ACTIEWEEKOVERPAGINA'SDE
#4ZOMER2022 LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING deDokter ‘Voor iedereen een huisarts!’ 20
Wim Knol, corporate communicatie Unilabs Nederland E-mail WKnol@saltro.nl Mobiel 06 151 79 285
Was je erbij, in 2011? Met duizenden huisartsen gin gen we naar de RAI. Onze oproep aan Schippers en haar plannen voor miljoenen aan bezuinigingen was ‘Korten maakt meer kapot’, Die bezuiniging was daarmee niet volledig van de baan overigens, maar er was een groot gevoel van saamhorigheid. In de 11 jaar daarna raakte de emmer steeds voller en de laatste jaren stroomt hij bij steeds meer huisartsen echt over. Actievoeren hebben we nog lang uitgesteld, want we willen onze patiënten liever niet in de steek laten. Was je erbij, in 2022, op het Malieveld? We hebben met heel veel dokters en praktijkmedewerkers een luid en duidelijk geluid laten horen, en op een krachtige manier urgentie gevraagd om de grote druk op de huisartsen zorg te verlichten. De komende tijd willen we van minister Kuipers -en van andere betrokken partijen zoals de zorgverzekeraars en gemeenten- ant woorden op onze dringende vragen. Vanzelfsprekend leveren we onze zorg, vanzelfsprekend staan we voor onze patiënten, zijn we de basis van de keten. Maar wij kunnen niet meer vanzelfsprekend de poortwachter zijn als de poorten naar andere sectoren gesloten zijn. Dagelijks merken huis artsen de gevolgen van het vastlopen van zorg en sociaal domein.
Aard Verdaasdonk voorzitterscolumn
Contact redactie Postbus 20056, 3502 LB Utrecht E. www.lhv.nl/dedokterdedokter@lhv.nl
OVER DE ZORG VAN DE TOEKOMST DE VANIMPACTE-HEALTHMEERWETEN?
www.nell.eu
Dan is er ook nog onze eeuwige flexibiliteit en enorme veerkracht én onze weerstand tegen ‘nee’ zeggen. Oók daardoor werd ons bord steeds voller, onze werkdagen langer en onze verantwoordelijkheden alsmaar groter. We zijn te vanzelfsprekend geworden en dat kan niet langer.
De Dokter is het ledenblad van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en verschijnt 7 keer per jaar. De LHV is de beroepsorganisatie voor alle huisartsen in Nederland. Oplage 14.000 Dertiendeexemplarenjaargang, nr 4 juli 2022 Eindredactie Nathalie Pol Redactieraad Heleen van Bloemendaal, Aimée de Heij, Jelly Hogendorp, Margriet Niehof, Swanehilde Kooij, Lennart Rijkers, Pleunie Schalkwijk, Cora ten Tusscher, Maartje Spaargaren Tekst & Beeld Berber Bijma, Simone de Blouw, Erik van der Burgt, John Dijkgraaf, Ditta van Gent, Corien Lambregtse, Mirjam van der Linden, Paul Remmelts, Corine de Ruiter, Eline Schuurmans, Pieter Struiksma Art direction en vormgeving Curve Mags and More, Haarlem www.curve.nl Advertentieverkoop SGNM, Oscar van den Bosch T: 06 11 59 15 22 E. oscar@sgnm.nl Drukwerk Habo da Costa, Vianen Lidmaatschap LHV Als LHV-lid ontvangt u automatisch De Dokter. Het LHVlidmaatschap kunt u schriftelijk of per e-mail beëindigen, uiterlijk één maand voor het einde van het kalenderjaar. Op www.lhv.nl vindt u hierover meer informatie. Adreswijziging Graag doorgeven ledenadministratie@lhv.nlvia
Als het echt niet anders kan ‘Was je erbij, op het Malieveld?’
Samen hebben we een week lang de schijnwerper op de huisartsenzorg gezet. En dat was nodig. Verderop
colofon E-health oftewel het inzetten van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van gezondheid en zorg, wordt gezien als een belangrijk middel om de zorg met behoud van kwaliteit toegankelijk en betaalbaar te houden, de zorgprofessionals te ontlasten en de patiënt meer eigen regie te geven. Mits zorgvuldig ontwikkeld biedt Ehealth grote voordelen, van 24/7 toegankelijkheid en anonimiteit tot het stimuleren van zelfregie en opschaling tegen lage kosten. Dat is een lonkend perspectief, maar digitalisering van zorg is geen panacee. De ontwikkeling en toepassing van kunstmatige intelligente (AI) moet weloverwogen gebeuren en in nauwe samenwerking met de gebruikers, zorgverleners én patiënten.
Overname van teksten is toegestaan onder bronvermelding en met toestemming van de redactie. in deze editie lees je meer over de actieweek én over onze oproep aan minister Kuipers: kom met concrete en afdwingbare afspraken! ¶ Aard vice-voorzitterVerdaasdonk Voorzitter Mirjam van ’t Veld is om gezondheidsredenen tijdelijk afwezig.
foto : ditta van gent 3de Dokter 4/2022 advertentie
KAF VAN HET KOREN SCHEIDEN Unilabs, Europees marktleider van diagnostistieke diensten met laboratoria in 16 landen, probeert het kaf van het koren te scheiden door het opzetten van kleinschalige, betrouwbare, meer onafhankelijke projecten en door te investeren in het verbeteren van de kunstmatige intelligentie voor medische en onderzoeksdoelen. Zo is Unilabs onder andere actief betrokken bij National Ehealth Living Lab (NeLL), verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum. In samenwerking met een netwerk van academische werkplaatsen doet NeLL onderzoek naar de voorwaarden voor zorgvuldige implementatie van digitale zorg. De onderzoekers namen onder andere het tien jaar geleden door diagnostisch centrum Saltro ontwikkelde Uitslagenportaal waarop patiënten zelf kennis kunnen nemen van hun labuitslagen en de publiekswebsite Thuisarts.nl onder de loep. De vrees dat patiënten niet kunnen omgaan met inzage in hun eigen medische gegevens en extra consulten aanvragen bij hun huisarts blijkt ongegrond. De gebruikers zijn enthousiast over de digitale communicatie in gewone mensentaal. De portal is inmiddels doorontwikkeld en wordt breed uitgerold door Unilabs. Ook Thuisarts.nl is succesvol. In het startjaar leidde de site tot 6,2% minder telefonische consults, na twee jaar zette de daling door naar 12%. Ook oudere patiënten maken ruim gebruik van de vooral geruststellende digitale consults van Thuisarts. NeLL heeft intussen ook een aantal veelgebruikte apps onderzocht op succesfactoren als co-creatie, betrouwbaarheid en begrijpelijkheid.
DIGITAAL OPGEGROEID De omstandigheden én de geesten zijn rijp voor E-health, zowel bij de dokters als de patiënten. De huisartsenzorg staat zwaar onder druk. Huisartsen werken zich een slag in de rondte, waardoor ze vaak achter de feiten aanlopen en hun werkplezier bedorven wordt. Daarbij komt dat de dokterspopulatie sterk verandert. Werden de praktijken voorheen vooral bevolkt door ‘oudere witte mannen’, vandaag de dag is van de artsen jonger dan 35 jaar 61% vrouw, multicultureel én digitaal opgegroeid. Meer dan de helft heeft geen eigen praktijk meer, maar werkt in een organisatie. In 2016 was dat nog maar 30%. En ten slotte is ook de ‘zorgstijl’ veranderd, minder paternalistisch, meer gericht op begeleiding en partnership. Ook de patiënt, zorgconsument zo men wil, is anders: minder volgzaam, directer, gericht op zelfregie en, net als de dokter, veel digitaler ingesteld. De mensen googelen erop los. Internetbedrijven spelen daar uiteraard gretig op in, door het aankopen van startups en het aanbieden van honderden gezondheidsapps. Gevolg is een enorme wildgroei van veelal weinig betrouwbare apps.
belangenbehartigerLHV-
#4ZOMER2022 LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING deDokter ‘Voor iedereen een huisarts!’ 20 ACTIEWEEKOVERPAGINA'SDE 4 de Dokter 4/2022 5de Dokter 4/2022 STRUIKSMAPIETERFOTO: ANW Het gezamenlijke actieplan van LHV, VPH, NHG en InEen 'gooit een steen in de vijver' met een aantal belangrijke keuzes voor de korte en lange termijn. 34 06 BINNENKIJKEN 37 5 VRAGEN 42 PRAKTIJKSTART 44 NIEUWS 48 WISSELCOLUMN Huisarts Sophie de Haan ‘In het sociaal domein zitten ze natuurlijk ook niet te klaverjassen.’ Guus Jaspar (pagina 8) ‘Om aantrekkelijk te zijn voor zochtenhuisartsen,jongeweanderehuisvesting.’ Marieke Vloedbeld, Binnenkijken (pagina 6) ‘De reddingslijnheefthuisartsenzorgzelfeennodig’ Renske van Wanroij, Aktiekatern (pagina 14) ‘Soms ben je aan het werk omdat de ander ook maar doorgaat’ Mijn praktijkstart, Monique Stam (pagina 42)
De agenda van LHV-directeur Paul van Rooij staat deze weken vol met afspraken rondom het Zorgakkoord.Integraal VISIE op ggz Wat is de rode draad van de visie Psychische zorg in de huisartsenorganisaties?opgesteldhuisartsenpraktijk,doorvier inhoud juli/augustus 2022 quickscan van...
3808 13
quotes
Sarineke Klok-Nentjes, huisarts-in-opleiding in Almere
30
‘H et is een enorm contrast: de zorg in Afrika en de zorg in Nederland. Lees het verhaal van huisarts Roy Wolf (Mijn werk & ik) die door Afrika fietste om geld te verzamelen voor Amref Flying Doctors. Ver geleken met de problemen daar hebben wij luxeproblemen. Toch zijn er ook in Nederland mensen die hard zorg nodig hebben en het maar heel moeilijk krijgen: de grote groep onverzekerden. Ik heb zelf een tijd op een medische hulppost voor onverzekerden gewerkt, in Amsterdam. Ik heb moeten leren hoe ik hen kon helpen, in plaats van te denken dat ik hen moest redden. Als ik klaar ben met mijn opleiding ga ik een praktijk zoeken die ook open staat voor onverzekerde patiën ten. Daar ligt wel mijn hart. Er is veel psychische nood in Nederland. Dat blijkt ook uit het artikel over het visiedocument ‘Psychische zorg in de huisartsen praktijk’ van vier huisartsenor ganisaties. Misschien hebben we psychische nood te veel geme dicaliseerd. Dat komt ook omdat mensen in onze samenleving vaak helemaal alleen staan. Vanoch tend nog had ik zo’n patiënt die bij niemand zijn verhaal kwijt kon. Het is fijn om zo iemand naar de POH-GGZ te kunnen verwijzen. Het artikel over het mentortraject is ook een aanrader. Wat mooi dat je als jonge huisarts of huisarts met een loopbaanvraag de kans krijgt om met een ervaren mentor te praten. Misschien dat ik daar nog wel eens gebruik van ga maken.’ ¶ Vanwege het actiekatern verschijnt ‘Mijn werk & ik’ in de september editie.
ZoPodcastwilik dokteren In deze nieuwe LHVpodcastserie delen huisartsen en andere deskundigen hun praktische tips. Waar luisteren zij zelf naar?
‘ We hebben de schoolse sfeer behouden’ binnenkijken
Huisartsenpraktijk
voor frisse lucht. Nu hebben we fantasti sche ventilatie.’ Met onder meer een flinke extra isola tielaag, 3-laags glas en een warmtepomp ging het pand naar energielabel A. Veel oude elementen konden daarbij worden bewaard, zoals een grote muurtekening en de glas-in-loodramen. ‘We vonden het mooi om de schoolse sfeer te behouden.’
De meeste voormalige schoollokalen zijn nu spreekkamers.twee
Iedere kamer heeft een eigen accentkleur uit de jaren vijftig.
Vloedbeld in Wierden TEKST: BERBER BIJMA // FOTOGRAFIE: DITTA VAN GENT
6 de Dokter 4/2022 7de Dokter 4/2022
Bij tijkmanager.assistenteskundige1somatiek,huisartsen,Vloedbeldhuisartsenpraktijkwerken22POH’s1POH-GGZ,praktijkverpleegGGZ-jeugd,3en1prak-
In de teamkamer is de gestuct.anderevoorschijnbaksteenmuuroorspronkelijketegehaald;murenzijn Bij toeval liet tijdens het bouwproces pleisterwerkoorspronkelijkehetlos.Destenenmuurgeeftderuimtenuveelsfeer.
Naast haar collega-solopraktijkhouder zitten er verscheidene huurders in het pand, van fysiotherapeut tot psycholoog. ‘Als praktijkhouders willen we beiden een kleinschalige dorpsdokter blijven, maar wel van de samenwerking profite ren. Het moesten niet allemaal winkel tjes naast elkaar worden. Investeren in samenwerking kost tijd, maar het pakt heel goed uit. Als huisartsenpraktijken delen we een praktijkmanager en een POH-GGZ. Met de fysiotherapeut hebben we een gezamenlijk spreekuur – ontzet tend leuk en leerzaam.’ ‘Een eigen pand hebben is eigenlijk een baan erbij. Zeker tijdens de bouw, maar ook daarna nog, als je huurders hebt. Tegelijk krijg je er zoveel voor terug in de samenwerking. Deze verhuizing geeft mij de stimulans om lekker door te dokteren.’ ¶
In het gezondheidscentrum in Wierden zitten twee huisartsenpraktijken: de praktijk van Marieke Vloedbeld en de praktijk vanJohannescollega-solopraktijkhoudervandeFliert.Samengavenzijhetgebouwvorm
Een voormalig schoolgebouw bood uitkomst toen Marieke Vloed beld uit Wierden samen met haar collega-solopraktijkhouder Johannes van de Fliert op zoek was naar gezamenlijke praktijkruimte. ‘Ik zat hier voor in een praktijk aan huis die de vader van mijn voorganger had laten maken. Destijds supermodern, inmiddels veel te klein en te gehorig. Ook om te kunnen opleiden en om aantrekkelijk te zijn voor jonge huisartsen, zochten we andere Dehuisvesting.’gemeente wilde het voormalige schoolgebouw, gebouwd in 1953, verko pen onder de voorwaarde dat de koper flink zou verduurzamen: van energiela bel G naar A. Bovendien moesten par keerplekken op het eigen terrein komen. ‘Ik hoorde vrij laat van de verkoop. In een maand hebben we met een LHV-adviseur een plan voor de verbouwing en verduur zaming opgesteld. Tot mijn verrassing kwamen we bij de gemeente als winnaar uit de bus.’ Na acht maanden verbouwen trokken Vloedbeld en haar medewerkers eind vorig jaar in het gezondheidscen trum, dat de naam de ZonneHoed kreeg. Dat is ook letterlijk een verademing. ‘In het oude pand moesten de ramen open (Ver)bouwplannen? Schakel LHV Bouwadvies in om een Programma van Eisen (PvE) op te stellen, voor u op maat gemaakt. Als LHV-lid profiteert u van speciale ledenkorting. LHV Bouwadvies brengt u in contact met één van de bouwadviseurs die bij uw situatie past. In het PvE legt u samen met de bouwadvi seur uw wensen, de werkwijze en eisen voor uw nieuwe huisvesting vast. Het PvE is een belangrijk uitgangspunt voor ontwerpers. Kijk voor alle diensten van LHV Bouwadvies op bouwen-verbouwen-of-huren.www.lhv.nl/
Jaspar: ‘Zonder een goede back-up van de ggz moeten we die verantwoordelijkheid niet aangaan. Als een individuele kaderhuisarts-ggz dat wel doet – prima uiteraard. Maar de zorg voor deze groep kunnen we zeker niet tot de basis huisartsenzorg rekenen. De huisarts bepaalt hier zelf zijn of haar competentie voor deze zorg.’
OVERBRUGGINGSZORG Een andere ‘rode lijn’ die de huisartsenorganisaties trekken, is de overbruggingszorg. Jaspar: ‘Zodra we de psychische zorg op ons nemen voor patiënten die op een ggz-wachtlijst staan, zijn we verantwoordelijk. Dat moeten we niet meer willen, want daar zijn we niet voor opgeleid. We kunnen patiënten niet die zorg bieden die ze nodig ‘Overbruggingszorghebben.’
‘De wachtlijsten zijn enorm. De coronapandemie lijkt daar een versnelling aan te hebben gegeven. Een groot deel van de problematiek komt binnen bij de huisarts. Andere partijen zien de POH-GGZ soms als de voor de hand lig gende oplossing om alle gaten die in het systeem zitten, dicht te lopen. Het was dus tijd voor een herbezinning voor onszelf, zodat we andere partijen in de ggz-keten meer hel derheid kunnen bieden: waar staan wij voor, wat kunnen wij en wat doen wij niet? Dat blijkt bij samenwerkingspar tijen toch niet altijd duidelijk te zijn. Het is goed dat we nu met alle relevante huisartsenorganisaties – explicieter dan voorheen – op papier hebben gezet wat wij verantwoorde en goede psychische zorg in de huisartsenpraktijk vinden.’ De begrenzing die de huisartsenorganisaties aangeven, zit bijvoorbeeld in de rol van de POH-GGZ. ‘Met name overheden zien de POH-GGZ nogal eens als de kip met de gouden eieren. Maar die POH valt natuurlijk wel onder de verantwoordelijkheid van de huisarts. Ik moet als huisarts dus kunnen snappen wat de POH-GGZ doet. Het werk van de POH is basishuisartsenzorg. En dus beperkt de POH zich tot milde psychische klachten en eenvoudige, veel voorko mende psychische stoornissen.’
TEKST: BERBER BIJMA /FOTOGRAFIE: ELINE SCHUURMANS kan de ene POH-GGZ wat meer affiniteit hebben met jeugd dan de andere, maar echte jeugdzorg hoort niet thuis in de generalistische huisartsenzorg. Natuur lijk kunnen we prima iemand voor een paar dagdelen in huis hebben die door de gemeente wordt betaald. Dat vergemakkelijkt een goede afstem ming, vergelijkbaar met de diëtist die een ruimte huurt. Maar laten we diegene dan jeugdondersteuner noemen en duidelijk afspreken dat de gemeente nu en in de toekomst over de financiering gaat en verantwoordelijk is.’
◼
De noodkreten klinken al jaren: huisartsen moe ten overbruggingszorg geven aan patiënten die wachten op een plek bij de ggz, terwijl ze daar niet voor zijn opgeleid. Ggz-instanties sturen patiënten terug naar de huisarts omdat ze bij een collega-instantie moeten zijn; de patiënt begint weer onderaan de wachtlijst. Patiënten met de meest ernstige problematiek wachten soms het langst op hulp. Van de POH-GGZ wordt veel meer verwacht dan wat onder huis artsenzorg valt. Psychiaters sturen stabiele patiënten terug naar de huisarts, terwijl ze complexe medicatie krijgen waar de huisarts te weinig van weet. Gemeenten stellen voor dat de huisarts de taken van de POH-GGZ die zich met jeugd bezighoudt, gaat verbreden naar behandeling, terwijl de huisarts hier geen verantwoording voor kan nemen. Een problemenlijst om moedeloos van te worden. Maar het gaat om patiënten die hulp móeten krijgen, dus opgeven is geen optie. Het goede nieuws is: ook de ggz-sector zelf is op zoek naar betere samenwerking. In de visie Psychische zorg in de huisartsenpraktijk zetten vier huisartsenorgani saties uiteen hoe ze dat voor zich zien. Het is voor het eerst dat LHV, InEen, PsyHAG en NHG samen een document uitbrengen over de huisartsen en ggz. In 2015 brachten LHV en NHG samen een standpunt uit: Geestelijke gezondheidszorg in de huisartsenzorg. In de nieuwe visie, die naar verwachting in het najaar definitief wordt vastgesteld, slaan de vier organisaties piketpaaltjes: dit is de zorg die we als huisartsen wel kun nen leveren, en dit niet. Daarnaast schetsen ze oplossings
is een lastig onderwerp om harde afspraken over te maken’, zegt Jaspar. De wachtlijstproblematiek wordt deels veroorzaakt door dat mensen op de wachtlijst staan van een instantie waar ze – bij nader inzien – niet moeten zijn. ‘Patiënten staan in de kou in de tijd dat ze op de wachtlijst staan. De logistiek in de verwijzing van patiënten die echt door de ggz gezien moeten worden, moet dus anders. Er moet heel snel na de verwijzing een triagemoment komen. Ik zou zeggen: bin nen een week. Daarmee zorg je ervoor dat mensen meteen op de goede wachtlijst komen én dat ze zich gehoord voelen. Dat maakt het ook makkelijker voor patiënten om de wachttijd vol te houden.’
◼ POH-GGZ: GEEN KIP MET GOUDEN EI De visie verschijnt op een moment dat de nood hoger is dan ooit, schetst LHV-bestuurder en huisarts Guus Jaspar.
8 de Dokter 4/2022 9de Dokter 4/2022
‘Psychische zorg is schaars, laten we die doordacht verdelen’ Geestelijke gezondheidszorg vraagt om een doordachte verdeling: degene die het ’t hardst nodig heeft, moet als eerste aan de beurt komen. En huisartsen verlenen daarbij huisartsenzorg –niet meer en niet minder. Dat is de rode draad van de visie Psychische zorg in de huisartsenpraktijk, opgesteld door vier huisartsenorganisaties.
Het visiedocument is tot slot ook helder over de behande ling van chronisch psychiatrische patiënten, inclusief medicatievoorschriften: ook dat is geen huisartsenzorg.
huisartsen,‘Als ggz en sociaal domein moeten we met het schaarse goed dat psychische zorg is, omgaan’zorgvuldig
◼ ROL VAN DE REGIO-ORGANISATIE Tot zover de piketpaaltjes. In welke richting moeten we de oplossing voor de ggz-problematiek zoeken? Uiteraard moeten die deels uit de ggz zelf komen: de Treeknormen halen, snellere triage en effectieve doorverwijzing naar collega-aanbieders. Maar ook de huisartsenzorg kan bijdra gen aan oplossingen. De vier huisartsenorganisaties noe men drie wegen: een grotere (regie)rol voor de regionale huisartsenorganisaties, een intensievere samenwerking met het sociaal domein en minder medicalisering van lichte problematiek. ‘Dat InEen heeft meegeschreven aan deze visie laat zien dat veel regionale huisartsenorganisaties al een plek hebben om huisartsen te ondersteunen bij psychische zorg’, zegt Barbara de Doelder, huisarts en InEen-bestuurder. ‘Regio nale huisartsenorganisaties verzorgen nascholing, hebben soms een of meer POH’s-GGZ in dienst voor meerdere praktijken en overleggen met ggz-instanties in de regio.’ Dat laatste kan volgens haar intensiever. ‘Als je als indi viduele huisarts een probleem aankaart bij een ggz-in stantie, kan dat als een incident worden afgedaan. Als een regio-organisatie, op basis van de visie en de geluiden van huisartsen, in gesprek gaat, kan dat niet. Juist door samen op te trekken, maak je de problemen beter zichtbaar en sta je Insterker.’diverse regio’s zijn al samenwerkingsinitiatieven die goed werken, zoals een overlegtafel waar individuele casuïstiek aan de orde komt en doorverwijzingen effectief worden geregeld. ‘Je moet samen zoeken naar wat werkt’, zegt De Doelder. ‘Vanaf landelijk niveau een blauwdruk opleggen is sowieso niet verstandig. Maar het is wel dui delijk dat in iedere regio een plek nodig is waar de huisarts
◼ ‘JEUGDONDERSTEUNER’
Ook over de POH-jeugd is de visie duidelijk: die bestaat binnen de huisartsenzorg niet – al wordt de term in de praktijk wel gebruikt. ‘De POH-GGZ hoort een generalist te zijn die huisartsenzorg van 0-99 jaar levert. We behan delen kinderen bij lichte klachten, zoals de huisarts dat in het verleden altijd al heeft gedaan’, zegt Jaspar. ‘Natuurlijk
richtingen om de problemen in de ggz vlot te trekken. Regionale huisartsenorganisaties en partijen in het sociale domein spelen daarin een cruciale rol.
terecht kan als het niet lukt een patiënt doorverwezen te krijgen. In dat overleg moet er overzicht zijn én doorzet tingsmacht. Als huisartsen in hun regio zo’n plek missen, kunnen ze met deze visie in de hand aankloppen bij hun zorggroep of regio-organisatie. Die moet eerst, in overleg met huisartsen, bepalen wat de speerpunten zijn voor ggz in de regio en kan vervolgens in gesprek gaan met ggzinstanties, zorgverzekeraars en gemeenten over een betere organisatie van het netwerk. Ik denk dat we met de visie die er nu ligt een stap naar voren kunnen doen, na jaren van problemen: hoe gaan we het nu beter doen? Ik merk dat die wil er in de ggz-sector ook is. We worden steeds meer partners met een gezamenlijk probleem, in plaats van partijen die tegenover elkaar staan.’
‘In de praktijk gebeurt dat eigenlijk wel. De huis arts moet in feite een ggz-diagnose stellen om een patiënt naar precies de goede plek te ver wijzen – want anders komt de patiënt “gewoon” terug. Dat specialistisch diagnosticeren hoort niet in de huisartsen-geneeskunde; net zo goed als we dat bij ingewikkelde cardiale problemen aan de cardioloog overlaten.’ ‘Daarnaast doen we in de visie expliciet een be roep op de veerkracht van de patiënt, die wij als huisartsen kunnen aanboren. In onze individu alistische maatschappij zijn we gaan denken dat we voor een probleem iemand van buíten ons eigen netwerk nodig hebben, terwijl mensen in zichzelf en met hulp van hun eigen netwerk juist verbijsterend veel veerkracht blijken te hebben.
‘Huisarts moet drempelloos kunnen doorsturen’ De gegevens van jouw patiënten veilig in hun PGO met MedMij
◼ MINDER MEDICALISEREN Een niet eenvoudige, maar wel noodzakelijke oplossings richting is dat we psychische problematiek minder snel medicaliseren. In feite een opdracht voor de hele maat schappij, maar wel een waar de huisarts een belangrijke rol in kan spelen, vinden De Doelder en Jaspar. De Doelder: ‘Er is gaandeweg een reflex ontstaan waardoor we voor ieder probleem professionele hulp willen, terwijl sommige dingen gewoon bij het leven horen. Aan dat normaliseren kunnen wij zeker bijdragen.’
Ook Jaspar krijgt zo nu en dan mensen in de spreekkamer die om professionele psychische hulp vragen als ze een in grijpende maar ‘natuurlijke’ gebeurtenis meemaken. ‘Dat zijn in feite geen medische vragen, maar levensvragen, waarvoor iemand steun zou moeten zoeken bij vrienden en familie. We moeten mensen leren dat ze bij volstrekt normale reacties op moeilijke omstandigheden lang niet altijd professionele hulp nodig hebben. Natuurlijk is min der medicaliseren een opdracht voor de hele samenleving. De overheid kan er misschien een publiekscampagne aan wijden of onderwijs in gezondheidsvaardigheden invoe ren, maar hier moeten we het ook in de spreekkamer over hebben. Wij kúnnen dit soort gesprekken voeren en dat moeten we dus ook doen.’ ¶
MedMij is dé Nederlandse standaard voor het veilig en betrouwbaar uitwisselen van medische gegevens tussen zorggebruikers en gezondheidsprofessionals. Door het MedMij-label weet je dat jouw patiënten hun medische gegevens veilig in hun persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) kunnen verzamelen. Ontdek alles over MedMij op medmij.nl/zorgaanbieders
◼ SAMENWERKING MET SOCIAAL DOMEIN
Op wijkniveau werkt een intensieve samenwerking met het sociaal domein vaak goed, merkt De Doelder. ‘Ik ben blij dat we het sociaal domein nu nadrukkelijk als samenwer kingspartner hebben benoemd in het oplossen van ggz-pro blematiek. Als huisartsen krijgen we soms mensen terug die uitbehandeld zijn bij de ggz, terwijl ze dan niet zozeer onze zorg nodig hebben, maar eerder maatschappelijke on dersteuning. Ik ben ervan overtuigd dat je met de driehoek huisarts, ggz en sociaal wijkteam veel kunt oplossen.’ Ook Jaspar ziet veel in goede samenwerking binnen het so ciaal domein. ‘We kennen allemaal de voorbeelden van een kind dat volgens school naar de ggz moet, terwijl er thuis bijvoorbeeld problemen met schulden en huisvesting zijn. In feite is dat kind de enige die – met “probleemgedrag” –op een natuurlijke manier reageert op die problematiek. En die zou dan naar de ggz moeten? Nee, de ouders hebben hulp nodig vanuit het sociaal domein.’
10 de Dokter 4/2022 11de Dokter 4/2022
Intensievere samenwerking met het sociaal domein zal ongetwijfeld winst opleveren, maar is geen panacee, realiseert Jaspar zich. ‘In het sociaal domein zitten ze na tuurlijk ook niet te klaverjassen. Ook daar is de druk hoog. Als huisartsen, ggz en sociaal domein moeten we met het schaarse goed dat psychische zorg is, zorgvuldig omgaan, zodat de mensen die het ’t hardst nodig hebben, het eerst worden geholpen.’
Onafhankelijk register POH-GGZ niet haalbaar
Het normaliseren van klachten is onze kracht.’ ‘Het is natuurlijk spannend of deze visie bijdraagt aan de echte oplossing: minder medicaliseren en tegelijk patiënten met psychiatrische problema tiek effectief kunnen doorsturen. De ggz-pro blemen zijn groot; het komt niet zomaar goed. Ik ben wel heel enthousiast over de overlegtafels die in steeds meer regio’s opgericht worden, waarbij iedereen samen aan tafel zit, van sociaal domein en organisaties van ervaringsdeskundi gen tot en met de ggz. Die tafel is niet de oplos sing voor alle problemen, maar wel een effectief adres voor huisartsen om een concrete casus in te brengen en daarna de patiënt goed te kunnen verwijzen. Een patiënt die op een wachtlijst staat, heeft voor de ggz nog geen gezicht, terwijl de huisarts een mens in nood tegenover zich heeft. Je merkt: zodra de patiënt aan zo’n regionale overlegtafel een gezicht krijgt – en de huisarts ook trouwens – andere partijen zich eerder re aliseren: deze patiënt hoort inderdaad helemaal niet bij jou. Wat mij betreft komen er in het hele land zulke overlegtafels over concrete casussen. Daarmee wordt steeds duidelijker dat anderen niet maar eindeloos problemen naar de huisarts kunnen blíjven schuiven.’
Een onafhankelijk register voor de POH-GGZ is niet haalbaar. Dat concludeerde de LHV vorige maand, na langdurig overleg met meerdere partijen die de POH-GGZ vertegenwoordigen. De LHV vindt dat een register onafhankelijk moet zijn en dat het register beschikbaar moet zijn voor mensen die aan het functie- en competen tieprofiel van de POH-GGZ voldoen. Daarnaast moeten huisartsen mee kunnen praten over het register. Deze eisen bleken in het overleg met de andere partijen niet haalbaar. De LHV, InEen en PsyHAG (kaderhuisartsen ggz) steunen het register daarom niet meer. De LHV vindt inschrijving van de POH’s-GGZ in het huidige (niet-onafhankelijke) register niet nodig. De kwaliteit van de POH-GGZ in de huisartsenpraktijk wordt voldoende gewaarborgd door de opleidingsrichtlijnen (met erkende oplei dingen) en het functieprofiel. Meer informatie op lhv.nl, zoek op ‘POH-GGZregister’ Nelly van der Gaarden schreef vanuit PsyHAG, het netwerk van kaderhuisartsen ggz, mee aan de gezamenlijke ggz-visie van de huisartsenorga nisaties. Ze werkt voor de zorggroep in de regio Gouda en is daarnaast verslavingsarts bij een ggz-organisatie. ‘Het mooie van de visie vind ik dat de toon niet defensief is. We stellen duidelijk wat de huisarts wél kan. Ik hoop dat dat een steun in de rug is voor alle huisartsen om dat deel van de psychische zorg met plezier te bieden. Daarnaast zeggen we waar de huisarts níet van is. Waar we in de visie voor pleiten is in feite drempelloos door stromen: bij de huisarts behandelen wat binnen de basishuisartsenzorg valt en mensen met andere problematiek in goede samenwerking doorverwij zen naar ggz-partners. In de visie hebben we na drukkelijk de grenzen van de basishuisartsenzorg benoemd. Als kaderhuisarts ggz kun je iets meer doen omdat je daarvoor bent opgeleid en omdat je dat leuk vindt, maar niemand kan dat uiteraard van iedere huisarts vragen.’
advertentie
PAUL VAN
12 de Dokter 4/2022 13de Dokter 4/2022
MAANDAG 10:00 UUR (ONLINE) bijKennismakingVWS
VAN
WIE MAKEN ZICH HARD VOOR DE HUISARTSENZORG? andere sectoren niet oplossen, maar vinden het moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen patiënten die bij hen aanklop pen. Dat is het dilemma waarin veel huisartsen zich gevangen voelen. Daarom willen wij nu oplossingen voor de spoedzorg, de huisvestings problemen, de wachtlijsten én meer tijd voor de patiënt. Er zijn de afgelopen jaren tientallen meer-tijdvoor-de-patiënt-pilots geweest, met overduidelijk positieve effecten. Het is de hoogste tijd voor een standaardmo dule en -vergoeding voor elke huisarts die daarmee aan de slag wil en kan.’ Het IZA moet volgens hem echte op lossingen brengen. ‘Het is nu of nooit. Als het ‘nooit’ wordt, zal de wereld niet vergaan, maar raken we met z’n allen iets heel waardevols kwijt. Dan gaat het unieke van de huisartsenzorg verloren en krijgen heel veel mensen minder goede zorg.’ Zolang Van Rooij iets voor de huisart senzorg kan betekenen, blijft hij zich met hart en ziel voor de LHV inzetten. Hij weet wat hij nodig heeft om in balans te blijven. Tussen alle overleg gen door pakt hij soms zijn gitaar en op vrije dagen zijn verrekijker. Dan gaat hij samen met zijn vrouw en andere vogelliefhebbers de natuur in om vogels te spotten.
MAANDAG 19:00 UUR (LIVE) Fusiegesprek met VPH
DE
TEKST: CORIEN LAMBREGTSE // BEELD: ROB TER BEKKE De agenda van Paul van Rooij is altijd vol; in juni helemaal. Hij probeert alles en iedereen bij de strijd van de huisartsen te betrekken. ‘Andere beroepsgroepen in de zorg zien ook dat het zo niet langer gaat met de huisartsenzorg. We trekken met zoveel mogelijk organisaties samen op, het is belangrijk dat ook anderen ons verhaal vertellen. Er wordt al jaren over de problemen gesproken, het Integraal Zorgakkoord (IZA) moet een keerpunt Erworden.’staatvolgens hem heel veel op het spel. Dat is precies waarom hij zijn baan bij de LHV zo boeiend vindt. Zes jaar geleden trad hij aan als LHV-directeur en sindsdien heeft hij zich geen dag verveeld. Hij heeft een bedrijfskundige achtergrond, maar werkt zijn hele leven al in de zorgsec tor. ‘Mijn drijfveer is om het werken in de zorg beter en makkelijker te maken. Waarom worden professionals die ge motiveerd zijn om goede zorg te geven, continu lastiggevallen met bureaucra tische regels en procedures? Waarom dat wantrouwen? Het gaat allemaal ten koste van de zorg aan mensen.’ Hiervoor werkte hij bij GGZ Neder land, een vereniging met honderd leden, en daarvoor bij Zorgverzeke raars Nederland, een vereniging met tien leden. ‘De LHV is een vereniging met 14.000 leden: bevlogen en betrok ken huisartsen die allemaal wat vinden van het huisartsenvak en de toekomst ervan. Ik vind het heel verfrissend om voor zo’n actieve vereniging te mogen Hijwerken.’isniet bang voor kritiek. ‘Ik vind het heel terecht dat onze leden ons aanspreken op wat we bereiken. We gaan met iedereen die ons belt of schrijft in gesprek. Kritiek helpt ons verder. Tegelijkertijd verwacht ik wel dat er wordt geluisterd als wij uitleg gen wat we doen en hebben gedaan om de belangen van huisartsen te behartigen. De problemen in de zorg zijn complex. Er bestaan geen snelle, simpele oplossingen, anders hadden we die al lang gevonden.’ Hij ziet met lede ogen aan hoe het huisartsenvak de laatste jaren steeds meer onder druk is komen te staan. ‘Het kan zo niet doorgaan. Het is erg als huisartsen afscheid nemen van hun vak en jonge huisartsen twijfelen of ze nog wel praktijkhouder willen worden omdat ze opzien tegen de werkdruk. Huisartsen kunnen de problemen in AGENDA
aansprekenterecht‘Heeldatledenonsopwatwebereiken’
BEHARTIGERLHV-BELANGEN-ROOIJ,
Paul van Rooij, LHV-directeur, kent de wereld van de huis artsen, maar ook die van andere zorgverleners, verzekeraars en beleidsmakers. Zijn agenda staat vol overleggen. Ter ontspanning pakt hij tussendoor soms zijn gitaar. ‘Het is voor de huisartsenzorg nu of nooit.’
MAANDAG 9:00 UUR (ONLINE) De gelijkzettenklokken Elke maandagochtend begint met een relevanteeerstelijnspartijenpartnersdirecteurenookdirecteurenoverlegtrekkenversterken.zijnwatzonderEvenEricAnoeskadirecteuren-overleg:Mosterdijk(InEen),Scheppink(NHG)enik.deklokkengelijkzetten,agenda.WekijkenerspeeltenoferzakenwaarinweelkaarkunnenWaarmogelijkwesamenop.Zo’nhebikmaandelijksmetdevandefederatievandeKNMG,metdeenanderebranches.
Even bellen met de ambassadeur van de afde ling Rotterdam naar aanleiding van een mailtje. Ik probeer met alle ambassadeurs goed contact te houden. Zij vervullen sinds het MOVE-traject een belangrijke rol binnen de vereniging. De ambassadeurs, voorheen kringvoorzitters, zijn de verbindende schakel tussen het landelijk bestuur/ bureau en de afdelingen. Na de zomer zijn er voor het eerst ambassadeursverkiezingen. Leden bin nen een afdeling kunnen zich hiervoor verkiesbaar stellen. Hopelijk krijgt de verenigingsdemocratie op afdelingsniveau daarmee ook een impuls. WOENSDAG 10:00 UUR (LIVE) Heidag met Verenigingsraad Op de hei in Garderen. Tijd om met de ambassadeurs stil te staan bij de di lemma’s in de huisartsenzorg, en samen na te denken over wat er over onze belangrijkste thema’s in het Integraal Zorgakkoord moet staan.
In april dit jaar hebben VPH en LHV de intentie uitgesproken om te fuse ren. In de periode tot 1 juli verkennen we of dat haalbaar is. Het overleg verloopt constructief. We zijn nu met praktische zaken bezig. Ik denk dat we er uit gaan komen. Het is belangrijk dat alle huisartsen samen één front vormen. Dat laten we in de actieweek ook zien. Mogelijk zijn er praktijkhouders die bang zijn dat hun geluid straks minder goed te horen is, maar er zijn vast ook waarnemers die bang zijn dat juist zij te weinig gehoord worden. Als die geluiden van beide kanten komen, blijft de balans wel in evenwicht. We hebben het ook met InEen en NHG over een fusie gehad, maar voor die besprekingen gaan we meer tijd nemen. Het belangrijkst is dat we op de inhoud goed samen optrekken.
DINSDAG 9:00 UUR (TELEFONISCH) Ambassadeursoverleg
Kennismaking met de nieuwe projectleider van VWS, die verantwoordelijk wordt voor het Integraal Zorgakkoord (IZA). Nu de directeur-gene raal onverwacht is vertrokken, heeft VWS een externe pro jectleider aangetrokken. Het is typerend voor het hele IZAproces. Alles is onduidelijk, over de inhoud en randvoor waarden wordt nog nauwelijks gesproken. En dat terwijl er in september een akkoord moet liggen.
DINSDAG 10:00 UUR (LIVE) vergaderingBestuursWe hebben om de week afwis selend een bestuurs- en MTvergadering. Ik zit bij allebei. In het bestuursoverleg gaat het meer over strategie en beleid, in de MT-vergadering gaat het vooral over de organisatie en het bureau. Ik heb daarnaast wekelijks overleg met de voorzitter. De focus ligt nu op de Actieweek, het IZA en de ANW. We kijken ook een beetje vooruit naar een mogelijk nieuwe covid-golf. Ik denk niet dat het na de zomer rustiger zal worden, want er gebeurt telkens iets wat alle aandacht vraagt. De huisart senzorg blijft onvoorspelbaar en dynamisch, net als de politiek. Daar weten huisartsen alles van.
DONDERDAG 9:30 UUR (LIVE) Actieweek manifestatieen Tijd om te sparren met Monique Roedoe, hoofd communicatie en trekker van de Actieweek. We nemen het programma en de stand van zaken door. Ik leg de lijntjes naar andere bran cheorganisaties en naar VPH en actiecomités ‘Help de huisarts verzuipt’ en ‘De bezorgde Huis arts’, met wie wij de Actieweek en de Malieveldmanifestatie op 1 juli organiseren. Het doel is om het belang van de huisartsenzorg onder ieders aandacht brengen.
DONDERDAG 17:30 UUR (ONLINE) Intern overleg over IZA
Daar is het actieteam onder leiding van Monique keihard mee bezig. Het is niet vanzelfsprekend dat huisartsen 24/7 zorg verle nen. Er is lang genoeg gepraat, het integrale zorgakkoord (IZA) moet de problemen doorbreken. Die boodschap willen we luid en duidelijk aan de politiek en aan de minister overbrengen.’
Ik denk dat ik momenteel elke week wel zeven afspraken in mijn agenda heb die een relatie hebben met het Integraal Zorgakkoord. Binnenkort hebben we bestuurlijk over leggen met de ministers Kuipers en Helder, en daaraan voorafgaand een overleg met Ineen, VPH en NHG, zodat we op één lijn zitten. Twee keer in de week komt het interne LHV/VPH IZA-team bij elkaar. Dit team bestaat uit bestuurslid Aard Verdaasdonk, enkele beleidsadviseurs, twee bestuursleden van VPH en mijzelf. We zitten nu in de fase dat we van proces naar inhoud gaan. Het IZA is verdeeld in zeven thema’s, de LHV is trekker van het thema ‘basiszorg’. We zijn bezig om de eerste versie te schrijven. Eind juni worden de zeven themastukken samengevoegd. Tot nu toe is erg onduidelijk waar het naar toe gaat. Daarom hebben wij besloten heel duidelijk te zijn over wat wij willen, zodat wij daar concrete, dwingende afspraken over kunnen maken. Daarin zitten we helemaal op één lijn met de VPH, InEen en NHG.
Meer weten over hoe we met de inrichting bijdragen aan een fijne praktijkvoering? zorg voor jouw interieur tel : technoplanning.nl0547-275225specialistinpraktijkinrichtingen
advertentie
Een mooie, prettige omgeving die rust uitstraalt én de juiste routing heeft, dát is belangrijk bij de inrichting van een huisartsenpraktijk.
Overleg met de eerstelijnscoalitie over de voortgang van onze lobby tegen de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) en de jaarverantwoordingsplicht. Het is onbe grijpelijk dat die plicht aan huisartsen en andere eerstelijns zorgverleners wordt opgelegd. Niemand wil dat huisartsen en zorgverleners meer administratieve lasten krijgen, en toch gebeurt het. Alleen maar om er een ander kwaad, mogelijke fraude bij eerstelijns zorginstellingen, mee te bestrijden. Het is kafkaësk. Maar wij hebben de strijd nog niet opgegeven. De LHV en de KNGF (beroepsvereniging fysiotherapeuten) zijn woordvoerder. Wij hebben met de eerstelijnscoalitie een tegenvoorstel bedacht, waarin we de verplichting zodanig versimpelen dat die geen extra werk meer betekent. Het is nog niet duidelijk of minister Helder dit voorstel gaat accepteren. Wij gaan hoe dan ook tot het uiterste om te zorgen dat de wet geen extra administratieve druk veroorzaakt. Desnoods maken we er een rechtszaak van.
DONDERDAG 11:00 UUR (ONLINE) Tegen de woordingsplichtjaarverant-
ARCHITECTEN
15de Dokter 4/2022
‘Wij gaan tot het uiterste om te zorgen dat de wet geen extra administratieveveroorzaakt’druk
WWW.VANDERSCHOOTARCHITECTEN.NLONTWERP•ARCHITECTUURINTERIEUR•DIRECTIEVOERINGBOUWMANAGEMENT•HAALBAARHEIDVANDERSCHOOT bv BNA SCHIJNDEL
‘Minister Kuipers,
Een zee van witte t-shirts. Bijna 10.000 huisartsen, assistentes, praktijkondersteuners en sympathisanten van de huisarts stonden op 1 juli op het Malieveld in Den Haag. Met één gezamenlijke boodschap: ‘Iedereen een huisarts.’ TEKST: CORINE LAMBREGSE / FOTOGRAFIE: MIRJAM VAN DER LINDEN EN JOHN DIJKGRAAF Palliatiefterminale thuiszorg • Attenza ontzorgt • Verzekerde zorg • Snel inzetbaar attenza.nl • 088 700 9740 Of verwijs via “Ik was zo klaar met dik zijn en diëetstrijd”de Mirjam viel 52 kilo af met behulp van een www.obesitaskliniek.nlmaagverkleining Krijgt u als (huis)arts in deze tijd meer vragen van patiënten die bezorgd zijn over hun overgewicht? Wij zijn hét centrum voor patiënten met morbide obesitas. Onze multidisciplinaire behandeling bestaat uit een maagverkleinende operatie in combinatie met een intensief leefstijltraject. 17de Dokter 4/2022 advertentie INHUISARTSENACTIE DUIZENDEN HUISARTSEN OP HET MALIEVELD
het is ons Ernst’
Op het podium komt een rij sprekers voorbij, afgewisseld door columns en muziek. Het hele Malieveld zingt, joelt, fluit en toetert enthousiast mee. Aard Verdaasdonk, LHV-vicevoorzitter en huisarts verwel komt alle deelnemers namens de organiserende partijen. LHV, VPH, en de actiecomités Help de dokter verzuipt en De bezorgde huisarts. ‘Het kan zo niet doorgaan’, roept Verdaasdonk. ‘Wij willen meer tijd voor onze patiënten. Minder stress en druk op de huisartsenpost. Betaalbare huisvesting, in de stad en op het platteland. En een oplos sing voor de wachtlijsten in de ziekenhuizen, ggz en jeugd zorg. Wij willen als huisartsen graag de poortwachters van de zorg zijn, maar dan moeten de poorten wél open en moeten de wachtlijsten aangepakt. Wij willen voor ieder een een huisarts.’ Daarna neemt huisarts Rutger Verhoeff het presentator stokje over. Hij haalt een hele rij sprekers op het podium, ‘Wij zijn met een dubbeldekkerbus met 90 mensen uit Limburg gekomen. Wij zijn hier om te mopperen. Het kan zo niet langer. Het moet minder druk worden in de huisartsen praktijk. Niet alleen de huisartsen, ook de assistentes en de poh’s hebben het druk. De tweede lijn stuurt patiënten zo snel mogelijk terug naar de eerste lijn, maar wij zitten vol met patiënten die niet door kunnen vanwege wachtlijsten. Wij maken ons zorgen over de toekomst van ons vak. Als de druk zo hoog blijft, willen steeds minder huisartsen praktijkhouder worden. Er haken ook steeds meer huisartsen af. Wat blijft er nog over van de huisartsenzorg?’
PUCK PRINCE, WAARNEMEND HUISARTS, LHV-AMBASSADEUR AMSTERDAM-ALMERE ‘120 mensen telefonisch in de wacht bij de HAP’
◼ IEDEREEN EEN HUISARTS
Ik maak me echt zorgen over ons vak. Heel goed dat we in actie komen. Ik hoop dat de politiek zich gaat reali ‘Wat blijft over van huisartsendezorg?’
Krissy Goutier en Leon Majoor, huisartsen in Horst aan de Maas:
‘Het wordt steeds drukker in de huisartsenpraktijk en op de huisartsenpost. Er is niet alleen een tekort aan waarnemend huisartsen, maar ook aan triagisten en ander medisch personeel. Voor praktijkhoudend huisartsen is het zo niet vol te houden. Wie wil er nog praktijkhouder worden?
18 de Dokter 4/2022 19de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE
V
anaf het Centraal Station en uit een lange rij bussen komen ze aanlopen: rijen witte t-shirts. Op elk shirt een getal dat het aantal patiënten in een praktijk weergeeft. Wie nog geen getal op zijn rug of borst heeft, kan meteen bij een kraampje terecht voor een grote sticker en een dikke stift. Al die getallen samen vertegen woordigen de ruim 17 miljoen patiënten in Nederland. Die hebben allemaal een huisarts nodig. Alleen: dat is niet meer vanzelfsprekend tegenwoordig. De huisartsenzorg zit in de knel. En dat laten de actievoer ders weten. Met paarse en groene opblaas-krokodillen, zwembanden, duikbrillen, paraplu’s, toeters en spandoe ken. Geen trekkers, maar wel protestborden met teksten als ‘Ik kom niet met een trekker, maar baal ook als een stekker’, ‘Stop zorgverziekeraars’ en ‘Minister Kuipers, het is ons Ernst’. Er staan niet alleen huisartsen op het Malieveld, maar ook heel veel doktersassistentes, POH’s en andere praktijk medewerkers. En zelfs kinderen, ook met witte t-shirts en teksten: ‘Mijn papa zorgt voor 3784 patiënten’. Anouck (12) wordt gevolgd door het Jeugdjournaal. Zij voert actie omdat ze wil dat haar moeder het als huisarts minder druk krijgt en meer tijd overhoudt voor de kinderen.
seren hoe belangrijk de rol van de huisartsen is en hoeveel zorg wij leveren voor relatief weinig geld. Als de huisartsen niet overeind blijven, gaan patiënten direct door naar de tweede lijn. Reken maar dat de zorg dan niet goedkoper wordt. De oplossingen moeten van verschillende kanten komen. Wij moeten als huisartsen zelf vaker ‘nee’ zeggen tegen vragen of taken die niet bij ons horen. Wij kunnen de problemen in andere zorg sectoren niet blijven oplossen. Wij zijn er niet om regelzaken van anderen over te nemen. Andere zorgaanbieders mogen druk zijn, wij zijn het ook. Daarnaast moeten patiënten meer beseffen dat de huisartsenpost alleen bestemd is voor spoed zorg. Bij de huisartsenpost in Amsterdam stonden pas in een weekend 120 mensen in de wacht. Daar zijn ook heel veel niet-urgente klachten bij. Maar de huisartsenpost is geen winkel waar je altijd terecht kunt. Verder moeten de administratieve lasten en de regeldruk omlaag. Stop het wantrouwen, geef professionals vertrouwen. Dan houden we meer tijd over voor de patiënt. Meer tijd voor de pa tiënt geeft rust in de praktijk, maar leidt ook tot minder verwijzingen naar de tweede lijn. En als de tweede lijn het rustiger krijgt, wordt er minder werk doorgeschoven naar de huisarts. Daar door kan de patiënt sneller bij de eigen huisarts terecht en gaat ook de druk op de huisartsenpost omlaag. Alle onderdelen van het zorgsysteem zijn met elkaar verbonden. We moeten nu de goede dingen doen, zodat de huisartsenzorg blijft staan.’
Astrid Koster, doktersassistent in Hoogeveen: ‘Als assistentdoktersmerkikdathetveeldrukkeris’
GEERTJE VAN SOEST, HUISARTS IN HAARLEM, EN DOCHTER ANOUCK: ‘Mijn moeder heeft te weinig tijd voor ons’ weer voor elkaar gaan waarnemen in vakanties, zodat eerst de ene helft van de praktijken op vakantie kan en vervol gens de andere. Het zal wel druk zijn in de huisartspraktijken die open zijn, maar daar staat tegenover dat iedereen op vakantie kan.’
‘Wij zijn met de trein uit Hoogeveen gekomen: 25 mensen uit verschillende huisartsenpraktijken. Wij willen meer tijd voor de patiënt, minder drukte in de ANW-zorg en aanpak van de wachtlijsten. Ik ben nu 20 jaar doktersassistente en merk dat het steeds drukker wordt. De huisartsenzorg lijkt wel het afvoerputje van de zorg geworden. Patiënten krijgen van iedereen te horen: vraag je dokter maar. Het is bizar wat er aan vragen en vooral ook aan formulieren en procedures op ons afkomt. Dat moet nu maar eens klaar zijn.’
20 de Dokter 4/2022 21de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE
beter en goedkoper van. De opmerking “We laten het aan het veld”, dat vind ik een formidabel bestuurlijk zwakte bod. Minister, NZa, zorgverzekeraars, waar wacht u op? Regel het voor ons!’
Arzu Milli, praktijkhoudend huisarts in Zaandam: huisartsenplaats‘Hapsnap-zorginvanzorg
◼ GEEN AFWACHTBELEID De hoogleraren huisartsgeneeskunde (verenigd in het Universitair Netwerk Huisartsgeneeskunde) en de weten schappelijke vereniging van huisartsen (NHG) staan hele maal achter de actie van de huisartsen, laat Patrick Bindels, hoogleraar huisartsgeneeskunde en huisarts, het Malieveld weten. ‘Nederland heeft een geweldige basiszorg, waar de hele wereld jaloers op is. Maar de grenzen van de huisart senzorg zijn bereikt. Er is meer tijd voor de patiënt nodig. Meer tijd voor de patiënt betekent betere huisartsenzorg en betere huisartsenzorg werkt kostenverlagend voor de zorg als geheel. De basiszorg moet worden versterkt. Af onder wie huisartsen Daisy Pors en Hans van Santen, namens de actiecomités. Pors, huisarts in Den Haag, doet een dringende oproep om op te houden met onzinnige regels, verzoeken en fomu lieren. ‘Maak een eind aan de bizarriteit en hilariteit van absurde regels die voor ons de dagelijkse realiteit zijn. 30 procent van onze tijd wordt verspild. Wij willen meer tijd voor de patiënt. Een kleinere normpraktijk, zodat we onze patiënten betere zorg kunnen geven, en een oplossing voor de Vanwachtlijsten.’Santenishuisarts in Velp: ‘Ruim dertig jaar geleden begon ik in Velp met consulten van 10 minuten. Er is in al die jaren enorm veel veranderd: mensen zijn veranderd en de zorg is veel complexer geworden. Maar die consulten van 10 minuten zijn er nog steeds.’ Hij wil meer tijd voor de patiënt. ‘Er is genoeg bewijs dat het werkt. Patiënten zijn tevredener, huisartsen gelukkiger en de zorg wordt er Geertje van Soest, huisarts in Haar lem, staat samen met haar dochter Anouck (12) op het Malieveld. Anouck schreef een mailtje aan het Jeugdjournaal en werd op de actie dag gefilmd. ‘De boeren krijgen heel veel aandacht, maar de acties van de huisartsen zijn net zo belangrijk’, zegt Anouck. ‘Mijn moeder is huisarts en heeft 2100 patiën ten. Ze werkt 61 uur per week. Ze krijgt het steeds drukker en is steeds minder thuis. Ze heeft te weinig tijd voor ons. Het lukt haar in schoolvakanties vaak niet om vrij te nemen. Ze probeerde in de voorjaarsvakantie op mijn verjaardag vrij te zijn, maar toen kreeg de waarne mer corona en moest ze toch werken. Het is nog niet eens zeker of we de deze zomer met ons gezin op vakantie kun nen Geertje:gaan.’‘Het is heel moeilijk om waar nemers te vinden die diensten kunnen overnemen. Het is ook al een paar keer gebeurd dat de waarnemer die ik had gevonden ziek werd. De komende zomervakantie is ook nog een probleem omdat een van onze assistentes met zwangerschapsverlof gaat en we nog geen vervanging hebben gevonden. Er is niet dus niet alleen een tekort aan huisartsen, maar ook aan goed onder steunend personeel.’ Ze hebben samen op een rijtje gezet wat er moet veranderen in de huisart senzorg:‘Ermoeten niet alleen meer huisart sen worden opgeleid, maar ook meer assistentes. Een goede assistente levert de huisarts heel veel tijd op. Als dat een hbo-opleiding wordt, met meer status en een beter salaris, wordt het aantrekkelijker om die opleiding te doen. Misschien moeten we als hagro’s ‘Wij zijn hier met een hele groep huisartsen en mede werkers uit Zaandam. Ik ben een ‘Bezorgde huisarts’. Ik sta hier namens alle patiënten die het fijn vinden als de huisarts hun naam kent. Dat kan alleen als er kleinscha lige huisartsenpraktijken blijven in wijken en in dorpen, zodat patiënten dichtbij huis goede, persoonlijke zorg krijgen van een huisarts die met patiënten meereist door het leven. Om dat te behouden, moeten er oplos singen komen voor de huisvestingsproblemen waar veel praktijken mee worstelen en moet de administra tieve lastendruk omlaag. Het is belangrijk dat het vak weer leuk wordt, ook voor jongere huisartsen. Anders hebben patiënten straks geen eigen huisarts meer, en verandert de huisartsenzorg in hapsnap-zorg.’
‘Op school zou er bij het vak lichame lijke opvoeding niet alleen gym moet worden gegeven, kinderen zouden ook les moeten krijgen in mindfulness, gezonde voeding en wat er gebeurt met je lijf als je koorts hebt. We zouden al lemaal wat minder druk moeten zijn met sociale media, en in plaats daarvan wat meer bij elkaar op bezoek moeten gaan. Dat helpt tegen de eenzaamheid. Een campagne met aandacht voor Thuisarts. nl zou ook helpen. Dan weten mensen of ze naar de dokter moeten of nog even kunnen wachten. Dat zijn allemaal dingen die de huisarts tijd besparen.’ Anouck: ‘Het duurt nog heel lang voor het zover is, maar het liefst wil ik huis arts worden. Ik zie hoe druk mijn moe der het heeft, maar ook hoe gelukkig ze is. Het lijkt mij ook fijn om mensen te kunnen helpen, maar ik hoop wel dat het dan minder druk is.’
23de Dokter 4/2022de Dokter 4/202222 INHUISARTSENACTIE
ZaandamwaarnemendWong,huisarts, meisjesschappen-bood-en-jongens’
Yeun
‘Je hoort steeds vaker dat huisartsen stoppen met hun praktijk omdat de last hen te zwaar wordt. Ik merk dat waarnemend huisartsen opzien tegen het praktijkhou derschap, vanwege al het regelwerk en de verantwoor delijkheden. Daarom maak ik me samen met heel veel collega’s zorgen over de toekomst van ons vak. Ik ben nu zes jaar huisarts en constateer dat we het steeds drukker krijgen. Ook met zaken die niet bij de huisartsenzorg horen. Het is belangrijk dat de huisart senzorg laagdrempelig en toegankelijk is, maar wij zijn er niet om problemen van andere zorgverleners, verzeke raars en gemeenten op te lossen. Als een patiënt vragen heeft over medicijnen die zijn voorgeschreven door een specialist, dan moet de patiënt makkelijk bij die specialist terecht kunnen, in plaats van ons te bellen. Wij zijn geen boodschappenmeisjes en -jongens voor het ziekenhuis. Een groot knelpunt is ook de wachttijd voor ggz-zorg; die is tegenwoordig zes maanden. Een half jaar overbruggen is voor ons geen doen. Dat drukt enorm op de rest van de Dehuisartsenzorg.drukopdedagpraktijk moet worden aangepakt, want die veroorzaakt ook druk op de ANW-zorg. De huisart sen-spoed-post loopt over met zorgvragen die in feite bij de dagpraktijk horen. Het probleem is dat patiënten daar niet snel genoeg terecht kunnen. Als patiënten makkelijker terecht kunnen in de dagpraktijk, kan ‘spoed’ weer ‘spoed’ worden en worden de diensten ook rustiger. Het is bij diensten op de huisartsenpost al ingewikkeld genoeg dat je patiënten en hun dossiers niet kent, maar wel de juiste diagnose moet stellen. Er moet iets veranderen om ons vak leuk te houden. Het begint met het besef dat wij als huisartsen zelf beter onze grenzen moeten bewaken. In plaats van overal ‘ja’ op te zeggen, moeten we de vragen ook eens terugleggen bij wie ze horen. Daarnaast hebben we meer tijd voor de pa tiënt nodig. Met 10-minutenconsulten gaat het niet meer. Consulten van 15 minuten zijn zelfs al kort, bijvoorbeeld als patiënten niet of slecht Nederlands spreken. Minister Kuipers is zelf ook arts. Ik snap dat hij afwegingen moet maken, maar hopelijk neemt hij de juiste beslissingen om de huisartsenzorg overeind te houden en de wachtlijsten aan te pakken. Alleen dan kunnen wij als huisartsen ons werk blijven doen. Die boodschap willen we met de actieweek en de manifestatie overbrengen.’ Ying
‘Wij zijn geen
In 6 weken tijd werd de actieweek ‘#Iedereen een huisarts’ uit de grond gestampt. Het doel was om iedereen te bereiken: van het lokale sufferdje tot Nieuwsuur en het (Jeugd-)journaal. Vol gens Monique Roedoe, campagneleider en hoofd communicatie van de LHV, is dat gelukt. ‘De huisartsenzorg heeft een week in de schijnwerpers gestaan en dat moeten we vooral zo houden.’
24 de Dokter 4/2022 25de Dokter 4/2022
De LHV heeft de afgelopen jaren verschillen de grote enquêtes gehouden, waaruit bleek dat huisartsen een toenemende werkdruk ervaren. ‘De huisartsenzorg is de basis van de zorg in Nederland: 24/7 toegankelijk, laagdrempelig en persoonsgericht. Dat was heel lang vanzelfsprekend, maar nu zit de huisartsenzorg in de knel. Huisartsen zijn er heel goed in om naar anderen te luiste ren, het wordt tijd dat er naar hen wordt geluisterd. Ook in Den Haag, en zeker bij de besprekingen over het Integraal Zorgak koord.’
INHUISARTSENACTIE
wachtbeleid kan alleen als je weet dat iets vanzelf over gaat. Dit gaat niet vanzelf over, de minister moet nu iets doen. Durf keuzes te maken’. David Baden, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) en SEH-arts, be gint met een dankjewel aan de huisartsen. ‘Zonder jullie is er geen spoedzorg. Wij staan als tweede lijn op de schou ders van reuzen: de huisarts en zijn team. Jullie leveren geweldige dagzorg en spoedzorg. Alle SEH’s in Nederland zien samen 2 miljoen patiënten per jaar. De huisartsen zien in de dagpraktijk 3 miljoen patiënten en in de avond, nacht en weekend-zorg 4 miljoen patiënten per jaar. Van al die patiënten in de dagpraktijk sturen huisartsen slechts 2 procent door naar de spoedzorg, en hooguit 15 procent van de spoedeisende zaken komt bij ons op de Eerste Hulp terecht. De huisarts levert uitstekende zorg en acute zorg. Laten we zuinig zijn op onze huisartsen. De huisarts kan niet alles. Het duurzaam behoud van de huisartsen zou de basis moeten zijn voor elk beleid dat wordt gemaakt in OokNederland.’deTweede Kamerleden Joba van den Berg (CDA) en Jacqueline van den Hill (VVD) zien de noodzaak om de huisartsenzorg te versterken. De administratieve lasten moeten gehalveerd, het aantal opleidingsplaatsen voor huisartsen uitgebreid, zodat huisartsen meer tijd krijgen voor de patiënt. Dat willen deze kamerleden ook terugzien in het Integraal Zorgakkoord. Wendy Olthoff en Saskia Sielias lopen als doktersassistente en praktijkondersteuner ook tegen grenzen aan. Het aantal ggz-patiënten in de huisartsenpraktijk neemt toe, omdat patiënten nergens anders terecht kunnen. ‘De huisartsen verzuipen en de medewerkers van de huisartsenpraktijk verzuipen LOVAH-voorzittermee.’
◼ INTEGRAAL ZORGAKKOORD De actiegroepen ‘Help de dokter verzuipt’ en ‘De bezorgde huisarts’ kwamen in mei met het het idee om naar het Malieveld te gaan. De LHV en VPH omarmden dit initiatief en zetten alle zeilen bij om de actieweek op te tuigen en alles en iedereen te betrekken. Roedoe: ‘We wilden laten zien dat alle huis artsen hierin samen optrekken en dan ook nog samen met iedereen die de huisartsen zorg steunt. Ons geluid was luid en duidelijk te horen; niemand kan om de urgentie heen. Dat is wat we willen meegeven aan de onder handelaars over het Integrale Zorgakkoord dat in september op tafel moet liggen.’
Ze moest flink slikken toen minister Ernst Kuipers zijn komst naar het Malieveld op het allerlaatste moment afzegde vanwege de uitgelopen ministerraad. Maar verder kijkt Monique Roedoe terug op een geslaagde ac tieweek met heel veel kippenvelmomenten. ‘Fantastisch om te zien hoeveel huisartsen en huisartspraktijken overal in het land aan de actieweek hebben meegedaan, en hoeveel mensen op 1 juli naar het Malieveld zijn geko men. Huisartsen hebben zich laten horen in de media en via de sociale media. Verschil lende praktijken hebben Tweede Kamerle den op werkbezoek ontvangen. Ouderen bonden en andere organisaties hebben hun steun aan de actie betuigd. Het doel was om iedereen met onze boodschap te bereiken, daar zijn we zeker in geslaagd.’ Op de LHV-website werd dagelijks een liveblog bijgehouden. Er kwamen tientallen foto’s langs van huisartsen en praktijkme dewerkers in witte t-shirts, met daarop het getal van de patiënten voor wie zij verant woordelijk zijn. En natuurlijk ook van paarse en groene krokodillen, als symbolen voor zinloze bureaucratie, en van tentjes voor de huisartsenpraktijk, om aandacht te vragen voor het huisvestingsprobleem. ‘De hele actieweek draaide om huisart sen, maar meer nog om patiënten en hoe belangrijk het is dat alle Nederlanders bij een huisarts in de buurt terecht kunnen’, vertelt Roedoe. ‘De slogan ‘Iedereen een huisarts’ is de kern van onze boodschap.’
en aios Youri Poelemeijer wil dat de ‘Ik ben hier met de auto naar toe gekomen. Ik zou met een collega gaan, maar die vangt nu toch de spoed op. Twee jaar geleden ben ik praktijkhouder geworden van een solo praktijk. Ik ben hard op zoek naar nieuwe huisvesting: een gezondheidscentrum met ruimte voor een paar praktijken en andere eerstelijns zorgverleners. Die droom blijkt heel moeilijk te verwezenlijken. De gemeente moet huisarts praktijken helpen om passende huisvesting te vinden. Daar kom ik voor in actie. En ook om te protesteren tegen de alsmaar uitdijende administratieve lasten. Ik heb de Ver scheurkalender op mijn tafel staan. Het is absurd wat er aan papierwerk van ons wordt gevraagd.’
Tony Wang, praktijkhoudend huisarts in Weert: huisvesting’zoek‘Opnaarpassende
MONIQUE ROEDOE, CAMPAGNELEIDER ACTIEWEEK ‘Door samen op te trekken, kan niemand om de urgentie heen’
26 de Dokter 4/2022 27de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE
Bardo praktijkhoudendStrijdhorst,huisarts Ermelo ‘Solidaircollega’smetinhetland’
deling in het ziekenhuis en 80.000 op psychische hulp. Zouden we al deze wachtenden in rijen zetten dan waren, naast de luchthaven zelf, ook alle start- en landingsbanen gevuld. Gevuld met mensen die niet uren, maar maanden moeten wachten.’ Zij vindt het niet verwonderlijk dat er huisartsen zijn die stoppen met het vak. ‘De verantwoorde lijkheden en taken stapelen zich op. Ik snap dat het teveel wordt. Als we in de Nederlandse gezondheidszorg hoog willen blijven vliegen, dan moeten er voor het grondperso neel concrete en afdwingbare afspraken komen. ‘Iedereen een huisarts’, ook over tien jaar, dat is het doel. En dat is het waard om voor te knokken.’
MURID SIAWASH, PRAKTIJKHOUDEND HUISARTS IN ROTTERDAM EN LHV-AMBASSADEUR ‘Een huisartsenpraktijk is geen supermarkt’
‘Wij zijn hier vandaag met bijna ons hele praktijkteam. Een paar assistentes zijn achtergebleven om de telefoontjes op te vangen. De belangrijkste reden waarom we hier staan, is dat wij de huisartsenzorg willen behouden voor iedereen. Er zijn steeds meer mensen die geen huisarts meer kunnen krijgen. De huisartsenzorg zit in de knel, ook door de lange wachtlijsten. Wij zien men sen met ernstige depressies en kinderen met een eetstoornis die met spoed moeten worden geholpen, maar ze staan maanden op de wachtlijst. En dan is er ook nog de toenemende administratieve lastendruk, waardoor er steeds minder tijd overblijft voor de patiënt. Het kan zo niet doorgaan. Het wordt steeds maar drukker, niet alleen in de dagpraktijk, maar ook op de huisartsen post. Natuurlijk is ons vak nog steeds het mooiste van de wereld, maar soms vraag je je toch af of je nog wel huisarts wil zijn. Er moet iets veranderen om het vak gezond te houden.’
‘In ons rijke land hoort goede toegankelijke basiszorg voor iedereen beschikbaar te zijn. Huisartsen, doktersassisten tes en praktijkondersteuners zijn idealisten. We willen de
‘Er zijn collega-huisartsen in Rotterdam die ermee stoppen, omdat ze het niet meer leuk vinden om praktijkhouder te zijn. De druk is enorm. En er komen steeds meer taken op ons af. Daarom maak ik me zorgen over de huisartsenzorg. Voor kleinere huisartsenpraktijken is het niet te doen. Het is moeilijk om personeel te krijgen. Goede doktersassistentes bijvoor beeld, zijn schaars, maar wel van cruciaal belang voor een praktijk. Goede huisvesting is ook een groot probleem.
‘Meer tijd voor de patiënt. Daarvoor zijn wij vanuit Ermelo naar Den Haag gekomen. Bij ons in de praktijk valt het gelukkig nog mee met de problemen. We heb ben een prachtig team. Maar er zijn steeds meer steden en gebieden in Nederland met een huisartsentekort. Daarom ben ik hier ook uit solidariteit. We moeten er samen de schouders onder zetten. Huisartsen zijn er niet om problemen in de ziekenhuizen, de jeugdhulp of de ggz op te lossen. De huisartsenzorg moet serieus genomen worden.’
Twee jaar geleden liep ons huurcontract af en moesten we op een zoek naar een nieuwe, betaalbare praktijkruimte. Vind die maar eens in het centrum van Rotterdam. Dat gaf heel veel stress. Gelukkig hebben we net op tijd iets gevonden. We zitten nu in het voormalige stripmuseum. Het goede nieuws is dat de gemeente er nu wel van doordrongen is hoe belangrijk het is om bij nieuwbouwprojecten ook ruimte te reser veren voor maatschappelijk vastgoed. Dat is winst, maar het lost de problemen van nu niet direct op. Waar ik mij ook zorgen over maak, is de houding waarmee patiënten met de huis artsenzorg omgaan. Alsof zij consumenten zijn en huisartsen de leveranciers van een dienst. De sfeer verhardt, we merken het aan de telefoon en in de spreekkamer. Het wordt tijd voor een SIRE-campagne waarin wordt uitgelegd dat een huisartsenpraktijk of huisartsenpost geen supermarkt is. Het is prima dat patiënten meer eigen regie krijgen, maar dat betekent niet dat wij moe ten doen wat die patiënt wil. Rugklachten zijn nog geen reden om meteen een MRI te laten uitvoeren. Het is ook prima dat patiënten met meer vragen komen nu ze hun medisch dossier elektronisch kunnen inzien, maar geef huisartsen dan ook meer tijd om die vragen te beantwoorden. We moeten duidelijker zijn over onze grenzen. We moeten ook ophouden om de problemen van de ziekenhuizen, de ggz en de jeugdzorg op te lossen. Los de problemen op waar ze ontstaan, dan kun nen wij als huisartsen ons werk doen.’
◼
Van de Goor had wel gewild dat huisartsen met tractoren naar het Malieveld konden komen om hun boodschap kracht bij te zetten, in plaats van met ‘keurige’ spandoeken.
Sanne Timmerman, waarnemend huisarts in Haarlem: ‘Het kan zo nietgaan’door
De columns van de huisartsen Danka Stuijver en Rinske van der Goor zijn een luchtige noot tussen de andere spre kers door. Sophie van Hoytema zorgt voor een muzikale break met haar lied ‘Iedereen een huisarts’, waar iedereen in no time mee meezingt. Stuijver maakt in haar column de vergelijking tussen de wachtrijen op Schiphol en de wachtlijsten in de zorg. ‘De aandacht voor de wachtrijen op Schiphol staat in schril contrast met de aandacht voor de wachtrijen in de gezond heidszorg waar 120.000 mensen wachten op een behan
SCHIPHOL EN BOEREN
randvoorwaarden voor de huisartsenzorg worden verbe terd, zodat basisartsen vaker kiezen voor het huisartsen vak. Hij denkt zelf nog steeds dat het huisartsenvak het mooiste van de wereld is. Voor alle aios-collega’s heeft hij een boodschap: ‘Ga door. Neem later een praktijk over en word praktijkhouder’.
‘De huisartsenzorg in Nederland behoort tot de beste zorg van de wereld. Waarom zijn we daar niet veel zuiniger op? Ik hoor steeds meer artsen-in-opleiding twijfelen of ze wel voor het huisartsenvak moeten kiezen. En als ze daar wel voor kiezen, dan twijfelen ze ernstig of ze praktijkhouder willen worden. Ze horen te veel negatieve berichten over de huisartsenzorg. Dat belooft weinig goeds voor de toekomst, want er is nu al een tekort aan huisartsen. Zeker aan praktijkhoudend huisartsen. Voor mij is het huisartsenvak nog steeds het mooiste vak dat bestaat. Omdat je als huisarts patiënten van de wieg tot het graf begeleidt. Maar om dat zo te houden, moet er wel iets veranderen. Minder regeldruk, meer tijd voor de patiënt, minder controle, minder sturing door de zorgverzekeraars, meer professionele vrijheid en verant woordelijkheid. Het zou best kunnen dat de kosten voor de eerste lijn omhooggaan, maar het is ook zeker dat er in de tweede lijn kosten worden bespaard. Huisartsen zie je niet zo snel actievoeren. Dat we dat nu wel doen, geeft aan hoe hoog de nood is. Ik hoop dat de politiek beseft wat er nodig is om de huisartsenzorg overeind te houden, en ook wat het kost als de huisartsenzorg onderuitgaat. Als de eerste lijn instort, stort de hele zorg als een kaartenhuis in elkaar. De basis van ons zorgsysteem is dat iedereen in Neder land een huisarts heeft. De huisartsenzorg is laagdrempelig, toegankelijk en persoonsgericht. Huisartsen kijken met een generalistische blik, ze kennen hun patiënten en fungeren als poortwachter. Maar als het zo doorgaat, kunnen we dat niet meer waarmaken. Dan zijn er gewoon niet genoeg huisartsen meer. Dat zou dus eeuwig zonde zijn. Ook omdat de groep mensen die de huisarts het hardst nodig heeft, daar het eerst de dupe van wordt. Zij kunnen zich geen bezoek aan het ziekenhuis of een privékliniek veroorloven. De groep zorgmijders zal groter worden. Als niet iedereen in Nederland een huisarts heeft, wordt de tweedeling in Nederland alleen maar groter.’
Youri voorzitterhuisarts-in-opleiding,Poelemeijer,LOVAH
twijfelenin-opleiding‘Artsen-overhuisartsen-vak’
INHUISARTSENACTIE
29de Dokter 4/2022de Dokter 4/202228
hetsen‘Huisartkunnengatindedijknietdichten’ ‘Wat doe je als je collegaopvolgergeenvindt?’
◼ BOE-GEROEP De boodschappen zijn vooral gericht aan Ernst Kuipers de minister van VWS. De verwachtingen zijn hooggespannen. Welke boodschap zou de minister brengen? Iemand ziet een grote auto aankomen, maar de minister zit er niet in. Tegen half vier komt het bericht dat Kuipers niet komt: de ministerraad loopt uit. Plotseling schuift er een donkere wolk over het Malieveld en is het boe-geroep niet van de lucht. Het einde van de manifestatie is daardoor heel an ders dan verwacht. Dat is voor iedereen slikken. Verdaasdonk en Pors klimmen het podium op en hou den een T-shirt in de lucht. ‘Wij hadden de minister dit T-shirt willen geven. Er staat een groot getal op 17.694.571. Want de minister van VWS is verantwoordelijk voor alle Nederlanders. Hij moet ervoor zorgen dat alle patiënten in Nederland een huisarts hebben. De minister is er nu niet, maar dat gaan we hem op een ander moment zeker nog Allevertellen.’spandoeken gaan nog één keer de lucht in. Ook wordt er nog een keer gescandeerd: ‘Voor iedereen een huisarts’. Daarna vraagt Verdaasdonk een hartelijk applaus voor de collega’s die in de huisartsenpraktijken en de huisartsen posten zijn achtergebleven, om patiënten spoedzorg te kunnen verlenen. En ten slotte voor alle 17 miljoen patiën ten voor wie de huisartsen ondanks de enorme druk op het vak, er heel graag willen zijn.
◼ NAAR HET BINNENHOF De teleurstelling over de afzegging van de minister is ‘Wij zijn hier met z’n tweeën namens heel veel huisartsen en patiënten uit de Achterhoek. We zitten met vijf praktijken in een gezondheidscentrum in Ulft.
Begin dit jaar is een van de praktijkhouders met pensioen gegaan zonder dat hij een opvolger had gevonden. De enige oplossing was dat wij, de andere vier praktijken, de zorg voor zijn patiënten erbij namen. We kregen er dus alle vier 500 patiënten bij. Dat is geen ideale oplossing. Er moet iets gebeuren om het huisartsentekort aan te pakken, want het wordt alleen maar erger. Het moet voor waarnemend huisartsen aantrekkelijker worden om een praktijk over te nemen. Dat is waarvoor wij actievoeren. En misschien vinden we een waarnemer die we ervan kunnen overtuigen hoe geweldig het is om in Ulft praktijkhouder te worden. Ulft ligt bij Doetinchem. Het is een prachtig gebied met heel aardige patiënten.’
30 de Dokter 4/2022 31de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE
in Annen Guus Metzemaekers en Glenn van der Ben, praktijkhoudend huisartsen in Ulft
‘Vandaag ben ik hier met mijn zus. Zij is geen huisarts, maar ze ondersteunt de actie van de huisartsen wel. Ik ben prak tijkhouder in Annen. In sommige delen van Drenthe is al een groot huisartsentekort. In alle praktijken wordt het drukker, ook doordat huisartsen de problemen in andere zorgdiscipli nes, zoals de GGZ, op ons bord krijgen. Als we niet meer tijd krijgen voor de patiënt, kunnen we ons werk steeds minder goed doen en krijgen patiënten minder goede zorg. Huisart sen zijn niet de Hansje Brinker van de zorg: het jongetje dat zijn duim in het gat in de dijk steekt om het water tegen te houden. Misschien dat anderen daar op hopen, maar wij kun nen het gat in de zorg niet dichten. De huisartsenzorg heeft zelf een reddingslijn nodig.’
Renske van praktijkhoudendWanroij,huisarts
maatschappij een beetje beter maken. We willen er voor iedereen kunnen zijn. Maar de huisartsenzorg brokkelt af. We moeten de huisartsenzorg redden. Kan ik nog ergens een tractor huren?’
echter niet meteen verwerkt. Een deel van het publiek loopt naar de lange rij bussen langs het Malieveld. Een beetje terneergeslagen, maar ook wel wat beledigd door het feit dat minister Kuipers geen tijd kon maken voor de manifestatie van huisartsen en praktijkpersoneel. Het gevoel van saamhorigheid wordt er niet minder van. ‘Het was natuurlijk een fantastische middag’, wordt er bij alle bussen tegen elkaar gezegd. ‘We stonden hier met z’n allen en hebben laten zien hoe belangrijk de huisartsenzorg is voor Nederland. Als we ons hier samen hard voor blijven maken, moet er iets gaan veranderen.’ Dan vertrekken de bussen, terug naar plaatsen als Almere, Tilburg, Heerenveen, Ruurlo, Hoorn, Amersfoort, Zeist, Harderwijk, Delft en Oosterhout. Maar een deel van de actievoerders laat het er niet bij zitten. ‘We gaan naar Kuipers toe’, galmt het over het Malieveld. Een grote groep huisartsen vertrekt naar het Binnenhof, op zoek naar de minister. ¶ ‘Wij zijn hier met een hele groep huisartsen-in-oplei ding. Wij maken ons zorgen over de enorme bureaucra tische, administratieve rompslomp die bij het huis artsenvak komt kijken. Als we het leuk zouden vinden om de meeste werktijd achter de computer te zitten, hadden we wel een ander beroep gekozen. Ik hoop echt dat we met deze actie bereiken dat de administra tieve lasten en de wachtlijsten in de ziekenhuizen, ggz, ouderenzorg en jeugdhulp orden aangepakt. En dat er oplossingen komen voor de huisvestingsproblemen waar veel huisartspraktijken mee worstelen. Het gaat om de toekomst van ons vak. Als aankomend huisartsen willen we meer tijd voor de patiënt.’
4/2022 33de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE
Nadia, huisarts-in-opleiding: rompslomp’nistratieveover‘Zorgenadmi
MAURITS WESTEIN, PRAKTIJKHOUDEND HUISARTS IN EINDHOVEN, LHV-AMBASSADEUR ‘Overheid, kom met hogere tarieven voor ANW-diensten’
‘Waar ik voor in actie kom? Voor minder druk op de ANWzorg. Als we dat voor elkaar krijgen, wordt het leven van veel huisartsen een stuk lichter. Daar moeten we als huis artsen vooral zelf iets aan doen, maar we hebben er ook de samenleving en de overheid voor nodig. Als huisartsen moeten we de verantwoordelijkheid voor de diensten echt samen gaan delen, praktijkhouders en nietpraktijkhouders. Daarnaast moet de samenleving beseffen dat de spoedzorg bedoeld is voor urgente klachten; niet voor klachten die tot de volgende ochtend kunnen wach ten. En de overheid moet over de brug komen met hogere tarieven voor de ANW-diensten, zodat het werken in de avond en nacht beter wordt beloond. Het voelt niet fair dat ik minder betaald krijg voor een dienst op de huisartsen post dan de jonge, nog onervaren waarnemer met wie ik samen de dienst doe. Wat qua werkdruk ook enorm zou schelen, is als specialis ten in de tweede lijn ophouden patiënten naar de huisarts te verwijzen voor dingen die zijzelf horen te doen en waarvoor zij ook betaald worden. Want dat loopt nu echt de spuigaten uit. Het water staat ons als huisartsen aan de lippen. Als er nu niets verandert, denk ik dat veel collega’s gaan stoppen en dat er steeds minder jonge huisartsen zijn die een praktijk willen overnemen. Dan houdt het op met de huisartsenzorg in Nederland, tenminste, in de vorm die we nu hebben. Ik vrees dat commerciële partijen het dan gaan overne men en dat alle huisartsen in loondienst komen. Het zal totaal andere huisartsenzorg worden, met een andere kwaliteit. En vermoedelijk wordt de zorg er alleen maar duurder van. Als we dat niet willen, moeten we ervoor zorgen dat het praktijkhouderschap weer aantrekkelijker wordt. Het is nu of nooit voor de huisartsenzorg.’
ALINE PIKAAR, HUISARTS IN ZOETERMEER, LHV-AMBASSADEUR REGIO HAAGLANDEN: ‘Protest op Binnenhof’
‘Bij het bericht dat de minister niet naar het Malieveld kwam, zakte iedereen even de moed in de schoe nen. We voelden ons niet gehoord, niet gezien, niet gewaardeerd. Toen begon een groep uit Twente te zin gen: ‘We gaan naar Kuipers toe’. Mijn collega’s wilden meteen mee. We liepen in een lange stoet met span doeken zingend naar het Binnenhof. We lieten ons niet zomaar afschepen, we wilden ons punt maken. We mochten het Binnenhof niet op, dat werd afgeschermd. Het duurde niet lang voor er heel veel agenten kwamen, die ons wel te verstaan gaven dat we geen vergunning had den om bij het Binnenhof te demon streren. Maar ineens kwam er iemand met een oortje van het Binnenhof, die zei dat de minister wel even met een kleine vertegenwoordiging van huisartsen wilde praten. We mochten met acht huisartsen door het poortje naar het Binnenhof. Even later kwa men de ministers Kuipers en Helder naar buiten. Het was goed om hun te vertellen hoe teleurgesteld we waren dat de minister niet naar het Malieveld was gekomen. We hebben hem verteld hoe hoog de nood is onder huisart sen en dat er oplossingen moeten komen. Hij reageerde begripvol, maar zei natuurlijk ook dat hij mi nister is voor de hele zorg en dat er keuzes moeten worden gemaakt. Dat was niet per se een geruststellende reactie, maar het belangrijkste is dat wij ons punt hebben kunnen maken. Door als huisartsen toch even buiten de lijntjes te kleuren met een niet-geplande demonstratie bij het Binnenhof, hebben we meer mediaaandacht gekregen en druk kunnen uitoefenen. Dat voelde heel goed. We zeiden tegen Kuipers: ‘Nu staan we hier nog met heel veel huisartsen, maar als er niets verandert, staat hier over 10 jaar niemand meer. Dan hebben mensen geen huisarts meer.’ Dat Integrale Zorgakkoord moet iets goeds brengen voor de huisartsen zorg.’
‘Het is een goede zaak dat ouderen langer thuis kunnen wonen. Maar faciliteer de huisartsen om goede ouderen zorg te kunnen leveren. Dat is een van de punten waar voor collega-huisartsen en ik actievoeren en waar we ons samen met de kaderartsen ouderenzorg eerstelijn binnen LAEGO hard voor maken. Kwetsbare ouderen hebben een netwerk van zorg om zich heen nodig. Daarin vervullen huisartsen een cruciale rol. Die rol vervullen wij graag. Ouderenzorg vraagt tijd, aan dacht en veel overleg: met de thuiszorg, mantelzorgers, specialisten ouderengeneeskunde, paramedici, apothe kers, de gemeente en de zorgverzekeraar. Dat lukt veel huisartsen alleen als ze hun praktijkteam kunnen versterken met een praktijkverpleegkundige ou derenzorg. Daar is geld voor nodig. Niet voor één of twee jaar, maar structureel. Pas dan kun je iemand aannemen, een opleiding laten volgen en je huisvesting uitbreiden. Op dit moment staat of valt die structurele vergoeding met de bereidheid van de zorgverzekeraars om deze in hun contract op te nemen. De zorgverzekeraars hanteren hierin een niet te volgen beleid. Ook in ons geval leidt dat ertoe dat de vergoeding volstrekt onder de maat is. Wij betalen de praktijkverpleegkundige nu voor een deel uit eigen zak. Het aantal 80-plussers in onze praktijk verdubbelt de komende jaren. Wij staan met onze rug tegen de muur. Zon der praktijkverpleegkundige kunnen wij het als huisart sen niet aan en krijgen ouderen niet de zorg waar ze recht op hebben. Zonder goede ondersteuning gebeuren er dingen die we niet willen voor onze ouderen. Dan worden meer ouderen vaker in het ziekenhuis opgenomen, terwijl ze daar niet beter van worden. Met goede ouderenzorg, ook vanuit de huisartsenpraktijk, kunnen mensen langer thuis blijven wonen met meer kwaliteit van leven. Ik ben 31 jaar huisarts en sinds 1992 praktijkhouder. Er zijn vaker tijden geweest waarin het vak zwaar was en er structurele oplossingen nodig waren, zoals de huisartsendienstenstructuren. Zulke structurele oplossingen zijn er nu ook nodig om het vak behapbaar te houden. Wij heb ben er met de ouderenzorg een taak bijgekregen, daar horen ook de nodige medewerkers en het bijbehorende budget bij.’
34 de Dokter 4/2022 35de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE ‘De
Herman Deventerpraktijkhouderouderenzorg,kaderhuisartsWisselink, REMMELTSPAULFOTO:
cieringfinan-vandeouderenzorgisonderdemaat’
4 De na.leverwaarwoonzorgvoorzieningikalshuisartszorgkomthaarafsprakennietKanikdezorgopzeggen?
Heeft u een overeenkomst met de woonzorgvoorziening dan kunt u deze volgens de voorwaarden uit die over eenkomst opzeggen. Daarmee heeft u echter nog niet de behandelrelatie met individuele patiënten in de woonvoorzie ning beëindigd. Volgens de wet kunt u deze individuele behandelovereenkomst alleen opzeggen als hiervoor gewichtige redenen zijn. 5 Wat zijn in dat geval gewichtige redenen? Voor dit antwoord biedt de KNMG Richtlijn Niet-aangaan of beëindiging van de geneeskundige behandelings overeenkomst houvast. Eén gewichtige reden is bijvoorbeeld dat u als huisarts niet meer in staat bent om goede zorg te verlenen, omdat dit de grenzen van uw capaciteit of deskundigheid over schrijden of dat dreigen te doen. U heeft dan een zodanig aanmerkelijk belang bij het beëindigen van de behandelings overeenkomst, dat voortzetting hiervan niet van u gevergd kan worden. ¶
2 Kan een zorgverzekeraar mij dwingen om dergelijke complexe zorg te leveren? Ook de zorgverzekeraar kan u niet dwingen om zorg te leveren waartoe u uzelf niet in staat acht of die organisatorisch niet haalbaar is. Het maakt hierbij niet uit dat de medische zorg uit de Zorgverzekeringswet komt en niet uit de Wlz. De zorgverzekeraar moet zelf regelen dat patiënten de zorg krijgen waar zij recht op hebben. De zorgverzekeraar zal deze dan ergens anders moeten inkopen. TEKST: LHV Zorg leveren in ZZPwoonzorgvoorzieningeen5enhoger
Op www.lhv.nl vindt u de 8 randvoorwaarden voor huisartsgeneeskundige zorg. U kunt er ook de LHV-leidraad Kleinschalige woonvormen downloaden, en de juristSwanehildeHuisarts,LHV-modelovereenkomstHuisartsenpostenwoonzorginstellingKooij,bijdeLHV
Minister Ernst Kuipers (VWS) heeft de boodschap van de actieweek #Iedereen een huisarts alsnog aangehoord. Op zijn ver zoek was er op maandag 4 juli een ontmoe ting met de initiatiefnemers van de actie week en manifestatie op het Malieveld. De ontmoeting was online. LHV-be stuurslid Aard Verdaasdonk kon de minister dus slechts symbolisch het t-shirt overhandigen dat hij anders tijdens de manifestatie zou hebben gekregen. Verdaasdonk: ‘Wij hadden als huisartsen het aantal patiënten uit onze praktijken op ons t-shirt staan. Op het t-shirt voor de minister staat het getal 17.694.571. Want hij is uiteindelijk verantwoordelijk voor de goede zorg voor meer dan 17 miljoen Nederlanders.’
37de Dokter 4/202236 de Dokter 4/2022 INHUISARTSENACTIE INHUISARTSENACTIE
4 eisen voor het Integraal Zorgakkoord 537 5 vragen
3 Wat beschouwt de LHV als huisartsenzorg? Goede zorg voor ouderen is een belangrijk onderdeel van uw werk. Uw patiënten variëren van vitale ouderen die alleen basiszorg nodig hebben, tot zeer kwetsbare ouderen met een complexe zorgvraag. Patiënten in woonzorg voorzieningen hebben in veel gevallen een complexe zorgvraag die continue aandacht en afstemming vraagt. Bij die zorgvraag staat de ‘care’ over het algemeen voorop en dat is bij uitstek het domein van de verpleging en verzorging. In kleinschalige woonzorgvoorzieningen is daarom al snel sprake van aanvullend of bijzonder aanbod. Van huisartsen kan verwacht worden dat zij het basisaanbod bieden aan patiënten die ‘thuis’ wonen, zowel in de dagzorg als in de ANWuren. Dit geldt niet voor het aanvullend of bijzonder aanbod. Dit kunt u alleen bieden als u daartoe bekwaam bent en als er wordt voldaan aan de voorwaar den die de LHV stelt aan deze vormen van huisartsenzorg. Denk hierbij aan de aanwezigheid/beschikbaarheid van een SO of AVG. Houd er ook rekening mee dat het niet vanzelfsprekend is dat een waarnemer over dezelfde competenties beschikt als de huisarts die medische zorg levert in een woonzorgvoorziening. We krijgen regelmatig vragen binnen over de verantwoordelijkheden die u als huisarts heeft voor patiënten in een woonzorgvoorziening met ZZP 5 of hoger. Wat bent u wel en niet verplicht?
Bij de online ontmoeting waren ook VPH, Help de dokter verzuipt en De bezorgde huisarts aanwezig. Verdaasdonk: ‘Wij heb ben de minister verteld wat er nodig is om goede huisartsenzorg te kunnen blijven leveren en om de huisartsenzorg overeind te houden. Het gaat om 4 eisen die we terug willen zien in het Integraal Zorgakkoord dat in september op tafel moet liggen: 1. Meer tijd voor de patiënt. 2. Minder druk op de ANW. 3. Aanpak van de wachtlijsten en 4. Oplossingen voor de huisvestingsproblemen van huisartsenpraktijken.’ De minister begrijpt volgens Verdaasdonk goed het grote belang van de huisartsenzorg en wat er misgaat als huisartsen omvallen. ‘Tegelijkertijd zijn we er niet gerust op dat de oplossingen die de minister voor ogen heeft de grote problemen daadwerkelijk gaan oplossen. Wat we tot nu toe zien van het Integraal Zorgakkoord geeft ons weinig vertrouwen. De plannen zijn abstract en hoog-over. Wij willen concrete, afdwingbare afspraken, waar wij de komende jaren iedereen aan kunnen houden.’ De LHV, VPH en InEen blijven deze eisen bovenaan de agenda zetten tijdens de onder handelingen over het IZA. Verdaasdonk: ‘We gaan het gesprek met VWS en de zorgverzekeraars natuurlijk vervolgen. Er moet iets veranderen, om zeker te stellen dat elke Nederlander ook over 10 jaar nog toegang tot huisartsenzorg heeft.’
1 Moet ik zorg leveren aan mensen in woonzorgvoorziening?een Nee, de zorgplicht van de huisarts is niet onbegrensd. U bent niet zonder meer verplicht om zorg te leveren aan mensen in een woonzorgvoorziening, als de zorgverlening voor deze patiënten de grenzen van de organisatie of deskundigheid van u of uw praktijk overschrijdt. De zorg aan deze patiënten valt dan niet meer binnen het basisaanbod. U bepaalt zelf waar uw grens ligt.
◼ HOGERE VERGOEDING Tot zover de acties waarvoor huisart sen zelf aan de lat staan. Een belangrij ke actie moet van de overheid komen. Brands: ‘Het vrije roosteren slaagt alleen als het aantrekkelijker wordt om je ook in te plannen voor nacht diensten en diensten op feestdagen. Om dat te bereiken, moeten de tarie ven omhoog. Op dit moment geldt voor alle diensten één standaardtarief van € 83,26. Als er al een waarnemer te vinden is die een nachtdienst of een dienst met Kerst wil overnemen, dan vraagt die een hoger tarief dan de praktijkhoudend huisarts er zelf voor krijgt. Een ongedifferentieerd tarief is niet meer van deze tijd. Om de diensten aantrekkelijker te maken, moet er verschil worden gemaakt tussen de dag, de avond en de nacht, en tussen een gewone weekenddag en een Verdaasdonk:feestdag.’ ‘De tariefkwestie is een cruciale schakel in het actieplan. spoedplekje vrij houden voor patiën ten die zich ’s nachts bij de huisart senpost melden. Hier ligt nog wel een uitdaging voor dienstdoende triagis ten en huisartsen. Zij moeten heel consequent zijn en de zorg in de nacht alleen tot spoedzorg te beperken.’ Verdaasdonk: ‘Als de spoedzorg zich beperkt tot spoed, worden de nacht diensten rustiger. Mogelijk kunnen er zelfs huisartsenposten worden gecombineerd, waardoor er ’s nachts minder huisartsen nodig zijn. Hoe minder huisartsen in de nacht, hoe meer kerenbellen.huisartsenpost’ssnelzullenterechthunmakkelijktiëntenoverdag.huisartsenAlspaoverdagbijhuisartskunnen,zeminder’savondsennachtsnaardeDaarmeewedene
38 de Dokter 4/2022 39de Dokter 4/2022 kant al het mogelijke hebben gedaan om de druk te verlichten. Maar het is dus niet gezegd dat de ontkoppeling er nooit komt. Het is een optie die we onderzoeken voor het geval andere oplossingen niet genoeg helpen.’
gatieve spiraal om waar we de laatste jaren met z’n allen in zijn beland.’
Ook daar neemt het Actieplan stel ling in: het kiest voor een gedeelde verantwoordelijkheid, op basis van vrijwilligheid. Brands: ‘Alle huisartsen die aan een huisartsenpost verbonden zijn, plannen zelf de diensten in die zij willen doen, via een online roos tertool. Dit geeft iedereen vroegtijdig inzicht en duidelijkheid. De huisart senpost zorgt ervoor dat alle diensten ingevuld worden en dat er een achter vanger beschikbaar is als een huisarts uitvalt. Dat is voor de praktijkhou dend huisartsen een hele last minder. Het levert ‘peace of mind’ op.’
◼ SPOED IS SPOED De drukte op de huisartsenpost zelf wordt ook aangepakt. ‘De lijn wordt ‘spoed is spoed’, zegt Brands. ‘Dat betekent dat alleen patiënten met de hoogste urgentie, U1 of U2, worden gezien. We zetten regionale aanjagers in die dat beleid op huisartsenpos ten gaan bevorderen. Patiënten met U3 of hoger worden naar hun eigen huisarts verwezen. Ze kunnen daar de volgende ochtend meteen terecht. Het is de bedoeling dat huisartsen een BELANGRIJKE KEUZES VOOR KORTE EN LANGE TERMIJN
actieplanANW-actieplanzetiedereeninactiestandDeANW-zorgiseencomplexprobleemdatniemandinzijneentjekanoplossen.DaaromligternueengezamenlijkactieplanvanLHV,VPH,InEenenNHG.VolgensLHV-bestuurslidAardVerdaasdonkvraagthetinzetvanallehuisartsen,huisartsenpostenéndeoverheid.‘Ditplangooiteensteenindevijver.’
◼ DAG- EN NACHTZORG In het actieplan worden lastige knopen doorgehakt, zegt LHVbeleidsadviseur Patricia Brands. ‘Een van de lastigste vragen was of we de spoedzorg ’s nachts niet zouden moeten afstoten. De nachtdiensten worden namelijk als het zwaarst ervaren. Soms moeten huisartsen de dag daarna gewoon weer in hun praktijk aan het werk. Toch gaat het ANW-actieplan die kant niet op.’ ‘We houden vooralsnog vast aan 24/7-huisartsenzorg’, bevestigt Verdaasdonk. ‘Mede op basis van de enquête in 2021 en vele gesprekken over de kernwaarden van de zorg. Patiënten met urgente klachten hebben ook ’s nachts huisartsenzorg nodig. De belangrijkste reden om de spoedzorg in de nacht vooralsnog niet te ontkoppelen van de dagzorg, is dat het financiële en strategische consequenties heeft. Als huisartsen niet meer 24/7 zorg verlenen, zou het inschrijftarief omlaag kunnen gaan. Bovendien staan we veel sterker in het gesprek over de inrichting van toekomstbestendige spoedzorg, als wij 24/7 huisartsenzorg blijven leveren. En helemaal als wij van onze
‘De beschikbaarzorgthuisartsenpostervoordatallediensteningevuldwordenendatereenachtervangerisalseenhuisartsuitvalt’
◼ VERANTWOORDELIJKHEIDGEDEELDE
Een andere lastige knoop die is door gehakt, gaat over de verantwoordelijk heid voor de diensten. Brands: ‘Al doen niet-praktijkhouders doorgaans de helft van de diensten, de praktijkhou ders blijven contractueel verantwoor delijk voor de invulling daarvan. Als een waarnemer ziek wordt, moet de praktijkhouder toch opdraven. Prak tijkhouders ervaren dat als een zware verantwoordelijkheid, zeker in regio’s waar weinig waarnemers zijn die diensten kunnen overnemen. Dat riep al lang de vraag op of alle huisartsen niet samen verantwoordelijk moeten zijn voor de ANW-diensten.’
TEKST: CORIEN LAMBREGTSE / FOTOGRAFIE: ANP/ROEL VISSER
Over geen ander onder werp waren de meningen in huisartsenland zo verdeeld. Zes jaar is erover gedacht en gedebatteerd. ‘We wilden een actieplan waar alle huisartsenor ganisaties achter konden staan. Dat is nu gelukt’, zegt Verdaasdonk. ‘Het plan biedt geen kant en klare, defini tieve oplossing, al werd dat misschien wel gehoopt. We maken wel een aan tal belangrijke keuzes en komen met oplossingen voor de korte termijn en de lange termijn. Ik begrijp heel goed dat we hiermee niet iedereen blij maken. Daarom zeggen we ook: ga in de regio’s met elkaar in gesprek. Beslis als huisartsen samen hoe je hier in de regio vorm aan wil geven. Zie ons plan als steen in de vijver.’
‘Er is niet één zaligmakende oplossing voor de werkbelasting en het capaciteitsprobleem van de huisartsenposten. Het ANW-actieplan bestaat uit verschillende oplossingen die pas werken als ze samen worden opgepakt. Het is een packagedeal: alle betrokken partijen, ook de overheid en de zorgverzekeraars, moeten hun aandeel leveren. Een van de oplossingen gaat over de gedeelde verant woordelijkheid van alle huisartsen voor de invulling van de diensten, op basis van vrijwilligheid. Dat vrijwillig roosteren gaat alleen lukken als de tarieven voor diensten worden verhoogd en gedifferentieerd. Op dat punt is de overheid aan zet. De gedeelde verantwoordelijkheid heeft misschien voor sommigen nadelen, maar levert uiteindelijk voor iedereen voordeel op. Praktijkhouders zijn niet langer individueel verantwoordelijk voor de invulling van ANW-diensten. Dat is een hele last minder. Tegelijkertijd maakt deze oplos sing het voor niet-praktijkhouders ook aantrekkelijker om praktijkhouder te worden. Daarmee lossen we een ander groot probleem op: het te kort aan praktijkhouders. Ik zie dat als een belangrijke spinoff van deze aanpak. Als er niet genoeg praktijkhouders zijn, biedt dat kansen aan commerciële partijen met een heel andere visie op de huisartsenzorg. Het praktijkhouder schap is van vitaal belang om de kernwaarden van ons vak overeind te houden. Ik ben blij met de keuze om 24/7 huisartsenzorg te blijven leveren. Het afstoten van de spoedzorg in de nacht zou slechts een klein deel van het probleem oplossen. En we verliezen er onze strategische positie mee als het gaat om de toekomstige invulling van de spoedzorg. De oplossing ‘spoed is spoed’ vraagt heel veel van de triagisten en dienstdoende huisartsen, ook in de commu nicatie naar patiënten. Er is een publiekscampagne nodig om het bewustzijn te verhogen dat de huisartsenpost alleen voor spoedgevallen is bedoeld, niet voor klachten die tot de volgende dag kunnen wachten. Maar ik besef dat we hiermee tegen een maatschappelijke trend inroeien, want de 24-uurseconomie is al gemeengoed. In onze regio gaan wij het gesprek over het actieplan graag aan. De uitwerking ervan zal niet van vandaag op morgen geregeld zijn, maar biedt wel perspectief. Hopelijk gaan de tarieven voor ANW-diensten volgend jaar omhoog, dan wordt de beleving al anders. Daarnaast moeten we het ook over de toekomst hebben. De echte oplossing is een geïntegreerde spoedpost, waar de huisartsenpost, de spoedeisende hulp, ggz, thuiszorg en ambulancediensten samenwerken. Dat werkt een stuk efficiënter, vraagt minder menskracht en is duidelijker voor de patiënt.’
40 de Dokter 4/2022 41de Dokter 4/2022
‘Het ANW-vraagstuk gaat over de toekomstbestendigheid van het huisartsenvak. Als de verantwoordelijkheid voor ANWdiensten het zwaar maakt om praktijkhouder te zijn of te worden, is dat ook niet goed voor niet-praktijkhouders. Een tekort aan praktijkhoudende huisartsen is een probleem voor ons allemaal. Daarom ben ik blij met het ANW-actieplan. Ik begrijp dat huisartsen zelf een belangrijk deel van de oplossing moeten leveren. Deze aap zit op ónze schouder, wij moeten hier iets mee. Over het concept ‘vrij roosteren’ ben ik enthousiast. Ik denk dat de mees te huisartsen het prettig vinden om meer grip te krijgen op hun diensten. Een vaste dag inplannen is makkelijker dan steeds op jacht moeten naar een dienst die in de gezinsagenda past. Vrij roosteren biedt ook de kans om te werken aan een stabieler team op de huisartsenpost en meer rust voor het ondersteunend personeel. Er zijn zeker vragen en zorgen waar we het over moeten hebben. Heb je als waarnemer voldoende opdrachtgevers om zelfstandig te blijven als je met één huisartsenpost een contract aangaat in plaats van met verschil lende huisartsen? Vergeten we bij het streven naar gelijke beloning de hidha’s niet? Is een systeem met één achterwacht stabiel genoeg? Hoe kunnen we de flexibele schil behouden voor calamiteiten en extreme drukte? En hoe voorkomen we met vrij roosteren een run op de gunstige diensten? Allemaal relevante vragen. Een belangrijk deel van de oplossing moet juist daarom van de overheid en NZa komen: verhoging en differentiatie van het ANW-tarief. Het is bizar dat er één standaardtarief geldt voor diensten overdag, ‘s avonds, ’s nachts en op feestdagen. Dat is in geen enkel beroep zo. Als de tarieven niet worden verhoogd, gaat het plan niet werken en is er een grote kans dat waarnemers massaal afhaken voor de nachten, omdat nachtdiensten zelfs onaantrekkelijker worden. In dat geval ontstaat echt een probleem, want waarnemers op veel huisartsenposten meer dan de helft van de diensten doen. De tarieven voor ANW-diensten moeten passend zijn voor postacade misch opgeleide zorgprofessionals die een zware verantwoordelijkheid dragen. In Arnhem bijvoorbeeld, zijn er nachts drie huisartsen op 435.000 inwoners. Dit signaal moeten we overbrengen, aan de politiek, bij de onderhandelingen over het Integraal Zorgakkoord en in de gesprekken met de NZa. Alleen met een verhoging van de tarieven heeft het actieplan kans van slagen. Het actieplan vraagt van alle huisartsen in een regio om met elkaar in gesprek te gaan over wat ze met de spoedzorg willen en hoe ze die gaan organiseren. Dat betekent dat niet-praktijkhouders meer zeggenschap moeten krijgen in die organisaties. Ik hoop dat veel waarnemers zich ac tief met de toekomst van huisartsenposten en daarmee van hun vak gaan bemoeien. Dit is een grote kans tot meer verbinding tussen alle huisart sen. Samen komen we tot de best mogelijke oplossing voor ons allemaal.’
Tom Rebholz , voorzitter regionale huisartsenorganisatie en ambassadeur LHV-afdeling Midden-Nederland Hanneke van der Veer-Janssen, waarnemend huisarts Arnhem, LHV-ambassadeur
Daarom is het ook een van onze eisen voor het Integraal Zorg akkoord. Als de hogere, gedifferentieerde vergoe ding in het IZA wordt opgenomen, kunnen de zorgverzekeraars daar niet omheen. We gaan hierover ook in gesprek met de Nederlandse Zorgau toriteit, die de tarieven voor de zorg vaststelt, en de minister van VWS. Wij doen als huisartsen wat wij kunnen om het ANW-probleem op te lossen, de overheid en de zorgverzekeraars moeten ook een stap zetten.’
‘HetactieplanANW-iseenpackage-deal’
‘We moeten het hebben’vraagtekensoverookde
◼ STIP OP DE HORIZON Het ANW-actieplan kijkt niet alleen naar de korte, maar ook naar de lange termijn. ‘Een toekomstbestendige spoedzorg vraagt uiteindelijk een structurele oplossing’, zegt Verdaas donk. ‘De huisartsenzorg worstelt met een tekort aan mensen, maar onze ke tenpartners in de spoedzorg ook. Dat probleem kunnen we alleen gezamen lijk oplossen. De stip op de horizon is een geïntegreerde spoedpost waar alle ketenpartners in de spoedzorg samenwerken. Dat vraagt om beleids matige, financiële en organisatori sche veranderingen die niet zomaar geregeld zijn. Het blijkt ongelooflijk complex om de schotten in de zorg naar beneden te halen. Dat kost nog jaren. Daarom gaan we nu eerst aan de slag met de oplossingen voor de korte termijn. Daardoor staan we sterker bij het gesprek over de toekomst.’
◼ HAKEN EN OGEN Het actieplan wordt na de zomer in de LHV-verenigingsraad vastgesteld. Daarna ligt de bal bij de regionale huisartsenorganisaties en huisart sendienstenstructuren. In het hele land staan ambassadeurs en aanjagers klaar om het actieplan op de agenda Verdaasdonkzetten. begrijpt heel goed dat de actielijnen haken en ogen hebben, met name voor niet-praktijkhouden de huisartsen. ‘Zij raken voor hun gevoel mogelijk een stuk van hun vrij heid kwijt en misschien ook een deel van hun financiële voordeel, omdat zij op een krappe waarnemersmarkt een hoger tarief konden vragen. Daar staat tegenover dat zij meer zeggenschap en zekerheid krijgen over de diensten die ze kunnen doen. Iedereen kan diensten lang van tevoren en moge lijk ook op vaste moment inplannen. Mijn hoop is dat deze aanpak het voor niet-praktijkhouders aantrekkelijker maakt om praktijkhouder te worden. De verantwoordelijkheid voor de ANW-zorg is een van de belemmerin gen waardoor huisartsen er tegenop zien om praktijkhouder te worden.’ De ontwikkelingen in de regio wor den vanuit de landelijke organisaties op de voet gevolgd. Brands: ‘We krij gen al veel vragen, onder meer over de concentratie van huisartsenposten in de nacht, de roostertool en vooral ook over de consequenties voor het ondernemerschap van waarnemend huisartsen. Die vragen gaan we de komende tijd precies uitzoeken en beantwoorden. Verder komen we met instrumenten en middelen om huis artsenposten te ondersteunen. En er wordt een klankbordgroep ingesteld van huisartsen om feedback te geven en mee te denken over oplossingen. Daarmee sluiten wij zo dicht mogelijk aan bij de praktijk.’ ‘Het wordt een veranderproces waar aan huisartsen en huisartsenposten samen vorm moeten geven’, bena drukt Verdaasdonk. ‘De uitdaging is om in elke regio samen met alle huisartsen tot oplossingen te komen die de last van de ANW-zorg op korte termijn verlichten. Dat geeft ruimte om samen met alle ketenpartners, de zorgverzekeraars en de overheid toe te werken naar een definitieve oplossing. De stip op de horizon is een geïntegreerde spoedpost.’ ¶ Meer weten over het ANW-actie plan? Kijk op lhv.nl: Huisartsen samen voor toekomstbestendige ANW en het thema Acute zorg en ANW-zorg.
‘De tariefkwestie is een cruciale schakel in het actieplan. Daarom is het ook een van onze eisen voor het Integraal Zorg akkoord’
Ook toenmalig huisartsdocent Tessa Dijks man vond Huisartspodcast direct een goed idee. ‘We schreven een projectplan en met startfinanciering van de SBOH konden we ons cursussen en betere opnameapparatuur veroorloven. De echte professionaliteitsslag kwam nadat we in 2019 maandelijks podcasts gingen maken voor Huisarts en Wetenschap.’
◼ VEEL OPGESTOKEN Verhoeff is als co-host gebrand op de prakti sche bruikbaarheid van tips. ‘Als huisartsen zitten we allemaal krap in onze tijd, dus zo’n podcast heeft alleen zin als je er echt iets aan hebt. Ik speel zelf in de afleverin gen regelmatig de advocaat van de duivel: “Die tijd hebben we toch helemaal niet?”, of: “Waar gaan we dat van betalen?” Gasten geven daar steeds heel adequaat antwoord op, vind Verhoeffik.’stak zelf dan ook al heel wat op van de podcasts die hij mede begeleidde. ‘Ik werk zelf in een achterstandswijk in Utrecht. Met niet-zelfredzame patiënten kom je er niet altijd uit, zeker als ze com plexe problematiek hebben en met een tolk komen. In de podcast over de kwetsbare patiënt zitten goede adviezen over hoe je met deze doelgroep kunt communiceren en wanneer je expertisecentrum Pharos kunt inschakelen voor hulp. Van de podcast over breinrust heb ik veel geleerd over hoe ons brein werkt, bijvoorbeeld dat ons belo ningssysteem echt verslavend kan werken. In die aflevering zitten allerlei praktische tips over hoe je voor jezelf kunt zorgen en hoe je alert kunt zijn op alarmsignalen. De gedachte “Hoe krijg ik deze patiënt zo snel mogelijk weer de deur uit?” is er zo een. Dan zit je in de overleefmodus en is het tijd daar iets mee te doen.’
Ook naar Weer een Dag van Marcel van Roosmalen en Gijs Groenteman luistert hij graag. Op zijn eigen vakgebied doet de Huisartspodcast van Huisarts & Weten schap het goed. ‘Even hardlopen en je hebt weer een standaard. Ideaal.’
AFLEVERING 1: De juiste zorg voor Wpatiëntenkwetsbare ie is de kwetsbare patiënt en hoe gaat u om met nietzelfredzame patiënten? Daarover praten we met huisarts Marieke Out en met huisarts en hoogleraar Maria van den Muijsenbergh. Out doet in Rotterdam mee aan de pilot Krachtige basiszorg en vindt het ‘ongelooflijk wat vijf minuten extra tijd per consult oplevert’. Van den Muijsenbergh is als bijzon der hoogleraar gespecialiseerd in gezondheidsverschillen. Vanuit die deskundigheid is ze ook betrokken bij Pharos, het landelijk expertise centrum dat gezondheidsverschil len wil terugdringen. Ze schreef het boek Zorg voor laaggeletterden, migranten en sociaal kwetsbaren.
LHV BRENGT SERIE PODCASTS UIT MET PRAKTISCHE ADVIEZEN 42 de Dokter 4/2022 43de Dokter 4/2022
◼ PERSOONLIJKE INTERESSE Veldman: ‘Onze podcasts zijn bijna allemaal medisch-inhoudelijk. De podcasts voor H&W vormen nu zo’n 90 procent van ons werk. We maken elke maand vier korte podcasts bij het nieuwste nummer van H&W: twee uitgelichte artikelen, de nieuwsitems en een podcast over de nieuwe NHG-standaard.’ De overige 10 procent ontstaat vaak door per soonlijke interesse. Dijksman: ‘Soms denk je: hier moet een podcast over komen! Bijvoor beeld de podcast Een lichter spreekuur, die ik na een scholing over oplossingsgericht wer ken heb opgenomen met de trainer. Grappig dat dit nu onze best beluisterde podcast is.’ Via uw podcastkanaal, Spotify en Huisartspodcast.nl
‘LEUK DAT WE SOMS AAN ONZE STEM HERKEND WORDEN’
◼ DE JUISTE VRAGEN Drie jaar later hebben Veldman en Dijksman met hun collega’s Linn Dobrowolski en Marco Krukerink zo’n 170 podcasts opgenomen, met per podcast ongeveer 2700 luisteraars. Per maand wordt er zelfs wel 20.000 keer naar één van hun podcasts geluisterd. Dijksman: ‘We merken dat het nu echt begint aan te slaan. Het is leuk om de reacties te lezen en op het NHG-congres herkend te worden aan je stem’. Veldman: ‘Dat we zelf allemaal praktiserend huisarts zijn, maakt het makkelijker om de juiste vragen te stellen. Wij willen tenslotte ook graag weten hoe we nieuwe informatie kunnen gebruiken in de praktijk.’ Dijksman: ‘Al die informatie uit ons brede vakgebied is soms lastig bij te houden. Ook het H&W bleef bij mij weleens in het cellofaan liggen. Een leuke medisch-inhoudelijke podcast is dan een handige manier om bij te blijven’.
Bij de podcast over Lean werken was Verhoeff blij verrast dat een relatief kleine tijdsinvestering – ‘een training van een half dagdeel’ – heel veel tijdwinst kan opleve ren. ‘Ik heb in diverse praktijken gewerkt. Op veel plekken zijn praktische processen niet optimaal ingericht. In de podcast over Lean werken hoor je wat een relatief kleine tijdsinvestering kan opleveren.’ Zelf is Verhoeff fan van muziekpodcasts.
◼ WAAR LUISTEREN DE GASTEN ZELF NAAR? Marieke Out: ‘Ik zet graag en vaak een podcast op en luister alles wat los en vast zit. Als ik een beetje focus heb, vind ik het leuk om de podcast Filosofie te beluisteren. Hierin wordt per aflevering een filosoof besproken. Meestal kies ik voor een luchtigere en meer verhalende podcast. Bijvoorbeeld Sisyphus, over een beklimming van de Annapurna door een Nederlands expeditie team in 1977. Om mee in slaap te vallen: er zijn inmiddels wel 184 aflevering Fab4cast, oever loos geouwehoer over de Beatles, gemaakt door drie grote fans. ‘We zijn ooit met podcasts begonnen omdat we er zelf behoefte aan hadden’, vertelt initia tiefneemster Femke Veldman. In 2015 maakte ze samen met een mede-aios al pilot-podcasts door experts en (kader)huisartsen te inter viewen. Veldman: ‘We dachten vaak: Wat een goed verhaal! Je gunt het toch iedere aios/ huisarts om dit in de auto te beluisteren.’
TEKST: BERBER BIJMA ILLUSTRATIE: SHUTTERSTOCK/CURVE Lean werken, de zorg voor kwets bare patiënten en breinrust zijn de onderwerpen waarover de eerste drie podcasts van de LHV-serie Zo wil ik dokteren over gaan. Praktische on derwerpen waarover de luisteraar concrete adviezen krijgt om meteen mee aan de slag te gaan. De LHV ziet de podcast-serie als een goede aanvulling op de informatie die er al is op de website, in De Dokter en in het cursusaanbod. Een podcast is boven dien een mooi verenigingsplatform waar leden elkaar verder helpen met praktische Huisartsadviezen.Rutger Verhoeff, columnist van De Dokter, is co-host bij de LHV-podcasts. Hij is ervaren podcastmaker, van een serie over pesten, en fervent podcastluisteraar. ‘Ik ben aangestoken door mijn vriendin en zelf ook echt fan geworden. Wat ik tijdens het hardlopen hoor, blijft altijd goed hangen.’ De LHV-podcasts duren steeds een halfuur. ‘Qua aandachtsspanne de ideale lengte’, zegt Verhoeff. In iedere podcast zijn huis artsen en deskundigen (soms ook huisart sen) aan het woord. ‘Een podcast bestaat steeds uit drie onderdelen: we zetten een probleem uiteen, praten over oplos singen en eindigen met een conclusie en praktische adviezen. De eerste twee delen beginnen met een stelling waar de gasten op reageren. Dat levert altijd meteen leuke informatie op.’
Podcast: bijblijven tijdens het hardlopen Podcasts worden steeds populairder. Soms puur ter ontspanning, soms om reistijd of hardlooptijd nuttig te besteden. De LHV geeft in de nieuwe podcastserie Zo wil ik dokteren praktische adviezen op nietmedisch gebied. Co-host en huisarts Rutger Verhoeff: ‘De insteek van onze podcasts is: je moet er meteen iets aan hebben.’
Scan met je telefoon of ga naar zorgdomein.com/zorgverbinders AFLEVERING 3: Lean werken in huisartsenpraktijkde Hoe kunt u de werkprocessen in de prak tijk zo efficiënt en effectief mogelijk inrichten? En wat levert dat eigenlijk op? In deze aflevering praten we over Lean werken in de huisartsenpraktijk. Hun gasten zijn drie huisartsen. Ulrich Schultz traint al een heel aantal jaren collega’s en hun teams in Lean werken, onder andere via de LHV Aca demie. Nathalie Vorwald en John Oosterink zijn na een training in hun eigen praktijk aan de slag gegaan met Lean werken.
◼ WAAR LUISTEREN DE GASTEN ZELF NAAR? Nathalie Vorwald luistert in de auto graag naar een podcast. ‘Ik verheug me er zelfs op om die anders nutteloze tijd te besteden aan het luisteren naar iets interessants. Zo doe ik nieuwe inzichten en kennis op. Ik luister bijvoorbeeld graag naar NRC Onbehaarde apen. Podcasts zijn ook heel fijn om bij te blijven in mijn vakgebied op een moment dat het mij uitkomt. Dat doe ik bijvoorbeeld met de Huisartspodcast en de podcast van Medisch Contact. Ulrich Schultz moet naar eigen zeggen de podcast als medium ‘nog een beetje ontdek ken’, maar is enthousiast over een podcast die hij onlangs beluisterde, waarin huisarts Karolien van den Brekel vertelt over Posi tieve Gezondheid. Van den Brekel vertelt daarover in de podcastserie De Innovatieve Huisarts en in de OERsterk Podcast. John Oosterink luisterde voorheen graag in de auto of in de trein. Sinds hij zijn huisartsenwerk volledig op de fiets doet, luistert hij minder vaak naar een podcast. De Huisartspodcast vindt hij zeker een aanrader, bijvoorbeeld als het gaat over een NHG-standaard. ‘En ik ben nu halverwege ‘oplossingsgericht leidinggeven’ van de Huisartspodcast; leuk en zinvol. Daarnaast vind ik de Sterk Leiderschap-podcast met Heleen Siebert nuttig en praktisch.’
ZorgVerbinders is een serie over ontmoetingen tussen twee, via ZorgDomein verbonden, zorgprofessionals. Tijdens een gesprek wisselen zij hun ideeën uit over het werken in de zorg, vandaag, morgen en in de toekomst. De tweede aflevering van ZorgVerbinders gaat over ‘vervolgzorg op maat’. Huisarts Robbert Keppel en GZ-Psycholoog Erik Keegstra hebben het over verwijzen naar basis en specialistische GGZ, het beter verbinden van zorgvraag en -aanbod en de druk op de zorg. Ze bespreken ook het belang van elkaar ontmoeten en hoe digitalisering binnen de praktijk zorgt voor meer tijd met de patiënt in de spreekkamer. presenteert Bekijk aflevering 2: opVervolgzorgmaat
Huisarts Christian de Groot heeft inmid dels achttien podcasts gemaakt voor de serie De Innovatieve Huisarts. Hij bezoekt collega-huisartsen die slimme innovaties toepassen in hun praktijk: vernieuwingen waarvan het proces in de praktijk voor arts en patiënt beter wordt. De Groot bevraagt zijn collega’s over een brede diversiteit aan onder werpen, steeds in ongeveer een halfuur. De podcasts gaan deels over praktijk voering en de kansen die digitalisering daarin biedt, maar raken vaak ook aan medische onderwerpen, bijvoorbeeld als het gaat over echografie in de huis artsenpraktijk of Positieve Gezondheid. Enkele onderwerpen die tot dusver aan de orde kwamen: de inzet van de verpleegkundig specialist, netwerkzorg voor ouderen, zelfmonitoring, regionale samenwerking, digitaal voorraadbeheer en de digitale dokterstas.
van Geffen: ‘’s Avonds op de bank of zittend in de tuin luister ik liever een podcast dan dat ik tv kijk. Een podcast vraagt minder van de prikkel verwerking van je brein dan tv kijken. Tv-kijken voelt voor mij soms toch een beetje als McDonalds: je hebt er heel veel zin in, maar achteraf voel je je er niet per se beter door. Ik heb drie favo riete podcasts. Bob gaat over de 84-jarige Ella, die sinds kort alleen nog maar kan praten over haar oude jeugdliefde en het kind dat zij gedwongen heeft moeten afstaan aan een klooster. Heeft ze haar hele leven een geheim met zich meege dragen of gaat het om de fantasie van een dementerende vrouw? In de Jortcast van Jort Kelder komen wetenschappers aan het woord die je in twintig minuten bijpraten over een onderwerp waar zij soms al meer dan tien jaar onderzoek naar doen. Misschien niet de beste interviewer van Nederland, maar wel zeer interessante gasten. Mijn derde favoriet is de Business Break-podcast met Mark Tichelaar en Charlotte van ’t Woud. Deze podcast gaat over hoe je op een gezonde manier kunt omgaan met hoge werkdruk.’
Het piept en kraakt in alle zorgsecto ren, waardoor er van alles terecht komt bij de huisarts. Hou daar je hoofd maar eens koel bij… We praten in deze aflevering over breinrust: hoe hou je overzicht en rust met een overvolle en hectische Praktischeagenda?tipsen uitleg over hoe ons brein werkt komen van gasten Gabriëlle van Geffen (gz-psycholoog) en huisarts Margreet Teelken. Van Geffen leidde de meest bezochte workshop op de LHV Huisartsendag van 2021, over Breinrust. Teelken heeft net een eigen praktijk ge opend in Assen, met veel aandacht voor leefstijl. Ze deelt bovendien graag met anderen wat mindfulness haar heeft ◼gebracht.
AFLEVERING 2: Breinrust voor de Dokter
WAAR LUISTEREN DE GASTEN ZELF NAAR? Margreet Teelken heeft een hele serie favorieten: De Slagers Dochters, Heer lijk Helder Hoofd, Tell me about your Pain, De OERsterk Podcast en Gezond GabriëlleGesprek.
45de Dokter 4/2022
Innovaties voor dokter en patiënt
WERKTIJD 2 dagen patiëntenzorg, twee dagen administratie voor allebei. Op woensdag is de praktijk gesloten. Gertia neemt 1 dag per week waar in een praktijk in Heerhugowaard, Moni que doet nog diensten om inkomen aan te vullen JONG GEZIN Gertia heeft drie dochters van 6, 3 en 2 jaar, Monique een dochter en zoon van 7 en 5.
mijn praktijkstart
‘We naarsudderendingenlatennietenzijneerlijkelkaar’
Viel het mee of tegen?
Hoe houden jullie het goed samen? Gertia: ‘We zijn eerlijk tegen elkaar. Als er iets is, zeggen we het meteen. We laten dingen niet sudderen.’
Hoe ontstond het idee van de nulpraktijk?
Gertia: ‘Vorig jaar was ik me aan het oriënteren op een eigen praktijk. In een gesprek met de Huisartsen Or ganisatie Noord Kennemerland, HONK, hoorde ik dat er in de regio een groot tekort aan huisartsen dreigt. In Heerhugowaard wordt een hele nieuwe wijk gebouwd, maar nieuwe bewoners kunnen geen huisarts vinden, want de bestaande praktijken zitten vol. Er waren al wel plannen voor een gezondheidscentrum in de wijk, maar een huisarts moest nog gevonden worden. Het sprak mij meteen aan: een nieuwe praktijk in een nieuwe wijk. Na een tijdje kwam ik Monique tegen. We kenden elkaar van gezicht, van de LOVAH en de wagro in NoordHolland. Zij bleek ook op zoek naar een eigen praktijk.’
Monique: ‘Ons ideaal is 4000 patiënten, zodat we onze praktijk met drie huisartsen kunnen runnen. Dan kun nen we elkaar in principe altijd vervangen en zijn we niet afhankelijk van waarnemers, want dat is nu al al krap.’
Gertia: ‘We zijn de 500 gepasseerd. Het gaat vooral om patiënten die nog geen huisarts hadden of een huisarts in hun eigen wijk willen. Het is een heel bijzonder gevoel dat het onze eigen patiënten zijn. Wij zijn hun huisarts. Dat is iets anders dan waarnemend huisarts zijn.’
Waren jullie erbij op het Malieveld? Monique: ‘Zeker! Wij willen meer tijd voor de patiënt en een eerlijke bekostiging daarvoor. 10-minutenconsulten zijn niet meer van deze tijd, maar langere consulten betalen we uit eigen zak. Verder moeten de administra tieve lasten omlaag en moet er worden geïnvesteerd in samenwerking en afspraken met specialisten, zodat ieder zijn eigen werk kan doen met eerlijke financiering.’
Monique: ‘Maar niet iedereen hoeft praktijkhouder te worden. Er zijn ook waarnemers nodig en huisartsen in loondienst. Kijk wat er op je pad komt en kies wat je zelf het leukste vindt.’
JOUW START IN RUBRIEK?DEZE Heb je de afgelopen twee jaar een overgenomen,praktijkbenjemaatgewordenofbenjezelfeenpraktijkgestart?EnwiljejouwervaringendeleninDeDokter?Deredactiekomtgraagmetjeincontact.Mailnaardedokter@lhv.nlo.v.v.'mijnpraktijkstart'.
RUITERDECORINEFOTO: WIE Gertia Ursem-Kats (38) en Monique Stam (37), startten op 21 maart 2022 een nulpraktijk Heerhugowaard.in WAAR Nieuwbouwwijk De Draai. De praktijk is tijdelijk gehuisvest in een gezondheidscentrum.bungalow,aangepasteovertweejaarineennieuw
Gertia: ‘Je moet het leuk vinden om ook andere dingen te doen dan patiëntenzorg. Je hebt ondernemerschap en nieuwsgierigheid nodig. Wij vinden het ontzettend leuk dat we alles op onze eigen manier kunnen aanpakken. We werken bijvoorbeeld meer digitaal en maken dat voor patiënten heel gewoon. We hebben een digitale dokters assistente. Patiënten kunnen aangeven of ze een afspraak willen of in een bepaald tijdsblok teruggebeld willen worden.’
Monique: ‘We zijn in september vorig jaar gaan kof fiedrinken en zaten helemaal op één lijn. We hadden kunnen wachten tot het gezondheidscentrum klaar is, maar het leek ons beter om eerder te beginnen. De praktijk moest groot genoeg zijn om de huur van het gezondheidscentrum te kunnen betalen. Dat huren we op de groei. In maart is onze praktijk opengegaan. We hebben nog geen personeel, we doen alles zelf.’
TEKST:
Monique: ‘Af en toe remmen we elkaar af. Dan zeggen we: nu doen we vanavond allebei even niets. Soms ben je aan het werk omdat de ander ook maar doorgaat. We moeten goed voor onszelf zorgen. We willen ook een leven naast het werk.’
Gertia: ‘De grootste hobbel is waarneming als wij er niet zijn. Op woensdag is onze praktijk gesloten. Dan vangt een van de waarneemgroepen in Heerhugo waard de spoedgevallen op. Dat doen ze maximaal één jaar en/of tot 1000 patiënten. Daar zijn we blij mee, maar een definitieve oplossing is het niet. Die moet er wel komen. Wij willen samenwerken met alle huis artsen en willen ook graag bij een waarneemgroep.
Gertia: ‘Ik vond altijd al dat huisartsen veel deden voor andere zorgverleners, nu lijkt het elke dag meer te worden. Daar moeten we als regio goed naar gaan kijken. Hopelijk heeft de manifestatie effect. Er moeten echte oplossingen komen.’ Tip voor startende praktijkhouders? Monique: ‘Zie lastige klusjes of tegenslagen als uitda ging. Die tip heb ik zelf ook gekregen van een praktijk houder. Het helpt om te denken: ‘Probleempje? Gaan we oplossen.’ ¶
46 de Dokter 4/2022 47de Dokter 4/2022
Monique: ‘We hebben allebei de LHV-cursus praktijk start gedaan en waren voorbereid, maar toch komt er veel meer administratie en regelwerk kijken dan ik dacht. We blijven maar lijstjes maken van dingen die nog gedaan moeten worden. Alles kost tijd. Na elk telefoontje zit je tijden te wachten voor je het goede antwoord krijgt en verder kunt. De LHV zou meer druk moeten uitoefenen op instanties om beter bereikbaar te zijn en betere informatie op de website te bieden. Wij zijn op verzoek van VGZ precies gaan bijhouden welke stappen we zetten, wat we moeten regelen en waar we tegenaan lopen. Het plan is om een toolkit te maken met een gedetailleerd stappenplan, zodat nieuwe starters zich nog beter kunnen voorbereiden.’
Samenwerking, ook met andere ketenpartners, wordt alleen maar belangrijker als we patiënten dichtbij huis de juist zorg willen blijven bieden.’
Is een eigen praktijk hebben nog wel leuk?
Gertia Ursem-Kats en Monique Stam over hun praktijkstart. CORIEN LAMBREGTSE
Hoe kijken huisartsen terug op de start van hun eigen praktijk? Welke plannen zijn er voor de toekomst? En welk advies hebben zij voor andere starters?
Stromen de patiënten binnen?
NIEUWSUUR 1 juli 2022 Huisartsprotest tegen hoge werkdruk
AD 29 juni 2022 Huisarts Daisy Pors houdt spreekuur bij de Tweede Kamer JEUGDJOURNAAL 1 juli 2022 ‘Ik hoop dat als mijn moeder thuis is, dat ze ook echt vrij is. Dat ze helemaal niet meer aan werk hoeft te denken’ HET PAROOL 29 juni 2022 Opinie: ‘Huisarts zijn is, ondanks alle uitdagingen, het mooiste wat er is’
1 juli 2022 Huisartsendemonstratie op het Malieveld: ‘Wij zijn een spoedgeval’
Een grotere lijst met zo'n 100 berichten op radio, televisie, landelijke en regionale (online) media vindt u op www.huisartseninatie.nl
ACTIEWEEK HUISARTSEN IN HET NIEUWSNOS
HART VAN NEDERLAND 30 juni 2022 ‘Het is nu dusdanig druk dat ik mijn werk niet lekker kan doen’
Binnen de huisartsenzorg zijn medewerkers ziek geworden door corona, sommigen zijn na 2 jaar nog ziek. Het kabinet heeft een tijdelijke subsidieregeling opgezet. Met de subsidie kan een praktijkhouder langdurig zieke werknemers na het tweede ziektejaar langer in dienst houden. Zo kunt u met uw werknemer blijven werken aan herstel en re-integratie. De subsidie vergoedt een deel van loonkosten van de verlengde TOLKENloondoorbetaling.BESCHIKBAAR
REFORMATORISCH DAGBLAD 30 juni 2022 Water staat de huisarts tot aan de lippen
NIEUWE CAO HIDHA In de Cao Hidha is afgesproken dat de salarissen per 1 juni 2022 met 1 procent stijgen. In de salaristabel op lhv.nl staan de minimumtarieven. Werkgever en werknemer kunnen zelf onderhandelen over een hoger salaris. Leergang Kiezen voor bestuurswerk Is bestuurswerk iets voor u? In deze leergang van de LHV Academie krijgt u een reëel beeld van de inhoud en leert u onderzoeken hoe bestuursleden met elkaar omgaan en welke typen bestuursleden er al in het team zitten. Deze leergang vindt plaats op dinsdag 27 september 2022, van 09.30-16.30 uur in MeerUtrecht.nieuws leest u op www.lhv.nl
RADIO 1 MET HET OOG OP MORGEN 1 juli 2022 Twee generaties huisartsen over werkdruk OMROEP GELDERLAND 28 juni 2022 Na de boeren is het nu de beurt aan de huisartsen: groot protest op komst SPRAAKMAKERS 1 juli 2022 ‘Als je huisartsen de nek omdraait, heb je levensgroot probleem’
48 de Dokter 4/2022 49de Dokter 4/2022
Subsidieregeling post-covidklachtenzorgmedewerkersvoormet
DE LIMBURGER 1 juli 2022 De dokter bezwijkt onder werk- en regeldruk en serieus tekort dreigt
LHV Nieuws
MEDISCH CONTACT 30 juni 2022 De schutting van de huisarts is te laag RADIO 4 – DE OCHTEND VAN 4 28 juni 2022 Guus Jaspar: ‘Dit is het moment om aan te geven: het gaat niet meer’ NU.NL 1 juli 2022 ‘We krijgen elke dag mails maar we zijn vol’ DAGBLAD VAN HET NOORDEN 30 juni 2022 Een overvraagde briefjesrobot, dat willen de huisartsen in Gro ningen en Drenthe niet meer zijn TELEGRAAF 28 juni 2022 Huisartsen zijn het zat: ‘Stop de bureaucratie’ RADIO 1, VILLA VDB 27 juni 2022 ‘Ik had vroeger veel meer tijd om aandacht te besteden aan mijn patiënten’ TROUW 1 juli 2022 Waarom een ‘blik extra huisartsen’ opentrekken het tekort niet oplost NRC 29 juni 2022 24 uur bij een huisarts LINDA.NL 27 juni 2022 ‘We moeten wel staken, want de nood is hoog’
VOOR ZORG AAN OEKRAÏENSE VLUCHTELINGEN Vanaf nu kunt u gebruik maken van tolken en taalondersteuning bij de zorg aan vluchtelingen uit Oekraïne. Op de website van het ministerie van VWS staat informatie over de vertaaldiensten, ondersteuning door taalhulpen en praktische informatie over hoe u een tolk inschakelt. Het ministerie van J&V heeft een alternatieve regeling voor het declareren van zorgkosten opgezet. Landelijke Ledenvergadering: Standpunt vaccinaties Na een uitgebreide ledenraadpleging heeft de ledenvergadering een standpunt ingenomen over een toekomstige rol van huisartsen bij vaccinatiecampagnes. Wel griep- en pneumokokkenvaccinaties door de huisartsen, geen seizoensgebonden covidvaccinaties. Dat is de boodschap die we overbrengen aan de overheid, die bezig is een nieuw vaccinatiestelsel vorm te geven.
OP1 29 juni 2022 Huisartsen zijn zo druk met onzinnige zorg dat er amper tijd voor patiënten overblijft
GOEDEMORGEN NEDERLAND 27 juni 2022 ‘Om acht uur ’s ochtends staat de telefoon al roodgloeiend’
Huisartsen zijn om een belangrijke reden huisarts geworden: zoveel mogelijk aandacht geven aan de zorg voor de patiënt. Daarom wil je als huisarts administratieve taken rondom de patiënt zo eenvoudig en snel mogelijk regelen. Hoe minder tijd dit kost, hoe beter het is voor de zorg. Toekomstbestendig Toch lijkt er steeds minder tijd en ruimte beschikbaar voor de patiënt. De druk op de huisartsenzorg neemt toe. Door de regionale organisaties is er meer behoefte aan onderlinge data-uitwisseling.
advertentie
Samen bouwen aan het HIS van de toekomst
Mensen helpen Met onze community van huisartsen en experts blijven we in dialoog over de vraag: ‘Wat is nog niet mogelijk, maar wel wenselijk?’. Zo bouwen we samen aan het ZogebruiksvriendelijkemeestHIS.bouwenwesamenaan de zorg van de toekomst. En zo geven we de nieuwe generatie huisartsen de kans om onafhankelijk van tijd en plaats hun zorgzaken te regelen en zoveel mogelijk aandacht te geven aan datgene waar hun hart ligt: mensen helpen. Meebouwen aan het meest gebruiksvriendelijke HIS? Samen met huisartsen en onze community van professionals bepalen we de route naar toekomstbestendige zorg. Bouw mee aan het meest gebruiksvriendelijke HIS. Bel 0900-6664447 of mail naar info@omnihis.nl Kijk voor meer informatie over onze visie op: www.omnihis.nl
Helder
BENTUMVANROSEMARIEFOTO: ‘Gestaag begint hij aan beklimming’zijn
Wat is nog wenselijk?maarmogelijk,nietwel
wisselcolumn Sofie de Haan, huisarts in
Roltrap Den
Zichtbaar vermagerd doet meneer Broekhuis de deur open. De kanker heeft duidelijk kans gezien om voort te woekeren. Hijgend stap ik naar binnen. Zojuist ben ik met dokterstas de vier trap pen opgelopen die naar zijn ap partement leiden. Eerder kwam hij steeds bij mij op bezoek in de praktijk. Om te vertellen hoe zijn behandelingen in het zie kenhuis verliepen. Daar hoeft hij nu niet meer naartoe. Uit de laatste scan is gebleken dat er progressie is, ondanks de laatste lijn palliatieve chemo therapie. En de oncoloog heeft gezegd dat hij er nu niets meer aan kan doen. Hij voelt zich hierdoor in de steek gelaten. ‘Het is alsof je een tour boekt met een onderaanenbeklimmingbergdoorjegidsdeberg wordt achter gelaten’. Hij zal die berg verder zonder de oncoloog moeten Maarbeklimmen.geenzorgen. Hier ben ik. De nieuw ingevlogen berggids to-the-rescue. Ik ben huisarts en palliatieve zorg is mijn vak. Een mooi en bijzonder onder deel van mijn vak. We bespreken hoe we deze tocht gaan aanpakken. Er zijn verschillende wegen die naar de bergtop leiden. We weten nu nog niet welke weg straks het beste begaanbaar is, maar nemen de verschillende routes door. Het eerste stukje met de vier trappen, dat lukt niet meer. Hij woont alleen en wordt weer verder op weg geholpen door een verblijf in het hospice. Gestaag begint hij aan zijn Afbeklimming.entoekom ik langs om te zien hoe het ervoor staat. Het is een zware tocht, hij valt af en wordt steeds vermoeider. Halverwege vraag ik hem om te draaien en van het uitzicht te Eerst‘Watgenieten.zieje?’ishijstil. Dan begint zijn gezicht te stralen. Hij geniet zichtbaar van wat er tevoorschijn komt. Met een grote glimlach vertelt hij dat hij heeft geva ren en zo veel van de wereld heeft gezien. Hij heeft metgemaakt.vriendenMuziekzegemaakt. Met een boevig gezicht voegt hij daaraan toe dat hij met zijn vrienden heeft gefeest. ‘Het was mooi’. Het laatste stukje naar de top van de berg wordt steeds zwaarder. Hij heeft gehoord over een lift waarmee je net iets sneller naar boven schiet. Al leen de dokter kan de liftknop bedienen. Hij vraagt me of ik de lift klaar wil zetten. Terwijl ik bezig ben de lift in te richten, staat hij veel sneller dan ver wacht vanaf boven naar me te zwaaien. Hij had geen berggids nodig en heeft zelf een roltrap gevonden. ¶
Daarnaast verlangen huisartsen steeds meer flexibiliteit in hun werk. De rol van een huisarts nu en in de toekomst is niet te vergelijken met de rol van een huisarts vijf jaar geleden. Om die reden vinden we het bij Omnihis belangrijk om samen met huisartsen een HIS te ontwikkelen dat toekomstbestendig is. Samen bouwen Hoewel we de toekomst niet kunnen voorspellen, kunnen we wél met elkaar nadenken over waar we met de huisartsenzorg naartoe willen. Door huisartsen en praktijken actief te betrekken bij de ontwikkeling van het nieuwe HIS, leren we beter hoe een HIS een huisartsenpraktijk wendbaar kan houden. We sturen op data en informatie uit de markt. En we experimenteren met slimme technologieën die het managen, verbinden en verenigen van informatie zo makkelijk en veilig mogelijk maken.
50 de Dokter 4/2022
Bedankt voor jullie steun
