10
reportage
‘Ik ben blij met bezoek, dan wordt er tenminste gepraat’ tekst/Wilfred Hermans • beeld/Marleen Kuipers
ER ZIJN MENSEN BIJ WIE DE REGULIERE ZORG NIET PAST. ZIJ KRIJGEN HULP VAN OGGZ WIJKVERPLEGING. MET OGGZ-VERPLEEGKUNDIGE MARJOLEIN OSKAM BEZOEKEN WE TWEE KANDIDATEN. DEELNEMER BRAM: “VOLGENS MIJ WORDT IEDEREEN BIJ JULLIE GESELECTEERD OP EEN OPGERUIMD KARAKTER EN EEN POSITIEVE INSTELLING.”
11
‘Ze zorgen dat ik een beetje leef’
14
opinie
INTERVIEW TWEEDE KAMERLID TOM VAN DEN NIEUWENHUIJZEN
NIEUWE WET MOET MISSTANDEN IN PRODUCTIEKETEN TEGENGAAN
43
opinie tekst/Jasper van den Bovenkamp beeld/Lieke Jansen
Nederlandse bedrijven moeten verplicht worden om misstanden in hun productieketen tegen te gaan. Dat beoogt het wetsvoorstel dat CU, PvdA, SP en GroenLinks in maart hebben ingediend. Ze willen daarmee onder meer kinderarbeid, moderne slavernij en illegale houtkap uitbannen, zegt voormalig Tweede Kamerlid Tom van den Nieuwenhuijzen, die namens GroenLinks bij het wetsvoorstel betrokken was.
Waarom is deze Wet Duurzaam en Verantwoord Ondernemen zo noodzakelijk? “Er circuleren al jaren allerlei convenanten en standaarden rondom verantwoord ondernemerschap, onder meer van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Dit zijn mondiale richtlijnen die bijvoorbeeld over duurzaamheid en de rechten van werknemers gaan. Ze beschrijven hoe goed werkgeverschap eruit moet zien. Denk aan richtlijnen als dat werkgevers ten minste het minimumloon moeten betalen en dat de rechten van werknemers goed worden beschermd. Dit soort richtlijnen staat ook in de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Heel gezaghebbend dus, maar het probleem is: het is allemaal vrijblijvend. Aan Nederlandse bedrijven wordt gevraagd om de richtlijnen vrijwillig te volgen. Dat vraagt om intrinsieke motivatie vanuit het bedrijfsleven. Die is er op zich wel, maar in de praktijk blijkt het voor de meeste bedrijven heel lastig om zich aan de regels te houden zolang niet iedereen dat doet. Bedrijven die 44
het goed willen doen, lopen het risico in de markt achterop te raken. Daarmee bevordert de vrijblijvendheid dus een tegengesteld effect. Wij willen in de wet verplichte naleving van de richtlijnen vastleggen.” Wat vindt het bedrijfsleven daarvan? “Grappig genoeg komt de roep om deze wet ook vanuit de bedrijven zelf. Degenen die het goed willen doen, stuiten nu op allerlei problemen. Die bedrijven zeggen nu: leg de standaarden en richtlijnen vast in wetgeving, want dan moet iedereen zich er aan houden. En zo eenvoudig is het ook. Het is de enige manier waarop je de positie van werknemers kunt verbeteren en de klimaatregels kunt organiseren.” Wat gaat er allemaal fout in de ketens? “Heel veel. Denk aan mijnbouwers die wegtrekken uit Colombia omdat werknemers dubbele shifts moesten draaien voor hetzelfde werk, zich niet meer mochten organiseren in vakbonden en konden fluiten naar bescherming. Ze laten een grote puinhoop achter. Grondwaterrechten in Afrika die
jeugdbescherming
‘HET GROS VAN DE KINDEREN WOONT GEWOON THUIS’
beeld/Job van der Molen
tekst/Inge-Mirjam Bosveld 58
Anders dan veel mensen denken, halen jeugdbeschermers niet doorlopend kinderen weg bij hun ouders. Anouk vertelt hoe haar baan er wél uitziet.
Een paar weken geleden bracht Anouk* persoonlijk een blije kleuter naar het vliegveld. Oma wachtte het meisje daar op. Samen met oma stapte ze op het vliegtuig, om bij haar in het buitenland te gaan wonen. Driekwart jaar eerder was hetzelfde meisje zwaar verwaarloosd aangetroffen en door de Raad voor de Kinderbescherming met spoed uit huis geplaatst. Ze werd opgevangen in een pleeggezin. Vanaf dat moment was Anouk haar jeugdbeschermer. “Die zaak ging me zo aan het hart. Ze kon nauwelijks zelfstandig praten, eten, naar het toilet gaan of spelen. In het pleeggezin heeft ze zich zó mooi ontwikkeld. Geweldig dat haar oma haar nu zoveel liefde laat zien.” ‘Schrijnend’, ‘de onderkant van de samenleving’: het zijn termen die jeugdbeschermer Anouk (29) gebruikt als ze vertelt over haar werk. Niet dat ze daarmee een oordeel velt over de gezinnen met wie ze werkt. “Je kunt wel denken: ‘Dat zijn toch keuzes die je zelf maakt?’ of ‘Waarom zet je zo’n man die
jou het leven zuur maakt, niet gewoon buiten de deur?’. Maar zo simpel werkt het gewoon niet.”
BENDE Vanwege haar ouders komt Anouk al jong in aanraking met de crisispleegzorg. Regelmatig worden kinderen bij haar thuis opgevangen. “We waren met zeven kinderen thuis, een gezellige bende. Iedereen was altijd welkom, niets was te gek. Een paar kinderen extra in huis, dat kon er ook nog wel bij.” Anouk doet als jongvolwassene de opleiding Social Work en gaat daarna bij het programma ‘10’ voor Toekomst van het Leger des Heils. Eenmaal aan de slag als gezinscoach gaat een wereld voor haar open. “Ik leerde de onderkant van de samenleving kennen. In gesprekken hoor je waar mensen dagelijks tegenaan lopen. We denken dat we het zo goed geregeld hebben in Nederland, maar voor veel mensen is onze maatschappij zo bureaucratisch en complex. Niet te begrijpen.”
‘Je hebt vaak te maken met situaties waarbij je kiest voor de minst slechte optie’
Na het volgen van de master Jeugdzorg waagt Anouk de sprong in het diepe en solliciteert ze als jeugdbeschermer. Inmiddels werkt ze anderhalf jaar in deze functie. “Het is heel pittig. Je hebt vaak te maken met situaties waarbij je kiest voor de minst slechte optie.
*Anouk is een gefingeerde naam. 59
sporen van het leven
Bij sommige mensen kun je van hun gezicht of uit hun ogen lezen dat ze veel hebben meegemaakt. Zeven deelnemers van het Leger des Heils delen hun belangrijkste levensles met ons.
BEN COOMAN (68): “Wat is gebeurd, is geweest. Je kan het niet terugdraaien. Misschien heeft alles een reden. Je verleden moet je gewoon vergeten, kijk naar morgen.”
63
beeld/Mona van den Berg tekst/Merel Mok
MARLIES VAN VELSEN (69): “Je hoeft niet alles aan te nemen wat anderen over je vertellen. Blijf onder wat voor omstandigheden ook altijd jezelf. Laat je niet meeslepen, weet je wel.” 64
kijkplaat
Dakloos ben je meestal niet van de ene op de andere dag. Hoe word je dakloos?
2
1
IK HEB EEN HUIS
MIJN RELATIE RAAKT UIT
GA 5 STAPPEN TERUG
IK ZIT IN DE PUT
14
ZE ZETTEN ME UIT HUIS
16
15
IK KLOP AAN BIJ DE NACHTOPVANG
TIA/DEPRESSIE/IEMAND OVERLIJDT
3
IK SLAAP BUITEN
IK SLAAP OP DE BANK BIJ EEN VRIEND OF FAMILIE 82
ER GEBEURT PLOTS IETS IN MIJN HOOFD
13
START HIER
4
5
IK BEGRIJP ER NIKS VAN
MIJN WERK LUKT NIET MEER
IK VAL AGRESSIEF UIT TEGEN IEMAND
6
7
IK BEN MIJN BAAN KWIJT
8 MIJN VRIENDEN GEVEN ME DRUGS OF IETS ANDERS DAT SLECHT VOOR ME IS
9
MIJN GELD IS OP
IK DURF DE POST NIET MEER TE OPENEN
11
IK STEEL IETS OM TE KUNNEN ETEN
12
10 tekst/ Ferdinand van de Velde illustratie/Zeloot
83
DE POLITIE PAKT MIJ OP
buurtwerk
84
tekst/Ans Boersma beeld/Folkert Koelewijn
Vlogger Marco brengt de in beweging “Ik ben een onvervalste Utrechter. Ik maak grappen en grollen als iemand iets vertelt. Ik weet heus wel wanneer ik mijn mond moet houden, maar dat is best moeilijk. Ik neem geen blad voor mijn mond.”
85
buurtwerk
“Ik kan mensen aan het lachen maken, maar ook aan het huilen. Als mensen van buiten Utrecht komen, snappen ze me niet. Ik bedoel het goed, maar ze vatten het verkeerd op. Maar ik ben een
de rest.’ Nu kan ik vier keer springen in plaats van drie. Ik ben een beetje de influencer hier. Door die vlogs is mijn aanzien als mens gegroeid. Ze kennen me allemaal als Marco van de vlogs. Ook in de buurt. Ik moet wel, anders ga ik de slobber in, zit ik weer op de bank.”
goedzak van m’n eigen, ik bedoel het niet kwaad.”
Gat in trainingsbroek Dance Monkey “Ik begon wat dikker te worden. Het zakte een beetje in allemaal, het animo dan hè, door corona. ‘We gaan een fitnessvlog maken’, zei ik tegen een collega hier. We hebben het gelijk gedaan. Vrijdag de geluidsbox meegenomen van hier, ‘s zondags had ik er zin in. Het weer was er goed voor. Dus ik met m’n collega en z’n hond Boeddha naar buiten. Ik dacht: Wat voor nummer, voor het Leger des Heils, je ken wel opzetten: ‘God gelooft in mij’, maar dat werkt niet. Weet je wat, we zetten ‘Dance Monkey’ op. Het was zo leuk dat we elke week een vlog gingen maken. Mensen waren wel verbaasd. Normaal zit ik altijd lekker, en nu ging ik sporten. Mensen dachten: wat een mongool.’ Maar iedereen vindt het leuk.”
De slobber in “Toen ik begon, had ik geen conditie. Iedereen moest tien keer springen en na drie keer zei ik: ‘Hup, en zo door. Marco heb het drie keer voorgedaan. Jullie doen 86
‘Doe lekker mee, dan krijg je weer wat zin in het leven’
“Kunnen we niet wat gaan gymnastieken, kwamen ze hier mee. Moet je horen, van mij mag het. Dus ik ga binnenkort beginnen met een sportprogramma. Van een sportleraar van het Leger des Heils krijg ik nu sportlessen. We doen drie kwartier op maandagochtend, elke drie kwartier pakken we iets anders. Van bal overgooien tot stoelgym. Wel met een grapje en een grolletje, anders ken ik het niet. Er zitten hier allemaal vrouwen van zeg, boven de vijftig, allemaal een buikje. Ik heb al gezegd: ‘Jullie kunnen meedoen, maar je moet allemaal in een kort rokje komen.’ Nee hoor, als je in een oude broek komt, is het goed. Ik heb zelf ook geen sportoutfit. Moet je eens horen, ik heb wel een trainingsbroek. Beetje lullig, er zit een gat in m’n kruis. Die gaat steeds verder open, maar hij zit zo lekker hoor hé. Die heb ik alleen thuis aan. Als het op YouTube gaat, ga ik voor een nette outfit.”
Hollandse plaatjes “Buiten deze gymnastiek om, doe ik elke vrijdagmiddag het Hollands café.
‘Ik ben geworden wat ik geworden ben. Die knappe man van 55’
Dan draai ik continu Hollandse platen. Met het stukje volume eigenlijk harder dan normaal. De mensen zitten mee te zingen en te deinen, ze vinden het prachtig mooi. Ik ben hiermee gestart om de sjeu er weer in te brengen na de coronablues. Lekker met elkaar zitten, lekker met elkaar praten, lekker Hollandse muziek erbij. Ze willen allemaal dansen, maar het ken niet, dat mag even niet. Hard zingen mag ook niet. Als de corona weer een beetje gezakt is, open ik mijn karaokemiddag. Dan gaan we helemaal los. Dan ken je gewoon meezingen, of je vals zingt of niet, no problem. Het liefst draai ik een plaatje met gevoel. Van buiten ben ik een diehard. Maar van binnen, in m’n hart ben ik een softie.”
Optimistisch
‘Marco heb het drie keer voorgedaan. Jullie doen de rest’
“Ik kom uit de Betonbuurt in Utrecht. Ik kom uit een milieu van sociaal-asociaal. Mensen die overdag ruzie hebben met elkaar en de volgende dag de arm weer om elkaar heenslaan en vragen: ‘Hey, hoe is het ermee?’ Ik ben geworden wat ik geworden ben, die knappe man van 55. Ik heb zoiets van: optimisme geeft lust voor het leven. Dat is een regel die altijd in mijn hoofd zit. Veel mensen blijven nu binnen. Maar als de corona voorbij is, is het moeilijk om terug te komen. Doe lekker mee, dan krijg je weer wat zin in het leven.” 87