KarczmaNadPopradem

KARCZMA NAD POPRADEM

GASTRONOMIA ŻEGIESTÓW

Projekt współfinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Wsparcie działalności MŚP z branży turystyki oraz zwiększenie rozpoznawalności Małopolski jako turystycznej marki gospodarczej

Projekt „Wsparcie działalności MŚP z branży turystyki oraz zwiększenie rozpoznawalności Małopolski jako turystycznej marki gospodarczej” (nr RPMP.03.03.01-12-0593/18) współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014- 2020.

Fundacja Rozwoju Regionów www.f-rr.org

Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP www.sgurp.pl

Dyrektor artystyczny: Konrad Rogoziński

Wykonanie:

Tekst: Maria Kościelniak

Korekta: Agata Kościelniak

Projekt: Klaudia Stochmal

Skład: Klaudia Stochmal

Fotografie: © Konrad Rogoziński / DigitalPlaces.pl

Wydawnictwo multimedialne Digital Places www.digitalplaces.pl

Kraszewskiego 1/406

33-380 Krynica-Zdrój

Oprócz:

Str. 2 i 3 © Łukasz Świętach

Str 8 zdjęcia nr 1, 2 i 3; © Arch Chata pod Pustą

Str. 9 zdjęcie nr 1 © Domena Publiczna - Narodowe Archiwum Cyfrowe

W Dolinie Popradu

W dolinie Popradu, pomiędzy górami Beskidu Sądeckiego i wzniesieniami Pogórza Popradzkiego leży Żegiestów. Wieś przytulona do granicy ze Słowacją, otoczona Popradem, spokojna, wręcz sielska, piękna i ciekawa. To miejscowość, w której jeszcze sto lat temu działało słynne uzdrowisko, odwiedzane przez arystokratów i gwiazdy. Poniżej uzdrowiska mieszkali Łemkowie. Byli tam jeszcze zanim ktokolwiek pomyślał, że Żegiestów, ze

swoją wodą mineralną, może zainteresować bogatych kuracjuszy. Ciężko pracowali, wypasali swe owce, budowali cerkwie, modlili się w nich, tworzyli lokalne tradycje i pyszną kuchnię. Choć po II Wojnie Światowej zostali wysiedleni, to pozostawili w Żegiestowie swojego ducha. Właśnie w drewnianej cerkwi, na stokach gór, przy przydrożnych krzyżach i w kulturze, która dziś przejawia się w lokalnym rękodziele i potrawach.

Kuchnia Łemkowska

Kuchnia łemkowska to kuchnia prosta, tak jak prosty był ten lud. Łemkowie, czy to Ci z Beskidu Sądeckiego, czy Ci z Beskidu Niskiego, żyli w górach, musieli więc radzić sobie z trudnymi warunkami klimatycznymi, ze srogimi zimami i krótkim okresem wegetacyjnym, z nieurodzajną glebą i górzystym terenem. Najczęściej sadzono tu mało wymagające warzywa takie jak ziemniaki, brukiew czy buraki, a także warzywa, które łatwo przechowywać przez zimę na przykład fasolę i czy kapustę, którą kiszono. W sezonie do gotowania wykorzystywano owoce — śliwki i jabłka, a także dary lasu — grzyby, zioła, maliny czy borówki. Łemkowie byli pasterzami, na beskidzkich łąkach wypasali swoje owce, dzięki którym do dyspozycji mieli także mleko i pyszne owcze sery, a także jagnięcinę i baraninę. Mięso jednak jadano od święta, na co dzień królowały potrawy mączne i kasza. Kuchnia łemkowska jest prosta, jest jednak bardzo smaczna i sycąca.

Drewniana Karczma

W każdej szanującej się wsi, obok kościoła, czy też cerkwi musi być karczma! W Żegiestowie nie mogło być inaczej. Tuż nad Popradem, przy głównej drodze prowadzącej z Nowego Sącza do Muszyny, stoi zabytkowy budynek drewnianej karczmy, kiedyś znanej jako Karczma Poprad. To budynek o konstrukcji zrębowej z czterospadowym dachem. Dziś karczma jest odnowiona, wyremontowana i nazwana “Karczmą nad Popradem”. To niezwykle klimatyczne miejsce. Drewno, z którego jest

zbudowana, przywodzi na myśl dawne lata i wspomnienia, nawiązuje do łemkowskiej historii regionu i… cudownie pachnie. We wnętrzach także dominuje drewno, tworząc tu ciepły, niemal domowy nastrój.

Kuchnia nad Popradem

Menu w Karczmie nad Popradem nawiązuje do dawnej historii Żegiestowa, dominują w nim smaki i dania regionalne z nutą nowoczesności. Kucharze najwięcej inspiracji czerpią z kuchni łemkowskiej, wszak to Łemkowie przez setki lat zamieszkiwali region. Zjemy tu zarówno przekąski, dania barowe, pierogi czy klasyczne dania obiadowe jak i domowe ciasta z szarlotką na czele.

Muzyka w Górach

Jeśli znacie koncerty organizowane w kultowej już “Chacie pod Pustą” w Wierchomli Małej, oddalonej od Karczmy nad Popradem o zaledwie 20 km, to w ciemno możecie przyjechać na koncert do Karczmy nad Popradem! Zapraszani są tu najlepsi polscy artyści grający różnorodne rodzaje muzyki. Zawsze jest klimatycznie i ciekawie, a ciepłe wnętrza karczmy i dobra kuchnia dodają uroku każdemu koncertowi.

Przedwojenny czar Żegiestowa

Jeszcze przed II Wojną Światową Żegiestów-Zdrój był jednym z najbardziej popularnych uzdrowisk w Polsce. Był eleganckim i nowoczesnym kurortem odwiedzanym przez elity. Pod koniec XX wieku przypominał już miasto widmo — zniszczone i opuszczone, odwiedzane tylko przez szukających adrenaliny fanów urbexu. Dziś jest odbudowywane, nowi właściciele chcą przywrócić mu dawną świetność, a obok budynków uzdrowiskowych powstają nowe atrakcje. Jego historia jest jednak niezwykle ciekawa.

Od momentu odkrycia źródeł przez Ignacego Medweckiego w XIX-wieku uzdrowisko prężnie się rozwijało, miało szczęście do właścicieli, którzy z Żegiestowa chcieli zrobić kurort na miarę tych europejskich. Przez lata powstawały nowoczesne budynki uzdrowiskowe, w których świadczono wysokiej klasy zabiegi. Rozkwitał Park Zdrojowy i budowano wiele miejsc dedykowanych

kuracjuszom. Korzystano tu z wysoko wartościowych wód szczawiowych i pokładów borowinowych. Niezwykłe znaczenie w rozwoju uzdrowiska miała także okolica, malownicze wzniesienia Beskidu Sądeckiego i jego "ożywcze powietrze", o którym pisał sam Józef Dietl. Choć podczas I Wojny Światowej Żegiestów nieco podupadł, to jego kolejni właściciele doprowadzili do tego, że w dwudziestoleciu międzywojennym znowu był popularny. Przyćmił Krynicę i Muszynę. Wszystko zniszczyła II Wojna Światowa. Niemcy zostawili Żegiestów w opłakanym stanie. Zarządu Spółki Żegiestów-Zdrój nie było już stać na odbudowę. Uzdrowisko upaństwowiono, ale był to koniec jego wielkiej świetności. Powoli popadało w ruinę, aż do 2015 roku. To wtedy potomkowie przedwojennych właścicieli wygrali spór sądowy o majątek bezprawnie zagarnięty po wojnie. Szybko pojawił się nowy inwestor, który chce przywrócić Uzdrowisku dawną świetność. Obok niego zaś są inni przedsiębiorcy, którzy rozwijają w Żegiestowie swoje biznesy, tworząc jego niezwykłość.