Zelfmoord, wat dan?

‘Een laatste contact na zelfmoord, zo belangrijk’

Over zelfmoord rust een moeilijke sluier, weet Heleen van den Tol van Cura Mortu Orum, specialist rondom levenseinde. Met haar creativiteit vond ze een manier om ouders toch afscheid te laten nemen van hun dochter die zelf een einde aan haar leven had gemaakt. „Het is zo belangrijk om nog even dat contact te hebben. Daar doe ik alles voor.”

Het is een onuitwisbare herinnering, zegt ze. Het 13-jarige meisje dat had gekozen om zelf een einde te maken aan haar leven, was volgens een collega van Heleen er te erg aan toe om de moeder en vader een laatste blik op haar lichaam te gunnen. Toch wilde zij als zorgmanager een weg zien te vinden om deze wens van de ouders te kunnen respecteren. De ochtend dat het lichaam in het ziekenhuismortuarium zou worden opgehaald door de rouwauto, besloot ze extra vroeg aanwezig te zijn. „Als u om zeven uur komt, kunt u nog een uur bij uw dochter zijn,” had ze de familie de avond ervoor laten weten. Samen met haar collega deed ze eerder al voorbereidingen. Zo bracht Heleen uit haar eigen tuin geplukte bloemen als goudsbloem en viooltjes mee om deze in de handen van het meisje te leggen. En uit haar linnenkast twee dekbedhoezen waaruit de familie zou mogen kiezen om hun kind voor de laatste maal toe te dekken. In het mortuarium wikkelden ze het beschadigde hoofd en de voeten van het meisje in verband en plaatsten ze pleisters op alle verwondingen op het lijf. Als u eraan toe bent, geeft u een knikje, zei ze tegen de moeder. Op dat moment rolde ze langzaam het laken op en begon de vrouw de huid van haar dochter te strelen. „Toen brak de vader en wist ik: dit is een heel belangrijk moment voor de latere rouwverwerking. Het is goed wat we doen, dacht ik. De vader heeft daarna geholpen om zijn dochter in de kist te leggen en deze in de rouwauto te tillen. Voor mijn gevoel heb ik echt iets kunnen bijdragen.”

Ook heeft Heleen zich zeer ingespannen om de echtgenote van een man die zelfmoord had gepleegd, te helpen. De vrouw had het lichaam van haar man erna nooit gezien, maar had enorme behoefte om iets ervan te vernemen. Na jaren van geduld kreeg Heleen het voor elkaar dat zij alsnog de politiefoto’s van toen mocht inzien. „Ik was ervan overtuigd dat zij dit aankon. En dat is gebleken. Het heeft haar geholpen om haar leven weer op te pakken. Het gaat goed met haar.” Haar grote missie is daarom: beslis niet voor een ander. „Ik vind het zo jammer als mensen geen afscheid hebben kunnen nemen. Ik wil proberen het onmogelijke mogelijk te maken. Soms moet je daarvoor out of the box denken.” 1

Hey Pa gaat gesprek over zelfdoding aan

In 2017 besloot de zoon van Ben Middelkamp uit het leven te stappen. Hij besloot een boek te schrijven over het verlies van Koen en over hoe zijn gezin hiermee is omgegaan. Omdat het belangrijk is om met elkaar te praten. Niet alleen over de dood, ook over de liefde en het leven, aldus Ben. Zijn les: ‘Kracht en geluk ligt voor ieder mens binnen handbereik als je leert inzicht te krijgen in jezelf’. Op zijn website – wwwstichtingheypa.nl – geeft hij informatie en cijfers over zelfdoding in Nederland. Een kwart van de Nederlanders zou bijvoorbeeld ooit in zijn leven dit overwegen. Daarom streeft Hey Pa naar een preventieve aanpak van zelfdoding in Nederland en wil deze een taboe om erover te praten, doorbreken.

Het boek Hey Pa van Ben is voor €21,50 te bestellen via www.stichtingheypa.nl

113 zelfmoordpreventie

Acute hulp nodig? Bel met 0800-0113 of chat via www.113.nl, 24/7 bereikbaar. De website biedt hulp als je met suïcidale gedachten rondloopt, maar ook aan naasten en nabestaanden.

Hulp nodig na verlies?

Nabestaanden ervaren vaak een mengeling van verdriet, angst, ongeloof, verwarring, boosheid en soms opluchting. Schaamte, zelfverwijt en vragen over erfelijkheid spelen vaak ook een rol. Zelfdoding is voor velen een beladen onderwerp om over te praten. Monique van ’t Erve is gespecialiseerd in rouw na zelfdoding.

www.rouwnazelfdoding.nl