‘Binnen een week was de complete babykamer geregeld’
REBEKKA
Na een jeugd met huiselijk geweld belandt Rebekka (37) op straat. In de opvang ontdekt ze dat ze zwanger is. Gelukkig vindt de jonge moeder in de buurthuiskamer een thuis – en een hele hoop babyspullen.
‘Help, hoe dan? Ik was aan het lachen en in shock tegelijk.’ In de dag- en nachtopvang van dnoDoen in Den Helder staart Rebekka naar de positieve zwangerschapstest. Die avond kan ze gelijk terecht bij de verloskundige. ‘Ik bleek bijna 14 weken zwanger. Je zag het hele kind al zitten. De relatie met de vader was allesbehalve goed, het contact was al verbroken.’ De baby laten weghalen is voor Rebekka geen optie, nadat ze als tiener twee keer een abortus moest ondergaan. Ze krijgt een kamertje boven de nachtopvang. ‘Een rumoerige plek, tussen de verslaafden. Mijn beste maat Stanley mocht er niet komen. Dat gaf veel stress.’ Rebekka wordt als kind door haar vader op straat in elkaar geslagen. Ze gaat al vroeg het huis uit, leeft in antikraakwoningen en logeert bij haar vriendjes en broers. Door hersenletsel en fibromyalgie –een aandoening die lijkt op reuma – wordt Rebekka volledig afgekeurd. Ze belandt bij een vriendin in Den Helder, maar ook daar kan ze niet blijven. ‘Voor het eerst stond ik écht op straat. Toen ik de opvang binnenstapte, wist ik nog niet dat ik zwanger was.’
Rebekka vraagt niet gauw om hulp, maar nu moet ze wel. Bij het korpsgebouw in Den Helder neemt ze kapitein Sandra Mostert in vertrouwen. ‘De kapitein deed een oproep. Binnen een week was de complete babykamer geregeld, tot luiers en knuffels aan toe. Dat vergeet ik nooit meer. Met m’n dikke toeter hielp ik met het optuigen van de kerstboom in de buurthuiskamer.’ Op kerstavond wordt haar zoontje Noël geboren. Kapitein Sandra deelt het goede nieuws in de kerstnachtdienst, en gaat daarna in een verlaten ziekenhuis op zoek naar het kerstkind. De volgende dag mag Rebekka naar huis. ‘Het was gek om Noël mee te nemen naar de daklozenopvang. Dat is geen plek voor een baby.’ Binnen een week is Rebekka weer bij het Leger. ‘In de dienst is een zegen over Noëls leven gevraagd. Geloof is voor mij rust.’ Rebekka heeft inmiddels een betere kamer en is vrijwilliger bij de buurthuiskamer. Noël is bijna een jaar en stormt gillend van plezier met zijn loopkarretje door het korpsgebouw. ‘Bij het Leger leven mensen ontzettend met me mee. Ze regelen wat nodig is. Noël is hier echt thuis, hij hoort er helemaal bij.’
‘Iedereen kan een goed gesprek voeren’
Tiny en Wil zijn vriendinnen door het Leger
P16 Geld speelt een rol P24 Onbeperkt speciaal onderwijs in Kenia P29 Hoe is het met Minani? P31 Column Jojanneke van Schaik-Jong P32 Theo doneert muziek KANS NR.4 december 2024
Verder:
COVER Rebekka en Noël
Pharez (19) droomt van zijn eigen show
‘Het Leger gaf mij podium’een
Dat hij na zijn biologische moeder ook zijn pleegmoeder verliest, is voor Pharez een grote klap. In zijn saxofoonmuziek en spoken word weerklinkt zijn drive om echt iets van het leven te maken. ‘Het gaat er niet om wat je meemaakt, maar hoe je ermee omgaat.’
TEKST CHARLOTTE VAN EGMOND BEELD KEES MUIZELAAR
‘Mijn moeder overleed toen ik drie jaar oud was. Omdat mijn vader niet voor ons kon zorgen, kwam ik samen met mijn zus terecht in een pleeggezin. Dat voelde onwerkelijk, maar we hadden het er goed. Ik weet nog goed dat ik leerde fietsen op een Disney Cars-fiets. En ik kon enorm genieten van de bezoekjes aan opa en oma in Brabant. Na drie jaar werd ik heel abrupt overgeplaatst naar een ander pleeggezin. Tot op de dag van vandaag weet ik niet precies waarom. Mijn zus bleef achter en al het contact tussen ons werd verbroken, want ik moest hechten in mijn nieuwe gezin. Ik voelde me heel alleen.’
Nooit meer de oude
‘Gelukkig was mijn nieuwe pleegmoeder een heel lieve vrouw. Zij voelde echt als familie en steunde mij in alles. Als je iets wil, moet je ervoor gaan, leerde ze mij. Mijn saxofoonoptredens konden niet meer stuk als zij in het publiek zat. Op een ochtend – ik was twaalf
jaar – werd ik wakker en was ze weg. Midden in de nacht was ze in een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Een bloedprop in haar hersenen had haar half verlamd. Ze zou nooit meer de oude worden en kon niet meer bij ons wonen.
Voor de rest van het gezin ging het leven door, maar ik raakte in mezelf gekeerd en werd boos om de kleinste dingen. In deze periode begon ik mijn gedachten van me af te schrijven. Gelukkig vond ik in de tweede klas een vriend die me heel goed snapte. Ook zijn moeder was ziek. Ik kon goed met hem praten. We zijn nog steeds heel goede vrienden. Afgelopen mei kreeg ik een belletje van mijn broer. Mijn pleegmoeder zou waarschijnlijk niet meer wakker worden. Ik wist dat het moment eraan zat te komen, maar haar overlijden kwam toch als een grote klap. Door haar geloof in mij lukte het toch om mijn atheneum af te ronden.’
Op adem komen ‘Inmiddels woon ik in het jeugdhuis van het Leger des Heils in Beijum, Groningen. Deze
‘Als ik muziek maak, kom ik tot rust’
stap gaf mij weer een onwerkelijk gevoel, maar nu in positieve zin. Dit is echt mijn keuze, dit voelt als mijn plekje. Hier kan ik even op adem komen. Ik woon met leeftijdsgenoten en er zijn begeleiders die me kunnen helpen, bijvoorbeeld met mijn financiën. Ik vind het soms moeilijk om hulp te accepteren, omdat ik dat nooit echt heb gehad, maar het haalt zeker een last van mijn schouders af.
Toen een begeleider mij hoorde oefenen op mijn saxofoon, wees ze mij op het Kunst & Theater Gala van het Leger des Heils. Ik deed mee aan het regionale festival in Hoogeveen. Een paar maanden later stond ik met mijn saxofoon en spoken word (een vorm van poëzie waarbij de nadruk ligt op de voordracht, red.) in een bomvol Afas Live in Amsterdam voor het landelijke gala, als enige van Noord Nederland! Backstage heb ik grote artiesten als Guus Meeuwis, Numidia en Pjotr mogen ontmoeten, mijn dag kon niet meer stuk. Er was een bus vol familie en vrienden met me mee gekomen, zelfs mijn kleine neefje
was erbij. Ze waren ontroerd. Door mijn optreden kwam ik in gesprek met media en radiohosts, waar ik ook nu nog contact mee heb. Het was een ervaring waar ik iedereen enorm dankbaar voor ben. Het Leger gaf mij een podium en ik heb er volop gebruik van gemaakt.’
Volg je droom
‘Als ik muziek maak, kom ik tot rust. Het maakt me echt gelukkig. Soms heb ik geen zin om te oefenen, maar dan herinner ik mezelf eraan waar ik het voor doe. Het is mijn droom om ooit een eigen show te hebben en jongeren te inspireren om ook hun droom te volgen. Het kost veel tijd, maar dat heb ik ervoor over. Het gaat er niet om wat je meemaakt, maar hoe je ermee omgaat. Lange tijd keek ik naar wat ik niet had of wat ik miste. Nu focus ik mij op wat ik wél heb. Een eigen plekje, een zus waar ik superveel van houd, vrienden die me steunen. Als je dat echt gaat beseffen, leef je een heel ander leven.’
Samen zingen, eten, vieren!
Kerst, een tijd van samenzijn en omzien naar elkaar. Wie gezelligheid en warmte zoekt, is in het hele land van harte welkom bij kerstvieringen en activiteiten van de buurthuiskamers. Kom je meevieren?
Oldskool: de kerstpot
Daar staat ie weer op het plein, de bekende kerstpot van het Leger des Heils. Met fijne muziek om lekker mee te zingen. Kerst komt eraan!
Herderstocht
De herdertjes lagen bij nachte… In Almere kun je een heuse herderstocht maken door het Muzenpark. In Wageningen gaat het Leger wandelen met de wandelkerk en Zwolle wandelt mét een uitvoering van het kerstverhaal.
Overal licht
Het kerstlicht schijnt op veel plekken, en dat is maar goed ook. Op Urk brengen scouts het vredeslicht.
Alleen voor vrouwen
In Amsterdam en Beverwijk zijn vrouwen welkom op het vrouwenkerstfeest.
Pop-up kerstcafé
Ook dit jaar organiseert het Leger weer het Pop-up-kerstcafé in een leegstaand pand in de binnenstad van Leeuwarden.
Feestjurk
Geen kerstglitters in je kledingkast? Kom shoppen in de kledingwinkel van Leeuwarden, of in een van de ReShare Stores. De buurthuiskamer in Apeldoorn organiseert zelfs een kerstfeest voor bezoekers van de kledingwinkel.
Kliederkerk
Ook met kerst is er de Kliederkerk, zoals in Sneek en de Messy Church in Arnhem.
Snertkerst
Hoezo kerstdiner? Kom gewoon een lekkere kop snert eten in de huiskamer van Harlingen.
Koek en zopie
Lekker eten en drinken vind je in alle buurthuiskamers, maar ook in woonzorgcentrum De Goodwillburgh in Amsterdam.
Expositie
Musicerende engelen en herders staan centraal in de tentoonstelling in 50|50 Hotel Belmont in Ede.
A-meezing
Met stip op één in de Leger des Heils-kerstparade: het A-meezingkerstdiner. Schuif aan in onder andere Harlingen, Nijmegen, Arnhem, Kampen en Urk.
Gevluchte jongeren
Speciaal voor vluchtelingenjongeren organiseert Connect Us een kerstviering in Arnhem.
Ook kerst vieren bij het Leger des Heils? Ontdek hartverwarmende activiteiten bij jou in de buurt op ldh.nl/kans-kerst.
De
‘Iedereen is hier één’
In het noordoostelijkste puntje van Amsterdam staat een bijzondere toren. Er wordt gewerkt, gewoond, gedanst en samen gegeten. Door buurtbewoners, deelnemers, vrijwilligers en medewerkers van het Leger des Heils. In de Noordkaap komt alles en iedereen samen: ‘Het is een soort familie.’
‘Ik HOU echt, met hoofdletters, van de Noordkaap’
Vijftien enthousiaste kinderen stuiteren bijna van hun stoel. Buurthuiscoördinator Mirjam tikt op de microfoon. ‘Heeft iedereen een pen?’ ‘Jaaaaa’, gillen de kinderen in koor. Mirjam is niet streng voor de kids van de kidsclub. Ze komen net uit school, hier mogen ze gewoon even zijn. ‘Dan gaan we beginnen!’ De balletjes rollen een voor een de bingomolen uit. ‘N43. B9. O74’, roept Mirjam luid en langzaam. De kids checken geconcentreerd hun bingokaart. ‘Juffrouw, nog maar twee en dan heb ik bingo!’, roept Princess. ‘Ik moet er nog maar één!’, roept Dimayra. ‘Bingo!’ Ze kiest het schetsboek van de goedgevulde prijzentafel.
Afleiding
Gastvrouw Johanne vult de opkomst van vandaag in op een formulier. Vijftien kids, zes moeders. ‘Bingo is altijd populair’, wijst ze naar de drukbezette tafels. Johanne organiseert graag activiteiten die van toegevoegde waarde zijn voor zowel de bewoners als de buurt. Er is vooral veel behoefte
aan afleiding, weet ze. ‘Hierboven wonen gezinnen in kleine studio’s. Ze hebben te maken gehad met mishandeling, of komen uit een oorlogssituatie. Andere bewoners hebben drugs en alcoholgerelateerde problemen. Soms storten mensen hun hart bij mij uit, maar ze zoeken hier ook blijdschap.’ Toen haar exman overleed en de intensieve zorg voor hem wegviel, zocht Johanne naar zingeving. ‘In de krant las ik dat dit pand opnieuw werd geopend door WillemAlexander. Ik stuurde een mail, de volgende dag kon ik beginnen.’ Sindsdien is Johanne drie keer per week in de buurthuiskamer. Als er geen activiteit is, luistert ze vooral naar de mensen die binnenkomen. ‘Echt even aandacht geven, ik doe dat graag. De verhalen raken mij. Pas organiseerden we hier nog een herdenking, nadat een negentienjarig buurmeisje van een flat was gesprongen. Veel mensen en kinderen hadden het gezien. Er zaten hier tachtig mensen. Zo’n buurthuiskamer is dan zo waardevol.’
Passen en meten
Terwijl een buurtbewoner tussen de kledingrekken struint, wordt de prijzentafel ingeruild voor
‘Als ik me rot voel, maak ik muziek’ René
een keyboard en een gitaar. Donderdagmiddag betekent livemuziek. Sinds de verbouwing van de locatie begin dit jaar, moeten de buurthuiskamer en kledingwinkel het met een stuk minder vierkante meters doen. ‘Het is passen en meten’, verzucht Mirjam, ‘maar daardoor mengt iedereen wel lekker.’ Hiervoor werkte Mirjam als zorgcoördinator, maar ze miste het om met mensen bezig te zijn. ‘Soms zijn mensen meer geholpen met een luisterend oor dan met een trajectplan of zorgdossier. Juist het informele contact levert veel op.’
Oefenruimte
René speelt zich alvast warm op zijn keyboard, Martin stemt zijn gitaar. ‘Normaal zing ik, maar onze gitarist Ad is uitgevallen. Dus moet ik van ellende ook maar gitaar spelen.’ De bewoners spelen hun eigen muziek; Martin schrijft de teksten en melodieën, René zorgt voor de juiste akkoorden. ‘The future’s still unsure, all the time I got is borrowed, all securities insecure’, klinkt het door de buurthuiskamer. ‘Engels is mijn emotionele taal’,
Mirjam
Martin
Johanne
verklaart Martin na het optreden. ‘Mijn vader overleed toen ik tien was. Om mijn moeder niet te veel te belasten met onze emoties, voerden mijn broer en ik emotionele gesprekken in het Engels.’ De twee muzikanten zijn erg tevreden met hun studio, ergens halverwege de twaalfetageshoge toren. Martin woonde hiervoor in OudWest, maar zijn bovenbuurvrouw heeft hem eruit gekregen. Hij snapt het wel. ‘Dealers wilden mijn appartement als uitvalsbasis gebruiken. Als ik niet opendeed, kreeg ik een baksteen door m’n ruit. Hier kan ik rustig wonen.’ Ook René wil nooit meer weg. ‘Ik heb alles hier’, concludeert hij. ‘Een fijne kamer, een lekkere muziekruimte waar we kunnen oefenen, schitterend.’ Met harddrugs is hij helemaal gestopt, nadat hij door verkeerde cocaïne een hartinfarct kreeg. Een jointje rookt hij nog wel. René krijgt thuiszorg, de rest regelt hij zelf. In februari werd blaaskanker bij hem geconstateerd, maar zijn kat laten inslapen was het allerergste wat hem
‘Omdat het Leger mij heeft geholpen, geef ik nu een stukje terug’
overkwam. ‘Als ik me rot voel, maak ik muziek. Dat geeft mij altijd een goed gevoel.’
Georganiseerde chaos
‘Hier zaten we vol spanning op te wachten!’ Cynthia klemt een doos met adventskalenders stevig onder haar arm. De lift brengt haar naar het regiokantoor van het Leger des Heils Amsterdam, bovenin de Noordkaap. Cynthia is te druk om gepensioneerd te zijn. Ze wijst naar de stapels tassen, labels en documenten op de vloer van haar kantoor. ‘Normaal gesproken krijg je iets met advent, maar bij deze omgekeerde adventskalender geef je wat’, legt ze uit. ‘Je stopt elke dag iets in de tas. Een douchegel, geurtje, tandpasta, knuffeltje, een kaars. Zo krijgen alle 400 deelnemers van het Leger in Amsterdam met kerst een goedgevulde tas.’
Het laatste item op de kalender is een handgeschreven kaart. ‘Dat maakt het persoonlijk en extra waardevol.’ Het is een flinke klus, maar het is het meer dan waard, vindt Cynthia. ‘De reacties op de tassen zijn zo ontroerend. Deelnemers vragen
‘Soms zijn mensen meer geholpen met een luisterend oor dan met een trajectplan’ Mirjam
waarom ze iets krijgen, en of ze er iets voor terug moeten doen. Bij sommige deelnemers hangt de persoonlijke kaart jaren later nog aan de muur.’
Bruidstaart
Een paar verdiepingen lager testen Innat (9) en Irfan (5) de klei die ze bij de bingo wonnen, op de grond van de kleine studio waar zij al vier jaar wonen met hun moeder Hildat (32). Door de woningnood kunnen ze niet doorstromen naar een
eigen woning. De televisie hangt pal boven de oven, in de kleine keuken staan twee kinderstepjes en de rest van het speelgoed verzamelt zich bovenop de kledingkast. ‘Toen ik hier kwam, heb ik een maand gehuild’, vertelt Hildat op de rand van het stapelbed dat ze met haar kinderen deelt. ‘Innat en Irfan gaan om acht uur naar bed. Dat betekent lichten uit en zachtjes doen. Ik slaap niet goed door de vele geluiden. Mijn kinderen willen graag vriendjes naar huis meebrengen, maar hun ouders zijn bang dat hier gekke mensen wonen. Dat doet mij pijn.’
Op de eettafel staan een paar ronde cakes. ‘Morgen gaat een vriendin van mij trouwen, ik maak haar bruidstaart. Gelukkig heb ik veel vriendinnen. Deze situatie zonder vrienden, dat overleef je niet.’
Alleen voor junkies
Op de begane grond, in de keuken van 50|50 Food, roert vrijwilliger Niek in een grote pan met pastasaus. ‘Maar zij is de echte chef, hoor’, wijst hij naar Faiza (47). De alleenstaande moeder woonde in 2018 zelf in de Noordkaap met haar twee kinderen, die inmiddels 7 en 10 jaar zijn. ‘Eerst wilde ik hier echt niet naar binnen. Ik dacht dat het Leger alleen voor junkies was. Maar er bleken ook
Niek
Cynthia
Faiza
‘Deze situatie zonder vrienden, dat overleef je niet’
moeders en kinderen te wonen.’ Ze raakte gehecht aan de mensen hier. ‘Het is een soort familie. Of je nou gebruiker bent of moeder, iedereen is hier één. Omdat het Leger mij heeft geholpen, geef ik nu een stukje terug.’ Als gastvrouw luistert ze naar de vrouwen die hier wonen. Je moet geduld hebben, vertelt ze de vrouwen. ‘En je moet eropuit, goed voor jezelf zorgen. Anders kan je niet voor je kinderen zorgen.’ De van oorsprong Marokkaanse Faiza kwam hier terecht nadat haar man op 40jarige leeftijd overleed. ‘Hij had een eigen bouwbedrijf en bracht al het geld binnen. Ik zorgde voor de kinderen en het huishouden. We waren vanuit Nederland naar Spanje geëmigreerd. Maar toen stond ik er ineens helemaal alleen voor, verschrikkelijk.’ Faiza nam haar kinderen mee terug naar Nederland, waar ze via vrienden en een sterk vervuilde opvang bij de Noordkaap terechtkwam. ‘De kamer was niet groot, maar het voelde voor mij als een penthouse. De kinderen waren dolenthousiast: “Mam, we hebben een eigen badkamer!” Door alle omstandigheden had ik schulden en ik was depressief. Na een jaar vond ik een eigen huis. Ik ben bijna klaar met de bewindvoering. Wat er ook gebeurt, ik laat mijn huisje nooit meer gaan.’
Een thuis geven
Terwijl Faiza en Niek het eten opscheppen, komt Malon (54) met zijn draagbare speaker aan tafel zitten. ‘Kan dat misschien iets zachter?’, vraagt zijn tafelgenoot. Malon woonde tien jaar op straat, zat twaalf jaar in de bajes. ‘Ik ben echt iemand van de straat’, zegt hij in plat Amsterdams. ‘Maar voorlopig blijf ik hier. Mijn buurman Martin, die hier vanmiddag speelde, is mijn gappie. Hij geeft mij gitaarles en helpt me met mijn geloof. Ik ben echt blij met hem, man!’ Een paar meiden halen boven nog snel een euro om mee te kunnen eten. Mirjam spreekt een gebed uit, waarna het bestek over de borden raast. Eva van de receptie schuift ook aan. ‘Wat werken hier bijzonder maakt? Gewoon dit, dat alle soorten mensen bij elkaar komen. Dat je mensen helpt en hen een thuis kunt geven.’ Na de bekertjes vla gaan de stoelen en tafels aan de kant. Dansleraar Roberto start de muziek en zet zijn hoed op. Het is tijd voor een salsaworkshop. De kinderen op de voorste rij houden de voeten van hun dansleraar nauwlettend in de gaten, achterin
doen de volwassenen een poging om alle pasjes bij te benen. ‘Nu die heupen erbij’, roept Roberto. ‘Kijk zo!’ Johanne kijkt tevreden toe. ‘Wacht maar tot het kerst is.’ Ze is al maanden bezig met de voorbereidingen voor het kerstfeest, met livemuziek en lekkere hapjes. ‘Dit werk geeft mij veel voldoening en energie, het helpt me om overeind te blijven. Ik heb veel vrienden en familie, maar dit is waar mijn hart ligt. Ik HOU echt, met hoofdletters, van de Noordkaap.’
Help je mee?
Ben je benieuwd hoe jij je kunt inzetten voor mensen in een kwetsbare situatie? Kijk voor vacatures, stageplekken en vrijwilligersfuncties op ldh.nl/vacatures-kans4
Door een kasboek bij te houden, krijg je een goed overzicht van inkomsten en uitgaven en kun je bepalen wat echt nodig is en wat een leuk extraatje is.
Heb je straks kerstcadeaus nodig? Let het hele jaar door op aanbiedingen. Wellicht koop je het voordeligste kerstcadeau juist in de zomer, en heb jij je kalkoen met korting al maanden eerder in de vriezer liggen.
Veel mensen weten niet waar zij recht op hebben, als het gaat om gemeentelijke regelingen, fondsen en landelijke toeslagen. De voorzieningenwijzer helpt daarbij. Gemiddeld levert dit mensen zo’n 740 euro per jaar op.
‘Zie je boven’, zegt Solange net voordat de liftdeuren sluiten. Tineke neemt de trap, voor het geval de lift kapotgaat. De twee verzorgenden zijn vannacht samen verantwoordelijk voor zes afdelingen. Tussen het medicijnen uitdelen door, helpt Tineke een dwalende bewoonster terug haar bed in. Het is duidelijk dat ze dit al 34 jaar doet, zo soepel en geroutineerd gaat ze te werk. ‘Heerlijk vind ik de nacht’, glimt ze in de verlaten gang. ‘Je hebt echt even de tijd voor de mensen.’ De dames zitten net aan hun rijstgerecht als er weer een bel gaat. ‘Ik ga wel’. En weg is Tineke, de trap op naar de zesde.
‘Iedereen
kan een goed gesprek
voeren’
Een goed gesprek kan het verschil maken. Door echt contact te maken, bijvoorbeeld in een buurthuiskamer van het Leger des Heils, kan een vreemde even voelen als een vriend.
Maar hoe voer je een goed gesprek? Kans vraagt het psycholoog Ilse Nieuwland en gesprekstrainer Martine Sloezarwij.
TEKST JOKE VAN ROOYEN BEELD JIP VAN DEN TOORN
voerde ze heel wat gesprekken met bezoekers. Sinds kort geeft ze gesprekstrainingen aan vrijwilligers van het Leger, zodat zij gemakkelijker een praatje kunnen maken. Dat alles terwijl ze eigenlijk verlegen is – zegt ze – en een drempel over moet om het gesprek aan te gaan. Gelukkig verlagen haar nieuwsgierigheid en oprechte betrokkenheid bij anderen die drempel. ‘Ik breek het ijs met simpele vragen, zoals: woont u in de buurt? Of: bent
zij de stichting Oud Geleerd, Jong Gedaan op, die jongeren en ouderen met elkaar in contact
‘Leg je mobiel weg, laat je gesprekspartner merken dat je oprecht aandacht hebt voor hem of haar’
mild naar jezelf. Het lukt niet altijd en dat is ook oké. Soms heeft iemand geen zin in een gesprek. Dat zegt niets over jou. Neem zo’n afwijzing niet persoonlijk.’ Goede gesprekken maken de wereld mooier, is haar overtuiging. Ze vormen het fundament van haar stichtingen. ‘Onze aanpak is erop gericht drempels weg te nemen en gesprekken te faciliteren. Iedereen kan een goed gesprek voeren’, stelt Ilse. ‘Het is een kwestie van zoeken
naar de gemene deler, maar vooral een kwestie van luisteren, de ander de ruimte gunnen.’
Neem de tijd
Een gesprek gaat in het begin vrijwel altijd over koetjes en kalfjes. Over het weer of de reis naar de locatie, om af te tas-
‘Het grootste geheim van een goed gesprek is stilte’
ten hoe iemand in zijn vel zit. Martine begint haar gesprekken vaak simpelweg met de vraag of iemand in de buurt woont. Dan merkt ze vanzelf hoe iemand erbij zit. De grootste valkuil bij een gesprek is haast hebben, waarschuwt Martine. Dat beaamt Ilse volledig. ‘Voor een goed gesprek neem je de tijd. Leg je mobiel weg, laat je gesprekspartner merken dat je oprecht aandacht hebt voor hem of haar.’
Geheim
Is het gesprek eenmaal op gang, dan kun je open vragen stellen.
Zoals: waar word je blij van of wat was deze week een mooi moment voor je? Ilse: ’Als dat niet werkt, kun je het gesprek meer sturen.’ Dat doen ze bij Bubbelbrekers door kaartjes op tafel te leggen. Op de kaartjes staan woorden als geluk, dromen, vriendschap of jeugd, of kunstonderwerpen zoals Van Gogh en Rembrandt. Ilse: ‘Thema’s die tot de verbeelding spreken en zo de aanzet zijn voor een gesprek.’
Het grootste geheim van een goed gesprek is stilte, daar zit de ruimte in het gesprek. Ilse:
‘De rijkdom van al die gesprekken is dat je anders leert kijken naar de wereld’
‘Dat heb ik zelf ook moeten leren. Aanvankelijk stelde ik veel vragen, maar dat laat de ander weinig ruimte. Gun je gesprekspartner ook het recht luisterend deel te nemen. Soms heeft iemand meer tijd nodig, maar een gesprek – ook als iemand alleen maar luistert – werkt altijd door. De kracht zit ’m dan in wat het gesprek later alsnog teweegbrengt. Soms leidt dat tot een mooi gesprek op een ander moment.’
Niet oordelen
Het is belangrijk om tijdens een gesprek onbevooroordeeld te luisteren en je oordeel op te schorten. Martine: ‘Ik krijg soms heftige verhalen te horen. Dan is het lastig om niet te oordelen, maar het helpt om je eerste reactie voor je te houden. Stel in plaats daarvan liever aanvullende vragen als: wil je dit uitleggen of kan ik iets voor je doen? Schiet niet direct in de oplossingsmodus en kaap het gesprek niet met je eigen ervaringen. Sommige mensen willen alleen hun verhaal kwijt en zitten niet te wachten op jouw adviezen of persoonlijke ervaringen.’
Van grote waarde
Beide vrouwen ervaren veel voldoening in het voeren van
goede gesprekken. Martine vindt het mooi om de levensverhalen aan te horen, al is het soms zwaar. ‘Ik herinner mij een oude, depressieve dame met wie ik taaie gesprekken had die weinig verschil leken te maken. Pas veel later, na een heftige medische gebeurtenis in het leven van deze vrouw, vertelde ze mij dat ze zoveel aan onze gesprekken had gehad. Ze was heel dankbaar voor onze hulp. Het verschil dat je maakt door écht naar iemand te luisteren, is niet altijd zichtbaar. Toch kan het van grote waarde zijn.’
Relativeren
Ilse is dankbaar voor de verschillende perspectieven die ze leert kennen. ‘De rijkdom van al die gesprekken is dat je anders leert kijken naar de wereld. Dankzij de gesprekken met bijvoorbeeld vluchtelingen en jongeren, ben ik me bewuster van mijn voorrechten en leer ik relativeren.’
Tips voor een goed gesprek
Buurthuiskamer
Het Leger des Heils zet zich in voor het bestrijden van eenzaamheid. In de buurthuiskamers van het Leger kunnen mensen terecht voor een kop koffie, een maaltijd of een goed gesprek. Kijk op ldh.nl/locaties-kans4 waar je de buurthuiskamers vindt.
Maak oogcontact.
Leg je telefoon weg, die creëert onrust – je straalt ermee uit dat iets anders belangrijker is dan je gesprekspartner.
Moedig je gesprekspartner aan door regelmatig te hummen en te knikken.
Wees soms stil.
Schort je oordeel op en vraag door als je iets niet begrijpt.
Maak vlieguren door te blijven oefenen.
speciaal onderwijs in Kenia
Om het speciaal onderwijs in Kenia te ondersteunen, organiseert het Leger des Heils in maart 2025 een bijzonder benefietconcert met de vier landelijke jongerenmuziekgroepen van het Leger. Ben jij erbij in Veenendaal?
Op straat
Het Leger steunt het speciaal onderwijs in Kenia, scholen voor kinderen met een fysieke of visuele beperking. Deze kinderen komen vaak uit gezinnen met een laag inkomen, ze worden thuis meestal als last gezien. Uiteindelijk worden zij door hun familie zelfs op straat gezet. Denk aan kinderen met een spierziekte, blinde kinderen en albino’s. Het leven van een kind op straat in Kenia is al erg zwaar, maar voor deze groep kinderen is het bijna onmogelijk.
Speciaal programma
De overheid in Kenia heeft weinig middelen en er zijn niet genoeg speciale scholen. Daarom biedt het Leger een speciaal programma met 29 special needs-scholen in en rondom Kenia. Scholen waar ze extra aandacht krijgen van goed opgeleide docenten en ondersteuning bij dagelijkse taken. De scholen hebben aangepaste faciliteiten en werken met aangepast lesmateriaal als braille-machines en laptops. Sommige scholen zijn ‘boarding schools’. Kinderen slapen ’s nachts op school en krijgen extra aandacht van speciaal aangestelde ‘huismoeders’.
Hoogste cijfers
De examenresultaten van deze leerlingen zijn uitzonderlijk. Ze behalen vaak, ondanks hun beperkingen, de hoogste cijfers op nationaal niveau. Het examen is extra belangrijk: misschien krijgen ze een beurs voor de universiteit. Zo kun je de cirkel van armoede doorbreken als deze jongeren toegang krijgen tot nieuwe kansen. Sommige oudleerlingen belandden uiteindelijk in het parlement. Zo werkt men in Kenia aan verandering en krijgt de samenleving langzaamaan meer acceptatie voor kinderen met complexe beperkingen.
HELP JE MEE?
Om dit onderwijsproject in Kenia te kunnen blijven blijven financieren, organiseert het Leger des Heils een benefietconcert op zaterdag 22 maart 2025 om 16:00 uur. De vier landelijke jongerenmuziekgroepen van het Leger des Heils treden dan op in de Regenboog Noord in Veenendaal. Steun dit project door een concertticket te kopen op: legerdesheils.nl/ benefietconcert
Tiny en Wil: vriendinnen door het Leger
Over de drempel
Tiny: ‘Mijn gevoel van “ik hoor hier niet” was snel weg’
Wil:
‘We troosten elkaar als er iets is’
‘Is dit ook voor mij bestemd?’ Als buurtbewoner kun je hier soms aan twijfelen als je langs een huiskamer van het Leger des Heils loopt. Gelukkig durfden Tiny (89) en Wil (96) allebei over de drempel te stappen bij het buurtsteunpunt in de Rotterdamse wijk Zevenkamp. Als ze dat niet hadden gedaan, waren ze misschien nooit vriendinnen geworden.
Een jaar of vier geleden stapt buurtbewoner Wil voor het eerst binnen bij buurtsteunpunt Zevenkamp. Na het overlijden van haar man, acht jaar eerder, heeft Wil tijd nodig om zich weer onder de mensen te begeven.
Wil: ‘Je gaat je eenzaam voelen, hele dagen alleen thuis. Natuurlijk zijn er mijn kinderen en kleinkinderen, als het moet staan ze gelijk voor me klaar. Maar ik vind dat ik het ook alleen moet redden. Dan is daar het Leger, als ze open zijn ben ik er elke dag! Ik ga even naar het hoekje, zeg ik dan.’
Tiny: ‘En ik zeg: naar het Leger. Ik zal die eerste keer niet snel vergeten, ruim twee jaar geleden. Ik ging met mijn hondje naar de trimsalon hier in de wijk. Dat trimmen duurt twee uur. Om de tijd te doden liep ik een rondje door de buurt, op zoek naar een koffietent. Die vond ik niet. Tot ik hier langs het buurthuis liep en door de ramen mensen zag die aan de koffie zaten. ‘Zou ik dat durven, bij het Leger des Heils naar binnen gaan?’ Die gedachte schiet door je heen, zoiets als: ‘Dit is toch niet bestemd voor mij?’ Toch zette ik die stap. Eenmaal binnen ontmoette ik Wil en kreeg ik al snel een kop koffie voor m’n neus. Ik zat met
TEKST CAROLINE TOGNI BEELD ERIK BUIS
mijn portemonnee klaar om af te rekenen, maar dat hoefde helemaal niet. We kregen de koffie en later zelfs ook eten! Mijn gevoel van “ik hoor hier niet” was heel snel weg.’
Wil: ‘Dat is toch mooi? Iedereen is welkom! Ook juist in de herfst en winter is het een uitkomst, deze plek. Je weet dat er altijd anderen zijn om mee te praten of om een spelletje te doen. Zo ben ik zelf het liefst bezig met diamond painting, net als thuis. Er hangt hier van alles van mijn hand.’
Tiny: ‘Sinds die eerste dag kom ik één keer per week deze kant op. Ik woon niet in de buurt, maar pak de metro vanaf Nesselande. Op dinsdag hebben we vrouwenmiddag, dat vindt ik de fijnste dag om te komen. Tussen het kletsen door hebben we dan onze bezigheden: Wil de diamond paint, ik de mozaïeksteentjes. Kijk die tafelbladen hier, die heb ik bijvoorbeeld gemaakt. Maar ik ga net zo lief breien en haken hoor, alles kan.’
Wil: ‘Jij hebt het ook verder nog zo druk.’
Tiny (lacht): ‘Ja, dat ga je denken. Valt mee: ik bridge twee middagen, bij de vereniging en bij mij thuis. En sinds ik mijn hondje Luna moest laten inslapen, komt oppashond Sam twee dagen per week naar mij. Als ik dan naar het Leger ga, gaat Sam gezellig mee. Het is een lieverd.’
UIT DE REGIO
Soepfiets in Leeuwarden
Nederland is weer een Soepfiets rijker: in Leeuwarden. In steeds meer steden rijdt een soepfiets door de stad om dak- en thuisloze mensen te voorzien van soep, koffie, een paar sokken of een slaapzak. Een praatje bij de soepfiets kan ook een eerste aanknopingspunt zijn om iemand door te verwijzen naar hulp.
lukt. Het is ook bij het Leger des Heils, maar in het gebouw hiernaast, bij de kerk. Op woensdag eten de mensen daar samen.’
Wil: ‘Zo kende ik het Leger ook. Ik ben als baptist grootgebracht, maar op zondagavond ging ik met mijn ouders naar de kerk van het Leger des Heils. Ook vaak met kerst.’
Tiny: ‘Terwijl ik het Leger des Heils eigenlijk pas leerde kennen toen ik hiernaast naar een doopdienst ging, samen met een buurvrouw. Oh, en ik herinner me de driepoot met de kerstpot waar het Leger vroeger mee op straat stond. Ze hebben het beste met iedereen voor, dat gevoel krijg ik echt bij het Leger. Ze laten iedereen in z’n waarde. En: wij vonden elkaar dankzij het Leger!’
‘Als ze open zijn, ben ik er elke dag’
Wil: ‘Daar ben ik blij om. Wij kunnen het hartstikke goed vinden met elkaar, hebben echt een klik.’
Tiny: ‘We zoeken elkaar altijd op, kruipen bij elkaar aan deze tafel. Vaak met andere dames erbij, maar altijd samen. We troosten elkaar als er iets is. Zo was Wil laatst verdrietig omdat ze niet alles meer kan, daar heeft ze het moeilijk mee.’
Wil: ‘Vroeger deed ik hier ook vrijwilligerswerk, maar helaas lukt me dat fysiek niet meer. Maar als Tiny kookt bij het korps, ga ik haar meestal helpen in de keuken.’
Tiny: ‘Dat koken doe ik één keer per maand, als vaste vrijwilliger. Liefst samen met Wil, als het
Wil: ‘Ik kan dat maar moeilijk accepteren. Dan is Tiny zo lief voor mij. De buurthuiskamer en de mensen hier zijn echt mijn uitlaatklep. Ik kan gewoon zeggen wat ik vind, en ja, dat kan pittig zijn. Tiny doet dat niet, zij is rustiger.’
Tiny: ‘Ik laat alles een beetje, zou misschien meer op mijn strepen kunnen staan. Dat leer ik dan weer van Wil. Zo leren ook wij – op onze hoge leeftijd –van elkaar.’
Stagelopen bij het Leger Korpsofficieren Ton en Sandra Mostert mogen stagiairs opleiden in de buurthuiskamer in Den Helder. Jongeren die praktijkervaring willen opdoen met het werken bij een maatschappelijke organisatie, worden hartelijk ontvangen aan de Vismarkt.
Niemand in de kou in Gouda De winterkouderegeling verplicht gemeenten om mensen die op straat leven een slaapplek te bieden als de buitentemperatuur rond het vriespunt is. Gemeente Gouda vond dit niet genoeg en ging over op een permanente winteropvang tot eind april 2025. De hele winter, dus.
Bereikbare hulp in Sittard-Geleen
Veel mensen die in armoede leven, weten niet waar ze terechtkunnen of schamen zich om hulp te vragen. Daarom lanceert het Leger des Heils in Sittard-Geleen samen met drie andere organisaties de Hoopvolle Horizon Poster. Hierop staan alle hulpbronnen waar mensen in armoede gebruik van kunnen maken.
‘Als ik nare gedachten heb, zetten we muziek op en gaan mijn dochter en ik dansen, samen met mijn kleinzoon Sharif’, vertelde Minani vorig jaar in de juni-editie van Kans. Hoe gaat het nu met haar? Is ze nog altijd te vinden in de buurthuiskamer in Ede?
‘Wij hebben het prima, met ons gezin. Mijn lieve dochter Deborah zorgt goed voor me. En Sharif? Hij is een zegen, hij maakt ons altijd blij. Natuurlijk ben ik veel te vinden bij het Leger, als vrijwilliger elke donderdag en vrijdag. Dan schenk ik koffie en thee voor de lieve oude mensen die naar de huiskamer komen en gaan mijn vriendin Faustina en ik lekker koken. Ik sta nu eieren te bakken, voor straks op de boterhammen. Mijn toekomst is in Nederland, al vind ik de taal nog steeds moeilijk. Met de kleine Sharif praat ik meestal Swahili. Werken is moeilijk voor mij, mijn lichaam blijft pijn doen sinds de mishandeling in mijn thuisland Congo. Maar de gemeente begrijpt het niet – dat ik niet meer kan doen dan het vrijwilligerswerk hier bij het Leger. Dan sturen ze weer een brief waar ik veel stress van krijg. Pas op mam, zegt mijn dochter dan, je bloeddruk zit boven de 200. Gezondheid blijft kwetsbaar.’
COLOFON
Reageren op deze Kans? Mail naar kans@ legerdesheils.nl
Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Daar zijn donaties hard voor nodig. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
TERRITORIAAL COMMANDANT
Bente Strømner Gundersen
HOOFDREDACTIE
Harm van Teijlingen
COÖRDINATIE
Reina Dijksterhuis
REDACTIE
Menno de Boer, Charlotte van Egmond, Dashanay Fraenk, Joy de Groot, Willemijn de Jong, Geert Jeroen Klootsema, Merel Mok, Caroline Togni, Geke van Wijnen
CONCEPT/EINDREDACTIE
Maters en Hermsen: Charlotte van Egmond, Caroline Togni, Kaisa Pohjola
Op allerlei plekken in Nederland zijn mensen op zoek naar gezelligheid. Samen vissen, wandelen, muziek luisteren, of koken, het kan allemaal. Ben jij man of vrouw, jong of oud of iets ertussenin, we zoeken jou! Bekijk alle vacatures voor ‘maatje’ op ldh.nl/ maatjekans4 (zoek op ‘maatje’).
dagen en nachten verbleef tv-presentatrice Geraldine Kemper in specialistisch verpleeghuis De Blinkert van het Leger des Heils. Haar ervaring werd vastgelegd voor documentaireserie 5 Days Inside. Op streamingplatform Videoland kun je zien hoe Geraldine haar dagen bij het Leger beleefde.
Landelijk meldpunt verwarde personen
Het was in 2024 meerdere keren in het nieuws: de explosieve stijging van meldingen van ‘verwarde personen’, ook wel ‘mensen met onbegrepen gedrag’ genoemd. De politie was zoveel tijd kwijt aan deze meldingen dat andere zaken bleven liggen. Nu heeft de Rijksoverheid een telefoonnummer geopend voor nietacute, verontrustende situaties met verwarde personen. Maak je je ongerust over een buurtgenoot, vriend of iemand uit je familie, van wie je het gedrag niet begrijpt?
Dan kun je bellen naar 0800-1205 voor advies hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Potjescheck
In sommige buurthuiskamers kunnen bezoekers de potjescheck doen van Samen Erop Vooruit. Een vrijwilliger helpt met het invullen van een vragenlijst. Zo komen ze er samen achter of er regelingen zijn waar de bezoeker gebruik van kan maken. Zoals het ‘potje’ voor het financieren van sportlessen voor kinderen of de ontheffing voor het betalen van waterschapsbelasting.
Jongeren in Lelystad koken samen
Leestip: Caveman
Patrick van der Jagt had ruim twintig jaar een verslaving en geen dak boven zijn hoofd. In tv-programma Het Rotterdam Project werd hij bekend als Caveman. Dat is ook de titel van zijn boek, dat in oktober uitkwam. In Caveman vertelt hij zijn levensverhaal. lsuitgeverij.nl/ boek/caveman
In Spot! Lelystad komen jongeren bij elkaar om leuke dingen te doen, zich te ontwikkelen en samen de stad mooier te maken. In deze bijzondere buurthuiskamer koken en bakken jongeren en begeleiders geregeld samen. Uiteraard wordt het gemaakte daarna samen opgegeten. Steeds meer jongeren weten Spot! te vinden. Daarom is er meer budget nodig: voor boodschappen, pannen, bestek, enzovoort. Bijdragen kan via ldh.nl/kans4-kookstudio
DE NIEUWE DAKLOZE
In tv-programma Kruispunt geven bouwvakker Ben, politieagent Esmee en leesconsulent Jarno een inkijkje in hun leven zonder thuis. Alle drie hebben ze wel een (tijdelijk) dak boven hun hoofd, maar een thuis kun je het niet noemen. Er wordt steeds meer bekend over deze groep mensen die weliswaar niet op straat leeft, maar wel dakloos is. Zij worden ook wel ‘economisch daklozen’ genoemd. Esmee, die met twee jonge kinderen bij haar moeder woont, beschrijft: ‘Mijn moeder vlucht haar eigen huis uit en ik heb geen thuis, dus ik ga een beetje van hot naar her. Dat is geen gezonde situatie.’ Bekijk de aflevering via NPO Start op ldh.nl/kijktip-kans4.
Mijn auto maakt een flinke stuiter. Ik ben over een stalen plaat gereden en heb twee lekke achterbanden. Daar sta ik dan, langs de snelweg. Nog voordat ik iemand kan bellen, komt er een sleepwagen achter me staan. Resoluut en in krachtige bewoordingen zegt de uitstappende man dat ik hier meteen weg moet. ‘Langs de snelweg staan is gevaarlijk, mevrouw!’ Mijn auto wordt op de sleepwagen geladen en ik mag voorin zitten. De man kijkt naar mijn uniform. ‘Wat doet u zoal bij het Leger des Heils?’ Er volgt een gesprek, waarin ik vertel waarom ik het belangrijk vind dat mensen elkaar helpen. Hij durft zich kwetsbaar op te stellen en vertelt dat hij het moeilijk vindt om te zien hoe mensen soms diep in de problemen zitten. Hoe hij daarin probeert er voor hen te zijn, op zijn eigen, bescheiden wijze. In ons leven kunnen we zomaar van die ‘pareltjes’ tegenkomen. Mensen die oprecht geïnteresseerd in je zijn en vertellen hoe zij in het leven staan. In onze bedrijvige maatschappij lopen we de kans om dit soort waardevolle ontmoetingen mis te lopen. Soms door ons telefoongebruik, soms door drukte in ons privéleven. Of doordat we een koptelefoon opzetten tijdens een wandeling. Juist in de komende donkere periode wil ik je uitdagen om open te staan voor iemand die het nodig heeft om gehoord en gezien te worden. Probeer je telefoon een tijdje aan de kant te leggen. Stel je bewust open voor een ‘toevallige’ ontmoeting in de bus of het park. Ik geloof dat er verrassingen op je pad kunnen komen waar ook jij blij van wordt.
Majoor Jojanneke van Schaik-Jong is HR-medewerker Geloof & Zingeving, verbonden aan de afdeling Jeugdbescherming &
Kijktip
Theo Wassink
Voldaan leunt Theo over ‘zijn’ piano in het net geopende Utrechtse Cultuurkwartier van het Leger des Heils. Niet lang geleden stond de zwarte Yamaha nog bij hem thuis. ‘Mijn jongste dochter Simone was twaalf toen ze op pianoles ging. Met kerst kroop ze samen met haar oma achter de toetsen en zongen ze kerstliedjes.
Maar toen Simone uit huis ging, stond de piano ons werkloos aan te staren.’
Theo werkt als reïntegratiecoach bij het Leger.
Toen hij hoorde dat het Cultuurkwartier muziekinstrumenten zocht, twijfelde hij geen moment. ‘Op een zomerse dag stond mijn
‘Dit was precies wat ik had gehoopt’
Donateur in beeld
collega Ties voor de deur, samen met een paar enthousiaste deelnemers, om de piano in te laden. Na de klus dronken we koffie in de tuin. Dat maakte mij al blij.’
Bij de officiële opening van het Cultuurkwartier stormt Theo direct naar boven. ‘Een deelnemer had al plaatsgenomen op de kruk en ging helemaal op in zijn prachtstuk.’ De pianist vertelt Theo in het Engels over zijn liefde voor de piano, en hoe hij er vroeger in zijn ouderlijk huis op speelde. ‘Het ontroerde mij. Dit was precies wat ik had gehoopt. Deelnemers enthousiast zien spelen en genieten van de mooie klanken.’
