Catalogus Lerarenopleiding 2019-2020 Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum by Uitgeverij Van Gorcum

leraren catalogus

2019 2020

LERAREN CATALOGUS 2019-2020 Voor het studiejaar 2019-2020 heeft Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum weer een aantal mooie nieuwe en herziene studieboeken.

NIEUW

HERZIEN

Psychologie en pedagogiek van het jonge kind

Tijdschrift Talent

Tijdschrift MeerTaal

Pagina 10

Pagina 19

Pagina 5

Jouw begaafde leerling Pagina 9

Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs

Leren rekenen, Pagina 25

Pagina 11

N o 14

Tijdschrift Taal Pagina 21

JA ARGANG

2019

De inz et

van jeugdliteratu ur op de

pabo:

effectief?

paradox van het sc hri jf on de rw ijsDe

kracht van goed

gesprekkene

Leren in vijf dimensies Pagina 12

Natuur en techniek geven Pagina 29

INHOUD (ORTHO-)PEDAGOGIEK

ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE Ontwikkelingspsychologie

Psychologie en pedagogiek van het jonge kind nieuw

Tijdschrift Zone

leerkrachten basisonderwijs, herzien 11

Leren in vijf dimensies VO herzien

Spelen en leren op school

Leren in vijf dimensies PO

Vakken en vorming in onderzoek

Het didactische werkvormenboek

Meer dan onderwijs

en de staat van het onderwijs

Inleiding in de pedagogiek primair onderwijs Motivatie op de basisschool

7 8

Uitdagend onderwijs aan begaafde leerlingen

Werken met begaafde leerlingen in de klas

Jouw begaafde leerling, nieuw

Passend onderwijs voor begaafde leerlingen

Tijdschrift Talent, vernieuwd

REKENEN Protocol Ernstige RekenWiskunde-

de onderbouw

Cultuurpedagogiek, onderwijspolitiek

Kunst = Taal en Rekenen

Ontwikkelingspsychologie voor

ONDERWIJSKUNDE

Basisontwikkeling voor peuters en

TAAL EN REKENEN

SOCIALE VAARDIGHEDEN Interculturele communicatie

Beschermjassen op school

Interactiewijzer

TAAL

problemen en Dyscalculie

Tijdschrift Volgens Bartjens

Leren rekenen, ook als het moeilijk wordt, herzien

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD Oriëntatie op geschiedenis

Historisch denken

Historisch bewustzijn op de basisschool

27 28

Lezen en schrijven doe je samen

Geschiedenis geven

Thema’s en Taal

Natuur en techniek

Tijdschrift MeerTaal, vernieuwd

geven, herzien

Meer dan lezen

In Goede Handen

Vreemdetalenonderwijs geven

Geestelijke stromingen geven

Tijdschrift Taal, nieuw

Cultuur²

Tekstanalyse

Educatie in erfgoed

DOCENTENSERVICE EN DIGITALE BESCHIKBAARHEID Docenten, onderwijsontwikkelaars en studiecoördinatoren kunnen bij Uitgeverij Koninklijke van Gorcum een docentenexemplaar aanvragen van relevante studieboeken. Op deze pagina leest u hoe dat werkt. Onze uitgaven zijn ook op verschillende kanalen digitaal beschikbaar.

Denkt u met ons mee?

Docentenservice

Digitale beschikbaarheid Bij diverse titels is extra digitaal materiaal beschikbaar via Lerarencampus. Daarnaast is er de mogelijkheid van digitaal lezen. Studenten en docenten hebben overal ter wereld en op ieder moment toegang tot hun studieboeken. En, voor studenten niet onbelangrijk, het kan digitaal ook goedkoper,

Graag blijven we u van goed materiaal voorzien. Dat kan

Beoordelingsexemplaar

alleen samen met u. Heeft u ideeën voor nieuwe boeken?

Van een studieboek dat (nog) niet op de verplichte litera-

Of wilt u van gedachten wis-

tuurlijst staat, kunt u een beoordelingsexemplaar aanvragen.

selen over ontwikkelingen op

Wanneer de uitgave geschikt is voor uw vakgebied en het

Gratis materiaal bij onze boeken stellen we beschikbaar via

de Pabo, lerarenopleiding of

niveau van de opleiding waaraan u verbonden bent, stellen

Lerarencampus. Docenten en studenten kunnen via

in uw vakgebied?

wij u deze gratis ter beschikking.

www.lerarencampus.nl een gratis account aanmaken en

Laat het me weten via: e.gommers@vangorcum.nl.

door boeken te huren of een abonnement te nemen.

toegang krijgen tot deze materialen. In deze catalogus staat

Gebruikersexemplaar

bij de uitgave vermeld als er materiaal beschikbaar is.

Gaat u als docent een studieboek van Uitgeverij Koninklijke Ellen Gommers

van Gorcum gebruiken dat al verplicht is voorgeschreven bin-

Uitgever onderwijsfonds

nen uw opleiding, dan komen wij u tegemoet en sturen u een

BUKU is een online streaming boekendienst waarmee stu-

gratis gebruikersexemplaar toe.

denten en docenten gemakkelijk online toegang hebben tot studieboeken. Alle docenten in het hoger onderwijs kunnen

Docentexemplaar aanvragen

kosteloos en ongelimiteerd gebruik maken van BUKU (ook

Kijk op webwinkel.vangorcum.nl bij de titel van uw keuze

offline). Studenten krijgen met een abonnement toegang tot

en klik onder het omslag van het boek op de knop ‘Docen-

alle aangeboden studieboeken.

Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum produceert al haar

tenservice’ om de titel aan te vragen. Wij behouden ons

Meer informatie op www.buku.io.

boeken van vormgeving tot aan het drukken op een

het recht voor aanvragen niet te honoreren. In die gevallen

duurzame manier in Nederland.

nemen wij contact met u op om uw aanvraag te bespreken.

Duurzame boeken

Titels die niet als studieboek worden aangemerkt kunt u, als

Onze boeken kunnen digitaal worden gekocht of gehuurd per

vakliteratuur, op de normale wijze bestellen.

periode via onze partner Yindo. Alle informatie en een volledig prijsoverzicht vindt u op www.yindo.nl.

(ORTHO-)PEDAGOGIEK

N I EUW

Psychologie en pedagogiek van het jonge kind Over ontwikkeling, stimulering en vorming

Psychologie en pedagogiek van het jonge kind biedt een perspectief op wat opvoeding en onderwijs voor kinderen van nul tot ongeveer tien jaar zou moeten inhouden. Wat houdt de groei ‘van binnen naar buiten’ in, hoe verhouden zich meedoen en stimuleren respectievelijk onderwijzen en leren? Kortom: hoe verloopt het verband tussen ‘laten groeien’ en ‘leiden’? De baby-, dreumes-, peuter- en kleuterfasen en de eerste schooljaren worden zowel vanuit de praktijk als theoretisch behandeld. In de praktisch getinte hoofdstukken gaat het, geïllustreerd aan vele casussen, over fase typerende gedragskenmerken en hoe je je daar pedagogisch toe moet verhouden. In de theoretische hoofdstukken wordt aandacht besteed aan de rol van de cultuur en hoe de school kan bijdragen aan de vorming van (cultuur)kritische volwassenheid. Tevens wordt de systeemtheorie voor de kleine kind-periode beschreven en de betekenis van de eerste symptomen van zelfreflectie tijdens de kleuterjaren. Daarbij wordt duidelijk hoe de kanteling van kleuter naar schoolkind zich voltrekt, en waarin de opvoeding daarná verschilt van die van daarvóór. Ook komt aan de orde hoe zich al vroeg de drievoudige relatie ontwikkelt tussen kind, het andere en de ander. Een nog zelden besproken ontwikkeling, die vooruitwijst naar de latere leerling-leerstof-docentrelatie in het onderwijs.

(ORTHO-)PEDAGOGIEK

Zone Tijdschrift Voor spelend en onderzoekend leren

Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw

Spelen en leren op school

De inhoud van Zone staat geheel in het teken van

Met dit boek komt de wereld de klas binnen. Een

Kinderen spelen graag. Spelen is belangrijk voor een

spelend en onderzoekend leren. Uiteraard horen hierbij

aanbod van betekenisvolle activiteiten en actuele

optimale ontwikkeling van kinderen. Dit boek geeft

ook de theoretische achtergronden, de meest recente

thema’s, daar begint het allemaal mee. Wat daar aan

leerkrachten (in opleiding) inzicht in de meerwaarde van

onderzoeken en ervaringen in de praktijk. Daarnaast

te leren valt en hoe daarin steeds wordt gezocht naar

spel voor de ontwikkeling van alle kinderen op de basis-

besteedt Zone ruim aandacht aan activiteiten die

het spel als context voor leren en ontwikkelen wordt

school.

er op gericht zijn om de ideeën en praktijken rond

in inspirerende praktijkverhalen en vanuit de nieuwste

ontwikkelingsgericht onderwijs verder te verbeteren en

ideeën over spel uitgewerkt.

uit te breiden. Zone is hiermee een bron van informatie voor (aankomende) professionals in onderwijs.

Spelen en leren op school geeft een mooi beeld van spel binnen verschillende vakgebieden in zowel onder-

Dit vraagt leraren en pedagogisch medewerkers

als bovenbouw. Verschillende theoretische inzichten

met oog voor het spel van jonge kinderen en met

komen uitgebreid aan bod. Ook zijn er inspirerende

vaardigheden om daarin een rol te spelen.

voorbeelden opgenomen.

4 nummers per jaar | Jaarabonnement € 40,00 | studenten-

Frea Janssen-Vos | Levineke van der Meer |

Marjolein Dobber | Bert van Oers (red.) | 1e druk | 2018 |

abonnement € 30,00 | ISSN 1569-6952

2e herziene druk | 2017 | 240 pagina’s | € 34,50 |

192 pagina’s | € 30,00 | ISBN 978 90 232 5215 3

Website en archief voor abonnees: www.tijdschrift-zone.nl

ISBN 978 90 232 5507 9

Informatie over collectieve abonnementen via klantenservice@vangorcum.nl.

(ORTHO-)PEDAGOGIEK Vakken en vorming in onderzoek Ontwikkelingsgericht Onderwijs in de bovenbouw

Cultuurpedagogiek, onderwijspolitiek en de staat van het onderwijs

Inleiding in de pedagogiek primair onderwijs

In dit basisboek geeft de auteur een handvat aan leer-

De auteurs bieden in deze uitgave met vier essays een

Dit boek brengt Pabo-studenten kort en kernachtig de

krachten die hun onderwijs samen met leerlingen willen

fris en broodnodig tegenwicht tegen gangbare leerpsy-

beginselen van de pedagogiek bij. Het boek richt zich

opbouwen. Uitgangspunt is daarbij het inrichten van

chologische en politieke opvattingen die het onderwijs

vooral op het opvoeden van kinderen van 5 t/m 12 jaar

rijke onderzoeksactiviteiten die als context dienen voor

al jaren een slechte dienst bewijzen.

in de schoolse situatie en is voorzien van vele herken-

leren en ontwikkelen. De vakken staan niet apart. De auteur zet in op de bereidheid van leerlingen om vragen te stellen over de wereld, actuele kwesties en ervaringen.

De auteurs trekken de lijn van klassiek pedagogisch

bare praktijkvoorbeelden.

gedachtegoed door tot in deze tijd. Gedachtegoed

In het eerste deel van het boek wordt op eenvoudige en

dat steeds weer verrassend solide en actueel bruik-

duidelijke wijze het begrip opvoeden en het opvoedpro-

baar blijkt te zijn. Het zou een rol kunnen spelen bij de

ces beschreven. Deel twee beschrijft de verschillende

In de onderzoeksactiviteiten die leerlingen ondernemen

herwinning van de autonomie van de onderwijsprofes-

wetenschappen die van belang zijn voor het vak peda-

is aandacht voor vakinhouden in combinatie met vragen

sional.

gogiek. Deel drie bestaat uit opdrachten en casussen

van de groep en kwesties uit de echte wereld.

en is online beschikbaar.

Jan Dirk Imelman | Henk Wagenaar | Wilna Meijer | 1e druk |

Annemarie Becker | Harry Mungra | 1e druk | 2017 |

ISBN 978 90 232 5101 9

2017 | 148 pagina’s | € 18,00 | ISBN 978 90 232 5542 0

256 pagina’s | € 30,00 | ISBN 978 90 232 5351 8 Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

(ORTHO-)PEDAGOGIEK Motivatie op de basisschool

Uitdagend onderwijs aan begaafde leerlingen

Werken met begaafde leerlingen in de klas

Onderpresteren voorkomen, signaleren en aanpakken

Verrijkingstrajecten met effect

Pedagogische sensitiviteit als leidraad

Hoe kun je ongemotiveerde leerlingen het beste hel-

Uitdagend onderwijs aan begaafde leerlingen helpt

Deze uitgave biedt Pabo-studenten zowel wetenschap-

pen? Wat motivatie eigenlijk is en hoe het kan worden

schoolleiders, intern begeleiders en leraren in het basis-

pelijke achtergronden als praktische handvatten en tips

gefaciliteerd of juist gefrustreerd blijft vaak ongrijpbaar.

of middelbaar onderwijs om goed onderbouwde verrij-

voor het werken met deze leerlingen in de klas.

In de psychologische wetenschap biedt de Zelf-De-

kingsprogramma’s op te zetten, met meetbare effecten.

terminatie Theorie (ZDT) van Edward Deci en Richard Ryan een omvattende, geïntegreerde visie op (de kwaliteit van) motivatie.

Aan de hand van casussen uit de praktijk worden di-

De heldere opbouw geeft eerst inzicht in het leerpro-

verse relevante thema’s behandeld, zoals motivatie,

ces van (hoog)begaafde leerlingen, om vervolgens het

metacognitie en hoog gevoeligheid.

signaleren van leerlingen die baat zouden hebben bij

In dit boek wordt de ZDT verbonden wordt aan (ontwik-

verrijking te behandelen. Ook het samenstellen van het

kelings)psychologische modellen en concepten. Het

daadwerkelijke programma en de vaardigheden die

geeft je een beter begrip van je leerlingen en bovendien

daarbij nodig zijn en het evalueren van het effect komen

een duidelijk richtsnoer voor je pedagogisch handelen

aan bod.

Rode draad in het boek is de vraag: Wat zou jíj als leerkracht kunnen doen om deze begaafde leerlingen op een goede manier te ondersteunen?

in de klas.

Saskia Bruyn | 1e druk | 2017 | 264 pagina’s | € 28,75

Els Schrover | 1e druk | 2015 | 200 pagina’s | € 34,95

Anouke Bakx | Esther de Boer | Ton van Houtert |

ISBN 978 90 232 5429 4

ISBN 978 90 232 5129 3

Maartje van den Brand | 1e druk | 2016 | 192 pagina’s |

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

€ 26,50 | ISBN 978 90 232 5441 6 Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

(ORTHO-)PEDAGOGIEK N I EUW

Jouw begaafde leerling Passend Onderwijs vraagt van jou, als (aankomend) leerkracht dat je tegemoet komt aan alle onderwijsbehoeften binnen je groep of op je school. Dit nieuwe boek biedt een goede basis voor het signaleren en begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen. Franka van Vlokhoven legt uit hoe je een klimaat schept waarbinnen deze leerlingen zich verder kunnen ontwikkelen. De kenmerken en eigenschappen van deze leerlingen komen uitgebreid aan bod, ondersteund met praktijkvoorbeelden. Hoe laat u de begaafde leerling zien dat je hem of haar serieus neemt? Hoe bied je een veilige plek binnen je groep?

Franka geeft aan wat de voorwaarden zijn om compacten en verrijken tot een succes te maken. De executieve functies spelen daarbij een rol, maar ook de (on)mogelijkheden van de dagelijkse onderwijspraktijk. Ook is er aandacht voor de hindernissen die (hoog)begaafde kinderen regelmatig tegenkomen. Voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong is er een eigen hoofdstuk waarin onder andere wordt uitgelegd hoe je rijke speel- en werkhoeken in je groep kunt inrichten.

(ORTHO-)PEDAGOGIEK VERNIEUW

Passend onderwijs voor begaafde leerlingen

Talent

In Passend onderwijs voor be-

Tijdschrift Talent richt zich op begeleiders (leerkrachten en andere

gaafde leerlingen in het basison-

professionele begeleiders) van begaafde kinderen. Het magazine

derwijs gaan de auteurs uit van

biedt verdieping, actuele kennis en achtergrondinformatie zodat u

Tijdschrift over (hoog)begaafdheid

de alledaagse onderwijspraktijk in het reguliere basisonderwijs waarin

als professional begaafde kinderen kunt helpen bij een

leraren gedifferentieerd onderwijs bieden maar tevens grenzen erva-

goede schoolcarrière.

ren van wat redelijkerwijs haalbaar is in hun eigen groep.

Talent is volledig vernieuwd. Naast een compleet

In negen hoofdstukken komen alle facetten van het omgaan met

nieuwe vormgeving waardoor beter onderscheid te

begaafde leerlingen op de reguliere basisschool aan de orde. Het

maken is tussen de verschillende soorten artikelen,

boek is heel geschikt als cursusboek voor een module begaafdheids-

is ook de inhoud deels vernieuwd. Talent sluit nu

onderwijs in het Paboprogramma.

nog beter aan bij de onderwijspraktijk.

6 nummers per jaar | Jaarabonnement € 59,90 | studentenabonnement € 50,00 | ISSN 1388-1809

ISBN 978 90 232 4966 5

Website en archief voor abonnees: www.tijdschrifttalent.nl

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

Informatie over collectieve abonnementen via klantenservice@vangorcum.nl.

ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE H ERZI EN Ontwikkelingspsychologie Inleiding tot de verschillende deelgebieden

Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs

Dit boek presenteert de ontwikkeling van de mens als

Kennis van de processen die zich voltrekken in de basisschooljaren

een levenslang proces. De gehele levensloop komt aan

van het kind is voor de (aankomend) leerkracht dan ook essentieel.

bod, van de geboorte tot en met de ouderdom. Tevens

Dit boek biedt deze kennis op een manier die dichtbij de dagelijkse

is er aandacht voor een aantal ontwikkelingsstoornis-

praktijk op de basisschool staat. De tekst en de digitale module

sen. Hiermee is het een belangrijke wegwijzer in de vele

geven herkenbare voorbeelden en opdrachten over echte kinderen,

theorieën en methoden over de menselijke ontwikke-

direct toepasbaar in het onderwijs.

ling. Deze 14e editie is geactualiseerd met onder andere de ontwikkelingen in het hersenonderzoek en hun betekenis voor het vakgebied. Ook de gedeelten over de psychogerontologie en de ontwikkeling op hogere leeftijd krijgen meer aandacht, gezien hun toegenomen maatschappelijke relevantie.

Een aantal toevoegingen in deze herziene druk: Ieder kind heeft zijn eigenheid. Waarom verschillen kinderen? Hoe normaal mag je zijn? Wat zijn normale ‘afwijkingen’ in een ontwikkeling? Dit alles wordt geplaatst in een pedagogisch kader. Wat is genetisch en wat is omgevingsbepaald? Ook wordt aandacht besteed aan de rol van sociale media in de ontwikkeling van het kind.

F.J. Mönks | 14e herziene druk | 2015 | 448 pagina’s |

€ 51,50 | ISBN 978 90 232 5224 5

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

ONDERWIJSKUNDE H ERZI EN Leren in vijf dimensies

Leren in vijf dimensies

Moderne didactiek voor het voortgezet onderwijs

Moderne didactiek voor het primair onderwijs

De Amerikaanse onderzoeker Robert J. Marzano ont-

Onze kennis van leerprocessen is de laatste decen-

wierp een praktisch model, Dimensions of learning,

nia enorm toegenomen. De Amerikaanse onderzoe-

waarin hij de nieuwe inzichten uit de leertheorie ver-

ker Robert Marzano speelde daar een belangrijke rol

taalde naar praktische instrumenten waarmee docent,

in en ontwierp een praktisch model: Dimensions of

docent in opleiding en leerling aan de slag kunnen. Dit

learning. Daarmee kunnen leerkrachten lessen geven

boek is een volledig op de Nederlandse situatie toegespitste bewerking voor de moderne

met activerende didactische werkvormen. Wietske Miedema spitste zijn model toe op de

lespraktijk in het voortgezet onderwijs. Het helpt leraren om makkelijk lessen met active-

Nederlandse situatie in deze uitgave. Net als in de VO-editie behandelt ze de achterlig-

rende didactiek ontwikkelen. Het staat vol met werkvormen.

gende theorie in een helder opgebouwd betoog. Maar ze geeft vooral veel pedagogische

In deze zevende, geheel herziene editie zijn de nieuwste onderzoeksgegevens van Marzano verwerkt en gaat de auteur onder andere dieper in op motivatie en zelfregulatie. In

en didactische uitwerking, met échte voorbeelden uit het primair onderwijs. Ook is er aandacht voor kleuters en hoe zij leren.

het nieuwe hoofdstuk: ‘Schoolsucces voor iedereen!’ worden inzichten over professionele

Robert Marzano is dé specialist in theorie en praktijk van onderwijsvernieuwing en met

leergemeenschappen op school met ervaringen over activerende didactiek en formatieve

name bekend vanwege zijn vertaling van wetenschappelijk onderzoek naar de dagelijkse

evaluatie gecombineerd.

onderwijspraktijk op klas- en schoolniveau. Hij staat aan het hoofd van het Marzano Reserach Laboratory in Colorado.

ISBN 978 90 232 5495 9

ISBN 978 90 232 5165 1

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

ONDERWIJSKUNDE

Het didactische werkvormenboek Variatie en differentiatie in de praktijk

Door de juiste didactische werkvorm te kiezen, kunnen docenten met maximaal effect onderwijs geven. Dit boek biedt de (toekomstige) docent een praktisch overzicht van bijna 250 didactisch onderbouwde werkvormen. Ook legt het de link naar de theorie en helpt het docenten om voor iedere onderwijsvraag de juiste werkvorm te kiezen. Een handig alfabetisch overzicht vat de belangrijkste eigenschappen van de besproken werkvormen samen. In deze twaalfde herziene editie besteden de auteurs meer aandacht aan het gebruik van (interactieve) media als werkvorm of als hulpmiddel bij werkvormen. Ook is het hoofdstuk over activerende didactiek uitgebreid. De toenemende verantwoordelijkheid van leerlingen voor hun eigen leerproces, heeft namelijk ook gevolgen voor de keuze van de juiste werkvormen door de docent. Er zijn nieuwe werkvormen bijgekomen en een aantal werkvormen is geactualiseerd. Het didactische werkvormenboek biedt (toekomstige) docenten een schat aan mogelijkheden om effectief en attractief les te kunnen geven aan hun leerlingen. Een boek vanuit de praktijk voor de praktijk!

ONDERWIJSKUNDE

Meer dan onderwijs Theorie en praktijk van het onderwijs in de basisschool

Meer dan onderwijs biedt een gedegen voorbereiding op het beroep van leraar basisonderwijs en is verrijkt met talloze voorbeelden. De auteurs geven een volledig beeld van de praktijk van het basisonderwijs en de achterliggende visies en theorieën. In duidelijke taal besteden ze aandacht aan zowel de instrumentele als de normatieve professionaliteit van leraren. Het boek confronteert de lezer met vragen die doordringen tot de kern van het leraarschap. De generieke kennisbasis leraar basisonderwijs (HBO-raad) is op een zorgvuldige manier geïntegreerd. De opbouw maakt een optimale verbinding mogelijk tussen theorie, praktijk en reflectie in de opleiding. Zo kan het boek dienen als vertrekpunt voor het verwerven van competenties voor de stage, maar kan het ook gebruikt worden voor reflectie op, en verdieping van praktijkervaringen. Er kan zowel vraag- als probleemgestuurd mee gewerkt worden. Per hoofdstuk wordt aangegeven welke competenties een accent krijgen. Het boek is stap-voor-stap opgebouwd, maar de hoofdstukken kunnen ook los van elkaar worden bestudeerd.

SOCIALE VAARDIGHEDEN

oo k En g e ls e editie beschikbaa r

Interculturele communicatie Van ontkenning tot wederzijdse integratie

Interculturele communicatie helpt hbo-studenten om intercultureel vaardiger te worden in de klas, op stage, of in het beroepsveld. Het compacte boek staat vol met praktische opdrachten, casussen en rollenspellen uit concrete interculturele werken leersituaties. Het maakt studenten nieuwsgierig naar andere culturen. De stof zorgt ervoor dat zij zich bewust worden van de eigenheid van hun cultuur en cultuur herkennen als een waardevolle bron. Het boek gaat in op cultuur en interculturele communicatie. Verder komen aan de orde intercultureel communiceren met de zes basiswaarden van Hall en Kluckhohn, de culturele dimensies van Hofstede, culturele synergie door de zeven dimensies van Trompenaars en culturele verzoening en interculturele sensitiviteit als groeiproces.

SOCIALE VAARDIGHEDEN

Beschermjassen op school Aandacht voor verschil in het onderwijs

Aandacht voor diversiteit in het onderwijs is hot. Het is tegenwoordig essentieel voor leraren om met verschillende culturen en religies in de klas om te kunnen gaan. Deze mengeling maakt het lastig om eenduidig onderwijs te verzorgen. Maar ook leerlingen met zorgelijke thuissituaties, psychiatrische diagnoses, fysieke beperkingen en hoogbegaafdheid vragen om extra aandacht. Dit zijn de leerlingen die makkelijk buiten de boot vallen: want wie zich onveilig voelt, leert niet meer. Er rust een belangrijke en complexe taak op de schouders van professionals in het onderwijs. In Beschermjassen op school staan naast de theorie en praktische tips, herkenbare verhalen van professionals, ouders en kinderen van basisonderwijs tot hoger beroepsonderwijs.

SOCIALE VAARDIGHEDEN

Interactiewijzer

DE I NTER A CTI ONELE TH EOR I E I N L E I DI N G

H OO

ERNST ≥ Boven en Samen: Ik stel me leidend en solidair op ten opzichte van de ander F I GUUR 0 . 1 AANTAL en ‘beveel’ hem daarmee vriendelijke volgzaamheid. PIRAMIDE: N H E U ≥ Onder en Samen: Ik stelLme afhankelijk en Evriendelijk op ten opzichte vanOM GA A N M L PV GE D R A G ND ENS RA A de ander en ‘beveel’ hem daarmee om welwillend het initiatief te nemen. H LG AG Er ns VO tigstel me onderdanig, maar ire ≥ Onder en Tegen: Ik ook lwantrouwend of vijandig ep na i sy ip ch isc too ander op ten opzichte vansde en ‘beveel’ hem mij maar met rust te i erddaarmee es rn sche Int ncip laten, of me af te wijzen.issen pri Ch r ≥ Boven eninTegen: opzichte van de ter onis Ik stel me superieur en in oppositie ten le ac che ne tie ander op en ‘beveel’ daarmee ontzag voor meractetiohebben. pro stihem jl s ble - en me n

e e Int ncip pri

he cINTERACTIONELE Af ACHT OCTANTEN OF tis te ore dra bak the es gs ene r e vra Le ncip Wanneer binnen iedere gemaakt wordt ge n hoofdvariant nog eens een onderscheid n pri

Analyse en aanpak van interactieproblemen in professionele opvoedingssituaties

op welke as de meeste nadruk valt bij bepaald gedrag, dan ontstaat een schema afs s tem In ipe e met acht gebieden, ook wel octanten genoemd. Dit schema staattibekend ev rinc onder mi cide p n n ve ieve sv ntele e r de naam ‘deginteractieroos van Leary’. rag P pt a

vooral gekeken wordt naar de wisselwerking tussen het kind en de professionele opvoeder én tussen het kind en andere kinderen. Interactiewijzer geeft hiervoor een tweeledige aanpak: 1. De professionele opvoeder krijgt aanwijzingen om zijn pedagogische stijl voor dat kind 2. Er worden groepssituaties gecreëerd die bij het kind het vanzelfsprekend gebruik van ontbrekende sociale vaardigheden uitlokken. De adviezen zijn toegesneden op de dagelijkse praktijk in de groep en bieden zo interessante aanknopingspunten voor diagnostische be-

Deze 10e druk is afgestemd op multimediaal gebruik. Het is uitgebreid met ondersteunend online-materiaal zoals vragenlijsten en een videokanaal met extra toelichtingen. De bijbehorende computerprogramma’s via www.interactiewijzer.nl zijn vanaf deze druk gratis te

schrijvingen en handelingsplannen.

kritisch te beoordelen en, indien nodig, bij te stellen.

Wij zijn vooral voorzichtig met toepassing van Interactiewijzer bij kinderen met een ernstige psychische stoornis, zoals de antisociale gedragsstoornis, een autisBoven mespectrumstoornis en bij psychotische toestandsbeelden. Vaak ligt een bioloBS BT gische oorzaak hieraan mede ten grondslag en is handelen vanuit interdisciplinaire principes van belang, waaronder de medische discipline. De door ons Leiding en gesuggereerde handelingsadviezen Winnen werken alleen als een kind voldoende gevoeadvies geven lig is voor een relationeel appèl en deze adequaat kan interpreteren. Dat is dan juist de vraag bij deze ernstige psychische stoornissen. Kinderen met een stoornis in het autistische spectrum hebben communicatieproblemen, ze begrijpen de oorzaak van emoties daardoor minder goed Strijden minder goed en kunnen zich Zorgen verplaatsen in een ander (Pouw, 2014). Ze voelen de ander minder goed aan en passen het geleerde moeilijk toe in een andere situatie. Maar deze speciﬁeke Tegen Samen problemen mogen geen beletsel zijn ze ontbrekende vaardigheden te leren ontwikkelen, met voor deze doelgroep een aanvullende meer cognitief gerichte Volgen Protesteren ondersteuning. Voor een nadere uitwerking voor de autistische doelgroep wordt verwezen naar Nienhuis (1996). De volgende hulpvragen in de piramide liggen meer op het terrein van psychosociale problemen. Bij psychosociale problemen en relatief lichtere psychische Zich Afwachten terugtrekken stoornissen ligt het accent vaak meer op problemen in de omgang of interactie met anderen. Het gaat dan vaak om ingeslepen, chronische stijl- en interactieproblemen. Bij deze hulpvragen zal Interactiewijzer meestal als basisinstrument OT S ingezet kunnen worden. Ook voor kinderen met Ominder complexe angst- en

FI GUUR GLOBAL T Y PERI VA N SO VA A RD I VA N D E A CH T IN A CT IO N PO SIT IE

Met deze uitspraak wordt bedoeld dat bij de verklaring en de oplossing van problemen

Het werkt verhelderend opvoedingsproblemen te benaderen als interactieproblematiek.

Leary heeft een circulaire ordening gemaakt van een groot aantal interpersoonlijke gedragingen. Karakteristiek voor deze ordening in een cirkel is dat gedragingen die op elkaar lijken dicht bij elkaar liggen en gedragingen die sterk van elkaar verschillen liggen ver van elkaar. In de cirkel is geen begin- en geen eindpunt aan te geven.

Onder

gebruiken.

TAAL Lezen en schrijven doe je samen

Thema’s en Taal

Een ontwikkelingsgerichte didactiek voor het lezen en schrijven in groep 3 en 4

Ontwikkelingsgerichte activiteiten in de middenen bovenbouw

In dit boek zijn nieuwe inzichten over het lees- en

In dit boek staat het verbinden van wereldoriën-

schrijfonderwijs uitgewerkt aan de hand van prak-

terende thema’s en taalonderwijs in de groepen 5

tijkvoorbeelden en cases die op verschillende scho-

t/m 8 centraal. Thema’s en Taal geeft hiervoor niet

len zijn toegepast.

alleen de theoretische onderbouwing, maar ook

In andere aanpakken moeten leerlingen zich in hun eentje door een leesmethode heen

praktische handvatten. Het thematiseren en onderzoekend leren zorgt voor betekenis-

werken. In Lezen en schrijven doe je samen ligt de nadruk op samen. Samen met elkaar

volle lees-, schrijf- en gespreksactiviteiten. Uitgangspunt hierbij is leerlingen een stem

in de groep én samen met de leerkracht.

geven en actief laten meebepalen wat er geleerd wordt. De thema’s en onderwerpen

De lees- en schrijfactiviteiten worden verbonden aan spel, spelscripts en de verhalen van kinderen en hun vragen. Het proces van leren lezen en schrijven wordt ook verbonden aan de thema’s in de klas. Ook is er veel aandacht voor het belang van leesmotivatie. Verder worden er hoofdstukken gewijd aan de organisatie in de klas en het groeperen van leerlingen. Uiteraard beschrijft het boek ook hoe deze aanpak in de praktijk kan worden ingevoerd.

worden als het ware van hen, waardoor de betrokkenheid toeneemt. Door goed aan te sluiten bij de verhalen van leerlingen en daar een ‘schepje bovenop te doen’ vanuit relevante taaldoelen, brengt de leerkracht plezier, motivatie en resultaat bij elkaar. In deze herziene uitgave staan recente praktijksituaties beschreven waarbij de verbindingen tussen thema’s in de klas, vakinhoud en taalonderwijs goed uit de verf komen. Ook is er meer aandacht voor de verschillende schrijfgenres bij het schrijven om te leren. Bea Pompert | Gerri Koster | 3e herziene druk | 2017 | 168 pagina’s | € 27,50 | ISBN 978 90 232 4770 8

TAAL VERNIEUW

MeerTaal Tijdschrift over taal in het basisonderwijs

Taaldidactiek is in het basisonderwijs aan de orde van de dag. Hoe motiveer je kinderen om hun taalvaardigheid te blijven vergroten? MeerTaal is een onafhankelijk tijdschrift over taaldidactiek in de breedste zin van het woord Het biedt verdiepende beschrijvingen van inzichten uit recent onderzoek, opiniërende stukken rondom actuele kwesties in het taalonderwijs, en ook prikkelende praktijkvoorbeelden, concrete lessuggesties en leesbare columns. Het is een informatiebron voor iedereen die werkt in of voor het basisonderwijs. MeerTaal laat zien hoeveel meer er mogelijk is als je wilt werken aan de taalontwikkeling van kinderen. Het inspireert om taalonderwijs meer te laten zijn dan de taalmethode of het spellingsboekje. Taal is overal, en taalonderwijs dus ook!

3 nummers per jaar | ISSN 2214-5931 | jaarabonnement € 41,00 | studentenabonnement € 28,50 Website en archief voor abonnees: www.tijdschriftmeertaal.nl Informatie over collectieve abonnementen via klantenservice@vangorcum.nl.

TAAL Meer dan lezen Over geletterdheid, geletterdheidsontwikkeling en leesonderwijs

Meer dan lezen laat (toekomstige) leerkrachten zien hoe leerlingen op zeer uiteenlopende manieren met teksten en met informatie in het algemeen om kunnen gaan en hoe je ze daarin kunt begeleiden. Maar ook hoe je daarbij kunt aansluiten op hun natuurlijke nieuwsgierigheid naar wat er in de wereld omgaat. Op die manier kun je leerlingen laten inzien dat leesonderwijs niet alleen nuttig is, maar vooral ook dat ze er plezier aan kunnen

Vreemdetalenonderwijs geven Werkvormen voor Duits, Engels en Frans Werkvormen zijn de bouwstenen van een goede vakdidactiek. Zeker sinds de invoering van het Europees Referentiekader (ERK) is kennis over de taal minder relevant. Het doel is dat de leerling de taal kan gebruiken: hij moet deze zelfstandig kunnen lezen, luisteren, schrijven en spreken. Bovendien onthouden leerlingen die iets al doende leren, langer en beter wat ze hebben geleerd.

beleven.

Maar waar vind je als (aankomende) leraar Duits, Engels of Frans de tijd om rustig nieuwe

Het geeft handvatten voor motiverend onderwijs in aanvankelijk, technisch én begrijpend

werkvormen te bedenken en deze voor te bereiden? In Vreemdetalenonderwijs geven bie-

lezen.

den de auteurs uitgewerkte werkvormen in de context van vakdidactisch denken.

De auteurs besteden veel aandacht aan de verschillen tussen leerlingen en de conse-

Aan de hand van 11 hoofdstukken geven ze niet alleen een overzicht van wat de vakdidac-

quenties daarvan, aan het belang van voorlezen en van leesbevordering.

tiek tot nu toe bracht, maar vertalen ze ook de belangrijkste punten uit verschillende theo-

Ook de steeds grotere rol van de visuele en digitale media komt uitgebreid aan bod. Deze

rieën naar praktische tips. Na deze basics volgt een bouwdoos met allerlei werkvormen die

media zullen de rol van traditionele tekst steeds meer overnemen in de 21ste eeuw.

direct toegepast kunnen worden.

Op Lerarencampus.nl is up to date aanvullend materiaal te vinden in de vorm van discussie- en onderzoekopdrachten, illustraties, filmpjes en relevante websites.

J. Berenst | S. Faasse | A. Herder | M. Pulles |

Linda Boersma | Inge Elferink | Matthias Mitzschke (red.) |

1e druk | 2016 | 320 pagina’s | € 36,95 | ISBN 978 90 232 5350 1

1e druk | 2015 | 264 pagina’s | € 31,95 | ISBN 978 90 232 5257 3

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

TAAL N I E U W! Tijdschrift Taal N o 14

JA ARGA NG 9

2019

De in ze t va n

jeugdliteratuur op de

pabo:

effectief? De paradox van het

Voor opleiders en onderwijsadviseurs

sc hr ijf -

o n d er w ijs van De kracht goe de

gesprekken

Het tijdschrift publiceert semi-wetenschappelijke artikelen die de dialoog voeden over doelen, inhouden en organisatie van het leren van taal, met de nadruk op primair onderwijs. In het tijdschrift wordt aandacht besteed aan ‘good practices’, aan recente wetenschappelijke inzichten en aan de legitimering van keuzes rond taal in het primair (en soms voortgezet) onderwijs. De vakgerelateerde informatie en voorbeelden die het tijdschrift biedt, moeten opleiders en onderwijsadviseurs bewegen om samen te werken aan de verbetering van het taalonderwijs.

Het tijdschrift biedt een duidelijke inhoudelijke meerwaarde ten opzichte van praktisch gerichte, vakdidactische vakbladen. De informatie die wordt geboden inspireert, is geschikt om toe te passen in de praktijk van opleiders en onderwijsadviseurs, en is voldoende wetenschappelijk onderbouwd.

2 nummers per jaar | ISSN 1879-4548 | Jaarabonnement instelling € 59,50 | introductieabonnement particulier € 25,75 Met website: www.tijdschrifttaal.nl

TAAL

Tekstanalyse Methoden en toepassingen

Sluit deze tekst wel aan bij de gestelde doelen? Hoe samenhangend is de tekst? Welke overtuigingsmiddelen worden ingezet? Is de argumentatie wel aanvaardbaar? Wanneer wordt informatie een verhaal? Hoe conventioneel is deze tekst? Al dit soort vragen komen aan bod in Tekstanalyse. Dit handboek behandelt zes methoden waarmee teksten geanalyseerd en geëvalueerd kunnen worden: functionele analyse, coherentieanalyse, retorische analyse, argumentatieanalyse, narratieve analyse en genreanalyse. Deze methoden helpen de lezer om te ontdekken hoe een tekst in elkaar zit en hoe deze beoordeeld en – als nodig – verbeterd kan worden. Elk hoofdstuk gaat in op één van de zes methoden en sluit af met een uitgebreide voorbeeldanalyse. Het boek is een waardevolle aanvulling voor iedereen die in de communicatiepraktijk met teksten bezig is.

TAAL EN REKENEN

Kunst = Taal en Rekenen

Protocol Ernstige RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie

Drie jaar Boijmans Taal- en Rekenprogramma

BAO SBO SO

Kijken naar kunst kan bijdragen aan taal- en rekenvaardigheden van leer-

Het doel van rekenwiskunde-onderwijs is functionele

lingen.

gecijferdheid, afgestemd op de mogelijkheden van ie-

Kunstenaar Wolf Brinkman gaf drie jaar les op de Rotterdamse Fridtjof Nansenschool en OBS De Taaltuin in Schiedam. Samen met de leer-

dere individuele leerling. Hierbij gaat het om adequaat handelen in functionele, dagelijkse situaties.

krachten en Museum Boijmans Van Beuningen ontwikkelde hij werkvor-

Het protocol geeft aanwijzingen om dit doel langs een

men waarin het kijken naar en onderzoeken van kunst bijdraagt aan de

aantal stappen te bereiken, met name wanneer de

reguliere taal- en rekenlessen.

rekenwiskundige ontwikkeling van een leerling niet opti-

Het Museum heeft deze ervaringen gebundeld in Kunst = Taal en Rekenen dat scholen kunnen gebruiken als aanvulling

maal verloopt.

op de reguliere taal- en rekenlessen. Het vormt een inspiratiebron voor leerkrachten die anders met taal en rekenen willen omgaan. Het biedt handvatten om de verbeeldingskracht van beeldende kunst een vaste plek in het onderwijs te geven op een manier die de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen aanspreekt, die aanzet tot filosoferen en die het plezier in het leren vooropstelt.

REKENEN

Volgens Bartjens Tijdschrift voor reken-wiskundeonderwijs

Tijdschrift Volgens Bartjens behandelt in elke uitgave de ontwikkeling van het reken-wiskundeonderwijs en geeft ideeën voor de rekenles. Voor studenten zijn de lesvoorbeelden, rekenpuzzels en praktijktips een belangrijke bron van inspiratie. Het blad biedt een leerzame en bruikbare mix van theorie en praktijk voor iedereen die geïnteresseerd is in de verbetering van het rekenen wiskundeonderwijs op de basisschool. De artikelen zijn toegankelijk geschreven en vaak direct toepasbaar in de les. Ze stimuleren leraren die al jaren voor de klas staan, maar ook Pabo-studenten die hun eerste ervaringen in het geven van rekenwiskundeonderwijs opdoen.

5 nummers per jaar | Jaarabonnement € 44,25 | studentenabonnement € 30,00 | ISSN 0922-1794 Website en archief voor abonnees: www.volgens-bartjens.nl Informatie over collectieve abonnementen via klantenservice@vangorcum.nl.

REKENEN H ERZI EN Leren rekenen Werken met de modellen uit het Protocol ERWD

Met behulp van meelezende Pabodocenten uit het rekenwiskunde vakgebied is deze volledige herziene uitgave speciaal geschreven voor de Pabo. Er is extra aandacht voor didactiek. Met dit boek lezen, zien en ervaren leraren in opleiding hoe zij drie belangrijke modellen uit het Protocol ERWD kunnen gebruiken om goede rekenlessen te verzorgen. Met de modellen krijgen ze greep op de opbouw van leerlijnen, de bijpassende rekendidactiek en de wijze waarop ze de rekenvaardigheid van leerlingen in kaart kunnen brengen. Door af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen, wordt voorkomen dat leerlingen rekenproblemen ontwikkelen. Het model hoofdfasen in de leerlijn, het handelingsmodel en het drieslagmodel worden in drie aparte hoofdstukken uitgewerkt. Met opdrachten, vragen en casussen wordt steeds de link naar de beroepspraktijk van de leraar gelegd. De herziening bevat een nieuw hoofdstuk over: lesgeven aan zwakke(re) leerlingen, diagnostisch onderwijzen volgens het Protocol ERWD en leraar-vaardigheden op 3 sporen. Ook zijn er nieuwe casussen en zijn oude casussen grondig herzien.

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD

Oriëntatie op geschiedenis

Historisch denken

Basisboek voor de vakdocent

De kern van de leerstof geschiedenis ligt vast in een aantal ‘kenmerkende aspecten’ per

Het vak geschiedenis bestudeert een werkelijkheid die niet meer bestaat. Wie beelden

tijdvak. In totaal komen 49 kenmerkende aspecten aan de orde. Samen vormen zij de

van die werkelijkheid ontwerpt, houdt rekening met de verschillen tussen heden en ver-

basiskennis waarmee leerlingen zich in de historische tijd moeten kunnen oriënteren.

leden en doet recht aan hetgeen mensen vroeger normaal en waardevol vonden. Uit dit

In dit boek worden alle kenmerkende aspecten, verdeeld over tien hoofdstukken – één tijdvak per hoofdstuk – op heldere en overzichtelijke wijze besproken. Daarnaast zijn er voorbeelden van gebeurtenissen, personen en documenten.

‘historisch besef’ vloeien denken redeneerwijzen voort die in dit basisboek op overzichtelijke en heldere wijze worden besproken. Het boek bevat: • Veel voorbeelden die de theorie begrijpelijk en gemakkelijk overdraagbaar maken.

Nieuw is het gedeelte over feodaliteit, dat in lijn gebracht is met de nieuwste weten-

• Studievragen die de lezer attenderen op de hoofdpunten van de tekst.

schappelijke inzichten. Ook zijn aan elk hoofdstuk voorbeelden van historisch denken

• Teksten en opdrachten die een zinvolle toepassing van de theorie mogelijk maken.

toegevoegd en wordt in ieder hoofdstuk getoond hoe inhoud verbonden kan worden met

• Een rijke hoeveelheid illustraties.

historische denkwijzen. Daarmee wordt een brug geslagen naar het handboek Historisch Denken.

Historisch Denken, basisboek voor de vakdocent is vernieuwd. De voorbeelden en literatuurlijst zijn geactualiseerd, de studievragen waar nodig aangepast en de toepassingsopdrachten achter in het boek bevatten nu verwijzingen naar de theorieparagrafen waarop ze betrekking hebben. De leesbaarheid is door de vernieuwde vormgeving sterk verbeterd.

€ 50,00 | ISBN 978 90 232 5219 1

2e herziene druk | 2016 | 272 pagina’s | € 35,00 | ISBN 978 90 232 5380 8

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD Historisch bewustzijn op de basisschool Geschiedenis voor groep 1 tot en met 8

Historisch bewustzijn op de basisschool is een handboek voor geschiedenis voor groep 1 t/m 8. Het boek biedt een uitgebreid denkkader voor onderwijs in historisch bewustzijn aan deze groepen. Met veel praktijkvoorbeelden wordt in drie delen uiteengezet welke keuzes een (aankomend) leerkracht kan maken om historisch bewustzijn bij leerlingen te ontwikkelen. De verschillende delen zijn los van elkaar te gebruiken zodat de leerkracht op basis van persoonlijke keuzes het eigen onderwijs kan versterken. Het boek biedt een vertaling van kennis over historisch bewustzijn naar de onderwijspraktijk. Ook geeft het leerkrachten passende aanknopingspunten en inhoudelijke verdieping. Het boek geeft concrete praktijkvoorbeelden die aansluiten bij de zintuigen. Geschiedenis leren door een emmertje poep in de klas of knuffels op chronologische volgorde leggen? De werkvormen zetten aan tot denken en kunnen goed gecombineerd worden met bestaande lesmethoden voor geschiedenis of wereldoriëntatie.

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD

Geschiedenis geven Praktische vakdidactiek voor het basisonderwijs

Geschiedenis geven biedt een totaalpakket voor toekomstige leerkrachten in het basisonderwijs. Het boek geeft niet alleen praktische kennis over didactiek voor het vak geschiedenis op de basisschool, maar biedt ook talloze verrassende ideeën voor geschiedenislessen en suggesties om verbanden te leggen met andere vakgebieden. Deze herziene editie is compacter en aangepast aan de eisen van deze tijd. De didactische aspecten komen uitgebreider aan bod. Zo is er meer aandacht voor het ontwikkelen van tijdsbesef, cultureel erfgoed en omgevingsonderwijs. Daarnaast is er veel aandacht voor nieuwe ontwikkelingen, zoals Wetenschap en Technologie, de onderzoeksvaardigheden van kinderen, the 21st century skills en Onderwijs2032. Het boek is overzichtelijk opgezet: tien tijdvakken, één tijdvak per hoofdstuk. Elk hoofdstuk besteedt aandacht aan de historische canon van Nederland. Ieder hoofdstuk heeft dezelfde indeling: didactiek, achtergrondinformatie en lessuggesties. Er is veel aandacht voor lesvoorbereiding. De achtergrondinformatie is helder en duidelijk en legt steeds de link naar de wereld van vandaag.

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD H ERZI EN Natuur en techniek geven Praktische vakdidactiek voor het basisonderwijs

Natuur en techniek geven combineert vakinhoudelijke kennis met didactiek aan de hand van 10 thema’s. Het boek zit vol werkvormen, lessuggesties en opdrachten om uitdagende lessen te geven. De snelle veranderingen in het onderwijs en ontwikkelingen op het klimaat- en duurzaamheidsfront maken een derde druk noodzakelijk. Daarbij zijn de belangrijkste uitgangspunten – één boek voor didactiek en inhoud voor natuur- en techniekonderwijs op de basisschool, veel praktijk en een longitudinale opbouw van didactiek – versterkt en de volgorde van de hoofdstukken gehandhaafd. Veranderingen ten opzichte van de tweede druk zijn: • De kernbekwaamheden zijn gekomen in plaats van de SBL-competenties. • De 21st century skills hebben nadrukkelijk hun intrede gedaan. • Aandacht voor het groeiend belang van ‘digitale geletterdheid’. • Extra uitleg bij het werken zonder (vaste) methode. • Uitbreiding van vakoverstijgende mogelijkheden. • Meer verrijkingsstof. Herman de Jongh | Frans Bussel | Mart Ottenheim | 3e herziene druk | voorjaar 2019 | ca. 320 pagina’s | € 42,00 | ISBN 978 90 232 5625 0 Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD Geestelijke stromingen geven

Cultuur²

Handboek levensbeschouwelijke communicatie en identiteit

Jezelf verstaan, elkaar zien staan

Basis voor cultuuronderwijs

Dit handboek biedt scholen een hulpmiddel bij het le-

Geestelijke stromingen geven geeft inzicht in de ver-

Cultuur² biedt een theorie die inzicht geeft in wat cultuur

vensbeschouwelijk onderwijs, zodat kinderen zich kun-

schillende religies en levensbeschouwingen, en sluit

is, welke bouwstenen van cultuur je kunt onderscheiden

nen ontwikkelen tot volwaardige en verantwoordelijke

daarbij naadloos aan bij de kennisbasis Geestelijke

en hoe die met elkaar samenhangen. Het biedt een fun-

deelnemers aan onze complexe samenleving. Het is

stromingen. In het boek volgt de praktijk naadloos uit

damenteel denkkader voor cultuuronderwijs waar een

praktijkgericht om leerlingen te helpen bij hun identi-

de theorie.

gemeenschappelijke taal uit voortvloeit. Deze taal werkt

In Goede Handen

teitsvorming en om hun weg te vinden in onze multiculturele samenleving.

Met ongeveer 40 lesvoorbeelden per bouw en ruim 60

in alle leergebieden.

beschreven werkvormen, kunnen leerkrachten eens per

De student krijgt de handvatten aangereikt, die nodig

Verschillende visies op identiteit komen aan bod, even-

week een les Geestelijke stromingen geven. Heel vaak

zijn om een visie te ontwikkelen en op stage of school

als verschillende (werk)vormen en tips om de levensbe-

kun je lessen integreren met taal- en woordenschatles-

passend cultuuronderwijs te maken.

schouwelijke communicatie op gang te brengen.

sen.

Jos van Remundt | Marleen Boon-Jansen | 1e druk | 2015 |

Barend van Heusden | Astrid Rass | Jeroen Tans | 1e druk |

€ 26,75 | ISBN 978 90 232 5307 5

240 pagina’s | € 42,25 | ISBN 978 90 232 5308 2

2016 | 192 pagina’s | € 29,95 | ISBN 978 90 232 5486 7

Extra digitaal materiaal via Lerarencampus.nl

ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD

Educatie in erfgoed Hoe we erfgoed (kunnen) gebruiken in het Nederlandse onderwijs

Educatie in erfgoed biedt handvatten om erfgoed op een andere manier te gebruiken in het Nederlandse onderwijs. Centraal hierin staan de (les)doelen. Wat willen we bereiken met erfgoededucatie? Met andere woorden, welk verhaal vertellen wij leerlingen met onze erfgoedonderwijsprojecten? En welke opvatting van erfgoed ligt daaraan ten grondslag? Erfgoed wordt vaak gebruikt als historische bron bij de geschiedenisles en dan gezien als een vast gegeven, een bewijs van hoe ‘het vroeger was’. Maar zouden we leerlingen niet meer bewust moeten maken van hoe iets erfgoed wordt en hen leren wat hun eigen rol daarin kan zijn? Het boek schetst een beeld van het Nederlandse erfgoededucatieveld. Wat is ‘goede erfgoededucatie’ volgens wetenschappers en erfgoedspecialisten en waarom wil de overheid erfgoededucatie stimuleren? Wat willen docenten en leerkrachten? Welke projecten zijn er, en wat hopen we daarmee te bereiken bij leerlingen?

Catalogus online bekijken? webwinkel.vangorcum.nl/lerarencatalogus

Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum Postbus 43, 9400 AA Assen T 0592 379 556 E klantenservice@vangorcum.nl I www.vangorcum.nl