Larrabetzuko udalaren abenduko aldizkaria by larrabetzuko udala

bizi

Larrabetzuko udalaren aldizkaria 7. zenbakia, 2016ko negua. www.larrabetzu.eus

LARRABETZU Urte berri on!

aurkibidea

AURKEZPENA HERRIKO OBRAK LURRA, JANA, LANA HAURREN HIRIA TERMITAK AURREKONTUAK 2017 EUSKERA LIBE PLAN OROKORRA BIZKARGI ETXAHUN

UDALETXEA Askatasunaren plaza, 1 94 455 70 09/ 27 94 455 7029 ANIMAZIO SOZIOKULTURALA Anguleri Jauregia 94 455 79 09 BAKE EPAITEGIA Askatasunaren plaza, 1 94 455 70 09 GIZARTE LANGILEA Askatasunaren plaza, 1 94 455 70 09/ 27 UDAL ARKITEKTOA Askatasunaren plaza, 1 94 455 70 09/ 27 UDAL BULEGOA Askatasunaren plaza, 1 94 455 70 09/ 27 udala@larrabetzu.e HAURRESKOLA Andra Mari, 35 94 455 71 73

2 3 4-5 6 7 8-9 10 11 12-13 14-15 16

ESKOLA PUBLIKOA Lehendakari Agirre, z.g. 94 455 81 72 KZ GUNEA Anguleri jauregia 94 403 33 74 FUTBOL ZELAIA Errebale, z.g. 635 722 696 FRONTOIA Lehendakari Agirre, z.g. 94 455 82 76 UDAL IGERILEKUA Lehendakari Agirre, 4 94 455 71 32 OSAKIDETZAKO KONTSULTATEGIA Kontsultategia: 944 557 000 Hitzordua: 946 007 400 Larrialdiak: 944 100 000 Harremanetarako: Helbidea: Errebale 2 Telefonoa: 944 557 000

UDALETXEKO JENDEAURREKO ORDUTEGIA / HORARIO DE ATENCIÓN AL PÚBLICO Irailetik ekainera / de septiembre a junio: 08:00 -13:30 Astelehen, eguazten, eguen eta barikuetan Lunes, miércoles, jueves y viernes 08:00 -18:00 Martitzenetan / Martes ALDIZKARIAREN KOSTUA, 16 orrialde. 1.200 ale (inpresioa+edizioa+diseinua+banaketa): 1.695 € Aldizkaria paper birziklatuakaz eginda dago

AGUR 2016, ONDO ETORRI 2017. 2016. urtea amaitzear dagoenean, atea zabaldu nahi diogu urte berri bati. BIZI LARRABETZUren ale honetan irakurri daitekeenez, urtea Libe gure auzokidearen 100 urteak ospatzen amaitu dugu. Datorren urteari hasiera emateko, ordea, Larrabetzu UEMAko kide berria bihurtu da eta laster, larrabetzuarrekin landutako aurrekontu berriak izango ditugu, egoera ekonomikoari begira egongo direnak baina herriaren etorkizunerako estrategikoak izango diren inbertsioen aldeko apustua egingo dutenak. Komunikazioari dagokionez, gero eta jende gehiagok erabiltzen ditu Facebook, Twitter eta sare sozialak udal informazioaren berri izateko. WhatsApp-en bidezko informazio zerbitzuak izan duen harrera bikaina ere pozteko modukoa izan da: 130 larrabetzuarrek jasotzen dute informazioa bide honetatik eta, aldi berean, arin zabaltzeko aukera dute. Aldizkaria eta komunikazioa hobetu nahian jarraitzen dugu eta, beraz, zuen ekarpenak behar-beharrezkoak dira, bai sare sozialen bidez, bai posta elektronikoaren bidez eta baita Udaletxera bertara etorriz ere. ESKERRIK ASKO ETA URTE BERRI ON!

Terminamos el año 2016 y abrimos las puertas a un nuevo año. Como podemos leer en este número de BIZI LARRABETZU, hemos terminado el año compartiendo el 100 cumpleaños con nuestra vecina Libe. Por otro lado, comenzamos el año, con Larrabetzu como nuevo miembro de UEMA y pronto tendremos nuevos presupuestos, trabajados con las y los vecinos, y ajustados a la coyuntura económica pero apostando por inversiones con carácter estratégico para el futuro del pueblo. A nivel comunicativo, cada vez son más las que utilizan Facebook, twitter y las redes sociales para obtener información municipal. También estamos contentas con la gran acogida del servicio de información a través de WhatsApp: 130 vecinas y vecinos reciben información y a su vez la pueden distribuir de forma ágil y rápida. Seguimos intentado mejorar la revista y la comunicación, por eso es necesaria vuestra aportación, a través de las redes sociales, del correo electrónico o directamente en el ayuntamiento. ESKERRIK ASKO ETA URTE BERRI ON!

Argitaratzailea: Lege Gordailua: Diseinua: Maketazioa eta inprimaketa:

Larrabetzuko Udala BI-1309-2015 IBEGRAFIK (Lorena Elizburu) IBEGRAFIK www.ibegrafik.com

www.larrabetzu.eus

OBRAK LANAK Trabajos

www.facebook.com/larrabetzun

Larrabetzuko mugikortasun plana garatzen jarraitzen dogu: ZUBITALDE- ANGULERI eta ERREBALEko kaleetan seinalizazioaren hobekuntza. Mejoras de señalización en Zubitalde-Anguleri y Errebale 6.850 €.

https://twitter.com/larrabetzuudala

LEHENDAKARI AGIRRE kalea norabide bakarrekoa bihurtu da. Gorbea eta Iturrikoetxe kaleetako seinalizazioaren hobekuntza 7.976 €. En estas dos calles hay 12 nuevas plazas de aparcamiento Zubibarrin markesina baten kokapena. Marquesina de Zubibarri 2.453 €. Beste markesina, Bilbora joateko, BIZKAIBUSek jarriko dau. BIZKAIBUS colocará la marquesina dirección Bilbao.

instagram: instagram.com/larrabetzuko_udala/

Goikoelexaldeko txokoaren eta eskolako txinbuen argiteriaren hobekuntza. Mejorar del alumbrado en los columpios de la escuela y en el txoko de Goikoelexalde. Udaletxean kontsumo gutxiko LED argiak jarri: 3.444 €. Cambio del alumbrado en el ayuntamiento por luces LED de bajo consumo. BIZKAIBUS. Larrabetzutik Galdakaora doan autobusa, Usansolo Hospitaletik pasatuko da. BIZKAIBUS. Tras varias reuniones con la Diputación para tratar el paso del autobús por el Hospital de Usansolo, se ha conseguido que de lunes a viernes la línea LARRABETZU – GALDAKAO – BILBAO pase tres veces por el hospital, a partir del 1 de enero: Salidas de Larrabetzu al Hospital a las 09:05; 11:05 y 16:05 Salidas del Hospital a Larrabetzu: 11:40; 14:40 y 20:40 EUSKALTEL. 2017-2018 urterako zuntz optikoa Larrabetzun. Se han mantenido reuniones con Euskaltel para la llegada de la fibra óptica a Larrabetzu y hay buenas noticias, pudiendo ser que para el 2017-2018 sea una realidad.

LURRA, LANA, JANA. ETORKIZUNERAKO PROIEKTUA MARTXAN GURPIDE, Larrabetzuko baserritarren eta kontsumitzaileen elkartea, 2009tik dabil gure herrian beharrean herriko lehen sektorea bultzatzen, ekonomikoki, ekologikoki eta sozialki sostengarria izan dadin. Helburu zehatz eta argi bi izan ditu bere jardunaren hasieratik. Batetik, baserritar berriak martxan jartzea eta, horrekin batera, berton ekoiztutako nekazal produktu agroekologikoen kantitatea handitzea: “Bertokoa Indartuz” hondakin organikoaren bilketa eta konpostatzea da baserritarren bizimodua duintzeko eta lurraren osasuna lortzeko bide garrantzitsu bat. Eta, bestetik, bertoko produktuen salmenta zuzena indartzea, besteak beste, Larrabetzuko eskolako jantokia berton ekoiztutako elikagai agroekologikoekin hornitzea, “Otzara” produktuen etxez etxeko banaketa, urriko azoka, plazako merkatu txikia... Gainera, elikagaien kontsumo burujabe eta arduratsuaz sentsibilizatzen gaitu burutzen dituen ekimenen bidez. Bi esparru nagusi horiek uztartu zaizkio asmo berriei, eta horrela sortu da “LURRA, LANA, JANA” proiektu integrala. Proiektuaren helburuak, hurrengoak: lan egonkorra sortzea nekazaritza arloan, modu agroekologikoan, hau da, eragin txikia duena ingurumenean; ekoiztutako elikagaien kantitate eta kalitatea handitzea; hondakinen kudeaketa hobetzea, eta herriko ekonomia eta merkataritza indartzea. Hona, 2016an burututakoa. Lehenik eta behin, proiektuaren zabalkundea egin da: Udala, eskola, baserritarrak, merkatariak, lur-jabeak eta baserritargaiak elkarrizketatu eta informatu dira; San Isidrotan aurkezpen publikoa egin zen, eta urriko azkoan, berriz, “GURE LEIHOTIK” bideoa aurkeztu zen, baserritar izandakoen memoria goratzeko eta euren lanari, lehen ez eze, gaur egun ere balioa emateko sortua.

Lurra, lana, jana. Proiektuak 2016an zer ekarri digun kontatu gura dizuegu hurrengo lerrootan, bai eta gerora begira dauzkan asmoak ere.

Bigarrenik, ekoizpen agroekologikoa bultzatzeko ekintzak burutu dira. Aparteko garrantzia hartzen du erabiltzen ez diren lur emankorrak, askotan sasiak janda, atzera ere erabilgai jartzeak: litezkeen lau solo aztertu dira, baina oraindino ez da lortu bat bera ere alokairuan jartzerik. Eta lastima da, ze egon badago baserritar berri bat beharrean hasteko prest. Baserriko konpostaz, ostera, emaitza onak: hiru baserritar dabiltza egonkor beharrean, bi elikagaiak ekoizten dituztenak eta hirugarrena basogintza agroekologikoa lantzen duena; gainera, konposterako beste gune bat egin da Alaio auzoan. Garbi dago: hau ez litzateke posiblea izango, hondakin organikoak bereizi eta, baserritarrek hartzeko, astean hirutan etxe azpian uzten dituzten 200 herritar horiek barik. Bihoakie haiei guztiei gure esker ona. Eta aurrerantzean, zer? Asmoa da 2017an proiektuari jarraipena ematea aipatutako arlo guztietan. Baserritarren arteko elkarlana sustatzea. Konpostajen parte hartzen duten etxe kopurua 300era igotzea, udal eraikin guztiak ere bai. Bertoko produktuen eskaera handitzea, adibidez, jatetxeak-eta hornituta. Lur eta baserritar berriak erakartzea. Eta, azkenik, proiektu barri bat, herritarrok herrian erostera bultzatzea helburu duena: herriko txanpona zirkulazioan ipintzea.

LARRABETZUK INGURUMENEAN DAUZKAN ERRONKAK. HONDAKINEN BIRZIKLAJEA %50era handitzeak, Eropako arauak eskazten duen moduan, guztion laguntza eta konpromisoa eskatzen du. Ingurune garbiago eta osauntsuago bat lortzeko neurrietako bat esku-eskura daukagu etxean bertan hondakinak ondo sailkatzen ba-

Es imprescindible la labor de cada uno de nosotros y nosotras

Para el 2017, otro de los retos será impulsar la economía Los retos para 2017 son, por un circular en Larrabetzu, por lado, conseguir que haya tierra medio de la moneda local. cultivable para la gente que quiere dedicarse a la agricultura, intermediando entre los propietarios de tierra y los agricultores.

Hoy en día tenemos una tasa del 26% de reciclaje en Larrabetzu. Para llegar al 50% os animamos a participar en la recogida de la materia orgánica. Ese es el principal reto que tenemos en este momento.

instagram: instagram.com/larrabetzuko_udala/

PLASTIKO GUTXIAGO kontsumitzeko borondatea izateak ere lagundu egiten du. Non aurreztu? Bada, erosketa poltsak etxetik eroanda, adibidez. Eta jaietan, herri bazkarietan eta ospakizun publiko handietan birziklagarriak diren edalontziak erabilita. Udala badabil horien biltegia handitzen; lagundu ahal dugu etxean sobera ditugunak plazako kontenedore beilegian botata.

https://twitter.com/larrabetzuudala

HORIEK DIRA eskuartean ditugun neurriak. Izan ezazu sentsibilitatea haiekiko eta parte hartu.

En los últimos años los vecinos y vecinas de Larrabetzu cada vez separan más sus residuos. La última pesada realizada por la Mancomunidad así lo indica: un 30 % menos de ‘basura’ (residuos mezclados) que hace un año. Y aumento considerable de la recogida selectiva de materia orgánica y otras fracciones reciclables (vidrio, papel, envases…) Es una muy buena noticia para el planeta. Además ahorramos dinero. El servicio será más barato en el 2017. Estamos mejorando la gestión de los residuos de nuestros hogares y esto lo tenemos que trasladar a las calles de nuestro pueblo. Como padres y madres, en esto también, tenemos una gran responsabilidad. Somos el ejemplo para nuestros hijos e hijas y tenemos que trasladarles a ellos y ellas el camino a seguir. ENTRE TODAS Y TODOS PODEMOS HACERLO. ZORIONAK LARRABETZU

www.facebook.com/larrabetzun

Eta kalean? Ondo erabili behar ditugu paperontziak: beilegietan ontziak (jogurten poteak, plastikozko eta estainozko bilgarriak, plastikozko botilak eta edalontziak...) kontenedore horietan bezala; urdinetan paperak; marroietan, organikoak (umeen bokatak, fruta...), eta grisetan umeen fardelak...

BERTOKO LANDARETZA zaintzeko neurri bat da “Pampako plumeroa” gure lurretatik kentzea, inbasore trebea baita jatorria Hegoamerikan daukan landare hau. Izenez ezezaguna bada ere, bere itxura bereziagatik oso ezaguna da Cortaderia Selloana landarea. Gero eta gehiago ikusten da, batez ere jabego pribatuetan. Haiekin akabatzeko aldiro aldiro moztu behar ditugu. Ez izan zalantzarik, politak iruditu arren, ez diote gure ekosistemari batere mesederik egiten.

www.larrabetzu.eus

ditugu: ontziak (plastikoak, latak, polispanak, estainozko bilgarriak), paper eta kartoi guztiak, beirazko ontziak, eta hondakin organiko guztiak. Ondo bereziz gero, herriaren birziklatze tasa %26tik %50era igotzeko bidean jarriko gara. Hori da daukagun eta lorgarria den erronka, guztiok horretara jarriz gero. Animatu egiten zaituztegu hondakin organikoaren bilketan parte hartzera. Organikoak bereziz gero, besteak berez datoz-eta.

HAURREN HIRIA Larrabetzuko Udalak, atxikimendu gutun honen bidez, La Città dei Bambini edo Haurren Hiria proiektuaren proposamenekin konpromisoa hartzen du eta, halaber, egitasmo ezberdinak burutzeko eskeintzen dituzten baliabide eta erraztasunak erabiltzeko eskakizuna egiten du. Francesco Tonucciren La Cittá dei Banbini proiektuaren barruan, Euskal Herriko udalerriak saretu eta koordinatzeko Haurren Hirien Sarea martxan jarri zan. Proiektu hau Italiako Fano hirian jaio zen 1991. urtean, eta handik geroztik munduko hiri asko gehitu dira. Proiektuak hiriak gobernatzeko beste eredu bat proposatzen du, haurrak harturik herritar guztien beharrizan edo premien parametro eta berme gisa. Proiektu horrek proposatzen du haurren hazkunde eta autonomiarako inguru bizigarri bihurtzea hiriak, eta umeak udalen gobernuan parte hartzea. Haurren proposamenek, umeentzat ikasteko aukera izateaz gain, pertsona helduen begiradan aldaketa ekarriko dute. Tonuccik gure hiria haur begiekin ikustera animatzen gaituzte. Hiriaren ikuspegia

eraldatzen duen proiektua da, izan ere, herri edo hirietako espazioaren antolaketa haurren parametrotik egitea da proiektuaren muina. Haurrentzako baliabideak eta zerbitzuak gehitzuz, guztiontzako hiri hobea eraikitzeko aukera ematen du proiektu honek. Programa honen bultzatzaileak Innobasque berrikuntzaren euskal agentzia, EHUko Irakasle Unibertsitate Eskolak, Bizkaiko Diputazioa, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saila, Solasgune eta Leioako Udala dira.

Begirada aldatzea edo begirada haurren altuerara arte jaistea, inor bistatik ez galtzeko

Zer planteatzen dogu Larrabetzun Umeez osatutako alkatetzaren kontsultarako organoa sortzea. Ardura politikoa daukagun pertsonek, Larrabetzu beste ikuspuntu ezberdin batetik ikusten ikas dezegun eta, bestalde, haurrentzako parte-hartze esperientzia eskaintzeko.

El Ayuntamiento de Larrabetzu ha aprobado por unanimidad en el pleno de noviembre unirse al proyecto “La Red de Ciudades de los niñas y las niños.” ¿Qué propone este proyecto?: La Red de Ciudades de los niños y las niñas de Euskadi, Haurren Hirien Sarea (Red UmHerri), es una iniciativa que está ligada al proyecto de La Ciudad de los niñas y las niños (La citta dei bambini) de Francesco Tonucci, proyecto político para transformar la ciudad desde el parámetro de “lo niño”: Cambiar la mirada o bajar la vista hasta la altura de un niño, para no perder de vista a nadie En Larrabetzu vamos a trabajar creando un Consejo de la Infancia; se creará un grupo de niñas y niños aue trabajará en proyectos del pueblo y con contacto periódico con el alcalde.

www.larrabetzu.eus www.facebook.com/larrabetzun

TERMITAS, EL PROCESO DE ERRADICACIÓN AVANZA Ha terminado la primera fase del tratamiento contra la plaga de las termitas: Colocación de puntos de control. Se han colocado varios cientos de tubos de celulosa en las calles Andra Mari, Errabale, Eleixoste, Mikel Zarate y Askatasunaren plaza, con los que se localizará las colonias de termitas. En el 2015 se puso en marcha el proceso. Aquí tenemos lo realizado los últimos meses: • El Ayuntamiento contrata a TECNALIA (20.775 €). Tecnalia delimita el perímetro de actuación: 57 edificios, 123 familias. • Se realiza la licitación pública para la eliminación de la plaga. • Se contrata a ACTICIMEX + TECNALIA para el proceso que durará 5 años: 53.996 €. • El ayuntamiento pagará el 40% de todo el proceso: 21.599 €. En otros municipios, el ayuntamiento No ha financiado la eliminación de la plaga. • Los 57 edificios abonaran en 5 años el resto del tratamiento para la eliminación de la plaga. En diciembre del 2016 se ha emitido el primer recibo: 111,07 € por edificio. El pago voluntario se realizará en diciembre. • Se ha aprobado una ordenanza para subvencionar los tratamientos realizados individualmente en las viviendas fuera del perímetro.

instagram: instagram.com/larrabetzuko_udala/

Termiten izurritearen kontrako tratamentuaren lehenengo fasea amaitu egin da: kontrol puntuak ipintzea. Ehunka zelulosa-tutu ipini doguz Andra Mari, Errabale, Eleixoste eta Mikel Zarate kaleetan eta Askatasunaren Plazan, termiten koloniak non dagozan jakiteko. Prozesua 2015. urtean abiatu genduan. Hona azken hileotan egindako lanak: • Udalak TECNALIA kontratau eban (20.775 €). Tecnaliak jarduera-perimetroa mugatu eban: 57 eraikin, 123 familia. • Izurritea kentzeko lizitazino publikoa egin zan. • ACTICIMEX + TECNALIA kontratau ziran, 5 urte iraungo dauan prozesu baterako: 53.996 €. • Udalak prozesu osoaren % 40 ordainduko dau: 21.599 €. Beste herri batzutan, udalak ez du ezer aportatu termiten arazoagaz amaitzeko. • Izurritea desagertu arazoteko tratamenduaren gainerako dirua 57 eraikin horrek ordainduko dabe, 5 urtean. 2016ko abenduan lehenengo ordainagiria emon da: 111,07 € eraikin bakotxeko. • Etxebizitzetan banan-banan egindako tratamentuak diruz laguntzeko ordenantza bat onartu da.

https://twitter.com/larrabetzuudala

TERMITAK HILTZEKO PROZESUAK AURRERA JARRAITZEN DAU

AURREKONTUAK 2017

HEMEN GOBERNU TALDEAK PRESTATUTAKO TXOSTENA: DIRU SARRERAK

GASTU OROKORRAK

Lehenengo eta behin, Larrabetzuko Udalak 2017rako aurreikusitako finantziazio iturriak zeintzuk diren deskribatu behar dugu:

Kontsumoak eta mantenu gastuak 2016koak baino txikiagoak izango dira, aurten frontoian, igerilekuetan, aldageletan eta abarretan egindako hobekuntza batzuk datorren urtean berriro egingo ez direlako. Gastu partida guztiak begiratu doguz ajusteak egiteko.

• Foru Aldundiko Udalkutxaren diru-sarrera, aurrekontuaren % 57: 1.283.000 € • Udal tasak (%35): 790.000 € • Diru-laguntza gisa jasotzeko aurreikusitakoa: 70.000 € (%3,1) • CONTEN: 100.000 € (%4,4) • Gainerakoa: 4.000 € (%0,5) Aurten berriro ere 100.000 € baino gehiago itzuli behar zaizkio Aldundiari. Azken bost urteotan dirua itzuli behar izan dugu eta hori eragozpen handia da aurreikuspenak egin eta kontuak koadratzeko orduan. Egin beharreko itzulketaren ondorioz, aurten Aldunditik jasoko dugun diru kopurua 2016an baino %8 baxuagoa izango da eta, beraz, urtea baldintzatuta geratuko da. 2017rako diru-sarreren aurreikuspen orokorra 2.247.000 eurokoa da, 2016koa baino % 3 txikiagoa.

GASTUAK Diru gutxiago dugunez, gastuak ere egokitu beharrean gaude.

LANGILEAK Aurten zuzenean kontratatutako pertsona bat izango dugu udal eraikinak garbitzeko, baita idazkariaren behin-behineko ordezko bat ere; hortaz, plantilla osoa izango dugu. PERT S ONAL GAST UAK 461.000 €

Beste alde batetik, bereiztasun garrantzitsuenak: • Kultura, berdintasun, euskara eta nekazaritza gastuak bere horretan mantenduko ditugu (2016an % 40 igo genituen). • Soldadu frankistek Larrabetzu hartu zuteneko 80. urteurrena gogoratzeko ekintzak ordaintzeko partida bereziak egingo ditugu. • Lehenengoz, 2.000 €ko partida bat ezarriko dugu zuzenean gazteriarentzat. Lehen urrats honen bitartez, Larrabetzuko gazteriarekin batera landu nahi ditugu zenbait proiektu konkretu helburu gisa. • Partida bat daukagu URITARRAren 70. Urteurrenerako. • Partida berri bat zabaltzea: Birziklapen aldeko ekimenak+kanpaina: 2.000 €. • 5.000 euroko partida bat, KANPAINA, 2 gai lantzeko:

KONTZIENTZIAZINO

• Herrian etorkizunari buruzko eztabaida garatzeko partida bat. • Etxebizitza hutsak alhokairuan jartzeko kanpaina bat egiteko.

Diru-laguntzetan arazo ekonomikoak dituzten familientzako diru-laguntzak handituko ditugu (% 25 gehiago), baita kultur eta kirol taldeentzakoak ere (% 5 gehiago). Gainerako diru-laguntzak mantenduko ditugu, murriztu barik.

INBERTSIOAK • 2 015etik 2016ra 500.000 € inbertitu dira Larrabetzun. •U rtarrilaren 12an, 2017. urteko aurrekontuen proposamena eta datozen hiru urteetarako inbertsio-plan estrategikoa aurkeztuko doguz.

www.larrabetzu.eus

PRESUPUESTOS 2017.

Desde el equipo de gobierno presentamos las principales características del presupuesto para el año que viene: A destacar: • Se destinarán partidas especiales para los actos que se celebren para conmemorar el 80 aniversario de la ocupación de Larrabetzu por las tropas franquistas. • Por vez primera, se dedicarán directamente 2.000 € a la juventud.

Debido al menor ingreso tenemos que ajustar los gastos.

• Una partida para celebrar el 70 aniversario del Uritarra.

GASTOS GENERALES

• Una partida de 2.000 € para campañas concretas en favor del reciclaje y la reutilización.

https://twitter.com/larrabetzuudala

GASTOS.

Bajarán los consumos y gastos de mantenimiento respecto al 2016, ya que ese año se han realizado algunas mejoras en el frontón, piscinas, vestuarios,... que no vamos a realizar en 2017. Se mantienen los gastos para cultura, igualdad, euskara y agricultura

www.facebook.com/larrabetzun

Este año viene marcado una vez más por la devolución que tenemos que hacer de más de 100.000 € a la Diputación. Debido a la devolución, el ingreso neto que recibiremos de la Diputación será un 8% menor que en 2016, lo cual nos marca el ejercicio.

• Partida de 5.000 €: o Abrir un debate sobre el futuro que queremos para Larrabetzu. o Campaña para sacar al mercado las viviendas vacías para el alquiler.

instagram: instagram.com/larrabetzuko_udala/

• En cuanto a las subvenciones, se incrementará el dinero dedicado a familias con problemas económicos en un 25%, y en más del 5% lo dedicado a grupos culturales y deportivos.

INVERSIONES • 2015-2016: 500.000 € en inversiones. •E l 12 de enero de 2017 presentaremos la última propuesta de presupuestos y el plan estratégico de inversiones 2017-2019.

EUSKARA LARRABETZU UEMAN SARTUKO DA Agintaldi guztietan, sarritan aipatu izan dugu LARRABETZUKO UDALARENTZAT euskarak duen garrantzia. Gure hizkuntza, kultur ondare eta bizimodu bat adierazteaz gain, urtetan eta urtetan zehar Larrabetzun erabili dugun komunikazio tresna izan da. Hizkuntza, norbera izateko modu bat da, munduari buruz dugun ikuskera ematen diguna, harremanetan jartzeko era zehatza. Eta gure lehena gure oraina izaten jarraitzeko, ahalegina egiten gabiltza. Hain zuzen ere, beste edozein hizkuntzak eta ikuskerak dituzten aukera berberak izateko ahalegina. Horregatik dago indarrean Euskara Sustatzeko Erabilera plana. Euskal hiztunen kopurua %70tik gorakoa da Larrabetzun. Lehenengo kopuruaren aldean nabarmen jaitsi da azken urteetan, baita kale erabilera ere, eta lehen erabat euskalduna zen gure herri honek beste errealitateari egin behar dio aurre. Ildo honetan diseinatu zen ESEP, eta 2017. urtean ere martxan jarraituko du.

En el pleno del 16 de noviembre se aprobó, con los votos a favor de EHBILDU y los votos en contra del PNV, la adhesión de Larrabetzu a la Mancomunidad de Municipios Euskaldunes, UEMA. El 14 de enero se celebrará en Larrabetzu la asamblea anual de UEMA donde se hará oficial el ingreso en la asociación. Desde el equipo de gobierno se tiene la absoluta certeza de que este es un paso estratégico para potenciar el euskara en Larrabetzu. Más información sobre UEMA: www.uema.eus

Euskara Sustatzeko Erabilera Planaren asmo behinena Larrabetzu ARNASGUNE deitzen dugun espazioa izaten jarraitzea da. Herrian euskaraz bizi ahal izateko aukera beti egon da, eta arnasgune hau jagotea oso inportantea dela uste dugu, euskaldun guztiek kaleko txoko guztietan modu naturalean erabili ahal izatea galdu ezin den egoera dela uste dugu eta. Berdintasunaren aldarrikapena egin nahi dugu. Hizkuntza eskubideak guztioi dagozkigu, eta askatasunean jorratzeko bermea gure lana ere badela uste dugu. Horregatik ari gara gizarte eragileekin elkarkidetzan, berdin Hori Baiko gazteekin, zein eskola, udala, denda edo tabernetan, euskara ikasteko dirulaguntzen partida handitzen eta erabilera sustatzen. Edozein argibide, zalantza edo iradokizunetarako gure web orria duzu eskuragarri: www.darabilgu.eus. Eta horregatik ere UEMAn, Udalerri Euskaldunen Mankomunitatean,

sartzea erabaki dugu. Danok dakigu Txorierriko Mankomunitateak euskara zerbitzua eskaintzen duela, eta bertan bilatu eta bizi ahal direla hainbat informazio eta ekitaldi. Hurbiltasuna, ordea, zailagoa da lantzen. Euskararen egoera bestelakoa ei da Txorierrin, dauden beharrizanak desderdin aurreikusten dira eta Larrabetzun arnasgunea sendotu eta gorde nahi badugu ahalegin erantsia dugu, Mankomunitateak bere gain hartuko ez duena. Gurea bezalako beste udalerriekin elkarlana, aholkularitza eta eskarmentua jaso eta gogor lan egiteko prest gaude. Horrela hizkuntz jarrerak modu aberasgarrian jorratzen joango gara astiro. Beti bezala, danok gaude gonbidatuta erronka berri honetan, eta beti bezala, denekin konpartitu gura genuke. Badakigu gure lana, ona den jakiteko, zabaldu behar dugula, eta horretaz gehiago ikasteko, lagun askori entzun. Nahi duzuen moduan parte hartu!

www.larrabetzu.eus

LIBE MENDEA LARRUAZALEAN

www.facebook.com/larrabetzun

Mendea larruazalean idatzita darama Libe Asua Zarrabeitiak. Lehen Mundu Gerra betean jaio, Miguel Primo de Riveraren diktadura ezagutu, Errepublika garaian neskame lanetan aritu, 36ko gerra sufritu eta teknologia berrien iraultza ezagutu du Libek. Oroimenean ondo gordeta ditu Libek ehun urtetan kabitzen diren bizipenak eta istorio horiek guztiak. Eta dramatizaziorik gabe ematen du izan duen bizitzaren berri beti. Irria du lagunik leialena. Eta eskuzabaltasunarekin jasotzen du Larrabetzuko Mirasol baserrira gerturatzen den oro. Esker oneko hitzak dira Libek, larrabetzuar guztien amamak, herritarrei eskaintzeko duen guztia. Hala dio berak. Maitatua sentitzen da Mirasolgo neskatilak 100 urte bete dituenean. Izan daiteke, akaso, mende oso batez berak eman duen maitasun hori bueltan datorkiola orain.

https://twitter.com/larrabetzuudala instagram: instagram.com/larrabetzuko_udala/

Galdakoko Elexalde auzoko Aldatze baserrian jaio zen Libe 1916ean. Zazpi anai arreben artetik laugarrena zen. Eta ondo gogoan ditu ordukoak. Kanposantuko lurperatzailea zuen aita, eta jostuna en ama. Haurtzaroan, baserrian laguntzen zuen Libek. Irriz gogoratzen du, eskolara euria zenean joaten zela. “Bestela, soloan lanera. Gogorrak ginen orduan”. Baina irribarren atzean, bada malkorik ere. 36ko gerra jaso zenean 20 urte zituen Libek. Eta hegazkinen barrunbeak entzun egiten ditu oraindik. “brrrr”. Gernika bonbardatu zuten egunean, Galdakaotik ikusi zuen zerua garretan. “Ez genuen beldurrik, gazteak ginen”. Aitaz galdetzean, ordea, apaldu egiten du ahotsa Libek. Hurbilekoek salatu ostean Larrinagako kartzelan izan zuen preso; etxean dagoela hatzaz erakusten du etxeko egongelan aitak espetxetik bidalitako gutunekin eskegita dagoen koadroa. Baina goibelari ere irria ateratzen dion emakumea da Libe. 1943an egin zuen Larrabetzuko Mirasol baserrira. Dioenez, maitasunak ekarri zuen herrira, eta sorterri gisa maite du orain berak herria. Asko bizi eta asko ikusi duen emakumea dela aitortzen du Libek baserriko sukaldeko txokotik. Eta ez da gutxirako. Denetariko lanak egin ditu Larrabetzun azken hamarkadetan: emagin eta sendalari gisa aritu da eta telefonista lanak ere egin ditu. Nekatuta dagoela dio 100 urte bete dituenean: “ez naiz orduko bera”. Baina kontrakoa diote erakusten dituen indar eta bizi gogoak. Alaba, loba eta lagunekin gozatzeko unea du orain; 100 urte bete dituen gorputzean gaztetxo bat daramalako oraindik.

Oroimen bizia da Libe; samurtasun eta indarraren erakusle.

LARRABETZUKO HAPO ONARTU DU ALDUNDIAK!

Bizkaiko Foru Aldundiak Larrabetzuko HAPO onartu du. Ibilbide luzea izan du gure herriko hirigintza-kontu guztiak arautuko dituen agiri garrantzitsu honek. Plan honek duen berezitasun nagusia, HERRITARREN PARTE-HARTZE ZUZENA IZAN DA. Ados Consulting-ek lehen unean egindako galdeketa eta txostenetik hasita, txotx kafea edo Estudio K-k berak egindako tailerretatik pasatuz eta azken alegazioen fasera heldu arte, hainbat izan dira ekarpenak eta iradokizunak egin dituzten herritarrak, elkarteak zein erakundeak, eta guztiei adierazi nahi diegu gure esker ona.

Planaren ezaugarri garrantzitsuenak, besteak beste: • Lurzoruaren kontsumo murritza hartzen da irizpide nagusitzat. Lurzorua ez da ondasun amaitezina, eta ezin da edozelan xahutu. • Landa eremuaren eta lehen sektorearen garrantzia Larrabetzun. • Etxebizitza berrien kopurua erabakitzeko lau aukera egon dira eta baxuena hautatu da. • Etxebizitza berriak kalkulatzeko irizpideak lehenengo aldiz aplikatu dira hirigintza plan batean; izan ere, etxebizitza hutsak, etxabeak eta berrizta litezkeenak ere kontuan hartu dira kalkulu horiek egiteko unean. • Larrabetzuko etxebizitza hutsen ikerketa bat jasotzen du Planak. Aipatu behar da ikerketa hau EHUko arkitektura ikasleen eta herriko bolondresen arteko lankidetza baten ondorioa dela. • Mugikortasun Plana. Hasiera-hasieratik ikusi zen Hirigintza Kontseiluaren batzarretan Plan honek balio behar zuela larrabetzuarren bizimodua hobetzeko eta horren haritik dator Mugikortasun Plana HAPOn txertatzea. Azken hilabeteotan hasi gara bertan jasota dauden ekintza batzuk gauzatzen eta herriarentzako bere ondorio onuragarriak ikusten. Dena den, ezin da Larrabetzuko HAPO berriari buruzko artikulu hau amaitu Hirigintza Kontseilua eta bertan lanean egon diren pertsonak aipatu gabe. 150 batzar baino gehiago burutu dira eta beti modu desinteresatuan, gure herriarentzat zer zen onena hausnartzeko topagune irekia bihurturik. Zeren batzarrak beti irekiak izan dira eta parte hartu gura izan duen edonor etorri ahal izan da batzarretara bere iritzia ematera. ESKERRIK ASKO DENOI! 12

Iñigo Gaztelu Larrabetzuko Alkatea

LA DIPUTACIÓN APRUEBA EL PGOU DE LARRABETZU

La Diputación de Bizkaia ha aprobado el PGOU de Larrabetzu. Ha sido un largo camino el que ha seguido este importante documento que regirá todas las cuestiones relacionadas con el urbanismo en nuestro municipio. La principal virtualidad del Plan es LA PARTICIPACIÓN DIRECTA DE LA CIUDADANÍA. Empezando por la encuesta y el informe resultante hecho al principio por Ados Consulting, y continuando con el Txotx Kafe o con los talleres llevados a cabo por el propio Estudio K, redactor del Plan, hasta llegar a la fase de alegaciones, han sido infinidad las aportaciones y sugerencias de personas, asociaciones e instituciones, y es por ello que queremos mostrar a todas ellas nuestro agradecimiento. Las características más importantes de dicho Plan son las siguientes: • Se toma como criterio principal un limitado consumo de suelo. El suelo no es un bien inagotable, y no se puede desperdiciar de cualquier manera. • Importancia del entorno rural y del primer sector en Larrabetzu. • Se ha contado con cuatro alternativas a la hora de decidir el volumen de nueva vivienda y se ha optado por el más bajo. • Los criterios para el cálculo de la cantidad de nueva vivienda también han sido novedosos, ya por primera vez en un plan urbanístico se han tenido en cuenta las viviendas vacías, los bajos de los edificios y las viviendas que podrían remodelarse a la hora de hacer dicho cálculo. • El Plan recoge un estudio sobre el fenómeno de la vivienda vacía en Larrabetzu. Hay que resaltar que dicho estudio fue llevado a cabo por personas voluntarias del pueblo y por estudiantes de arquitectura de la UPV en colaboración. • Plan de Movilidad. Desde un principio se vio en las reuniones del Consejo de Urbanismo que este Plan debía servir para mejorar la calidad de vida de la ciudadanía y es por ello que aparece el Plan de Movilidad insertado en el PGOU. Durante estos últimos meses hemos empezado a llevar a cabo acciones concretas de dicho Plan y a ver las consecuencias beneficiosas de dichas actuaciones. De todos modos, no podemos terminar este artículo sobre el nuevo PGOU de Larrabetzu sin mencionar al Consejo de Urbanismo y a todas las personas que han estado trabajando en él. Se han llevado a cabo más de 150 reuniones y siempre de modo desinteresado, convirtiendo el Consejo en un foro abierto para reflexionar sobre lo más conveniente para nuestro pueblo. Pues las reuniones siempre han sido abiertas y cualquiera que haya querido tomar parte en ellas ha podido venir a dar su opinión. MUCHAS GRACIAS A TODOS Y TODAS.

Iñigo Gaztelu Alcalde de Larrabetzu

HERRITARREKIN BERBETAN

BIZKARGI DANTZA TALDEA

DANTZATZEN DUEN HERRIA EZ DA INOIZ HILKO Ia nahi gabe sortu zen Bizkargi dantza elkartea. Ez zuten ideia hori hasiera batean behintzat. Paradoxikoa dirudien arren, euskal dantzen inguruan sortzen den genero bereizketa izan zen sorrera horren oinarria. Eskolako haur eta gazteekin dantza eskolak ematen zituen Jone Jauregi herritarrak, Larrabetzuko eskolan. Eta hamabi urte bitarteko neskak ziren gazte talde horretan gehienak. Bien bitartean, metro gutxira, mutilak euskal dantzetara erakartzeko eskolak ema-

ten ziharduen Aitor Santxo herrikidea Hori Bain, Bizkargi izenaren pean. Talde biak elkarrekin zerbait egiteko gogoak elkartu zituen mahai beraren bueltan Jone eta Aitor. Eta hainbat bilera eta proposamenen artean erabaki zuten denak elkartu eta elkarte bakarra sortzea; gaur egun Bizkargi dantza elkartea dena, alegia. Esperimentu gisa elkartu, eta gaur gaurkoz 100 herrikide dira dantza taldeko partaide. Eta 190 bazkide ditu elkarteak.

ANIZTASUNA Aniztasuna da Bizkargi elkartearen marka. Hala uste du Jonek. “Nagusienak 65 urte inguru ditu eta sei, aldiz, gazteenak”. 100 pertsonako taldea kudeatu eta denei dantzak irakastea lan nekeza da, ordea. Lau taldetan banatzen dituzte horregatik: txikiak, ertainak, hasi berriak eta nagusiak. Eta nagusien taldean emakumeen dantzak, gizonenak eta mixtoak ikasteko entseguak egiten dituzte. Jone bera, Ane Baraiazarra, Mireia Artabe eta Aitor Santxo aritzen dira irakasle lanetan. “Irakasle batekiko dependentzia eduki baino, nahiago genuen lana banatu”. Denak kide, eta denak denen irakasle. Berezia da Bizkargi elkarteak lortzen duena. Haurrei eskolak ematen, dantza elkarteko gazteak ere aritzen dira. Eta belaunaldien arteko kate bat sortzen dute horrela. Belaunaldi batek, beste bati, eta harek, besteari. Eta, nola ez, elkartu eta denak elkarrekin aritzeko gero.

HARRERA ONA Herrian harrera ona izan du dantza elkarteak. Orain arte izan den hutsune baten ondoriozkoa dela uste du Jonek. “Eskola utzi ondoren, herritarrek ez zuten dantzan jarraitzeko aukerarik eta Bizkargirekin bete da hutsune hori”. Edonola ere, muga asko dituzte orain ere. “Mutil asko dago taldean eta harresi asko hautsi ditugu. Baina oraindik ere 30 urtetik beherakoak erakartzeko zailtasunak ditugu”. Eskolara joan ziren iaz Bizkargikoak saio bat egitera. “Eskolara joan ginen bost urteko haurrei erakusteko zer egiten dugun elkartean, eta nortzuk elkartzen garen. Neska eta multil talde bat elkartu eta hainbat dantza egin genituen ikasleekin”. Emaitza izan zuen ordukoak. Izan ere, aurtengo ikasturtean eskolako neska eta mutil asko gerturatu baita taldera. “Hasi berriak gara, eta ziur naiz, oraindik ere harresi gehiago apurtuko ditugula”.

KIROLA, DANTZA ETA EUSKARA Kirola, dantza eta euskara elkartzen duen jarduera dantza Joneren arabera, eta hainbeste lagun elkartzeak herritarren arteko sareak indartzen dituela uste du. “Herritarrek euskal kultura lantzeko eta musikaz gozatzeko aukera dute elkartean, baita, euskaraz egiteko ere. Baina argi du Jonek azken helburua zen den: ondo pasatzea.”Gure helburua ez da plazetan dantza egitea, gure helburua ondo pasatzea da eta dantzaz gozatzea”. Astean, sei orduko entseguak egiten dituzte: astearte eta ostegunetan, 19:30etatik 21:00etara. Eta sei batzordekideren artean koordinatzen dute dena. Esan gabe doa, Bizkargi elkartean biltzen direnak, boluntario lana egiten dutela. Elkarlan horren adierazle dira dantza elkartean erabiltzen dituzten jantziak ere. Taldekideek beraiek jositakoak dira; eta hainbat herritarren laguntza izan dute lan horretan.

kin egingo dute dantza, Azpeitian lehenik eta Bilbon gero. Baina ez dira hor bukatzen elkartearen asmoak. Euskal Herriko lurraldeen arteko harremanetan ere egin nahi dute indar Jonek azaldu duenez, eta maskaradako dantzak ikasteko Ipar Euskal Herriko dantzariak etorriko dira Larrabetzura. Dantzariak sobera dituzte elkartean, baina gehiago ere bildu nahi dituzte. Eta musikariak taldera gehitzeko deia ere egin du Jonek. Herriko musikariak ere dantza elkarteko kide izatea nahi dute Bizkargikoek. “Larrabetzun musikari asko dago, eta euskal musika sortzeko beharrizan hori ere badugu. Egiten ditugun saio guztieetan herriko musikariekin aritzeko”.

HAUR, HELDU, GAZTE, ANDRE ZEIN MUTIKO Haur, heldu eta gazte; andre zein mutiko. Dantzak elkartu ditu Larrabetzun, eta oraindik ere dantza asko dute egiteko, eta plaza asko dituzte zapaltzeko. Ateak zabalik dituzte beti. Beraiengana hurbiltzea besterik ez dago taldera sartu eta entseatzen hasteko. Herriko plazan, dantzan aritu direnean, herritar gehienek sentituko zuten dantzan hasteko gogo txiki bat barrenean. Arritmikoa izatea ez da aitzakia oinak mugitu eta besoak altxatzeko. Irakasleak ez dira falta, eta irakasteko gogoak ere ez. Herriko elkarte gutxik lortu duena egin du Bizkargik. Dantza plazara ekarri du berriz. Eta belaunaldiz belaunaldi errotzen ari dira hori. Etorkizuna du Larrabetzuko plazak, hortaz.

MUSIKARIEI DEIA Sortu zenetik bi urte pasa diren arren, ez dira geldi egotekoak Bizkargi elkartekoak. Eta hainbat dantzaldi egin dituzte jada herrian. Portugaleten ere egin dute dantza erakustaldia. Eta Kepa Junkeraren azken lanaren bideoklipean ere agertzen dira herriko dantzariak. Erronka berria dute aurrez aurre orain. Izan ere, abenduaren 29an eta 30ean Korrontzi taldeare

ETXAHUN LEKUE

BIZKAIKO BERTSOLARI TXAPELDUNA 2016

Txapelak poz itzela eman dit, heldutako mezu guztiek be bai Zorionak Etxahun, txapelduna zara. Bai ez da nire buruari inoiz derrigortzat ipinitako gauza bat, baina sari polita da. Txapelak poz itzela eman dit eta zorion moduan heldutako mezu guztiek be bai. Herrian be jendeak poztasunez hartu du gainera. Bai eta badaukat hori eskertu beharra, egia da jende askok orain zoriondu nauela, baina beste batzuk urteatan dabiltza nire atzetik; bai Bizkaiko txapelketan zein Euskal Herrikoan kantatu izan dudanean -eta ez herritik 20 kmra, urrinago be bai- beti joan da herritar multzo polita saioak ikustera. Ez dakit inoiz eskertu izan dudan baina orain bada eskertzeko momentua, batez be hasieratik jarraitu nautenei. Xabier Amurizak txapeldun moduan ibiltzeko. Zein izango da zure zeregina aurrerantzean? Gura nuke askorik ez igartzea. Badakit normalean kantatu ez dudan saioren

baten kantatzea tokatuko dala, ez dira asko izango halan da be; baina batez be, nire buruari aurrerantzean jarri diodan derrigortasuna izango da normalean urtero deitu izan nauten lekuetako antolatzaileei erantzutea eta saio horretako entzuleei eskertzea. Plaza barrietan bai, baina betikoei erantzuten jarraituz. Oso giro ona egon zan Larrabetzuko saioan be. Larrabetzuko saioan danak urten eban ondo. Saioa norbere herrian danean ardura gehigarri bat egoten da, izan be, helburu pertsonalei begiratzeaz gain saio onak urtetea, jende asko batzea eta giro ona egotea gura izaten da. Aurreko egunetan be igarten zan herritar asko be joango zirala eta eurori saio on bat eskaini eta finalerako txartela lortzeak asko poztu ninduen. Maila onean dago Bizkaiko bertsogintza? Bizkaiko bertsogintza osasuntsu dago. Maila txukuneko bertsolari multzo polita dago eta finala izan da horren

Âˇ Argazkiak: O ier Beldarrain (Miribillako finala)

erakusgarri. Erreleboa modu naturalean eta apurka emoten dabil eta hori seinale hona da. Bestalde bertso eskoletan alkarregaz harremantzeko gero eta ekimen gehiago egiten dira eta horrek sano eragin positiboa deko. Zuk zeuk ie 30 urte bertsoaren inguruan. Bizitza osoa daroat bertsoari lotuta. Gaur egun lanbidea eta zaletasuna dot. Ibilbide nahiko berezia eduki dot, izan be, taldean hasi banintzen be hamalau bat urtegaz bakarrik geratu nintzen herrian. Ordurako baneukon harremana inguruko beste bertsolari batzukaz eta horreri esker segitu nuen neurri baten. Ez naz sekula damutu.