I målstyringstermer betyr det at strategien i realiteten rettar seg mot å påverke åtferda til kvart einaste individ av dei nå over 7,8 milliardar menneske på kloden.132 Dette er rett nok ein påverknad som skjer via «mellomledd» som statar, kommunar, organisasjonar, bedrifter og så vidare. Så lenge strategien rettar seg mot utsleppa – mot global opp varming som eit «forureiningsproblem» – endar det likevel opp med eit krav til kvar einskild av oss om å endre vår åtferd: Vi skal reise mindre, legge om kosthaldet, akseptere dyrare drivstoffprisar og fleire bomstasjonar, bu trongare, spare energi og generelt sett akseptere ein nedgang i levestandard, økonomisk vekst og velferdsnivå. Så lenge det er utsleppa som er i fokus, er det vanskeleg å komme utanom at «rekninga» til sist hamnar hos den einskilde innbyggar. Strategien invi terer til eit individuelt «svarteper-spel»: Kvifor skal eg la vere å køyre bil til hytta, når den einaste som taper på det er eg sjølv, mens alle andre held fram som før og «klimagevinsten» er så godt som mikroskopisk. Idealistar finst, og det er på mange måtar dei som set den moralske agendaen, men effekten på klimautsleppa er i beste fall marginal. I eit globalt perspektiv blir dette enda meir problematisk: Her er det ikkje så mykje tale om å gå ned i forbruk og levestandard, som det er å sette ein stoppar for vidare økonomisk vekst og utvikling, som vil ta frå innbyg garane i fattige og middelinntektsland moglegheitene for vekst, utvik ling og heva levestandard. Her ligg da også ein viktig nøkkel til at det har vore så vanskeleg, for ikkje å seie umogleg, å komme fram til global semje om fordeling av framtidige utsleppskutt.133
77
