Magazine van het Leger des Heils
Jaargang 128 nr. 5
Wat zit je nou de hele dag te doen?
nr. 5 redactie Hoofdredactie Menno de Boer
Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Suzanne Janse Marko Mellema
Vormgeving
Nathan Sudmeier
Traffic
Arnoud van Roosmalen
Cover
Csaba Peterdi
reageren & abonnementen LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl
druk Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem
strijdkreet MAGAZINE VAN HET LEGER DES HEILS Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal AndrÊ Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl Š Leger des Heils 2015 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.
4
De hectiek van Jorrit Bergsma
6
Dezelfde agenda, dag in dag uit
8
Kees van der Staaij: Maak van de zondag een parel in de week
10
De agenda van...
14
Ruimte in je hoofd
18
Wat zit je nou de hele dag te doen joh?
20
Ik dacht altijd dat ik een 9-tot-5-mens was
22
Druk? Voor echte rust moet je tijd vrijmaken
‘Niets is meer waard dan de dag van vandaag’ Als we naar de wereld van vandaag kijken, is deze uitspraak van de Duitse schrijver/filosoof Johann Wolfgang von Goethe best bijzonder. Want wij zijn vaak zo druk met de zaken die onze agenda voorschrijft, dat we nauwelijks nog de waarde van vandaag beleven. We rennen door het leven, proberen overal op tijd aanwezig te zijn, kijken tijdens gesprekken die we voeren al druk op onze
horloges, want de volgende taak wacht alweer. Tijd nemen voor onszelf, tijd nemen om eens goed na te denken, tijd nemen om te reflecteren, tijd nemen om te overpeinzen, daar hebben we geen tijd voor. En het staat ook zo raar om tijdens werkuren eens de voeten op tafel te leggen om rustig na te denken over de volgende opdracht of activiteit. En toch zouden we dat misschien eens wat vaker moeten doen. Niet altijd maar doorrazen, maar bewust tijd nemen om na te denken. Tijd nemen om ervoor te zorgen dat we de goede dingen doen. Tijd nemen voor rust. Tijd nemen voor de dag van vandaag.
strijdkreet | 3
Agenda topschaatser Jorrit Bergsma soms super-hectisch:
“Koffers uitpakken, schaatsen, wassen en koffers weer inpakken…” TEKST JURJEN SIETSEMA BEELD TWITTER JORRIT BERGSMA / TEAM CLAFIS
Hoe ziet de agenda van een topsporter eruit? Topschaatser Jorrit Bergsma werd twee keer Nederlands en een keer Olympisch kampioen op de 10 kilometer. Maar ook in het marathonpeloton is hij steevast een van de favorieten voor de winst. Tussen de langebaanwedstrijden door, pakt hij zo nu en dan ‘gewoon’ een marathon mee.
4 | strijdkreet
J
orrit vertelt:
Vrije tijd?
“Mijn agenda is goed gevuld,
Blijft er, ondanks zijn drukke agenda, nog wel
maar ik beheer hem nog
vrije tijd over? En: wat doet Jorrit dan het liefst?
altijd zelf. Natuurlijk staan de
“Ik ben opgegroeid aan het water, in Friesland.
ploegtrainingen van tevoren
Ik heb tot mijn achttiende wedstrijden gezeild
vast. Maar daarbuiten heb ik voldoende ruimte
en tot vorig jaar woonde ik op de woonark waar
om mijn eigen trainingen te plannen. In het
ik ben opgegroeid. Wij zijn thuis altijd echte
wedstrijdseizoen is het wel vrij hectisch. Je
watersporters geweest en als het even kan, ben
vliegt van de ene plek naar de andere. Dan is
ik op het water te vinden. Samen met mijn vader
het koffers uitpakken, schaatsen, wassen en de
heb ik een zeilbootje, mijn vader zelf heeft een
koffers weer inpakken. Vooral vorig jaar tijdens
skûtsje. Maar zeilen kost vaak veel tijd. Daarom
de Olympische Spelen waren we veel van huis.
hebben we ook een speedbootje. Als we minder
Dan ben je blij dat het achter de rug is.”
tijd hebben, gaan we daarmee het water op.”
Fris aan de start
En dan is je partner ook nog top…
Vaak staan er in agenda’s van topsporters, naast
Jorrit trouwt op 2 mei met topschaatster
hun training- en wedstrijdschema’s, ook nog
Heather Richardson. In 2013 werd Heather
andere activiteiten gepland, zoals lezingen of
wereldkampioene sprint en dit seizoen pakte
sponsoractiviteiten. Hoe is dat bij Jorrit? “Ik geef
ze de tweede plek op het WK en won ze de
geen lezingen. Dat kan ik er niet bij hebben. Als
500 meter op het WK Afstanden. Hoe is het
sporter moet je uitgerust blijven. Omdat het
om een relatie te hebben met iemand die ook
reizen en het sporten zelf veel energie vragen,
topsport beoefent? Zie je elkaar dan eigenlijk
zoek ik naar mogelijkheden om tussendoor
nog wel eens? “Soms zagen we elkaar vier of
goed uit te rusten. Dat betekent allereerst
vijf maanden achter elkaar niet, dan een weekje
goede nachten maken. Vooral in de belangrijke
wel en vervolgens weer een hele periode niet.
wedstrijdperiodes, waarin er gepresteerd moet
Dat vond ik vervelend. We hadden dan wel elke
worden. Dan denk ik extra goed om mijn slaap
dag contact via Skype, maar dat is niet echt
en mijn voeding. Als je daar niet scherp op bent,
ideaal. Sinds mei vorig jaar wonen we samen in
dan bestaat de kans dat je ziek wordt en dat kan
Friesland en trainen we in dezelfde ploeg. Dat
niet. Ik wil juist in die periodes fris aan de start
heeft het een stuk makkelijker gemaakt.”
verschijnen.” Toch maar een weddingplanner Een goede slaper
Voor hun huwelijk hebben ze toch maar een
Het scheelt dat hij een goede slaper is, zegt
weddingplanner ingehuurd, zegt Jorrit.
hij. Misschien soms zelfs iets te goed. Ook in
“Natuurlijk plan je de grote lijnen zelf, maar
de periodes waarin er net iets minder scherpte
het is wel heel fijn, zo’n weddingplanner. Zij
wordt gevraagd. Jorrit lacht: “Dan komt het nog
heeft, samen met mijn schoonmoeder, heel
weleens voor dat ik net op tijd of iets te laat op
veel werk verzet voor onze huwelijksdag.” De
de training verschijn. Gelukkig is mijn coach,
trouwdag van het schaatspaar vindt plaats op
Jillert Anema, niet iemand die je daar stevig op
een prachtige ranch in North Carolina (VS). “De
aanspreekt. Hij legt de verantwoordelijkheid bij
plechtigheid is aan een meer aan de rand van
jezelf. Als je het uiteindelijk verknalt, dan heb je
de ranch. Hoe kan het ook anders? Natuurlijk
dat aan jezelf te wijten en dat is natuurlijk zo.
hebben we ook een huwelijksreis gepland. Naar
Maar voor de rest houd ik mij keurig aan mijn
Hawaï. Daarna gaan we weer naar Nederland.
agenda.”
We hebben tenslotte een agenda…”
strijdkreet | 5
Dezelfde agenda, dag in dag uit TEKST WILLEMIJN DE JONG BEELD WENDY BOS
M
idden in de drukke Utrechtse volkswijk Zuilen staat een klooster: het Cenakelklooster. Er wonen vijf zusters die zich ‘Dienaressen van de Heilige Geest van de Altijddurende Aanbidding’ noemen. Zuster Maria Confidens is overste in het klooster. Al 54 jaar geeft zij al haar tijd aan de bediening van het gebed. Dag in, dag uit.
Wat bezielt de zuster om zich zo te willen afzonderen? Dat is een vraag die ze regelmatig van bezoekers krijgt. “Ik had als kind al het verlangen om zo te leven. Ik groeide op in het Westland in een groot, gelovig gezin. We gingen elke dag naar de heilige mis. Er groeide bij mij een grote liefde voor Jezus Christus. Natuurlijk leek het me fijn om een gezin te krijgen, maar ik voelde een groter verlangen naar dit leven. Ik hield meer van Christus en kreeg innerlijke zekerheid toen ik op mijn negentiende besloot om non te worden.”
We spreken af in het klooster, omdat zuster Maria
6 | strijdkreet
Confidens niet onnodig buiten het klooster komt.
Wakker blijven
Eenmaal binnen word ik vanachter een raampje
Zuster Maria Confidens leeft volgens een dagorde.
verwezen naar een kleine kamer. De kamer lijkt een
Elke dag is op dezelfde manier ingedeeld. Om half
beetje op een verhoorkamer; grote houten spijlen tussen
zes opstaan, om kwart over zes het eerste gebed. Elke
mij en zuster Maria. “Is dat ter bescherming?” vraag
ochtend om acht uur een eucharistieviering. Een
ik, nadat we de hand door de spijlen hebben geschud.
middaggebed om kwart over twaalf, een getijdengebed
“Nee hoor, dat is meer symbolisch. Het laat zien dat wij
om half vier ’s middags en een avondgebed om zes
buiten de wereld staan. We leven hier afgezonderd. We
uur ’s avonds. “We bidden tussen die diensten door
komen weliswaar alleen buiten het klooster als het strikt
ook persoonlijk in de kapel. Zo hebben we ook
noodzakelijk is, maar dit zijn geen gevangenistralies.”
nachtdiensten. Ik moest ’s nachts bidden op witte
donderdag, en ik was zo slaperig! Toen kwam de zin
is onze taak. Dus we bidden elke dag andere gebeden,
van Jezus in mijn hoofd die hij tegen zijn slapende
lezen andere gedeelten uit de Bijbel. We voelen ons
leerlingen zei in Gethsemane, vlak voor hij gekruisigd
niet elke dag hetzelfde.” En heeft ze als overste wel eens
zou worden: ‘kunnen jullie niet eens één uur met mij
stress? “Ja, als ik iets met de computer moet doen en
waken?’ Ik bad God toen om kracht en gelukkig bleef ik
het gaat niet helemaal zoals ik wil. Dan heb ik ook wel
wakker om te kunnen bidden.”
stress. Ik laat het dan maar los en probeer het later nog eens. En als overste heb je meer verantwoordelijkheid,
Radio luisteren
dus ik heb genoeg te doen. Als je bijvoorbeeld tuinzuster
Het lijkt zo saai. En een beetje uitzichtloos. Altijd maar
bent, heb je wel een rustiger leven.”
bidden, elke dag hetzelfde ritme. Wil je niet af en toe liever even naar buiten dan alleen maar binnen bidden?
Vroeg uit bed
“Ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze voor dit leven.
Een zachte bel herinnert aan het middaggebed dat zo
Maar natuurlijk, het voelt soms als een offer. Soms wil
begint. “Ik ben toch blij dat ik niet zo vroeg uit bed hoef
ik ook even niet bidden. Maar Jezus heeft zijn hele leven
’s morgens,” zeg ik. De zuster lacht. “We gaan ook op tijd
opgeofferd voor ons. Als mijn leven als een offer voelt,
naar bed, hè. Dit leven is een geschenk, het is niet voor
voel ik me extra verbonden met Hem. En dat is wat ik
iedereen weggelegd. Maar een leven in aanbidding kan
zo graag wil; me verbonden voelen met God.” Op de
voor iedereen. Het gaat erom dat je God betrekt bij je
vraag of niet elke dag dezelfde is, schudt zuster Maria
bezigheden. Als ik ’s morgens begin, vraag ik: Heer, wat
haar hoofd. “We leven niet helemaal afgezonderd van
wilt u dat ik doe? En dan doe ik niet eerst het leukste,
de wereld. Elke dag horen we op de radio wat er in de
maar dat wat het meest nodig is. Dat is een uitdaging
wereld gebeurt. Voor die gebeurtenissen bidden we. Dat
voor ieder mens.”
strijdkreet | 7
Kamerlid Kees van der Staaij:
“Christelijk of niet: maak van de zondag een parel in de week�
TEKST JURJEN SIETSEMA BEELD WENDY BOS
D
e moderne mens wordt steeds meer geleefd door zijn (vaak digitale) agenda. Signalen, pieptonen en trillingen herinneren er ons aan dat we naar de volgende afspraak moeten, de vuilcontainer bij de weg moeten zetten of een rekening moeten betalen. De 24-uurs maatschappij draait op volle toeren en het lijkt wel alsof we het steeds drukker krijgen. Tweede Kamerlid (en fractievoorzitter) Kees van der Staaij (SGP) heeft, net als veel Nederlanders, een drukke agenda en juist daarom pleit hij voor een vaste rustdag.
8 | strijdkreet
“De maatschappij vraagt veel van ons”, zegt
te doen, maar aan de andere kant vragen
Kees van der Staaij. “Je kunt je bijna niet meer
velen zich af of we wellicht iets opgeven, iets
veroorloven om geen agenda te hebben waarin
verliezen met het loslaten van de zondagsrust.
je alles bijhoudt.” Ook zijn eigen agenda is goed
Juist voor werknemers die worden ingezet op
gevuld. Hij rent vaak van fractieoverleg naar
zondag. Het zijn namelijk niet alleen maar de
plenaire vergadering in de Tweede Kamer. Van
winkelmedewerkers, maar ook zij die actief zijn
werkbezoek naar spreekbeurt. “En dan is er
in het transport en de bevoorrading van die
nog het gezinsleven. Een balans vinden tussen
winkels die nu op zondag moeten werken. Je zet
werk en gezin, werk en vrije tijd kan in een
een hele keten in werking van mensen die door
maatschappij als de onze soms knap lastig zijn.
de week ook al moeten werken.”
Daarom moeten we bepaalde dingen bewust bewaken. Je hebt een rustmoment nodig in de
Meer winst?
week. Voor mij is dat de zondag. Een ‘paleis in
Volgens Van der Staaij is de zondagsopening
de tijd’.”
ook niet in de eerste plaats een wens van de consument of de winkelmedewerker, maar
Zondagsrust verdwijnt
meer van de grootwinkelbedrijven. “Om meer
“Ik geloof dat de zondagsrust een geschenk van
winst te maken. Terwijl de directeuren op hun
de Schepper, van God, is. Het is een onderdeel
plezierboten op zondagmiddag op het water
van de Tien Geboden. Een dag waarop je in
dobberen, zijn hun medewerkers aan het werk.
het bijzonder met de dingen van het Koninkrijk
Dat zou ik graag anders zien en ik merk uit
van God bezig bent.” Daarmee doelt Van der
gesprekken dat er een soort tegenbeweging aan
Staaij ondermeer op het bezoeken van een kerk.
het ontstaan is van mensen die vinden dat er in
“Een van de redenen waarom de zondagsrust
je agenda bewust plek moet zijn voor rust, voor
in Nederland tot ergens halverwege de jaren
aandacht voor je gezin of voor degene van wie
’90 een soort heilig bastion was waaraan niet
je houdt.”
werd getornd. Zelfs niet door niet-christenen. Die klaagden zo af en toe over het klokgelui
Niet omdat het moet
waarvan ze op zondagochtend wakker werden,
“Gewoon eens uitgebreid praten met elkaar,
maar meer ook niet. Totdat het D66 lukte om de
wandelen, een spelletje doen. Dingen waar je
winkels op zondag open te krijgen. Eerst vier,
door de week niet meer zo gauw aan toe komt.
toen acht, toen twaalf keer per jaar. En sinds
Ik zeg: maak van de zondag een speciale dag,
2013 onbeperkt.” De SGP-politicus vindt dat een
een feestdag. Ook al doe je niets aan geloven.
slechte zaak. Niet alleen vanuit zijn geloof, maar
Ontbijt lekker met elkaar, kijk eens even niet op
vooral omdat er, naar zijn idee, iets waardevols
je mobiele telefoon. De zondag kan een dag zijn
verdwijnt met het loslaten van de vrije zondag.
waarop je dingen doet waar je door de week, als
“En daarin sta ik niet alleen.”
je allemaal met je eigen dingen bezig moet zijn, niet aan toekomt. Zelf doe ik die dingen graag
Verlies van rust
met mijn gezin. We maken ook graag samen
“Uit onderzoek blijkt dat burgers zelf ook
muziek op zondagmiddag. Zondag is zo een
vaak helemaal niet zitten te wachten op deze
‘parel in de week’. Niet omdat het moet, maar
ontwikkeling. Aan de ene kant vinden ze het
omdat het mág en om te voorkomen dat we
wel handig om op zondag een boodschap
vastlopen in onze levens, in onze agenda’s.”
strijdkreet | 9
TEKST WILLEMIJN DE JONG BEELD WENDY BOS
De een krijgt het Spaans benauwd als hij na een dag op kantoor óók nog eens boodschappen moet doen, de ander huppelt fluitend van werklunch naar eetafspraak, van commissie naar hobbyclub en weer terug. In hoeverre bepaalt je beroep hoeveel tijdsdruk je ervaart? Wat kun je eigenlijk allemaal doen binnen 24 uur? Hoge Raad-medewerker Ewout en student Christiaan houden er nogal verschillende agenda’s op na. En nachtportier Lars heeft er niet eens een.
10 | strijdkreet
L
ars van der Werf werd bekend door zijn versjes – kleine, romantische gedichtjes. De oplettende Twittervolger van deze Lars weet dat hij daarnaast ook nachtportier is in een hostel. Hoe ziet de agenda van Lars eruit?
“Ik heb geen agenda. Ik krijg steevast een nieuwe voor Sinterklaas, maar ik gebruik nooit agenda’s. Mijn geheugen is goed genoeg om alle afspraken te onthouden. Als ik ergens moet optreden, dan geeft mijn uitgever dat een dag van tevoren door. En verder houd ik het rooster van het KingKong-hostel in de gaten. Dat zijn de vaste dingen die ik moet weten. Andere afspraken onthoud ik gewoon.”
Okee, maar hoe ziet jouw weekritme er dan uit? “Twee à drie nachten per week werk ik van 12 tot 8 uur bij het hostel. De rest van de week heb ik overdag vrijgezellenfeestjes, bruiloften of andersoortige bijeenkomsten, waar ik de dichter uithang. Dan maak ik gedichtjes op maat. Ik wissel dus van dag- en nachtritme, maar omdat ik net iets meer overdag leef dan ’s nachts, probeer ik zo snel mogelijk weer terug te keren naar mijn dagritme.”
Word je niet heel moe van zo’n ongestructureerd ritme? “Nee, ik kan er goed tegen. Mijn vader wordt al gek bij de wisseling van zomer- naar wintertijd of andersom, maar mijn biologische klok lijkt wel defect. Of ik kan ‘m zelf instellen. Sowieso heb ik weinig slaap nodig. Ik ben soms 35 uur achter elkaar wakker als ik twee nachten werk en de dag ertussendoor een optreden heb. Dan leef ik op powernaps van 90 minuten – gaat prima.”
Zijn er wel nadelen aan jouw ritme dan? “Voor je sociale leven of je liefdesleven is mijn ritme verre van ideaal. Ik moet afspraken met vrienden en familie zorgvuldig plannen. Truc van mij is om ’s ochtends, als ik klaar ben met mijn nachtdienst, geen nieuws te kijken dat bij de nieuwe dag hoort. Pas nadat ik heb geslapen, begin ik aan de nieuwe dag. Op die manier lopen de dagen en nachten niet constant in elkaar door en houd ik in mijn hoofd zeven dagen per week helder.”
strijdkreet | 11
E
wout Jansen is wetenschappelijk medewerker bij de Hoge Raad der Nederlanden. Hij adviseert over de ontwikkeling van het civiele recht. Hoe druk ben je met zo’n baan?
“Ik werk vier dagen per week bij de Hoge Raad. Ik zit dan in de bibliotheek veel te lezen, te onderzoeken en te typen. Er heerst bij ons geen overwerkcultuur, dus ik werk niet in het weekend. Als ik wegga, ben ik gewoon klaar. Dat komt waarschijnlijk doordat wij vooral ingewikkelde, principiële vragen krijgen. Dat moet heel grondig, er staat minder tijdsdruk op dan de druk die een rechter of advocaat ervaart.” Wat doe je dan zoal op een werkdag? “We maken de zogenaamde ‘jurisprudentie’. Na een ‘gewoon’ hoger beroep, kun je nog terecht bij de Hoge Raad. Het moet dan om een zaak gaan die ook voor andere uitspraken belangrijk is. Ik schrijf eigenlijk elke paar weken een kleine scriptie.” Maar er zit weinig tijdsdruk op je werk zei je? “Ja, nou… Minder dan bijvoorbeeld in de advocatuur. Ik merk in mijn werk regelmatig dat zaken niet goed zijn uitgedacht doordat er te weinig tijd voor was. Het laatste jaar had ik ineens wat concentratieproblemen en kreeg ik moeite om het tempo bij te houden. Toen ervoer ik wel tijdsdruk.” Wat doe je als je niet werkt? “Ik heb meer adviserende rollen. Zo ben ik voorzitter van stichting Cultuurboord. En ik ben presentator/comedian bij Sunday Assembly, een soort kerk zonder religie. Op de dag dat ik niet werk, ben ik bezig met promoveren en werk ik aan een eigen cabaretprogramma. En o ja: ik adviseer bijvoorbeeld ook bij de Reclame Code Commissie.” Dat klinkt druk! “Ja, ik heb het wel vaak druk. Maar de projecten die ik doe, overlappen ook wel met m’n sociale leven – dat scheelt. De liefde is een rustpunt voor mij. Rustig met mijn vriendin Lisa ergens naartoe of samen iets vrolijks doen, dat is mijn meditatie.” Zou je iets aan de je agenda willen veranderen? “Ik zou het liefste elke dag van de week iets anders doen. Ik doe voor mijn gevoel op alle fronten te weinig. Dat is wel jammer.”
12 | strijdkreet
C
hristiaan van Grootheest is student Communicatie & Organisatie. Hij heeft heel veel vrije tijd. Hoe relaxt is dat eigenlijk?
“Ik heb doordeweeks elke dag 2 of 3 uur college. Voor de rest ben ik helemaal vrij. Natuurlijk moet ik wel verplichte dingen lezen en opdrachten maken, maar dat kost niet echt heel veel tijd. En ik kan wel goed in bed werken, haha. Mijn colleges beginnen om 09.00 of 11.00 uur en voor die tijd doe ik vaak niks.” Wat doe je op al die vrije middagen en avonden dan? “’s Middags doe ik nog wel gestructureerd dingetjes voor school, maar in de gaten in mijn agenda kijk ik veel series. Soms denk ik, als ik uit college kom: ‘Hmm, wat zal ik deze middag eens doen?’ En dan hang ik wat met vrienden in de tuin bijvoorbeeld, of werk ik als koerier. Dat laatste doe ik twee dagen in de week ongeveer.” Geen vaste afspraken in de avonden? “Jawel, ik sport elke dinsdagavond, op woensdagavond ga ik naar koor en op donderdagavond heb ik dispuutsborrel van mijn studentenvereniging. Geen nare dingen, nee! Ik besef ook wel dat ik erg luxe in mijn tijd zit. En dat ik van deze tijd erg moet genieten, voor ik straks in een 40-urige werkweek beland.” Heb je uberhaupt wel stress dan? “Nah, niet echt nee. Soms vlak voor een presentatie een beetje. Ik heb momenteel weinig nare dingen om te doen en veel dingen die ik echt leuk vind. Maar ik zou wel iets meer van mijn tijd aan een ander willen geven.”
strijdkreet | 13
“Ruimte in je agenda, is ruimte in je hoofd” TEKST JURJEN SIETSEMA BEELD WENDY BOS
W
aarom hebben m e ns e n v aak het ge v oel da t ze te weinig t ijd h ebben en v oortdurend ac hte r zi ch zel f aanhollen? G erald Es sers is ex pert op het gebied v a n t i mema nagement en opr ic hte r v a n TIJD winst.c om . E en bedr ijf d a t werel dw ijd bedr ijv en traint i n t i mema nagement. Zijn de v ie s : “ W ij mo eten weer leren waar het ec ht om draait in ons le v en en ons we rk”.
werk is het in de eerste plaats de werkgever die bepaalt wat belangrijk is. Maar, hoort wat je allemaal doet eigenlijk wel echt bij je functie? Of is er in de loop van de tijd steeds meer bijgekomen wat eigenlijk iemand anders, die het misschien zelfs beter zou kunnen, zou moeten doen? In je privéleven bepaal je zelf wat belangrijk is. Voor mij zijn dat mijn gezin en mijn hobby’s, voor iemand anders kan dat iets anders zijn.” Hoe kan het eigenlijk zo mis zijn gegaan in onze samenleving, dat we iemand nodig
De agenda. Uitgevonden om op een eenvoudige
hebben die ons vertelt hoe we onze tijd het
manier overzicht te scheppen in je dag of je
beste kunnen indelen? Volgens Gerald is de
werk. Van oudsher een papieren boekwerk,
consumptiemaatschappij de oorzaak van alle
vandaag de dag steeds vaker een digitale
ellende. “We doen het onszelf aan. Wij willen zo
agenda op de smartphone, tablet of computer.
weinig mogelijk betalen voor de producten die
Met de mogelijkheid om voor elk agendapunt
wij kopen, maar wij eisen wel dat ze van goede
een melding in te schakelen, zodat je niets
kwaliteit zijn. Daarmee staan bedrijven onder
vergeet.
druk. Ze moeten steeds verder afslanken om die producten betaalbaar te houden. Daarom
“We leven in een tijd waarin we door onze
ontslaan ze werknemers zodat hetzelfde werk
agenda en onze smartphones worden geleefd,”
met minder mensen moet worden gedaan. Die
zegt Gerald. “We laten ons meeslepen van
stortvloed aan brieven, e-mails en telefoontjes
de ene e-mail naar de andere, van het ene
moet nog steeds worden beantwoord. Dan red
telefoontje in het andere. We checken daarnaast
je het niet meer door zelf maar iets te bedenken
regelmatig onze Facebook- of Twitterstatus,
en heb je dus iemand nodig die je technieken
willen weten of het regent als we naar buiten
leert om je tijd op een goede manier in te
gaan en wat het laatste nieuws is. Er is dus veel
delen.”
dat ons afleidt. In ons werk, maar ook in ons privéleven.”
“Wat wij doen, is proberen zoveel mogelijk dingen meetbaar te maken. Het overzicht terug
14 | strijdkreet
“Daarom is mijn advies aan de mensen die wij
te krijgen. En dan zien we dat het mogelijk
trainen, om eens goed na te denken over wat
is om zeker 15 tot 25% tijdwinst te halen.
echt belangrijk is in je werk en je leven. Op je
Bovendien proberen we mensen ontspannener
met hun agenda te leren omgaan, zodat ze
nemen. Timemanagement is eigenlijk het
niet vastlopen. Ik vergelijk het weleens met een
broodnodige onderhoud waarmee alles soepel
auto. Als je die niet regelmatig voor een kleine
blijft lopen. Het kost tijd, maar levert uiteindelijk
of grote beurt naar de garage brengt, loopt hij
tijd op en daardoor minder stress. Dat heeft
ook vanzelf vast. Dat onderhoud bij mensen
niet alleen effect op je werk, maar ook op je
is bijvoorbeeld je dag op een goede manier
privéleven.”
afsluiten. Even achterom kijken, wat heb ik wel en wat heb ik niet gedaan? Is dat erg? En wat
“Je tijd op een goede manier gebruiken, werkt
staat er voor morgen in mijn agenda?”
in alles door. Ruimte in je agenda creëren, betekent ruimte in je hoofd creëren zodat je
“Wat ik veel zie gebeuren, is dat mensen
ook in je privéleven alle ruimte hebt om je bezig
’s avonds de deur op kantoor achter zich
te houden met de dingen die er daar toe doen.
dichtdoen en ’s morgens weer tussen de
Daar word niet alleen jij, maar iedereen beter
puinhopen duiken zonder even afstand te
van.”
strijdkreet | 15
Het lijkt wel of we het in deze tijd drukker hebben dan ooit. Door de tijd heen hebben veel mensen al wijze dingen gezegd over goed omgaan met je tijd. Een greep...
“De tijd bestaat alleen maar omdat anders alles tegelijk zou gebeuren” Albert Einstein
“Ook deze tijd zal eenmaal de goede oude tijd heten.” Godfried Bomans “Een vriendelijk woord hoeft niet veel tijd te kosten, maar de echo ervan duurt eindeloos”
“Zoek de Heer nu Hij zich laat vinden, roep Hem terwijl Hij nabij is” Jesaja 16 | strijdkreet
Moeder Teresa
“Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel Er is een tijd om te huilen en een tijd om te lachen, een tijd om te rouwen en een tijd om te dansen een tijd om te zwijgen en een tijd om te spreken.” Prediker
“Er is maar één moment dat je op tijd kunt komen. Ben je er niet, dan ben je óf te vroeg, óf te laat.” Johan Cruijff
“Maak je geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen last.” Jezus Christus
“In de ene helft van ons leven offeren we ons leven op om geld te verdienen, in de andere offeren we geld om weer gezond te worden. En al die tijd gaan gezondheid en leven er zachtjesaan van door.” Voltaire
“Tijd is een rivier, een niet te stuiten stroming van al het geschapene. Het ene is niet eerder zichtbaar dan op het moment dat het snel voorbij wordt gesleurd en het andere komt eraan drijven om op zijn beurt weer te worden weggeveegd.” Marcus Aurelius
“Houd elke dag 30 minuten vrij voor je zorgen en doe in deze tijd een dutje.” Abraham Lincoln strijdkreet | 17
Wat zit je nou de hele dag te doen joh? TEKST MENNO DE BOER ILLUSTRATIE MICHELLE DE BREE
M
isschien komt het
vaatwasser uitruimen, lunches
aan, eten klaarzetten voor
doordat ik ouder
klaarmaken voor de kids, de
de boys, naar de sporthal -
word. Dat ik soms
was uit de machine halen en
training geven, nog even snel
denk: waar ben ik nou helemaal
ophangen, snel broodje en
afstemmen voor de vergadering
mee bezig? Vroeger dacht ik
glas melk wegduwen, de auto
van deze week, naar huis,
namelijk nooit aan dat soort
in, naar mijn werk. Na een
sportkleding in de wasmachine,
dingen. Dan ging ik gewoon maar
drukke werkdag weer naar huis,
programmeren, wasmiddel
door…
meteen achter de potten en
erbij… pfff even zitten.
pannen, met m’n dochter eten
18 | strijdkreet
Elke dag is een eindeloze
(de boys zijn aan het sporten),
“Pap! Kun je ff helpen met
stroom van dingen die ik moet
snel de boel in de vaatwasser,
wiskunde!?” Tuurlijk… Tegen
doen (denk ik): op tijd opstaan,
kantoorkloffie uit, sportkleding
tienen liggen de jongste twee
wel in hun bed. Met de oudste
mijn oma kreeg) vanonder
van iedereen. Zou er voor Mij
nog wat drinken, even een
het bed tevoorschijn. Ik sla
ook maar iets te wonderlijk
onnozel tv-programma kijken,
het behoorlijk versleten boek
zijn?’ zegt God in Jeremia 32,
de vaatwasser op de timer en
open en blader wat. Ik zoek
vers 27. God handelt ook naar
dan ook maar onder de wol.
iets toepasselijks, maar kan het
Zijn eigen plan. Op Zijn tijd.
niet vinden. Ik zoek naar iets
Dus niet naar mijn plan, op
Zo ’s avonds laat lig ik nog
rustgevends, maar word tijdens
mijn tijd… Maar God kent mijn
weleens op mijn rug naar het
het zoeken steeds onrustiger.
worstelingen, mijn moeiten,
plafond te staren en heb ik het
De preek van deze week dan
mijn verdriet, mijn strijd, mijn
gevoel dat ik soms geleefd
maar. Die ging over de eerste
vreugde, mijn wensen, mijn
word. Dat mijn agenda door
twee verzen uit het twaalfde
overwegingen. Hij kent ze en
iedereen wordt beheerd en
hoofdstuk van het Bijbelboek
stelt me gerust. Ik mag naar
bepaald, behalve door mezelf.
Romeinen.
Hem toe vluchten, mijn leven
Als alleenstaande papa valt het
in Zijn hand leggen, Hij zal mij
soms niet mee om alles goed
‘…met een beroep op Gods
helpen (Psalm 31, vers 5 en
voor elkaar te hebben. En dan
barmhartigheid vraag ik je
6). Hoe meer ik ga beseffen
moet de tuin nog, het tuinhuisje
om jezelf in Gods dienst te
dat God alles in Zijn machtige
lekt, de schutting ligt nog half
stellen als een levend, heilig
hand heeft, hoe meer ik me wil
plat na de laatste storm, er ligt
en een voor God aangenaam
verdiepen in Zijn woord en Zijn
een berg snoeiwerk van het
offer, want dat is je redelijke
plan, hoe meer ik open sta voor
najaar op een hoop, eigenlijk is
godsdienst. En je moet jezelf
vernieuwing en verandering.
het huis aan een schilderbeurt
niet aanpassen aan deze
Om zo meer te ontdekken van
toe, oh boy, houd het dan
wereld, maar veranderen door
Gods wil voor mijn leven.
nooit op? En wat is er over van
je gezindheid te vernieuwen,
mijn dromen? Mijn plannen?
om zo te ontdekken wat God
Durf ik dat offer te brengen?
Mijn toekomstverwachtingen?
van je wil.’
Mijn leven helemaal aan Hem
Vaak durf ik niet eens verder
te geven die er redelijkerwijs
te kijken dan de volgende dag.
Poe. Ik moet mijn leven aan
ook het meeste recht op heeft?
Ik vecht tegen de tranen (die
God offeren dus. Dat is mijn
Heer, help me, want dat kan ik
er toch al veel te vaak zijn) en
redelijke godsdienst. Waarom
niet alleen! Wilt u meer mijn
onrustig draai ik me op mijn
zou ik dat doen? Mijn hele leven
agenda bepalen?
zij… “Wat zit je nou eigenlijk de
in Zijn dienst stellen. Is dat
Zijn prachtige antwoord:
hele dag te doen joh?” mompel
redelijk? Tja, als ik besef dat
‘Natuurlijk help Ik je. Ik ben met
ik vermoeid en ik sluit mijn
God Zijn zoon Jezus gegeven
je, altijd, tot het einde van deze
ogen. “God, wat ben ik moe.”
heeft om mij te redden, dan is
wereld komt!’ (Mattheüs 28,
dat misschien niet onredelijk.
vers 20).
Hallo? O ja… God is er ook nog…
Helemaal als ik besef dat ik zonder het offer van Jezus niet eens bij God in de buurt kan
Ik kruip onder de wol en sluit
komen. En God verzekert mij er
voor de tweede keer mijn
ook van dat Hij voor mij zorgt,
ogen… Morgen weer vroeg
Ik kruip mijn bed weer uit en
als ik mijn zorgen bij Hem
op; de was, lunch voor de kids
haal de oude bijbel (die ik
breng (1 Petrus 5, vers 7). Hij is
klaarmaken, de vaatwasser
meer dan dertig jaar geleden
in staat om al mijn problemen
uitruimen en God danken voor
op mijn 17e verjaardag van
op te lossen. ‘Ik ben de God
een nieuwe dag!
strijdkreet | 19
20 | strijdkreet
Officier bij het Leger des Heils
“Ik dacht altijd dat ik een 9-tot-5-mens was”
H
TEKST JURJEN SIETSEMA BEELD MICHAEL DAMEN
ij zou niet anders meer willen, maar
Reden voor mij om te gaan studeren.
het was wel even wennen. Reinier
Theologie, omdat ik het interessant vond. In de
van Dijk (39) is sinds twee jaar
tijd dat ik als onderzoeker werkte, dacht ik ook
officier (voorganger) in het Leger des
nog dat ik een 9-tot-5-mens was. Dat het wel bij
Heils. Een drukke baan. “Het vraagt voortdurende
mij paste. Die gedachte is in de loop van de jaren
beschikbaarheid van je. Je werkt met mensen
veranderd. Ik heb gaandeweg ontdekt dat ik mij
en noodsituaties kennen geen tijd. Als iemand
heel goed voel bij onregelmatige werktijden.
geestelijke bijstand nodig heeft, dan moet je er zijn,
Dat ik daardoor zelfs beter functioneer.
al is het midden in de nacht.”
Toen ik docent was, heb ik ook een tijdlang vrijwillig als voorganger in een korps van het
Voorganger zijn in het Leger des Heils betekent
Leger des Heils gewerkt. Dan stond ik overdag
niet alleen dat je pastor of zielzorger bent, maar
voor de klas en in de uren die ik vrij was, werkte
ook dat je een managersrol hebt in het korps
ik voor het Leger.”
(de kerkelijke gemeente). Samen met de mensen van het korps bepaal je het beleid op lokaal
Rust bewust inplannen
niveau en organiseer je activiteiten. “Dan leid je
Maar, hoe zit het dan met zijn rustmomenten? Je
op zondagmorgen ook nog vaak de wekelijkse
kunt toch niet 24 uur per dag, 7 dagen per week
samenkomst en als de tuin naast ons gebouw
aan het werk zijn? “Dat klopt. Toen ik docent
een opknapbeurt nodig heeft, dan werk ik net zo
was, heb ik al geleerd dat je je rustmomenten
hard mee.”
bewust moet plannen en dat je je er dan ook aan moet houden. Dat komt mij nu, als heilsofficier,
Geen 9-tot-5
goed van pas. Die rustmomenten zijn heilig en
Zijn agenda is flink gevuld, zegt Reinier, maar
hard nodig om het vol te kunnen houden. In die
dat was altijd al het geval. “Stilzitten is niets
momenten ben ik puur bezig met de dingen
voor mij.” Voordat hij besloot om voor het
die mij afleiding en rust geven. Televisie kijken
Leger des Heils te gaan werken, was hij docent
bijvoorbeeld, lezen of in mijn eigen tuin bezig
wis- en natuurkunde aan een middelbare
zijn. In die momenten denk ik ook niet aan mijn
school en werkte hij als onderzoeker in de
werk. Dat moet je wel leren trouwens. Zeker als
levensmiddelenindustrie. “Ook als docent
je pas begint. Het is een knop die je moet leren
was het al aanpoten. Je moest je lessen
omzetten.”
voorbereiden, toetsen maken en deze (vaak in het weekend) nakijken. In de jaren daarvoor
“Ja, ik heb een drukke agenda en werk vaak op
werkte ik in de levensmiddelenindustrie. Een
tijden dat andere mensen vrij zijn. Maar aan de
9-tot-5-baan. Hartstikke interessant, dat wel,
andere kant kan ik mijn tijd, binnen de kaders
maar ik ging ’s morgens naar het laboratorium
van mijn werk, zelf indelen. En dat geeft mij een
en ’s avonds weer naar huis. Vrije tijd genoeg.
vrij gevoel dat ik niet meer kwijt wil.”
strijdkreet | 21
Druk? Voor echte rust moet je tijd vrijmaken Échte rust zit ‘m niet in het weekend. Ook niet in het uurtje ‘me-time’ dat je hebt als de kinderen op bed liggen en het huis is opgeruimd. En zelfs niet in drie weken uitgebreid luieren op een strandstoel in ZuidFrankrijk. Echte rust kun je elke dag ervaren, thuis en op het werk. Ook tijdens periodes van stress en drukte. Die rust zit niet in lege plekken in je agenda, maar gaat veel dieper. Je moet ervoor op zoek naar zingeving en het doel van je leven. En je hebt Jezus daarbij nodig. Paradoxaal genoeg moet je er wel iets voor doen: tijd vrijmaken. TEKST SUZANNE JANSE BEELD ALENA OZEROVA
22 | strijdkreet
T
ijd vrijmaken is allesbehalve makkelijk in onze maatschappij. En tijd vrijmaken om rust te creëren, klinkt al helemaal onmogelijk. Maar om Jezus echt te leren kennen, moet je investeren. Investeren met tijd en aandacht. Dat kan moeilijk zijn in het begin. Maar als je volhoudt, betaalt die investering zich dubbel en dwars terug. Rust en ruimte in je hoofd! Zelfs als je agenda vol zit. Rust creëren, hoe doe je dat?
1
Kies een ritme en maak een planning. Spontaniteit kan lekker zijn, maar levert ook veel stress op als het wordt gecombineerd met ‘moetjes’. Gewoontes zijn uiteindelijk makkelijker vol te houden. Het nemen van rust kan zo’n gewoonte worden. Markeer een duidelijk begin- en eindpunt en bepaal hoeveel dagen, weken of jaren je deze planning volhoudt. Lees bijvoorbeeld elke dag vijf minuten in de Bijbel. Wil je iets laagdrempeliger beginnen? Kijk dan bijvoorbeeld eens op legerdesheils.nl/geloven. Houd je aan de afgesproken momenten. Ga ook niet te lang door. Door niet steeds aan de slag te zijn, maar op tijd te stoppen, ben je minder gehaast. Wat je dan wél doet, doe je beter.
2
Concentreer je op je ademhaling. Hoe beter die is, hoe beter je je voelt, zeggen deskundigen. Goed zorgen voor je lichaam is sowieso belangrijk in tijden van drukte. Van continue tijdsdruk of zorgen kun je namelijk lichamelijke klachten krijgen. Zelfs de Bijbel benadrukt het belang van goed zorgen voor je lijf (1. Kor 6: 19): ‘Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God, en weet u niet dat u niet van uzelf bent?’ Stress zorgt voor een hoge, oppervlakkige ademhaling. Dat kost energie, en moeheid werkt piekeren weer in de hand: een neerwaartse spiraal. Haal adem via je je neus. Zorg dat niet alleen je borst, maar ook je buiken en je flanken uitzetten. Een beproefde methode is de ‘4-7-8-methode’. Adem vier seconden in, houd de lucht zeven seconden vast en adem gedurende acht seconden uit.
3
Doe elke dag tien minuten helemaal niets. Ga op een stoel zitten en leg je handen in je schoot.
Laat jezelf niet afleiden door je horloge, maar schakel bijvoorbeeld de timer van je telefoon in. De eerste dagen heb je misschien moeite met het ‘nietsdoen’. Daarna zul je merken dat het steeds prettiger wordt om je gedachten te ordenen. Door christenen wordt deze tijd ook wel ‘stille tijd’ genoemd. Als je hoofd eenmaal tot rust gekomen is, kun je deze tien minuten gebruiken om te bidden. Hoe stiller je gedachten zijn, hoe makkelijker je contact legt met God.
4
Maak op vrije dagen een lange wandeling. Wandelen is een bijzonder goede manier om te ontspannen. Het ritme van je stappen en je regelmatige ademhaling zorgen voor een vermindering van gevoelens van stress en zorgen. Laat je telefoon thuis en kijk eens om je heen. Misschien merk je al dat je je gedachten vanzelf aan iemand ‘richt’. Praat dan eens met God. Deel wat je ziet of waar je over nadenkt. Een wandeling is een prima moment voor gebed. Door de lichaamsbeweging die je krijgt, slaap je bovendien beter, waardoor je weer fitter wakker wordt.
5
Zit je hoofd zó vol, dat je het wat grondiger aan moet pakken? Heb je echt de tijd niet, laat staan de energie, om bezig te zijn met iets groots als zingeving? Overweeg eens een zogenaamde retraite. Dat houdt in dat je bijvoorbeeld een weekend lang op zoek gaat naar rust. Misschien heb je deze mogelijkheid wel eens voorbij zien komen op tv: in ‘Op zoek naar God’ bezochten bekende Nederlanders een klooster, en ook bijvoorbeeld Jim de Groot bereidde zich met een retraite voor op zijn rol van Jezus in The Passion. Verspreid over Nederland, maar ook over de grens, vind je meerdere kloosters en centra die de mogelijkheid bieden er te overnachten. Je gaat dan met het ritme van de dag mee. Je eet, bidt en werkt mee met de bewoners, vaak monniken of nonnen. Meestal ligt de nadruk op eenvoud en rust. Tijdens de werkzaamheden of tijdens de stiltes kun je op zoek naar God. Sowieso is de dagindeling een bron van inspiratie. Een strakke planning, die tóch voor rust zorgt. Op Internet vind je een hele verzameling mogelijkheden op: retraite.startpagina.nl.
strijdkreet | 23
God heeft het nooit te druk om naar jou te luisteren. Als jij maar tijd maakt om met Hem te praten. Uit de Bijbel, Psalm 10 vers 17
doen wat we geloven