Lubie tu byc

Lubię tu być

m ia s ta i k u l t u ra

u zdrowi s ka i s pa GOŚCINNOŚĆ I TRADYCJA AKTYWNY WYPOCZYNEK

Lubię tu być

m I A s TA

I

K u lT u R A

Grudziądz

Chełmno Golub-Dobrzyń

Brodnica

BYDGOSZCZ TORUŃ Inowrocław

Biskupin Mogilno

Kruszwica

Włocławek

Strzelno

2

3

m i a s t a

i

k u l t u r a

m i a s t a

i

k u l t u r a

Bydgoszcz — miasto związane z wodą

1

2

Zielone, pełne przestrzeni, parków i skwerów miasto przecina rzeka Brda i wybudowany pod koniec XVIII w. Kanał Bydgoski – wyjątkowy zabytek hydrotechniczny w skali świata. Warto popłynąć tramwajem wodnym lub spędzić wieczór na barce. Mieszkańców Bydgoszczy i odwiedzających zachwyca Wyspa Młyńska z przystanią o ciekawej formie architektonicznej wkomponowanej w zabytkowe tło młynów Rothera.

Na wyspie znajduje się też Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, a w bezpośrednim sąsiedztwie – tętniące życiem restauracje, kawiarnie i puby.

Nad Brdą wzniesiono okazały budynek Opery Nova, w którym odbywa się prestiżowy Bydgoski Festiwal Operowy oraz Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Opera wraz z Filharmonią Pomorską stanowią dwie znakomite sceny artystyczne regionu. Ciekawostką Bydgoszczy jest Exploseum DAG Fabrik Bromberg, pełniące funkcję centrum techniki wojennej. Utworzono je w dawnych niemieckich zakładach zbrojeniowych z okresu II wojny światowej.

To rzeki przyniosły Bydgoszczy bogactwo, rozwój i sławę.

Położone nad Brdą i Wisłą miasto, dzięki zbudowanemu w XVIII wieku kanałowi, zyskało naturalne połączenie z Odrą i Europą Zachodnią. Do dziś urok „Wenecji Północy” przyciąga do Bydgoszczy turystów, biznesmenów, sportowców i artystów.

5

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 |

4

3

Statki spacerowe „Słoneczniki” na rzece Brdzie Przystań Bydgoszcz Bydgoski Festiwal Wodny „Ster na Bydgoszcz” Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej | 5 | Wyspa Młyńska – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej | 6 | Wyspa Młyńska – międzywodzie przy Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego | 7 | EXPLOSEUM – Centrum Techniki Wojennej DAG Fabrik Bromberg

6

7

m i a s t a

i

k u l t u r a

m i a s t a

i

k u l t u r a

Toruń — nie tylko gotyk

1

2

3

Co roku prawie 2 miliony turystów przyjeżdża do Torunia, by podziwiać, wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Starówkę, stanąć pod Krzywą Wieżą, posmakować słynnych pierników i odwiedzić dom, w którym urodził się Mikołaj Kopernik.

5 Monumentalny ratusz, kościoły, mury obronne z basztami i bramami, urokliwe kamienice i forty – elementy toruńskiej twierdzy tworzą unikatową atmosferę miasta i przyciągają niezliczone rzesze turystów. Zabytkowa część Torunia została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. W centrum warto zobaczyć barokowe kamienice: „Pod Gwiazdą”, „Pałac Dąmbskich” przy ul. Żeglarskiej lub „Gospodę pod Modrym Fartuchem” na Rynku Nowomiejskim.

Ciekawie prezentują się też liczne budynki manierystyczne.

To właśnie w Toruniu urodził się twórca pierwszego nowoczesnego modelu wszechświata, w którego centrum znalazło się Słońce. W rodzinnym domu Kopernika mieści się muzeum z pamiątkami po wielkim astronomie. Wiele osób odwiedza też Planetarium, Muzeum Okręgowe i Etnograficzne.

W muzeach piernika można nie tylko zobaczyć, jak powstaje aromatyczne ciasto, ale też poznać wyjątkowy smak korzennych wyrobów, z których od wieków słynie Toruń. Planując podróż warto sprawdzić w Internecie kalendarz wydarzeń – w grodzie Kopernika jest ich całe mnóstwo.

I jeszcze jedna atrakcja – spacer bulwarem filadelfijskim – Toruń przeglądający się o zmierzchu w wodach Wisły to niezapomniany widok. Nadwiślańska panorama Torunia to jeden z siedmiu cudów Polski „Moich Podróży” – dodatku do dziennika „Rzeczpospolita”.

4

| 1 | Twierdza Toruń Fort IV – York-Żółkiewski – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej | 2 | Pomnik Mikołaja Kopernika na Starym Mieście | 3 | Toruńskie Planetarium im. Władysława Dziewulskiego, sala Geodium – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej | 4 | Widok na Stare Miasto od rzeki Wisły | 5 | Toruńska Starówka, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO | 6 | Teatr „Baj Pomorski” | 7 | Żywe Muzeum Piernika – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej

6

7

m i a s t a

i

k u l t u r a

m i a s t a

i

k u l t u r a

Włocławek — Wit Stwosz i atrakcje wodne

1

2

Włocławek to stolica Kujaw.

Odrestaurowany rynek, gotycka katedra, zrewitalizowane bulwary z pływającą sceną wodną to atrakcje miasta, które przyciągają turystów.

4

3

Włocławek to trzecie największe miasto województwa. Jego historia sięga średniowiecza, kiedy tworzyło się piastowskie państwo. Najważniejszym zabytkiem jest gotycka katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w której znajduje się nagrobek biskupa Piotra z Bnina wyrzeźbiony przez Wita Stwosza. W mieście warto zobaczyć również klasycystyczny pałac biskupi oraz odwiedzić liczne muzea, w tym oddziały Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, Włocławskie Muzeum Diecezjalne.

Atrakcją miasta są zrewitalizowane bulwary z pływającą sceną wodną, odrestaurowanym Starym Rynkiem, odnowionym Centrum Kultury Browar B, będącym przykładem połączenia zabytkowej i współczesnej architektury, oraz supernowoczesną przystanią wodną zlokalizowaną u ujścia rzeki Zgłowiączki do Wisły. Włocławek stanowi najlepszą bazę hotelową dla osób chcących uprawiać sporty wodne na Zalewie Włocławskim. Leżący na granicy województw: kujawsko-pomorskiego i mazowieckiego, ogromny sztuczny zbiornik powstał w wyniku spiętrzenia wód Wisły na zaporze we Włocławku.

Akwen przypomina naturalne rynnowe jezioro, a jego długość wynosi 58 km! Inną atrakcją niegdyś wojewódzkiego miasta jest bliskość Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego, z licznymi atrakcjami przyrodniczymi. Na uwagę zasługują również strome zbocza wokół zalewu, z których roztaczają się wspaniałe widoki. Okolice zalewu najlepiej poznać wybierając się na wycieczki rowerowe.

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 | | 5 |

Stare miasto i widoczna w tle zapora wodna na Wiśle Zalew Włocławski Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP Bulwary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Przystań u ujścia rzeki Zgłowiączki do Wisły

5

m i a s t a

i

k u l t u r a

m i a s t a

Grudziądz — na skrzyżowaniu dróg

1

2

Na stromym brzegu Wisły, w północnej części regionu, powstał Grudziądz, którego historia sięga wczesnego średniowiecza. Gotyckie spichrze przypominają tutejsze tradycje handlu zbożem, wieże kościołów i ciąg średniowiecznych murów miejskich tworzą fascynującą panoramę.

W czasach rzymskich Grudziądz znajdował się na trasie szlaku bursztynowego. Eksponaty archeologiczne z tego okresu można zobaczyć w tutejszym muzeum. Miłośników fortyfikacji z pewnością zainteresuje potężna Cytadela – nigdy niezdobyta twierdza, z 30 kilometrami podziemnych chodników, wzniesiona w latach 1776-1788. Warto zwrócić uwagę na trzy barokowe założenia klasztorne: benedyktynek, jezuitów i reformatów. W mieście znajdują się liczne punkty widokowe na Dolinę Dolnej Wisły.

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 |

10

Góra Zamkowa, widok na Dolinę Wisły Brama Wodna Most na Wiśle Gotyckie spichrze, w średniowieczu zastępowały mury obronne miasta

3

Miasto znane w średniowieczu z handlu zbożem, przyciąga dziś monumentalną panoramą barokowo-gotyckich spichrzy, zbudowanych na stromym boczu.

4

i

k u l t u r a

Chełmno — miasto zakochanych®

1

2

Jednym z najciekawszych miast województwa kujawsko-pomorskiego jest Chełmno. Położone na wysokiej skarpie, przy zachodniej granicy Pojezierza Chełmińskiego, robi niesamowite wrażenie, kiedy dojeżdża się do niego od strony południowej lub Doliny Dolnej Wisły. To też jedyne miasto w regionie, którego panoramę można oglądać ze wszystkich stron świata.

Wieże gotyckich świątyń, ogromny zespół klasztorny, wyjątkowy w skali kraju gotycko-renesansowy ratusz oraz zachowane nieomal w całości mury miejskie, wzbudzają podziw przyjezdnych.

Zapewne dlatego miasto znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Chełmno znane jest również jako „miasto zakochanych®”, ponieważ w kościele farnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się relikwia św. Walentego i corocznie 14 lutego organizowane są tu słynne „Walentynki Chełmińskie”.

Chełmno znajduje się na liście Certyfikowanych produktów turystycznych Polskiej Organizacji Turystycznej oraz na liście Pomników Historii Prezydenta RP. | 1 | Gotycko-renesansowy ratusz, określany mianem „perły architektury renesansowej na Pomorzu” | 2 | Ławeczka zakochanych | 3 | Wnętrze kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła | 4 | Panorama miasta

3

Położone, tak jak Rzym, na dziewięciu wzgórzach Chełmno kusi zabytkami. Choć ma już prawie 800 lat, wciąż pulsuje młodością i energią.

W końcu to polska stolica zakochanych.

4

11

m i a s t a

i

k u l t u r a

Biskupin i Pałuki — z otchłani dziejów…

1

2

Osada biskupińska to najbardziej znany w Europie środkowej rezerwat archeologiczny. Tworzą go m.in. rekonstrukcje osady łużyckiej i neolitycznej, średniowiecznej wioski czy pałuckich chat. Z Biskupina kolejką wąskotorową można dojechać do Wenecji i zgubić się w czasie, chodząc między zabytkowymi wagonami i parowozami zgromadzonymi w Muzeum Kolejki Wąskotorowej. Jeśli będziemy mieli pecha (albo szczęście) w ruinach Zamku Weneckiego usłyszymy czarci śmiech tutejszego diabła. Dalej szlak prowadzi do Gąsawy, gdzie w drewnianym kościele pw. św. Mikołaja można zobaczyć cenne barokowe malowidła. Warto też odwiedzić wzorowany na słynnej włoskiej Villa Rotonda, klasycystyczny Pałac Lubostroń, którego fundator zlokalizował go „w miejscu ustronnem a lubem”.

| 1 | Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, brama wejściowa do grodu | 2 | Biskupin, Festyn Archeologiczny – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej | 3 | Lubostroń, klasycystyczny pałac | 4 | Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji, doroczna impreza „Wenecka Noc z Parowozami” – certyfikowany produkt turystyczny Polskiej Organizacji Turystycznej

12

3

m i a s t a

k u l t u r a

Golub-Dobrzyń i Brodnica — zamki i rycerskie turnieje

1

Festyn Archeologiczny organizowany co roku, w trzeci weekend września, gromadzi około 60 000 turystów i pasjonatów historii.

4

i

2

3

Gotyckie kościoły i potężne warownie to pozostałości po panującym na tych ziemiach Zakonie Krzyżackim.

Podróż szlakiem zamków krzyżackich to wspomnienie świetności tych miejsc, dawnych obyczajów szlacheckich oraz etosu rycerskiego stanu.

4

Odcięta przez linię Wisły północno-wschodnia część regionu kujawsko-pomorskiego była od XIII w. własnością Zakonu Krzyżackiego. W Golubiu-Dobrzyniu powstał okazały krzyżacki zamek, któremu na początku XVII wieku królewna Anna Wazówna nadała styl renesansowy. Również w Brodnicy znajdują się okazałe ruiny krzyżackiego zamku. W Golubiu-Dobrzyniu organizowane są turnieje rycerskie, przywołujące w wyobraźni widzów dawną świetność tych miejsc, etos rycerskiego stanu, niezwykłą urodę strojów z różnych epok, dawne obyczaje panujące wśród szlachty i gawiedzi. Ruiny krzyżackich twierdz można też podziwiać w Świeciu nad Wisłą, Nowem, Rogóźnie-Zamku, Radzyniu Chełmińskim, Zamku Bierzgłowskim i Bobrownikach.

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 |

Świecie, pokrzyżacki zamek wodny Brodnica, widok na wieżę zamku krzyżackiego z XIV w.

Zamek krzyżacki w Golubiu-Dobrzyniu Turniej Rycerski w Golubiu-Dobrzyniu

13

m i a s t a

i

k u l t u r a

m i a s t a

Szlak Piastowski — narodziny Polski

1

2

1

3

14

2

3

Podróżując szlakiem pielgrzymowym św. Jakuba poznamy liczne ciekawostki kulturowe, zaliczane do najważniejszych zabytków w Polsce.

-pomorskie, łącząc miejsca związane z najstarszą polską dynastią – rodem Piastów. Szlak Piastowski to jeden z certyfikowanych produktów Polskiej Organizacji Turystycznej.

| 1 | Mogilno, klasztor Benedyktynów z XI wieku | 2 | Kruszwica, kolegiata śś. Piotra i Pawła, zbudowana na planie krzyża – jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce | 3 | Strzelno, kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny, fragment romańskiej kolumny z personifikacją ludzkich przywar

k u l t u r a

Szlaki tematyczne — wybierz sam

Jedyne w Polsce romańskie kolumny pokryte płaskorzeźbami, przedstawiającymi personifikacje cnót i przywar można zobaczyć w Strzelnie.

Szlak Piastowski to powrót do pierwszych wieków państwa polskiego. Zabytki sztuki romańskiej są świadkami zamierzchłej historii i otwartą księgą naszych dziejów. Kościół św. Jana Apostoła w Mogilnie szczyci się średniowiecznymi kryptami – jedna z nich jest najstarszym, w pełni przesklepionym, pomieszczeniem w Polsce.

W Strzelnie można zobaczyć jedyne w Polsce romańskie kolumny pokryte płaskorzeźbami przedstawiającymi personifikacje cnót i przywar.

W Kruszwicy i Inowrocławiu zachowały się w całości kościoły o surowej, kamiennej architekturze.

W Płowcach miała miejsce wielka średniowieczna bitwa. W Brześciu i Kowalu koło Włocławka odkryjesz miejsca związane z historią polskich władców – Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Szlak Piastowski przebiega przez dwa województwa – wielkopolskie i kujawsko-

i

4

Województwo kujawsko-pomorskie to bogactwo walorów kulturowych dzięki czemu region można poznawać według dowolnego klucza.

Szlak Chopina prowadzi do miejsc, które w młodości odwiedził wielki kompozytor. Warto zawitać do Szafarni, gdzie wciąż żyje jego muzyka i często odbywają się koncerty muzyki fortepianowej. Na Pałukach możemy wybrać szlak drewnianych kościołów, dotrzeć do drewnianej świątyni w Gąsawie o wyjątkowo bogatym wystroju. Idąc szlakiem św. Jakuba można zobaczyć zabytki należące do najważniejszych dzieł sztuki w Polsce.

W renesansowej kaplicy dobudowanej do romańsko-gotyckiego kościoła w Kościelcu Kujawskim koło Inowrocławia znajdziemy jeden z najpiękniejszych w Polsce piętrowych nagrobków epoki renesansu.

| 1 | Szafarnia – popiersie Fryderyka Chopina.

Tu zaprowadzi Cię Szlak F. Chopina | 2 | Znakowanie szlaku – las przed Dulnikiem, szlak św. Jakuba | 3 | Kościelec Kujawski, renesansowy nagrobek Kościeleckich, Szlak Piastowski | 4 | Kruszwica, Mysia Wieża – pozostałość zamku zbudowanego przez Kazimierza Wielkiego (ok. 1350 r.), Szlak Piastowski

15

Lubię tu być

u Z D R O W I s K A

I

s PA

Grudziądz

Inowrocław

Ciechocinek

Wieniec-Zdrój

1

1

uzdrowiska

i

spa

uzdrowiska

i

spa

Inowrocław

1

2

3

Wizytówką miasta jest ponad 80-hektarowy park Solankowy z obiektami sanatoryjnymi, pijalnią wód oraz tężnią solankową. W Inowrocławiu można zobaczyć także doskonale zachowane zabytki początków państwa polskiego.

5 Uzdrowisko Inowrocław utworzono w 1875 r. ze względu na bogate złoża minerału znajdujące się pod miastem. Dziś kompleks uzdrowiskowy obejmuje ponad 85-hektarowy Park Solankowy, w którym mieści się wiele obiektów sanatoryjnych. Centralnym punktem parku jest tężnia uzdrowiskowa w kształcie dwóch połączonych ze sobą wieloboków o łącznej długości 320 metrów i 9 metrów wysokości.

Z tarasu widokowego tężni można podziwiać panoramę parku Solankowego i zachodniej części Inowrocławia. Dywany kwiatowe, malownicze stawy oraz fontanny budzą zachwyt kuracjuszy, którzy odpoczywają tu po zabiegach, nawiązując ciekawe znajomości lub spędzając czas z książką.

Inowrocław oferuje bogaty program imprez plenerowych, w tym letnie koncerty Inowrocławskiej Orkiestry Promenadowej, Galę Operowo-Operetkową, Ogólnopolski Festiwal Młodzieżowych Orkiestr Dętych oraz coroczny koncert urodzinowy polskiego barda – Grzegorza Turnaua. Wstęp na imprezy jest bezpłatny. Inowrocław i jego okolice doskonale nadają się na wycieczki krajoznawcze. Warto zobaczyć m.in. kamienne romańskie kościoły z XII w. oraz zabytki pamiętające średniowieczne początki Polski. Dzięki tej spuściźnie Inowrocław znajduje się na Szlaku Piastowskim.

4

18

| 1 | | 2 || 3 | | 5 | | 6 | | 7 | Kompleks uzdrowiskowy | 4 | Romański kościół Najświętszej Maryi Panny – „Ruina”

6

7

19

uzdrowiska

i

spa

uzdrowiska

i

spa

Ciechocinek

1

2

3

Miasto kwiatów i zieleni. To tu znajdują się największe tężnie solankowe w Europie. Atrakcją wieczornych spacerów wzdłuż deptaków są podświetlane fontanny, podziwiane przez zwiedzających.

5 Już w latach 30. XIX w., kiedy powstały tu dwie tężnie, warzelnia oraz pierwsze łazienki, Ciechocinek stał się ulubionym kurortem ówczesnych elit. Największe i najstarsze zachowane w Europie trzy tężnie połączone w kształt podkowy, wzniesiono w latach 1824-1859. Wysokość drewnianych obiektów wynosi prawie 16 metrów, a ich łączna długość przekracza 1741 metrów. Konstrukcje wypełnia chrust cierniowy, którego zadaniem jest intensywne odparowywanie ściekającej solanki pod wpływem słońca i wiatru. Ujęcie solanki sięgające głębokości 409 m znajduje się przy fontannie Grzybek i zostało odwiercone w 1911 r. Opadająca ze szczytu tężni solanka tworzy naturalne inhalatorium.

Atmosferę Ciechocinka tworzy późnoklasycystyczna i eklektyczna zabudowa, wszechobecna zieleń urozmaicona kwiatowymi dywanami. Rozległe parki tętnią życiem dzięki licznie odwiedzanym kawiarenkom. Ciechocinek to także miasto festiwali muzycznych. W ich repertuarze można znaleźć zarówno operę, jak i bluesa. Warto wybrać się nad Wisłę i odwiedzić ruiny gotyckiego zamku w pobliskim Raciążku, przy których znajduje się punkt widokowy na dolinę Wisły, królowej polskich rzek.

4

20

| 1 | | 2 | | 3 |

Kompleks uzdrowiskowy Park Zdrojowy – fontanna „Jaś i Małgosia” Słynna fontanna „Grzybek” usytuowana w centrum miasta | 4 | Dywan kwiatowy, którego układ i kompozycja zmieniana jest co roku | 5 | | 6 | Największe w Europie tężnie solankowe | 7 | Rezerwat halofitów – roślin przystosowanych do życia na silnie zasolonym podłożu

6

7

21

uzdrowiska

i

spa

uzdrowiska

i

spa

Wieniec-Zdrój i Grudziądz

2

3

Położone wśród kujawskich lasów uzdrowisko powstało na przełomie XIX i XX wieku, gdzie z głębokości ponad 1600 metrów wydobywa się solanki bogate w składniki mineralne.

1 4 Wieniec powstał na przełomie XIX i XX wieku, gdy odkryto tu źródło leczniczej wody siarczanowej. Jest to jedno z trzech uzdrowisk w województwie kujawsko-pomorskim. Woda mineralna oraz zasobne złoża borowinowe sprawiły, że w miejscowości powstał ośrodek leczniczy, którego ofertę oparto na zabiegach balneologicznych, z użyciem naturalnych surowców.

Dobroczynne działanie eterycznego boru i przepełniająca uzdrowisko cisza sprawiają, że kuracjusze szybko odzyskują komfort psychiczny, zabiegi fizykoterapeutyczne wspierają zaś powrót do dobrej kondycji fizycznej. Na kuracjuszy czekają: kąpiele termiczne i solarne, zabiegi relaksacyjne, masaże, kinezyterapia ru-

22

chowa. Bliskość Włocławka zachęca wypoczywających do zwiedzania miasta, jego muzeów i zabytków.

Grudziądz jest najmłodszym ośrodkiem leczniczym regionu, położonym nad Wisłą, w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego. Z głębokości ponad 1600 metrów wydobywa się tu solanki bogate w składniki mineralne, takie jak: jod, brom, magnez i potas. Temperatura wody osiąga 44 stopnie Celsjusza, co sprzyja leczeniu schorzeń reumatycznych i inhalacjom.

W obiektach Geotermii Grudziądz solankę wykorzystuje się do leczenia i profilaktyki chorób

krążenia oraz chorób skóry. W tężni zamkniętej w szklanej piramidzie można zażywać inhalacji. Ciepłe wody solankowe wykorzystywane są również w kinezyterapii ruchowej. W obiektach uzdrowiskowych znajduje się basen odkryty, brodzik dla dzieci oraz wyczynowy basen z przeciwprądem. Przy obiektach Geotermii urządzono plac karawaningowy.

Warto zwiedzić zabytki miasta i okolic. Gotyckie spichrze zaprowadzą nas na Górę Zamkową z reliktami krzyżackiej warowni, na której znajduje się punkt widokowy na Dolinę Dolnej Wisły.

Nieco dalej, na wysokiej nadwiślańskiej skarpie, usytuowana jest cytadela – twierdza niezdobyta przez Napoleona.

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 | | 5 | | 6 |

Kompleks Odnowy Biologicznej „Geotermia” w Grudziądzu

5

6

23

Lubię tu być

G O Ś C I N N O Ś Ć I T R A DY C J A A K T Y W N Y W Y P O C Z Y N E K

Bysław Świecie

Chełmno BRODNICKI PARK KRAJOBRAZOWY

Ślesin Pawłówek

Ostromecko

BYDGOSZCZ TORUŃ

Włocławek

2

2

gościnnoś ć

i

trad y cja

akt y wn y

w y pocz y nek

Bory Tucholskie — odetchnij pełną piersią!

1

2

Jeden z największych polskich kompleksów leśnych w Polsce można przemierzać kajakiem, pieszo lub rowerem. O kulturze i przyrodzie światowego Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie najlepiej opowiedzą turystom właściciele licznych gospodarstw agroturystycznych. Wiele z nich wyrosło bezpośrednio nad krystalicznie czystymi rzekami i jeziorami. Można w nich wygodnie wypocząć i spróbować miejscowych specjałów wpisanych na listę produktów tradycyjnych, a także samemu ruszyć w las po owoce leśnego runa. Tutejsze gospodynie podpowiedzą, jak wydobyć ich smak i zachować pyszne wspomnienia z wakacji.

Sieć wiosek tematycznych świadczy o pomysłowości i gospodarności Borowiaków.

Po dreszczyk emocji i ochłodę w upalne dni można popłynąć popularnymi wśród kajakarzy rzekami – Brdą lub Wdą. Ekstremalnych przeżyć dostarczają mniejsze rzeki polecane doświadczonym amatorom spływów. Warto odwiedzić Fojutowo z największym w Polsce akweduktem – wodnym skrzyżowaniem Wielkiego Kanału Brdy z Czerską Strugą.

Dziewicza przyroda, czyste, meandrujące rzeki oraz gościnność mieszkańców tworzą klimat Borów Tucholskich. Niezwykłość tego miejsca została potwierdzona wpisem na listę rezerwatów biosfery UNESCO. 5

| 1 | | 2 | | 3 | | 4 |

4

26

3

Wieża widokowa w Fojutowie Borowik szlachetny Cis pospolity Fojutowo, akwedukt – skrzyżowanie dwóch cieków wodnych: Czerskiej Strugi (płynącej dołem) i Wielkiego Kanału Brdy (płynącego górą) | 5 | Rezerwat przyrody Źródła Rzeki Stążki | 6 | Wierzchlas – wycieczka w rezerwacie Cisy Staropolskie | 7 | Przyjemność wędkowania

6

7

27

gościnnoś ć

i

trad y cja

akt y wn y

Kajakiem — z prądem i pod prąd!

1

2

3

Szlaki kajakowe na Brdzie, Wdzie i Drwęcy są uznane za jedne z najpiękniejszych w Europie. Te trzy urokliwe dopływy Wisły, meandrując przez rezerwaty przyrody, przyciągają każdego lata turystów, którzy podziwiają piękno natury.

4

28

Jedną z największych atrakcji województwa kujawsko-pomorskiego są szlaki kajakowe Brdy, Wdy i Drwęcy. Trzy urokliwe rzeki – dopływy Wisły, przepływają przez rezerwaty przyrody.

Spływ urozmaicają meandry i bystrza. Wśród dzikiej przyrody bacznym obserwatorom udają się bezkrwawe łowy. Królestwo bobrów, zimorodków i tajemniczych mieszkańców szuwarów otwiera przed nimi swe podwoje.

Kujawsko-pomorskie to region na skrzyżowaniu dwóch międzynarodowych dróg wodnych: E70 łączącej belgijską Antwerpię z litewską Kłajpedą, oraz E40 – łączącej Gdańsk nad Bałtykiem z Odessą nad Morzem Czarnym. Wybudowany pod koniec XVIII wieku Kanał Bydgoski, unikatowy w skali świata obiekt hydrotechniczny, łączy do-

rzecza Wisły i Odry. Bydgoszcz to miasto szczególnie związane z wodą. Można się o tym przekonać zwłaszcza w urokliwej przystani tuż przy Wyspie Młyńskiej, połączonej mostami i mostkami z centrum miasta. Wprawni kajakarze mogą pokonywać dłuższe trasy, spływając Drwęcą i Wisłą. Przeprawiając się przez Bydgoszcz dopłyną Kanałem Bydgoskim do Noteci, która należy do dróg krajowych.

| 1 | Coroczny międzynarodowy spływ kajakowy Drwęcą i Wisłą | 2 | Zimorodek, gniazduje w długich norach wydrążonych w piaszczystych skarpach | 3 | Na szlaku kajakowym | 4 | Bydgoszcz, jedna ze śluz na Kanale Bydgoskim

w y pocz y nek

Przyroda — o czym szumią brzozy…

1

2

Aktywna turystyka to również odkrywanie ciekawostek przyrodniczych czy podglądanie ptactwa. Do rezerwatów i pomników przyrody oraz użytków ekologicznych najłatwiej dotrzeć pieszo, z niezastąpionymi towarzyszami wędrówek – kijkami. W województwie kujawsko-pomorskim znajduje się aż osiem parków krajobrazowych. Wsłuchaj się w opowieść Doliny Dolnej Wisły, zachodząc do tajemniczej jaskini Bajka w Gądeczu, odwiedź brzozy karłowate w rezerwacie Linje, koło Dąbrowy Chełmińskiej, a w Leosi, niedaleko Świecia nad Wisłą, zmierz się z kamieniem św. Wojciecha, jednym z największych na Pomorzu Gdańskim głazem narzutowym.

| 1 | Rzeka Gardęga, próg wodny | 2 | Rezerwat Jeziorka Kozie – dystroficzne jeziorko o zarastającym lustrze wody, Tucholski Park Krajobrazowy | 3 | Głaz w Leosi | 4 | Rezerwat Jezioro Rakutowskie położony wśród bagien i podmokłych łąk, Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy

3

Cisza, spokój, malownicze widoki i bliski kontakt z naturą uczynią nasz wypoczynek niezapomnianym. Bogactwo tej natury otoczone jest szczególną ochroną parków krajobrazowych.

4

29

gościnnoś ć

i

trad y cja

Gęsinowy Szlak Kulinarny

1

2

Województwo kujawsko-pomorskie znane jest z hodowli gęsi białych kołudzkich, rasy wyhodowanej w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki w Kołudzie Wielkiej koło Inowrocławia. Obecnie dostarcza on gęsięta dla większości ferm w Polsce, a odmiana ta stanowi aż 95% eksportu gęsiny z Polski.

Wiele restauracji oferuje oryginalne i wyjątkowo smaczne dania z gęsiny. W wyniku konkursu wyróżniono kilkanaście restauracji, które znalazły się na kulinarnym szlaku. Można je znaleźć w Bydgoszczy, Toruniu, Ostromecku, Ślesinie koło Nakła, Pawłówku, Bysławiu, Świeciu nad Wisłą, Chełmnie i Włocławku.

Około 11 listopada organizowane są imprezy kulinarne pod wspólną nazwą „Kujawsko-pomorska gęsina na Świętego Marcina”.

| 1 | Szef kuchni restauracji „Jan Olbracht Browar Staromiejski” w Toruniu | 2 | Gęś Biała Kołudzka – kujawsko-pomorska specjalność | 3 | Certyfikaty uczestnictwa w Gęsinowym Szlaku Kulinarnym | 4 | Danie z gęsiny serwowane w restauracji „Hotelu 1231” w Toruniu

30

3

akt y wn y

Kujawsko-pomorskie smaki — czas na kuchnię regionalną

1

Specjalnością regionu jest hodowla Gęsi Białej Kołudzkiej. Podążając szlakiem wyśmienitych restauracji, odkryjemy smaki potraw z gęsiny oraz poznamy dziedzictwo kulinarne regionu.

4

w y pocz y nek

2

3

Świeża jajecznica na śniadanie, chleb posmarowany prawdziwym wiejskim masłem, a na obiad ziemniaki z naturalnym zsiadłym mlekiem — oto tradycyjne smaki.

4

Województwo kujawsko-pomorskie słynie z regionalnych przysmaków. Na listę regionalnych produktów wpisane są powidła śliwkowe z Doliny Dolnej Wisły, które są smażone z węgierek w tradycyjnych miedzianych kotłach. Co roku odbywa się w Strzelcach Dolnych „Święto śliwki”, przyciągające tłumy miłośników tradycyjnych potraw. W Grucznie odbywa się z kolei „Festiwal smaku” w ramach którego organizowane jest „Święto miodu” oraz „Turniej nalewek”.

W restauracjach województwa można posmakować również inne tradycyjne potrawy. Na stół często trafia dziczyzna. W wielu miejscowościach wypieka się tradycyjny chleb, wytwarza kozie sery, przygotowuje się lokalne specjały z kapusty, ryb i mięsa. Tradycyjną kuchnię moż-

na też poznać decydując się na pobyt w gospodarstwach agroturystycznych. Świeża jajecznica na śniadanie, chleb posmarowany prawdziwym wiejskim masłem, ziemniaki popite naturalnym zsiadłym mlekiem, pierogi, klopsy, upieczony na wolnym ogniu wybiegany kurczak, mogą sprawić, że naprawdę wypoczniemy. Kujawsko-pomorskie smaki warte są poznania.

| 1 | Strzelce Dolne, „Święto śliwki” | 2 | | 3 | Gruczno, „Festiwal smaku” | 4 | Przysiek, Kujawsko-Pomorski Festiwal Gęsiny w ramach akcji promocyjnej „Najlepsza Gęsina na św. Marcina”

31

32