Dominee David

‘WE MOETEN BLIJVEN DELEN’

Predikant David van Veen zag hoe COVID-19 de wereld veranderde. „We lopen het risico dat uitvaarten te abstract worden, maar dat hoeft niet. Er zijn rituelen die helpen om te verwerken.”

TEKST EVELIEN BAKS BEELD BOUKJE CANAAN

Begin 2018 werd David van Veen predikant van de Veste in Gouda, een protestantse gemeenschap van zo’n 800 zielen. Zij kregen met de hoogblonde veertiger een bevlogen dominee. Waarschijnlijk ook een atypische. Een boomlange Viking, die het leven omarmt en houdt van bergbeklimmen, varen, pianospelen, koken en een goed glas wijn. Een goedlachse vader ook, die met zijn vrouw Paola en zonen Isaac en Samuel graag de wijde wereld intrekt. In de voetsporen van zijn vader treden en dominee worden was niet zijn eerste keuze. Zijn interesse lag meer bij geschiedenis en aardrijkskunde. Toch werd het theologie, vanwege de breedheid van de studie. Hoewel de basis er dus was, ging hij eerst als redacteur aan de slag in de omroepwereld. Een gemis aan verdieping deed hem alsnog de stap zetten naar de kerk. Het kantelmoment kwam toen hij een item ging maken met de ouders van een jonge man die in coma was geraakt. „Ik merkte in het gesprek ik graag mét hen wilde praten, niet alleen over hen. Ik voelde daar een stuk betrokkenheid ontwaken, mijn pastorale kant.”

EENZAAMHEID

Nu is hij fulltime predikant. 24/7, zoals hij zegt. Want als er een belletje komt, dan gaat hij, zoals bij een overlijden.. En die waren er sinds COVID-19 meer dan gemiddeld. Het virus zette de wereld op zijn kop. Hij kent de ouderen die in eenzaamheid moesten sterven en maakte mee hoe gezinnen verscheurd dreigden te raken, want wie van de broers mocht er nu met vader bij zijn als moeder haar ogen zou sluiten? „Gelukkig hebben de broers het contact met elkaar gezocht en konden zij via Facetime er toch bij zijn.” Zo vertelde hij ook via de telefoon aan een broer en zus hoe zij hun handen op het hoofd van hun gestorven vader mochten leggen, terwijl David de laatste woorden uitsprak. Er is veel losgemaakt sinds corona de wereld in zijn houdgreep nam. Diensten gingen online. Van gemiddeld 250 mensen op zondag in de kerk naar nul. Of dan weer dertig. Of honderd. Het was even wennen. Tegenwoordig spreekt David via een livestream. „Wij hadden de apparatuur heel snel op orde met professionele camera’s. Ik maak nog steeds uitvaarten mee waar dat niet zo is en waar voor veel geld externen worden ingehuurd, verbazingwekkend vind ik dat. Het maakt me des te trotser dat onze kerken en onze gemeente dat binnen een maand al gereed hadden.”

ONTROERD

Betrokkenheid, samenzijn. Dat is wat hij probeert te smeden, ook met alle beperkingen. Het kan, is hij stellig. „Ik zie hoe we ook online daarin slagen. In de eerste periode van COVID-19 hebben we geen avondmaal gevierd, want hoe kun je nu met elkaar delen? Daarna zijn we het weer wel gaan doen. ‘Leg je stukje brood en de wijn op een mooi kleedje neer met bijvoorbeeld een icoon, een kaart of een bos bloemen. Maak er iets van’, zei ik tegen de mensen thuis. Wat ik van hen terugkrijg, is dat ze ontroerd zijn. Feit dat je allemaal niet kunt delen wordt paradoxaal genoeg weer een vorm waarin je juist weer wel deelt.” Zijn YouTube diensten worden inmiddels buiten zijn gemeente beluisterd. Net als zijn dagelijkse avondgebeden van 15 minuten, zoals in de kloostertraditie. David wil dichtbij ‘zijn’ mensen zijn. Zeker in het geval van een sterven. De fysieke arm om de schouder is er niet, maar er is veel mogelijk. „We lopen het risico dat uitvaarten te abstract worden. Omdat je iemand niet dood hebt gezien, omdat je de kans niet had om afscheid te nemen. Je hebt rituelen nodig om te beseffen dat iemand er niet meer is. Als kerk hebben we daarin lange tradities. Rituelen die kunnen helpen bij de verwerking. Ook hebben we tradities in hoe je een uitvaart vormgeeft. Ik zie soms dat mensen maar wat doen. Jammer, denk ik dan.”

GOEDE WOORDEN

„Wat ik een heel waardevol ritueel vind, is de uitgeleide. Ik roep het beeld op van een boot die we afduwen. Zo gaat iemand als het ware onderweg van deze kant naar de overkant van het leven. We zwaaien iemand uit. Vaarwel. Adieu. Zegenen heet dat in de kerk. Het is het moment dat je goede woorden over iemand spreekt en daarom vraag ik de aanwezigen om in hun hoofd te bedenken wat zij willen meegeven. Dan spreek ik nog eenmaal bij de overledene die aloude zegen uit. Altijd een ontroerend en belangrijk moment.” Samen. Delen. Hij schrijft de woorden het liefst met hoofdletters. Uitzwaaien, samen een kaars aansteken, dat is gemeenschapsvormend, legt David uit. .,Daarom bidden we ook het Onze vader. Dat is een gebed dat mensen al eeuwen zeggen. Je staat hier niet als eerste, zeg ik altijd. Kijk om je heen, naar al die andere graven. Ik haal graag aan wat psychiater Dirk de Wachter zegt over het ongeluk dat ons treft. Hij stelt dat je pas mens wordt als je ook de ongelukkigheid durft te delen met elkaar. Er zijn mensen die kiezen voor een uitvaartfeestje omdat de overledene dat zo had gewild en de champagnefles opentrekken. An sich is dat prima. Maar als het een overschreeuwen wordt dat het leven alleen maar leuk is, zouden we in zijn filosofie net dát missen waar het zou kunnen raken en waar mensen dichtbij elkaar kunnen komen. Dat gevoel, dat moeten we niet willen overslaan. Laten we dankbaarheid en vreugde, maar zeker ook ons verdriet en pijn samen dragen.” 1

‘Rituelen kunnen helpen bij de verwerking’

URNEN bijzondere

Vilten urn met bloemenhouder

The living urn

Favoriet van LATER… Is het geen plaatje: deze zacht vilten urn met bloemenhouder om as in te bewaren? De binnenvoering is naar keuze. In de massief houten sluitdop zit een buisje voor je favoriete bloemen. €249,=. www.beerenberg.com

The living urn. Deze Eco Water Urn is 100% biologisch afbreekbaar. Drijft als een boei op het water en verspreidt binnen enkele minuten vanaf de onderkant de as over het water, terwijl de bovenkant zichtbaar blijft. www.funeralproduct.eu

Bio hart

Dit biologisch afbreekbaar keramiek hart is er één uit een serie urnen die ook als zee urn gebruikt kunnen worden. Deze urnen kunnen in de aarde bijgezet worden, maar zijn ook geschikt om in het water gelaten te worden. Vanaf €190,= incl btw www.urnenhemel.nl

Return in green

Wist je dat de as die na een crematie overblijft alle voedingselementen bevat die een boom nodig heeft? Return in green heeft daar iets op gevonden. Hoe mooi is het om een boom te planten ter nagedachtenis aan iemand die je zo mist! Of misschien wel je kat of hond? De verschillende kleuren voedingscapsules gevuld met as hebben elk een eigen duur van oplossen en daarmee een periode van voeding geven aan de boom. Check de AppaView en je weet hoe het werkt! www.returningreen.com

Mooi blauw

Heinen Delfts Blauw maakt niet alleen hip en trendy serviesgoed met een knipoog naar het nostalgische aardewerk uit de Prinsenstad. Het bedrijf maakt ook stijlvolle urnen die gezien mogen worden. Wij vinden deze het mooist, maar kies zelf maar. www.heinendelftsblauw.nl

Voelen voor houvast

De Voelvormen van Sofie Boonman zijn gemaakt om aan te raken, bij je te dragen en samen met je herinneringen te koesteren. De drie modellen in verschillende kleuren en materialen hebben vulgaatjes waarin as, een haarlok, briefje of iets anders dierbaars kan worden bewaard. Dus zeker niet gemaakt voor een ‘ver weg bewaarplek’, maar juist om er te zijn als dat nodig is. In je tas of broekzak, op een speciale plek thuis of daar waar mooie herinneringen liggen. Bekijk ze allemaal op www.koesterkamer.nl.

Kiezel urn

Alle ‘kiezel urnen’ van de hand van kunstenaar Michel Kuipers zijn enig in hun vorm. Zoals deze met het gezichtsprofiel van de overledene. Op verzoek van de nabestaande is deze uitgevoerd in eenzelfde gemarmerde tint als de steen die de familie tijdens een van de vakanties in Noorwegen vond en mee naar huis nam. www.michelkuipers.nl

Lekker zacht, warm en milieuvriendelijk

De wollen gevilte urn van Return to Urn is een natuurlijke en vredige rustplaats voor de as van je geliefde. De urn is geschikt voor natuurbegraven en voor het bewaren van as op elke gewenste plek, zowel binnen als buiten. De dikke viltlaag beschermt de as tegen weer en wind. www.returnto-urn.nl Insta: return_to_urn Ook verkrijgbaar bij www.urnenhemel.nl

Memorial birdhouses

Wanneer Joost zijn vrouw verliest, bouwt hij ter nagedachtenis aan haar een vogelhuis met een afsluitbaar zoldertje waarin een deel van haar as kan worden bewaard. Een etage lager bevindt zich het nestkastje. De vele positieve reacties brachten Joost ertoe om de ‘gedenkhuisjes’, zoals hij ze noemt, voor lotgenoten te gaan maken. Ze zijn van 100% gerecycled hardhout en natuurlijke materialen en worden verkocht onder de naam JST Woodworks. www.jstwoodworks.nl Meer birdhouses!

Forever a biker!

Een biker ben je niet alleen voor het leven, maar voor altijd. Dus ook erna. Echte bikers herkennen de urn direct als benzinetank van een motor. Urniq werkt vanuit één model met oneindig veel mogelijkheden en zet artiesten in om elke urn een geheel eigen uitstraling te geven. Dat doen ze zo goed dat de urnen inmiddels gewild zijn als kunstobject. De mannen van Urniq aan het werk zien? Check AppaView. www.urniq.be

Dierenzaken

Ook voor je trouwe vriend is het leven eindig. Dan wordt het of begraven of cremeren of resomeren. Voor de as zijn er een heleboel leuke urnen. Mocht jij eerder gaan, zorg dat er een huisdier-testament is, zie www.nuvema.nl/huisdiertestament.

Nu urn

De NU urn is speciaal gemaakt om de as van je viervoeter op zee uit te strooien. 100% afbreekbaar en oplosbaar. www.funeralproduct.eu

Cat paw hug

Zijn ze niet schattig, deze kleine pootjes die je vinger vasthouden? Een herinnering aan het dierbare poezenbeest. www.krijgnaamketting.com

Vogel mini urn

Niet alleen een sieraad om een mooi plekje te geven, maar je kunt dit keramiek vogeltje, prachtig vormgegeven door Bernadette van der Steen, ook vullen met een beetje as. € 104,= incl btw www.urnenhemel.nl

Keramische kat

In de zo geliefde houding van de kat is deze wit matte keramische urn een prachtexemplaar om de as van je kattenbeest in te bewaren. www.funeralproduct.eu

See you

Is het geen plaatje, deze zilveren mini-urn waarbij je zelf kan kiezen welk ras hond of kat op het deksel komt? Zomaar een voorbeeld uit het assortiment van See You gedenksieraden. Naast het standaardaanbod is er een ruime keus voor op maat gemaakte sieraden en urnen. Heb je een mooi idee? Dan denken ze met je mee! „Niets is te gek,” vertelt eigenaar Rob. www.seeyougedenksieraden.nl

Met pootafdruk

Michel Kuipers maakt niet alleen kiezel urnen voor mensen, maar ook voor dieren. In de holle kiezel urn kan een pootafdruk van jouw viervoetige maatje worden aangebracht. www.michelkuipers.nl