Magazine van het Leger des Heils Jaargang 127 nr. 5
GOD:
“wat ben je mooi” LOU OVERLEEFDE VOLENDAMBRAND dit is wie ik ben NIET ALLEEN MAAR GLAMOUR Kim Feenstra over modellen werk QUEEN P past niet in een hokje IK BEN EEN VIES VET VARKEN overleven met BDD
Magazine van het Leger des Heils Jaargang 127 nr. 5
GOD:
“wat ben je mooi” LOU OVERLEEFDE VOLENDAMBRAND dit is wie ik ben NIET ALLEEN MAAR GLAMOUR Kim Feenstra over modellen werk QUEEN P past niet in een hokje IK BEN EEN VIES VET VARKEN overleven met BDD
MOOI TOCH? redactie Hoofdredacteur
nr. 5
Majoor Robert Paul Fennema
Eindredacteur Menno de Boer
Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Marko Mellema
Vormgeving
Nathan Sudmeier
Traffic
Arnoud van Roosmalen
Cover
Wendy Bos
Wikipedia, de internet vraagbaak, meldt als het over schoonheid gaat: ‘In onze samenleving wordt schoonheid
vooral
beschouwd
als fysieke aantrekkelijkheid. Bij de eerste ontmoeting wordt een mens
meestal
zijn/haar Er
is
aangesproken
fysieke
binnen
de
op
verschijning. eerste
twintig
seconden een aantrekkingskracht of
afkeer,
die
vervolgens
gecompenseerd kan worden door talenten
en
intellectuele
of
innerlijke vermogens. De fysieke aantrekkelijkheid
is
het
meest
reageren & abonnementen
zichtbare en meest toegankelijke
LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl
een
druk
en presteren beter.’
Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem
En minder mooi als je minder mooi
kenmerk van een persoon en heeft belangrijke
waarde.
Fysiek
informatieve aantrekkelijke
personen zijn populairder, minder het onderwerp van pesten, mobbing, Het is dus mooi als je mooi bent. bent. Tenminste, als je Wikipedia moet geloven. In Strijdkreet laten
strijdkreet Magazine van het leger des heils Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal André Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl © Leger des Heils 2014 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.
we verschillende aspecten van het ‘mooi zijn’ de revue passeren. Hoe kijken een plastisch chirurg, een topmodel, een slachtoffer van een brand en een BDD’er tegen ’mooi zijn’ aan? Hoe mooi is een rappende bijstandsmoeder? En: hoe mooi zijn we in Gods ogen?
INHOUD het is echt niet alleen maar glamour
4
Ik ben een vies vet varken
6
jij bent zo lelijk, pleeg jij maar zelfmoord
10
Misdadigers soms verrassend mooie mensen
12
Queen p past niet in een hokje
14
Lou: dit is wie ik ben, mensen mogen me zien
18
strijdkreet | 3
Kim Feenstra over modellenwerk
‘Het is echt niet alleen maar glamour’ 4 | strijdkreet
Bij de juwelier, in de bioscoop, op je tijdschrift,
niet zoveel als mensen me dingen misgunnen.”
in het bushokje: Kim Feenstra zie je overal. Kim
Moet jij niet heel krampachtig met je uiterlijk omgaan?
werd een bekend model toen ze het tweede
“Nou, blauwe plekken kunnen ze wel wegshoppen.
seizoen van Holland’s Next Topmodel won.
Maar je moet wel professioneel met je lichaam omgaan.
Daarvoor deed ze al modellenwerk en later
Gezond leven en jezelf goed verzorgen. Je kunt niet
was ze ook te zien als actrice in onder andere
zomaar je haar afknippen of rood verven natuurlijk – op
‘Verliefd op Ibiza’. Beroemd zijn vanwege je
die manier moet je wel op je lichaam letten. Maar het is
uiterlijk, wat doet dat met haar?
voor mij niet krampachtig.”
willemijn de jong
Hans mooijer
Hoe leuk is het eigenlijk om zo mooi te zijn als jij? “Het heeft voor- en nadelen. Er gaan veel meer deuren voor
“Holland’s Next Topmodel bracht mijn modellencarrière
je open als je mooi bent. Mensen spreken je sneller aan,
wel in een stroomversnelling. Je bent op tv en dan word
maar dat heeft misschien ook meer met bekendheid te
je meteen ook voor andere dingen gevraagd. Wat betreft
maken. Meiden kijken tegen je op. Het kan echter ook
acteren, daar heb ik geen opleiding voor gedaan ofzo.
andersom werken. Mensen kijken op je neer, omdat
Maar ik denk dat model-zijn wel een voordeel kan zijn,
je ‘maar’ een model bent. Alles zal je wel aan komen
omdat dat ook een beetje acteren is. Een goed model
waaien, omdat je een leuk gezicht hebt – dat idee. Of
gebruikt haar fantasie, ze moet de setting aanvoelen en
dat je dom bent omdat je modellenwerk doet. Dat is
maakt haar eigen verhaal bij de foto in haar hoofd. Maar
natuurlijk niet leuk.”
met acteren kun je natuurlijk nog meer van jezelf kwijt.” Als je model bent, is het wel héél belangrijk hoe je eruit
Je poseert levensgroot in bikini. Op die manier kunnen
ziet… “Je uiterlijk is wel heel belangrijk, ja. Ik vind het
mensen je ook als ‘seksueel object’ gaan zien. Wat vind je
ook wel een oppervlakkig wereldje, hoor. Natuurlijk is
daarvan? “Dat vind ik echt onzin. Al dat gedoe om sexy
een leuke persoonlijkheid prettig, maar in principe gaat
modellen. Je ligt zelf toch ook in bikini op het strand
het gewoon om je buitenkant. Jonge meisjes die mij
voor het oog van heel Bloemendaal? Als ik poseer in
volgen op Instagram reageren vaak met ‘ik wil net als jij
lingerie, krijg ik er alleen ook nog geld voor. Kijk, de
zijn’. Ze denken dat het modellenwerk één groot paradijs
ouders van collega’s met een Islamitische achtergrond
is. Dat beeld creëer ik natuurlijk ook zelf met al die mooie
hebben er wel eens moeite mee, dat snap ik wel – vanuit
foto’s en daarnaast word je in de media op die manier
religieus oogpunt.”
neergezet, maar het is echt niet alleen maar glamour. Ik moet ook keihard werken en omgaan met afwijzing.
Maar het is niet gek dat veel vrouwen, vooral jonge
Modellenwerk begint vaak in je tienertijd en dan moet je
meiden, zichzelf vergelijken met de mooie modellen die
opeens in je eentje naar het buitenland, waar ze niet per
ze in reclames zien, toch? “Als ik ’s ochtends opsta, zie ik
se op jou zitten te wachten. Voor jou tien anderen. Ik ging
er ook niet hetzelfde uit als op de cover van de Cosmo
als jonge meid naar Parijs en belandde met acht andere
hoor! De foto die je ziet in een magazine heeft heel veel
meiden op een kamer, waarvan de meesten niet eens
werk gekost. Make-up en de goede belichting; ze maken
Engels spraken. Dat is wel even wennen, hoor. Helaas
het zo mooi mogelijk. Ik raak er nooit aan gewend om
zie je soms dat jonge meiden dan verkeerde beslissingen
mezelf op een cover te zien. Ik denk altijd ‘oh ja, dat ben
nemen, door de grote druk. Vanuit het management in
ik natuurlijk!’ En als je niet tevreden bent met je uiterlijk,
het buitenland moet daar meer aandacht aan worden
moet je er iets aan doen. Zo sta ik er wel in: als je jezelf
besteed, vind ik. Dat er op wordt gelet hoe de meiden in
te dik vindt, moet je naar de sportschool in plaats van
hun vel zitten."
voor de spiegel gaan staan en zeuren over je dikke benen. En als je het niet kunt veranderen, probeer het dan om te
Zijn er ook mensen jaloers op jouw uiterlijk? “Ja, ik krijg
zetten naar iets moois, iets eigens. Maar uiteindelijk moet
natuurlijk ook negatieve reacties. Maar ik ben inmiddels
je jezelf accepteren. Je moet het doen met het lichaam dat
achtentwintig, dus ik kan er wel mee dealen. Het doet me
je hebt gekregen.”
strijdkreet | 5
Ik ben een vies vet
varken! willemijn de jong
Andre adams
Lichtblond glanzend haar, gebruind gezicht,
BDD-ers wel. Die mijden contact met mensen.”
stralende ogen en heel slank. Dat is de eerste
Janne woont met haar vriend in een prachtig, kleurrijk
indruk die Janne op mij maakt. Janne, een vrouw
huisje, niet ver van Amsterdam. Ze schenkt thee in
van in de dertig gekleed in een felrode jas, stapt
uit een exotisch ogende theepot. “Ik praat over mijn
met een soepele zwaai uit haar Landrover. “Hi!
afwijking met jou, maar ik wil niet dat mijn naam en
Ik ben dus Janne!” zegt ze vrolijk tegen me. En
woonplaats in de Strijdkreet komen. Ik blijf graag
ik denk alleen maar: dat kun jij niet zijn! Is dit
anoniem, omdat mensen je – hoe dan ook – anders
de vrouw die me aan de telefoon vertelde dat
beoordelen als ze weten dat je een psychische
ze zichzelf monsterlijk lelijk vond? Heeft déze
aandoening hebt. Ook al ben ik ervoor behandeld en
vrouw een psychische stoornis?
gaat het nu stukken beter met me, als ik solliciteer voor communicatiedeskundige – want dat is mijn vak – dan
“Dat was wat ik later in mijn medisch dossier las.
zou ik toch niet willen dat mensen weten dat ik BDD
Daar werd ik beschreven als ‘oogt heel normaal, kijkt
heb. Je kunt niet aan mij zien dat ik een vertekend
anderen recht aan.’ Ik ben geen typische BDD-er, maar
zelfbeeld heb en dat is maar goed ook. Wij mensen
ergens ook weer wel. Mensen met Body Dismorphic
plaatsen anderen al zo snel in een hokje zonder
Disorder hebben een psychische afwijking. Ze dénken
daadwerkelijk goed te kijken naar de persoon achter
dat ze extreem lelijk zijn, maar zijn dat helemaal niet!
het omhulsel.”
Ik was goed in het verbloemen van mijn afwijking, dus
Janne vindt zichzelf vanaf het begin van haar tienerjaren
ik kwam ook niet wegduikend over. Dat hebben veel
ontzettend lelijk. Op dat moment weet ze nog niet dat
6 | strijdkreet
dit een officiële afwijking is. “Ik hield als zestienjarige
had ook genoeg aandacht van jongens trouwens. Als
een dagboek bij en daarin staat een tekening die
meid weet je het als je goed ligt bij de mannen. Dan
ik van mezelf had gemaakt. Eronder staat in dikke
hoor je via-via dat ze je een lekker ding vinden. Daar
letters: ik ben een vies vet varken! Ik vond mezelf dik
snapte ik totaal niks van. Ik wist zeker dat ik een dik
en lelijk. Nu vinden meiden zichzelf in hun puberteit
mormel was.”
doorgaans niet heel mooi, maar bij mij ging het een
Ik vraag aan Janne hoe het kan dat mensen niet
stapje verder dan onzekerheid. Ik was geobsedeerd
doorhadden hoe ze over zichzelf dacht. Is ze
door mijn zogenaamde vetrollen. BDD is niet iets dat je
gewoon een goede leugenaar? Ze begint te lachen.
wordt aangeleerd, dus ik heb geen traumatische jeugd
“Ja joh, BDD-ers zijn de beste leugenaars! In mijn
gehad en ik heb ook geen reden om mezelf niet mooi
therapiegroep zaten stuk voor stuk hoogopgeleide
te vinden. Ik werd ouder, ging na mijn studie werken,
mensen. Succesvol, omdat ze zo perfectionistisch
had vriendjes – niemand kon iets aan me merken. Ik
zijn en meesters in het verbergen van hun afwijking.
strijdkreet | 7
BDD heeft veel raakvlakken met OCD: Obsessive
ik herkende elke bladzijde ervan. Zodoende kwam ik
Compulsive Disorder. Elke BDD-er wil ergens perfect in
er ook achter dat mijn aandoening bij het Academisch
zijn. Mensen met BDD hebben vaak geen trauma, maar
Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam behandeld
hun hersenen maken bepaalde verbindingen niet, die
wordt. Ik ben daar in dagbehandeling gegaan en dat is
bij andere mensen wel gemaakt worden. Soms hebben
de beste keuze van mijn leven geweest. Toen kwamen
ze al iemand in de familie met soortgelijke klachten,
mijn vrienden er dus ook achter. Voor hen vielen veel
want het is dus wel erfelijk. En artsen herkennen de
dingen op z’n plek.”
afwijking niet snel, omdat ze extreme onzekerheid vaak koppelen aan traumatische gebeurtenissen
“Tijdens de behandeling in het AMC zat ik met BDD-
in het verleden in plaats van aan een psychische
ers die allemaal een eigen obsessie hadden. De één
aandoening.”
ziet haartjes in haar gezicht en haat zichzelf daarom. Een ander had vlekken op zijn gezicht die niemand
Als hij me complimenteerde met mijn uiterlijk, reageerde ik resoluut met "je liegt”
kon zien, behalve hijzelf. De vrouw had wel wat meer donshaartjes en de man had ook wel kleine vlekjes, maar zij waren er zó op gefixeerd dat ze zichzelf erdoor haatten. Kleine afwijkingen, of dingen die gewoon normaal zijn, zoals rimpels, worden voor een BDD-er het einde van de wereld. Ze kunnen niet met
“Je kunt op een gegeven moment niet meer normaal
afwijkingen aan hun uiterlijk omgaan.”
functioneren. Ik was mezelf áltijd aan het spiegelen in ruiten. Was constant bezig met een houding te vinden
Janne zit er nu stralend bij. Ze is wel erg slank, maar
waarop ik er het voordeligst uitzag. Ruzie in de winkel
lijkt allesbehalve ongezond. Is dat dan ook een
met mijn vriend omdat ik niet in de passpiegel wilde
masker, of gaat het echt beter met haar? “Je komt
kijken. Ik wilde bijvoorbeeld ook niet dat hij me naakt
nooit echt van BDD af. Ik ben nu vier jaar geleden
zag. Als hij me complimenteerde met mijn uiterlijk,
met die dagbehandeling begonnen en ben sinds die
reageerde ik resoluut met ‘je liegt!’, omdat ik zeker wist
tijd eindelijk gelukkig geworden. Ik heb nu geleerd met
dat hij dat niet meende. Je bent je de hele dag bewust
mijn BDD om te gaan en dat helpt me enorm. Ik kan
van jezelf. Van hoe je eruit ziet, van hoe je overkomt.
nu mijn ratio van mijn emotie scheiden. Het zelf inzien
Dat, in combinatie met het feit dat je jezelf ontzettend
dat ik een probleem had, was al een eerste stap. En
lelijk vindt, is slopend. En dat merken anderen ook,
er daarna iets aan willen doen. In therapie kregen we
hoe vrolijk en zogenaamd zelfverzekerd je ook tegen
bijvoorbeeld de opdracht om zeven punten te noemen
je vrienden kunt doen. Het ‘normaal doen’ kostte me
die we mooi vonden aan onszelf. Het mocht geen
elke keer heel veel moeite. Ik zei wel tegen mezelf ‘zie
ontkenning zijn en we mochten het woord ‘niet’ niet
je wel, je hebt gewoon vrienden, dus ik heb heus niks
gebruiken. Dus bijvoorbeeld ‘ik vind mijn huidskleur
geks.’ Maar je vrienden zien ook niet hoe het écht
mooi, want …’. Ik vond dat zó lastig. Dan kon ik
met je gaat. Ik deed er alles aan om ze niets te laten
met pijn en moeite een stukje onderarm vinden dat
merken. Mijn vriend merkte het natuurlijk wel en die
ik op zich wel oké vond. Sowieso vond ik het eerst
stuurde me dan ook naar een psycholoog. Hij had wel
belachelijk dat we zulke opdrachten moesten doen. Ik
door dat de obsessie met mijn uiterlijk niet normaal
dacht alleen maar ‘bah, nu ben ik zo’n vrouw die sneue
was. Op een avond zag hij Oprah Winfrey op tv en
dingen tegen zichzelf moet zeggen’, maar het hielp wél.
riep hij vanuit de kamer: ‘Dit moet je kijken, dit gaat
Ze bouwen de therapie ook stapsgewijs op. Eerst moet
over jou!’ De uitzending ging over BDD, de ziekte is
je voor de spiegel staan en word je geconfronteerd met
in Amerika namelijk veel bekender dan in Europa. Ik
je uiterlijk, terwijl je dat niet wilt zien. Later moet je door
was verbijsterd door de herkenning. Ik kreeg een boek
het ziekenhuis gaan lopen en krijg je een opdracht mee.
van mijn psycholoog over de afwijking en er ging een
Liep ik daar met wc-papier in mijn kleren om me dikker
wereld voor me open! Het boek heet ‘broken mirror’ en
te laten lijken. Moest ik opletten of mensen mij zouden
8 | strijdkreet
Ik ben nu vier jaar geleden met die dagbehandeling begonnen en ben sinds die tijd eindelijk gelukkig geworden. bekijken. Ik moest ook een keer met een zakje m&m’s
staat vol sportschoenen. “Tja, ik let dus nog steeds
in de hal gaan zitten. En een m&m eten. Ik vond het
heel erg op wat ik eet. Ik weeg al mijn eten en weet
vreselijk, ik dacht dat alle mensen naar me staarden en
precies wat er in zit. Als er morgen iemand jarig is, weet
dachten: waarom eet dat dikke mens een m&m?! Maar
ik dat ik een gebakje moet gaan eten. Dan neem ik
toen dat lukte, was het wel een enorme overwinning,
het weekend ervoor niets zoets. Ik heb nooit anorexia
waardoor zulke dingen steeds beter gingen. Daarom
gehad, want ik wist wel dat uithongeren slecht voor je
werkt deze therapie zo goed, je moet dingen dóen in
was. Maar ik sport wel heel veel. Om met je stoornis
plaats van erover praten.”
te kunnen omgaan, moet je van jezelf winnen. Ik denk elke dag bewust terug aan hoe ik me vroeger voelde en
Om met je stoornis te kunnen omgaan, moet je van jezelf winnen.
hoe goed het nu met me gaat. Dat maakt me dankbaar. Verder heb ik met mijn vriend afgesproken dat we, als we later kindertjes hebben, niet over eten praten. Je mag eten wat je wilt en eruit zien zoals je wilt. Dat ongelukkige gevoel dat ik had, gun ik niemand en zeker niet mijn kinderen. En complimenten geven, dat doet
Niet genezen dus, maar het gaat wel veel beter. Janne
heel veel goed. Ik probeer elke dag een compliment
neemt geen koekje bij de thee en haar schoenenrek
aan mezelf en aan een ander te geven.”
strijdkreet | 9
menno de boer
S
aboutlizzie.com
tel je voor. Je zit op de middelbare school en je vindt op YouTube een filmpje over jezelf onder de titel: de lelijkste vrouw ter wereld. Een filmpje van 8 seconden, zonder geluid. Een filmpje
dat 4 miljoen keer bekeken is… En eronder duizenden vernietigende reacties, variërend van ‘spook’ en ‘skelet’ tot ‘pleeg alsjeblieft zelfmoord’ en ‘waarom hebben je ouders geen abortus gepleegd?’ Wat zou het met jou doen, als jij dat meisje was? Je zou ontzettend boos worden. Natuurlijk. Maar je zou waarschijnlijk vooral overweldigd zijn door intens verdriet. Het zou een enorme klap voor je zijn. Dit verhaal is helaas echt waar. Het is het verhaal van Lizzie. Een vrouw van 25, geboren in 1989 in Austin, Texas. Bij haar geboorte woog ze 1,2 kilo en had ze 0% vet op haar lijfje. Lizzie heeft een aandoening waardoor ze geen vet aan haar lichaam heeft. Ze kan eten wat ze wil, ze zal nooit veel aankomen. In haar hele leven is ze nog nooit zwaarder geweest dan 27 kilo. Daar komt nog bij dat ze blind is aan haar rechteroog en met haar linker heeft ze maar beperkt zicht. Verder is haar immuunsysteem slecht, maar haar botten, organen en tanden zijn juist weer enorm sterk. Haar aandoening is heel zeldzaam; maar twee andere mensen in de wereld hebben haar en er is zelfs geen officiële naam voor. In haar jonge jaren had Lizzie geen idee dat ze anders was dan anderen, maar dat werd anders toen ze naar school ging. Op dag 1 probeerde ze vriendinnetjes te
10 | strijdkreet
worden met een meisje uit haar klas. Maar die keek haar
met een prachtig doel: haar zo goed als het kon opvoeden
aan alsof ze 'het engste ding was dat ze ooit had gezien'.
en boven alles onvoorwaardelijk van haar houden. Jaren
Lizzie dacht dat ze gewoon met een stom meisje te
later bewijst Lizzie dat ze een prachtige vrouw is met een
maken had, maar kwam er al snel achter dat niemand met
fantastische persoonlijkheid. Ze studeerde communicatie
haar wilde spelen. Als ze op een speeltoestel klom, ging
aan de universiteit en is nu wereldwijd een veel gevraagde
iedereen weg. Ze waren bang voor haar. Doodsbang. En
spreker. Ze schreef ook twee boeken: ‘Be Beautiful, Be
zelf begreep Lizzie er niets van. Thuis vroeg ze aan haar
You’ en ‘Lizzie Beautiful’. Lizzie zag Gods leiding in haar
ouders: 'Wat is er mis met mij?' Tijdens haar highschool
leven en ziet haar syndroom als de grootste zegen in haar
periode, presteerde Lizzie goed. Ze voelde zich goed en
leven. Ze heeft van Hem de kans gekregen om over de
werd steeds zekerder over zichzelf. Totdat ze op YouTube
hele wereld te vertellen over ware schoonheid en Gods
een filmpje van 8 seconden over zichzelf tegenkwam.
liefde. De beeldcultuur die wij dagelijks ervaren, biedt
Zonder geluid, met alleen beelden van Lizzie met de tekst
maar weinig ruimte voor ‘lelijke eendjes’. Billboards, tv,
'De lelijkste vrouw ter wereld'. Ondanks deze enorme
internet, magazines, overal worden producten ‘verpakt’
‘klap in haar gezicht’, probeerde Lizzie positief te blijven
in
oogverblindende
schoonheid.
Beeldschone
en
en hield ze vast aan Gods waarheid. Namelijk dat ze
aantrekkelijke mannen en vrouwen prijzen ons van alles
een prachtig, uniek en geliefd kind van Hem is.
aan via de media en we spenderen erg veel tijd aan het
Ondanks haar aandoening voedden haar
‘er goed uitzien’. Slank zijn, de juiste make-up gebruiken,
ouders
haar
op
afgetraind, sterk, gezond… Succes lijkt daar alles mee te maken te hebben. Zeg nou zelf: wanneer heeft u nog een commercial gezien waarin een lelijke, ietwat te dikke, slordig geklede, ongeschoren en vermoeid uitziende man model stond als succesvolle professional die het helemaal heeft gemaakt in de wereld? De Bijbel spreekt ook over schoonheid. Maar uiterlijke schoonheid is daarin minder belangrijk. De belangrijkste persoon in de Bijbel, Jezus Christus, was bijvoorbeeld geen mooie man. Het Bijbelboek Jesaja zegt in het 53e hoofdstuk over Hem:
“Onopvallend was zijn uiterlijk, Hij miste
iedere schoonheid, zijn aanblik kon ons niet bekoren. Hij werd veracht, door mensen gemeden, hij was een man die het lijden kende en met ziekte vertrouwd was, een man die zijn gezicht voor ons verborg, veracht, door ons geminacht…” Maar tegelijk is Hij degene waarvan God de Vader zegt: “Dit is mijn geliefde Zoon in wie ik mijn welbehagen heb” (Bijbelboek Mattheüs, hoofdstuk 3, vers 11). God heeft ons lief. Hoe we er ook uit zien. Hij kijkt naar onze harten. In 1 Petrus 3, vanaf het derde vers staat dat ons sieraad niet moet bestaan in iets uiterlijks, zoals onze haardracht, sieraden of mooie kleren. Ons sieraad moet zijn: de mens van het hart. Daaruit blijkt of we mooi of niet mooi zijn. Niet uit hoe we eruit zien. Lizzie is een prachtvrouw en zoals Lizzie zijn er nog veel meer. Mensen die van binnen zo mooi zijn, dat uiterlijk niet meer belangrijk is. En voor God doet uiterlijke schoonheid er niet toe. Hij kijkt naar je hart. En houdt van je!
strijdkreet | 11
“Achter die grimmige maskers tref je soms verrassend mooie mensen” wendy bos
jurjen sietsema
Martina Mang is reclasseringswerker. Waar de maatschappij vaak een hard oordeel velt over misdadigers, ziet zij de mens achter de dader. En ze wordt nog regelmatig verrast. Het Leger des Heils krijgt door Justitie vaak de moeilijkste gevallen toegewezen. “Daar zijn wij goed in,” zegt Martina. “Onze cliënten hebben problemen op meerdere vlakken. Ze hebben vaak psychiatrische problemen, zijn verslaafd, hebben problematische schulden,
leven
op
straat
of
leven
geïsoleerd. Einzelgängers kom je bij ons nogal eens tegen. Als zo iemand bijvoorbeeld een winkeldiefstal pleegt, komt hij of zij negen van de tien keer bij ons terecht. En daarna misschien ook nog wel één of meerdere keren. Het begrip ‘veelpleger’ of draaideurcrimineel’ kennen wij als geen ander.”
12 | strijdkreet
Bijzondere mensen. Kleurrijke types. Martina treft ze
ons contact zag je Daniëlle ontdooien. Ze werd rustiger
dagelijks. “Het maakt je werk interessant. Intensief ook,
en het lukte haar steeds meer om zich op haar toekomst te
omdat je vaak door een hoop weerstand heen moet en
richten. Minder bij de dag te leven. Toen kon je ook steeds
omdat sommigen zich eigenlijk niet willen laten helpen.
beter zien wie ze eigenlijk was. Een lieve, zachtaardige
Ze komen hier tenslotte omdat ze moeten. Niet omdat
en zorgzame jonge vrouw. Iemand die liefde nodig heeft
ze zo graag willen. Als mensen hier de eerste keer
om zelf liefde te kunnen geven. Die liefde kreeg ze niet
binnenkomen, hebben ze vaak een enorm masker op. Ze
van haar vriend, maar wel van haar familie. Ze brak met
gedragen zich boos en hebben veelal een houding van
haar verleden, met haar vriend en werd moeder van een
‘wie ben jij dat jij mij gaat vertellen hoe ik mijn leven
prachtig kind dat ze nu aan het opvoeden is. Ze keerde
moet leven?’. Maar er zijn er ook die zich heel netjes
terug naar het dorp waar ze vandaan kwam en maakte
gedragen. Ze zeggen sociaal wenselijke dingen en willen
haar opleiding af. Ik ben nog eens bij haar op bezoek
je het liefst laten geloven dat hen eigenlijk maar weinig
geweest en trof toen een Daniëlle die niet meer leek op de
te verwijten valt.”
Daniëlle die bij mij op kantoor binnenstapte. Het masker was voorgoed af.”
Martina kent haar pappenheimers. Ze loopt inmiddels lang genoeg mee om echt van onecht te kunnen
“En Kees. Kees was een einzelgänger. Hij kwam hier
onderscheiden. “Ik prik snel door verhalen heen. Dat
voor een winkeldiefstal. Hij leefde al jaren alleen in een
moet je wel leren trouwens en ook niet iedereen probeert
tuinhuisje, zoals je die zoveel aan de randen van grote
een rookgordijn op te trekken. Sommige van hen zijn
steden in de Randstad hebt. Ooit had hij een goede
ook gewoon rechtdoorzee en zeggen eerlijk wat ze op
baan, maar die was wegbezuinigd. Daarna ging het
hun kerfstok hebben.”
bergafwaarts. Kees wilde eigenlijk met niemand iets te maken hebben. Hij vertrouwde niemand en zorgde
Soms verrassen cliënten haar, zegt ze. “Door wie ze blijken
wel voor zichzelf. Contact maken met Kees was niet
te zijn als ze hun masker afzetten. Dan komt er achter dat
gemakkelijk. Hij kwam vaak niet opdagen op afspraken
keiharde, boze, ongeïnteresseerde masker een bang, maar
en als hij er was, zei hij niet veel. Ik wilde hem graag uit
ook heel zachtaardig en zorgzaam karakter tevoorschijn.
dat tuinhuisje weg hebben. Uiteindelijk hebben we een
Dan zie je soms, als je wat langer met iemand op weg
woning voor hem kunnen regelen. Dankzij collega’s die
bent, een heel mooi mens tevoorschijn komen. Zoals
weten hoe dat moet. Dat is het voordeel van het Leger des
Daniëlle. Ze kwam uit een klein dorp en was letterlijk
Heils. Dat wij zoveel verschillende soorten hulpverlening
verdwaald in de grote stad. Ze trof er de verkeerde
bieden en de lijnen zo kort zijn. Kees woont nu op
vrienden en kwam met drugs in aanraking. Voor ze
zichzelf. Laatst was ik bij hem. Hij is veranderd. Hij
het wist was ze verslaafd. Ze pleegde winkeldiefstallen
praatte honderduit en liet me zijn woning zien. Hij moet
en werd opgepakt. Toen ze hier binnenkwam, was ze
nog wel erg wennen aan de situatie, dat wel, maar hij
een wrak. Nerveus, gespannen en bij vlagen agressief.
maakt contact. Achter het masker van Kees ontdekte
Haar vriend was hier ook cliënt. Hij was een gevaarlijke
ik een intelligente, zachtaardige man. Zeker geen
jongen, gewelddadig. Hij sloeg haar. Mijn eerste zorg was
misdadiger. Dat is de denkfout die mensen vaak maken.
haar veiligheid. Ze was zwanger. Als haar vriend erachter
De maatschappij is zo hard. Wil ook meestal niet het
zou komen dat zij hier ook kwam, zou hij doordraaien.
verhaal en de mens zien achter de dader. Of ik allemaal
Intuïtief wist hij dat wij tegen haar zouden zeggen dat
van dit soort verhalen heb? Nee, zeker niet. Soms lukt
hij misschien niet de goede partner voor haar zou zijn.”
het ook niet om iemand uit de negatieve spiraal van zijn eigen problemen te halen. Dat moet je accepteren als
“Daniëlle had geen contact meer met haar familie. Dat
je dit werk doet. Maar heel vaak lukt het wel en dat is
had ze verbroken. Daarom heb ik me er sterk voor
waarom ik dit werk doe. Omdat ik geloof dat je mensen,
ingezet om dat contact te herstellen. En dat is gelukt. Niet
ongeacht wat ze hebben gedaan, niet afschrijft. Als je met
vanzelf. Daar moest heel wat voor gebeuren, omdat aan
die houding je werk doet, tref je soms verrassend mooie
beide kanten het vertrouwen moest groeien. Gaandeweg
mensen achter die grimmige maskers.”
strijdkreet | 13
Queen P past niet in een hokje willemijn de jong
michael damen
“Een rappende bijstandsmoeder uit Enschede, dan denk ik wát?!” zei DJ Giel op 3FM toen hij Petra Pelties aan de lijn had in zijn ochtendshow. Die term had hij van de Telegraaf, waar Petra even daarvoor in was geïnterviewd. Ook RTL Late Night en Pauw en Witteman vingen het nieuws over de rapster op en vroegen haar om alsjeblieft om tafel te komen zitten. Ze schoof aan bij Pauw en Witteman en rapte daar live één van haar nummers. Een nummer over Jezus.
P
14 | strijdkreet
etra zit in haar woning in Enschede
hier in de buurt zijn ze er wel aan gewend.”
op de bank. Haar twee dochters
Ze spreekt met een Twents accent en
zijn net naar school gebracht.
vraagt of ik koffie wil. Ik probeer haar in een
De woning is netjes en sfeervol
hokje te plaatsen, maar dat zou die middag
ingericht, donkerpaars met antraciet. Petra
steeds lastiger worden.
is een hippe vrouw. Ze oogt stoer en jong,
Hoe komt een moeder uit Enschede bij
maar ook vrouwelijk. Hoogblond haar,
Pauw en Witteman aan tafel? “Ik werk
grote oorbellen, sneakers en een trui met
momenteel aan mijn eigen album, dus
gouden letters. Op de foto aan de wand
ik wilde helemaal niet in de publiciteit –
zie ik dat haar dochters een stuk donkerder
althans niet nu al – maar het feit dat ik met
zijn dan hun moeder. “Mensen kijken er
Kurtis Blow samenwerk en hij een nummer
vaak van op dat ik hun moeder ben, maar
op mijn plaat heeft gerapt, viel op. Zeker
toen bekend werd dat ik ‘gewoon’ een moeder ben in Enschede, die haar best doet de eindjes aan elkaar te knopen. En christelijk is.” Wacht
even,
Kurtis
Blow?!
De
Amerikaanse
hiphoplegende Kurtis van ‘theeese are the breaks’? “Haha, ja die. Hij gaf een concert in Hengelo. Ik ging daar heen met een collega. Vooraf aan dat concert
huis gekomen met zijn crew en toen hebben we samen
zocht House of Hiphop van radio 538 iemand om wat
een nummer opgenomen.”
dingen te filmen tijdens een interview met Kurtis en
Ik associeer hiphop vooral met seks, geld en geweld.
vroeg mij daarvoor. Na afloop van dat interview gaf
Waarom rappen? “Hiphop was altijd heel positieve
Kurtis me een hand; ik zei dat ik het leuk vond om hem
muziek. Zo hoort het ook te zijn. Alleen de laatste
te ontmoeten, verder niets. Toen vroeg hij mij of ik ook
twintig jaar is de hiphop heel erg gegroeid. Ik ben er
een rapper was. Ik zei ‘ja’ en toen zei hij: ‘I can see it
vijftien jaar uit geweest, maar toen ik net begon met
in your eyes’. Ik denk dat hij het aan mijn stem kon
rappen, had het een totaal andere boodschap, het was
horen, ik heb wel een lage stem. Na het concert kwam
een hele andere muziekstijl dan het nu is. Ik ben wel blij
hij naar me toe en vroeg hij waarom ik niet meteen had
dat het de laatste vijftien jaar geaccepteerde muziek
gezegd dat ik rapte. Maar ik vind dat maar niks, al die
is geworden, maar het is ook heel negatief gegroeid.
mensen die hijgerig aan hem vertellen dat ze rappen.
Gangsterrap, seks en drugs. In het nummer dat ik met
Toen vroeg hij me een stukje voor hem te rappen. Ik
Kurtis Blow maakte, Real Hiphop, zeg ik ook gewoon
liep eerst weg, maar mijn collega duwde me terug. En
‘I don’t wanna sound like the rappers these days’.
toen hij me een stukje had horen rappen, gaf hij me
Rappen komt uit de getto’s, het was de muziek van
zijn kaartje en zei hij: ‘ik wil met je samenwerken’. Ik
mensen met pijn, het was een schreeuw naar God in
dacht, die man ontmoet zoveel mensen tijdens zijn
poëzievorm. Op mijn nummer ‘God maakt Vrij’, een
tournees, die vergeet mij wel. Maar hij is echt naar mijn
Nederlandstalig rapnummer, krijg ik zoveel positieve
strijdkreet | 15
reacties. Juist ook van mensen die niks met het geloof hebben. Omdat het een andere taal is dan in de kerk wordt gesproken. Wat ik rap is hartstikke radicaal, maar het komt binnen bij mensen die ook deze taal spreken. Het is nu de taal van de straat. En ik houd van de straat. Voor die mensen wil ik het doen. Zij hebben geen psalmen nodig, maar de waarheid in hun eigen woorden. Maar ook als ik in café’s optreed, krijg ik terug: normaal heb ik niks met rap of hiphop, maar als jij het brengt, vind ik het mooi en ik weet niet waarom. Ik denk dan dat het komt doordat ik rap zoals het moet: niet plat, maar echt en radicaal. En zeg zelf: het verschilt niet veel van een smartlap. Daar zit ook gevoel in en emotie en rijm. En ik geloof dat muziek mensen raakt als de makers ervan echt zijn. Ik bid voor het schrijven van mijn teksten en ik denk dat ze daardoor puurder worden. Ik schrijf mijn teksten soms tussen het brood smeren en kinderen naar bed brengen door.” Wat herkennen mensen dan in je teksten, denk je? “Ik denk dat ze merken dat ik echt nare dingen heb meegemaakt, dus weet waar ik het over heb. Bijvoorbeeld het nummer ‘look forward’. Die clip is helemaal autobiografisch. Ik heb hersenletsel omdat ik zwaar mishandeld ben. Mijn ex is aan de drank en drugs geraakt. En dat in combinatie met slaapmedicatie… Ik vermoedde dat hij een psychische stoornis had. In 2007 heeft hij me in een psychose, terwijl ik hoogzwanger was, een nachtlang vastgehouden en mishandeld. Hij kwam binnen met een mes en heeft me urenlang met zijn vuist bewerkt en bedreigd met dat mes. Ik zat naakt in mijn eigen bloed en urine, ik voelde aan mijn hoofd, dat was twee keer zo groot van de mishandelingen. Ik kon niet meer, mijn lichaam was op. Ik heb toen hard gebeden en God heeft mij op een bijzondere manier gered. Zelfs de dokter zei: het is een wonder dat jij en je dochter nog leven. Maar goed, ik zie slecht, ik ben lang doof geweest aan één kant, heb hersenletsel. Ik heb ook nog hulp thuis. Het ‘bijstandsmoeder’-label dat ik in de media kreeg, heb ik dus niet aan mezelf te danken.” Petra laat de videoclip van ‘look forward’ zien op haar computer. “Ik heb in de videoclip bewust niet de nadruk gelegd op het lugubere daarvan, hoewel je mij daarna nog wel in de rolstoel ziet zitten. Maar ik wilde wel de ernst duidelijk maken. Ik mag blij zijn dat ik nog leef. Hij heeft anderhalf jaar vastgezeten voor wat hij heeft gedaan. Toen hij weer vrijkwam, heb ik tegen de politie gezegd: ‘Luister, ik weet niet wat hem mankeert. Hij was voordat hij gebruikte helemaal niet gewelddadig. Ik heb het jaren goed met hem gehad!’ Hij was hartstikke lief voor me en nooit gewelddadig. Dat juist híj me in zo’n psychose zo heeft mishandeld – dat maakt je wel een ander mens. Ik denk dat ik daarom nu zeven jaar zonder man ben.” Ben je dan niet boos op God? “Nee, God doet mensen
16 | strijdkreet
dat ze Ik denk ik echt t a d n merke n heb e g in d nare s aakt, du m e g e e m r ik het a a w t e we b. over he
geen dingen aan. Ik geloof dat de nare dingen die mij overkwamen van de vijand van God komen, de duivel. En veel verdriet is ook een gevolg van onze keuzes. Ik heb misschien de verkeerde jongens uitgekozen. Ik ben heel zorgzaam, er is eigenlijk nooit voor mij gezorgd. Ik zocht mensen uit waar ik medelijden mee had en werd daar verliefd op. En dat kostte me dus bijna mijn leven. Ik was zelf altijd heel positief, verwachtte dat mensen wel zouden veranderen. Maar iedereen maakt zijn eigen keuzes. En ik geloof dat ik een gave heb gekregen van God. Ik heb zelf nooit drank of drugs gebruikt of andere rare dingen gedaan. Mijn zwakke punt is dat ik mezelf wegcijfer. Als ik God vraag me te helpen, dan mérk ik dat Hij dat doet. Daarom weet ik zeker dat Hij bestaat. Zonder God zou ik ook niet kunnen rappen. En was ik Kurtis Blow niet tegengekomen.” Haar oudste dochter komt thuis. Het is een mooie meid. “Weet jij waar mijn pet met de Queen P letters ligt?”, vraagt ze aan haar dochter. Die schudt haar hoofd. “Was het fijn op school?” Ze zet de waterkoker aan en lakt haar nagels nog even, voor ze op de foto gaat. Een andere dochter komt op haar nieuwe fiets aanrijden. “Ze heeft een nieuwe fiets, want ze werd te groot voor zo’n kinderfietsje. Kom meisje, mama gaat even op de foto. Ga je mee?” Een stralende meid met donkere kroesstaartjes knikt enthousiast.
strijdkreet | 17
“Dit is wie ik ben, mensen mogen me zien.” wendy bos
Jurjen sietsema
L
ou Snoek raakte zwaar gewond bij de
voor zichzelf en de mensen om hem heen. Hij weet
nieuwjaarsbrand
Hoe
nog dat hij uit De Hemel naar buiten liep naar een
kijken mensen naar hem, hoe kijkt
in
Volendam.
nabijgelegen café waar hij eerste hulp kreeg. “Ik voelde
hij naar zichzelf en hoe ziet zijn leven eruit,
geen enkele pijn en was volledig kalm. Voelde me sereen.
dertien jaar na 1 januari 2001?
Ik ben door iemand met een busje, samen met anderen, naar het AMC in Amsterdam gebracht. Er waren die
De Hemel brandde in de nieuwjaarsnacht van 2001.
avond niet voldoende ambulances om alle gewonden te
Café De Hemel, in Volendam. Daar vierden 255 (meest
vervoeren. In het ziekenhuis heb ik nog zelf mijn naam en
jonge) mensen uitbundig Oud en Nieuw. Tot een bundel
adres aan de verpleegkundigen gegeven. Bizar eigenlijk,
sterretjesvuurwerk de kerstversiering in lichterlaaie zette.
maar dat is de shock. Die beschermt je. Daarna ging het
De ramp die zich toen voltrok, kostte aan veertien mensen
licht uit.” Het verhaal van die nacht heeft Lou door de
het leven. Daarnaast raakten 241 mensen gewond, van
jaren heen al talloze malen verteld. Aan journalisten
wie 200 zwaar.
en op televisie. Hij vertelt het zo af en toe nog. Geeft lezingen voor bedrijven en brancheorganisaties die
Eén van die zwaargewonden was Lou Snoek. Nu 29,
hem daarvoor uitnodigen. Hij is ook even zoveel keren
toen 16. Tweederde van zijn lichaam verbrandde. Zijn
gefotografeerd en laat zich nu, 13 jaar later, opnieuw
gezicht helemaal. De beschadigingen waren zo ernstig,
fotograferen voor bij dit artikel. Hij heeft er geen moeite
dat de artsen hem zeven weken lang in een kunstmatige
mee, zegt hij. “Dit is wie ik ben. Mensen mogen het
coma hielden. Toen hij ontwaakte, was hij onherkenbaar
zien.” De eerste confrontatie met het uiterlijk van Lou
18 | strijdkreet
strijdkreet | 19
Als ik in een stad als Amsterdam loop, denk ik weleens 'wie moet er hier nu eigenlijk naar wie kijken?'
20 | strijdkreet
is een bijzondere ervaring, maar de verbazing over wat
mijn jeugd kwijt. ” Hij speelt nog steeds in de band waar
het vuur heeft aangericht verdwijnt al snel als je met
hij voor de brand al deel van uitmaakte. “Voor de brand
hem in gesprek raakt. Dan zijn het vooral zijn ogen die
speelde ik akoestisch gitaar. Dat kon na de brand niet
opvallen. Levendige, sprekende ogen. Als we de deur van
meer. Aan de linkerhand heb ik al mijn vingers nog en
de in traditioneel Volendamse stijl gebouwde woning van
zou ik alle akkoorden nog moeten pakken, ware het
hem en zijn echtgenote Anne uitlopen voor de fotosessie,
niet dat de pezen zijn aangetast waardoor je ze niet
zie je voorbijgangers onbewust even opkijken. Het valt
goed meer kunt buigen. Dat is een probleem. Daarom
Lou zelf al niet eens meer op. “Dat weet je en dat zal
ben ik basgitaar gaan spelen. De enige optie nog, omdat
ook zo blijven. Aan de andere kant, als ik in een stad als
ik aan mijn rechterhand vingers mis. Ik ben daar vol
Amsterdam loop, denk ik weleens ‘wie moet er hier nu
voor gegaan en heb daarin alle steun van mijn mede-
eigenlijk naar wie kijken?’”
bandleden gekregen.”
Met hoe anderen naar hem kijken, is hij nooit echt bezig
Ze spelen covers van Ray Charles, Otis Redding, Beatles
geweest, zegt hij. Vanaf het begin al niet. “Dat hoefde
en anderen uit de jaren ‘60. Dat hij een liefhebber is,
ook niet. Ik was één van de velen. We hebben het met
blijkt ook uit de trouwfoto die bij hem thuis aan de muur
elkaar en met onze families en vrienden hier in Volendam
hangt. Daarop staan Lou en zijn bruid bij hun trouwauto.
meegemaakt en proberen te verwerken. Dat was een
Een indrukwekkende Chevrolet uit de sixties.
cocon van veiligheid. Het is de hechte gemeenschap hier geweest die mij, en de anderen, boven alles heeft
Dat hij ooit zou trouwen had hij misschien zelf ook niet
uitgetild. Door mij te blijven zien als degene die ik ben.
direct gedacht, maar het leven heeft soms bijzondere
Als mijzelf, als Lou.”
dingen in petto. “Ik leerde Anne vier jaar na de brand kennen. Ze maakte deel uit van de vriendengroep waar
Humor helpt hem ook. En relativeringsvermogen. Het is
ik ook bij hoorde. Zij kent mij niet anders dan zo en zei
zoals het is, zegt hij. Dat levert ook nog weleens situaties
dat ze niet naar het uiterlijk kijkt. Daardoor wist ik dat
op zoals de keer dat hij over de dijk bij De Hemel
zij oprecht voor mij heeft gekozen. Met alles wat erbij
liep met een vriend die ook verbrandt is. “Er stonden
hoort. Daar twijfel ik geen moment aan.”
toeristen naar het monument te kijken dat na de brand is aangebracht bij het café. Op het moment dat wij voorbij
Meer dan dertien jaar na de brand heeft zijn leven zijn
liepen keken ze net naar boven. Ze stonden even als
normale loop genomen, zegt Lou. “Ik heb alles bereikt
verstijfd toen ze ons zagen. Toen zeiden wij tegen elkaar:
wat ik tot nu toe wilde bereiken. Ik heb een baan, ben
‘die hebben net iets meer betaald en krijgen nu waar
getrouwd en doe daarnaast allerlei leuke dingen.” Of hij
voor hun geld.’ Andere mensen vinden dat misschien
anders wordt behandeld dan anderen? “Nee, dat wil ik
schokkend, maar wij kunnen daar om lachen.”
ook niet. Ik wil behandeld worden als ieder ander. Ook op mijn werk. Mijn baas mag mij afrekenen op het werk
Niet dat het hem geen moeite heeft gekost om te leren
dat ik lever en ook op andere vlakken doe ik gewoon
omgaan met de beschadigingen aan zijn gezicht en
mee.”
lichaam. Er waren ongeveer twintig operaties nodig om hem, zoals hij zelf zegt, ‘op te lappen’. Het grootste
De brand heeft zijn sporen achtergelaten, zegt Lou. “Dat
deel daarvan tijdens zijn coma. Dat, en het besef dat hij
wel, maar je moet ook verder. En dat gaat prima. Ik
bepaalde dingen niet meer kon na de brand, heeft hem
heb een mooi leven dankzij de mensen om mij heen en
steviger gemaakt, volwassener. “Misschien vind ik dat
dankzij mijn eigen instelling. Ik ben ook al lang niet elke
wel het grootste nadeel. Dat ik door alles gedwongen
dag meer bezig met die nacht. Dat vervaagt. Ik leef nog,
werd vroeg volwassen te worden. Ik ben een deel van
en dat is misschien wel het belangrijkste.”
strijdkreet | 21
Plastisch chirurg Karine Oostrom:
“Ik maak mensen niet mooi, maar normaal” willemijn de jong
L
Bert de graaf
ippen opspuiten, grotere of kleinere
van het werk is belangrijk. Het is een vergissing om
borsten maken, botoxbehandelingen.
te denken dat cosmetische chirurgie niet medisch
Dat
chirurg:
is. De meeste mensen die in de privékliniek komen,
mensen ‘lekkerder’ maken. Toch? “Dat beeld
maken een weloverwogen afweging. Ze willen vaak
van plastisch chirurgen klopt helemaal niet,”
niet mooier worden, maar normaler. Stel je voor, een
zegt Karine Oostrom, plastisch chirurg van
vrouw van een miezerig A-cupje een gewone B of C
beroep. “Plastisch chirurgen maken mensen
geven, waardoor haar blouses eindelijk normaal zitten.
juist normáál. Het is jammer dat ons vak zo’n
Of een man die er altijd moe uitziet, een ooglidcorrectie
imagoprobleem heeft.” Chirurg Karine doet
geven omdat zijn oogleden op zijn wimpers hangen. En
dan ook graag uit de doeken wat haar vak wel
dat is geen overbodige luxe, want van zware oogleden
inhoudt.
krijg je hoofdpijn.” Dat Karine juist plastische chirurgie
doet
een
plastisch
heeft gekozen, kan ze goed uitleggen. “Oh, ik wist “De meeste plastisch chirurgen werken op drie
het al toen ik zestien was. Ik zag hoe Niki Lauda, de
deelgebieden. Reconstructieve chirurgie, cosmetische
beroemde autocoureur, brandwonden opliep bij een
en handchirurgie. Vooral de cosmetische chirurgie is
ongeluk met zijn formule 1-auto. En toen wist ik dat het
bekend, maar de meeste chirurgen doen dat maar
me geweldig leek, iemand als hij te helpen zijn uiterlijk
twintig procent van hun tijd, één dag in de week, net als
terug te vinden. Binnen de chirurgie hebben plastisch
ik. Ik werk in een ziekenhuis als plastisch chirurg, dus
chirurgen bijna altijd vrolijke patiënten. Als een chirurg
ik opereer voornamelijk. Het is een prachtig, maar ook
je borst afzet, kan hij daarmee je leven redden. Maar
moeilijk vak. Je bent plastisch chirurg ongeveer veertien
het blijft iets dat je niet leuk vindt als patiënt. Ik kom ná
jaar opleiding. Handchirurgie valt meestal onder
die borstafzetting. Om de borst te herstellen. Ze gaan
plastische chirurgie omdat de hand een ingewikkeld
er weer compleet uitzien. Ons werk toont zich wat
orgaan is, met heel veel bloedvaatjes en pezen. Bij
meer, omdat het een esthetisch aspect heeft. Kijk, we
het reconstrueren van een hand moet de chirurg heel
kunnen niet toveren. Ik maak geen littekens, dat doet
nauwkeurig te werk gaan. Je moet al die zenuwen
je eigen lichaam als er in gesneden wordt. Mijn taak
en bloedvaatjes aan elkaar kunnen knopen. Het is
is het om dat litteken zo klein of onopvallend mogelijk
microchirurgie, prachtig werk. Een ander deelgebied is
te maken. Maar ook patiënten die voor cosmetische
reconstructieve chirurgie. Dat zijn borstreconstructies
ingrepen komen, doen dat niet voor hun plezier. Een
na kanker, of operaties bij huidkanker, of brandwonden.
operatie doet pijn, kent risico’s, kost veel geld. Maar de
Huidoperaties worden ook wel door dermatologen
meeste gevallen zijn volstrekt invoelbaar. Ik snap het
gedaan, maar als het een gezichtsoperatie is, doet
best als mensen iets heel vervelends aan hun uiterlijk
een plastisch chirurg dat meestal. Er zijn drie grote
hebben en er graag normaal uit willen zien. Ik wil iets
brandwondencentra in Nederland, daar is een aantal
wat er hoort te zijn graag opnieuw maken. Of iemand
plastisch chirurgen aan verbonden. Maar kleinere
die met pijn en moeite tientallen kilo’s is afgevallen, van
brandwonden behandelen wij ook in het ziekenhuis.”
zijn overtollige huid afhelpen.”
Wat valt er dan onder de cosmetische chirurgie? “Daaronder vallen inderdaad de borstvergrotingen,
“Er komt wel eens iemand met een tikkeltje afstaande
de ooglidcorrecties en de facelifts. Ook dat onderdeel
oren, dan denk ik wel ‘ach, naja.’ Maar ik heb altijd
22 | strijdkreet
vier criteria voor het helpen van een patiënt. Eén: ik
Als ik een borst reconstrueer, is dat eerst een nieuwe
moet kunnen zien waarvoor de cliënt komt. Als het
bult. Maar daarna tatoeëer ik er een tepel en tepelhof
een onaanzienlijk pukkeltje betreft, of iemand lijdt aan
op. Dan staan vrouwen soms te huilen bij de spiegel,
een fout zelfbeeld, doe ik het niet. Mensen met BDD
omdat hun lichaam weer lijkt op wat het was; het wordt
verwijs ik naar de psycholoog of psychiater. Twee: ik moet een ingreep technisch kunnen uitvoeren. Drie: de kans dat de patiënt erop vooruit gaat, moet groter zijn dan de kans dat de patiënt achteruit gaat. Het is toch een operatie, met kans op infectie of nabloedingen. En een litteken kan soms lelijker zijn dan het plekje dat je weghaalt. Vier: ik moet een goed gevoel hebben bij een patiënt. De patiënt moet geen irreële verwachtingen hebben. Bij cosmetische chirurgie heb je namelijk geen behandelplicht, dat is een verschil met verzekerde zorg. En dat is maar goed ook; dat je iemand met huidkanker niet kan weigeren, maar een vrouw die een tweede borstvergroting wil omdat haar partner dat mooier vindt wel.” Is het dan niet slecht voor het imago van een kliniek om patiënten te weigeren? “Welnee, het is slecht voor je imago als je zomaar iedereen aanneemt! Met operaties moet je zorgvuldig omgaan.” Als Karine iemand weigert te behandelen, omdat de cliënt een onrealistisch beeld heeft van zijn uiterlijk, legt ze dat op de volgende manier uit: “Ik heb wel eens een jongen gehad die binnenkwam en zei: ‘U ziet het zeker al wel. De ene helft van mijn gezicht is normaal en de andere helft is net een apenhoofd.’ Bij zo’n patiënt maak ik een tekeningetje van vijf poppetje naast elkaar, van dik naar dun. Ik vraag de patiënt welk poppetje volgens hem anorexia nervosa heeft. De patiënt wijst het dunste poppetje aan. Ik vraag de patiënt daarna hoe diegene zichzelf ziet. Daarop wijzen ze het dikke poppetje aan. En dan zeg ik: Jij hebt hetzelfde, maar dan niet met dik en dun.” Er zijn ook trends in de plastische chirurgie. “Er komen steeds meer huidkankerklachten. Maar ook schaamlipcorrecties. Ik vind het persoonlijk best mooi als je kunt zien dat mensen ouder worden, je leeftijd geeft ook karakter aan je gezicht. Je uiterlijk
weer herkenbaar. Helaas wordt je als plastisch chirurg
hoort te passen bij wie je bent. Daarom is het niet mooi
voornamelijk nog als ‘mooimaakdokter’ gezien en
als een jong mens er onnatuurlijk oud uitziet, maar ook
daarom niet serieus genomen. Als ik zeg dat ik dienst
niet als een oude dame het gezicht heeft van een jonge
heb, kijken mensen me soms raar aan en zeggen:
vrouw. De reacties van mensen die ik heb geholpen,
‘hoezo, kun je worden opgeroepen voor een acute
zijn altijd mooi. Ze vormen de reden waarom ik dit
facelift?’ Dat is jammer, mensen beseffen niet dat ik
werk doe. ‘Goh, wat ben ik hier blij mee’ en ‘dit had ik
naar het ziekenhuis scheur als hun kind door een hond
eerder moeten doen’ en ‘dit kan ik iedereen aanraden’.
in het gezicht is gebeten.”
strijdkreet | 23
“Ik loof U omdat ik ontzagwekkend wonderlijk gemaakt ben” uit de Bijbel Psalm 139 vers 14
www.legerdesheils.nl
doen wat we geloven