75 jaar LAD Strategisch, innovatief en vitaal dokteren

Het begint in 1948 met een groepje artsen in loondienst dat zich besluit te verenigen. Artsen in dienstverband zijn in die tijd ver in de minderheid en hun positie is niet benijdenswaardig: hun inkomen is beduidend lager dan dat van collega’s in vrij beroep. Als het gaat om hun rechtspositie, arbeidsomstandigheden en professionele autonomie, is er bovendien amper iets geregeld.

Hoog tijd dat dit verandert, vindt de LAD. Ze zet zich in voor de erkenning van het specialisme sociale geneeskunde (die er komt in 1950), lanceert een modelcontract voor ziekenfondsartsen (1952), richt zich vanaf 1967 ook op collectieve belangenbehartiging, maakt zich hard voor het arbeidstijdverkortingsplan om jonge artsen meer kans te geven op de arbeidsmarkt (1984) en gaat vanaf 2013 combinatielidmaatschappen met beroepsverenigingen aan.

Positionering

Wie terugblikt, ziet dat iedere periode haar eigen thema’s en uitdagingen had, maar opvallend genoeg heeft de LAD nog steeds dezelfde speerpunten als 75 jaar geleden.

“Vanaf de eerste dag heeft de LAD zich hard gemaakt voor de verbetering van arbeidsomstandigheden en het behoud van de professionele autonomie: twee onderwerpen die nog altijd op onze beleidsagenda staan, zij het natuurlijk met een iets andere insteek”, zegt LAD-directeur Caroline van den Brekel. “In de beginjaren ging het vooral om een gelijke positie voor artsen in vrij beroep en artsen in dienstverband. Dat is nu nauwelijks nog een issue. Tegenwoordig zetten we vooral in op een stevige positionering van artsen bin- nen hun instelling, zodat ze betrokken zijn bij strategische beslissingen.”

Gezond en veilig werken

Als het gaat om de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van artsen, lag de focus in de beginjaren vooral op het regelen van dezelfde arbeidsvoorwaarden voor alle artsen, zodat werkgevers daar niet op konden concurreren. Nu, 75 jaar later, zit de LAD aan tafel bij 12 cao-tafels, behartigt ze de belangen van ruim 35.000 leden en zijn onderwerpen als werk- en regeldruk en vitaliteit onderwerpen die de cao-agenda bepalen. Van den Brekel is er trots op dat gezond en veilig werken ook buiten de cao-tafels vorm heeft gekregen.

“De randvoorwaarden voor een gezond en veilig werkklimaat regelen we in cao’s. Maar de praktijk kan weerbarstig zijn als caoafspraken onder druk komen te staan door een personeelstekort of hoge werkdruk.

Daarom zijn we in 2020 gestart met het project Gezond en veilig werken, waarbij we groepen artsen in een instelling gedurende twee jaar intensief begeleiden. Intussen doen artsen in 24 instellingen mee aan het project: van ziekenhuizen tot ggz-, VVT- en gehandicaptenzorginstellingen en van GGD-en tot huisartspraktijken. Doel is een wetenschappelijk bewezen procesinterventie te ontwikkelen die artsen helpt de werkcultuur te verbeteren en hun duurzame inzetbaarheid te vergroten.”

Toekomst

Van den Brekel benadrukt dat de LAD het 75-jarig bestaan niet wilde aangrijpen om enkel terug te blikken. “De zorg staat enorm onder druk en er staan ons de komende tijd heel wat uitdagingen te wachten. De vergrijzing bereikt haar hoogtepunt waardoor de zorgvraag verder toeneemt, terwijl het aantal werknemers in de zorg niet zal toenemen. We willen onze leden meenemen in die uitdagingen en samen met hen kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat artsen de komende tijd met plezier hun werk kunnen blijven doen. Welke verantwoordelijkheid hebben ze in de discussie over de houdbaarheid van ons zorgstelsel? Welke keuzes moeten daarin worden gemaakt? Wat kan innovatie brengen? Hoe kunnen we de veelurencultuur ombuigen? Kortom: wat brengt de toekomst en hoe kun je daar als arts zelf richting aan geven?”

Jubileumbijeenkomsten

Het vraagt volgens haar om leiderschap, om het omarmen van innovatie maar ook om het in gang zetten van een cultuurverandering: drie thema’s die centraal staan tijdens de jubileumbijeenkomsten. Op 14 juni vond het startcongres plaats en nam Lucien Engelen, zorginnovatiestrateeg bij onder andere het Laurentius Ziekenhuis, deelnemers mee in de ontwikkelingen die de komende tijd op artsen afkomen. Daarnaast vonden er TEDtalks plaats over innovatie (internationaal spreker Nancy Rademaker), leiderschap (organisatiefuturoloog Arjen Banach) en cultuur (KNO-arts en auteur Froukje Verdam). Tijdens de vervolgbijeenkomsten zullen de sprekers die thema’s verder uitdiepen.