Domweg gelukkig in de bouw, met elke dag die brede lach. Dat kenmerkt de 37jarige Julian uit AlmerePoort. Nu nog woont de Dominicaan in de noodopvang, maar niet meer voor lang, meent hij. ‘Ik heb werk, en ga nu zorgen voor een huis.’
We schrijven eind 2019, kort voor de coronacrisis, als Julian Martinez Garcia vanuit de Dominicaanse Republiek in Nederland aankomt met zijn gezin, op zoek naar een beter leven en een betere toekomst voor zijn kinderen. Hij vindt een baan en woonruimte voor hem en zijn vrouw, zoon en twee dochters. De coronacrisis breekt uit. Julian werkt bij Hotel Arena in Amsterdam, maar na vijf maanden moet het hotel dicht vanwege de maatregelen.
Julian: ‘Maar ik vond ander werk, als stukadoor en glazenwasser, later bij Center Parcs.’ Twee jaar erna gaat zijn relatie stuk en staat hij op straat. ‘Ik had veel problemen met mijn vrouw, zij was agressief, gewelddadig soms. Liefst wilde ik mijn kinderen daar weghalen.’ Hij vertrekt, maar heeft niet echt een plek om te wonen. Hij slaapt op stations en in treinen. Dat duurt zo’n vier maanden. ‘Hoe ik leefde? Die tijd vergeet ik liever.’
Sinds de breuk met zijn vrouw gaat het steeds iets slechter met Julian. ‘Ik ging cannabis roken om rust te krijgen.’ Tijdelijk trekt hij bij een kennis in, totdat ook dat niet meer gaat. Zijn begeleider van een zorginstelling haalt hem daar weg
en zorgt voor een opvangplek. Inmiddels verblijft Julian twee jaar in de opvang van het Leger des Heils en maakt hij grote stappen vooruit. ‘Werk brengt alles’, meent Julian. ‘Deze man hier, mijn begeleider Theo van 50|50 Workcenter, gaf me werk en een toekomst.’ Hij begint bij Packaging en krijgt dan via 50|50 een vaste baan op een bouwproject in Blaricum, als werknemer van een bouw en infrabedrijf. ‘Iedere dag mag ik ze daar vermaken’, lacht hij. Zijn begeleiders zijn trots op hem. Na zijn heftruckcertificaat is Julian nu bezig met zijn VCAcertificering, die je nodig hebt om veilig en gezond in de bouw te werken. ‘Als ik ’s ochtends om 6 uur op de bus stap naar mijn werk, voel ik me gelukkig. Toppie.’ Een lach. En naar zijn toekomst kijken, lukt ook. Als Julian weer een eigen huis heeft, wil hij graag met zijn zoon Alex (13) gaan wonen. Hij wil zijn kinderen niet naar de Leger des Heilsopvang halen. ‘Ik woon er nu twee jaar, eindelijk slaap ik weer goed. Mijn lijf voelt beter, ik voel me sterk genoeg om iedere dag hard te werken. Wat wil een mens nog meer. Ik ben dankbaar voor wat ik kan doen. Toppie!’
‘Mijn hond is mijn alles’
COVER Julian
Spreekuur van een straatarts
‘Ik voel me een meter hoger dankzij jou’
In het smalle gangetje op de eerste verdieping van de Rotterdamse Pauluskerk dringen de patiënten om een plekje op het medisch spreekuur. De meesten ‘zijn niemand’, zonder papieren of verzekering. Maar bij straatarts
Michelle van Tongerloo kan iedereen terecht. ‘Ik kan juist heel veel voor ze doen.’
‘Nee, hij heeft geen BSN’, antwoordt Michelle van Tongerloo een medewerker aan de andere kant van de lijn. Ze belt met het Medisch Diagnostisch Centrum Star om een echo te regelen voor haar eerste patiënt. Zonder woonadres geen afspraak. Dus geeft de straatarts het adres van de Pauluskerk op, waar ze elke dinsdagmiddag spreekuur draait. ‘Laten we nog even een magisch stempel op het dossier zetten. Als je niks van ons hoort, dan is het gelukt’, verzekert ze haar patiënt. ‘Sorry voor de moeite he?’, bedankt de man Michelle terwijl hij haar de hand drukt. ‘Nou, een héél groot probleem’, lacht ze.
Op zoek
Gewapend met haar leren dokterstas is Michelle van Tongerloo, haren extra in de krul door de wind, een paar minuten eerder de koperkleurige kerk met scherfvormige ramen binnengestapt. In haar behandelkamer ziet ze vooral dak- en
Michelle
‘Dit was een moeilijk gesprek, sorry daarvoor’
thuislozen, mensen met een verslaving, arbeidsmigranten, ongedocumenteerden en mensen met een hoop psychiatrische problemen. ‘De volgende patiënt is niet op komen dagen’, steekt straatverpleegkundige Rueva Halden haar hoofd door de deur. ‘Heb je ook in het atelier gekeken? Daar zat ’ie vorige keer.’ Michelle springt van haar stoel en snelt de gang in, op zoek naar haar patiënt. Hij blijkt er toch te zijn.
Buiten de spreekkamer is het een drukte van jewelste. Er liggen mensen met jassen aan voorovergebogen te slapen op een tafeltje, hun telefoon aan de lader. Vrijwilligers schenken koffie in en smeren boterhammen. In de wachtkamer doet Rueva triage. ‘U komt zeker voor het bloedprikken en de echo? Heeft u gebeld naar Star?’ ‘Nee, dat lukt niet.’ ‘Zullen wij even voor u bellen?’ Een zucht van verlichting. ‘Ja, graag.’
Arben*
Het geluid verstomt als de deur van de spreekkamer dichtgaat. Een man met een baard, in een roodblauwe jas, met een pet op en een fles sinas onder de arm neemt plaats tegenover Michelle. ‘Ik ben zo moe van die chronische infectie, ik heb het gevoel dat ik elk moment kan neervallen’, begint Arben* in gebrekkig Engels. ‘Ik wil niet in de opvang met
TEKST CHARLOTTE VAN EGMOND BEELD ILVY NJIOKIKTJIEN
Lekker geven
andere mensen in een ruimte slapen.’ ‘Hmmm’, knikt Michelle geduldig met haar armen over elkaar. ‘Ik geef steeds over. Vitaminepillen vallen niet goed. Ik heb een raar gevoel, geen energie, snap je? En ik heb een brief nodig waarin staat dat ik niet kan werken. Ik loop al vijftien jaar rond in ziekenhuizen door heel Europa, ik word er depressief van.’
Auto regelen
‘Je gaat met je verhaal alle kanten op’, onderbreekt Michelle hem, ‘maar we hebben niet veel tijd. Wat wil je van mij?’ ‘Ik denk dat een auto me goed zou helpen. Daar kan ik in slapen, maar ik kan er ook mee naar mijn werk.’ Michelle: ‘Dat klinkt wel realistisch. Op straat slapen maakt je nog zieker.’ Er wordt op de deur geklopt. Rueva en Michelle reageren niet. Het geklop gaat harder. ‘Geklop negeren
we’, zegt Rueva. ‘Daar is geen beginnen aan.’ Het paarse gordijn gaat dicht, op de behandeltafel trekt Arben zijn trui uit. Michelle luistert naar zijn longen en meet zijn bloeddruk. ‘Ik kan je niet zomaar een brief geven waarin staat dat je niet kan werken’, zegt de straatarts resoluut. ‘Wat ik wel kan doen, is je medische situatie zwart-op-wit zetten en naar je advocaat sturen. Al denk ik niet dat het helpt om hier een verblijfsvergunning te krijgen.’ Arben verheft zijn stem. ‘Mijn vader en broer zijn al overleden, ik heb alles verkocht om mijn ziekenhuisrekeningen te betalen. Ik kom hier niet om te liegen en te stelen!’ Hij excuseert zich direct. ‘Sorry, ik ben niet boos op jou. Maar als ik doodga, God sta me bij.’
In de loop van haar carrière als straatarts besloot Michelle júist aardig te zijn voor de patiënten die onaardig tegen haar doen. Want die kunnen wel
In de Pauluskerk kunnen de meest kwetsbare mensen van Rotterdam terecht voor een maaltijd, warme douche, medische hulp, juridische en praktische ondersteuning.
In het boek Komt een land bij de dokter (De Correspondent, 2024) beschrijft straatarts Michelle van Tongerloo hoe zorg een verdienmodel is geworden, en waarom het helpen van mensen steeds ingewikkelder werd. De oplossing, volgens haar? Een combinatie van hervormingen in de zorg en particuliere hulp, via haar stichting Lekker Geven.
Weggeefactie
Kans maken op Komt een land bij de dokter? Laat ons via kans@legerdesheils.nl weten waarom jij dit boek graag wil lezen, en stuur je adres mee. Onder de inzenders verloten we vijf exemplaren.
wat vriendelijkheid gebruiken. ‘Ik ga kijken of ik een auto voor je kan regelen.’
Chen*
De wachtkamer stroomt steeds voller. Op de gang zegt een patiënt in een bomberjack in gebrekkig Nederlands dat hij graag een afspraak wil maken. Tussendoor probeert een vrouw medicijnen voor haar moeder te regelen. ‘We helpen eerst de mensen met afspraak’, benadrukt Rueva. ‘U kunt wachten in de wachtkamer.’
Rueva brengt Chen de spreekkamer binnen, haar moeder vertaalt. ‘Hart gaat heel snel. En dan draaierig.’ Chen praat door in het Chinees. ‘Arm wordt doof, en been warm.’ Michelle: ‘Dat is een rare klacht, dat heb ik nog nooit gehoord! Heeft ze nog een andere dokter?’ Die heeft ze niet. ‘Heeft
Rueva
‘ Geklop negeren we, daar is geen beginnen aan’
ze kracht in haar benen?’ Redelijk. ‘Hoelang duren de hartkloppingen al?’ Een paar maanden. ‘Hoeveel slagen per minuut?’
Er wordt weer op de deur geklopt. ‘We laten de kloppers’, reageert Michelle op de twee vragende blikken. ‘Werkt ze?’ Een aarzeling. ‘Ik ben geen politie, he?’ Ze maakt alleen schoon, verzekert moeder. ‘We gaan je onderzoeken.’ Chen moet haar armen uitsteken, Michelles handen wegduwen. Op een been staan, haar neus aanraken met haar wijsvinger. Op haar tenen staan, zo hard mogelijk in Michelles handen knijpen. ‘Volgens mij denkt ze dat ik gek ben geworden’, lacht Michelle, ‘maar dit is toch echt een neurologisch onderzoek.’ Suiker en bloeddruk zijn in orde. ‘Maar we laten je bloed prikken en gaan je hartslag in de gaten houden. Kan je dat vertalen?’ Er volgt een woordenwisseling in het Chinees. ‘Is ze het ermee eens? Wanneer vieren jullie eigenlijk Chinees nieuwjaar?’
Solomon
Tussen twee patiënten door komt Solomon binnenlopen. ‘Mag van Michelle’, zegt hij tegen een verbaasde Rueva. ‘Kom maar, ik moet hem alleen even wat geld geven.’ Michelle haalt 500 euro uit een envelop. Het komt van haar stichting Lekker Geven, die is opgericht om het werk van Michelle te ondersteunen. Michelle vertrouwt erop dat haar patiënten zelf wel weten waaraan ze het geld het beste kunnen besteden. ‘Ik ben er echt blij mee’, zegt Solomon, ‘ik voel me een meter hoger dan ik was, dankzij jou Michelle.’ ‘Ik snap niet dat je in deze kou op straat kan overleven’, reageert Michelle. ‘Jouw lichaam is onbreekbaar, denk ik.’ Michelle pakt haar boterham met kaas erbij en smeert er een dikke laag sambal op. De afgelopen jaren zag ze de problemen in haar spreekkamer zich steeds verder opstapelen, schrijft ze in haar boek Komt een land bij de dokter. Ongedocumenteerde mensen zijn praktisch rechteloos geworden. Arbeidsmigranten worden weggegooid na gebruik.
Verwarde mensen blijken te duur om te helpen. En nu behandelt ze ook ‘doodgewone mensen’, die geen betaalbaar huis meer kunnen vinden. ‘De wereld gaat stuk, dat denk ik wel’, zegt de straatarts tussen twee happen door. ‘Door allerlei beleidskeuzes wordt de verzorgingsstaat steeds schraler. Regelingen worden uitgeknepen en soms zelfs ontoegankelijk gemaakt. Tegelijkertijd maken we mensen zelf verantwoordelijk.’
Moedeloos wordt ze er niet van, integendeel. ‘Ik kan juist heel veel voor hen doen! Ik pluk mensen uit de winteropvang en koppel ze aan een advocaat. Ik geef geld, waardoor ze soms toch een kamer kunnen vinden. Of ik help mensen terug naar hun land van herkomst te gaan.’
Een medewerker warmt in de keuken de avondmaaltijd op, die door het Leger des Heils is verzorgd. De gezonde, gezamenljike maaltijd is er voor iedereen die geen mogelijkheid heeft om zelf te koken.
‘Ik pluk mensen uit de winteropvang en koppel ze aan een advocaat’ Michelle
Mohammed*
‘Het Europese Hof is mijn laatste optie’, verzucht Mohammed. Door zijn ziekte heeft hij speciale medicatie nodig, die hij in zijn eigen land niet kan betalen. Maar na acht jaar procederen en wachten heeft hij hier nog steeds geen verblijfsvergunning. Michelle: ‘Als dat hoger beroep niks wordt, moet je het misschien opgeven.’ Mohammed: ‘Maar ik sta in mijn recht!’ Michelle: ‘Nederland ís niet eerlijk meer. De kaarten zijn niet goed geschud. Kijk om je heen in deze kerk en je ziet je perspectief.’ Mohammed gaat een plan maken om terug naar Marokko te kunnen. Michelle: ‘Dit was even een moeilijk gesprek, sorry daarvoor.’ Lachend schudden ze elkaar de hand. ‘Bedankt Michelle, we zien het wel!’
Op de gang legt Rueva aan een man met een paar missende tanden en een zak lege blikjes in zijn handen uit waar medisch centrum Star zit. Een wachtende vrouw valt bijna om. ‘Wat is er aan de hand? Bent u dronken?’ Nee, ze is gewoon kapot en heeft een dokter nodig. Ondertussen checkt Michelle of de pols van een dakloze oudere vrouw met Rotterdams accent gebroken is. Toen ze werd opgepakt – ‘Er gebeurde niks!’ – kreeg ze veel te strakke handboeien om. Daarna onderzoekt de straatarts een man uit het Oostblok die op straat in elkaar werd geslagen, zijn ogen zijn bont en blauw. ‘Probeer je ogen elke dag tien minuten in de douchestraal te houden. De winteropvang in Noord heeft douches.’
Buiten de boot
Ook het Leger des Heils ziet een groeiende groep mensen die buiten de boot valt als het gaat om het ontvangen van nodige en passende zorg. Juist de mensen met meerdere complexe problemen, voor wie het Leger des Heils opkomt, dreigen tussen wal en schip te raken. Dankzij onze medewerkers die dagelijks hun best doen voor goede afspraken met zorgfinanciers, kunnen wij gelukkig veel deelnemers helpen, ook onverzekerde mensen. Ondertussen blijft het Leger des Heils in gesprek met beleidsmakers, zorgverzekeraars en andere relevante partijen om innovaties door te voeren en het systeem van binnenuit te veranderen.
Stef*
‘Beter in mijn hand dan in mijn ogen, toch?’ Stef laat Michelle een flink geïnfecteerde wond op zijn hand zien, net naast zijn tatoeages. Er is een stuk staal in geschoten. ‘Het brandt als de hel, joh. Ik kan niet eens meer pianospelen. Ik ga elke dag wel ergens achter een openbare piano zitten, in een station of ziekenhuis.’ Michelle verbindt zijn hand. ‘Haal even een tetanusprik, dan zet ik die zo gelijk.’ Stef: ‘Kan iemand mijn horloge weer even omdoen?’
*Om hun privacy te beschermen, zijn sommige namen van patiënten bedacht.
maandag 16 dec 2024 14.27 uur
‘Wat brengt vreugde in jouw leven?’, vraagt Tikvainstructrice Monique den Breejen tijdens de ontspanningsoefening. Tikva betekent hoop. Het is een bewegingsvorm die in Zweden werd ontwikkeld door fysiotherapeuten. Tijdens de les klinkt rustgevende muziek en leest Monique inspirerende woorden uit de Bijbel voor. Vandaag is het thema vreugde. ‘Geweldig’, zegt Joke Boon (87) als ze van haar mat stapt. ‘Ik ben dankbaar dat ik dit op mijn leeftijd nog kan. Het maakt me rustiger, het ontspant echt.’ Door de wekelijkse lessen, die voor iedereen gratis toegankelijk zijn, voelt Nel Kiriazis zich soepeler in haar rug. ‘En het is leuk om na afloop nog een kopje thee te drinken met elkaar.’
Lees verder over deze Tikvales op ldh.nl/tikva-kans1
Korps Gorinchem
Levensreddende viervoeters
‘We geven elkaar warmte’
Vooral voor mensen die het zwaar hebben, is een hond veel meer dan een huisdier. De trouwe viervoeters van Ricardo en Niels zijn letterlijk levensreddend. Dankzij hun dieren voelen de mannen zich veilig, geliefd en betekenisvol.
Ricardo Pronk (53) en zijn shih tzu Sammy verblijven in opvang de Meerpaal aan de Carnissesingel in Rotterdam. De enige Leger des Heilsopvang waar twee plekken zijn voor deelnemers met een huisdier.
‘Zonder Sammy? Dan had ik er misschien een einde aan gemaakt. Voor een dier zorgen, houdt je in leven. Daar ben ik van overtuigd. Mijn leven was zo gestrest, ik was radeloos. Geen werk, geen huis. Ik hokte bij allerlei mensen, tot ze me er weer uitgooiden. Ik kreeg Sammy tien jaar geleden van mijn toenmalige vriendin Desirée, zij kon niet meer voor hem zorgen. Destijds had ik nog een huisje. Eenmaal dakloos werd het lastig. Met de hond kon ik nergens terecht. Ik heb een aantal keer buiten geslapen. Of ik liet de hond bij mijn vader terwijl
ik in de opvang sliep. Tot vorig jaar oktober het Leger deze opvang opende aan de Rotterdamse Carnissesingel.
Het is een hele verantwoordelijkheid om voor een dier te zorgen. Zo’n hondje kan alleen niet overleven. Het maakt dat ik mijn bed uitkom en met Sam naar buiten ga. Sammy betekent alles voor mij. Ik praat tegen hem. Ik weet dat wetenschappelijk is bewezen dat taal iets doet met een dier, ook fysiek. “Gaan we naar oma toe?” zeg ik dan. En Sam staat al te springen. Wat een geluk dat ik deze lieve hond heb en er niet alleen voor sta. We geven elkaar warmte.’
‘Sammy is alles’
‘Ze kent emoties’mijn
Niels Suurbier (46) en Nin wonen in AmsterdamNoord. Niels krijgt hulp van een ambulant begeleider van het Leger des Heils.
‘Overal waar ik ga, gaat Nin mee. Ze is gered uit Spanje, zes jaar geleden. Een vriend van mij vond haar in het bos, ze was heel bang en mager. Hij bracht haar bij mij. In het begin was Nin heel bang voor mensen, ze blafte tegen iedereen. Maar dat werd steeds beter en inmiddels kan ik zeggen dat de komst van Nin mijn leven echt heeft veranderd. Dankzij haar voel ik me veiliger, fijn als ze dichtbij is. Ik ben zelf erg bang voor allerlei dingen, die angsten heb ik al langer. Maar met mijn hond durf ik de deur uit en onderneem ik van alles, ze is mijn maatje. Ik vind het fijn dat ze met me meegaat, zoals naar mijn vader voor wie ik mantelzorger ben. Ik heb niet veel vrienden, ben tamelijk alleen. Mijn hond is levensreddend, dat kan je gerust zeggen. Omdat ik nu buiten kom. Als Nin er niet meer is? Dan zal ik misschien na een jaar weer een hondje nemen. Je hebt veel interactie met een hond – dat vind je denk ik bij geen ander dier. Nin kent mijn emoties, voelt mijn stemmingen aan. Dat zie ik aan hoe ze me aankijkt. Ze kijkt ook vooruit en achterom, laat me voelen dat ik veilig ben. Iedereen vindt haar leuk. Door haar heb ik vaak leuke gesprekken met andere hondenmensen.’
Knuffelen helpt
Iedereen die de onvoorwaardelijke liefde van een huisdier kent, weet hoe waardevol deze steun kan zijn. Een huisdier knuffelen en ermee spelen verlaagt je cortisolwaarden en kalmeert de vecht- of vluchtreactie op stress. Ook komt er bij het spelen met je huisdier oxytocine (het ‘feelgood’-hormoon) vrij, dat maakt je gelukkiger, gezonder en minder eenzaam. Interactie met dieren kan zelfs helpen om verslavend gedrag tegen te gaan. Bovendien geeft verantwoordelijkheid zijn voor een dier je leven betekenis. Het Leger des Heils heeft twee opvanglocaties waar huisdieren welkom zijn. Dat het er niet meer zijn, heeft te maken met hygiënevoorschriften en de gezondheid van medebewoners.
Schatgraven in Zeeland
In Zeeland liggen een hoop verborgen parels. De kringlopen, meubelloodsen en tweedehandskledingwinkels van het Leger des Heils op de Zeeuwse eilanden worden dagelijks overspoeld met de mooiste spullen, die nog een tweede leven verdienen. Kans gaat op jacht naar schatten.
1 Geloven in de Buurt, Zierikzee
‘Het is mooi als het Leger des Heils een buurt omarmt, maar hier heeft de buurt het Leger omarmd’, vertelt locatieleider Lucinda Lambertus trots over ‘haar’ stek.
Naast kleding voor dames en heren vind je hier een gloednieuwe afdeling met tweedehands kinderkleding. En een schat aan boeken, spelletjes, speelgoed en handgemaakte producten. Vanuit de open keuken wordt in samenwerking met de dagbesteding elke dag een warme lunch geserveerd. Op dinsdag en donderdag is een Syrische kleermaker aanwezig om kleding te repareren. ‘Zeeland is de parel van Nederland. Bezoekers worden hier altijd aangenaam verrast, vooral toeristen uit de Randstad. We hebben veel trouwe bezoekers, die in de huiskamer blijven hangen en samen een community vormen.’
Kringloopwinkel Geloven in de buurt, Goes ‘Kringlopen zijn hot. Als wij als Leger des Heils onze visie hiermee kunnen combineren, is dat een winwinsituatie’, zegt majoor en regiocoördinator Johan van Gooswilligen. In deze enorme Loods vind je kleding, meubels, schilderijen, witgoed, boeken, LP’s, CD’s en speelgoed. Ook kunnen bezoekers hier terecht voor taalles, huiswerkbegeleiding en schuldhulpverlening. Van Bijbelleeskring tot Thoragroep en van vrouwenclub tot mannenontbijt: iedereen is hier welkom. Johan: ‘Het maakt niet uit wie je bent, waar je vandaan komt of wat je gelooft, wij willen inclusief zijn.’ Een student van de modevakschool maakt van oude kleding bijzondere creaties. In de werkplaats worden fietsen gerepareerd en elektrische apparaten nagekeken. ‘Mensen die hier hun talenten kwijt kunnen, bloeien echt op.’ 2
ASTRID, MEDEWERKER
DAGBESTEDING
‘Ik heb de versiering van de cupcakes gemaakt. Mooi gelukt, he?’
MARCEL, BEZOEKER
‘Deze blauwe trui heb ik net voor vijf euro gescoord. Mooi toch? En je kan binnen ook koffie krijgen!’
2
RINUS, VRIJWILLIGER
Heinkenszand
1
MUSTAFA, KLEERMAKER
‘In Syrië was ik al veertig jaar kleermaker. Nu werk ik hier. Ik maak tassen en schorten van oude kledingstukken. En ik repareer of verstel items. We lachen veel met elkaar. En alles gaat in het Nederlands, dus ik leer de taal. Het is hier altijd gezellig.’ 1
Sint-Maartensdijk
‘Toen ik als elektricien met pensioen ging, verveelde ik me. Daarom kijk ik alle elektrische apparaten na die hier binnenkomen. Wat kapot is, wordt gerecycled. Je bent lekker bezig, onder de mensen.’
2
‘Ik sorteer kleding. Er is heel veel. We pakken alleen het allermooiste eruit. Het is gezellig.’ 1
NOURA, VRIJWILLIGER
3
Kringloopwinkel Goed & Koop, Heinkenszand
‘We lopen over met spullen, dus het is alle hens aan dek’, zegt vrijwilliger Willemien. In dit oude kerkgebouw staan de kledingstukken, brocante woonaccessoires, boeken en spelletjes opgesteld rondom de preekstoel en onder het indrukwekkende orgel. Op woensdagochtend kun je aansluiten bij de breiclub. Haken mag natuurlijk ook. En op donderdagochtend kun je met kapotte spullen terecht bij het Repair Café. Willemien: ‘Vroeger kwamen mensen voorzichtig de drempel over; mag ik hier wel komen? Dat is nu verdwenen. Je ziet minima én mensen met een grote beurs.’
Dienstencentrum Loods3, Sint-Maartensdijk
In de zomer komen toeristen hier hun korte broeken en leesvoer halen. Om die aan het einde van de zomer weer in te leveren. Een boekenhoek waar je nooit uitgelezen raakt, heel veel meubels, serviezen, apparaten, speelgoed, gereedschappen en antiek: in Loods3 kom je ogen tekort. Je kunt hier ook terecht met vragen over belasting of uitkeringen. In ’t Trefpunt ontmoet je andere bezoekers onder het genot van een kop koffie. Er werken zo’n 115 vrijwilligers om de jaarlijks ruim 40.000 bezoekers te bedienen. ‘Voor veel vrijwilligers vormt dit werk een fijne dagbesteding’, weet coördinator Saskia. ‘Veel klanten komen voor een praatje, ze zijn best open. Sommige bezoekers komen hier dagelijks, die spreken niemand buiten ons. De sfeer laagdrempelig, zonder dat het te dichtbij komt.’
2
JOËLLE, STUDENT MODEVAKSCHOOL ‘Dit is mijn eerste project voor modevakschool Curio in Breda. Alles wat hier is, mag ik gebruiken. Met stropdassen die toch niet meer verkocht worden, maak ik nu een giletje. Ik ben benieuwd hoe het uitpakt!’
SASKIA, BEZOEKER
Met de opbrengst van de winkels kan het
‘Als chauffeur in de zorg kan ik de verleiding niet weerstaan om tussen mijn ritten door even binnen te kijken. Tijdens het schatzoeken krijg ik kleine gesprekjes mee, zo gezellig! Ik fabriceer nieuwe kunstwerken van de spulletjes die ik vind. Omringd door spullen met een verhaal voel ik me pas echt rijk.’
Sint-Maartensdijk
3
EMMY, VRIJWILLIGER
‘We letten niet op merken, maar kijken wel kritisch naar de kwaliteit van de kleding. Onze prijsjes zijn klein. Het thermo-ondergoed gaat direct naar de daklozen.’
HANS, BEZOEKER
‘Ze noemen me ook wel de lepeltjesman. Ik verzamel lepeltjes met de plaatsnamen van Nederland. Ik heb er thuis zo’n 1400, het wordt nu steeds moeilijker. 3
Leger des Heils in Zeeland bijvoorbeeld eenzame mensen bezoeken of mensen met financiële problemen helpen bij hun administratie. Ook schatzoeken? Kijk op legerdesheils.nl/locaties en zoek een tweedehands kledingwinkel in jouw buurt.
SASKIA, COÖRDINATOR ‘We hebben hier ontzettend veel spullen, maar het draait om de mensen en verhalen die erachter zitten. Pas had ik nog een mooi gesprek met een man die na zestig jaar huwelijk zijn vrouw was verloren. Dat maakt deze plek bijzonder.’
HET LEGER HELPT
mensen met een handicap
in Ghana
Niet voor jou
Mensen met een beperking worden in Ghana vaak gediscrimineerd of buitengesloten. De Ghanese overheid probeert met wetten en regels hun positie te verbeteren. Het Leger des Heils helpt daarbij.
MET JOUW DONATIE
maak je medische zorg en kansen voor een betere toekomst mogelijk voor mensen met een handicap in Ghana. Maak je gift over op NL27RABO0119683989 onder vermelding van Hart & Hand 2025. Samen kunnen we sociale uitsluiting en discriminatie doorbreken!
Mensen met een handicap hebben in Ghana beperkt toegang tot onderwijs en werk. Sommige gemeenschappen zien een handicap zelfs als een straf of vloek.
In je recht
De Ghanese overheid maakt wetten en regels om de positie en rechten van gehandicapte mensen te verbeteren, maar de handhaving is vaak lastig.
Speciale zorg
Het Leger des Heils runt in Ghana 2 ziekenhuizen, 9 gezondheidsklinieken en 2 revalidatiecentra met specialistische hulp zoals fysiotherapie en logopedie. Daar is ook een veilige dagopvang voor gehandicapte kinderen en hun ouders.
Maatwerk
In speciale units worden protheses, spalken, beugels, aangepaste schoenen of rolstoelen gemaakt. Sommige makers hebben zelf ook een handicap of prothese.
Een spalk voor Vincent
Sikkelcelziekte maakt het leven van Vincent moeilijk. Door een hersenbloeding heeft hij minder kracht in zijn rechterarm en been. In het revalidatiecentrum van het Leger des Heils kreeg Vincent een spalk. Hij doet dagelijks oefeningen om sterker te worden.
DONATEURS AAN HET WOORD
‘Dit is wat ik kan doen’
Het Leger des Heils kan rekenen op de steun van veel trouwe donateurs. We vragen via onze nieuwsbrief en sociale media: Waarom doneer jij eigenlijk aan het Leger des Heils?
Benjamin Petersen
‘Het Leger des Heils is mijn geestelijk thuis, ik heb de impact van het Leger op levens gezien.’
Marion Scherpenzeel
‘Als peuter, begin jaren vijftig, werd ik uit huis geplaatst. Ik kwam terecht bij het Leger des Heils in Hilversum. Niemand had dit mij verteld, totdat ik op mijn achtste steeds dezelfde droom kreeg. Pas toen vertelde mijn stiefmoeder dat ik bij het Leger des Heils had gewoond. Toen ik op eigen benen stond en zelf kinderen had, werd ik donateur uit dankbaarheid. Ik vind dat ieder kind in nood goed moet worden opgevangen.’
Jan van der Lee
‘Als klein jongetje mocht ik altijd geld in de collectebus of kerstpot doen. Alles wat het Leger des Heils doet, vind ik steengoed. Er is zoveel vreselijke armoede in Nederland. Het Leger komt op voor mensen zonder huis, maar ook voor eenzame mensen. En voor kinderen is er bijvoorbeeld een padvinderij [de scouting van het Leger des Heils, red.]. Dat vind ik mooi. Niemand kiest ervoor om arm te zijn. Ik heb het goed genoeg, dus dit is wat ik kan doen.’
Rust, regelmaat en begrip voor veteranen
‘We hebben aan één woord genoeg’
Anoniem
‘Heel fijn dat jullie zoveel voor de mensen doen die het zo moeilijk hebben! Ik ben al jaren donateur van het Leger des Heils en dat zal ik ook voorlopig blijven, omdat er zo veel ellende op de wereld is. Ik wil graag helpen en het Leger doet dat prima, vandaar mijn steun.’
?
Elza van Dijk
‘Leuk om te horen over de kerstactie in Utrecht. Ik vind het fijn om gemakkelijk aan zoiets concreets financieel bij te kunnen dragen.’
Sanne Wagenaar
‘Omdat iedereen gelijke kansen verdient en je er voor je medemens moet zijn.’
Aan een statige laan in Bosch en Duin, verscholen tussen hoge bomen, ligt een wit landhuis dat Sparrenheuvel heet. Op deze bijzondere opvanglocatie werken veteranen aan hun herstel, omringd door mensen die hen begrijpen. Locatiemanager en veteraan Meinke Ehrhardt: ‘Hier spreken we dezelfde taal. Dat maakt een groot verschil.’
VOLG ONS
Ontvang jij de maandelijkse nieuwsbrief van het Leger des Heils al in je mailbox? Meld je aan op legerdesheils.nl/ nieuwsbrief of volg ons via sociale media (Instagram, LinkedIn of Facebook).
Waarom steun jij het Leger des Heils? Vertel het ons via kans@legerdesheils.nl.
‘Soms zie ik nog de snipers in de bosjes liggen’ Mokhtar
Mokthar werkte jarenlang bij Defensie. Hij ging op missies naar Afghanistan en Irak en had het goed naar zijn zin bij het leger. Totdat hij verplicht moest vertrekken toen hij werd beschuldigd van drugshandel. ‘Ik raakte verslaafd aan GHB en kwam veel in aanraking met de politie. Gevangenis in, gevangenis uit. Ik was geen lieverdje, ze noemden me “Bokito”. Ik was groot, sterk en kon als een gek tekeergaan. Altijd onder invloed van dat spul.’
Meerdere keren belandt Mokthar in het ziekenhuis. ‘Ik heb heel wat engeltjes op m’n schouder gehad. De laatste heb ik gebruikt om hier te komen.’
Want Sparrenheuvel is zijn redding geweest, zegt hij zelf. ‘Als ik hier niet had gezeten, was ik waarschijnlijk dood.’ Hij kampt ook met de gevolgen van posttraumatische stressstoornis (PTSS), een psychische aandoening die kan ontstaan na een
ingrijpende gebeurtenis. ‘Die herbelevingen joh… Soms zie ik nog de snipers in de bosjes liggen. Dan raak ik compleet in paniek. Daar moet ik mee leren leven, zonder drugs.’
Bijzondere zorg
Je bent een veteraan als je (oud-)militair bent en hebt gediend onder oorlogsomstandigheden of bij vredesmissies in internationaal verband. ‘Met het merendeel van de veteranen gaat het gelukkig heel erg goed’, weet Wynand Visser van het Nederlands Veteraneninstituut. Ongeveer vijf procent van de 100.000 veteranen heeft professionele hulp nodig bij de verwerking van psychisch trauma. ‘Als de problemen zijn gelinkt aan hun diensttijd, krijgen veteranen uitgebreide, bijzondere zorg, speciaal gericht op wat zij hebben meegemaakt. De zorg voor veteranen en hun naasten is in Nederland verankerd in de Veteranenwet. Veteranen hebben dingen gezien die wij ons niet kunnen voorstellen.
Ze zijn vaak achterdochtig, terughoudend en voelen zich onbegrepen. Dat vraagt om speciaal getrainde zorgmedewerkers, die hun context begrijpen, hun taal spreken en gespecialiseerd zijn in veteranenproblematiek.’
Dat ervaart een bewoner van Sparrenheuvel die anoniem wil blijven. Hij was onderdeel van het bekende Dutchbat III bataljon: ‘Wij hebben gevochten voor Nederland en hebben vreselijke dingen gezien. Maar als je terugkomt, als veteraan met PTSS, lopen mensen het liefst met een grote boog om je heen, want je zal wel gevaarlijk zijn. Je mist begrip, respect.’
Harde knal
De oud-Dutchbatter was niet de enige die tegen deze problemen aanliep, zag Meinke Ehrhardt van het Leger des Heils: ‘Binnen onze reguliere opvanglocaties zagen we best veel veteranen. Mensen met PTSS of oorlogstrauma’s, die na
Naast de gezamenlijke ruimtes hebben alle bewoners een eigen appartement, met uitzicht op de tuin.
UIT DE REGIO
hun tijd bij Defensie het ‘gewone’ leven niet meer aankonden. Ze raakten verslaafd of dakloos.’ Deze mensen komen niet tot hun recht in een reguliere opvang, weet Meinke. ‘De problematiek waar zij mee te maken hebben, vraagt om een andere benadering.’ Ze noemt een simpel voorbeeld: ‘Iemand met PTTS of oorlogstrauma kan enorm schrikken van een onverwachte, harde knal. Als in een reguliere opvang tientallen mensen rondlopen, wordt er weleens met deuren geslagen.’ Op Sparrenheuvel is de stilte opmerkelijk. Alles draait hier om rust en regelmaat. Ontbijt om 8 uur, dagstart om 9 uur, lunch om 12 uur en avondeten om 18 uur. ‘Dat hebben we overgenomen van Defensie. We zijn op tijd, en doen ook alles als groep. Het geeft precies de rust die veteranen nodig hebben. We werken aan herstel, zodat de veteranen straks weer zelfstandig verder kunnen.’
Op de rit
Tussendoor hebben bewoners van Sparrenheuvel de ruimte om zelf hun tijd in te vullen. Sommige mannen gaan mee naar de sportschool. Maar er zijn ook bewoners die overdag naar de dagbesteding gaan om te werken. Ook hebben zij gesprekken met hun maatschappelijk werker of begeleider van het Leger des Heils. Omdat de meeste medewerkers van Sparrenheuvel de militaire wereld goed kennen, snappen ze wat de
Meinke
‘ Veteranen komen niet tot hun recht in een reguliere opvang’
veteranen nodig hebben. Meinke: ‘Iemand hoeft niet honderd keer te vertellen wat hij heeft meegemaakt. We hebben vaak aan één woord genoeg. Dat helpt enorm.’
Mokthar mag bijna uitstromen uit Sparrenheuvel. ‘Mijn doel is dat ik mijn dochter weer mag zien. Al duurt het nog jaren, daar ga ik voor!’ Hij gebruikt al ruim een jaar geen GHB meer en heeft mooie stappen gezet. Binnenkort gaat hij op zichzelf wonen. ‘Dat vind ik best spannend. Maar het is goed om een volgende stap te zetten.’
Lichtpuntje in Utrecht
Mede dankzij donateurs kon het Leger des Heils in Utrecht een mooi Kerstfeest organiseren voor dak- en thuisloze mensen, eenzame Utrechters en andere inwoners die wel een lichtpuntje konden gebruiken. 300 bezoekers genoten van heerlijk eten, het kerstverhaal en gezelligheid. Aan iedereen die bijdroeg: bedankt!
Arnhem uit de schulden
Het armste postcodegebied van Nederland ligt in de Arnhemse wijk Immerloo. De gemeente besloot vorig jaar om alle schulden van vijftig gezinnen in deze wijk af te betalen. Inmiddels zijn tien gezinnen (bijna) uit de schulden. Een jongerenwerker vertelt aan dagblad Trouw dat het experiment werkt: ‘Mensen krijgen weer grip op hun leven’.
Ligplaats gezocht in Den Haag
Samen sporten is gezond, zeker voor mensen die herstellen na een moeilijke periode in hun leven. Daarom gaan Leger des Heils-deelnemers in regio Den Haag samen roeien. We zoeken nog een ligplaats voor de sloep. Heb jij een tip? Mail naar sloeproeien@legerdesheils.nl.
Raimondo
‘Langzaam kom ik uit de ellende’ vertelde Raimondo eind 2023 in Kans. Hij voelde zich gelukkig in zijn nieuwe studio in de duurzame beschermd wonen-locatie van het Leger des Heils aan het Kreekpad in Rotterdam. Hoe gaat het nu met hem?
Sparrenheuvel is het resultaat van een bijzondere samenwerking tussen het Nederlands Veteraneninstituut, het Leger des Heils en het ministerie van Defensie. Sparrenheuvel biedt plek aan twaalf veteranen, die dak- en thuisloos zijn of dreigen te worden. Het Veteraneninstituut doet alle intakes en zorgt voor een gespecialiseerde behandeling. Het Leger des Heils verzorgt de dagelijkse begeleiding. Defensie betaalt een deel van de kosten.
Gezond in Groningen
De buurthuiskamer in Groningen is samen gezond het nieuwe jaar ingegaan met een nieuw initiatief: gezonde vrijdag. Elke vrijdagmiddag komen mensen van alle leeftijden samen om te bewegen, gezonde en goedkope recepten te leren koken en hierover in gesprek te gaan.
‘Het is hier gelukkig weer iets rustiger, na een onstuimige tijd’, vertelt Raimondo. Sinds de rasechte Rotterdammer aan het Kreekpad woont, is er veel gebeurd. ‘Niet iedereen die hier kwam wonen, was echt geschikt voor deze plek. Van die slechte buren heb ik best last van gehad. Tuurlijk, ik probeer me zo min mogelijk te bemoeien met mensen die ruzie maken. Maar soms gaat het me echt te ver. Ik sta voor mijn eigen veiligheid, maar ik zie een hoop dingen. Dan laat ik het weten aan de begeleiding, dat het me niet zint. Het personeel van de Kreek komt ook altijd naar mij toe, het zijn lieverds.’ Ja, hij woont nu best naar zijn zin. ‘En ik kan vaak naar mijn vriendin Alida toe.’ Vanavond gaat hij natuurlijk Feyenoord kijken, maar eerst aan de slag in de keuken. ‘Altijd lol!’
COLOFON
Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Daar zijn donaties hard voor nodig. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
TERRITORIAAL COMMANDANT
Bente Strømner Gundersen
HOOFDREDACTIE
Harm van Teijlingen
COÖRDINATIE
Reina Dijksterhuis
REDACTIE
Menno de Boer, Charlotte van Egmond, Dashanay Fraenk, Joy de Groot, Willemijn de Jong, Geert Jeroen Klootsema, Merel Mok, Caroline Togni, Geke van Wijnen
CONCEPT/EINDREDACTIE
Maters en Hermsen: Charlotte van Egmond, Caroline Togni, Kaisa Pohjola
In Woonhop!g zie je hoe jongeren creatieve oplossingen zoeken voor de wooncrisis. Van antikraak tot wonen in een camperbusje: deze documentaireserie toont de veerkracht van de jonge generatie én roept de politiek op tot actie. Nu te zien op NPO Start.
Lezen: Dodelijke zorg
In Dodelijke zorg beschrijft onderzoeksjournalist Bas Haan hoe mensen die worden weggezet als ‘verwarde personen’ in feite vaak verwaarloosde
GGZ-patiënten zijn. Hoe is het zover gekomen? En hoe gaan we ervoor zorgen dat deze mensen wel geholpen worden? Te koop bij jouw lokale boekhandel of te leen in de bibliotheek.
Luisteren: Goed om te horen
Wekelijks nemen medewerkers van het Leger des Heils je mee op reis door de Bijbel. In korte overdenkingen bespreken ze actuele thema’s en belangrijke onderwerpen aan de hand van een Bijbelgedeelte. Luister naar de overdenkingen op de vroege ochtend of late avond op Groot Nieuws Radio, of wanneer het jou uitkomt via Spotify (zoek op ‘Goed om te horen’).
CIJFER
50 miljoen
… mensen worden wereldwijd slachtoffer van mensenhandel. Mensenhandelaren gebruiken andere mensen als product, als handelswaar die zij kunnen inzetten voor hun eigen gewin. Lees wat het Leger des Heils hiertegen doet op ldh.nl/mensenhandel-kans1
Kledingcontainer vol? Meld het!
Sta jij wel eens bij een kledingcontainer waar volle vuilniszakken naast of voor opgestapeld liggen? Help ons en meld het! Ga naar ldh.nl/volmeldingkans1; typ je postcode in; kies de juiste container; klik op ‘volle container melden’ en verstuur de melding. Na jouw melding komt er zo snel mogelijk iemand langs om de container te legen. Bedankt!
Magazine voor
Oekraïense vluchtelingen
Ruim drie jaar na de inval van Rusland in buurland Oekraïne worden in Nederland nog veel Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Bij het Leger des Heils gaat het om 5.000 Oekraïners op meer dan 30 locaties. Om hen een hart onder de riem te steken, maakte het Leger afgelopen december een Oekraïense editie van het Nederlandse kerstmagazine Hoop: (je zegt ‘nadiya’). De 3000 exemplaren die werden verspreid onder de opvanglocaties en verzonden over de grens – naar familie en locaties van het Leger des Heils in OostEuropa – werden goed ontvangen.
BENEFIETCONCERT VOOR HET GOEDE DOEL
Het Leger des Heils in Nederland steunt internationale collega’s in Kenia om scholen op te zetten voor kinderen met fysieke en mentale beperkingen. Veel mensen in Kenia leven in armoede; een kind met speciale behoeften, zoals een rolstoel of onderwijs in braille, maakt het leven bijna onmogelijk. Daarom komen op 22 maart jongeren uit heel Nederland naar Evangeliegemeente De Regenboog in Veenendaal om een avond te zingen, dansen of muziek maken voor het goede doel. Meer informatie en tickets voor dit bijzondere concert: ldh.nl/concert-kans1.
Vredige vreugde
Werken bij het Leger des Heils is soms meer ontvangen dan geven. Het is een donkere winteravond. Even twijfel ik. Zal ik nu gaan of morgen? Het is al laat. In het systeem zie ik dat ze jarig is. Een subtiele stem leidt me richting het ziekenhuis. ‘Wat verdrietig dat je je verjaardag hier moet vieren’, zeg ik. Zodra ze mij herkent, verschijnt er een glimlach op haar gezicht. ‘Three little birds’, fluistert ze. Het duurt even, maar dan begrijp ik waar ze op doelt. Ooit zongen we samen haar favoriete lied van Bob Marley. ‘Zullen we ’m nog eens luisteren?’ ‘Don’t worry about a thing, cause every little thing gonna be all right’, klinkt uit mijn telefoon. Haar hoofd wiegt zachtjes mee. ‘Hoor je dat? Je hoeft je geen zorgen te maken.’ Als ik het zeg, hoor ik hoe vreemd dit klinkt. ‘Zullen we bidden?’ Ze knikt en legt haar hand in die van mij. Ik spreek een paar zinnen uit, daarna blijft het stil. ‘Ik zie het licht... Ik zie het licht!’ fluistert ze, terwijl ze me verbaasd aankijkt. Haar ogen worden groot en haar hele gezicht wordt een glimlach. ‘Hebben we dan nu samen het licht gevonden?’, vraagt ze. Ik knik. ‘Ja, we hebben nu samen het licht gevonden.’ Ze betrekt mij zomaar in haar ervaring. Ik val stil.
Langzaam sluit ze haar ogen. Haar handen knijpen zacht de mijne. Een vredige vreugde vult de kamer. Haar afscheid voelt als een geschenk. Ze is onthaald door het licht.
Wiersma werkt als geestelijk verzorger bij Leger des Heils Rijnmond Zuidwest
Doen
Liesbeth
Het is warm in de Haagse opvanglocatie Soza voor gevluchte Oekraïners. Gelukkig is vrijwilliger Liesbeth Verhoeve luchtig gekleed. Ze helpt iedere donderdagmiddag bij de kidsclub voor kinderen van 5 tot 12 jaar, die wordt geleid door Leger des Heilsmedewerker Lidia. Ook geeft Liesbeth op donderdagavond Nederlandse les. Een paar Oekraïense meiden melden zich als eersten. Op de tafel liggen knutselpakketjes voor handpopjes in vrolijke kleuren. Liesbeth helpt hen op weg met naald en draad. ‘Mag ik ook chocomel?’, vraagt een van de meiden. Ze krijgt
‘Ze kunnen hier echt hun verhaal kwijt’
Vrijwilliger in beeld
er een welgemeende knuffel bij. Ook drie jongens sluiten aan. Oekraïense zinnen schieten over tafel heen en weer. De kinderen schakelen gemakkelijk over in het Nederlands als ze met Liesbeth praten over wat hen zoal bezighoudt, zoals hun leven in Oekraïne, hoe ze wonen en hun familie. In de kidsclub kunnen ze hun verhaal kwijt. Dat is waardevol, weet Liesbeth. Ze geniet zichtbaar; het is mooi om deze kids een fijne middag te bezorgen. Eén van de meiden is al met haar hoofd bij volgende week: ‘Doen we dan een pyjamapartij?’
