Magazine van het Leger des Heils
Jaargang 128 nr. 11
Ik ben bang voor jou
nr. 11
redactie Hoofdredactie Menno de Boer
Eindredactie
Suzanne Janse
Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Suzanne Janse Marko Mellema
Vormgeving
Nathan Sudmeier
Traffic
Arnoud van Roosmalen
Cover
Ruben Timman
reageren & abonnementen LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl
druk Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem
strijdkreet MAGAZINE VAN HET LEGER DES HEILS Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal André Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl © Leger des Heils 2015 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.
4
Rot op naar je eigen land
6
Waar komen al die vluchtelingen eigenlijk vandaan?
8
Profiteurs en criminelen
10
‘Ik ben net zo bang als jij’
16
Doen wat we geloven
18
Nieuwe schoenen en een lange broek
20
Help mee!
21
Bang
‘Hij is geen asielzoeker, maar een mens. Een mens die niet ongelukkig wil zijn. Of dood.’ - Anoniem
strijdkreet | 3
Tekst Jurjen Sietsema Beeld EO
S
andra Dijkstra (51) deed mee aan een tvprogramma dat haar voor een moment in de schoenen van een vluchteling liet lopen. “Daarvoor dacht ik alleen maar: ga weg, tyf op.” ‘Rot op naar je eigen land’ was de titel van het tv-programma dat de EO begin dit jaar uitzond. Het was volgens de programmamakers een ‘social reality experiment’ waarin een groep mensen een reis maakte zoals veel vluchtelingen die maken. Een reis vol ontberingen en onzekerheid. Een reis bedoeld om de deelnemers, mensen met een uitgesproken mening over vluchtelingen en asielzoekers, te laten ervaren wat die vluchtelingen hadden meegemaakt voordat ze aankwamen in Nederland. ‘Alle habbibabbi’s eruit’ Sandra was één van de deelnemers. Haar optreden maakte veel los. Voor haar uitspraken in een van de eerste afleveringen van het
4 | strijdkreet
programma moest ze zich later bij Humberto Tan aan tafel in RTL Late Night verantwoorden en in de Volkskrant werd gesproken over ‘stuitende praatjes’. Haar uitspraken waren dan ook niet mis. Volgens haar moesten alle grenzen dicht. “Alle habbibabbi’s - alles wat niet-Nederlands en gekleurd is - eruit! Op een eiland in de oceaan, koepeltje eroverheen, slot erop, sleutel weggooien. Klaar!” Inmiddels is het een jaar geleden dat Sandra de lange reis maakte voor het programma. We zitten aan de keukentafel in haar huis in Almere. Sandra blijkt een vriendelijke en gastvrije vrouw. Zich duidelijk uitdrukken kan ze wel, blijkt tijdens het gesprek. Met een sterke Amsterdamse tongval. Optyfen Op de vraag waarom ze zo uitgesproken was over buitenlanders, verbetert Sandra meteen met ‘medelanders’. “Ik ben een rasechte Amsterdamse. Wij konden vroeger altijd buiten spelen, van alles doen. Er waren niet zoveel medelanders. Naarmate ik ouder werd, kwamen er steeds meer. En ook kwamen er steeds meer overvallen, verkrachtingen en berovingen. Schiet me helemaal lek, maar het was altijd een buitenlander. Om me heen hoorde ik over die mensen dat ze stalen, roofden en inbraken. ‘Dat komt maar binnen met het vliegtuig.’ ‘Daar halen ze een briefje voor de sociale dienst en daar een voor de woningbouw.’ Ik ben groot geworden met die stellingen. Ook hier in Almere waren alweer veel mensen van een andere nationaliteit. Ik dacht alleen maar: ga weg, tyf op!” De reis is haar vies tegengevallen, zegt ze. “Het was loodzwaar. Het ergste was de onzekerheid. Het niet weten waar je slaapt, waar je gaat eten, wanneer je je kunt douchen. We zijn in Servië geweest, in Macedonië en geëindigd in Jordanië. In Griekenland hebben we op een strand moeten slapen, op een dun matje op kiezelstenen. Dat was
“Op dit moment doe ik vrijwilligerswerk voor een stichting die, onder meer, medelanders helpt aan bijvoorbeeld huisraad”
vreselijk. Nu weet ik wat Syrische vluchtelingen doormaken. Je kiest er niet zomaar voor om te vertrekken. Dat doe je om te overleven. Voor het leven van je vrouw, van je kinderen. De tocht die deze mensen moeten maken duurt soms weken, maanden. Ze hebben vaak een stukje land moeten verkopen om de overtocht te kunnen betalen.” Nuance Er is dus iets veranderd in haar kijk op vluchtelingen. “Absoluut. Zo’n reis doet wel wat
met je. Op dit moment doe ik vrijwilligerswerk voor een stichting die, onder meer, medelanders helpt aan bijvoorbeeld huisraad. Ik heb prima contacten met een gezin dat naar Nederland gevlucht is en je zult mij niet snel meer horen zeggen wat ik aan het begin van ‘Rot op naar je eigen land’ heb gezegd. Ik ben een stuk genuanceerder geworden. Toch blijf ik ook realistisch, nuchter. Ik probeer wel onderscheid te maken tussen de echte vluchtelingen en mensen die hier om andere redenen naartoe komen. Ik vind het heel goed dat we als Nederland veel vluchtelingen opvangen, maar soms denk ik nog steeds: overdrijven we niet een beetje?”
strijdkreet | 5
Waar komen al die vluchtelingen eigenlijk vandaan? Tekst Nathan Sudmeier & Suzanne Janse Beeld Nathan Sudmeier
We hebben te maken met de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Elke dag arriveren duizenden vluchtelingen aan de poorten van Europa, om te vragen om voedsel en asiel. Veruit de meesten komen uit Syrië. Wat is er nu precies aan de hand in dat land en waarom is het nog niet opgelost? Burgeroorlog Een kort geschiedenislesje: Syrië wordt sinds de jaren '60 op dictatoriale manier geleid door de alAssadfamilie. Bashar al-Assad volgde in 2000 zijn vader op als president. Een geheime politie drukt al jaren elk mogelijk protest de kop in en kritiek op het bewind wordt keihard afgestraft. Toen in 2011 de zogenaamde 'Arabische Lente' begon, spoelde er een revolutionaire golf van protesten, opstanden en conflicten over het Midden-
Turkije
Oosten. Regimes werden omvergegooid en leiders verdreven. Waar presidenten van buurlanden opstapten, weigerde Bashar al-Assad echter af te treden. Het conflict is vervolgens alleen maar hoger opgelopen. Wie vecht tegen wie? Wat begon als een vreedzaam
Cyprus
Syrië
protest van gewone burgers, is uitgegroeid tot een bijzonder
Libanon
ingewikkelde burgeroorlog. Verschillende etniciteiten en religieuze groepen bevechten elkaar
Irak
in wisselende coalities. Burgers vechten tegen het regeringsleger, aanhangers van verschillende religieuze stromingen vechten tegen elkaar en in al die chaos probeert IS, een militaire jihadistische groep, met veel
Israël
geweld een streng-islamitische staat te creëren. Aan de zijlijn hebben Koerden kans gezien een eigen staatje te
Jordanië
claimen en vechten bovendien allerlei splinterpartijen, van wie niet eens altijd duidelijk is aan wiens kant ze staan. De Westerse wereld probeert de rebellen te ondersteunen, maar durft dat niet voluit te doen. Rusland, dat wij westerlingen niet als tegenstander willen hebben, zou namelijk juist aan de kant van al-Assad staan. Volgens de laatste berichten mengt ook Iran zich inmiddels in de strijd. Hongersnood Meerdere partijen verrichten afschuwelijke oorlogsmisdaden met behulp van chemische wapens, massa-executies, martelingen en herhaalde dodelijke aanvallen op onschuldige burgers. IS is inmiddels uitgegroeid tot één van de gewelddadigste en succesvolste extremistische organisaties ter wereld. De Syrische bevolking zit letterlijk vast tussen het regime, rebellengroepen en religieuze extremisten. Maar liefst de helft van bijna 23 miljoen Syriërs is 6 | strijdkreet
verdreven uit het eigen huis, en meer dan 4 miljoen
landen sluiten van schrik de grenzen, waardoor
mensen zijn het land uit gevlucht. Voorzichtige
weer enorme 'opstoppingen' ontstaan en
tellingen spreken inmiddels van 250.000 doden en
doorstroomlanden als Sloveniē de opvang niet
nog eens 4 miljoen Syriërs in hongersnood.
meer gebolwerkt krijgen.
Vluchtelingenkampen
En nu?
De grote meerderheid verblijft nu in VN-kampen
De crisis kreeg pas echt een gezicht toen er foto’s
in de buurlanden, die 95% van alle vluchtelingen
rondgingen van een verdronken jongetje dat
huisvesten. Maar de VN en het World Food
werd gevonden op een strand in Turkije. Overal in
Programme waren niet voorbereid op een crisis
Europa kwamen er mensen in actie. Maar er zijn
van dit formaat. Als gevolg hiervan zijn veel
ook angsten in de westerse wereld. Islamisering,
kampen overbevolkt en slecht bevoorraad. Mensen
verlies van banen, toename van misdaad en de
lijden kou, honger en worden ziek. De hoop dat
complete ineenstorting van de sociale systemen
het snel beter wordt, is er niet. Daarom kiezen
zijn een paar voorbeelden van doemscenario's die
velen ervoor te vluchten naar Europa. In overvolle
worden geschetst. Dit zorgt
rubberen bootjes proberen ze de oversteek te
voor een grote verdeeldheid,
maken van Noord-Afrika naar Zuid-Europa. De reis
waar de politiek vooralsnog
is duur en het risico op verdrinking heel groot. Een
geen antwoord op heeft. Ook
deel van de vluchtelingen weet, na een tocht vol ontberingen, het vasteland te bereiken.
in Nederland is nog onduidelijk wat het vluchtelingenbeleid voor de komende tijd zal zijn.
Grenzen dicht In de EU moet een vluchteling blijven in de staat waar hij/zij als eerste aankomt. Dit zorgt voor enorm veel druk op de grensstaten die al zwaar in de problemen zaten. Griekenland, dat midden in een enorme financiële depressie zit, was niet in staat om te zorgen voor zoveel mensen tegelijkertijd. Dit leidde tot verschrikkelijke taferelen van wanhopige en hongerige mensen op de Griekse eilanden. Sommige staten weigeren botweg vluchtelingen op te vangen. Andere
strijdkreet | 7
Profiteurs en criminelen Tekst Nathan Sudmeier & Suzanne Janse Beeld Nathan Sudmeier
Doemscenario: straks staan er overal moskeeēn Zelfs als Europa alle vier miljoen Syrische vluchtelingen zou accepteren, zal het percentage moslims in de EU slechts stijgen van ongeveer 4% naar 5%.
Doemscenario: straks wordt er geen Nederlands meer gesproken op straat De geboortecijfers liggen in het Westen veel lager dan in andere delen van de wereld. Sommige mensen zijn bang dat Europa over een paar decennia ‘overgenomen’ zal zijn door niet-Europeanen. Studies hebben echter aangetoond dat geboortecijfers dalen naarmate de levensstandaard en het opleidingsniveau stijgen. Uit Syrië komen bovendien relatief hoogopgeleide vluchtelingen. De bevolking in Syrië zelf was voor de burgeroorlog overigens ook aan het krimpen. Doemscenario: ze verkrachten onze dochters Vluchtelingen die mogen werken, begaan statistisch gezien minder vaak misdaden dan autochtonen. Immigranten starten vaak eigen bedrijfjes en integreren zo snel mogelijk in de samenleving. Ze dragen hierdoor meer bij aan het sociale systeem dan dat ze er van profiteren. De vaak hoogopgeleide Syriërs kunnen bovendien een oplossing zijn voor de vergrijzing in Europa. Doemscenario: ze pikken onze banen in De Europese Unie is de meest gezonde verzameling van economieën ter wereld. Goed georganiseerde staten met goed functionerende systemen, infrastructuur, democratie en enorme industrieën. En het bewijs dat het kan, is al geleverd. Het kleine Jordanië (dat nog niet half zoveel inwoners heeft als Nederland) heeft 600.000 Syrische vluchtelingen opgevangen. Daar steekt het Verenigd Koninkrijk - met 78 keer het BBP van Jordanië - heel schril bij af: dat wil slechts 20.000 Syriërs toelaten in de komende vijf jaar. De VS wil een schamele 10.000 vluchtelingen accepteren en Australië maar 12.000.
8 | strijdkreet
Waarom maken we er dan toch zo’n probleem van? Het begon al met de smartphone: ‘ze hebben dus niet echt hulp nodig’ was de algemene reactie in Nederland. Onzin, want zou jij je telefoon thuislaten als je een gevaarlijke reis moest maken? Natuurlijk niet! Je gebruikt GPS om te navigeren, wisselt tips uit met andere vluchtelingen via Facebook en houdt het nieuws bij. Vluchtelingen zijn net als jij. Leo Lucassen, directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en hoogleraar migratiegeschiedenis, vindt de, geregeld uit de hand lopende, protesten tegen de vluchtelingenstroom opmerkelijk. “In de jaren ‘90 waren hier veel meer vluchtelingen, maar toen hebben we niet van dit soort geweldsincidenten gehad.” Het verschil, stelt Lucassen, zit dus niet in de aantallen vluchtelingen, ook niet in hun afkomst (ook toen waren er veel mensen uit het Midden-Oosten), maar in het politieke klimaat. “Als een grote politieke partij oproept tot verzet, dan moet je er niet gek van opkijken als dat ook gebeurt. Je voedt de angst van mensen, je geeft hen het gevoel dat het hen over de schoenen loopt. Andere partijen reageren niet omdat ze bang zijn stemmen te verliezen.” Dat PVV-leider Wilders op zaterdag via Twitter meldt het geweld af te keuren, doet daar volgens Lucassen niets aan af. Een tweet later roept Wilders namelijk weer op tot verzet. Bij het Leger des Heils vinden we dat iedereen recht heeft op een menswaardig bestaan. Wat vind jij?
strijdkreet | 9
Ik ben net zo bang als jij Tekst Willemijn de Jong Beeld Ruben Timman
E
en kerktoren, een kerkhofje en een snackbar. Dat is het uitzicht van de Syrische man met wie ik heb afgesproken. Suliman, een 51-jarige, wat verlegen ogende vluchteling, slaapt sinds gisteren
in een noodopvang in Friesland. Een grote sportzaal met veldbedjes. Mannen en vrouwen zitten verveeld te roken op de stenen muurtjes voor het gebouw. Kinderen spelen op een springkussen. Vrijwilligers met portofoons hangen papieren op met de regels in het Nederlands en Arabisch. “Het lijkt niet op thuis, nee, maar dat is goed.�
10 | strijdkreet
strijdkreet | 11
Suliman wil wel een kopje koffie drinken in het
eigen broeders niet meer. Je weet niet meer wie
enige café dat het dorp Kollum rijk is. Esspresso
voor en wie tegen je is.”
hebben ze niet. “In Syrië is de koffie veel sterker,” glimlacht hij, maar hij bedankt uitgebreid voor
Dan is het zeker wel fijn om in het rustige
het waterige Hollandse kopje. Zijn Syrische
Friesland te zijn? Sulimans ogen worden donker.
vriend Naji (33) is meegekomen. Ze zijn elkaar
“Ik wil eigenlijk niet hier zijn. Ik wil in Damascus
tijdens het vluchten tegengekomen. Naji: “Hij is
leven. Het was een prachtige stad! Maar alle
mijn papa.” Terwijl Suliman een vrouw en kind in
goede mensen zijn uit Syrië gevlucht. Niemand
Damascus heeft achtergelaten, is Naji, afkomstig
loopt op straat als hij niet hoeft. Het is een
uit Aleppo, ongetrouwd. Suliman grijnst. “Hij
puinhoop geworden. Mijn zoon gaat al een jaar
moet maar een Hollandse habibi zoeken.” Naji
niet naar school. Terwijl het zo’n slimme jongen
schudt verlegen zijn
is.” Hij grijpt zijn
hoofd.
telefoon. Ik hoor een jongensstem in
Een en al angst
duidelijk Arabisch
Waarom laat een
en Nederlands tot
man zijn vrouw en
tweehonderd tellen.
zoon eigenlijk achter
En ook: 'boom’,
om naar Nederland
‘beer’, ‘nieuws’,
te vluchten? Het
‘blauw’. Suliman
gezicht van Suliman
glundert. “Mijn zoon
betrekt. “Dat is
oefent Nederlands.
lastig uit te leggen
Hij wil graag naar
aan mensen hier,
zijn vader komen.”
die zo’n rustig leven leiden. Maar als er
1350 dollar
dagelijks zes tot tien
Ik leg Suliman uit dat
bommen ontploffen
veel Nederlanders
in jouw stad, wordt
het vreemd vinden
je leven een en al
dat hij nette kleding
angst.” Is hij bang
draagt en een
voor IS? Suliman
mobiel heeft. Net
schudt zijn hoofd.
als het feit dat hij
“Syriërs zijn voor
hier zonder gezin is.
iedereen bang. We
“We zijn gevlucht
vertrouwen niemand. We weten helemaal niet
omdat we bang zijn, niet omdat we arm zijn,"
wie die bommen gooit. Welke rebellen het zijn,
zegt Suliman. "Vluchten kost heel veel geld.”
IS of misschien wel het regime. Ik vertrouw mijn
Het kostte hem 1350 dollar om in een plastic
Zijn naam betekent vredebrenger. Hij moet er zelf ook om glimlachen 12 | strijdkreet
bootje met veertig anderen van Turkije naar Griekenland over te steken. Hij had niet genoeg geld om zijn vrouw en zoon mee te nemen. Maar had hij dat wel gehad, dan nog was hij alleen gegaan. "Ik vond het te gevaarlijk. Je hoort zoveel verhalen van mensen die verdrinken en sterven onderweg. Ik wilde eerst zelf gaan en niet zomaar mijn zoon en vrouw zo’n gevaarlijke tocht laten maken. Als ik hier asiel krijg, mogen
strijdkreet | 13
zij met het vliegtuig overkomen. Op een veilige
kunnen je wel alles over wapens vertellen.”
manier.” Toen Suliman met zo’n tweehonderd andere Voordat de oorlog uitbrak in Syrië, had Suliman
mannen, vrouwen en kinderen in Kollum
een restaurant in Damascus. Tijdens de oorlog
aankwam, werden ze warm onthaald. “Mensen
werd hij taxichauffeur. Zijn Engels is goed. “De
verwelkomden ons hartelijk. We weten wel dat
mensen die hier komen vanuit Syrië zijn normale
niet iedereen blij is met onze komst. Maar hier
moslims die vluchten voor de extremisten.
hebben we alleen nog maar aardige mensen
Extreme moslims in ons thuisland vertelden
ontmoet. Iedereen groet ons op straat. Als
ons dat de mensen in Europa slecht zijn omdat
mensen zo goed voor je zijn, word je een
ze niet in Allah geloven. Maar tijdens onze
dankbaar mens.”
vlucht door Europa komen we allerlei gastvrije, behulpzame mensen tegen. Kijk wat ze voor ons
Een maand onderweg
doen; dit zijn geen slechte mensen! Dat is voor
Hij kijkt even zwijgend door het raam de
veel vluchtelingen heel bijzonder om te ervaren.”
hoofdstraat van het Friese dorpje in. “Uiteindelijk zijn we allemaal bange mensen. Ik ben ook
14 | strijdkreet
Geen liefde meer
bang, bang dat iemand mij of mijn familie iets
Hij vervolgt: “Syrië is gevaarlijk voor iedereen, er
aandoet. Ik ben net zo bang als jij.” Ik vertel hem
zijn nu alleen nog arme en oude mensen. Vóór
dat hij er moe uitziet. “Dat is niet alleen van de
de oorlogsellende waren we een heel hechte
uitputtende reis van een maand door Europa.
gemeenschap, nu is het ieder voor zich. Dat
Ik ben moe in mijn hoofd van alle zorgen. Ik
maakt het gevaarlijk. In de Arabische wereld is
heb veel tijd om na te denken en me zorgen te
geen rust en geen liefde meer. Het gaat zo ver
maken. Dat maakt me verdrietig. Maar ik ben
dat kinderen niet meer naar school gaan, maar
ook blij dat ik hier veilig ben gearriveerd. Ik wil
niet per se een veiliger leven voor mezelf, maar
telefoon waarop zijn vrouw en hij onder het
vooral voor mijn zoon. Als je kinderen hebt, dan
bloed zitten. Van een bomaanslag. Het zijn
begrijp je dat.”
inmiddels littekens. Hij houdt zijn baby stevig tegen zich aan. Tegen de muur leunen een paar
Als we even later Suliman en Naji fotograferen
knappe Arabieren die lachen naar de meisjes
bij de opvanglocatie, vraag ik of ik zijn naam
van een middelbare school om de hoek. De
goed schrijf. “Met een ‘i’ is het. Mijn naam
taalbarrière verhindert een echt gesprek.
betekent ‘vredebrenger’.” Hij moet er zelf ook om glimlachen. De zorgen die je ziet in de ogen
Voetballen
van Suliman, weerspiegelen in de donkere
"Dit zijn ontzettend vriendelijke, dankbare
ogen van de kinderen die rondom de opvang
mensen," zegt een medewerker van de
spelen. Een moeder grijpt haar dochter vast
gemeente. "Het is belachelijk om hen niét te
en kijkt me ernstig aan. Als ik haar uitleg dat ik
verwelkomen. Dit zijn allesbehalve terroristen."
een verhaal schrijf over de vluchtelingen, zegt
Op mijn vraag of de mensen zich niet vervelen,
ze: “Je moet de mensen niet vertellen over mij.
reageert hij direct. "Voetballen? Goed idee, ze
Je moet ze vertellen over mijn meisje.” Een
zitten hier nu maar een beetje te zitten." Hij
blauwe sjaal hangt losjes om het hoofd van de
springt in zijn busje om naar de enige Kollumse
vrouw. Ze heeft net zo’n joggingbroek aan als
winkel te rijden die voetballen verkoopt.
haar zesjarige dochter. “Mijn meisje liep in Syrië kilometers lang. Ze begon pas ‘babba, babba’
Suliman eet binnen een kopje soep. “Lekker,
te zeggen toen haar voetjes onder het bloed
hoor!” Maar hij zou betere kunnen maken. Ooit,
zaten. Ze is mijn heldin!” Ik kijk in de donkere
als hij is herenigd met zijn vrouw en zoon,
kijkers van de kleine meid. De ogen lachen niet.
wil hij weer een klein restaurantje. Eén in een
Pas als ik in gebrekkig Arabisch zeg dat ze een
busje en dan overal heen rijden en daar lekker
stoere meid is, gaat er een mondhoek aarzelend
Syrisch eten verkopen. Hij houdt zijn
omhoog.
hoofd een beetje schuin en kijkt verlegen. “Dat is mijn grote
Sproetjes
droom.”
Haar moeder twijfelt tussen het beschermen van haar kind en het vertellen van haar verhaal. Komt dit op internet? Komt mijn dochter dan overal op internet? “Het is zo gevaarlijk waar we woonden. We konden echt niet blijven, we leefden op puinhopen, mijn andere dochter is gewond geraakt – we moeten onze kinderen beschermen.” Het is alsof ze wil verdedigen waarom ze hier nu voor me staat, met haar meisje. Als ik haar vertel dat ze met de sproetjes op haar olijfkleurige huid best een Europeaanse had kunnen zijn, glimlacht ze twijfelend. “Ik hoop dat we hier mogen blijven. Ik durf niet terug naar mijn land.” Niet alle vluchtelingen in de opvang komen uit Syrië. Een jong stel met een baby is gevlucht uit Bagdad. De man laat een foto zien op zijn
VLUCHTROUTE SULIMAN
Syrië → Libanon → Turkije → Griekenland → Macedonië → Servië → Hongarije → Oostenrijk → Duitsland → Nederland. In Nederland (op het moment van schrijven): Eindhoven (1 nacht) → Ter Apel (1 nacht) → Rotterdam (1 week) → Harlingen (5 dagen) → Kollum (1 nacht). Suliman wordt over ongeveer 6 dagen weer overgeplaatst naar een andere opvang buiten Friesland.
strijdkreet | 15
Doen wat we geloven Tekst Menno de Boer Beeld Leger des Heils
Het Leger des Heils werkt op het gebied van vluchtelingenhulp samen met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), Vluchtelingenwerk Nederland en het Nederlandse Rode Kruis. Samen willen we ervoor zorgen dat de juiste hulp(goederen) op de juiste wijze in de juiste hoeveelheden bij de vluchtelingen terechtkomen.
D
e belangrijkste reden voor het Leger des Heils om hierin actief mee te doen, heeft te maken met de basis van de organisatie: het christelijk geloof. We laten ons inspireren door de Bijbel, in het bijzonder door de woorden en daden van Jezus Christus. In het actief uitdragen van ons geloof staan ook gerechtigheid en barmhartigheid centraal. Gerechtigheid wil zeggen dat we mensen tot hun recht laten komen. Barmhartigheid wil zeggen dat we mensen in nood met liefde helpen. Jezus geeft daar de volgende voorbeelden van: mensen die honger lijden te eten geven, mensen die dorst hebben te drinken geven, kleding geven aan mensen die zelf geen kleding hebben, vreemdelingen onderdak geven en zieken en gevangenen bezoeken. Daarbij zegt Jezus zelfs: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor één van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan” (Matteüs 25 vers 40).
16 | strijdkreet
Kleding We leveren een structurele bijdrage op het gebied van inzameling, sortering en distributie van kleding voor vluchtelingen/asielzoekers in de opvanglocaties van het COA. Ook zorgt het Leger ervoor dat de aangeleverde kleding waar COA geen bestemming voor heeft wordt verzameld en gesorteerd. Op basis van de behoefte zorgen we er vervolgens voor dat de juiste hoeveelheid en type kleding op de juiste plek terecht komt.
Opvang en begeleiding Al vanaf het moment dat de eerste grote stroom vluchtelingen ons land binnenkwam, was het Leger paraat om mensen op te vangen. In Emmen, Lelystad, Alkmaar, Zaandam, Rotterdam, Maassluis, Laren, Hilversum, Harlingen, Kollum, Workum en Arnhem hebben vrijwilligers van het Leger des Heils bijvoorbeeld gezorgd voor ondersteuning in
het praktisch, maar ook geestelijk begeleiden van vluchtelingen. In Amsterdam werd de voormalige gevangenis PI Havenstraat geopend voor een groep van 400 vluchtelingen. Vrij vlot daarna werd ook het voormalige ING-gebouw - dat bekend staat onder de naam 'De Olifant' - in gebruik genomen als opvanglocatie voor 700 vluchtelingen. Daarmee is een groot beroep gedaan op het personeel in Amsterdam, dat deze klus niet alleen kan bolwerken. Vandaar dat het Leger des Heils het voor medewerkers mogelijk maakt om tijd vrij te maken voor hulp aan de vluchtelingen. Internationaal Het Leger des Heils in Nederland steunt nu vier noodhulpprojecten van het Leger des Heils in ItaliĂŤ en Griekenland. In Griekenland biedt een medewerker van ReShare gedurende twee weken directe hulp bij het organiseren van de inzameling, sortering en distributie van kleding en andere hulpgoederen die door het Griekse publiek gedoneerd worden. Ook leveren we voedsel, water, sanitaire voorzieningen en pastorale zorg voor vluchtelingen die in Athene aankomen of daar tijdelijk verblijven. Ten slotte neemt Nederland deel aan een Europese vluchtelingentaakgroep van het internationale Leger des Heils, om de hulp in Europa af te stemmen en te bevorderen.
strijdkreet | 17
Nieuwe schoenen en een lange broek Tekst Jurjen Sietsema Beeld Wendy Bos
D
e handen uit de mouwen en niet kletsen
de kleding begon te graaien. Even later was er
maar poetsen. Nuchter en praktisch. Dat is
al zoveel kleding meegenomen dat sommige
Arnhemmer en heilssoldaat Joop Toeter (68).
vluchtelingen achter het net visten. Voor
Voor elk probleem is er ergens wel een oplossing
ons was dit een leermoment. Ik heb toen
en wat hem betreft hoeft niemand zonder eten of
direct gezegd: dit gebeurt zo niet weer.” De
kleren te zitten.
haast van de vluchtelingen was overigens niet vreemd zegt Joop, want de kleding die
“De vraag om hulp in gang te zetten voor de
deze mensen aan hadden was totaal niet
vluchtelingen overviel mij een beetje,” zegt
berekend op Nederlandse temperaturen en
Joop. “De wethouder dacht meteen aan het
weersomstandigheden. “Veel mannen droegen
Leger des Heils, omdat wij bekend staan om
zomerkleding zoals korte broeken en t-shirts.
onze praktische instelling. Toen kreeg ik een
Je moet er toch niet aan denken dat ze daar
telefoontje. Diezelfde avond nog zat ik om tafel
de herfst en de winter mee door moeten.”
met vertegenwoordigers van allerlei Arnhemse
Sommigen hadden bovendien totaal versleten
kerken en moskeeën. De volgende dag zouden
schoenen aan. "Tot op de draad. De zolen hingen
er tussen de twee- en driehonderd vluchtelingen
er los onder." Omdat het over het algemeen
aankomen bij de koepelgevangenis. Het Centraal
mannen zijn die de vaak lange en zware tocht
Orgaan opvang asielzoekers (COA) had die
naar het Europese vasteland hebben gemaakt, is
locatie aangewezen als opvangplek.”
er nu al een tekort aan mannenkleding. “Dat is in
Iedere kerk of moskee die vertegenwoordigd
het hele land het geval,” zegt Joop. “Vrouwen-
was op die avond, nam een taak op zich. "Wij
en kinderkleding is er genoeg. Er is op dit
als Leger zorgen voor de kleding," zegt Joop.
moment vooral gebrek aan herenbroeken.”
"Dat doen we via Leger des Heils ReShare, onze organisatie die zich onder meer bezighoudt met
Treurige verhalen
het inzamelen van gebruikte kleding.”
Joop hoort treurige verhalen van de vluchtelingen die hij helpt. “Ik vroeg iemand
18 | strijdkreet
Korte broek
waarom hij zijn gezin niet had meegenomen.
En zo gebeurde het dat er een paar dagen
'Omdat het risico te groot is', was het antwoord."
later een vrachtwagen van het Leger des Heils
Het gezin moest een vreselijke keuze maken: of
vol met kleding aankwam bij de poort van
de man begon alleen aan de overtocht en liet
de koepelgevangenis. “De kleding zat keurig
zijn vrouw en kinderen achter, of het hele gezin
gesorteerd in plastic zakken,” zegt Joop.
liep het risico de overtocht niet te overleven.
“Omdat de wagen geen toestemming kreeg om
"Deze man zei: ‘Als ik in Nederland mag blijven,
de binnenplaats op te rijden, moest de kleding
kan ik mijn vrouw en kinderen via een veilige
buiten de poort verdeeld worden.
route laten komen’.” Joop: “We zijn dagelijks
Dat verliep niet helemaal zoals wij ons dat
bezig om alles in goede banen te leiden. Dat
hadden voorgesteld. Er ontstond een chaotische
kost veel menskracht en tijd. Toch ben ik
situatie toen de eerste groep vluchtelingen in
tevreden over hoe alles verloopt en hoeveel
‘Of de man begon alleen aan de overtocht en liet zijn vrouw en kinderen achter, of het hele gezin liep het risico de overtocht niet te overleven’
mensen er bereid zijn om op wat voor manier
speciaal door al dat werk een plekje in de hemel
dan ook te helpen. Dat geeft moed.”
krijg. Maar ik merk wel dat ik elke dag de kracht krijg om het te doen. De energie om hard te
Plekje in de hemel
werken, te netwerken, ervoor te zorgen dat wat
Waarom is hij eigenlijk zo begaan met het lot
er nodig is, er ook komt. Ik heb zelf de liefde
van al die mensen die hij door de jaren heen al
van God ervaren in mijn leven. Dat maakt dat ik
heeft geholpen? “Ik heb me vaak afgevraagd
doorga. Ook voor deze vluchtelingen, die huis en
waarom ik hier op deze aarde ben. En dan denk
haard hebben verlaten, die op zoek zijn naar een
ik: misschien heeft God me deze taak gegeven.
menswaardiger bestaan. Ik ben God dankbaar
Niet dat ik ook maar één moment geloof dat ik
dat ik aan dat laatste iets bij mag dragen.”
strijdkreet | 19
J
20 | strijdkreet
e leest er over, ziet de debatten op tv en hoort mensen hun mening geven. Maar je weet pas écht wat er waar is van alle verhalen en wat er precies speelt, als je zelf aan de slag gaat met en voor vluchtelingen. Jouw hulp is hard nodig!
bij een opvang bij jou in de buurt. www.legerdesheils.nl/vluchtelingen
Er zijn mensen nodig die helpen met eten uitdelen, schoonmaken, praatjes maken en leuke dingen organiseren tegen de verveling. Voetballen in het park, tekenen met de kinderen, een film laten zien via een beamer – misschien heb jij nog meer goede ideeën? Je kunt je aanmelden als vrijwilliger
Weinig tijd maar wel veel kleding over? Je kunt je kleding doneren via de ReShare inzamelpunten in jouw buurt. www.reshare.nl/map
Liever praktisch bezig? Je kunt ook kleding sorteren bij onze ReSharelocatie in Utrecht. We maken er pakketjes om uit te delen aan vluchtelingen die in Nederland arriveren. www.reshare.nl
Als je goed bent in Nederlands en iets constructiefs wilt doen: geef taalles
aan vluchtelingen of kies voor ander vrijwilligerswerk voor een lange termijn. Dat kan via Vluchtelingenwerk, het COA of het Rode Kruis. www.vluchtelingenwerk.nl www.coa.nl www.hulpvoorvluchtelingen.nl Word ‘gastgezin voor een vluchteling’! De naam doet vermoeden dat je een vluchteling in huis zou moeten nemen, maar zo ver gaat het niet. Op de site staat te lezen dat elke hulp welkom is: ‘je deur openstellen voor een maaltijd, een gesprek of een kop koffie kan ook al veel betekenen’. www.gastgezinvooreenvluchteling.nl
Woon je in Amsterdam? Op verschillende plekken in Amsterdam kun je een rugzakje voor kinderen van nul tot twaalf jaar afgeven via de actie ‘Bag to the Future’. Stop in het rugzakje knuffels, schrijfwaren en speelgoed. De tasjes zijn bedoeld voor kinderen die op het Griekse eiland Lesbos aankomen. ‘We kunnen ze hun huis en hun eigen bed niet teruggeven. Net als hun vriendjes of hun speelgoed. Wat we wel kunnen doen, is laten zien dat ze welkom zijn’, zeggen de initiatiefnemers op de Facebookpagina. www.facebook.com/bagtothefuture
strijdkreet | 21
Bang Tekst Menno de Boer Beeld Kees van de Veen
K
aram is zo’n jongen. Syriër, 26 jaar, donker haar, donkere ogen, baardje… Zo’n jongen voor wie sommige Nederlanders bang zijn. Van wie ze – als ze alleen zijn foto zien – zich afvragen of hij niet stiekem een terrorist is. Of een verkrachter, een profiteur, een christenhater, een… Als je het verhaal van deze conservatoriumstudent kent, wordt het allemaal toch een beetje anders. Karams leven veranderde in een hel toen hij van Syrië naar Libië reisde om mee te doen aan de talentenjacht ‘Arab Idol’. Grensbewakers geloofden zijn verhaal niet en dachten dat hij wilde vluchten. Hij werd gevangengenomen maar ontsnapte. Nu moest hij, tegen wil en dank, zijn land en familie alsnog verlaten. Hij viel in handen van mensensmokkelaars en werd, samen met honderden andere vluchtelingen, op een veel te kleine boot gezet. De boot zonk uiteindelijk. “Mannen, vrouwen en kinderen lagen in het water. Sommigen vochten voor hun leven, voor anderen was het te laat…” Onder de overledenen
22 | strijdkreet
was ook Karams verloofde. “Als bootvluchteling betaal je om te sterven.” Veel mensen in ons land zien jongens als Karam niet graag komen. De reacties op de sociale media zijn soms schokkend. ‘Laat ze oprotten naar hun eigen land!’ ‘Als die lui hier komen, krijgt mijn dochter huisarrest.’ En de afschuwelijkste reactie was die op het bericht dat vluchtelingen werden opgevangen in voormalig concentratiekamp Dachau: ‘Ik hoop dat de gaskranen daar nog werken’… Agressie Wat is dat toch? Die angst? Waarom zien we een bijna agressieve benadering van mensen die niks meer hebben en een plek zoeken om hun leven weer op te bouwen? Alsof het allemaal criminelen, verkrachters en terroristen zijn. In de Bijbel zien we ook veel vluchtelingen. Mensen die om allerlei redenen op de vlucht slaan. Zelfs Jezus vluchtte als kind met zijn ouders omdat mensen Hem naar het leven stonden. De Bijbel leert ons hoe we met mensen om
moeten gaan die vreemd zijn in ons land. ‘De vreemdeling die bij jou verblijft moet je liefhebben als jezelf ’ leert het boek Leviticus. Maar, maar, maar... Maar je hoort zoveel verhalen over ‘hen’. Maar ‘ze’ denken heel anders. Maar ‘ze’ zijn met een paar duizend. Maar stel je voor dat ‘ze’ kwade bedoelingen hebben. Maar ‘ze’ hebben een ander geloof en andere gebruiken. Maar ‘ze’ pakken ons Nederland af… Ik ben ook bang. Bang dat we onze oordelen over de ander al klaar hebben, voordat we hem of haar hebben leren kennen. En dat de angst voor de ander gebaseerd is op ‘gevoel’, interpretaties en stemmingmakerij. Niet op kennis van en ervaring met de ander. ‘Ik, Ik ben het die jou troost. Waarom ben je bang voor een mens? Een sterveling die vergaat als gras?’ zegt God in het Bijbelboek Jesaja (hoofdstuk 51 vers 12). Misschien is het gebrek aan Godsvertrouwen wel de belangrijkste reden voor onze angsten. Een uitgebreide versie van Karams verhaal lees je op vluchtelingenwerk.nl.
‘Als bootvluchteling betaal je om te sterven’
strijdkreet | 23
‘Two worlds, one planet One sky, no hope My heart drowns in sorrow Knowing you are out there on your own I chase my future You left your past Not knowing if tomorrow You will be free at last Facing death on open waters All your hope is running dry And I struggle with the never ending why I'm trying to write to you a song of peace and hope Of love that's strong enough to save you But when I think about the pain with which you cope I can't find the words although I try to I can't find the words although I try Few words, no promise Much space, no room You search for shelter As the walls close in on you We see your desperation On our tv screens We speak of reaching out to you But we don't know what that means
Cause by the time you reach our doorstep Miles and miles away from war There are fences that were never here before I'm trying to write to you a song of peace and hope Of love that's strong enough to save you But when I think about the pain with which you cope I can't find the words although I try to I can't find the words although I try It's bigger than we are prepared for So let's not waste another day On defending what's not threatened Or on purposeless debate Cause by love we are united In the end we're all the same Here's my song to you, it's what I want to say Cause we’re all in this together I think about you every minute of the day And hope that soon things will get better’
doen wat we geloven