Klinieken van Lentis worden een ‘healing environment

Jan Piet van Steensel

Een optimale omgeving voor het herstel en welzijn van cliënten

Het cluster Acute Zorg van Lentis wil in de komende jaren een nieuw zorgmodel integreren. ‘High & Intensive Care’ (HIC), heet het: een model waarmee snelle intensieve zorg geleverd wordt, gericht op het voorkomen van (lange) opnames en ingevuld op basis van de behoeften van patiënten en het betrekken van naasten bij de behandeling. We spraken Jan Piet van Steensel, Algemeen Manager Acute Zorg, over de nieuwe plannen.

Verward zijn, probeer het je maar eens in te beelden. Geen grip meer hebben op jezelf, of je gedachten. Laat staan op de wereld om je heen, waarin alles een gevaar lijkt en iedere prikkel die angst bevestigt. Zou je dan gebaat zijn bij ruimte, rust en gevoel van regie, of bij smalle gangen, passanten die ook verward zijn en een kans om gedwongen naar de isoleer te moeten?

Sinds 2005 is er vanuit overheidswege meer aandacht voor het laatste: terugdringen van dwang. Met als gevolg dat er nieuwe zorgmodellen, zoals HIC, ontwikkeld zijn die zich veel meer richten op herstel en het hervinden van eigen regie. Jan Piet: ‘Bijvoorbeeld door het introduceren van het ‘zorgafstemmingsgesprek’ (ZAG), waarbij op de eerste dag van de opname een behandelplan wordt gemaakt in overleg met de patiënt, zijn/haar naasten en betrokken behandelaren’.

Healing Environment Het HIC-model is heel welkom onder het personeel van de locaties Groningen en Winschoten, vertelt Jan Piet. ‘Centraal in het model staan veiligheid en het herwinnen van eigen regie en daar is iedereen voorstander van. Tegelijkertijd staan die doelstellingen nog wel eens op gespannen voet met elkaar, dus is het belangrijk om de zorg goed te organiseren. Dit jaar hebben we in Groningen en Winschoten samen al meer dan 10.000 uur gesepareerd en dat is te veel. Cijfers laten zien dat instellingen die het HIC-model toepassen behoorlijke resultaten leveren. Als je het goed doet, dan kun je zo’n 90% van de separaties voorkomen.’

Op locatie houdt dit, onder andere, in dat er een ‘healing environment’ moet worden gecreeërd. Jan Piet: ‘Dat is een optimale fysieke omgeving die de tevredenheid en het herstel en welzijn van patiënten bevordert. Deze omgeving voorkomt of vermindert negatieve emoties, zoals angst, stress en agressie. We weten bijvoorbeeld dat patiënten gebaat zijn bij voldoende persoonlijke ruimte en dat het helpt om hen het gevoel te geven dat ze regie hebben.’ Zo kan het helpen om gangen te verbreden en te zorgen voor natuurlijk licht, maar ook de behandeling zelf moet meer inspelen op het herstel van patiënten. ’Dit betekent dat behandelaren, begeleiders en verpleegkundigen goede scholing moeten krijgen. Het is belangrijk dat zij leren om risico’s goed in te schatten en proberen de-escalerend te werken, dus niet direct dwang toe te passen. Dat kan alleen als het hele team goed op elkaar is ingespeeld en weet te luisteren naar signalen van een patiënt.’

Quick scan Om de klinieken van Lentis om te vormen tot een healing environment wordt er een quick scan van de locaties Groningen en Winschoten gemaakt door het bedrijf OAZIS. ‘Volgend jaar gaan we onder leiding van OAZIS ook een uitwerking op papier maken van een ideaal HIC-gebouw. Op dit moment zijn de gebouwen niet goed uitgerust volgens de standaarden van HIC. Patiënten hebben bijvoorbeeld geen eigen toilet en de algemene ruimte is, net als de gangen, te klein. Daarnaast is de opnameduur binnen acute zorg nog te lang, als we die vergelijken met andere HIC’s in Nederland. Wij streven naar een gemiddelde opnameduur zo rond de 21 dagen. We moeten dus ook zorgen voor een goede zorgketen, waarin nauw contact is met interne en externe ketenpartners en naasten die de patiënt goed kennen en ondersteunen.’

Het cluster Acute Zorg van Lentis staat dus voor grote ontwikkelingen. ‘Op dit moment zijn we aan het afstemmen wat moet en wat kan. Ik heb de ambitie om het aantal separatie-uren binnen 3 jaar te laten dalen naar maximaal 3.000 uur. Op den duur moet je gaan zeggen: we hebben teveel separeers, we halen de sloten uit de (meeste) separeercellen en lossen noodgevallen maar op een creatieve manier op. Daarnaast wil ik ervoor zorgen dat er altijd plek is om mensen acuut op te vangen, zowel klinisch als bij Intensive Home Treatment. Als we dit alles goed aanpakken, dan kunnen we er echt goed in worden om de juiste zorg te bieden’.