک مبنای مســتحکم بنا شده اســت ،برای تصمیم گیری در موارد خشــونت جنســی مورد اســتفاده قرار می گیــرد ،هر چنــد ایــن معیــار تنهــا در دادگاه های حقوقــی بکار مــی رود .درواقع بــا توجه به احتمال زیــاد تبرئه های اشــتباه ،دادگاه هــای حقوقــی به نحــو روز افزونی در حال تبدیل شــدن به اولین پناهگاه برای زنانی هســتند کــه قربانی خشــونت های جنســی در ایــاالت متحده شــده اند .این معیار به جای درخواســت حذف شــک معقــول ،بــه قضاوت در خصــوص مواردی مــی پردازد کــه در آن موارد ،مدرک باعث می شــود قاضی به باور قوی تری برســد .اگر زن شــاکی مدارک قــوی تری ارائه کنــد تا قاضــی را مجاب کنــد که رابطه جنســی اش با رضایــت نبــوده ،همین مــدارک برای صــدور حکم به نفع او کفایــت می کند. تعداد کســانی که بــه جرم تجاوز جنســی محکوم می شــوند به طرز وحشــتناکی کم اســت ،این تعــداد در حدی اســت که حتی در کشــورهای توســعه یافته ای نظیــر انگلســتان ،تنهــا 6درصد کســانی کــه ادعا می کننــد مورد تجاوز جنســی قــرار گرفته انــد موفق می شــوند که ادعــای خــود را در دادگاه ثابــت کنند ،این میزان در مقایســه با جنایت های خشــونت آمیز دیگر بســیار کمتر اســت .جولیا بیندل یکی از نویســندگان روزنامــه گاردین به طعنــه می گویــد «:احتماال تجاوز در آینده قانونی بشــود». به گــزارش فرادید به نقــل از ایان ،تعــداد کم این نوع محکومیت دالیل زیــادی دارد .یکی از این دالیل ،معیا ِر مــدرک «موثق»ی اســت کــه در پرونده هــای جنایی 48 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
بــکار گرفته می شــود .طبق این معیــار هیات منصفه نباید هیچ شــک منطقی و معقولی درباره مجرم بودن محکوم داشــته باشد .هر شــک و تردیدی که بر اساس حدس و گمان باشــد باید کنار گذاشــته شود. متاســفانه این معیار باعث کاهش میــزان محکومیت در موارد تجاوز جنســی می شــود چرا کــه اغلب نمی تــوان تجــاوز جنســی را به لحــاظ فیزیکــی از رابطه جنســی توافقی تشــخیص داد .این به آن معناست که قضاوت باید فقط بر اســاس مدرک موثق انجام شــود. در وضعیتی کــه هرکدام از طرفیــن روایت قانع کننده ای از ماجــرا را بیــان می کنند ،هر کــدام از این روایت ها مــی تواند موجــب تردید درباره دیگری بشــود. این معیــار ،بــه دلیل گســتردگی عقاید تبعــض آمیز، کلیشــه ای و نادرســت دربــاره تجــاوز و قربانیــان و عامــان آن ،به درســتی بــکار گرفته نمی شــود .عامه مردم قربانیــان را مذمت و با عامــان تجاوز همدردی مــی کنند .عموم مــردم اعتقاد دارند که زنــان ،به دلیل حســادت ،انتقــام یا لج بازی پس از یک رابطه جنســی توافقــی ،بــه ناحــق ادعا می کننــد که به آنهــا تجاوز جنســی صورت گرفته اســت. میرانــدا فیکــر ،یکی از نظریــه پردازان فمنیســت در دانشگاه شــفیلد بر همین اســاس مفهوم «بی عدالت مبتنی بر مدرک موثق» را مطرح کرده اســت .او معتقد اســت که این نوع بــی عدالتی ،یک تمایل روشــمند و موذیانــه به بــی اعتبار کردن شــهادت زنــان به نحوی ناعادالنه و اغلب ناخواســته اســت .بی عدالتی مبتنی بــر مدرک موثق در کنار عقایــد عامه مردم در خصوص تجاوز موجب می شــوند کــه قضــات دادگاه و هیات منصفه ،این شــک و تردیدهای غیر منطقی را ،منطقی در نظــر بگیرند .ایــن موضوع می توانــد حتی قضات
دادگاه را تحــت تاثیر پیــش پا افتاده ترین کلیشــه ها درباره رفتار جنســی زنــان قرار بدهد . یکــی از راه حل های این مســئله پیچیده ،پیشــگیری جدی تر از خشونت جنســی علیه زنان در کنار افزایش ســطح آگاهــی مــردم در مــورد تبعیض هــای عمیق اجتماعــی اســت .با ایــن حال بایــد بررســی کنیم که اساســا چــه چیــزی باعــث می شــود که معیار شــک منطقی ،موجه باشــد و اینکه آیا این معیار به درســتی در مــورد تجاوز جنســی به کار گرفته شــده اســت یا نــه .در قــرن هجدهم حقــوق دانی به نام ِســر ویلیام بــاک اســتون ،در مــورد عقالنیتــی که در پــس معیار شــک منطقــی وجــود دارد ،توضیحی داد که مشــهور شــد .بالک اســتون معتقد بود « :بهتر اســت 10مجرم قســر در برونــد امــا یک بی گنــاه به ناحــق محاکمه نشــود ».به نظر می رســد که ما شــهودا این توضیح را رنج به ناحق محکوم شــدن آنقدر شــدید می پذیریمِ : اســت که معیار قانونی مدرک موثق مــی باید احتمال وقــوع آن را به شــدت کاهش دهد . بــرای کســانی که بــه ناحق محکــوم می شــوند این آســیب ها می تواند بســیار شدید باشــد .آسیب هایی از قبیــل آزار و اذیــت ،از بیــن رفتن روابط ،خشــونت هــای در داخل زنــدان ،از دســت دادن درآمد و افزایش احتمال شــرکت در جرم و مشــکل تر شــدن پیدا کردن شــغل پــس از آزادی از زنــدان .وقتی با این مشــکالت مواجــه مــی شــویم به نظــر می رســد بــرای کاهش احتمــال تحمیــل چنین آســیب هایی به یــک فرد بی گناه ،وضع یک معیار شــدید نظیر معیار شــک منطقی موجه باشد. ولــی ایــن نتیجه گیری خیلی ســریع انجام شــده و به همین خاطر آســیب های تبرئه اشــتباه یــک مجرم از
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
48 Kheradmand
هریت عنوان اصلیHarriet : تاریخ اکران ۱ :نوامبر
بــاز هم یــک فیلــم ســینمایی دیگــر دربــاره دوران بردهداری آمریکا و زندگی ســخت سیاهپوستان؛ فیلمی که با معیارهای اســکار هماهنگ اســت .داستان فیلم، دربــاره زنــی بهنــام «هریــت تابمن» اســت بــا بازی «ســینتیا اریوو» که برنده جایزه تونی نیز شــده است. هریــت ،زنی بردهای سیاهپوســت اســت کــه زندگی ســختی را پشتســر میگذارد ،امــا باالخره بــه آزادی دســت پیدا میکند .اگــر این فیلم برنده جایزه اســکار شود ،فهرســت چهار جایزه اصلی ســینماییاش ،اسکار و امــی و تونــی و گیلد ،تکمیل میشــود.
از آخریــن بــاری کــه در هالیــوود ،فیلم ســینمایی بزرگی درباره مســابقات اتومبی لرانی ســاخته شده، ســالهای زیــادی میگــذرد (البته بهجز ســینمایی دنبالهدار ابرقهرمانی «ســریع و خشــن»). اکنون پس از ســالها ،فیلم ســینمایی فــورد دربرابر فراری ۲۴ ،ســاعت از مســابقه معروف اتومبی لرانی Le Mansدر ســال ۱۹۶۶را بــه نمایــش میگــذارد کــه در آن« ،کارول شــلبی» و «کن مایلــز» ،نماینده کمپانــی فورد هســتند و اتومبیلی خــاص را طراحی میکننــد تا بتوانند کمپانی فراری را شکســت دهند. این فیلم با بازی «کریســتین بیــل» و «مت دیمون»، یکی از بزرگترین شــانسهای اســکار است و انتظار
میرود که فروش بســیار زیادی نیز داشــته باشــد
یک روز زیبا در محله عنوان اصلــیIt’s a Beautiful Day in the : Neighborhood تاریخ اکران ۲۲ :نوامبر
مرد ایرلندی عنوان اصلیThe Irishman : تاریخ اکران ۱ :نوامبر
«رابــرت دنیرو»« ،آل پاچینو» و «جو پشــی» در فیلمی بــه کارگردانی «مارتین اسکورســیزی»؟ آیا یک بار دیگر بــه دهــه ۹۰آمریــکا ســفر کردهایم؟ فیلم ســینمایی «مــرد ایرلندی» دیرتر از ســایر فیلمهایی کــه از آنها نــام بردیم ،اکران میشــود ،امــا این فیلم نیــز یکی از بزرگترین شــانسهای اســکار اســت که البته با حضور نامهــای به ایــن بزرگی در مقــام کارگــردان و بازیگر، اصــا هم چیز عجیبی نیســت. داســتان فیلــم دربــاره زندگــی فرانک شــیرن اســت؛ گانگســتری کــه زندگی گذشــته خود را مــرور میکند. گویــا او در ناپدیــد شــدن یکــی از اعضــای بزرگترین خانــواده گانگســتر تاریخ آمریکا نقش داشــته اســت.
فورد دربرابر فراری عنوان اصلیFord V Ferrari : تاریخ اکران ۱۵ :نوامبر
47 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
فیلم ســینمایی «یــک روز زیبــا در محله» بــا بازی بازیگــر افســانهای هالیــوود« ،تــام هنکــس» ،یکی از امیدهــای اســکار اســت .تــام هنکــس در ایــن فیلــم ،نقش آقــای فــرد راجــرز دوستداشــتنی را بــازی میکند.مجری کــودک تلویزیونی کــه بخاطر رفتارهــای شــاد و پرشروشــور خود معروف اســت (گویا شــبیه به عمو پورنــگ خودمان اســت) .آقای راجــرز بــه روزنامهنــگاری بهنام «متیــو ریز» کمک میکنــد تــا شــخصیت خــود را کــه جامعه بــه او بدگمــان اســت ،ازنو بررســی کند.
بمب خبری عنوان اصلیBombshell : تاریخ اکران ۲۰ :دسامبر
فیلمــی ســینمایی دربــاره «راجــر ایلز» کــه هنوز اکــران نشــده ،اما بهنظــر میرســد که قرار اســت همچــون نامــش ســروصدا کنــد .بازیگــران بزرگی همچــون «چارلیز تــرون»« ،مارگو رابــی» و «نیکول کیدمــن» ،نقشهای اصلــی فیلم را بــازی میکنند. فیلم ســینمایی بمب خبری درباره رسواییهای اخیر مدیــر معروف تلویزیونــی آمریکایی اســت که زنان زیــادی ادعــا کردهاند که راجر به آنها تعرض جنســی کرده اســت .در این فلیم نیز داســتان ســه قربانی این مدیــر تلویزیونــی روایت میشــود که ســعی دارند تا عدالــت را دربــاره این فرد اجــرا کنند. Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
47 Kheradmand
بزرگترین شانسهای اسکار بهترین فیلم ۲۰۲۰ کمکــم به یکــی از هیجانانگیزتریــن رویدادهای ســینمایی دنیا نزدیک میشــویم؛ مراسم اسکار. شــاید اســکار چند ســالی اســت که دیگر مانند سابق نیســت و بســیاری از جوایز براســاس معیارهــای فرامتنی و فراســینمایی و گاهی سیاســی ،بین شــرکتکنندگان تقســیم میشــود ،اما ازآنجا که این مراسم در سطحی بسیار گســترده برگزار میشود و رقبایــش ازلحــاظ جهانی بودن به پایش نمیرســند ،هنوز هم هیجانانگیز اســت. در ایــن مطلــب ،فیلمهایــی را بــه شــما معرفــی میکنیم کــه از دید منتقــدان و فیلمبازهــا از بزرگترین شــانسهای اســکار بهترین فیلم ۲۰۲۰هســتند .با ما همراه باشید.
جوکر عنوان اصلیJoker : تاریخ اکران ۴ :اکتبر
داو نتون ابی عنوان اصلیDownton Abbey : تاریخ اکران ۲۰ :سپتامبر
جوکر ،یکی از شــخصیتهایی است که امســال نیز مانند چند سال دیگر ،سالنهای ســینمایی را به تســخیر خود درآورده اســت .بهنظر میرســد کــه خوآکین فینیکس تصمیم دارد یک جایزه اســکار نیز به فهرســت جوایزش اضافه کنــد؛ آن هم با اجرای متفاوتی از شــخصیت یکی از مهمترین ابرشــرورهای تاریخ سینمایی هالیوود. هرچند که شــخصیت جوکر بارها بــرای بازیگران و کارگردانهایــش جوایز متعددی بــه ارمغــان آورده ،امــا منتقــدان و فیلمبازها ادعا میکننــد که این جوکر با ســایر جوکرها متفاوت اســت.
چند ســال پیش ،ســریالی به همین نام در شــبکه بریتانیایی بیبیســی پخش شــد و تعداد زیادی جوایز امی را از آن خود کرد .امســال ،نســخه ســینمایی این ســریال و اکــران شــده و یکــی از امیدهــای اســکار نیز ســاخته بهشــمار میآیــد. درواقــع ایــن فیلــم ســینمایی، پایانی اســت برای رویدادهای چنــد فصــل ســریال کــه تاکنــون پخش شــده اســت. سالهاســت که در هر مراسم اســکار ،یــک فیلم ســینمایی انگلیســی حضــور دارد ،امــا شــاید هیچکــدام از ایــن فیلمهــا ،به این انــدازه ازپیش طرفــدار نداشــتند.
فانوس دریایی عنوان اصلیThe Lighthouse : تاریخ اکران ۱۸ :اکتبر
تریلر فیلم ســینمایی «فانوس دریایــی» ،این تصور را در ذهــن بیننده ایجاد میکند کــه قرار اســت فیلمی متفــاوت ببیند .گویا داســتان فیلم دربــاره دو نگهبان فانوس دریایــی با بــازی «رابرت پتینســون» و «ویلیام دفوئه» اســت که بخاطــر زندگی در جزیرهای دورافتاده ،ســامت عقلشــان بهخطر افتاده اســت. شــاید داســتان فیلــم بهنظر ســاده بیاید ،امــا بــازی دو بازیگر بهگونهای اســت که تــا مدتهــا نمیتوانیــد دربــاره آن فکــر نکنید .ایــن فیلم نیــز یکــی از بزرگترین شانسهای اســکار امســال است. 46 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
46 Kheradmand
م یکند ،وسوســه میشــود و برای دیدار منیژه به توران مــیرود .در این مســیر منیژه هــم او را میبیند و به او پیش او میفرســتد .این دو نفر دل میبــازد و دایهاش را ِ امــا بــرای ازدواج با یکدیگر مانعی به بزرگی افراســیاب دارنــد که به شــدت مخالــف این ازدواج اســت و بیژن
شــکل ناشــناس از ایران بــه روم برود .در همــان زمان قیصــر روم طبق رســمی قدیمــی ،مجلســی را ترتیب میدهــد تا دختــر بزرگش ،کتایــون از میــان حاضران، همســر آیندهاش را انتخاب کند امــا کتایون پیش از این مجلس ،خــواب میبیند کــه در مجلس پــدرش جوانی
را بیرحمانــه به چــاه میانــدازد تا بمیــرد .در نهایت بیژن به دســت رســتم نجات می یابد و با منیژه ازدواج میکند.
نامدار و اصیل تنها در گوشــهای نشســته که شایســته ازدواج با اوســت .از قضــا در روز برپایی مجلس ،خواب کتایون تعبیر میشــود .او گشتاســب را در گوشهای تنها پیــدا میکند و دســته گلش را به نشــانه انتخــاب به او میدهــد .بــه این ترتیب پــدر و مادر اســفندیار با هم ازدواج میکننــد.
ازدواج به سبک رومی
تخت گشتاســب جــوان وقتــی از رســیدن بــه تــاج و ِ ِ پدرش ،لهراســب ناامید میشــود ،تصمیــم میگیرد به
41 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
بقیه در صفحه 41 Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
41 Kheradmand
6قلق «خواستگاری موفق» در شاهنامه
زال و رودابه و گشتاسب و کتایون چگونه به هم رسیدند؟ درســت اســت که شــاهنامه فردوســی بزرگ ترین اثر حماســی جهان اســت اما در دلِ همین اثر حماسی هم میتــوان رگههایــی از عشــق و دلدادگی را پیــدا کرد. هر کــدام از پهلوانان و نــامآوران بزرگ شــاهنامه ،اگر چه در میدان رزم همیشــه پشــت حریــف را به خاک میمالنــد اما در میدانِ عاشــقی ،مغلــوب و مجبور به تسلیم هســتند .فردوســی در کنا ِر دالوری و جنگاوری پهلوانان ،بــه زیبایی ماجرای عاشــقی ،خواســتگاری و ازدواجشــان را هم تصویر کرده اســت که از میان آنها، شــرح شــش ماجرا را میخوانید.
خواستگاری 3پسر فریدون
وقتی ســه پســر فریدون ،یعنی ســلم ،تــور و ایرج به ســن ازدواج رسیدند ،پدرشــان تصمیم گرفت برای آنها همســرانی شایســته انتخاب کند .برای همین شخصی به نــام جندل را مأمــور پیدا کردنِ گزینههای مناســب کــرد .جنــدل هم با بررســیهایش متوجه شــد ســرو، پادشــاه یمــن ســه دختــر بــه نامهــای آرزو ،آزاده و ســهی دارد که برای پســرهای فریدون مناسب هستند. فریــدون از ایــن پیشــنهاد خوشــش آمد و پســرانش را بــرای خواســتگاری بــه یمن فرســتاد .وقتی پســران
40 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
فریدون بــرای خواســتگاری به دربار شــاه یمن رفتند، ابتــدا بــا دو آزمون عجیب پدر زنِ آینده مواجه شــدند رخت و بعــد که با موفقیــت از امتحان بیــرون آمدندِ ، دامــادی به تــن کردند!
میکنــد تــا او را از پــدرش خواســتگاری کنــد .شــاه هامــاوران هم که از طرفی میبیند خواســتگار دخترش شــاه ایــران اســت و از طرفی دختــرش هــم مایل به ایــن وصلت اســت ،موافقت میکنــد و ســودابه را با جهیزیــهای شــاهانه به دربــار کیکاووس میفرســتد.
داســتان ازدواج زال و رودابه ،پدر و مادر رســتم اســت. زال وصــف زیبایی رودابه ،دختر شــاه کابــل را از زبان یکــی از بــزرگان لشــکر میشــنود و ندیــده عاشــق میشــود امــا وقتی قضیــه را با پــدرش ســام در میان میگــذارد ،با مخالفت شــدید او مواجه میشــود .کار به جایی میرســد که ســام شــخصاً راهی کابل میشود تــا پســرش را منصرف کند امــا تدبیر ســیندخت ،مادر رودابه ،ســام را نــرم میکند و بــا گفتوگویی طوالنی او را کمــی تا قســمتی راضی بــه ایــن ازدواج میکند. در نهایــت ستارهشناســان بــه منوچهر ،شــاه ایــران از عاقبت خــوش این ازدواج خبر میدهنــد و وصلت زال و رودابــه ســر میگیرد.
در یکــی از روزهایــی که رســتم برای شــکار به حوالی تــوران رفته بــود ،بعد از ناهــار خوابش میبــرد و در نتیجــه رخش بــه وســیله دو تورانی دزدیده میشــود. وقتی رســتم از خواب بیدار میشــود ،متوجه گم شدن رخــش میشــود .او به دنبال رد پای رخش از ســمنگان ســر درمیآورد و از شــاه آنجا تقاضــای کمک میکند. وقتی پای رســتم به دربار شــاه ســمنگان باز میشود و تهمینه را میبیند ،یک دل نه ،صد دل عاشــق میشــود و او را از پدرش خواســتگاری میکند .شاه سمنگان هم مگر در برابر رســتم چارهای جــز موافقت دارد؟
چالش مادر زن و پدر شوهر! یکی از پرچالشتریــن ماجراهای ازدواج در شــاهنامه ،رستمها هم عاشق میشوند
خواستگاری و جهیزیه ای شاهانه
کیــکاووس ،شــاه ایران وصــف زیبایی ســودابه ،دختر شــاه هامــاوران را میشــنود و تصمیم بــه ازدواج با او اهــی هاماوران میگیــرد .بــرای همین فرســتادهای را ر ِ
چاشنی چاه! خواستگاری با ِ
بیژن یکی دیگر از دلدادگان مشــهور شــاهنامه اســت. او بــه همراه گرگیــن میالد برای از بین بــردن گرازهایی کــه به مزارع مــردم حمله کرده بودند ،راهی میشــود و بعــد از انجــام مأموریت با صحبتهایــی که گرگین دربــاره زیبایی یکــی از دختران افراســیاب به نام منیژه
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
40 Kheradmand
از هنرمندان و دوســتان شــنیدهایم که در ســاخت ساز نیز تبحر ویژهای دارید ،لطفــا توضیح دهید.
چکیده فعالیتهای هنری ایرج حقدوست:
۳۰ســالی میشــود که به ســاختن سازهای تنبــور ،ســهتار ،تار مشــغولم و این ســازها را کــه ســالها روی الگوهــای ســاخت آن کارشــده ،مخصــوص هنردوســتان و اهــل ســازی خودم موســیقی و عرفان ،درک ارگاه ِ ،واقــع در کــرج با ُمهــر ســماع در اختیار عزیــزان عالقهمنــد قــرار میگیــرد و ایــن ســازهها را میتــوان در دســت اســتادن موســیقی نیز دید.
چرا این ســاز در طــول تاریخ افت و خیز زیادی داشــته و حتی نتوانسته جایگاه شایســته خود را بیابد؟
موســیقی ایرانی را میتوان به چند دســته تقســیم کــرد کــه ما بــه ۲قســمت اصلی آن «دســتگاهی و مقامی»اشــاده کوتاهــی میکنیم .موسیقی دســتگاهی اختصاص به دربــار داشــته و اکثــر نوازندههای آن تــا اواخر دورهی قاجــار در خدمــت دربــار بودنــد و مجالس شــاهان را رونــق میبخشــیدند .امام موســیقی مقامــی که به عنــوان موســیقی نواحی نیز شــهرت دارد بــه صورت پراکنــده در موقعیتهای جغرافیایی مختلف مخاطب داشــته و کارکــرد آن صرفا مربوط به مجالس شــادی و بزم نبوده. بــه علت شــرایط خــاص اجتماعی ،این ســاز توســط افراد خاصی نواخته میشــده و چون این ســاز مقامی و متعلــق بــه منطقهای خاص اســت کمتــر معرفی و دربــارهی آن تبلیــغ شدهاســت .ولــی خوشــبختانه از
ســال ۱۳۴۲شمســی به بعد با حضور اســتادان بزرگ توانســته جایگاه خــود را به دســت آورد.
در پایــان اگر پیــام خاصی بــرای هنرمندان و هنردوســتان دارید بفرمایید؟
هنــر نمایانگــر فرهنــگ یــک جامعــه میباشــد که هنرمندان عهدهدار آن میباشــند و بایســتی هنرمندان در شــرایط ســخت زندگی با پشــتکار و همــدل بودن بــا یکدیگــر بتوانند آثار مانــدگاری را از خــود به جای بگذارند.
۱ـ تاسیس موسسه آموزشگاه موسیقی سماع ۲ـ نوازندگی تار و تارباس در دانشــگاه کشــاورزی کرج -ســال ۱۳۶۸ ۳ـ تنبورنــوازی در گــروه باباطاهــر به سرپرســتی و خوانندگــی ســیدخلیل عالینــژاد در گردهمایی جهانــی صدا و ســیما -ســال ۱۳۷۴ ۴ـ نوازندگــی تنبــور و ســه تــار در همایش بزرگ اجــاس منا در ســها -ســال ۱۳۸۱ ۵ـ نوازندگی تنبور و آواز در دانشــگاه عالمه تهران سال ۱۳۸۲۶ـ نوازندگــی تنبــور در گروه باباطاهــر و تکنواز گــروه به همراه آواز اســتاد امیر حیاطــی در تاالر ارســباران -سال ۱۳۸۴ ۷ـ نوازندگــی تنبور و ســه تار در دانشــگاه تهران سال ۱۳۸۴۸ـ نوازندگــی تنبــور در ششــمین جشــنواره بینالمللــی فیلــم و عکــس ایــران -ســال ۱۳۸۹ ۹ـ در بخــش تکنوازی تار و ســهتار در موســیقی متن ســریال گوهر کمال در تلویزیون -سال ۱۳۷۸ ۱۰ـ نوازندگــی تنبور در آلب ومهای آیین مســتان و زمزمــه قلندری به سرپرســتی و خوانندگی اســتاد عالینژاد
اجراهای خارج از کشور:
۱ـ درفستیوال سوئد در سال ۲۰۰۷و ۲۰۱۰میالدی ۲ـ اجراهایی در کشــورهای ســوئد و نروژ ـ آلمان و هلند و ترکیه. -۳اجرای نوامبر ۲۰۱۹در تورنتو کانادا
جایزه بهترین مستند رسانه های قومی کانادا به عارف محمدی رسید
چهل و یکمین مراســم ســاالنه اهدای جوایز انجمن رســانه هــای قومی کانادا طی یــک برنامه ویژه روز جمعــه 15نوامبــر در هتل یورک دیل با حضور چهره های سیاســی ،فرهنگی و فعــاالن اجتماعی برگزار شــد .در این مراســم که با اهدای جوایز در رشــته های مختلف همراه بود ،جایزه بهترین فیلم مســتند رســانه هــای قومی کانــادا به عــارف محمدی کارگــردان و تهیــه کننده فیلــم آواز خدا اهدا شــد .این دومیــن بــار اســت که عارف محمــدی موفق به کســب این جایــزه میشــود .در ســال 2014نیز عارف محمــدی بــرای فیلم مســتند بازمانــده ای از ماگادان ایــن جایزه را از انجمن رســانه هــای قومی کانادا دریافت دریافت کرد .جایزه بهترین مســتند توســط خانم هیزل مک کالیون 98 ســاله و شهردار سابق می ســی ســاگا به عارف محمدی اهدا شد . آواز خــدا جســتجویی اســت در ریشــه های تقدس تنبــور در بین مردم کرد آیین یارســان یــا اهل حق . این مســتند دومین تولید ســینمایی گروه هنری موج نو پــس از بازمانده ای از مــاگادان به تهیه کنندگی عارف محمدی می باشــد. عــارف محمــدی از چهــره های با ســابقه فرهنگــی و هنری شــهر تورنتو اســت که عالوه بــر مدیریت گروه هنری موج نو بیش از 18ســال اســت که در این شــهر با عنوان مستندســاز و تهیه کننده تلویزیون و فیلم های مســتند فعالیت دارد . 39 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
39 Kheradmand
تنبور یکی از قدیمیترین و اصیلترین سازهای ایرانیست گفتگویماهنامهخردمند با ایرج حقدوست
ایرانیســت که در ســرزمینهای گوناگون مشرق زمین متمایز کند؟
( افغانســتان ،پاکســتان ،هندوســتان ،عــراق و ترکیه و …) بــه نامهای پانــدور ،فاندور ،تنپــوال ،بزق و تمیره شــناخته شدهاســت .از البــهالی متــون کهــن تاریخ و ادب فارســی پیداســت که عمر این ســاز بــه بیشاز ۶ هزارســال میرسد .در گذشــته هرجا که افتخاراتشان را بر ســنگها به صورت حجــاری به ثبت میرســاندند،
بله ،نوازنده میتواند بر اســاس مقامــات کهن تنبور با رعایت ســبک و ســنت در بیان ویژه تنبــور و به کمک قریحــهی ذاتی و ذوق خــود میتواند درفضای بیکرانی از الحن و نفمات زیبا و با اصالت نوآوری داشــته باشــد و صاحب شــیوهای درنوازندگی باشد.
ماه گذشته ایرج حقدوســت ،یکی از اساتید تنبورنوازی ایران میهمان شــهرمان تورنتو بود .کنسرت تنبور نوازی ایرج حقدوســت یکشــنبه دهم نوامبر ۲۰۱۹در تورنتو شــما که خود ُکرد هســتید به چه بــا موفقیت برگزار شــد .این کنســرت با زبانهایــی ســروده و خواندهاید؟ استقبال بســیار خوب مشتاقان و تدارکات ردیفهای موسیقی را در محضر زندهیاد من به هــر دو زبان فارســی و کردی آثار بدون نقص دســت انــدرکاران برگزاریاش متعددی دارم. توانســت شــب خوبی با هنر و موسیقی ارزشــمند باســتانی ایران را برای شــرکت استاد محمدرضالطفی و استاد داریوش طالیی کنندگان به ارمغــان بیاورد. فراگرفتم و با دیوان و دف نیز آشنایی دارم. آیا شــما به جز تنبور ســاز دیگری در فاصلــه کوتاه اقامت ایرج حقدوســت هــم مینوازید؟ در تورنتو ،گفتگوی کوتاهی با وی داشــته تــار و ســه تــار را ۳۰ســالی هســت که ایم که در اینجــا آن را میخوانید. تنبــور نیــز بــه جلــوهای برازنده بــه صخرههــا نقش مینــوازم .ردیفهای موســیقی را در محضــر زندهیاد *** قبــل از هر چیزی برای خواننــدگان ما بگویید میبست . اســتاد محمدرضالطفــی و اســتاد داریــوش طالیــی ایرج گردکانی (حقدوســت) کیست؟ فراگرفتــم و بــا دیــوان و دف نیز آشــنایی دارم. با ســام و عرض ادب خدمت مخاطبان عزیز و سردبیر شما چگونه با این ساز عرفانی آشنا شدید؟ ماهنامــهی خردمند که وقایع هنری را در شــهر تورنتو از آنجــا که نواختن ســاز تنبــور در بیــن مردمان اهل آیــا از اولیــن حضور خــود در تورنتــو راضی حق (یارســان) رایج بودهاســت ،بنده نیز به واســطهی هستید ؟ به بهتریــن نحو به اطالع مردم میرســاند. ایرج گردکانی کارشــناس موســیقی و مدیر آموزشــگاه انس و الفتی که از دوران کودکی با این ســاز داشــتهام ،بلــه .از هموطنــان ایرانــی و عزیــزان کانادایــی مقیم موسیقی ســماع واقع در کرج هستم .نام «حقدوست» تنبورنــوازی را به تشــویق پدر و مادر خــود در محضر شــهر تورنتاو ســپاسگذارم و قــدردان لطف و محبت یادگاریســت از زندهیاد اســتاد ســید خلیــل عالینژاد اســتادانی چون زندهیاد اســتاد ســیدخلیل عالینژاد و آنان نســبت بــه موســیقی ایرانی و عرفانی هســتم و کــه برای مــا در ارتباط با یکی از اجراهای موســیقی به زندهیــاد اســتاد امیــر حیاتــی و بعضی از مقــام دانان بر خــود واجــب میدانــم از عزیزانی کــه در برگزاری این کنســرت زحمات فراوانی کشــیدهاند« :سرکارخانم گوران به صــورت تخصصی دنبــال نمودم. یادگار گذاشتند. شیرین تســبیحی ،و آقایان سروری ،شاهین افشار ،علی کمی در مورد تنبور و اینکه در کدام کشــورها آیــا یک تنبورنــواز میتوانــد با اتــکا به ذوق اورنگی ،خانم بنی هاشــمی و ســردبیر محترم ماهنامه شناخته شدهاست برایمان توضیح دهید؟ و قــدرت آفرینش و نوآوری خویش ســبکی را خردمنــد ،آقای محمد ســهی» کمال تشــکر را داشــته تنبــور یکــی از قدیمیتریــن و اصیلتریــن ســازهای بنیان نهــد که بتواند آ نرا از ســایر تنبورنوازان باشم. 38 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
38 Kheradmand
مرداد :حسود و متظاهر
مردادیها افراد متظاهری هســتند که دوســت دارند تمام نگاهها را به ســمت خودشــان جلب کنند .آنها از ایــن که دیگران بــه آنها توجه یا دقــت نکنند ،به شــدت دلگیر میشــوند طوری که ســاعتها به علت آن میاندیشــند .نــه تنها تظاهر بلکه حســادت نیز از دیگــر ویژگیهای بد آنهاســت .اگر دوســتان ،خانواده یا اطرافیــان مردادیها به دیگران بیــش از آنها توجه کنند ،ممکن اســت که حتی شــاهد گریه آنها باشند. البته این گریه شــاید از روی ناراحتی باشــد ،اما بیشتر برای جلب توجه ،احســاس ناامنی و بی پناهی اســت.
نوشــیدن یک فنجان قهوه نخواهند بــود .آذریها تن به احساســات خــود نمیدهنــد و دوســت دارند که به دنبال راهی برای پیشــرفت و حرکت باشــند .آنها عاشق مســافرت هستند ،اما دوســت ندارند که خیلی در مــورد آن برنامــه ریزی کنند .از یک جا نشســتن و فکر کــردن ،بیزارند .آنچه برایشــان اهمیــت دارد تنها حرکــت کردن به ســمت جلوســت کــه البتــه گاهی عواقبــی را به دنبال دارد .پیشــنهاد ما به شــم آذریها این اســت که به دلیل روحیــه ماجراجویانه باالیی که داریــد ،قبل از جواب مثبــت دادن به هر ماجراجویی، خــوب خطرهــای آن را در نظر بگیرید.
شهریور :منتقد و سخت گیر
شــهریوریها افراد کمال گرایی هســتند که دســت از دی :محافظه کار و سردمزاج
تــاش بــر نمیدارنــد .آنها نــه تنها برای خــود بلکه برای دیگــران هم بهترینهــا را میخواهند .دوســت دارنــد کــه جهانــی بهتــر بســازند و به همیــن دلیل همیشــه مســئولیتهای زیادی روی دوش شان است. از اشتباه به شــدت فراری هستند و در صورت مرتکب شدن آن ،خودشــان را مدام ســرزنش میکنند .توصیه مــا به آنها این اســت که در صورت اشــتباه کردن ،به جــای غصه خوردن و نقد منفــی ،از آن به عنوان راهی برای رشــد و پیشــرفت استفاده کنند.
مهر :مقید و دودل
متولدیــن ماه مهر همیشــه بین دو راهــی گیر افتاده انــد .در این شــرایط ،نه تنها خود بلکه دیگــران را نیز درگیر میکنند .فرقی نمیکنــد تصمیمی که میگیرند کوچــک اســت یــا بــزرگ ،در زمــان تصمیــم گیــری نمیتواننــد ذهن شــان را خالــی کنند .آنهــا ترجیح میدهنــد که دیگران بــه جای آنها تصمیــم بگیرند، زیرا از استرســی که باید تحمل کننــد نیز بیزارند .آنها دوســت دارند که دنیا همیشــه روی تعادل باشــد به همین دلیل تا شــرایط ذرهای تغییــر میکند و قوانین طبق مرادشــان نیســت ،گیــج و دودل میشــوند .اما برای پیشــرفت گاهــی باید انعطالف پذیری بیشــتری به خــرج داد.
آبان :دمدمی مزاج و خسیس
هیچکــس در خساســت به پــای آبانیها نمیرســد. آنها نــه تنها هنگام پول خرج کردن عقب میکشــند بلکــه به شــدت هم دمدمی مــزاج انــد .بدین معنی که شــما در مدت زمــان کوتاهی رفتارهــای مختلف و عجیــب و غریبــی را از آنها میبینید کــه این رفتار میتوانــد حســابی اطرافیــان را آزرده کنــد یــا حتی موجب ســوتفاهم شــود .به همین دلیل متولدین آبان باید بیشــتر مراقب رفتارهایشــان باشــند ،در غیر این صــورت در مدت زمان کمی تمام دوســتان شــان را از دســت خواهند داد.
آذر :بی تفاوت و پرمخاطره
آذریهــا دوســت ندارنــد که اخبــار ناراحــت کننده، جزییات یک رابطــه عاطفی یا دردودلهای عاشــقانه دیگران را بشــنوند .به همین دلیــل همراه خوبی برای
37 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
متولدیــن دی افراد ســردمزاجی هســتند ،امــا این بی تفاوتی نشــانه بــی اهمیت بودن آنها نیســت .بلکه برعکــس ،آنهــا اهمیت زیــادی برای اطرافیان شــان قائــل اند ،اما ترجیح میدهند که احساســات شــان را کنترل کننــد .به اعتقاد آنها هر چــه رفتار بی تفاوت تری داشته باشــی ،در زندگی موفق تری .مطمئنا آنها زمــان زیــادی را صرف خودشناســی خود کــرده اند تا به این نتیجه رســیدند ،اما این نتیجه همیشــه کارساز نیســت .آیا زندگی بدون احســاس ممکن اســت؟ اگر چــه دنبال کردن هــدف اهمیت دارد ،امــا خندیدن و گریه کردن اســت که مــا را از رباتها جدا میســازد.
بهمن :دمدمی مزاج و بی ثبات
بهمنیهــا هر لحظه مشــغول یک کارنــد ،نمیتوانند یــک جا بند شــوند .به عنــوان مثال ایدههــای زیادی برای شــروع مکالمه دارند ،امــا پس از دقایقی صحبت تمــام آنهــا را نیمه تمــام رهــا میکنند و به ســراغ موضــوع بعــدی میروند .آنهــا کمک به دیگــران را دوســت دارند ،اما ناگهان در اواســط راهی که در پیش گرفتــه اند ،جــا میزنند ،بــه این دلیل که به ســادگی ذهن شــان آشــفته میشــود و دچار گیجی میشوند. اگر یک بهمنی هســتید و گاهی از هدف تان متوقف شــدید ،نگران نشــوید ،طبیعی اســت ،اما یادتان باشد کــه تنها با ســخت کوشــی و پافشــاری اســت که به اهــداف متــن خواهیــد رســید .هیچگاه مســیری که روزی آغــاز کردیــد را فراموش نکنید.
اسفند :احساساتی و عاشق پیشه
اســفندیها افرادی هســتند که از ظاهر عبور میکنند و در عمــق غــرق میشــوند .آنهــا در هــر چیــزی نشــانهای مییابنــد ،اما گاهی عکــس العملهای الزم را دریافــت نمیکننــد .آنهــا درد و رنجهــای دیگران را درک میکننــد ،امــا از این که نمیتواننــد آن را بیان کننــد و کار مفیــدی انجــام دهند ،به شــدت ناراحت میشــوند و غصه میخورنــد .برای یــک زندگی بهتر، متولدیــن این مــاه باید توجه بیشــتری به خودشــان کننــد ،در غیــر این صــورت روزی میرســد که زندگی خودشــان را فدای دیگران کرده انــد .منبعthetalko : Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
37 Kheradmand
مطلبی تفریحی برای ایام تعطیل شما!
بزرگترین ضعف متولدین ماههای مختلف مواجــه شــدن بــا ضعفهــا و قبــول کردن شــان کار ســادهای نیســت .اگر بخواهیــم صادقانــه بگوییم ،ما چشــمان مــان را روی ضعفهــای خــود میبندیم در صورتی که بهتر اســت نــگاه نقادانه تری بــه خودمان داشــته و پــس از شناســایی ضعــف هایمــان ،در پی برطــرف کــردن آنها باشــیم .بــا آگاهــی از ضعفها نقــاط قــوت مان را تقویــت خواهیم کــرد و فرد کامل تــری هم برای خود و هم بــرای اطرافیان و جامعه مان خواهیم شــد. هــر فــردی ضعفهایی دارد کــه تا حــدودی میتوان آنهــا را از مــاه تولــد شناســایی کــرد .در این مطلب مــا بارزتریــن نقاط ضعــف افــراد را با توجــه به ماه تولدشــان برایتــان آورده ایم .اگر دوســت دارید بدانید که ضعفهای شــما چیســت ،بــا ما همراه باشــید.
فروردین :رئیس بازی و تندمزاج
فروردینیها در مقایســه با بقیه ماههای ســال ،افرادی مســتقل و فعــال هســتند که بــه تنهایــی از پس هر مشــکلی بــر میآینــد .آنها دوســت دارنــد مدیریت امور را به دســت بگیرند ،به همین دلیــل در جایی که مدیر نیســتند ،ناامید و دلســرد خواهند شد .اگر چه به شــدت مهربان اند ،اما وای به روزی که عصبانی شــوند. آنهــا زبان تنــدی دارند و ممکن اســت کــه در عرض چنــد ثانیه از کــوره در رونــد و همه چیــز را فراموش کنند. دوســت دارند که به ســرعت تمام کارهایشــان را پیش 36 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
ببرنــد و اگــر امور طبــق برنامــه آنها پیش نــرود ،با زبان تندشــان بــر دیگران میتوپند .بــه همین دلیل به فروردینیها پیشــنهاد میشــود که در این شرایط قبل از هــر گونــه اقدامــی اول آبی به صورت شــان بزنند و چند نفس عمیق بکشــند ،ســپس عمل کنند.
اردیبهشت :سمج و لجباز
اردیبهشــتیها افــراد به شــدت لجبازی هســتند .اگر تصمیمــی بگیرنــد ،هیچ چیــز و هیچ کــس نمیتواند مانــع از آن شــود .آنهــا تــا رســیدن به هدف شــان دســت از تالش بــر نمیدارنــد ،حتی اگر به ضررشــان تمام شــود یا مطمئن باشــند راهی که میروند اشــتباه اســت .آنهــا عقاید خاص خــود را دارند کــه تغییر آن تقریبــا غیر ممکن اســت. در مکالمههــای آنهــا «مــن» زیاد میشــنوید به این علت کــه عقاید خودشــان را بیش از هــر چیز دیگری قبــول دارند .پیشــنهاد ما به اردیبهشــتیها این اســت که گاهی دســت از لجبازی بردارند .سرســختی همیشه خــوب نیســت ،گاهی باید رهــا کرد تــا اتفاقات خوب بعــدی رخ دهد.
خرداد :دو شخصیته و شایعه ساز
تقریبــا همــه میداننــد کــه خردادیهــا افــرادی دو شــخصیته هســتند ،اما این موضــوع برای آنهــا آزار دهنده نیســت .همه ما دو جنبه ســیاه و سفید داریم کــه طبیعی اســت ،اما این بــرای خردادیها شــدیدتر
اســت .یک زمان عاشــق یــک نفر هســتند و لحظهای بعد از او فرار میکنند .بدترین قســمت این اســت که آنهــا تکلیف شــان را با خود و رابطــهای که با دیگران داریــد ،نمیدانند. نــه تنهــا دو شــخصیته بلکــه شــایعه پراکنــی نیز از دیگــر خصوصیات نامطلــوب متولدین این ماه اســت. آنها در محیط کار ،محیطهای دوســتانه و ...ســاکت نمینشــینند و مدام در حال شــایعه پراکنی هســتند. بهتریــن درس برایشــان این اســت که گاهی ســکوت کنند .
تیر :بدبین و احساساتی
بدی متولدین تیر این اســت که مثبت اندیش نیســتند. آنهــا از کاه کــوه میســازند و غرق افکار منفی شــان میشــوند تا حــدی که اعصــاب خود و اطرافیان شــان را خــورد میکننــد .اگــر احســاس کنند که چیزی ســر جایش نیســت ،حتی اگر غیر این باشــد ،باور نمیکنند و به افــکار منفی خود ادامــه میدهند. آنهــا افراد احساســاتی هســتند و گاهــی آنقدر غرق احساســات شــان میشــوند که دیگــر هیچ چیــزی را نمیبیننــد .ایــن رفتارهــا تنهــا وقــت آنهــا را تلف میکنــد ،بــی آنکــه فایدهای برایشــان داشــته باشــد؛ بنابرایــن پیشــنهاد ما بــه تیریهــا این اســت که دید مثبــت تری به زندگی داشــته باشــند و از لحظه لحظه زندگی شــان نهایــت لــذت را ببرند.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
36 Kheradmand
پرمخاطبــی که او در ســاخت تعــدادی از آثار بســیار شــنیده شــده این ســالهای موســیقی ایران به خرج داده ،گســترش پیــدا کــرد تــا یکــی از مفصلتریــن گفتگوهای مطبوعاتی این ســالهای سهراب پورناظری را ســبب شــود.
از ارکســترهای کشــور ترکیــه خواهد بــود .در ضمن در ایــن کار از تکنوازان برجســته حــوزه تمدنی ایران مانند کشــورهای افغانســتان امروز ،تاجیکستان امروز و لبنــان امروز بهــره خواهیم برد.
و موســیقی آن بهصورت یک تصنیف یکپارچه اســت.
یکــی از مؤلفههای آثار شــما توجه به شــعر در موســیقی اســت .قاعدتــاً ایــن نکتــه بــا زادگاه شــما که مهد شــعر و موســیقی است با توجه به ســابقه شــما در موســیقی عرفانی بیربط نبوده اســت .پیوند شــعر و موسیقی موســیقی تیتراژ «مست عشــق» اولین تجربه از نحــوه اســتفاده این نوع موســیقی در این چقدر برای شــما اهمیت دارد و نســبت به آن احســاس مســئولیت میکنید؟ همکاری شــما با آقای حســن فتحی کارگردان کار بگویید؟ این فیلم سینمایی اســت؛ در ابتدا بگویید این ســالها در کنــار پــدرم و در گروه موســیقی ایشــان شــعر فــارغ از اینکــه درحرفــهام کاربــرد دارد ،همدم همکاری چطور شــکل گرفت؟ که «شــمس» نــام دارد ســاز نواختــهام .البتــه افرادی روزگارم و بخــش مهمی از زندگیام بوده اســت .بخش
«مســت عشــق» فرصت مغتنمی بود برای همکاری با که کارهــای ما را دنبــال میکنند ،میدانند خاســتگاه مهمــی از نگاه من به جهــان اطراف بر اســاس همین آقــای فتحی؛ در یک محصول مشــترک از ایران و ترکیه موســیقیمان عرفانــی اســت و با اشــعار مولــوی گره اشــعار شــکل گرفته است .تجربه بشــری در شعرهای با حضور هنرمندان برجســته ایرانــی و البته هنرمندان خــورده اســت؛ بنابراین بخــش زیــادی از فعالیت من ما ظهــور پیدا میکند و طبیعتاً بر جهان انســان ایرانی مطرح ترکیهای .خیلی خوشــحالم که نیز اثــر میگذارد. ســاخت موســیقی این کار بر عهده البتــه ایــن اتفــاق مختــص امروز مــن خواهد بود. و دیــروز نیســت و در طــول تاریخ جریان داشــته اســت .بهعنوان مثال آنطــور کــه در خبرهــا اعالم در شــاهنامه فردوســی با چکیدهای شــده همایــون شــجریان از تجربیات بشــر در خاستگاه تمدن بهعنوان خواننــده اثر انتخاب جهان مواجهیــم؛ بنابرایــن بار دیگر شده اســت .این همکاری قرار تأکیــد میکنم جایــگاه شــعر برای اســت چطــور پیش بــرود؟ مــن در مقایســه با دیگــر هنرهای طبیعتــاً براســاس توانایــی منحصــر ایــران متفاوت اســت .بــه این دلیل بــه فرد همایــون شــجریان و تجربه کــه در دیگــر هنرها نســخ مکتوب موفقی که با هم داشــتهایم در زمان و قابل قبولی که بــه لحاظ فرهنگی ســاخت آثار باکالم به صــدای او فکر و اجتماعــی مــا را بــه دوران طالیی میکنم؛ البته ســاخت موســیقی این ســرزمینمان متصل کند ،کمتر یافت فیلم از طــرف همایون جــان به من میشود . پیشنهاد شــد و با توجه به سابقه کار البته بخشی از متون اساطیری ایران و ارادت هــر دوی ما به مقام شــمس خلق هنر موسیقی در سرزمین ما با مشکل مواجه است هنوز در دســترس اســت ،اما هیچ یک تبریزی و حضــرت مولوی ،پیام معنوی از آنهــا برای انســان امروز بــه اندازه و البته این معضل در حوزه شعر هم دیده میشود این حضــور بــرای هردویمان بســیار اشعار شــعرای بزرگ تأثیرگذار نیستند. ارزشــمند است. بــه همین دلیل بــرای موســیقیدانان، هنرمنــدان و بخصوص فارســیزبانان موضــوع این فیلم برهــهای از زندگــی موالنا در این مســیر بوده اســت .بــا توجه به ایــن تجربیات یک اتفاق یا شــانس بزرگ محســوب میشــود. جاللالدیــن بلخی و شــمس تبریزی اســت و قبلــیام ،فکر میکنم زمینه کافی بــرای جوالن دادن در امــا از آن غافلیــم و آنچنــان کــه بایــد از این گنجینه قطعــاً به موســیقی ویــژهای برای خلــق این این شــاخه از موســیقی وجود داشــته باشد. گرانبهــا کــه رایــگان در اختیارمــان قــرار دارد بهــره حال و هوا نیاز اســت .برای ســاخت موسیقی نمیبریــم .اگــر کســی میخواهد بــه جهان انســان ایــن کار از چــه معیارهــا و ســازبندیهایی در ســاخت این اثر از موســیقی مقامی کردی ایرانــی راه پیــدا کنــد و به نوعــی خود را انســان آگاه هم اســتفاده میشود؟ اســتفاده خواهید کرد؟ ایرانــی بداند باید در اهتمام به یادگیری گنجینه ادبیات ســازبندی این کار بر اساس موسیقی «صوفی» تعریف در موســیقی قائل به دســتهبندی و گروهبندی نیستم .فارســی فروگذاری نکند .اگر دانشــگاهی برای یادگیری شــده اســت؛ بنابرایــن از ســازهایی که در موســیقی از نــگاه من موســیقی همه اقــوام کشــور ،از کردی و فرهنگ ســرزمینمان ایران وجود داشــته باشد ،همین عرفانــی و حــوزه تمدنــی ایران بــه کار مــیرود بهره لــری گرفته تــا آذری ،زیر ســایه موســیقی ایرانی قرار ادبیات فارســی است. خواهیــم بــرد .البته براســاس فضای فیلــم و فیلمنامه میگیرنــد .در مورد ایــن کار هم باید بگویم بخشــی نوشــته شــده ،بخشهایــی از داســتان نیــز فضــای از آن ،روایــت موســیقایی مناطق مختلف ایران اســت اشــعار مورد اســتفادهتان را خودتــان انتخاب غیرعرفانی را دنبال میکند؛ و در این بخش از موســیقی و بخشــی دیگــر مربــوط بــه موســیقی خانقاهها یا میکنید ؟ و ســازهای دیگــری هــم اســتفاده خواهیم کــرد که موســیقیهایی که در مجالس سماع و در قونیه استفاه در کارم خطکشــی چندانی وجود ندارد .بســیار اتفاق میشــوند .همچنین از سازبندی موســیقیهایی که در افتــاده دوســتان شــعری را به من معرفــی کردهاند که برگرفته از موســیقی ارکســترال غربی اســت. زمــان مولــوی وجود داشــته و تا بــه امروز بــه حیات معیارهــای زیبایی شناســانه یک شــعر مناســب برای ســاخت اثری باکالم را داشــته و از کار روی آن بســیار ضبط ایــن اثــر در چــه کشــورهایی صورت خــود ادامه داده اســت اســتفاده خواهم کرد. خواهد گرفت و ارکســتر غربی مد نظرتان چه اســتقبال کردهام .بهنظرم یک اتفاق هیجانانگیزاست. ارکستری است؟ عنوانبنــدی پایانــی این فیلــم اثری بــا کالم امــا غالبــاً انتخــاب اشــعار کارهایــم را خــودم انجام بخــش عمده ضبــط این اثر در کشــور ترکیــه صورت خواهــد بود؟ میدهم. میگیــرد .به احتمــال زیاد ارکســتر غربیمان هم یکی بله؛ ســکانس پایانی با تیتراژ آخر پیونــد خواهد خورد 35 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
35 Kheradmand
سهراب پورناظری؛ آهنگساز نوگرای موسیقی سنتی نداسیجانی من زاده زمان خود هستم و قرارنیست همان کاری را که پدرم پیشتر انجام داد ،عین به عین به جامعه تحویل بدهم .من به هنر زنده اعتقاد دارم و بر این باورم که هنر باید پویا باشد. برخــی از اســتادان و اهالی موســیقی معتقدند ذائقه موســیقایی امروزجامعه دســتخوش تغییر شده است؛ چه این تغییر را در مســیری پیش رونده ببینیم ،چه در راه سطحینگری ،بههرشکل موســیقی امروز آن چیزی نیســت که چنددهه پیشتر بود .شــاید نخ ارتباطی آن گذشــته و این حال را بتوان در پــدران و فرزندان حوزه موسیقی ســراغ گرفت. مردانی میــراث دار کــه وظیفه خود دانســتهاند هنر متعالیشــان را بهصــورت موروثــی به فرزنــدان خود منتقــل کنند تــا این میــراث گرانبها همچنان نســل به نســل مانا بماند .چهرههایی ،چون کیخسرو پورناظری، محمدرضا شــجریان ،محمدرضا لطفی ،شــهرام ناظری، پرویــز مشــکاتیان ،حســین علیــزاده و دیگرانــی کــه تالششــان در ایــن انتقال میراث به ظهــور چهرههایی، چون تهمورس و ســهراب پورناظری ،همایون شــجریان، امید لطفی ،حافظ ناظری ،آیین مشــکاتیان ،صبا و نیما علیزاده و چندین و چند ســتاره دیگر آســمان موسیقی امروز ایران ختم شــده اســت. امــا دربــاره اینکه فرزنــدان چقدر در مســیر پدر گام برداشــتهاند و راه را درســت پیمــوده انــد و موفــق بودهانــد یــا نــه ،تاریخ قضــاوت خواهــد کرد. ســهراب پورناظــری یکی ازهمیــن نوگرایان موســیقی اســت؛ آهنگســاز و نوازنده تنبــورو کمانچــه .اومانند پدرش اســتاد کیخســرو پورناظــری درخانــوادهای اهل موســیقی متولد شــده و رهرو راه پدراســت؛ پدری که تحولی نویــن در تنبور ایجاد کرد و ســاز گوشهنشــین خانقاههــا را بــه محافل عمومــی آورد .حال ســهراب داعیهای دیگر در ســر دارد؛ او معتقد اســت« :من زاده زمان خود هســتم و قرارنیســت همان کاری را که پدرم پیشتــر انجــام داد ،عین بــه عین به جامعــه تحویل بدهــم .من به هنر زنــده اعتقاد دارم و بــر این باورم که هنــر باید پویا باشــد». عالقهمندی ســهراب به موســیقی بــه دوران کودکی او برمیگــردد و درهمــان ســنین کم ،عزمــش را جزم کــرد تا موســیقی ردیف و دســتگاهی ایران را با ســاز تنبــور بیاموزد و بعــد از آن ،آرامآرام ،به گروه شــمس ملحــق شــد .گروهی کــه مؤســس آن پدرش اســت و آثارمانــدگاری ،چون «صدای ســخن عشــق»« ،مطرب مهتــاب رو» و «افســانه تنبــور» با صــدای خوانندگان برجســته ایران در این گروه ضبط و اجرا شــده اســت. ســهراب پورناظــری درایــن ســالها تــاش کــرد بــا 34 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
حفــظ نغمههــای اصیــل موســیقی ایرانــی ،ابداعات و اندیشــههای خــود را درنواختــن تنبور پیــاده کند و ایــن نــگاه نوگرایانه بر آن بــود که موســیقی ایرانی را همنشــین موســیقی غربی کنــد و تنبور را کنــار گیتار بگــذارد تا با ایــن تلفیق موســیقایی ،صدای این ســاز گوشهنشــین را بــه گــوش دنیا برســاند. این ،امــا پایان ماجرا نبــود؛ نگاه متفاوت ســهراب به موســیقی امروز و جامعــه یا همانی که پیشــتر ذائقه موســیقایی نام نهادیم ،درآلبومهایــش و درهمکاری با همایون شــجریان آشــکار میشــود .اگرچه دراین باب نســبت بــه نوع آثــار و نگاه ایــن دو هنرمنــد نظرات متفاوتــی وجود داشــت و برخــی از اهالی موســیقی بــر این عقیــده بودند کــه همایون و ســهراب در هنر موروثی خــود ساختارشــکنی کردهاند. او در همیــن گفتگو میگوید« :چرا همایون شــجریان بایــد قــدم به قــدم مســیر هنــری اســتاد محمدرضا شــجریان را دنبال کند؟ اگر اینگونه اســت پیشتر استاد شجریان این مســیر را به بهترین شکل و در زمانه خود رفتــه و چه فایــدهای خواهد داشــت چرا کــه این کار تنها تکرارمکررات اســت». این گفتگو بــه بهانه خبر همکاری دوبــاره همایــون شــجریان و ســهراب پورناظــری در فیلــم ســینمایی «مســت عشق» که داســتان شــمس و موالناســت ا نجــا م گرفــت؛ با ا یــن حا ل ،
بهانــه در طــول گفتگــو کنــار رفــت و صحبتمــان بــا ایــن آهنگســاز جــو ا ن و خو شآ تیــه امروزموســیقی ایــران درمــورد فعا لیتهــا ی هنریاش ،تلفیق شــعر بــا موســیقی و اید ههــای جالــب و
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
34 Kheradmand
فریدون شــهبازیان که در دهههــای قبل به اتفاق علی معلم دامغانی شورای موسیقی را در صداوسیما تشکیل داد و در مرکز موســیقی این رســانه نظارت بر موسیقی پــاپ را به عهــده داشــت ،در گفتگو با خبرنــگار ایلنا درباره علــل اســتعفایش از رهبری ارکســتر ملی ایران توضیــح داد و از وضعیت فعلی موســیقی پاپ گفت. شــهبازیان با اشــاره به اینکه وضعیت فعلی ارکســتر ملی ایران به او ارتباطی ندارد ،درباره دالیل اســتعفایش از رهبــری ارکســتر ملــی ایــران گفت :من بازنشســته صداوســیما بــودم و نمیتوانســتند به مــن بگویند تو بازنشســتهای و باید یک سوم حقوق بگیری .از آنجا که نمیتوانســتند این را به من بگویند ،مســئول ذیربط را وادار کردند نامهای بنویســد مبنی بر اینکه این شــخص نمیتواند فعالیت کند ،زیرا بازنشســته اســت؛ اینگونه بود که شــروع کردنــد به نامهنگاری بــا بخش حقوقی نهاد ریاســت جمهوری و بخش پرســنلی وزارت ارشاد. وی افــزود :در نهایــت نامــهای نوشــته شــد ،مبنی بر اینکه مــن بازنشســته هســتم درحالیکه مشــخصات مــن در آن نامه قید نشــده بــود .در آن نامه ننوشــته بودنــد که من بــه عنــوان پارهوقت با بنیــاد رودکی و ارکســتر ملی همکاری میکنــم و اصــا آن قانونی که میگویند شــامل حال من نمیشــود! در نهایت بر ضد من دسیســه کردند که من نیز اســتعفا دادم و ســمت رهبــری ارکســتر ملی را رهــا کردم .حال نیز خودشــان به اصــل موضوع پی بردهانــد و میخواهند روال قبلی ادامه پیــدا کند. رهبر ســابق ارکستر ملی ایران درباره نحوه فعالیت این
33 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
ارکســتر در مقطعی کــه رهبری آن را به عهده داشــت نیز گفــت :میتوانم بگویم طی ســه ســال حضورم در ارکســتر ملــی به عنوان رهبر جای ســالی یــک اجرا به طــور کم و بیش هر مــاه اجرا داشــتیم .یعنی در طول ســه ســال نزدیک به صد اجرا داشــتهایم. شــهبازیان در پاســخ به این ســوال که ارکســترهای ما به لحاظ وجود سولیســتها چه وضعیتــی دارند و چرا بــه طــور کم و بیــش در ایــن بخش با کاســتی مواجه هســتیم ،گفت :چه کســی گفته ما با کمبود سولیست مواجــه هســتیم .مــن چنین نظــری نــدارم و میتوان گفت همیشــه تکنواز داشتهایم . وی دربــاره همکار ی ارکســتر ملی با سولیســتها در زمــان رهبریاش در این ارکســتر گفــت :در آن مقطع، تکنــواز پیانــوی مــا آقــای پویــان آزاده بــود .تکنواز ســنتورمان نیز یکی از نوازندگان ارکســتر بود و ارسالن کامــکار نیــز تکنــواز ویلــون بــود .خانمی هــم بود کــه اســمش را بــه یــاد نــدارم و در ارکســترمان ویلن مینواخت .به طور کلی تکنوازان بســیاری داشــتیم که هنوز هــم فعالند و من نیــز با آنها همــکاری کردهام. شــهبازیان کــه در دهــه هفتــاد بــا حضــور در مرکز موســیقی صداوســیما ،نســبت به گزینــش و انتخاب خواننــدگان پاپ وســواس بســیاری به خرج مــیداد و تالشــش این بود ســطح کیفی موســیقی پــاپ را ارتقا دهد ،درباره نحوه فعالیت فعلی این تشــکل در رســانه ملی گفت :مرکز موســیقی صداوســیما حــال فعالیتی نــدارد و اگــر غیــر از این اســت ،من از رونــد فعالیت
آن بیخبــرم .البتــه عوامل و مســئوالن ایــن بخش اگر هــم بخواهنــد ،نمیتواننــد کار موثری انجــام دهند؛ زیــرا افرادی که بــه عنــوان مدیر منصوب شــدهاند و میشــوند ،موزیســین نیســتند تا بدانند چه میکنند. وی دربــاره کــم و کیــف فعالیــت مرکــز موســیقی صداوســیما ،طی زمان حضــورش در این رســانه گفت: در مقطعــی کــه مدیریت به عهــده من بود ،شــرایط بــا حــال حاضر تفــاوت داشــت .در آن زمان مــن آزاد بــودم و اختیار داشــتم و جــرات نمیکردند بــا من و فعالیتهایــم در مرکز موســیقی صداوســیما مخالفت کنند .متاســفانه در حــال حاضر چنین رویــهای وجود ندارد. رهبــر ســابق ارکســتر ملــی دربــاره وضعیــت فعلی موســیقی و گونه پاپ نیز اذعان داشــت :متاسفانه طی این ســالها روند موســیقی شکل و شــمایل دیگری به خــود گرفته اســت .زمانی که آقای محمدرضــا گلزار به خودش اجازه میدهد در کنســرتش روی صحنه برود و ویلــن بنوازد ،آواز بخواند و پیانــو و گیتار بزند انتظاری بیش از این نمیتوان داشــت .زمانــی که مهران مدیری خوانندگی میکند و کنســرت میدهد وضعیت همین میشــود کــه میبینید .ایــن اوضــاع چگونه درســت خواهد شد؟ فریــدون شــهبازیان در پایــان گفــت :بــه نظــرم این وضعیت هیچگاه درســت نمیشــود و اگر قرار اســت چنیــن اتفاقی بیفتد اوضــاع باید به هم بریــزد که این نیز شــدنی نیست.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
33 Kheradmand
علیه من دسیسه کردند ،من هم استعفا دادم!
فریدونشهبازیان: وقتی محمدرضا گلزار ویلن میزند و مهران مدیری میخواند ،وضعیت همینم یشود
رهبر ســابق ارکســتر ملی ایران درباره علل استعفایش از ایــن ســمت ،میگویــد :نامهای نوشــته شــد ،مبنی بر اینکه من بازنشســته هســتم درحالیکه مشــخصات مــن در آن نامه قید نشــده بــود .در آن نامه ننوشــته بودنــد که من بــه عنــوان پارهوقت با بنیــاد رودکی و ارکســتر ملی همکاری میکنــم و اصــا آن قانونی که میگویند شــامل حال من نمیشــود! در نهایت بر ضد من دسیســه کردند که من نیز اســتعفا دادم و ســمت رهبری ارکســتر ملــی را رها کــردم .حاال خودشــان به اصــل موضوع پــی بردهانــد و میخواهنــد روال قبلی ادامه پیــدا کند. به گــزارش خبرنــگار ایلنــا ،ارکســتر ملی ایــران یکی از تشــکلهای موســیقی محــور اســت کــه از زمــان تاســیساش یعنی از ســال 1377تاکنون مســیر پر فراز و نشــیبی را پیمــوده و همواره با حاشــیههایی مواجه بــوده و در مقاطعــی منجل یا تعطیل شــده اســت. ارکســتر ملی طی این ســالها چند رهبر داشته است. فرهاد فخرالدینی از ســال 1377تا 1388رهبر ارکســتر ملــی بــود و از پــس از یک دهــه همکاری از ســمت خــود اســتعفا داد .او بعدهــا دربــاره علل ایــن اتفاق گفــت« :من نمیدانم کــه ماجراهای آن زمــان اتفاقی بــود یا عمدی امــا در کل من موافق نبــودم که در روز انتخابات ارکســتر موســیقی ملی اجرا داشــته باشد و از مســئوالن خواســتم که این تاریخ را تغییــر دهند و بــه بعد موکول کننــد .آنها هــم متاســفانه تاریخ اجرا
32 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
را بــرای یک هفته بعــد از انتخابات تعییــن کردند که از هــر نظر فضــا برای اجرا نامناســبتر بــود .من هم آدمــی نبــوده و نیســتم که اجــازه دهــم از وجود من اســتفاده ابزاری کنند». پــس از کنارهگیــری فرهــاد فخرالدینی ،ارکســتر ملی ایران در تیرماه ســال 1388از ســوی دفتر موســیقی به بنیــاد رودکی واگذار شــد و بردیا کیارس از ســال 1389 تــا 1391رهبــری آن را بــه عهده گرفت .ارکســتر ملی پس از ســال 1391تا ســال 1394از فعالیــت بازماند و به نوعی منحل شــد. در خردادمــاه ســال ۱۳۹۴بــود کــه بــا برگــزاری یک کنســرت در حضور مدیران سیاســی و فرهنگی؛ سکان هدایــت این ارکســتر تحت حمایت دولــت مجددا به فرهــاد فخرالدینی ســپرده شــد .فخرالدینــی به مدت یک ســال رهبری ارکســتر را به عهده داشت و در سال 1395رهبری ارکســتر به فریدون شهبازیان سپرده شد. عمر رهبری ارکســتر ملی توسط شــهبازیان تنها 3سال بود و او اوایل ســال 1398از ســمت خــود کنارهگیری کرد. مدیرعامــل وقــت بنیــاد فرهنگــی هنــری رودکــی دربــاره دالیــل کنارهگیری شــهبازیان گفــت« :موضوع خداحافظی اســتاد شــهبازیان از ارکســتر ملی ایران به عنــوان رهبــر دائم اســفند ماه ســال گذشــته ()۱۳۹۷ بــا در نظر گرفتن قانــون منع حضور بازنشســتگان در
مشــاغل دائمی صورت پذیرفت چراکه استاد شهبازیان از هنرمندان بازنشســته ســازمان صداوسیما هستند و به دلیل اینکه شــغل رهبری ارکســتر در بنیــاد رودکی شــغل دائم بوده و بخــش حقوق و دســتمزدهای این حــوزه از بودجههــای دولتی صرف میشــود ،بنابراین مــا نمیتوانســتیم در خدمت ایشــان به عنــوان رهبر دائم باشــیم .به همین جهت اســتاد شــهبازیان از آغاز ســال جــاری به عنــوان مشــاور بخش موســیقی کنار ما هســتند .حتی در برخی از کنســرتهای شهرســتان ارکســتر ملــی نیز به عنــوان رهبر مهمــان حضور پیدا کردند کــه برای مــا باعث افتخــار بود». پــس از ایــن اظهارات ،تنهــا پس از گذشــت چند روز، فریدون شــهبازیان از همکاری خود بــا بنیاد رودکی به عنوان مشــاور نیز اســتعفا داد ،امــا از آن زمان تاکنون درباره علل وقوع اتفاقــات مذکور توضیحات زیادی به رســانهها ارائه نکرده است. ارکســتر ملــی ایــران پــس از کنارهگیــری فریــدون شــهبازیان و حضور مهــدی افضلی بهجــای علی اکبر صفیپــور در ســمت مدیر عامل بنیــاد فرهنگی هنری رودکی ،رهبری ثابت نداشــته و نادر مشــایخی ،سهراب کاشــف ،نصیر حیدریــان و نــادر مرتضیپــور رهبران آن بودهانــد .البتــه صفیپــور پیشتر گفته بــود ،طبق برنامهریزیهایــی که از آغاز ســال جدید صورت گرفته تــا انتخاب رهبر ثابــت ،اجراهای ماهانه ارکســتر ملی هر مــاه یک رهبــر میهمان خواهد داشــت.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
32 Kheradmand
31 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 31
هشدار پلیس درباره روش جدید کالهبرداری تلفنی در کانادا از ماههــا پیــش خبرهایــی در مــورد روش هــای کالهبــرداران تلفنــی در مناطــق مختلف کانــادا در رســانهها منتشــر میشــود .یکــی از معمولتریــن روشهــای کالهبــرداری تلفنــی تاکنــون تمــاس با شــمارههای شــخصی افراد و معرفی خــود بهعنوان مأمــور اداره مالیــات کانــادا و اخطــار در مــورد پروندههای تخلفات مالــی و تعقیب قانونی افراد از ســوی مراجع قضایی بوده که همچنــان ادامه دارد. تمــاس گیرنــدگان بــا ترســاندن افــراد از آنهــا میخواهنــد که بالفاصله با شــمارهای که از پشــت خط تلفن داده شــده تماس بگیرند و در باره شرایط مالــی خود توضیــح دهند .آن گــروه از افــرادی که چنیــن تماسهای تلفنی غیر واقعــی را باور کردهاند ضمــن تماس بــا شــمارهای کــه دریافــت کردهاند اطالعــات بســیار مهم شــخصی خــود را در اختیار کالهبــرداران قــرار داده و در روزهــای بعــد متوجه میشــوند کــه فریــب خوردهاند. کالهبــرداران تلفنــی فقط به ایــن روش اکتفا نکرده وهــر روز روش تــازهای برای فریب افــراد ابداع و از آن سوء اســتفاده میکنند. کارآگاهــان واحــد جرائم مالی پلیــس منطقه یورک در شــمال شــهر تورنتو ،بــه شــهروندان این منطقه هشــدار دادهانــد کــه مراقــب شــیوه جدیــدی از کالهبــرداری تکنولوژیک که توســط مجرمین انجام میشــود باشند. در روز ششــم نوامبــر ،۲۰۱۹پلیــس منطقــه یورک گــزارش یک کالهبــرداری را دریافت کــرد که طی آن مظنونیــن با یک خانــم تماس تلفنی برقــرار کرده و 30 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
به او گفتهاند که قربانی ســرقت اطالعات شــخصی شــده اســت .در این تمــاس تلفنی به فــرد قربانی توصیــه شــده بود که بــرای تاییــد این موضــوع با پلیس منطقه یورک تماس تلفنــی بگیرد .فرد قربانی بــا تلفن خود با شــماره تلفنی که بــه ظاهر متعلق بــه پلیس بــوده تماس میگیرد و بــاور میکند که با یک مامــور پلیس در حال گفتگو اســت. در طــی تحقیقاتــی کــه توســط کارآگاهــان پلیس صورت گرفته ،مشــخص شــده اســت کــه مظنونین از یــک تکنولــوژی جدیــدی اســتفاده کردهانــد که خــط تلفنی قربانــی را به شــماره تلفن مــورد نظر خــود وصل کــرده بودنــد .این در صورتی اســت که ارتبــاط فرد قربانــی به ظاهر قطع شــده بــود ،اما تماس اولیــه از طریق تکنولوژی جدیــد همچنان با مظنونیــن برقرار بوده و تماس فرد قربانی با شــماره پلیــس ،مجــدداً به شــماره مظنونین وصل شــده و به تصــور خود بــا مامــوران واقعــی پلیس صحبت میکــرده اســت .فــرد قربانــی در طول ایــن تماس اطالعات شــخصی خــود را به مظنونین پشــت خط تلفــن ارائــه داده و به همین دلیل مقــدار زیادی از پــول خود را از دســت داده اســت. پلیــس منطقه یــورک به تمــام اهالی ایــن منطقه هشــدار داده اســت تا به شــدت مراقب تماسهای تلفنــی و آنالین خود باشــند و تحت هیچ شــرایطی اطالعات شــخصی خود را از طریــق ایمیل و یا تلفن بــه فرد دیگــری ندهند .طبــق اعالم پلیــس ،اگر به هر تماسی مشکوک شــدید ،از ادامه صحبت و ارائه اطالعات شــخصی و مالی خود ،خــودداری کنید.
شــما درخواســت ارائه اطالعات شــخصی و مالی از طریــق تلفن و ایمیــل را نخواهند داشــت .اگر پس از دریافــت چنین تماسهایــی میخواهید با پلیس تمــاس بگیرید تــا از صحت تمــاس اطمینان حاصل کنید ،با تاخیر چند دقیقــهای این کار را انجام دهید، چون بر اســاس تحقیقات پلیس ثابت شــده اســت که این تکنولوژی ســرقت تلفنــی دارای محدودیت زمانی کوتاه مدت اســت و پس از چند دقیقه تاخیر، ارتباط شــما با سیســتم مظنونین قطع خواهد شــد. برای تماس بــا پلیس ،بانک و یا هر ســازمان مرتبط دیگری که از طرف آنها با شــما تماس گرفته شــده اســت ســعی کنید از یک خــط تلفن متفــاوت و یا بــا حضــور در دفتر پلیــس ،بانک و یا ســازمان ارائه دهنــده خدمات مرتبط در محــل زندگی خود تماس بگیرید. اگر قربانی کالهبرداری شــدهاید و یا پــول خود را از این طریق از دســت دادهاید ،ســریعاً با واحد مبارزه بــا جرایم مالــی در پلیــس منطقه یــورک از طریق آنالیــن با مراجعه به وب ســایت: https://www.yrp.ca/en/online-reporting/ Report-a-Crime.aspو یا با شــماره تلفن –۵۴۲۳ : ۱–۸۶۶–۸۷۶داخلــی ۶۶۲۷تمــاس بگیرید. افــرادی کــه در نقــاط دیگر کانــادا از طریــق این تماسهــای تلفنــی مشــکوک دچــار خســارتهای مالــی شــدهاند باید بــا پلیــس محل اقامــت خود تمــاس بگیرند.
تمــام فروشــگاهها و ســازمانهای معتبــر ایــن نگرانــی شــما را درک میکنند و به همیــن دلیل از Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
30 Kheradmand
رونق بازار مسکن بریتیش کلمبیا بــه گــزارش کندین پــرس ،گزارش تازه منتشــر شــده در روز دوشــنبه توسط (ســنترال وان کردیت یونیون) میگویــد ،پس از یــک دوره رکود ،فروش مســکن در اســتان بریتیــش کلمبیــا ســریعتر از پیشبینیها در حال افزایش اســت ،اما این بازگشــت به اندازه التهاب فروش مســکن در دو ســال پیش نیســت. برایــان یو ،اقتصــاددان و معاون ســنترال وان کردیت یونیــون گفته اســت ،کاهش قیمت خانهها ،ســقوط نرخ بهره وامهای مســکن ،افزایش جمعیــت و تداوم رشــد اقتصادی از دالیل بازگشــت خریــداران به بازار مســکن ،بخصوص در شــهر ونکوور بوده اســت. وی در یک مصاحبه گفته اســت « :میزان تقاضای کلی یــا بازار فروش مســکن بــه طور چشــمگیری افزایش یافته اســت و آنچه که اکنون شــاهد آن هستیم ثبات قیمتهــا و مقــداری ســاختمان ســازی رو به رشــد اســت ،در حالــی که بازار مســکن در حــال حاضر در ســطح اســتان در حال انقباض است». آقای یو گفته اســت« :اما بازگشت به ســطح بازار در ســال ،۲۰۱۷جایــی که فروش مســکن نزدیک به ۱۰۰ هــزار واحد بــود را پیشبینی نمیکنیم». به گفته برایــان یو« :فروش کلی همچنــان پایینتر از اواخر ســال ۲۰۱۷و آغاز ســال ۲۰۱۸است ،اما کاهش
نرخ بهره وام مســکن را شــاهد بودهایم .اکنون شــما میتوانیــد وامی بــه مدت پنج ســاله در حــدود ۲٫۵ درصد دریافت کنید ،در حالی که ســال گذشــته کمی بیش از ســه درصد بایــد میپرداختید». او اضافــه کرده اســت ،متوســط ارزش یــک خانه در بریتیش کلمبیا در ســال ،۲۰۱۹حــدود ۲٫۴درصد افت کــرده و به ۵۲۲هزار دالر رســیده اســت ،امــا انتظار مــیرود ارزش همان خانه در ســال آینده ۳٫۸درصد ،و در ســال ۲۰۲۱چهــار درصد دیگــر افزایش یابد. آقای یو گفته اســت« :متوســط قیمت یــک خانه در شــهر ونکوور از سال گذشــته حدود ۱۰درصد کاهش داشــته اســت و در حال حاضر حــدود ۶۹۰هزار دالر اســت .در منطقه ویکتوریا قیمت متوســط خانه ۶۰۰ هــزار دالر اســت .انتظار مــیرود که اجــاره بها برای مســتأجرانی که بــه دنبال خانههای جدید هســتند تا ۴٫۵درصــد افزایش یابد».
ونکــوور در همین بازه زمانی در ســال جاری نســبت به ســال ،۲۰۱۸حدود ۲۱٫۵درصد کاهش نشــان داده است. آقــای یــو میگویــد ،در ماههــای پیــش رو ،شــاهد بازســازی مجدد بازار مســکن خواهیم بود ،اما افزایش چندان زیــادی را انتظــار نداریم. وی در پایــان یــادآور شــده اســت« :بــه نظــر مــن مشــکالت و ضعف زیادی در این زمینــه وجود ندارد. همانطور که شــاهد جریــان ورودی مهاجــران به این اســتان ،افزایش تعــداد جمعیت و بازار کار ســخت و بســته هســتیم ،همگی این عوامل بــرای ارایه برخی از محرکهــا بــرای بــازار میتوانند کافی باشــند .این افزایش به ســطح پیشــین خــود بر نخواهد گشــت، قیمتهــا در حــال امــا از دیــدگاه مــا هستند » . افزایــش مجــدد
گزارش مالی ســه ماهــه اخیر دولــت بریتیش کلمبیا که در ماه ســپتامبر منتشــر شــد ،اعالم کرده است که فروش مســکن از ماه ژانویه تا ژوئیه ۲۰۱۹نســبت به دوره مشــابه در ســال ،۲۰۱۸بیش از ۱۶درصد کاهش داشته است. در همین گزارش آمده اســت ،فروش مســکن در شهر
مسمومیتهمکارانتوسطتکنیسیناورژانس یــک تکنیســین فوریتهای پزشــکی که در شــرکت خدمات اورژانس اتاوا در شــهر گتینو در اســتان کبک کار میکرد ،به دلیل اینکه عمــداً تعدادی از همکاران خــود را در یــک مهمانــی در هتلی در همین شــهر مســموم کرده بود ،از کار معلق شــد.
مهمانی حــدود ۳۰۰نفر از جملــه چندین مقام عالی رتبه شــرکت کرده بودند. آقای لوســکه گفت« :این حادثه در شــنبه شب اتفاق افتــاد .دوشــنبه صبــح مــا از آن مطلــع شــدیم و به ســرعت اقدامات خــود را آغــاز کردیم».
مدیــر شــرکت خدمــات اورژانس اتــاواُ ،پل لِ ِوســکه، بــه شــبکه خبری ســی بی ســی کانادا گفــت که این کارمند ،عمداً ماده ناشــناختهای را در نوشــیدنیهای همــکاران خــود ریخته و باعث مســت شــدن آنها شــده بود.
پل لوســکه مدیر شــرکت خدمات اورژانس گفت که این شــرکت ،پس از اینکه مطلع شــد که تعــدادی از تکنیســینهای خود عالمتهای مشــابه یکدیگر را در شــب مهمانی از خود نشــان دادهاند ،تحقیقات خود را در ایــن زمینــه شــروع کــرد .مدیریت این شــرکت دقیقاً مشــخص نکرده اســت که چند نفــر از کارکنان این شــرکت دچار این مســمومیت شــدهاند ،اما گفته اســت که بیــن دو تا ۹نفــر بودهاند.
این اتفاق در روز شــانزدهم نوامبــر در هتل هیلتون لَک لِمی در شــهر گتینو در اســتان کبک کانادا ،محلی که این شــرکت جشــن ســیامین سال شــروع به کار خــود را برگــزار کرده بود بــه وقوع پیوســت .در این 29 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
کارکنــان ،از آنها مراقبت شــد .تا روز دوشــنبه صبح نمیدانســتیم کــه ایــن تعــداد از کارکنان مــا دارای عالیم یکســان هســتند». آندره ایســت ،سخنگوی پلیس شــهر گتینو در گفتگو با رادیو کانادا تایید کرده اســت کــه این نیرو در حال بررســی و تحقیق بر روی حادثه روز شــانزدهم نوامبر در هتــل لَک لِمی اســت ،اما از ارایه جزییات بیشــتر در این مورد خــودداری کرد. شــرکت خدمــات اورژانــس اتــاوا نیــز ،یک شــرکت متخصص بــرای انجام تحقیقات داخلــی را به خدمت گرفته اســت. کارمنــد متخلــف تــا زمان تکمیــل تحقیقــات از کار خود تعلیق شــده امــا همچنان حقــوق وی پرداخت میشــود.
وی گفــت « :در آن شــب ،توســط دوســتان خــود Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
29 Kheradmand
اخبار و گزارشهای مختلف مرتبط با زندگی ایرانیان در کانادا با همکاری سایت پرشین میرور www.PersianMirror.ca -
اشتغال کاناداییها در بازار کار موقت یــک نظــر ســنجی جدیــد در کانــادا بــه ایــن نتیجــه رســیده اســت کــه میلیونها کانادایــی در حــال اشــتغال در یک «بازار کار موقــت» هســتند و کشــور بــه دو گروه تقســیم شــده اســت کــه عدهای میگوینــد این امر خوب اســت و عدهای دیگــر میگوینــد بــد اســت. این اطالعات که توسط مؤسســه آنگس رید (Angus )Reid Instituteدر روز سهشــنبه منتشر شده است، نشــان میدهد که تقریباً یک پنجم مــردم کانادا (۱۷ درصــد) در حال حاضــر از طریق شــغلهای موقت کســب درآمــد میکننــد ،در حالی که همیــن تعداد از پاســخ دهنــدگان گفتهانــد کــه آنها در طــول پنج ســال گذشــته دارای شــغلهای بیثبات و نامطمئن بودهانــد ولــی در حال حاضــر در چنین شــغلی کار نمیکنند. بر اســاس گــزارش ایــن مؤسســه ،این بــه معنی آن اســت که بیش از یک سوم افراد شــاغل کانادایی (۳۴ درصــد) پیش از ایــن در بازار کار موقت مشــغول به کار بودهاند. ایــن تحقیــق میگوید از هر ســه نفــر کانادایی ،دو نفر هرگز در شــغلهای نامطمئــن کار نکردهاند ،اما به زودی این آمار تغییر خواهد کــرد .اداره آمار کانادا در مــاه ِمی گذشــته گزارش داده بود ،تعداد شــاغالن موقــت در کانادا از ســال ۱۹۹۸تا ،۲۰۱۸پنجاه درصد افزایش یافته اســت. دولــت فدرال چندین ســال اســت که دربــاره آنچه «آشــفتگی شــغلی» نامیده میشــود هشــدار داده اســت ،بــه طوریکه در قرن بیســت و یکم شــغلها دگرگــون و ناپدیــد میشــوند .در همین حــال یکی از بنگاههــای کاریابــی بــر ایــن عقیــده اســت که شــغلهای غیر ســنتی در دهههای پیــش رو به یک رویــه معمــول تبدیل خواهند شــد ،کــه از آن جمله میتوان شــغلهای قــراردادی و یا خویــش فرمایی را 28 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
نــام برد. مؤسســه آنگس رید اعــام کرده اســت متداولترین شــغل برای این قبیــل افراد ،برنام ه نویســی کامپیوتر و طراحــی گرافیــک بــه صــورت آزاد و فریلنس ،در کنــار کارهــای فنــی ،پرســتاری و مراقبــت از بچهها میباشــد .تعدادی دیگر از شــغلهای موقتی شامل: رانندگی ،فروش ،نقاشــی ســاختمان ،چمن زنی،بیرون بــردن ســگها و کار اداری در منزل میباشــند. نتایج این تحقیق نشــان میدهد که ،دو سوم شرکت کنندگان در این نظرســنجی درباره عدم وجود مزایای کاری در ایــن مشــاغل اظهار نگرانــی کردهاند و بیش از نیمــی از آنهــا ( ۵۵درصــد) درباره کمبــود قوانین برای حفاظت از شــاغلین در بخش موقت بازار کار و کارگران قراردادی نگــران بودهاند. علیرغــم ایــن نگرانیهــا ،هــر دو گــروه جوانــان و بزرگســاالن کانادایی در حال کار در چنین شــغلهای ناپایــدار و بی ثبات هســتند .از هــر ۱۰نفر کانادایی بین ســنین ۱۸الی ۳۴ســال ،چهار نفر گفتهاند که در شــغلهای موقتی کار کردهاند و یک چهــارم از افراد باالی ۵۵ســال نیــز گفتهاند که چنین شــغلهایی را انجام دادهاند. همه افــراد این دگرگونی اقتصادی را منفی نمیدانند. بر اســاس همین نظرســنجی ،ســه چهارم کاناداییها اعــام کردهانــد که در ایــن گونه شــغلهای موقتی، نوعــی درآمدزایــی اضافــه را میبیننــد ،و ۳۹درصد از پاســخ دهنــدگان نیــز اعــام کردهاند کــه اینگونه مشــاغل به برقــراری تعــادل میــان زندگــی کاری و شــخصی افراد کمــک میکند.
دالیــل بــ ی شــماری وجــود دارد کــه چرا مــردم کانــادا بــه اینگونه مشــاغل روی میآورنــد ،اما به نظر میرســد مهمتریــن دلیل آنها پول باشــد. بــر اســاس گــزارش مؤسســه آگنس رید، درآمد ســاالنه خانوادگی این دســته از افــراد کمتر از ۵۰هزار دالر در ســال اســت ،و آنها بــا نگرانیهایی درباره امنیت شــغلی و توانایی بــرای ایجاد یک دوره بازنشســتگی آســوده فاصلــه زیــادی دارنــد. اداره آمــار کانــادا گــزارش داده اســت کــه اســتان نیوفاندلند ،در ســال ،۲۰۱۸با ۲۳درصد بیشترین آمار کارگــران موقتــی را در کانادا به خــود اختصاص داده اســت .استانهای آلبرتا ،ساســکاچوان ،انتاریو و کبک همگــی در ســطح ۱۳درصد قرار داشــتهاند. گزارشــی از بانــک کانادا در اوایل ســال جاری نشــان داده اســت کــه ۸۲درصد از کارکنان در مشــاغل بی ثبــات و موقتی ،این شــغل را به عنوان شــغل اصلی و یــا منبع درآمــد اضافی انجــام دادهانــد .و به نظر میرســد که در میان جوانان از گســتردگی بیشــتری برخــوردار اســت .گــزارش بانک مرکــزی کانــادا نیز نشــان میدهد کــه ۵۸درصد از مردم کانــادا که بین ســنین ۱۸تا ۲۴ســال قرار دارند ،به دنبال شــغلهای موقتــی میرونــد کــه تقریبــاً دو برابر میــزان آن در مجموع جمعیت کانــادا ( ۳۰درصد) اســت. بــرای افرادی که در شــغلهای موقتــی کار میکنند تاثیرات جانبی نیز وجــود دارد ،به ویژه برای متولدین هزاره یــا میلنیالز .در یک تحقیــق جداگانهای که در ســال ۲۰۱۸انجام گرفتــه بود به این نتیجه رســیدند کــه از هــر ۱۰نفــر متولد هزاره ،ســه نفر بــه دلیل وضعیت شــغلی خــود دچــار افســردگی و اضطراب شده بودند. ایــن تحقیــق در پایان یادآور شــده اســت که به هر حال ،اگــر میخواهید که بــه اهداف خــود در پایان ســال ۲۰۱۹برســید ،کار کــردن به هر شــکلی بهتر از کار نکردن اســت.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
28 Kheradmand
دارنــد ،از مشــکالت اجتماعی گرفته تا مشــکالت اقتصــادی که باید بــه آنها پرداخته شود.
بنزین در صدراعتراض مردم
مهســا قویقلــب /میدان منیریــه یکی از شــلوغترین میدانهای پایتخت اســت که تقریبــاً در مرکز شــهر قرار دارد .از هر قشــر شــهروندی در آن تــردد میکند ،هرچند که بیشــتر بــه بورس ورزشــی فروشها معروف اســت امــا بهخاطــر مرکزیت محل رفتوآمــد جمعیت زیادی از مردم اســت .برای پیدا کردن ســؤالم که اگر شــهروندان جای خبرنگاران رســانهها بودند بیشــتر به چه ســوژهای میپرداختند بــه این میدان پرتردد تهران ســری زدم .کســری نظری 31 ،ســاله که مهندس عمران اســت در حوالی میــدان منیریــه با اشــاره به بیکاری و ســخت پیدا شــدن کار برای جوانان پیشــنهاد میکنــد کــه بهتر اســت روزنامهها بیشــتر به ایــن مســأله بپردازنــد .وی میگوید: «رســانهها بایــد بدون در نظر گرفتن مســائل جناحــی ،واقعیتها را بــه گوش مردم برســانند و هرخبری که شــامل آمار و عدد و رقم اســت باید بدرستی و خیلی شفاف در اختیــار مــردم قرار داده شــود ،چون بســیاری از افــراد همین کدها و ارقــام را در مشــاغل و امور کاری خود مدنظر قرار میدهند و از آنها اســتفاده میکنند ».مرضیه محمدی هم که زنی 48ســاله اســت در پاسخ به این ســؤال که این روزها بهتر است رســانهها بیشتر به چه ســوژههایی بپردازند ،میگوید« :ســوژه مهم این روزها بنزین اســت ،مردم باید توجیه میشــدند ،اما متأســفانه به هیچ عنوان این کار انجام نشــد. مــن وجــه حمایت معیشــتی را هم گرفتم ،اما مســأله اینجاســت که ایــن پول هیچ دردی از مــن و بقیــه مــردم دوا نمیکند .من خــودم تنها زندگی میکنــم ولی چهار فرزنــد دارم کــه ازدواج کردهانــد و به خانهام رفتوآمد دارند؛ با مبلــغ 50هزار تومان کــدام بــاری از روی دوشــم برداشــته میشــود؟ باید بنزین ارزان شــود تــا از کابوس گرانی بقیه اجناس هم رها شــویم .همین چند روزه خیلی از اجناس گران شــدهاند و مطمئناً گرانیهای بیشــتری در راه اســت و قطعاً این رقمهــای ناچیز حمایتی دولت نمیتواند چارهســاز باشــد و کوچکترین مشــکلی را حل کند ».ســه جوان فروشنده در حوالــی میــدان منیریه که لوازم ورزشــیفروش بودند ،همگــی متفقالقول قطعی
27 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
اینترنت را مهمترین مســأله ایــن روزها میدانند و میگویند« :بیشــتر کارهای مغازه را بــا اینترنــت انجــام میدادیم .فــروش اینترنتی که بــه کل از دســت رفت و خیلی باعــث ضرر شــد .ما کانال هــم برای فــروش اجناس داشــتیم ،حتی بــا ارگانها هم اینترنتــی ارتباط داشــتیم و جنس میفروختیــم؛ به خاطر قطعی اینترنــت فروش به اندازه غیرقابل باوری کم شــده ،بهتر اســت روی این سوژه بیشــتر از بقیه کار کنید». بــه زن و مردی میرســم کــه در حال صحبت با یک موتورســوار هســتند ،زن و مرد هیچکــدام روزنامهخوان نیســتند و ک ًال هیچ پیشــنهادی برای انتخاب ســوژه ندارند. اصــ ًا حتی تمایلی برای حــرف زدن هم ندارنــد ،اما موتورسیکلتســوار میگوید که بهتر اســت بیشــتر اخبار و گزارشهای ورزشی بنویسیم و معتقد اســت که در اخبار ورزشــی کمتر دروغپردازی میشــود ،حتی اگر هم چیزی خالف واقعیت گفته شــود، بــه ضــرر مردم تمام نخواهد شــد .او در ادامــه میافزاید« :خیلی از مســائل اصلی و واقعیتهــا در مطبوعات و رســانهها بازتــاب پیدا نمیکند و متأســفانه وقتی خبری غیرواقعی منتشــر میشــود ،مردم بیشــتر آســیب میبینند ».مینا مرادی 21ســاله و دانشــجو هــم میگوید« :همانطور کــه از راهپیماییها در جهــت حمایت از دولت اطالعرســانی میشــود ،در برابر باید صدای معترضان هم ب ه گوش برســد و اعتراضات هم پوشــش خبری درســت داده شــوند .مث ًال همیــن شــلوغیها و اعتراضاتی که با محوریت گرانی توســط بخشــی از مردم صــورت گرفت ،آنگونه که باید نشــان داده نشــد ».علی که پســری 18ساله است ،مســأله گرانی بنزین را اصلیترین و مهمترین ســوژه ایــن روزها میداند و میگوید که بهتر اســت در این خصوص روشــنگریهای بیشــتری شــود .مهرداد امینی کارمند 44ســاله در این باره میگویــد« :بازتاب پیدا کــردن یا نکردن مســائل در رســانهها هیچ مشــکلی را حــل نمیکند و مــردم دیگر عادت کردهاند که هر از چندگاهی با مســائل و مشــکالت جدید دســت و پنجه نرم کننــد ،مشــکالتی که هیچوقــت هم حل نمیشــود ،فقط مردم مجبور میشــوند که بــه آنها عــادت کنند ».خانمی 70ســاله هــم که دبیر بازنشســته آمــوزش و پرورش اســت ،میگوید هر کســی در خط خودش باشــد ،دعواهای جناحی و حاشیهســازی بایــد کام ًال دور ریخته شــود تا مــردم بتوانند در فضایــی امن و به دور از حاشــیه از مســائل جامعه باخبر شوند.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
27 Kheradmand
اینکه مشکالتشان مشــابه است. المیرا خرازی ،زن خانه دار 54ســالهای اســت که برای خریــد دارو ،گذرش به میــدان ونک افتاده ،خانهشــان خیابــان شــیراز در همــان حوالــی اســت .شــوهرش مغازهدار اســت و حال و روز کاسبیاش چندان تعریفی نــدارد .نــه خــودش و نــه خانــوادهاش اهــل خواندن روزنامه نیســتند.می گوید حیف وقتی کــه بگذاریم و ایــن مطالب را بخوانیــم ،مگر کســی االن روزنامه هم میخوانــد؟ اگر روزنامه تأثیری داشــت کــه دولت این کارهــا را نمیکرد .اما اگر قرار باشــد ،مطلبی بنویســم و خطابــش هم به دولت باشــد ،میگویــم خودتان را جــای مردم بگذارید ،ببینید مردم چه دردی میکشــند، از آن باال نمیشــود ،حــال مردم را درک کــرد .البته اگر بگذارنــد ایــن مطالب چاپ شــود ،بعیــد میدانم! ما میخواهیم زندگــی کنیم ،نه اینکه فقط زنده باشــیم. پســرم ســالها درس خوانــده و مهندس شــده ،اما با 5 میلیون حقــوق هم نمیتوانــد ازدواج کنــد ،مقصرش کیســت؟» همینها را مینوشــتم ،مگر شماها خودتان درد مــردم را نمیدانیــد؟! روحالله کعبــ یزاده ،کارمند یکــی از بانکهــای خصوصــی، 42ســاله اســت و خانــهاش در خیابان مینیســیتی است« :حتماً در صفحه یــک مقالهای انتقادی دربــاره عملکرد مســئوالن برای افزایــش نرخ کاالها مینوشــتم. دغدغــه ما فقط بنزین نیســت. خــودروی شــخصی را میتوان با اتوبــوس و متــرو جایگزین کرد، امــا در واقعیت برخــاف گفته مســئوالن ،همه اجناس در بازار چنــد برابر شــده اســت .هفته پیش یک شــانه تخم مــرغ را 17 هزار تومــان خریدم ،امــا دیروز 21هــزار تومان شــده بود .خب چــرا؟ هم دروغ شــنیدهایم ،هــم وعــده دادهاند ،هم قدرت نظارت نداشــتهاند و هم مدیریتشــان زیر سؤال اســت .ایــن 4آیتم میتوانــد 4صفحه روزنامه باشــد، اما شــما ببینیــد کدامشــان به ایــن مــوارد تخصصی پرداختهانــد .مــن اتفاقــاً به کارشــما عالقهمنــدم ،اما در شــرایطی که حتی وزیر اختیاردار کارش نیســت ،از روزنامــه نگار و خبرنگار چه انتظار اســت! در خیلی از کشورهای پیشــرفته رســانهها ،آزادند تا به نفع احزاب یا مــردم قلم بزنند ،امــا بعید میدانم شــما این آزادی را داشــته باشــید .کریم محمــدی راد ،راننده تاکســی خطیهــای ونــک بــه میرداماد اســت .میگویــد اگر جای شــما بــودم به جــای اینکــه بــه رانندهها فحش بدهــم و مــدام زیر بار انتقاد بگیرمشــان ،مینوشــتم که نــرخ بنزین ،چقــدر مســافرها را کم کــرده و حاال خــرج و دخــل مــا بهــم نمیخــورد .درآمد مــن حتی اجازه نمیدهد قســطهایم را بدهم .آیا کســی به این موضــوع فکــر میکند؟ اگــر قرار باشــد حرفی خطاب به سیاســتمداران بنویســم ،میگویم تکلیــف مردم را مشــخص کنید ،یا زنگــی زنگ یا رومــی روم. 26 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
میرعمــاد کلهــر ،راننده اتوبوس شــرکت واحد اســت. مــی گویــد ایــن روزهــا به قــدری تعــداد مســافران اتوبــوس زیاد شــده که مجبور اســت در چند شــیفت بیوقفــه کار کند .حرفش خطاب به مســئوالن اســت: «باالخــره این یارانه ســوخت را به چه کســی دادید ،از هر کســی میپرســیم که نگرفته اســت؟» فقط همین را مینوشــتم .رؤیا ســیمچی ،کارمند یک اداره دولتی اســت« :آنقدر شــرایط ما ســخت شــده که کســی به چیــز دیگــری فکــر نمیکنــد .علیرغم اینکــه گفتند نرخهــا را کنترل میکنیم ،اما اتفاقــی نیفتاد .من فقط درباره وضعیت ســخت اقتصادی مردم مینوشــتم ».او میگویــد اگر جای ســردبیر شــما بــودم ،در مطلبی با تیر درشــت مینوشــتم که دلیل منطقی ایــن گرانیها را بگوییــد؟ اگــر قــدرت داشــتم کــه بدون سانســور بنویســم ،مطلبی درباره همه پرسی مینوشتم و اینکه از مــردم بپرســند تا چــه انــدازه طرفدار ایــن تصمیم دولــت بودنــد؟ و البتــه مینوشــتم که مخالفــان این تصمیــم بیاینــد و در یک نقطه از شــهر آرام راه بروند. بــدون خشــونت و خســارت! امیررضا اصغری ،اســتاد
دانشــگاه بازنشســته و 64ســاله اســت .او میگوید: «اگر ســردبیر روزنامــه دولتی ایران بــودم ،اول از همه موضوع بنزین را از ســوی کارشناسان خبره و متخصص به بحث میگذاشــتم».
به مشکالت اقتصادی بیشتر بپردازید
پرســتو رفیعــی /خانم کریمــی خود را معلــم معرفی میکنــد و در پاســخ بــه این ســؤال که اگــر خبرنگار بود بیشــتر به چه ســوژههایی میپرداخــت ،میگوید: بشــدت نگران وضعیت شــاگردانم هســتم .متأسفانه بیشــتر شــاگردان مــن در کالس تمرکز ندارنــد .وقتی برای حل مشکالتشــان موشــکافی و ســاعتها با آنها صحبت کــردم متوجه شــدم کــه خانواده اغلــب آنها دچار مشــکالت معیشتی هستند .مشــکالت اقتصادی خانوادهها روحیــه بچهها را تخریــب میکند .من اگر خبرنگار بودم دوســت داشتم در مورد مسائل اقتصادی بنویسم ،آنقدر بنویســم تا شاید روزی خبرهای خوشی در ایــن زمینه بشــنوم و بتوانــم برای مــردم تیتر بزنم که مشــکالت اقتصادیشــان تمام شــده اســت .آقای
وحیــدی مردی حدود 60تا 65ســاله بهنظر میرســد، او خــود را بیرغبت نســبت به روزنامه و اخبار نشــان میدهــد و میگویــد :من به خبر عالقــهای ندارم چون فکــر میکنم بیشــتر اخباری کــه اعالم میشــود دروغ اســت بجز خبرهــای ورزشــی .او ادامــه میدهد :من عالقــهای به نوشــتن خبر یا خوانــدن آن نــدارم چون مســئوالن کار خودشــان را میکنند و مــا هم فکرهای دیگری میکنیــم .صحبتهایی را میشــنویم که هیچ وقت بــه نتیجه نمیرســد و جــز وعده وعیــد چیزی نیســت .خانم مهدوی 37ســاله و خانــهدار اما نظری دیگــر دارد ،او معتقد اســت که بایــد واقعیتها را به مردم نشــان داد هرچقدر هم که ســخت باشــد .خانم مهــدوی میگوید :من اگر خبرنگار بــودم واقعیتها را مینوشــتم تا مردم آگاه شوند و بتوانند بهترین تصمیم را بگیرنــد و درســتترین اقدام را انجــام دهند .مردی که چهلوچند ســاله بــه نظر میرســد ،میگوید :هیچ اعتمــادی به رســانهها ندارد و حاضر نیســت کالمی با خبرنگاران صحبت کند .پســرجوانی که کولهپشــتی به دوش دارد ،جزوههایــش را در دســتش جابهجا میکند و میگوید:دوست ندارم بههیچ وجه با شــما دروغگوها صحبت کنم ،شــما چه وقت واقعیتها را نوشــتهاید ،شــما فقــط آنچه را کــه برایتان ســودمند اســت یا آنچــه را کــه به شــما دیکته شده اســت ،مینویسید .خانمی میانســال هــم میگویــد :در حــال حاضــر دوســت داشــتم گزارشهــای اقتصادی بنویســم. متأسفانه درد مردم ما که بیشتر در طبقــه متوســط و محــروم قــرار گرفتهانــد و بــه ســختی امــرار معــاش میکنند مســائل اقتصادی اســت .بهبودی مردی 42تا 45ســاله دوســت دارد از مشکالت مردم بنویسد، او میگوید :وضعیت اقتصادی و مشــکالت معیشــتی بیشــترین دغدغه مردم در ماههای اخیر اســت .اینکه مــردم در چه حــال و هوایی هســتند و چگونه زندگی خــود را میگذرانند موضوع مهمی اســت کــه باید به آن توجــه شــود .هیچ کس نمیدانــد در زندگی دیگری چــه میگــذرد و او با چه مشــکالتی مواجه اســت ،اما همــه مــا میدانیم کــه مشــکالت اقتصادی مــردم را تحت فشــار گذاشــته اســت .یک خبرنگار بایــد برای مــردم کار کنــد ،در میــان آنها باشــد ،بــا آنها صحبت کنــد و از مشکالتشــان بنویســد .من هم اگــر در این شــغل قرار میگرفتم حتماً همیــن کار را میکردم و از معیشــت قشــر متوســط و ضعیف جامعه مینوشتم. البتــه من در این ســن و ســال و وضعیــت زندگی این مســائل را از دید خــود مطرح میکنم .اصغر رســتمی ســی و پنج ســاله خود را عالقهمند به نوشتن در مورد مســائل اجتماعی و مشــکالت جوانــان معرفی میکند و میگویــد :بایــد در حــال وهــوای جوانها باشــی تا بدانــی بر آنهــا چه میگــذرد .آنهــا مشــکالت زیادی
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
26 Kheradmand
خبــری شــبکههای اجتماعــی دنبــال میکنــد .از او میپرســم در طول چند روزی کــه اینترنت قطع بوده اخبــار را چطور پیگیری کرده اســت؟ 2 -3روز اول روزنامــه خریــدم و ک ًال ناامیــد شــدم.روزنامههــا از مــردم چیــز زیادی ننوشــته بــودن و بیشــتر گزارششــون تحلیلــی بــود .مــن و خیلی از کســانی رو کــه میشناســم بــرای اطــاع از اخبــار ماهــواره میدیدیــم. انتظــار شــما از روزنامهها در این مــدت چه بود؟ مــردم در روزهــای ناآرامــی بهدنبال گــوش کردن و خونــدن صحبــت کارشــناسها نیســتن ،میخــوان بدونــن چــه اتفاقــی افتــاده و چــرا .هیچ کــدوم از روزنامههایــی که من همــون چنــد روز خوندم یک خبرنگار به مناطق درگیری و تجمعات نفرســتاده بود توگو کــه از وضعیت بنویســه یــا با معترضهــا گف کنــه ببینیم اصــ ًا اینا چــه میخواهند و حرفشــان چیســت .روزنامههــا طــوری نوشــتن کــه بــه قول معــروف گربه شاخشــون نزنــه .یکــی از رانندههای تاکسی تجریش -ســیدخندان که میخواهد اسمی از او در این گزارش برده نشــود دربــاره روزهای ناآرامی و قطعی اینترنت این چنین میگویــد« :مردم االن به تلویزیــون و رادیــو و روزنامه اعتماد نــدارن ،به این خاطر کــه حقیقت رو نمیگــن .بریــد از دکهها آمار بگیریــد که روزهایی که اینترنت نبــود چقدر روزنامه فروختــن .باور کنید بیشــتر نشــده که کمتر شــده. مــردم یا ماهواره میدیــدن یا از ما که اینــور و اونور شــهر رفت و آمــد میکنیم اطالعــات میگرفتن .این حق مردمه که از وضعیت کشورشــون باخبر باشــن. قرار نیســت کــه مردم با دونســتن حقیقت شــورش کنن .وقتــی اطالعات رو از مــردم دریغ میکنن اونها راه دیگــهای بــرای بهدســت آوردن اخبار بهدســت میارن .بهنظر من رســانهها اعتبار خودشــون رو بین مردم دارن از دســت میدن». ســعید محســنی فروشــنده قطعات رایان ه میگوید: «چند ســاعت بعــد که ســهمیهبندی اتفــاق افتاد و برخی از شــهرها شــلوغ شد گفتههای مســئوالن در روزنامه منتشــر شــد که اجــازه هیچ گرانــی نمیدن ولــی طــی 2 -3روز قیمتهــا بــاال رفــت از جمله ارز .در همیــن چنــد روز قطعاتــی کــه وارد میکنم افزایــش 10تا 20درصدی داشــت و این تناقض ،مردم رو نســبت به رســانهها و مســئوالن کام ًال بیاعتماد کــرده .همیــن بیاعتمــادی باعث شــده کــه برخی از مردم چشــم و گوششــون بــه رســانههای اونوری باشــه کــه تصاویــر و تحلیل هاشــون رو ســاعت به ســاعت مخابره میکردند .البته تحلیلها و خبرهایی که پخــش میکردند بیشــتر ما را نگــران و مضطرب میکــرد .وقتــی روزنامههــای خودمــون چیــزی از واقعیت نمینویســند مردم خبرها رو از شــبکههای اجتماعی دریافــت میکنند البته چــون اینترنت هم قطــع بود تنها جایی کــه اخبار اعتراضهــای مردمی و آینده اقتصاد کشــور را پوشــش میداد شــبکههای ماهوارهای بود اینم بگم که هر چی بیشــتر خبرها رو گوش میدادیم بیشــتر ناامید و دلســرد میشــدیم». 25 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
مگر خودتان درد مردم را نمیدانید
حمیــده امینیفــرد /در ضلع شــمالی میــدان ونک در کنــار ایســتگاه بزرگ تاکســیها ،رامیــن احمدی ایســتاده 38 ،ســاله اســت میگویــد درآمــدش بد نیســت ،اما هرچقــدر هم کــه به اصطــاح خودش پــول پــارو کنــد ،در ایــن شــرایط دشــوار اقتصادی نمیتواند ســری تکان دهد .وقتی از او میپرســم اگر جــای مدیران روزنامه بود در این شــرایط بیشــتر به انتشــار چه مطالبی میپرداخت ،خنــدهاش میگیرد . بــه هیچ وجــه دلــش نمیخواهد جای یکــی از«ما» باشــد .خــودش میگویــد که 10ســال اســت اص ًال چشــمش به یک خط روزنامه هم نیفتــاده و ترجیح میدهــد ،در ایــن وانفســای زندگــی ،ســرش بهکار خودش باشــد .رامین نه اهل روزنامه خواندن اســت و نــه حتی عالقــهای بهدنبال کردن شــبکههای آنور آبــی دارد .اطالعاتــش را از کانالهای مجازی میگیرد. امــا با اصــرار مــن میگوید که اگــر قرار باشــد تیتر خوبــی بــرای حــال بــد ایــن روزهــای مــردم بزند، افزایــش چنــد برابری حقوقهــا همزمان بــا افزایش چنــد برابری کاالهاســت« :.اگر حقوقها زیاد شــود، همه چیز درســت میشــود .ماهــم میخواهیم مثل کشــورهای اروپایی زندگــی کنیم ،به ما هــم 20-15 میلیون حقوق بدهند ،بنزیــن را لیتری 10هزار تومن کنند ».به رامین میگویم وقتی 10ســال اســت حتی چشــمش به یک ورق روزنامه نیفتاده ،چطور درباره محتوای آن قضــاوت میکند ،میگوید«وقتی رســانه ملــی مــدام اخبار درســتی نمیدهــد ،انتظارتــان از روزنامهها چیســت ،اگر یک کارگــر 15میلیون تومان بگیــرد ،با افزایش نرخها مشــکلی نــدارد ،اما کارگری کــه 2میلیــون حقــوق میگیــرد ،کجای ایــن صدا و ســیما حرفش شــنیده میشود؟!» علیرضــا رحیمی کارگر یــک تولیدی درحــال حاضر مســتأجر است .او حدود 70درصد حقوق ماهیانهاش را خــرج اجــاره خانــه میکنــد .وقتــی از او ســؤال میپرســم برخالف رامین عصبانی میشــود و شــروع میکنــد با صــدای بلند ،حــرف زدن« :من مثل شــما شــرافتم را خرج اخبار نادرســت و جانبــداری از این مســئول و آن مســئول نمیکنــم .وقتــی روزنامهها مســتقل نیســتند ،چطور میشــود انتظار داشت که حقیقت را بگویند .در گذشــته روزنامهها ،تصمیمات غلــط دولتهــا را اصــاح میکردند ،اما حــاال با وجود آنکه خودشــان هم حــال و روز خوبــی ندارند ،چون وابســتهاند ،از آنها حمایت میکنند .البته تقصیر آنها نیســت ،پول که نداشــته باشــی برای ادامــه حیاتت ناچــار بــه مجیزگویــی میشــوی!» مینا رســت مزاده دانشــجو و 28ســاله اســت .میگویم خودت را جای ســردبیر یکی از روزنامهها بگذار ،بــرای این روزهای مــردم چه تیتــری خواهــی زد؛« بــا مردم روراســت باشــید» مینا میگوید کــه تمام صفحــات روزنامه را به مشکالت معیشــتی مردم اختصاص میدادم ،چون همــه مشــکل دارند ،در هــر طبقهای که باشــند ،اما باز ناله میکنند و از شرایطشــان راضی نیســتند .اما متأســفانه دغدغــه روزنامههــا از مردم جداســت ،با Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
25 Kheradmand
اگر شما روزنامه داشتید چه مینوشتید؟
گزارشی از بررسی نحوه خبررسانی از اوضاع ایران در جریان ناآرامیهای اخیر ایــن روزهــا همچنــان فضــای عمومی کشــور بعد از اجرای طرح مدیریت ســوخت شــاهد نقــد و نظرهای گروههــای مرجــع ماننــد سیاســیون ،دانشــگاهیان، نمایندگان مجلس ،جامعه شناســان ،نمایندگان صنوف و ســازمانهای مــردم نهــاد و تجزیــه و تحلیلهای مــردم دربــاره مســائل و چالشهای پیش آمده ناشــی از اصالح قیمت بنزین اســت .در ایــن میان مطبوعات و رســانهها نیــز در توجــه و پرداختن بــه مطالبات و انتظــارات مــردم و انتقــال و انعکاس آن به مســئوالن کشــور نقش مهمــی برعهــده دارند .به همیــن دلیل در ســطح شــهر تهران به میان مــردم رفتیــم و از آنها پرســیدیم که اگر شــما جــای روزنامهنــگاران بودید به چــه مســائل و ســوژههایی میپرداختید؟
گالیه ها و مطالبات مردم را بنویسند
فریبا خــان احمدی /هوا آلود ه اســت ولــی رفتوآمد در تجریش مثل همیشــه؛ چند روزی بیشتر نیست که از ناآرامیهــای تهران و شــهرهای دیگر گذشــته و حاال همــه چیز عادی شــده اســت .اینترنــت موبایلها کم و بیــش وصل شــده و بیشــتر رهگذران سرشــان توی گوشــی اســت .هنوز هم آدمهایی را میشود پیدا کرد کــه جلوی دکه روزنامه فروشــی بایســتند و نگاهی به 24 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
تیتــر روزنامهها بیندازند .مرد ســن و ســالداری بهنام عیســی محمدی که غــرق تیترها شــده در ایــن باره میگویــد« :کــم و بیــش میخونم .ماهایی که ســن و سالی ازمون گذشــته و بلد نیستیم با موبایل و اینترنت کار کنیــم هنــوز مثل گذشــته ســرمون تــوی روزنامه هاست». تــوی ایــن چند روز شــلوغیهای کشــور اخبــار رواز روزنامههــا دنبــال میکردیــن؟ بلــه ولــی خیلی از روزنامههــا معمــوالً چیــز زیــادی ننوشــتن .در حــد اشــاره بــود و اگر بخــوام راســتش رو بگــم از خوندن روزنامههــای مختلــف کلــی دلســرد شــدم .این همه روزنامــه و خبرنــگار داریم ولی یکیشــون هــم نرفته بــودن بــا معترضهــا صحبــت کنن یــا از ایــن همه خرابــی کــه به بــار آوردن گــزارش تهیــه کنن. انتظــار شــما از روزنامههــا در این مــدت چی بود؟حقیقــت رو بنویســین .مردم از مطبوعات جز شــنیده شــدن صداشــون و نوشــتن واقعیت انتظــار دیگهای نــدارن .چیــزی که تــوی جامعه هســت بــا چیزی که تــوی روزنامهها نوشــته میشــه خیلی فــرق داره. زن 37ســالهای بهنام مهناز کــه فارغالتحصیل معماری و کارمنــد شــرکت دولتی اســت جلوی مغــازه حراجی کفش فروشــی ایســتاده و با نظــر پیرمرد بازنشســته موافق اســت ،او هم از عملکــرد روزنامهها در روزهای ناآرامیهــا و قطعی اینترنــت ناراضی و گالیــه دارد و معتقد اســت مســائل مردم برای مســئوالن روزنامهها
مهم نیست. «مــن چنــد ســالی میشــه روزنامــه نمیخونــم .از شــبکههای اجتماعی اســتفاده میکنم .تــوی 10روزی که اینترنــت قطع بود هــر روز روزنامــه میخریدم تا ببینم چی نوشــتن درباره اتفاقــات ولی به جرأت میگم خیلــی از روزنامهها چیزخاصی ننوشــته بــودن و اص ًال گالیههــای مردم رو پوشــش نداده بودن .خــب با این وضعیــت انتظار زیــادی هــم دارند که مــردم روزنامه بخــرن و بخونن .روزنامههــا از اتفاقــات اون چند روز ننوشــتن و مردم پای رســانههای اونور آبی نشســتن». چند دانشــجوی دختر کوله پشــتی به دوش انداختهاند و بــه ســوی جنوب خیابان شــریعتی میرونــد .از آنها میپرســم در چنــد روز گذشــته روزنامــه خواندهاند. زیــر خنده میزنند به نشــانه خیر .یکــی از آنها که پر انرژیتر از بقیه دوســتانش به نظر میرســد ،میگوید: «نســل ما نســل اینترنت و موبایله خانم نــه روزنامه و تلویزیون .هم نســلیهای من بــه زور کتاب میخونن چــه برســه بــه روزنامه کــه ک ًال کارشــون سانســور و واقعیت ننوشــتنه چرا که میترســن بازداشــت بشــن یا روزنامشــون رو توقیف کنن ».مریم اکبری 28ســاله خانــه دار اســت .بــرای خرید بــه بازار میــوه تجریش آمــده .او هــم مثــل خیلــی از کســانی که میپرســم روزنامــه میخوانــد یا نــه ،جوابــش منفی اســت .او عنــوان میکند روزی دســت کم چند ســاعتی ســرش تــوی موبایل اســت و اخبــار مختلــف را از کانالهای
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
24 Kheradmand
عناصر ساختگی و کلیشهای مانند الواطی و چاقوکشی، بســیار موفق اســت .به جرأت میتــوان گفت که هیچ فیلمــی با ایــن دقت و مهــارت فضای واقعــی زندگی مردم عــادی را تصویر نکرده بود .به ویژه نکتهســنجی و باریکبینی دوربیــن در ثبت جزئیات ،از همان اولین پالن فیلم در قبرســتان ،سخت دلنشین است. فیلمســاز نشــان میدهد کــه از جامعــه و تیپهای اجتماعی شــناختی درســت و عمیــق دارد .مراســم و ســنتهای رایــج ،عادتهــا و خلقیــات مــردم عادی را بــه خوبــی میشناســد .خصلتهــای پســندیده و روحیــات نیک آنها را صمیمانه میســتاید و در مقابل ســنتهای پوســیده و زشــت و جاهالنه را زیر شــاق نقــد و تمســخر میگیرد. درشــکهچی داستان عشــقی نامتعارف را به سادهترین زبــان ســینمایی روایــت میکنــد .فضایی آشــنا و مأنوس میســازد و در میان مشتی شــخصیتهای زنــده و جاندار ،مناســباتی واقعــی برقرار میکنــد .در فیلم زن و مردی میانســال الفتی دیرین داشــته ،امــا از هم جــدا افتادهاند .اکنون که همســران خود را از دســت دادهاند ،دیگر بر ســر عشق آنها مانعــی نیســت و مایل به ازدواج هســتند. اما غیرت مردانه و تعصبات ناموســی مانع از پیوند آنهاســت .تنها پس از ســختیهای فــراوان و برخوردهــای تلــخ اســت که این مانع از ســر راه برداشــته میشود. دومین فیلم ســینمایی کریمی به نام محلل در نقــد و نکوهــش اعتقــادات دیریــن و عادتهای کهنهی جامعۀ ســنتزده سخت بیبــاک بود و به فیلمــی جنجالانگیز بدل شد . در فیلــم شــوهری بــازاری در بگومگویی خانوادگــی ،در عصبانیــت از خــود بــه در میشــود و همســر خــود را ســه طالقــه میکند ،اما به زودی پشــیمان میشــود .بنا به فقه اســامی یا برداشــتی که در داستان از آن ارائــه میشــود ،ایــن مــرد دیگر حق رجــوع نــدارد و تنها بــه شــرطی میتواند دوبــاره با زن خود زناشــویی کند ،که مردی دیگــر به نــام محلل با او همبســتر شــود. مــرد در تنگنایی دردنــاک قرار میگیــرد :از ســویی نمیتواند احــکام شــرع را نادیده بگیــرد و از ســوی دیگر حاضر نیســت به همبســتری همسر خود با مــردی بیگانه رضایــت دهد. فیلــم ســینمایی محلل کــه به یکــی از داســتانهای کوتاه صادق هدایت گوشهچشــمی داشــته ،مزاحمت باورهای ســنتی و به ویژه ناســازگاری آنها را با دنیای امــروز به خوبی نشــان میدهد .نمایــش فیلم واکنش تنــد محافل دینــی را به دنبال داشــت کــه به توقیف فیلــم انجامیــد و پــس از انقالب بــرای ســازندهی آن گرفتاری به بــار آورد. نصــرت کریمــی پــس از تولیــد دو فیلــم یادشــده از ســینمای دلخــواه خــود دور شــد .میتــوان گفت که موانــع فرهنگــی و فشــارهای سیاســی او را از ادامــه
23 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
راهش باز داشــتند .از آن پــس او گاه در مقام کارگردان و بیشــتر در نقش بازیگر در فیلمهایی شــرکت کرد که بیشــتر به گیشــه توجه داشــتند و کمدی بیمایه را به طعــن و طنــز کوبنده ترجیــح میدادند. این هنرمند پس از انقالب دوران ســختی گذراند و چند ســالی با هول و وحشت به ســر برد .تیرهاندیشانی که پیــش از انقالب به هنر او آســیب زده ،امــا به خودش دســت نیافته بودنــد ،پــس از انقالب به فکــر جبران مافات افتادنــد .کریمی مدتی به زندان افتاد و ســپس از کار هنری منع شــد. کریمــی در ســالهای پــس از انقــاب خالقیت هنری خود را در رشــتههای دیگری مانند پیکرســازی و گریم عرضــه کــرد .او همچنیــن در آموزشــگاههای هنــری بــه تدریــس پرداخت ،تجربــه و دانش هنــری خود را
در اختیــار جوانان قــرار داد و در کالسهــای خود نیز همواره بر اهمیت رویکرد اجتماعی ســینما تأکید کرد.
توضیحی درباره سینمای اجتماعی
ناتوانــی در بازآفرینــی فضای واقعی جامعــه در طول ســالیان از ضعفهــای اصلــی و کمبودهــای جــدی سینمای ایران بوده اســت .برخی از پیشگامان سینمای ایــران مانند فــرخ غفــاری و ابراهیم گلســتان در این عرصــه تالشهایــی انجــام دادنــد ،امــا هم بــه علت سانســور و هم به دلیــل عقبماندگی فرهنگی جامعه ایــن تالشها چنــدان موفــق نبودند. کتــاب تاریــخ اجتماعی ســینمای ایــران پردامنهترین پژوهشــی اســت کــه تــا امــروز به زبــان انگلیســی
دربارهی ســینمای ایران منتشــر شــده .این کتاب چهار جلدی روند رشــد ســینمای ایران را در بســتر تحوالت اجتماعــی و سیاســی بررســی میکند. ســینمای اجتماعی ،که شاید بتوان آن را بارزترین شاخه سینمایی دانســت ،در جهان ســنتی تناور دارد .در این ســینما فرد یا قهرمان در محیط جامعه در شــبکهای از مناســبات اجتماعی قرار میگیرد و بــا دیگران روابطی آشــکار و پنهــان برقرار میکند .این ســینما شــخصیت فرد را نه در عالیق شــخصی ،خصایص فردی یا مســائل روانی ،بلکه بیشــتر در پیوند با گــروه ،طبقه یا جمعی بزرگ مطالعــه و تحلیل میکند. مهمتریــن نمونــهای که از ســینمای اجتماعی به ذهن میآید ،ســینمای ایتالیاســت که با مکتب نئورئالیســم در دهههــای ۱۹۴۰و ۱۹۵۰دههــا فیلــم اجتماعــی ارزنــده ارائــه کــرد .ایــن فیلمها نــه تنها واقعیــات جامعه را بازتــاب میدادند ،بلکه در بیــان خواســتههای اجتماعی و ســمت و ســو دادن بــه حرکت مــردم نقش مهمی ایفــا کردند .معضالتی ماننــد فقر و بیکاری، جهل و خرافات ،ســتم بر زنان و کودکان در فیلمهای بیشــماری منعکس شــد و وجدان جامعــه را تکان داد. بــه دالیــل تاریخــی و فرهنگــی ،از جمله پاییــن بــودن فرهنــگ ســینمایی و ضعف دموکراســی ،ســنت ســینمای اجتماعــی در کشــورهای خاورزمیــن رشــد مناســبی نداشــت .در هند و مصر که بنیاد سینمایی استوارتری داشــتند ،توده مردم به فیلمهای بیمایه و ســطحی راغب بودنــد ،اما حتی در ایــن دو کشــور نیز ســینمای اجتماعی موقعیتی بهتــر از ایران داشــت. در هنــد انبــوه فیلمهــای ســطحی بــا صحنههــای پرســازوآواز و بــزن بزنهــای ساختگی تولید میشــد ،اما در کنار کارخانه عظیم رؤیافروشــی بالیوود ،فیلمسازانی هم بودنــد که بــه مایههــای اجتماعــی توجه داشــتند .ســاتیا جیــت رای ،مرینال ســن، ریتویــک غاتــک و ســینماگران دیگــر به ســینمای اجتماعــی هند رونق بخشــیدند. در مصر نیز فیلمها بیشــتر به واریته و شو شــبیه بودند تا به آثار ســینمایی .اما در این کشــور نیز ســینماگرانی مانند صالح ابوسیف و یوسف شــاهین به واقعیــات تلخ نظر داشــتند و در افشــای نابســامانیهای جامعه آثار مهمــی خلق کردند. در ایران اما ،ســینمای اجتماعی هرگز به درســتی قوام نگرفــت .فیلمهای معــروف به موج نو نیز نتوانســتند در برابــر هجوم فیلمهــای تقلیدی و تکــراری پایداری کننــد و جریانی فعال پدیــد آورند. در ســالهای پس از انقالب و از نیمــه دهه ۱۳۶۰بود کــه ســینمای اجتماعی ایــران به معنــای واقعی کلمه زاده شــد .در ایران امروز فیلمســازانی مانند رخشــان بنیاعتمــاد ،پوران درخشــنده ،اصغر فرهــادی ،جعفر پناهی و کمــال تبریزی ایــن جریان را بــارور کردهاند. منبعdw :
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
23 Kheradmand
نصرت کریمی؛ معمار سینمای اجتماعی ایران نصرت کریمی با کارگردانی دو فیلم «درشکهچی» و «محلل» نقش مهمی در پیشرفت سینمای اجتماعی ایران ایفا کرد .این هنرمند پس از تحمل یک دوره بیماری ،زندگی را بدرود گفت. نصــرت کریمی با کارگردانی دو فیلم «درشــکهچی» و «محلل» نقش مهمی در پیشــرفت ســینمای اجتماعی ایــران ایفا کــرد .این هنرمنــد پس از تحمــل یک دوره بیماری ،زندگــی را بدرود گفت. نصرت کریمی در ســال ۱۳۰۳در تهران متولد شــد .کار هنــری را در جوانی با پیوســتن به گروه عبدالحســین نوشــین آغاز کــرد .در دهه ۱۳۲۰نوشــین با تشــکیل یک اکیپ تئاتری با شــرکت جوانان بااســتعداد و اجــرای نمایــش در تئاترهــای فردوســی و ســعدی ،میکوشــید بــرای تئاتر مــدرن ایران پایههایــی اســتوار بســازد .کودتــای ۲۸مرداد ۱۳۳۲بــه ایــن تالشها پایــان داد. نصــرت کریمی که به عنــوان گریمور و بازیگر بــا گروه نوشــین همکاری داشــت و دین خود را بــه اســتاد در کتابی در بزرگداشــت او ثبت کرده اســت ،در ســال ۱۳۳۱بــرای تحصیل در رشــته ســینما به اروپا رفــت .او پــس از چند ســال آمــوزش و تجربهانــدوزی در ایتالیــا و چکســلواکی (ســابق) به ســال ۱۳۴۳به ایران برگشت. کریمــی در عرصههــا و رشــتههای گوناگون، از نویســندگی و بازیگــری و طراحــی و گریم برای ســینما و تئاتر ،تولید فیلمهای انیمیشــن و نمایشهای عروســکی کارهای زیــادی ارائه داده اســت .پس از انقالب ،که به خاطر پیشینه و رفتار غیر اســامی از فعالیت هنری باز ماند، بــه تدریــس روی آورد و بــه کارهایی متفرقه ماننــد پیکرتراشــی و پــرورش گل پرداخت ،که همچنان بــا ذوق هنری او نزدیکــی دارند. کریمــی در هر رشــتهای کار کــرده ،هم ذوق و قریحــهای بــاال نشــان داده و هــم دانش و الزامــات فنی هــر هنر را به صــورت ماهرانه و تخصصی به اجرا در آورده اســت .در برخی از رشــتهها مانند فیلمهای عروســکی و نقاشی متحرک (انیمیشن یــا کارتون) یکی از بارزترینها بوده اســت؛ اما اهمیت او پیش از هر چیز به خاطر دو فیلم ســینمایی اوست. بر کرانهی موج نو جریانی مشــهور به مــوج نو که در ســال ۱۳۴۸حال و هوایــی تازه وارد ســینمای ایران کرد ،بــرای هنرمندانی کــه حرفی گفتنی و طبعی هنرمندانه داشــتند ،فرصتی نســبتا مناســب فراهم کرد .این جریان پیش از هر چیز 22 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
نفی ســینمای ســطحی ،بیمایه و آسانپسند و در یک کلمه مبتذل بــود که بیگانه از واقعیــات جامعه ایران، بــا الگوبــرداری ارزان و تقلید خــام از فیلمهای موفق خارجــی ،به ویــژه فیلمهــای هندی و مصری ،شــکل گرفته بود. در دورهای کــه فضای بازتری بــرای نوجویی پدید آمده بود و با پشــتیبانی تماشــاگرانی که خســته و دلزده از
فیلمهــای بیمایــه و ســینمای آبگوشــتی فیلمهــای بهتــری میخواســتند ،نصــرت کریمی بــه فاصله چند مــاه در ســال ۱۳۵۰دو فیلم برجســته عرضــه کرد که ســنگ بنایی برای ســینمای اجتماعی ایران شــد. پیــش از آن در ایــران صدها فیلم تولید شــده بود که فضای شــهر و روستای ایران را نشان میدادند و داستان آنهــا در جامعه ایران میگذشــت ،اما ایــن فیلمها با واقعیات جامعه هیچ ربطی نداشــتند ،جــز این که در آنها مردم به زبان فارســی ســخن میگفتند .اصطالح
فیلمفارســی نامــی وهنآمیز و البته مناســب برای این گونــه محصوالت بود. پیش از نصرت کریمی تمام داروندار سینمای اجتماعی ایران در چند فیلم خالصه شــده بود ،از جمله :شــوهر آهوخانــم به کارگردانی داوود مالپــور ،آرامش درحضور دیگــران بــه کارگردانی ناصــر تقوائی ،دو فیلــم گاو و آقــای هالو به کارگردانــی داریوش مهرجویی. بــا دو فیلــم اول نصرت کریمــی بود که ســینمای اجتماعی ایران بــه طور واقعی مطرح شــد و ســخنگویی توانا پیدا کرد. ایــن کارگــردان بهتر و ماهرتــر و قویتر از هــر ســینماگر پیش از خــود ،دوربین را بــه میان مــردم برد .نــگاه او ،نه مانند ســینمای بــازاری بیریشــه و قالبی بود و نــه مثل ســینماگران موج نو ،شــیک و از باال .فیلمســاز مــردم فرودســت را به خوبی میشــناخت ،با اعتماد به نفســی درخــور بــه آنهــا نزدیک میشــد و به راحتــی با آنها میجوشــید. ســینمای نصــرت کریمــی بــا وضــع موجــود مخالف اســت؛ بــه نارواییها و نابرابریهــای اجتماعی معترض اســت. او تحولطلــب و ســتیزنده اســت ،امــا دیــدگاه او خودپســندانه و تفرعنآمیــز نیســت ،تعهد اجتماعــی او بیهیاهو و فروتنانه اســت .شــاید به ایــن علت بود که ســینمای او روشــنفکران را ،که در آن ســالها خشــم و خروش میخواســتند، خشــنود نکرد .قدر او امروز بهتر شناخته میشــود. مزیت مهم ســینمای کریمی جنبه شاد و ســرگرمکنندهی آن است .نقد اجتماعی او همیشه در بســتر طنز و تمســخر روان میشود .فیلم او تماشــاگران ســاده را بــه راحتی جــذب میکند و به دلشــان مینشیند؛ هرچند که چه بســا در فیلم عادات و باورهای خود آنهاســت که زیر شــدیدترین ضربهها قرار میگیرد.
حمله به سنتهای کهنه
اولین فیلم ســینمایی نصرت کریمی به نام درشکهچی در خلــق حــال و هوای جنوب شــهر ،بدون توســل به
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
22 Kheradmand
21 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 21
گوهر وارطانیان؛ جاسوس افسانهای شوروی در ایران وارطانیــان ۲۵ژانویه ســال ۱۹۲۶به دنیا آمد و در اوایل دهــه ۱۹۳۰به همراه خانواده راهی ایران شــد .وی در ســن ۱۶ســالگی به گروه ضد فاشیسم شوروی پیوست و با همســر آینــده خود یعنــی گئــورگ وارطانیان که ســرهنگ اتحاد جماهیر شــوروی بود آشنا شد. براســاس گــزارش رســانههای روســیه او بــه همــراه شــوهرش فعالیتهــای اطالعاتی گســتردهای در ایران در شــرایط دشــوار داشــت .در ســال ،۱۹۵۱گوهر به همراه شــوهرش به شــوروی بازگشــت و تحت عنوان مســتعار آنیتا و هانری به زندگی خــود ادامه داد .وی و همســرش پس از ۳۰سال کار سرانجام بازنشسته شدند. ایــن نیروی اطالعاتی شــوروی پیش از مــرگ گفته بود «ســلیا ســاندیس» نوه وینســتون چرچیل نخستوزیر پیشــین بریتانیا به خاطر نجــات جــان پدربزرگش در زمــان برگزاری کنفرانــس تهران در ســال ۱۹۴۳میالدی در مســکو به دیدن او رفت و شــخصاً از او و ســرویس اطالعاتی شــوروی برای نجات جان پدربزرگش تشــکر کــرد .عملیــات پــرش بلنــد نقشــهای بــود کــه گفته میشــود آلمان بــرای ترور همزمــان ژوزف اســتالین، وینســتون چرچیــل و فرانکلین روزولــت در کنفرانس ۱۹۴۳تهــران در جریــان جنگ جهانی دوم داشــت که پیــش از اجرا کشــف و متوقف شــد. قرار بود رهبری این عملیات در دســت ســرهنگ دوم اساس ،اتــو اسکورتســنی باشــد ،اما جاسوســان اتحاد شــوروی به رهبری وارطانیان ،نقشــه را پیــش از اجرای آن کشــف کردند و مأموریت هیچ گاه به نتیجه نرسید. رســانههای روســیه همــواره بــه ترویــج این نقشــه 20 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
تــرور در فیلمهــا و داســتانها میپردازنــد .در مقابل رســانههای غربــی مدعــی هســتند که نقشــه هرگز وجود خارجی نداشــته و در واقع بخشــی از کارزار ضد اطالعاتی ســرویس اطالعات شوروی معروف به کاگب بوده اســت.
روایت روسها از این داستان
روسهــا میگوینــد :گئــورک وارطانیان که پســر یک افســر امنیتــی شــوروی فعال در ایــران بــود در قالب صاحــب یک قنــادی فعالیــت میکرده اســت. او در ماه فوریه ســال ۱۹۴۰گروهی از عوامل اطالعاتی شــوروی را گردهــم آورد و بــا ایــوان آقایانــس افســر اطالعاتی شــوروی مقیــم تهران ارتباط داشــت. گئورک وارطانیان ۱۹ســاله با نام مســتعار امیر رهبری گروهی را برعهــده گرفت که اعضــای آن را افراد رانده شــده از شــوروی در ســال ۱۹۳۷اعــم از آشــوریها، ارمنیها و لزگیها تشــکیل میدادنــد و گئورک در این گروه با گوهر همســر آینده خود آشــنا شــد. گئــورک یــک بار هم توســط پلیــس ایران لــو رفت و پــس از بازداشــت دو نفر از مخالفان خــود را با عنوان اینکه جاســوس شــوروی هســتند لو داد و سه ماه هم در بازداشــت بســر برد .گــروه وارطانیــان در مجموع ۴۰۰عامــل آلمــان در بیــن ایرانیــان را کشــف کرد و بســیاری از آنها پس از اشــغال ایران توســط متفقین به شــوروی منتقل شدند .کاگب شــوروی مدتی پیش از برگــزاری کنفرانس تهران در ســال ۱۹۴۳از یک عامل اطالعاتی خــود در جنگلهای اوکراین بــه نام «نیکالی
کوزنتســف» تلگرامی دریافت کرد کــه آلمان قصد دارد در هنــگام برگزاری کنفرانس تهــران عملیات خرابکاری اجــرا کنــد .هدف این گــروه آلمانی هالکت یــا ربودن ژوزف اســتالین ،وینســتون چرچیل و فرانکلین روزولت رهبران وقت شــوروی ،انگلیــس و آمریکا بود. آلمانهــا بــرای ایــن منظــور گــروه اطالعاتــی را در منطقــه دریاچــه قم واقــع در ۷۰کیلومتری شــهر قم پیــاده کردند و ایــن افراد با لباسهــای محلی از جمله روحانی مســلمان و مجهز به ســاح و بیسیم به سوی تهران حرکــت کردند. آنهــا پــس از ۱۰روز بــه تهــران رســیدند و از آنجا با کامیون وارد شــهر شــدند .خانه تیمی آنها در یکی از خیابانهــای مرکزی تهران در نزدیکی ســفارت انگلیس و شــوروی قرار داشــت .گروه آلمانهــا از آنجا با برلین تماس گرفتند تا مقدمات اســتقرار گروه اصلی خرابکار به رهبری اتو اسکورتســنی افســر ارشــد اطالعاتی این کشــور را فراهم کنند. گــروه کاگب به رهبری گئــورک وارطانیــان به همراه عوامل جاسوســی ام .آی ۶-انگلیــس اطالعات آلمانها را دریافــت کــرده و پس از جســتجوی طوالنی و یافتن بیســیم آلمانهــا همه افــراد ایــن گروه را دســتگیر کردنــد .گئــورک وارطانیــان و افــراد گروهــش در این عملیــات با لبــاس مبدل و بــه عنوان فروشــنده میوه اقدام میکردند و با دســتگیری عوامل اطالعاتی آلمان، برلین از اعزام گروه اصلی به رهبری اسکورتســنی برای اجــرای عملیات خرابــکاری علیه رهبران شــرکتکننده در کنفرانــس تهــران صرفنظر کرد.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
20 Kheradmand
وی با اشــاره بــه اعتراضی که مردم نســبت به افزایش قیمــت بنزین دارند ،گفت :اســتنباط عموم جامعه این اســت ،زمانیکه حقــوق آنها ثابت اســت ،چگونه باید هــر لیتر بنزین را به قیمت فــوب خلیج فارس پرداخت کنــد ،چنین مواردی باعث میشــود که فاصله مردم و دولت هر روز بیشــتر از گذشــته شــود ،بنابراین همانطــور کــه عــرض کردم یکــی از شــکافهای خطرناکــی کــه در جامعه وجــود دارد ،بی اعتمادی مردم بــه دولت و اقدامات آن اســت کــه میتواند منجــر به آن شــود که مشــارکت در انتخابات پیش روی مجلــس با کاهش همراه شــود. قرایی مقدم مســتولی شــدن ناامیدی و یــاس را در جامعــه از دیگر مشــکالت امروز برشــمرد و گفت: ایــن ناامیــدی مردم نســبت بــه تغییــر وضعیت موجــود نگــران کننــده اســت ومیتوانــد خــود تبدیــل به یک شــکاف عمیــق دیگر در کنار ســایر شــکافها شــود ،بنابراین باید دولــت در برخی از سیاســتگذاریهای خــود تجدیــد نظر کــرده و با ارائــه راهکارهای درســت ،مســیر اصــاح و ترمیم روابــط خــود با مــردم را در پیــش گیرد.
پولپاشــی از ســوی دولت در ســطح جامعه هشــدار دادهبودنــد ،امــا اینبار دولت بــاز هم به جــای اینکه یارانههــا را در جــای درســتی مصرف کنــد ،آنها را به صــورت نقد به دســت مــردم میدهد.
ایجــاد امیــد ،راه حل برون رفــت از وضعیت فعلی است
وی افزود :اگر شــما از افراد کم درآمد بپرســید که شما از بین اشــتغال یکی فرزندان خود یا دریافت ۲۰۰هزار تومان یارانه نقــدی به صورت ماهانه کــدام را انتخاب میکنیــد ،قدر مســلم اشــتغال را انتخــاب میکند ،در این رابطــه دادن پول به مردم خیلــی راحتتر از ایجاد اشــتغال پایدار برای مردم است.
این اســتاد دانشــگاه راه حــل برون رفت از مشــکالت فعلــی را کاهش فشــارهای اقتصادی به مــردم و امید به آینده دانســت و گفــت :بســیاری از صاحبنظران اقتصــادی بارهــا طــی ســالهای مختلف نســبت به
19 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
ایــن جامعه شــناس تصریح کــرد :اگر اقتصــاد کارکرد درســتی داشــته باشــد ،در زمانیکه رونق وجود دارد و شــغل برای افــراد ایجاد میشــود ،بــرای همه فرصت اســت که بتوانند در جامعه پیشــرفت کننــد و عدالت متوازنتــری در دسترســی بــه منابــع و امکانات به وجــود میآیــد ،در چنین شــرایطی اســت که فرد احســاس میکنــد میتواند پیشــرفت کنــد و طبعا نیــز به آینده امیــدوار خواهد بود ،امــا امروز مردم احســاس میکنند ،فشــار بــرای آنها اســت و عده قلیلــی به تمامــی فرصتهــا ،امکانــات و رانتها دسترســی دارند و زمانیکه مردم نتیجه این دسترسی را در قالــب دادگاههــای فســاد اقتصــادی هر روزه و در ابعــاد بســیار گســتردهای مشــاهده میکنند، نســبت به وجود این فرصت برابر برای همه شــک میکننــد و امید خود را نســبت بــه هرگونه تغییرو تحــول از دســت میدهند. قرایــی مقــدم اذعان داشــت :با توجه به شــرایطی کــه از لحــاظ وجود شــکافهای اجتماعــی وجود دارد ،دولــت بایــد ســعی کنــد این شــکافها را با توجــه به کارهای کــه میتواند انجــام دهد کاهش دهــد ،نه اینکه بــا اقداماتی که از قبل کارشناســان نســبت به اجرای آن هشــدار دادهاند و عواقب ســوء آن را گوشــزد کردهانــد ،دقیقا همــان کار را انجام دهد، امــا به نظر میرســد حداقل اکنــون چنیــن ارادهای از ســوی دولت وجــود نــدارد و این شــکافهایی که به آنها اشــاره شــد روز به روز گســترده میشــود و این کار رابــرای اصالح ســخت میکند.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
19 Kheradmand
اعتراضات آبان ماه و شکافهای جامعه ایران
یک جامعه شناس معتقد اســت،در حال حاضر فاصله و تضــاد طبقاتی بزرگترین شــکافی اســت که در جامعــه ایران وجود دارد ،اما متاســفانه به جای اینکه مســئوالن با اتخاذ تدابیری درست ،این شــکاف را پــر کــرده و ترمیم کنند ،شــاهد آن هســتیم روز بــه روز بــه عمیــق ایــن فاصلههای اجتماعی ایجاد شــده ،افزوده میشود. بعــد از اعتراضــات بنزینــی ،برخــی از جامعهشناســان معتقدنــد دوبــاره شــکافهایی که در ســطح جامعــه بوده عیان شــده و زخم باز کــرده ،حال در چنین شــرایطی این ســوال مطرح میشــود که اوال ایــن شــکافها تا چــه میزان عمیق هســتند و برای کمکــردن این فاصلــه چه اقداماتــی باید در دســتور کار دولــت و مســئوالن قــرار بگیرد. به گــزارش فــرارو ،بســیاری از جامعهشناســان اعتقاد دارنــد ایــن روزها آســتانه تحمل مردم بســیار کاهش یافتــه و با توجه به مشــکالت اقتصادی و فشــارهایی کــه به مردم طی دو ســال گذشــته وارد شــده ،این امر شــکافهای اجتماعــی را نمایانتــر از گذشــته کــرده اســت ،حال باید دید این شــکافها چیســتند و در اثر چه کارهــا و اقداماتــی به وجــود آمدهاند.
فاصله طبقاتــی بزرگترین شــکاف اجتماعی جامعه ایران اســت امانالله قرایی مقدم اســتاد دانشــگاه و جامعه شناس در گفتگــو با فــرارو با اشــاره به اینکــه افزایش قیمت بنزین دوبــاره بهانهای شــد تا شــکافهای موجود در
18 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
نما یــا ن جا معــه داشــت :در حــال شــود ،اظهــار حاضر فاصله و تضاد طبقاتی بزرگترین شــکافی است که در جامعــه ایران وجود دارد ،اما متاســفانه به جای اینکه مســئوالن با اتخاذ تدابیری درســت ،این شــکاف را پــر کــرده و ترمیم کنند ،شــاهد آن هســتیم روز به روز بــه عمــق این فاصلههــای اجتماعی ایجاد شــده، افــزوده میشــود. وی بــا تاکیــد بر اینکــه طی ســالهای اخیر حاشــیه نشــینی با افزایش روبرو بوده اســت ،گفت :متاســفانه مشــکالت اقتصــادی کــه ناشــی از تحریمها و ســوء مدیریتهای داخلی اســت ،موجب آن شــده تا قدرت
خریــد مردم به شــدت کاهش پیدا کــرده و در مقابل آن قیمتهــا در همه کاالها و خدمات و همچنین اجارهبهــا با رشــد سرســام آوری همراه باشــد، در چنیــن وضعیتی مــردم به دنبال اســکان ارزانتــری میگردنــد ،به تبع آن نیز قشــر فرودســت جامعه که در مکان فقیرنشین زندگــی میکردنــد ،در چنیــن شــرایطی چارهای جزء حاشــیه نشــینی ندارند. قرایــی مقــدم بــا تاکید بــر اینکــه فقر، بیــکاری و فســاد اقتصــادی از جملــه شــکافهایی اســت که در جامعــه ایران وجــود دارد ،بیان داشــت :در حــال حاضر اعتماد عمومی نســبت به دولــت و عملکرد آن خدشــه دار شــده که این خود نیــز از دیگر شــکافهایی اســت که در جامعه ایجاد شده ،این در حالیســت که دولت باید اعتماد گذشته را به مردم برگردانــد ،امــا به نظر میرســد با روندی کــه در پیش گرفته بعید اســت ایــن موضــوع رخ دهد.
خودآگاهی باعث شــده مردم نسبت به وضع موجود معترض باشند
ایــن جامعــه شــناس خودآگاهــی جامعــه را یکی از مــواردی دانســت که باعث میشــود آنها نســبت به وضعیتــی که در آن قرار دارند ،معترض باشــند و اضافه کرد :بــا وجــود شــبکههای اجتماعی دیگــر اطالعات در لحظه منتشــر میشــود و این موضوع باعث شــده مردم نســبت به همه اموری که در اطــراف آنها روی میدهد ،آگاه باشــند ،بنابراین در چنین شــرایطی باید دولت دســت بــه اقدامات اصالحــی بزند.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
18 Kheradmand
در یادهــا هم یکی دیگر از نشــانه هــای موفق بودن آن است.
متنوع و گوناگون.
دوســت دارید در مــورد کار هنریتــان ،مردم آیا شــما در کارهای هنریتان به شــکلی خود چــه بدانند؟ را محــدود کــرده و دوســت داریــد در قالب هر کار هنری زمانی ارزشــمند اســت که حــاوی پیام موســیقی گیالن بمانید و یا مســیرهای تازه و خــاص به بیننده و شــنونده باشــد .اگر مــن به عنوان متنوعی را امتحــان و تجربه کنید؟ یک هنرمند قادر باشــم آن پیام ویژه را به دوســتدارانم
گیالن ســبز و انزلی دلفریب زادگاه من اســت و عشق و بازگشــت به ریشــه همچنان در من جاریســت ،اما محدود کردن موســیقی به یک زبــان و گویش و ریتم خاص ،در دنیایی که تبادل افکار و ایده ســهل و آســان مــی نماید و دنیایی که به یــک دهکده جهانی تبدیل شــده ،قدری نامانوس و بدور از واقعیت اســت که در پیله بمانی ،با توجه به حفظ ســبک خاص و ارزشــهای موســیقی فولکلور ،می توان فراتر رفــت و می توان با دیدی بازتر به دنیای موســیقی نگریســت .اعتقاد من بر این اســت کــه در دنیای کنونــی ،همــان گونــه که میتوان با کار ارزشــمندی اثرگــذار بــود ،تاثیرپذیری از موســیقی جهانی را نیز نمیتوان نادیــده گرفت.
آهنگهــا و ترانــه های شــما بیشــتر پیرامون چــه موضوعاتــی دور میزننــد؟
اساســا موســیقی گیــان حــول محــور عشــق و طبیعت و صفــای مردمان صــاف و زالل گیــان دور می زنــه ،همــان گونه که دامــن چیــن دار دختــران شــمالی و رقصنــده هــای زیبا ،الهام گرفته از طیف رنگین کمان طبیعت اســت، امــا گاه بــه گاه بنا به تم ملــودی ،اشــعار و نوع اجرا ممکنه جنبه حماســی و یا تاریخــی نیز به خود بگیره، بــرای نمونه زمانی کــه ترانه (( می انزلی ))بر اســاس آهنــگ ســیولیتولیندو را ســرودم ،حس بازگشــت به وطــن و زادگاه با ترکیبی از حس زیبایی طبیعت انزلی ادغام شــده اســت.
شــما با زبانهای دیگر هم می توانید بخوانید، آیا تا به حــال با هنرمندان و خوانندگان دیگر ملیتها هــم کار کردهاید؟ از نوجوانــی تا کنون ،چه در ایــران و چه در کانادا ،من همیشــه در کنار ارامنه که سوابق عمیقی در موسیقی مــا دارند بــوده ام و لذت در موســیقی بــا وجود آنها برایم مضاعف شــده ،با خانم اناهیت از ارمنستان ،که مــدرس و همخوان و مربی پیانو مــن بودند ،اجراهای متعددی داشــتم و به واسطه کار در YMCAو محیط کامــا چنــد ملیتی ،با هنرمندان مختلف آشــنا شــدم و گروهی را تشــکیل دادیــم با ارایه و اجــرای کارهای
17 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
برســانم آنگاه توانســتهام ارتباطم را با هوادارانم برقرار و حفــظ کنــم و هــم بــا رســاندن صــدا و پیامم به دوردســت تریــن نقطه ها ،رســالت هنری خــود را به عنــوان یــک هنرمند ارج بگــذارم .بهتریــن لحظه من زمانیســت کــه مردم بــا صدا و نــوع کار مــن ارتباط قشــنگی ایجاد مــی کننــد و احساساتشــان را به من میرسانند.
توقــع یــک خواننــده از طرفدارانــش چــی هســت؟ انتظار مــن از طرفدارانم دقیقا همان چیزیست که از آنهــا تا کنــون دریافت داشــته ام و آن همانــا دریافــت مهر و عشــق و احترامی ست که پیوسته از آنها میگیرم و در همه حــال بــه آنهــا منعکس میکنم ،انســانهایی که به موســیقی با اصالت و به زمان و تالشــهای پیگیر مــن احتــرام میگذارند و با گذاشــتن پیــام و حفظ ارتبــاط از طــرق مختلف بــه من عشــق ،انــرژی و نیــرو میبخشــند برایــم بسیار ارزشــمند هستند.
قالب هر آهنگی باید تاثیر گذار باشــد ،کدام آهنگت رو اینگونه یافتی؟ تا آنجایی که یادم هســت من در هر اجرا و کنســرتی، کارم را بــا اثــر ماندگار (( جمعــه بــازار )) از زنده یاد عاشــورپور که واالترین الگوی مــن در کارنامه هنریم هســتند ،شــروع کــرده ام .ایــن ترانه نه تنهــا به من انــرژی ،تــوان ،حرکت و جــرات می دهــد ،بلکه تاثیر گذاری بســیاری بر روی شنونده و بیننده از هر طیفی ســنی دارد .این کار آنچنــان تاثیرگذار اســت که حتی اگــر مفهوم آنرا بــه گیلکی نگیری ،یقینا تــو را با خود بــه آنجا یی مــی بره که بایــد ببره. امــا یکــی از کارهــای تاثیــر گــذار دیگــر مــن ترانه ((همکالســی)) از سرودههای شــهرام دفاعی از گیالن اســت که حــال و هــوای این ترانــه با تمامــی فضای دوران مدرســه آنچنان بر من تاثیر گذاشت که بر روی ملودی ،بــا برگردان آن به فارســی ،هم ســرودم و هم خواندم و پس از انتشــار آن تعدادی از همکالسیهایم را دوباره پیــدا کردم. بقیه در صفحه 52
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
17 Kheradmand
شیال نهرور ،صدای سبز گیالن در تورنتو مسروره بنی هاشمی masrooreh@gmail.com
اول دســامبر ۲۰۱۹در شــهر تورنتو و در جامعه ایرانی مقیــم این شــهر ،در محل مــوزه با شــکوه آقاخان که بــا معماری خــاص و ویژه خود چشــمها و توجه ها را به خود جلب می کند ،کنســرتی برگزار شــد .در حالی که ریزش برف ســنگین از شــب پیشــین شــروع شده بود و همچنان ادامه داشــت و رفت و آمد در شــهر با مشــکل بسیار روبه رو شــده و در واقع مختل شده بود و مرتبــا اعالم می شــد که فقــط در مواقــع ضروری از خانــه بیــرون بیاییــد -روزی کــه بیــش از صــد تصــادف به دلیل عــدم کنترل راننده بر ماشــین و ترمــز ،روی داده و ســبب برخــورد و تصادفهای زنجیره ای شــده بــود ،امــا در موزه آقاخان شــر وشــور و برو و بیایــی برای ارائه یک کنســرت که بــا برنامهریزیهای قبلــی قرار بر برگزاری داشــت بــه آگاهی ایرانیان رســیده بود ،ناگفته نماند شــاید کمــی هم دلهــای برگزارکنندگان می لرزیــد و نگران بودنــد که مبــادا وضعیت بــارش برف ســنگین ،خلل و اشــکالی در آمــدن و حضور دوســتداران این برنامــه به وجــود آورد ولــی بــا نزدیک شــدن عقربه ها به ســاعت ۷ نشــان میداد که عشق بــه میهــن و آواهــای آشــنای بومــی و محلی میهــن ،و عالقمندی به خواننــده محبــوب آن، مــردم را بدون ترس از برف و تصــادف به موزه آقاخان کشــاند و ســالن پر شــد از عاشــقان ایران و گیالن. افتتــاح برنامــه به عهده من (مســروره بنیهاشــمی) بود و پس از آن بانو ســحر شــفیعی و ســپس خواننده خــوش صدای گیــان مقیــم تورنتو خانم شــیال نهرور همراه با ارکســترجینگه بند(آرش رفعتی ،بهرام آقاخان، علی اورنگی،حســین سلیمانی ،سلجوک ســونا) همراه با رقصنــده جوان و زیبــا (رها) و دو همخوان (ســحر مروســتی و پرنیان پورقاضی) برنامه ای جالب و جذاب ارائه دادند. بــه بهانــه برگزاری این کنســرت گپ و گویــی با خانم شــیال نهرور انجــام دادیم ،ایشــان زاده گیالن اســت و تحصیالتشــان در رشــته زبان و ادبیات انگلیســی و آوا شناســی مــی باشــد .اصــول و مبانی موســیقی را نزد اســتاد آهانجانیان فرا گرفت پــس از مهاجرت به کانادا 16 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
بــه فراگیــری تکنیکهای تــک خوانی و کــر خوانی هم پرداخــت ،فنــون و صنایــع شــعری را زیر نظر اســتاد کابلــی آموخــت ،او عالوه بر اجــرای ترانه های گیلکی و فارســی به زبانهای انگلیســی ،روســی ،اسپانیایی و عربی می خوانــد ،مصاحبه و اجراهای زنــده در کانال بــی بی ســی ،تلویزیون محلــی ناحیه یــورک ،محافل هنــری ،علمــی و فرهنگــی ایرانــی و غیــر ایرانی نیز داشته است.
متمرکز است.
گفتــه بودیــد که (جینگــه) به معنــای چنگ اســت و می دانیم که چنگ یکــی از ابزارهای موســیقی کهــن و باســتانی ایــران زمین می باشد ،با این حســاب فکر نمی کنید جای یک چنــگ نــواز در گروه جینگه خالی هســت؟ جینگــه اساســا یــک واژه گیلکی هســت کــه معادل فارســی آن چنــگ مــی باشــد و در کلیــت به فــرد یا افــرادی اطالق می شــود که چنگ یا ســاز مــی نوازند. از ان جایی که (جینگه بند ) به موســیقی ورای مرزها اعتقاد دارد و از تم موســیقی متنوع با سازبندیهای گوناگون بهــره می گیرد ،حضور هر گونه ســازی که چنگــی به دل بزند و شــادی آفرین باشــد، اجتناب ناپذیر اســت به خصوص ساز دلنشین چنگ کــه از دیر باز در قالب موســیقی کهن در کنــار اشــعار کالســیک تاریــخ مــا نقش موثری داشــته اســت ،با توصیه و بینش دقیق و با تشــکر از پیشــنهاد درســت وبه جای شما، بایــد که در پی یک چنگ نواز باشــیم و حضور یــک چنگ نواز حرفــه ای در اجراهــای بعدی ما قطعــی خواهد بود.
به عقیده شــما به عنوان یک هنرمند خواننده ،چه وقت مــی توانیم بگوییم کــه کنســرتی موفقیت آمیز بوده ا ست ؟
***
خوشــحالیم کــه شــاهد موفقیــت اولیــن برنامــه شــما با جینگه بنــد در اولیــن روز از دســامبربودیم کمــی از چگونگــی ثبت این گــروه بگید؟ گــروه جینگه بند با این که مجموعــه ای از زبده ترین موزیســینها ،اخیرا به طور رســمی به ثبت رسیده ،ولی همــکاری با برخی از اعضا آن ســالیان متمادی اســت کــه همچنــان ادامه داشــته ،جالــب این جاســت که اعضا ایــن گروه فقط موزیســینهایی نیســتند که بر روی ســن حضور دارنــد ،بلکه حضور موثر همســران هنرمند آنهــا در رابطه با ضبــط و میکس صدا ،تصویر بــرداری حرفــه ای و غیره نیــز ما را یاری می رســانند. ایــن گروه بیشــتر به یک خانواده بزرگ شــبیه اســت که با همکاری و یاری رســاندن روی اهداف موســیقی
زمانــی کــه در یکی از ســردترین و طوفانــی تریــن روزهای زمســتانی ،همــراه با بــرف و کوالک و بــاران یخــی ،با توجه بــه اعالم عدم ترک خانه توســط رســانه ها ،ســالن برنامــه را مملــو از تماشــاچی می بینی ،خود بزرگترین نشــان موفقیت کنســرت اســت. عــاوه بــر آن حمایتهای بی دریغ اسپانســرها ،رســانه هــای گروهی اعــم از روزنامــه ها ،مجــات ،ماهنامه، رادیــو و تلویزیــون از ابتــدای اعالم کنســرت ،همراه و هم صــدای من بودند .بــا وجودی که از ابتــدای اعالم برنامــه کنســرت ،ما با مشــکالت عدیــده ای از جمله اتفاقــات ناگــواری که در ایران به وقوع پیوســت رو به رو شــدیم ،ولــی به محض اعالم برنامــه و در هفته اول بلیــت ها از طریق دوســتان و طرفداران موســیقی ما، بالفاصله خریداری شــد که جا دارد سپاســم را از طریق ماهنامه وزیــن خردمند به همگی آنها ابــاغ کنم و از همــه مهمتر تاثیر و شــعف و ماندگاری یک کنســرت
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
16 Kheradmand
این کمپینها بیشــتر مربــوط به امور خیریــه ،کمک به نیازمندان ،گســترش صلح و دوســتی در جهان و ...اســت.
میس یونیورس ۲۰۱۹
امســال نیــز مراســم میس یونیــورس برگــزار شــد و نهایتا دختری بهنام «زازبینی تونــزی» از آفریقای جنوبی که مدلی ۲۷ســاله اســت ،تاج را از دســتان ملکــه زیبایی ســال قبل دریافــت کرد. این دختر ،دومین دختر سیاهپوســتی اســت که به این مقام دســت پیدا میکنــد و البتــه ســومین دختــر از کشــور آفریقای جنوبــی .باقی فینالیســتها و برنــده اخــاق و بهتریــن لباس محلــی را نیز باهم در ادامــه مشــاهده میکنیــم ،اما پیش از آن صحبتهــای ملکه زیبایی امســال را بخوانیم: «من در دنیایی بزرگ شــدم که زنان شــبیه به من (با رنگ پوســت مــن و مدل موهایــم) هیچگاه زیبــا به نظر نمیرســند .من فکــر میکنم زمان این رســیده که ایــن رونــد متوقف شــود .من دلــم میخواهد که کــودکان دنیا به من نــگاه کنند و چهــرهام را ببیننــد و انعکاس چهره خــود را در صورت من مشــاهده کنند». هیئــت ژوری ،زازبینــی را فردی قوی با زیبایی طبیعی دانســتند که زنان را تشــویق میکند تا خودشــان را آنگونه که هستند ،دوســت بدارند .زازبینی در طول مسابقات، موهایــی کوتاه و با مدلی طبیعی داشــت کــه به گفته خودش «نمــادی از اعتقادش نســبت به حضور منصفانه در مســابقات» بود .حتی لباس محلی او (مسابقه ،بخش جذابــی بهنام لباس محلی دارد) نشــان از اعتقاداتش داشــت .زازبینــی از مردان اهل
15 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
آفریقای جنوبی خواســته بود تا با نوشــتن نامهای در گرامیداشــت سلبریتیهای زن آفریقــای جنوبــی در حمایــت از کمپین «مرد بــرای زن» ثابت قدم باشــند .این نامه برروی روبانهای رنگی نوشــته شــد و از آن برروی لباس محلی زازبینی اســتفاده شد و نام آن را «موج عشــق» گذاشتند. زازبینی شــرکت در مســابقات را از ســال ۲۰۱۷شروع کرد و همــان ســال بهعنــوان یکــی از ۲۶فینالیســت ملکه زیبایــی آفریقای جنوبی پذیرفته شــد و البتــه به جمــع ۱۲فینالیســت اصلی راه نیافــت .او دوباره در ســال ۲۰۱۹ به این مســابقات بازگشت و نهایتا بهعنــوان ملکــه زیبایی کشــورش انتخــاب شــد و متعاقبــا نیــز بهعنــوان یکی از شــرکتکنندگان مســابقه میــس یونیــورس بــه السوگاس اعــزام شــد. جایــزه زازبینی بهعنــوان ملکه زیبایی جهــان ،پول نقد ،یک ماشــین نــو و یک آپارتمــان مبله بــا تمام امکانات در شــهری در نزدیکی ژوهانســبورگ آفریقــای جنوبی بود. نفر دوم -مدیسون آندرسن ،مدل ۲۵ساله اهل پورتوریکو نفر سوم -سوفیا آراگون ،مدل ۲۶ساله اهل مکزیک نفر چهارم -گابریال توفور ،مدل و وکیل ۲۵ساله کلمبیایی نفر پنجم -جنیفر پاوینسودا ،مدل و دیجی ۲۷ساله تایلندی برنده اخالق -اولگا بوالوا ،مدل ۲۸ساله لهستانی برنده بهترین لباس محلی -گازینی گانادوس ،مدل ۲۵ساله فیلیپینی مجری مسابقه -استیو هاروی
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
15 Kheradmand
ملکه زیبایی جهان ۲۰۱۹را بیشتر بشناسید مراســم میــس یونیــورس ســال ۲۰۱۹ برگزار شــد و برای ســومین بار دختری از آفریقــای جنوبــی ،تــاج را بــر ســر گذاشــت که لقب دومین سیاهپوست برنده این مســابقات را از آن خود کرد. باهــم در ایــن مطلب کمی بیشــتر با فینالیستهای مســابقه و بهطور کلی اهــداف و نحــوه برگزاری این مراســم و تفــاوت آن با مراســم میــس ورلد یا دختــر شایســته ( )Miss worldآشــنا میشو یم . برترینهــا :مراســم میــس یونیــورس ســال ۲۰۱۹روز پیش برگزار شد و برای ســومین بار دختری از آفریقای جنوبی، تاج را بر ســر گذاشــت که لقب دومین سیاهپوســت برنــده این مســابقات را از آن خــود کــرد .باهــم در این مطلب کمی بیشــتر با فینالیستهای مسابقه و بهطور کلی اهــداف و نحوه برگزاری ایــن مراســم و تفــاوت آن با مراســم میــس ورلــد یا دختر شایســته ( )Miss worldآشــنا میشــویم .با ما همراه باشــید.
مراسم میس یونیورس چیست؟
درکل ریشــه برگــزاری این نوع مســابقات به ســال ۱۹۲۶برمیگــردد .آمریکا و البته اگــر بخواهیــم بهطور خاصتــر بگوییم ،ایالــت تگــزاس از طوفانی بزرگ ،خســارتی وحشــتناک دیده بود و ســعی داشــت آن را جبران کند .بهترین راهی که مســئوالن در آن زمان به ذهنشــان میرســید ،جذب توریســت بود و برای حل این مســئله هم بــه برگزاری مســابقاتی فکر کردنــد که در آن دختــران زیبا از ایــاالت مختلف جمع میشــوند و بر ســر زیبایی خــود به رقابــت میپردازند. در ســالهای اول برگــزاری ،تنها معیار انتخــاب ،زیبایی و اندام متناســب بود و یکی از مهمتریــن آیتمهای آن پوشــیدن مایــو و راه رفتن در حضور داوران و تماشــاچیان بــود .این مســابقه چندی بعد بهدلیل مســائل مالی متوقف شــد ،اما پــس از مدتی بــا نــام جدید میس آمریکا دوباره برگزار شــد .از آن پس هرســاله صداهای اعتراضات از گوشــه و کنــار دنیا و بهخصــوص آمریکا بهگوش میرســد؛ مبنی براینکــه در این مســابقات از جذابیت جنســی زنان سوء اســتفاده شــده و زنان بهنوعی ابزاری برای جذب ســرمایه و پــول درنظر گرفته میشوند. در یکــی از همیــن ســالها یکی از شــرکتکنندگان از پوشــیدن مایــو ســرباز زد و همیــن امــر ســرآغاز دوشــاخه و بعدها چندشــاخه شدن این مراســم شــد و کمکم مســیری ایجــاد شــد کــه درحــال حاضــر مشــاهده میکنیــد :مراســم میس یونیــورس یــا ملکــه زیبایــی جهان کــه درواقــع ریشــه و خاســتگاهی آمریکایی دارد و در السوگاس برگزار 14 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
میشــود و مراســم میس ورلد یا دختر شایســته جهان که بینالمللیتر اســت و محــل برگزاری آن در لندن انگلســتان ا ست . جــدا از ایــن مــورد ،ایــن مســابقات تفــاوت چندان دیگــری باهــم ندارند. اکنون سالهاســت که معیــار انتخاب بهصرت کلــی ،عالوه بــر زیبایی چهره و انــدام متناســب ،هوش و شــخصیت فــردی ،فعالیــت اجتماعــی و خیریه، داشــتن اســتعداد کافی در یــک زمینه هنــری یــا ورزشــی و هــوش و دانش سیاسی نیز هســت .در این مسابقه ،از دختران پرســشهای متعددی میشود؛ از آنها خواســته میشود که صحبت و بهنوعی ســخنرانی کنند تــا قدرت بیان آنها و قدرت نفوذ کالمشــان سنجیده شــود و در مراســم ،ویدئوهایــی از فعالیتهــای اجتماعــی و خیریهای که انجــام دادهانــد ،پخش میشــود.
چگونگی راهیابی به مراسم
هرســاله کشــورهای متعــدد ،این مراســم را برگــزار میکننــد و در نهایــت ،یکی از دختــران را بهعنــوان ملکه زیبایی آن کشــور انتخاب میکنند؛ ســپس بــرای ثبتنام او در مســابقات جهانــی اقدام کرده و درصــورت تایید هیئــت ژوری مربوطه ،دختر موردنظر برای شــرکت در مســابقات بــه السوگاس اعزام میشــود. جالــب اســت بدانید کــه دونالد ترامــپ تا پیــش از بدســت آوردن مقام ریاســت جمهــوری آمریکا یکی از ســرمایهگذاران و مدیران اصلی این مراســم بــود که پس از اظهارنظرهــای جنجالیاش درباره مردم مکزیک و مهاجران ،ســهام خــود را فروخت و بــه گفته برخی بهطور مســالمتآمیز از مدیریت و شــراکت کنار گذاشــته شــد.
نظرات شرکتکنندگان درباره برگزاری مسابقات
برخــاف اعتراضــات عــدهای از مردم و فعالیــن حقوق زنــان که برگــزاری این نوع مســابقات را خشــونت پنهان علیــه زنان و اســتفاده ابــزاری علیه آنهــا میدانند، شــرکت کننــدگان در ایــن مراســم معتقدند که انســان بایــد از زیبایی که خــدا در اختیارش قــرار داده ،به نحــو احســن و درجهت زیبــا کردن دنیــا و کمک به نیازمندان اســتفاده کنــد .یکــی از شــرایط شــرکت در این مســابقه ،حضــور این افــراد در فعالیتهــای اجتماعــی اســت و عالوه بر آن ،برندگان اصلی مســابقه بایــد بهمــدت حداقل یک ســال در کمپینهایــی کــه ســازمان بانی این مراســم برگزار میکند ،شرکت کنند؛
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
14 Kheradmand
باال به شــیوه متــد اکتینگ.
.۴سارا
ســارا :مــــن صالحیت تربیت بچه رو ندارم؟! راســت میگی مــن وظیفــه واجبتــری دارم…اول باید خودم رو تربیت کنم…واســه همینه کــه دارم ترکت میکنم! --ســال ۱۳۶۹مهرجویی فیلم «بانو» را ساخت که توقیف شــد .دو ســال بعد از آن در ادامه ایدهاش برای ساخت فیلمهایی زنانه با قهرمانان زن ســراغ نمایشنامه «خانه عروســک» هنریک ایبســن رفت و «ســارا» را در سال ۱۳۷۱ســاخت .فیلمی با بازی نیکی کریمی که برای او جایزه فســتیوال معتبر سنسباســتین را هم به ارمغان آورد .ســارا زنی اســت که بــه دلیل بیماری شــوهر به شــدت محافظــهکار و اخالقگرایــش مجبور شــده از گشتاســب پول قرض بگیرد و به او ســفته بدهد .حسام حالــش خوب شــده اما از جریان بیخبر اســت .ســارا بــا خیاطــی در زیرزمیــن خانه و دوختن لبــاس عروس میخواهد پول گشتاســب را پس بدهد اما گشتاســب از او میخواهد یکی از اشــتباهات او را جلوی حســام الپوشــانی کند .آن صحنههای مربــوط به دوختن لباس عــروس ســفید در زیرزمیــن تاریک درخشــان اســت. مهرجویی نهایت زیباییشناســی را در ساخت این فیلم به خرج داده.
.۵اجاره نشینها
عباس آقا سوپرگوشــت :اكبــر ،بیا بپر بــرو دكون پیش عســگری ،بهش بگو واسه ســی چهل نفر ،چرخ كرده و راســته جور كنه .خس مسشــو ،رگ و ریشهشو قشنگ بگیــره صافــش كنه .شیشــك آجری باشــهها .سوســه موســه بهت نده! --سال ۱۳۶۵داریوش مهرجویی یکی از بهترین فیلمهای دهه شــصت و یکی از ماندگارتریــن کمدیهای تاریخ ســینمای ایــران را میســازد .بــا هنرمنــدی عزتاللــه انتظامــی ،اکبــر عبــدی ،حســین سرشــار و حمیــده خیرآبــادی .فیلــم هنــوز هم بامــزه اســت .جلوههای ویــژه آن بــا توجه بــه امکانــات و بضاعــت آن دوران حیرتانگیــز از کار درآمــده .صحنه خراب شــدن خانه را ببینیــد که چطور هنوز میتواند تماشــاگر را مبهوت کند .مهرجویی اولین ســفره مفصــلاش را در این فیلم میانــدازد .موتیف ســفره غذا که بعدتــر در فیلمهای دیگــرش هم تکرار میشــود .داســتان یک ســاختمان خراب کــه مباشــرش عباس آقا سوپرگوشــت اســت و حاضر نیســت بــرای تعمیر ســاختمان هزینــه کند .با مســتاجرهایی از اقشــار اجتماعی و فرهنگی مختلف کــه میخواهنــد با عبــاس آقا مبــارزه کنند.
.۶درخت گالبی
محمــود :میخواســتم همــه کارهایــم را بکنم و ســ ِر فرصــت بــه دنبــال او بــروم .میخواســتم اول دنیا را عــوض کنم،کتابهایم را بنویســم ،اســم و َرســم به هم بزنــم ،برنده شــوم و بعد با دســتهای ُپــر به دنبالش بروم .خبر نداشــتم که عشــق منتظــر آدمها نمیماند
13 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
و خط بطالن میکشــد روی آنها که حســابگر و ترسو و جا هطلبانــد! --یک فیلم شــاعرانه و بــاز هم مهرجویی یــک بازیگر دیگر بــه ســینمای ایــران معرفی میکند :گلشــیفته فراهانــی .اقتباســی از یکــی از داســتانهای کتــاب «جایــی دیگر» گلــی ترقی .فیلم محصول ســال ۱۳۷۶ اســت .داســتان مردی به نــام محمود کــه در کودکی عاشــق میم بــوده .میــم دخترعمــهای کــه محمود رهایــش کــرده و ســراغ فعالیتهــای سیاســی رفته. محمود حاال نویســنده شــده و برای نوشــتن کتاب به بــاغ خانوادگی پنــاه آورده امــا خاطرات بــه او هجوم میآورنــد .آن تفکر خیــا موار مهرجویی که به عشــق رای میدهــد اینجــا نمود پیــدا میکند.
.۷مهمان مامان
دکتــر :بله چه حــال خوشــی داره .بهش میگــنNDE : یعنــی .Near death experienceبــه به! خوش به حالش. --ســال ۱۳۸۲مهرجویی برمبنای داســتانی از هوشــنگ مــرادی کرمانــی داســتان خانــواده فقیــری را روایت میکنــد که ســرزده برایشــان مهمــان میآیــد .مامان عفت (با بازی درخشــان گالب آدینه) میخواهد حفظ آبرو کند .شــوهر بیخیالش (حســن پورشیرازی) همه مهماننوازیاش را نشــان میدهد اما آن ریزهکاریهای مهمــانداری که بــرای مامان عفت مهم اســت را درک نمیکند .درنهایت همه همســایهها دســت به دست هــم میدهند تا مامــان بتوانــد آبروداری کنــد .فیلم مهرجویــی شــبیه یــک قطعه موســیقی بــزن بکوب شــاد اســت .لحظههای حزن دارد امــا مهرجویی موقع ســاخت این فیلم ســرخوش اســت و این سرخوشی به تمــام لحظات فیلم تســری پیــدا میکنــد .فیلمی که مخاطبش را به شــعف میآورد .چند سکانس درخشان دارد از جمله وقتی نســرین مقانلو دارد از حال میرود اما مشغول دادن دســتورپخت میگوست.
.۸سنتوری
علــی ســنتوری :وقتــی از ایســتگاه مترو اومــدم باال، آســمون مثل همیشــه کدر و بدرنگ بــود .توی هوا پر از دود بــود و من نمیدونســتم که ایــن آخرین باریه این هوای کثیــف رو ،به ریههای ســوختم فرو میدم! --آخ از ســنتوری .فیلمی که حرام شد .فیلمی که دیدنش از ما عشــاق سینما دریغ شــد و چنان حسرتی به جان فیلمســاز انداخت که بعــد از آن دیگر هیــچ فیلم در خور توجهی نســاخت .فرامرز فرازمند تهیهکننده فیلم دق کــرد و تنهــا کســی که بعد از «ســنتوری» ســتاره اقبالش همچنان درخشــان ماند محســن چاوشی بود. ســال ۱۳۸۵در جشــنواره فجر فقط یــک فیلم بود که میتوانســت دل دوستداران ســینما را به دست بیاورد: ســنتوری .فیلمــی کــه هیچوقــت معلــوم نشــد چرا توقیف شــد به خصوص که چند ســال بعــد دیویدی آن در شــبکه نمایــش خانگی منتشــر شــد .وقتی هر کســی در خانــهاش یــک نســخه قاچاق «ســنتوری»
داشــت .قصه علی ســنتوری داســتان آدمهای شیدای عاشقپیشــهای بود که تــوان مواجهه بــا واقعیتهای زندگــی را ندارنــد .قصــه آدمهایی که پای عشقشــان میایســتند و تاوانــش را میدهنــد .قصــه عشــق به موســیقی .داســتان تــاوان دادن بــرای خــود بــودن و خــود مانــدن .بهــرام رادان بهترین بــازی کارنامهاش را در «ســنتوری» دارد .سکانسهای کنســرت البته خوب کارگردانــی نشــدهاند اما نکتــه فیلم روحی اســت که در آن وجــود دارد.
.۹دایره مینا
ســال ۱۳۵۳مهرجویی بار دیگر با غالمحســین ساعدی همــکاری کرد و اولین فیلم رنگــیاش را جلوی دوربین بــرد .فیلمــی که ســه ســال توقیــف بــود .مهرجویی بــرای این فیلــم از ســتاره روز آن زمان ســینمای ایران یعنی فــروزان برای فیلمش اســتفاده کــرد .انتخاب او حاشــیهها و جنجالهای زیادی به دنبال داشــت .فیلم به یکــی از موضوعات اجتماعی ترســناک روز آن زمان یعنــی فروختن خــون میپرداخت .ســعید کنگرانی در نقش اصلی فیلم درخشــید .قهرمانــی که تبدیل به ضد قهرمان شــد .جوانک معصومــی که پلیدی شــهر او را بلعیــد و خــودش تبدیل به یکــی از آدمهایی شــد که خون دیگــران را میمکیدند.
.۱۰پری
صفــا :آدم باید بتونه پایین یه تپه دراز بکشــه -با گلوی پــاره و خونــی کــه آروم آروم میره تا بمیــره -و همین موقــع اگــه یــه دختــر زیبا یا یــه پیــرزن با یــه کوزه قشــنگ روی ســرش از کنارش بگذره باید بتونه خودشو رو یــه بازو بلنــد کنه ببینه که کوزه صحیح و ســالم به باالی تپه میرســه. --سال ۱۳۷۳مهرجویی از روی یکی از کتابهای سالینجر به نــام «فرنی و زویی» اقتباس ســینمایی میکند .بعد از «ســارا» دومین همــکاری او با نیکی کریمی اســت. کتــاب را که بخوانید شــگفتزده میشــوید که چطور مهرجویــی توانســته آن را بومی کنــد .مایههای عرفان شــرقی به آن اضافه کند و نتیجهاش فیلمی مثل «پری» شــود .ریاضت کشــیدن فرنی و پری شبیه هم است اما پری انــگار از لحاظ فکری ســرگردانتر از فرنی اســت. فیلم بــه خوبی «ســارا» و «لیال» کارگردانی نشــده اما طبق معمول مهرجویی توانســته در فیلمش اتمسفری به وجــود بیاورد که گریبان مخاطــب را بگیرد.
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
13 Kheradmand
به بهانه برگزاری شب داریوش مهرجویی در تورنتو
داریوش مهرجویی ،خیام سینمای ایران نگاهی به ۱۰فیلم برتر مهرجویی صوفیا نصرالهی
داریوش مهرجویی فیلمســاز بزرگ ایرانــی که در دهه ۴۰به همراه مســعود کیمیایی و ناصــر تقوایی جریان جدیــدی در بدنــه ســینمای ایران بــه وجــود آوردند، هفدهــم آذرمــاه ســال ۱۳۱۸در تهــران متولــد شــد. فیلمهای داریــوش مهرجویی بخش مهمــی از بهترین فیلمهــای تاریخ ســینمای ایران هســتند. مهرجویی هم مثل بقیه همســن و ســاالنش که در آن دوره تفریح خاصی نداشــتند در دوره نوجوانی عاشــق ســینما شــد .بعد از گرفتن دیپلم بــه کالیفرنیا رفت تا ســینما بخواند امــا بعد از مدتی ســینما را رهــا کرد و در دانشــگاه UCLAفلســفه خواند .درس خواندن در UCLAفرصتــی برایــش فراهم کرد تــا در کارگاههای اســاتید بــزرگ ســینما مثــل ژان رنــوار شــرکت کند. در حقیقــت مهرجویی بــازی گرفتن از بازیگــران را از کالسهــای درس رنــوار آموخت. جهان فلســفه بزرگتر بود و بیشــتر ارضایــش میکرد. بعد از اتمام تحصیل یک ســالی ســردبیر نشریه پاریس ریویــو در لسآنجلس بود و بعد به تهــران آمد و اولین فیلم «الماس »۳۳را در ســال ۱۳۴۶ساخت. بــه دلیــل آموختن فلســفه بــود یا هــر چیــز دیگر، مهرجویــی در فیلمهایــش یکجــور تفکــر تقدیــری سرخوشــانه دارد .شبیه آنچه در اشــعار خیام میبینیم. در بهترین فیلمهایش تســلیمی از سمت قهرمان وجود دارد که در نهایت به نور و رســتگاری منتهی میشــود. بــه مناســبت تولــد مهرجویــی تصمیــم گرفتیــم بــا فیلمهــای او خاطرهبــازی کنیم .هر عشــق ســینمایی اگــر فهرســت ده فیلم برترش را بنویســد قطعــا اثری از داریــوش مهرجویــی در آن وجــود دارد .ده فیلم زیر بدون ترتیب جــزو بهترین آثار مهرجویــی و مهمترین فیلمهای ســینمای ایران هســتند.
.۱هامون
هامــون :آقــای رئیس ،ایــن خانــوم ،این آقــا و فک و فامیالشــون دســت به دســت هم دادن که منــو نابود کنن .پاســبان گذاشته ســر محل که منو دستگیر کنه… انــگار من جنایت کردم .حاال هم باید نفقهشــو بدم… هــم خونه رو بدم ،هــم مهریه رو بــدم… هم بچهمو بدم ،هم شــرفمو بــدم .چرا؟ چرا؟ مــن نمیتونم طالق بــدم… من نمیتونــم .این زن ،این زن ســهم منه ،حق منه ،عشــق منه…من طالق نمیدم. --اولیــن فیلم مهــم داریــوش مهرجویی بعــد از انقالب
12 ماهنامه خردمند -سال پنجم -شماره - ۵۸آذر | دی ۹۸
که تاثیر عمیقی روی جامعه روشــنفکری دهه شــصت و طبقــه متوســط گذاشــت .داســتان حمیــد هامون میتوانســت یک قصــه عاشــقانه اجتماعی باشــد یا یک ملــودرام زناشــویی امــا آموختههای مهرجویی در رشــته فلســفه باعث شد با فیلمــی درباره شــک ،تــاوان خــود بودن، ایمــان و مفاهیــم پیچیده دیگــری طرف باشــیم .فیلمی کــه حال مذهــب عرفانی هــم بــه آن تزریق شــده بــود .هامون در گیــر و دار ایمــان حضرت ابراهیم اســت. خــودش آنقــدر در زندگــی دچــار شــک شــده کــه بحرانهــای متعددی را پشــت ســر میگــذارد و مهمتــر از همــه بحران در زندگــی زناشــوییاش .ایــن وســط یک حبلالمتیــن دارد .رفیــق عــارف و عالــم بــه اســم علــی عابدینــی .از آنهــا که به روســتاها میرود تا کنار اهالی روســتا کار کند .چــرا فیلم مهم شــد؟ بهخاطر اســم آوردن از کتابهــای شــاملو و کیــرکگارد بــود؟ بهخاطــر حــزن صــدای شــکیبایی وقتی مهشــید را صدا میکرد؟ بهخاطر بازی درخشــان شــکیبایی کــه همیــن یــک نقــش کافــی بود تــا در ســینمای ایران ماندگار شــود؟ یــا بهخاطــر اینکه هر کســی در زندگی دنبال یک علی عابدینی اســت .اینجا شــلختگی کــه گاه و بــیگاه در کارگردانــی مهرجویی دیده میشــود چــون در ســکانسهای کابــوس تنیده شــده در فرم جا میافتــد و درنهایت بــا فیلمی طرف هســتیم کــه بعــد از این همه ســال هنــوز طرفداران خــودش را دارد :هامونبازهــا را.
.۲لیال
لیال :تــازه میبینم آدم چقدر میتونه یکی رو دوســت داشــته باشــه .حاال میفهمم که عشــقم میتونه مثل یه موجود زنده رشــد کنه و بزرگ بشــه. --بهترین و اســتیلیزهترین کارگردانی داریوش مهرجویی را در فیلــم «لیــا» میبینیم .فیلمی که لیــا حاتمی را به ســینمای ایران هدیــه میدهد .مهرجویــی فیلم را از روی رمــان مهناز انصاریــان اقتباس کــرده اما به آن عمق و پیچیدگی درخشــان بخشیده اســت .زنانهترین فیلم تاریخ ســینمای ایران است .درک عمیق مهرجویی از پیچیدگیهــای احساســات زنانــه در جزییــات حیرتانگیــز اســت .لیال حاتمی گزینــه بینقصی برای ایفــای نقــش اســت .در صــدا و چهرهاش شــکنندگی وجــود دارد کــه کامــا برازنده نقــش لیالســت .از آن فیلمهایــی اســت که هر چه بیشــتر بــه آن فکر کنید
الیههــای جدیدی جلوی چشــمتان آشــکار میشــود. خیلی پیچیدهتــر از زن نازایی که میخواهد شــوهرش ازدواج کنــد تا بچه داشــته باشــد« .لیــا» قصه تقدیر،
امتحــان عشــق ،عظمت و وحشــت دوســت داشــتن توامان اســت .فیلم محصول ۱۳۷۵اســت اما هنوز هم کارگردانی و میزانســنهایش به روز و تازه هســتند و با هر بار تماشــا کهنه نمیشــوند.
.۳گاو
مــش حســن :من مش حســن نیســتم .مــن گاو مش حسنم ! --فیلم جریانســاز مهرجویــی پیش از انقــاب که یکی از بــه وجــود آورندگان موج نوی ســینمای ایــران بود. اولیــن فیلــم ایرانــی کــه بــه جشــنوارههای خارجی راه پیــدا کــرد .مهرجویی ســال ۱۳۴۸بعد از شکســت فیلم اکشــن «المــاس »۳۳با گروه تئاتری غالمحســین ســاعدی همراه شــد و ســراغ یکــی از داســتانکهای کتــاب «عــزاداران بیل» ســاعدی رفت .داســتان اهالی روســتایی که میان آنها مش حســن بابت داشــتن یک گاو متمولتــر از بقیــه اســت .یکــی دو روزی که مش حســن در روســتا نیســت گاو میمیرد و اهالی روستا نگرانانــد که چطــور واقعیــت را بــه او بگویند .حق هــم دارنــد .چون مش حســن کــه نمیتوانــد بپذیرد گاوش مــرده کمکــم در نقش گاو الینه میشــود .یکی از جذابتریــن فیلمهایــی که میشــد دربــاره مفهوم الیناســیون و تسخیر شدن ســاخت .میزانسنهای فیلم تئاتری اســت و بازی عزتالله انتظامــی در نقش مش حســن حیرتانگیز اســت .نمونهای از بازیگری ســطح
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
12 Kheradmand
ماهنامه اجتماعی ،ف رهنگی ،هنری خردمند ناشر :انت شارات خردمند -تورنتو سردبیر :محمد ُسهی امور داخلی و اداری :حامد خ ّرم بخت تایپ :مریم ُسهی طراحی و صفحه آر با ت ایی :انتشارات خردمند شکر از :مسروره بن ی ها شم ی ر ضا می رف خ رایی کا الهه شهبازی -فرهادشانی کبیر -شیرین تس بی ح ی شا هی ن اف ش ار محمد تاجدولتی و همه ک سانی که در این شماره ما را یار و یاور بودند.
National Ethnic
Press and Media ada Council of Can
er of d is a Memb Kheradman d an ss nic Pre National Eth a ad an C cil of Media Coun
ماهنامــه ارســالی خردمنــد در ویرایش و ا ص الح م طال ب ار سـ ـال ی بایـ طگیری شــده و به اختیــار دارد .مقاالت شــوند .ـد حتماً تایــپ و غل آ در س نظ ای ر ا می ت ل ن م وی ج له ارســال ســندگان مقاالت ،الزامــاً ب یان نی گر د یــ دگ س اه ــئ ما ســت .م ولیت قیمت ها، هنامه خردمند سـ ـر وی س ها، ن ح وه ارائه درج شــ ده در آگهــی ها بــه عهده صاحب آگهی ا خدمات و کلیه مطالب ســ ت. -676 l: 416-676-9 e T • 3 8 2-82 mand.ca • Tel: 647-93 www.kherad • a .c d n a m d • info@khera 207 Street, Suite e g n o Y 1 3 1 • 8 2C6 ntario L3T Thornhill, O
شماره
- ۵۸آذر/د
ی - ۱۳۹۸دس
امبر ۲۰۱۹ /ژانویه ۲۰۲۰
داریوش مه ملکه رجویی ،خیام سینمای ای ر ان . . . . . . . . زیبایی جه ۱۲ . . . . . . . . . . ان ۲۰۱۹را بیشتر بشناس ید . . . . . . . . . شیال نهر . ۱۴ . . . . . . . اعت ور ،صدای سبز گیالن در تو رنت و.. . . . . . . . راضات آبان ماه و شکا ف ۱۶ . . . . . . . . . . ها ی ج ام عه ای ر ا ن . . . . . گوهر وارطانیان؛ جاسوس افسانهای شوروی در ایرا ۱۸ . . . . . . . . . . ن . . نصر ت کریمی؛ معمار سینمای اجتماعی ایران۲۰ . . . . . . . . . . . . . . . . اگر شما رو ۲۲ . . . . . . . . . اخبار زنامه داشتید چه مینوش تی د؟ . . . . . . . . و گزار شهای م ۲۴ . . . . . . . . . ختلف مرتبط با زندگی ای ر انی ان در ک انا دا . علیه من د . ۲۸ . . . . . . سهرا سیسه کردند ،من هم اس تع فا دا دم ! . . . . . ب پورناظری؛ ۳۲ . . . . . . . . . . آهنگساز نوگرای موسیق ی س نت ی . . . . . . بزر گترین ضع ۳۴ . . . . . . ف متولدین ما ههای م ختل ف . . . . . . تنبور . ۳۶ . . . . . . . . . یکی از قدیمیترین و ا صی ل ت ری ن س از ها ی ای ر ان یس ۶قلق «خواس ت ۳۸ . . . . . . . . . تگاری موفق» در شاهن ام ه. . . . . . . در . . ضیافت واژه ها -صفحا ۴۰ . . . . . . . . . ت ش عر . . . . . . . . . . بزرگترین شان ۴۴ . . . . . . . . . . سهای اسکار بهترین فی لم ۲۰ ۲۰ . . . چال . . ۴۶ . . . . . . . . . ش حقوقی اثبات "تجاوز جن س ی”. . . . . . . . . . نابینایان؛ مخا ۴۸ . . . . . . . . . . طبان گ مشده سینما . . . . . . . . . . . ایران، . ۵۰ . . . . . . . . . کلده و شوش (قسمت دو م) . . . . . . . . . . عکس های دیدن ۵۴ . . . . . . . . . . ی این ماه . . . . . . . . . . . . . . . هشت . ۵۶ . . . . . . . . زن قدرتمند که رئیس د ول ت ک شو رش ان ه س تن د. کوبی سم چیست و نقاشی کوبیسم از کجا نشأت گ ۵۸ . . . . . . . . . . رف ته لطفا اس زی ت؟ ۶۰ . . . . . . . اد جدی نگیرید -م .شن بلی له . . . . . . . . . . نوجوان DHD ۶۲ . . . . . . . . . . Aکیست و در ذهن او چه م ی گ ذر د؟ . . . جدول . ۶۴ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . اهل بازنشستگ ۶۶ . . . . . . . . . . بازارچه -ی نیستم | گفتوگوی خ و ان دن ی با عل ی ن صی ری دایرکتوری مص ان ۶8 . . . . . . . ور مشاغل. . . . . . . . . . . . . . . . . ۷0 . . . .
9 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 9
8 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 8
7 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 7
6 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 6
4 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - # 58 -Dec 2019/Jan 2020 - Tel: 647-932-8283
۹۸ آذر | دی- ۵۸ شماره- سال پنجم- ماهنامه خردمند 4
2 Kheradmand
Monthly - Vol. 5 - #58-Jan/Feb 2019 - Tel: 647-932-8283
۶۴۷-۹۳۲-۸۲۸۳ : تلفن-1398 دی \ بهمن- ۵۸ شماره- ماهنامه خردمند2