Magazine van het Leger des Heils Jaargang 129 nr. 2
Geluksprofessor Ruut Veenhoven:
‘Een goed gevoel is niet hetzelfde als gelukkig zijn’
redactie
nr. 2
Hoofdredactie Menno de Boer
Eindredactie
Suzanne Janse
Redactie | redactie@legerdesheils.nl Jurjen Sietsema Willemijn de Jong Nathan Sudmeier Marko Mellema
Vormgeving
4
Geluksprofessor: “Geluk gaat over levensvoldoening”
Nathan Sudmeier
Traffic
Arnoud van Roosmalen
Cover
Michel Porro (Hollandse Hoogte)
reageren & abonnementen LEGER DES HEILS T.A.V. REDACTIE POSTBUS 3006, 1300 EH, ALMERE Redactie | redactie@legerdesheils.nl Abonnement | www.legerdesheils.nl
druk
Senefelder Misset BV Mercuriusstraat 35 7006 RK Doetinchem
strijdkreet
MAGAZINE VAN HET LEGER DES HEILS Stichter | William Booth Internationaal leider | Generaal André Cox Leider Nederland | Commissioner Hans van Vliet www.legerdesheils.nl | info@legerdesheils.nl © Leger des Heils 2016 Het Leger des Heils is een internationale beweging en behoort tot de universele christelijke kerk. Zijn boodschap is gebaseerd op de Bijbel. Zijn dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. Zijn opdracht is het Evangelie van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam menselijke nood te lenigen zonder enige vorm van discriminatie.
8
“Mijn moeder overleed toen ik tien was; ik wil niet dat mijn kinderen hetzelfde overkomt”
14
Jong, mooi en ongelukkig
18
Test: hoe gelukkig ben jij?
20
Geluk? Nee, vrede
Zouden onze voorouders net zo diep hebben nagedacht over geluk als wij? Misschien hadden ze daar wel alle tijd voor, tussen het jagen en verzamelen door. Of is het juist door onze extreem gunstige levensomstandigheden eens per maand uit eten, een eigen huis, een auto voor de deur en 1,7 welopgevoede kindertjes - dat wij ons zoveel bezighouden met zo’n abstract begrip? Yoga is hip. Mindfulness is hip. Biologische organische fairtrade voeding is hip. Nederlanders scoren hoog op de wereldranglijst van geluk. Toch lijkt onze zoektocht geen eind te kennen. Wat is geluk nou precies, en waar kun je het vinden?
“Een goed gevoel is niet hetzelfde als gelukkig zijn” Tekst Jurjen Sietsema Beeld Michel Porro
In Amerika is het een grondrecht: ‘the pursuit of happiness’, ofwel het najagen van je eigen geluk. Maar wat is dat geluk precies? Is het puur een gevoel? En kun je het dan meten? Professor Ruut Veenhoven (73) doet al 40 jaar wetenschappelijk onderzoek naar het fenomeen.
Wat houdt ‘gelukkig zijn’ precies in? “Geluk is een woord met veel betekenissen. Bovendien is het niet volgens elke definitie meetbaar. Waar ik naar kijk, is naar geluk in de zin van levensvoldoening. Wat je, alles bij elkaar, vindt van je leven als geheel. Dat is niet hetzelfde als je goed voelen. Je kunt opstaan en een beetje down zijn, maar toch weten dat de rest van je leven best oké is. Het kan ook zijn dat je het leven als geheel niet ziet zitten, maar toch wel gelukkige momenten hebt. Mijn oorspronkelijke vraag was: wat is nou de meest leefbare samenleving? In welk type samenleving zijn mensen het meest tevreden met hun eigen leven?” Is geluk dan volledig maakbaar? “Er is ook een genetische aanleg. Je hebt mensen die van nature gezond zijn, en anderen zijn dat 4 | strijdkreet
wat minder. Als je lichamelijk wat zwakker bent, maakt dat de kans op een gelukkig leven iets kleiner. Je kunt ook een mentale aanleg hebben voor een minder gelukkig gevoel. Je hebt mensen die zich van nature snel angstig en depressief voelen. Dan is de levensvoldoening vaak ook minder groot.” Wat heeft de meeste invloed op die levensvoldoening? “Ik heb ontdekt dat mensen over de hele wereld globaal dezelfde aangeboren behoeften hebben om die levensvoldoening te krijgen. Dat zijn allereerst de basisbehoeften: eten, drinken, warmte en seks. Mensen hebben ook behoefte aan contact met andere mensen en in dat contact hebben ze sociale verhoudingen nodig, hiërachie. En dan is er nog de aangeboren behoefte om onze vermogens te gebruiken.
strijdkreet | 5
Bijvoorbeeld het bespelen van een muziekinstrument of het beoefenen van een sport.” Welke keuzes maken het meest gelukkig? “Wat je kunt doen om gelukkiger te worden, hangt ook voor een groot deel af van je levensvaardigheden; je persoonlijke vermogen om iets van je leven te maken. Ongeveer 30% van die levensvaardigheden zijn aangeboren, schatten we, maar er zijn ook dingen die je kunt leren. Dan hebben we het vooral over sociale vaardigheden en het je inleven in anderen. Het leggen van contact, maar ook het niet over je heen laten lopen en anderzijds niet steeds ruzie maken. Dat zijn allemaal dingen die je kunt trainen. Het blijkt dat sociaal vaardige mensen ook een stuk gelukkiger zijn.” Geldt hetzelfde voor het hebben van een relatie? “Mensen die een partner hebben, getrouwd zijn, zijn gelukkiger dan mensen zonder partner. Voor een deel omdat het hebben van een relatie
Professor Ruut Veenhoven is emeritus-hoogleraar ‘Sociale condities voor menselijk geluk’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en bijzonder hoogleraar aan de North-West University in Zuid-Afrika. Veenhoven is directeur van de ‘World Database of Happiness’ en redacteur van het wetenschappelijk tijdschrift ‘Journal of Happiness Studies’.
6 | strijdkreet
gelukkiger maakt, maar ook omdat gelukkige mensen een grotere kans hebben om een partner te vinden. Welke partner je kiest, of welke activiteiten jouw behoeftes het best bevredigt, moet je uiteindelijk toch echt zelf uitzoeken. Er blijkt wel dat mensen die in een samenleving leven met veel keuzemogelijkheden, gelukkiger zijn dan mensen die in een land leven waarin dat veel minder of niet kan. In Japan bijvoorbeeld wordt het leven veel meer bepaald door anderen dan in Nederland. Daardoor zijn Nederlanders gemiddeld gelukkiger. Ze weten dat het voor hen mogelijk is om geluk na te jagen. Wij kunnen zelf kiezen welk beroep we willen uitoefenen, of we willen trouwen of niet, of we kinderen willen of niet.” Is onze visie op geluk de laatste, pak ‘m beet, 50 jaar veranderd? “Er zijn door de jaren veel verschillende visies op geluk geweest en dat is nog steeds zo. Toen ik studeerde, in de jaren zestig van de vorige eeuw, dachten veel van mijn medestudenten dat het ware geluk te vinden was in het socialisme of het communisme. Ze hadden posters van Che Guevara op hun kamers hangen of spiegelden zich aan China. Achteraf bleek dat de mensen in Cuba en China toch niet zo gelukkig waren. Tegenwoordig geloven veel mensen dat het ware geluk diep in jezelf te vinden is, door je ‘ware ik’ te ontdekken. Dat kan je misschien geluksmomenten bezorgen, maar zeker geen levensvoldoening. Tenminste niet voor de gemiddelde mens.” Maar veel mensen zeggen toch gelukkiger te worden door zichzelf te ontdekken? “Er zijn veel experimenten gedaan met mensen die een meditatiecursus volgden. Daarin is gekeken of mensen daar nu echt gelukkiger van werden. Het grootste deel van die onderzoeken is nooit gepubliceerd omdat ze geen resultaat
“Als je weet dat je leven ergens goed voor is, kom je makkelijker je bed uit”
opleverden. Op dit moment volg ik een onderzoek naar mindfulness, iets dat veel in de geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt. Ook daaruit blijkt dat lang niet iedereen daar gelukkiger van wordt. Spiritualiteit in het algemeen is een heel breed gebied en niet alle spiritualiteit draagt bij aan geluk. Het idee van zingeving, dat je leven ergens goed voor is, gaat wel gepaard met geluk. Alleen de vraag is: wat is oorzaak en wat is gevolg? Als je weet dat je leven ergens goed voor is, kom je makkelijker je bed uit en gebeuren er ook andere mooie dingen. Maar het kan ook zijn dat mensen die gelukkig zijn andersom weer eerder de zin van hun leven zien. Het is een beetje het verhaal van de kip en het ei.” Je alleen op je eigen geluk richten is dus niet genoeg? “Nee. Geluk wordt bepaald door zowel externe als interne factoren. Van het alleen naar ‘binnen kijken’ word je dus niet gelukkig. Een eenzaam, naar binnen gekeerd bestaan leiden, zit niet in ons DNA. We zijn groepsdieren. Uiteindelijk wordt je geluk bepaald door de mate van keuzevrijheid en je eigen vermogen om iets van je leven te maken, samen met je vermogen om contacten te maken en te onderhouden met anderen. We hebben dus ook anderen nodig om gelukkig te kunnen zijn.” Hoe gelukkig bent u eigenlijk zelf ? “Daar geef ik een diplomatiek antwoord op dat mij in weinig onderscheidt van veel Nederlanders: ik mag niet klagen.” strijdkreet | 7
8 | strijdkreet
“Mijn moeder overleed toen ik tien was; ik wil niet dat mijn kinderen hetzelfde overkomt” Tekst Jurjen Sietsema Beeld Wendy Bos
Kun je gelukkig zijn als je er eigenlijk geen reden voor hebt? Ruim twee jaar geleden bezocht André van der Leij (50) de huisarts vanwege een een gevoel van druk in zijn hoofd. “Er bleek een snelgroeiende, kwaadaardige tumor in mijn hersenen te zitten. Daarna volgde iets dat je het beste kunt omschrijven als een lange, onzekere weg waarvan je niet weet wat je tegenkomt of waar hij eindigt. Veel mensen met een hersentumor overlijden binnen korte tijd na de diagnose. Toen ik het nieuws te horen kreeg, ontstond er een totaal nieuwe situatie. Daarmee moesten we leren omgaan; mijn vrouw, mijn dochters van 5 en 9 en ik.”
In het dagelijks leven is André officier van het Leger des Heils. Hij en zijn vrouw Guna leiden het korps (de kerkelijke gemeente) in Eindhoven. Dat werk kwam een tijd op een lager pitje te staan; al vrij snel werd André geopereerd, waarbij een deel van de tumor werd verwijderd. Ongeveer een half jaar later volgde een tweede operatie waarbij bleek dat de tumor weer was gegroeid. “De tumor zat op een lastige plaats, waardoor het gevaarlijk was om hem helemaal
weg te halen. De rest moest worden bestraald om ervoor te zorgen dat de tumor niet opnieuw zou groeien.”
Bijverschijnselen Bij de operatie is een aantal zenuwen geraakt. De gevolgen daarvan merkt André dagelijks. “Lezen gaat bijvoorbeeld heel moeilijk, omdat ik alles dubbel zie. Eten kan ik alleen met de linkerkant van mijn mond omdat ik in de rechterhelft van mijn gezicht weinig gevoel heb. Dat heeft ook invloed op hoe ik praat en zing. Bovendien hoor ik met mijn rechteroor minder goed dan met mijn linkeroor. Dit soort ongemakken probeer ik een beetje te boven te strijdkreet | 9
“Het is niet altijd makkelijk met alle negatieve dingen om te gaan” komen, maar het gaat zo ongelooflijk langzaam. Op dit moment vraag ik me zelfs af of het ooit weer helemaal goed komt.” De overgebleven tumor is inmiddels wel stabiel, en zelfs een beetje gekrompen. “Dat ik er nog ben, zegt denk ik ook heel wat.”
Ik heb angstige momenten gekend en last van nachtmerries gehad. Maar toch, als ik in de Bijbel lees en bid, me concentreer op dat geloof, merk ik dat ik iets heb opgebouwd waar ik rust in vind.”
Bidden via Facebook
Het voelt een beetje ongemakkelijk om de vraag te stellen, maar zijn er nog momenten waarop hij gelukkig is? “Ja. Ik denk dat ik in deze hele periode heel veel heb gehad aan alle voorgaande jaren waarin ik heb geïnvesteerd in mijn geloof”, zegt André. “Ik heb daarmee een soort ‘spaarpotje’ aangelegd, waarop ik kan teren. Natuurlijk houdt de gedachte me bezig dat ik zou kunnen overlijden aan deze ziekte. Mijn eigen moeder is overleden toen ik tien jaar was. Ik wil niet dat mijn kinderen hetzelfde overkomt. Toch ben ik altijd vrij rustig geweest onder de situatie. Mijn vrouw en ik hebben een rotsvast vertrouwen in God. Dat vertrouwen geeft ons de rust om de situatie in Zijn handen te leggen.”
André houdt vrienden en kennissen via Facebook op de hoogte van zijn situatie. “Wat ik denk ik ook geluk kan noemen, is dat ik veel steun heb gekregen van heel veel mensen. Dat ze voor me bidden. Die wetenschap heeft mij gesterkt. Als officier bad ik in de samenkomsten vaak voor anderen, maar ik had zelf nog niet echt gevoeld wat dat voor iemand kon betekenen. Nu heb ik het zelf doorleefd. Daardoor ga ik nu zelf nog bewuster om met het bidden voor andere mensen. Misschien zou je kunnen zeggen dat ik geestelijk verder gegroeid ben in de afgelopen twee jaar. Ik zou ook tegen anderen willen zeggen: laat mensen weten dat je voor ze bidt. Dat geeft zoveel steun. Dat mensen aan je denken en met je meeleven, maakt dat je het gevoel hebt dat je er niet alleen voor staat. In die zin zijn er zeker momenten waarop ik mij, ondanks de situatie, nog steeds gelukkig kan voelen.”
Rotsvast vertrouwen
Met God sta je nooit alleen
André: “Ik ben heel dankbaar dat ik meer tijd heb om mijn dochters te zien opgroeien. Daar maakte ik mij zorgen over. Er zijn veel dingen die ik vanwege deze ziekte niet met hen heb kunnen doen. Heel normale dingen, bijvoorbeeld met ze naar zwemles gaan. Dat vond ik sneu voor hen. Het gaf mij bovendien het gevoel dat ik tekortschoot. Dat spaarpotje waar ik het over had, dat rotsvaste geloofsvertrouwen, heeft mij wel de veerkracht gegeven om met alle negatieve dingen om te gaan. Ze een plek te geven en er toch het goede proberen uit te halen. Dat is niet altijd gemakkelijk.
Inmiddels is André voor 50% aan het werk. “Ondanks de beperkingen - ik mag bijvoorbeeld niet autorijden - is er een stijgende lijn. Ik ben aan het revalideren en dat werpt zijn vruchten af. Ik weet natuurlijk niet of het ook zo goed blijft gaan. De tijd zal het moeten leren. De periode tot nu toe heeft mij laten zien dat als je op God vertrouwt, je nooit alleen staat en een manier vindt om met elke situatie om te gaan. Ook met deze ziekte. Hij geeft rust, veerkracht en mensen om je heen. En daarmee de mogelijkheid om je toch gelukkig te voelen - ook al heb je daar misschien niet zoveel reden voor.”
Spaarpotje om op te teren
10 | strijdkreet
strijdkreet | 11
Gelukkig zijn mensen die verlangen naar U, want bij U vinden ze kracht. Psalm 84
Geluk is... 12 | strijdkreet
Geluk is geen kathedraal, misschien een klein kapelletje. Geen kermis luid en kolossaal, misschien een carrousselletje. Geluk is geen zomer van smetteloos blauw, maar nu en dan een zonnetje. Geluk dat is geen zeppelin, ‘t is hooguit ‘n ballonnetje. Toon Hermans
strijdkreet | 13
14 | strijdkreet
Jong, mooi en ongelukkig Tekst Willemijn de Jong Beeld Natasja Bos
Ze is jong, mooi, intelligent, verloofd en heeft een eigen huisje. Genoeg ingrediënten voor een hoge geluksscore, zou je denken. Maar niets is minder waar. Je kunt het niet aan haar zien, maar Ellis (22) is al jaren depressief. Bij vlagen voelt ze zich heel ongelukkig. Hoe kan dat?
“Uitleggen hoe een depressie voelt is bijna net zo moeilijk als omgaan met de depressie zelf”, vertelt ze. “Ik kan het lastig onder woorden brengen. Dat is meteen een van de oorzaken van de depressie. Er ligt een taboe op. Ik wil het graag laten lijken alsof er niets aan de hand is. En daar zelf in geloven. Daardoor had ik heel lang niet door dat ik serieuze depressieklachten had. ‘Iedereen doet toch dezelfde dingen als ik, heeft net zo’n leuk leven als ik, en zij zijn ook niet ongelukkig. Dan ben ik dat ook niet. Niet zo zeuren.’ vertelde ik mezelf. Maar ontkennen is geen oplossing, het wordt er alleen maar erger van.” Ellis studeert Pedagogische Wetenschappen aan de universiteit. Ze woont in een appartement in een groot dorp, waar haar verloofde en haar vele vrienden ook wonen. Ze speelt basgitaar in een bandje (“zo goed ben ik niet hoor”), heeft negen visjes in haar aquarium (“er zijn er al veel doodgegaan, helaas”) en een indrukwekkende verzameling Converse-gympen (“maar ik draag ze niet allemaal”). Door haar vriend merkte
ze een paar jaar geleden dat er meer aan de hand was, dan alleen dat ze overal vooral de negatieve kanten van zag. “Ik lag dagenlang in bed te slapen en te huilen. Mijn vriend is heel nuchter, maar zei toen: ‘Ellis, dit is niet normaal meer. Je moet hulp zoeken.’ Ik ben blij dat hij me dat in liet zien, want ik had echt hulp nodig. Ik kon naar iedereen lachen en heel sociaal zijn, maar hij zag me ook zonder dat masker.”
Waarom lag je dagenlang in bed?
“Elke dag was hetzelfde, elke seconde duurde eeuwig, ik deed letterlijk niets. Dan werd ik wakker om negen uur, en dan dacht ik alleen: oh, gelukkig – nog maar zoveel uren in de dag. En dan probeerde ik weer in slaap te vallen, om de dag nog korter te maken. Ik wilde niet wakker zijn. Ik wilde niet denken. Al mijn gedachten waren een grote stroom narigheid en negativiteit. En dat kostte al mijn energie. Je kunt het je misschien niet voorstellen, maar de gedachte aan opstaan en boodschappen doen – van die gedachte werd ik doodmoe. Dat kon ik gewoon niet opbrengen.” strijdkreet | 15
Je kunt toch niet in bed blijven liggen zonder dat iemand het opmerkt?
“Ik had in die tijd maar één college per week. Dat ‘hielp’ wel, zeg maar. Ik was de hele week bezig om het aan te kunnen om die ene dag naar school te gaan. En als ik dan door de stad liep, was dat loodzwaar. De wereld voelde zo groot. Alles kwam op me af. Elke kleine prikkel kwam binnen op mijn gevoel. Als ik een kopje liet vallen, bestond de rest van de dag alleen nog maar uit verdriet. Best bizar, ja. Tijdens een college zag ik symptomen langskomen van depressie. Ik had tien van de twaalf symptomen, geloof ik. Toen drong het tot me door. En ook mijn vriend vond dat ik hulp moest zoeken.” 16 | strijdkreet
Ben je gelukkig?
“Dat ligt er aan wie het vraagt. Als mijn vriend het vraagt, weet ik dat hij bedoelt of onze relatie goed is. Dan zou ik ‘ja’ zeggen, ik ben blij met hem. Maar als mijn psycholoog het vraagt… Ik zou wel meer willen stralen dan dat ik nu doe. Ik heb genoeg vrienden en ik doe veel leuke dingen, maar het is voor mij nooit goed genoeg. Ik zie altijd wat er beter zou kunnen. Als ik gitaar speel, vergelijk ik mezelf met mensen die dat beter doen dan ik. Als ik bij vrienden ben en het is niet zo leuk, denk ik: dat is mijn schuld. Ik ben saai, daarom is het nu ongezellig. Ik geloof niet dat mijn negatieve gevoelens van buitenaf komen. Natuurlijk heeft opvoeding ermee te
oplossing was. Ik geloof in God en weet dat ik Hem ontmoet als ik dood ga. Wat zou ik Hem dan moeten zeggen? ‘U had dan misschien wel een plan met mijn leven, maar ik ben er toch mee gestopt?’ Dat kon ik ook niet. En als ik bijvoorbeeld tegen mijn vriend zei dat ik dood wilde, zag ik hoeveel pijn ik hem ermee deed. Ik besefte wel dat anderen niet vonden dat ze beter af waren zonder mij.”
Inmiddels gaat het een stuk beter met je.
maken, en het wordt vast versterkt door de prestatiedruk vanuit de maatschappij. Maar ik zie mezelf altijd als schuldige van mijn falen. Het komt door mij, ík doe het niet goed genoeg.”
Heb je wel eens een einde aan je leven willen maken?
“Nu niet meer, maar dat gevoel heb ik wel eens gehad. Als kind al keek ik soms naar de balken in de schuur en bedacht ik hoe ik er een touw aan zou kunnen hangen. Tijdens mijn diepste periode dacht ik alleen: ik wil dat dit stopt. Ik wil niet meer nadenken. Ik wil er een einde aan maken. Maar dat durfde ik niet echt te doen. Misschien ook omdat ik wel wist dat het geen
“Sinds ik hulp krijg, is het langzaamaan steeds beter gegaan. Het hielp al heel erg om te accepteren dat het slecht met me ging. Dat ik hulp nodig had. Ik dacht altijd dat je minstens gestoord moest zijn om naar een psycholoog te gaan. Ik leerde toe te geven aan de behoefte om me rot te voelen. En toen de altijd lachende Ellis aan anderen vertelde dat het niet goed met haar ging, bleek hun reactie best mee te vallen. Ik dacht: je ziet niks, dus is er ook niks. Maar uiteindelijk merken mensen het toch wel. Een of twee keer in de maand val ik terug. Maar nu weet ik beter wat me kan helpen. Rustiger aan doen, bijvoorbeeld. Ik heb ook een vriendin met depressieklachten. Maar met haar praat ik er niet zoveel over. Toch is het fijn om bij haar te zijn. Juist doordat we het er niet over hebben, maar ik weet dat ze het snapt als ik niet alleen maar leuk doe. Je kunt elkaar ook begrijpen zonder erover te praten. Ik heb gelukkig veel mensen om me heen die positieve inbreng hebben. Als mijn perspectief op de werkelijkheid weer onredelijk wordt, helpen ze me terug. Het ‘sorry dat ik besta’-gevoel is er nog vaak, maar als ik soms toegeef aan dat gevoel en op tijd een stapje terug doe, komt het wel weer goed. Het is jammer dat ik, juist nu ik zo jong ben, niet goed kan genieten. Maar ik vertrouw erop dat het in de toekomst wel beter met me zal gaan. In ga in de zomer trouwen, en daar heb ik oprecht heel veel zin in.” strijdkreet | 17
Test:
Hoe gelukkig ben jij? 1. Als ik ‘s morgens wakker word, heb
2. Er is elke dag wel een moment
3. Ik heb veel om mij zorgen om te maken. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
4. Het leven is goed.
5. Ik heb vertrouwen in de toekomst. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
6. Als ik een probleem heb, kan ik direct bij iemand terecht. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
7. Ik heb het gevoel dat als ik iets echt wil, ik het ook kan bereiken. a) Ja a) Een beetje b) Niet echt c) Nee
8. Ik heb veel vervelende eigenschappen. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
ik zin in de dag die voor me ligt. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
18 | strijdkreet
waarop ik me blij en opgewekt voel. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
9. Als ik een vrije avond heb, is er genoeg leuks dat ik kan gaan doen. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
10. Ik ben vaak nog moe als ik wakker word. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
11. Andere mensen hebben het beter voor elkaar dan ik. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
12. Mijn levensomstandigheden zijn uitstekend. a) Ja Een beetje b) Niet echt c) d) Nee
13. Als ik mijn leven opnieuw mocht doen, zou ik veel dingen anders doen. a) Ja b) Een beetje c) Niet echt d) Nee
Tel je punten bij elkaar op: a b c d 1) 4 3 2 1 2) 4 3 2 1 3) 1 2 3 4 4) 4 3 2 1 5) 4 3 2 1 6) 4 3 2 1 7) 4 3 2 1 8) 1 2 3 4 9) 4 3 2 1 10) 1 2 3 4 11) 1 2 3 4 12) 4 3 2 1 13) 1 2 3 4
41 tot 52 punten Jij bent bovengemiddeld gelukkig. Wellicht zijn je omstandigheden ideaal en heb je genoeg geld, vrienden en zinvolle daginvulling om je zo te voelen. Het is ook mogelijk dat je ‘gewoon goed’ bent in gelukkig zijn. Ook als het even tegenzit. Koester die eigenschap, want het is een bijzondere!
29 tot 40 punten Jij stuitert niet op je stoel van continue blijdschap, maar je bent ook zeker niet ongelukkig. Waarschijnlijk ben je grotendeels tevreden met je leven. Zo nu en dan heb je een hoge berg of een diep dal, maar je basisgeluksgevoel krijgt sowieso een voldoende. Dat is heel mooi!
13 tot 28 punten Jij bent matig tot niet tevreden met je leven. Je voelt je niet bijzonder gelukkig en misschien zelfs eenzaam. Wat jammer! Misschien heb je een nare gebeurtenis meegemaakt en is deze fase tijdelijk. Voel je je al lange tijd ongelukkig? Ga eens langs bij je huisarts, want dat hoeft niet zo te blijven. strijdkreet | 19
Geluk? Nee, vrede Tekst Willemijn de Jong Beeld Shutterstock
“Ben jij gelukkig?” vroeg ze aan me. Ik aarzelde even en zei toen: “Nou... Er zijn wel dingen die ik graag anders zou zien, eigenlijk.” Het was even stil. “Wat heeft dat er nou mee te maken?” vroeg ze. “Ben jij gelukkig dan?” vroeg ik terug, en ik klonk een beetje sceptisch, aangezien haar jonge moeder niet lang geleden was overleden aan kanker. “Ja.” zei ze. “Ja. Als ik ’s morgens wakker word, heb ik zin om op te staan. Dan ben ik gelukkig, toch?”
20 | strijdkreet
strijdkreet | 21
Wat is geluk? Wat ‘gelukkig zijn’ precies inhoudt, weet bijna niemand zeker. Wetenschappers hebben wel procenten voor ons. Hoeveel van ons geluk afhangt van omstandigheden bijvoorbeeld. Of welke factoren ons gelukkig maken. En dat we in één van de meest gelukkige landen wonen van de wereld. Ik geloof het allemaal best. Ik geloof best dat je gelukkiger wordt als je meer ‘in het nu’ leeft. Als je ervaringen verzamelt in plaats van bezittingen. Als je mensen hebt die van je houden. Als je gemakkelijk kunt genieten van kleine dingen. Volgens een test die aangeeft hoe het met mijn geluksladder staat, zit ik zelfs erg hoog. Maar diep van binnen, en dan bedoel ik echt díep, weet ik het niet zo zeker. Of ik wel echt gelukkig ben. Want wat is geluk? Dat je helemaal tevreden bent? Dat je juist niet nadenkt over die hele kwestie? Dat je van jezelf kunt houden?
Wat moet ik met de Bijbel? Het blad in je handen is de Strijdkreet. In de 22 | strijdkreet
Strijdkreet probeert het Leger des Heils je iets te leren uit de Bijbel, omdat we geloven dat Jezus Christus écht gelukkig maakt. Ik kan me voorstellen dat ook dat heel abstract klinkt. Daarbij lijkt de Bijbel ook niet altijd even duidelijk. Als ik in de Bijbel het woord ‘geluk’ zoek, komt het niet eens vaak voor! Is de kern van het leven niet dat we geluk zoeken? Waarom staat er in het zogenaamde Boek des Levens dan zo weinig over geluk? En als ik je laat zien wat er in de Bijbel dan wél staat over geluk, sla je misschien steil achterover. “Diepgelukkig zijn zij die treuren”, “diepgelukkig zijn zij die omwille van Mij worden vervolgd”, “diepgelukkig zijn de zachtmoedigen”, enzovoorts. Oké, blijkbaar heeft het echte geluk zelfs níets met omstandigheden of gevoel te maken. Hoe ga ik in vredesnaam in dit boek vinden hoe ik gelukkig word?
Hoe vul ik mijn leegte? Veel vaker dan over geluk heeft de Bijbel het over rust. Over vrede. Als ik eerlijk naar het diepste plekje in mijn hart kijk, voel ik vaak leegte. Onrust.
Soms zelfs radeloosheid en onmacht. Het zijn niet altijd mijn omstandigheden die maken dat ik zou willen schreeuwen. Het zijn niet altijd mijn fouten of mijn gekwetstheid die maken dat ik hard wil wegrennen bij mijzelf vandaan. Het is meestal dat gat van binnen, de leegte, het deel van me dat ik zelf niet begrijp. Als je dit leest, vind je me vast geen gelukkig mens. Dat ben ik ook niet. Maar doordat ik die diepte in mezelf zie, weet ik dat een leuke man, een leuke baan, lieve vrienden of een prachtige reis me nooit echt gelukkig zullen maken. Ze vullen de leegte niet, ze komen niet eens in de buurt van dat zwarte gat.
Hoe krijg ik rust? De Bijbel zegt dat God de enige is die dat gat kan vullen. Soms ervaar ik dat een beetje, als ik in de Bijbel lees. Vaker nog zie ik het in de stralende ogen van mensen die over Hem vertellen. Maar ik weet het zeker als ik terugdenk aan de rustige stem van mijn inmiddels overleden oude opa.
Hij had vrede. Echte rust. Zijn leegte was gevuld. Er is niets wat ik liever wil dan dat. Je kunt het eigenlijk niet uitleggen. Je kunt het niemand aanpraten of geven. Daarom lijkt het in de Bijbel zo abstract. Je moet het zelf ontvangen, zelf ervaren. En de enige methode om dat te doen is - volgens datzelfde boek - door het te vragen aan God. Als je in de Bijbel gaat zoeken naar wat God je te zeggen heeft, staat er zóveel moois. “Zoekt, en je zult vinden.” “Bid, en je zal gegeven worden.” God belooft dat hij je zijn geluk, zijn vrede zal geven, als je erom vraagt. De God die zichzelf jouw ‘Vader’ noemt, wil niet dat je ongelukkig bent. “Ik heb jullie geluk voor ogen, niet jullie ongeluk. Ik zal je een hoopvolle toekomst geven”, zegt Hij. Ik kan je niet zeggen hoe dat geluk er precies uitziet voor jou, voor jouw omstandigheden, voor jouw hart. Maar ik weet wel zeker dat dit waar is. Dat God een goede God is. Vraag Hem eens of Hij je leegte wil vullen. Er staat genoeg op het spel om het te proberen, toch? strijdkreet | 23
‘Zoek je geluk bij de Heer, hij zal je geven wat je hart verlangt.’ Uit de Bijbel, Psalmen 37 vers 4
doen wat we geloven