CZŁOWIEK I LAS
SKRZYDLAK, NIEŁUPKA, ORZECH, STRĄK Nasiona są ważnym składnikiem naszego jadłospisu. Zapewniają nam dobre zdrowie, moc minerałów oraz witamin. Ale przecież skumulowane w nich energia i witalność służą nie tylko nam. tekst i zdjęcia:
Jarosław Szałata
Z
astanawialiście się może nad fenomenem malutkiego nasionka, które staje się po latach mocarnym drzewem? Drzewo w zasadzie żyje właśnie po to, żeby wydać na świat potomstwo. SZYSZKI Z BORÓW
Zacznijmy od tego, że w świecie roślin wyróżnić można dwie siostrzane linie rozwojowe: nagonasienne (zwane też nagozalążkowymi) i okrytonasienne (okrytozalążkowe). Nie wdając się w zawiłe rozważania, powiedzmy tylko, że nasiona tych pierwszych nie tworzą się wewnątrz zalążni (a tak się dzieje u okrytonasiennych), ale powstają na tzw. łuskach nasiennych tworzących szyszki. Jako że brak u nich słupka i zalążni, rośliny nagonasienne nie wykształcają owoców.
38
Nietypowym przedstawicielem roślin nagonasiennych spotykanych w lesie jest cis. Nie wytwarza szyszek, nasiona otoczone są natomiast mięsistą karminową osłonką (osnówką), która jednak owocem nie jest. Skądinąd osnówka to jedyna nietrująca część tej rośliny, ale już nasionko tkwiące wewnątrz jest silnie toksyczne. Charakterystyczne cisowe nibyjagody znajdują sporo amatorów wśród ptaków i części ssaków (np. saren, zajęcy), które wprawdzie zjadają je w całości, ale nasiona wydalają, przyczyniając się w ten sposób do rozsiewania nasion tego cennego gatunku. W naszych lasach bez trudu natkniemy się na szyszki nagonasiennych drzew iglastych – sosny, świerka, modrzewia, jodły, rzadziej daglezji. Ich szyszki różnią się kształtem i wielkością, a tkwiące w nich nasiona w naturze
