Over de noodzaak tot meer tijd voor de patiënt is al veel gezegd en geschreven, ook hier in ons ledenblad. Al lange tijd hebben wij het druk als huisarts en daardoor staat de tijd die we per patiënt hebben onder druk. Dat heeft effect op de kwaliteit van de patiënten zorg en daarmee op ons werkplezier, blijkt keer op keer. Niet voor niets zetten wij als LHV al een aantal jaren stevig in op het creëren van structureel meer tijd en staat dit met stip op 1 voor de afspraken die wij met VWS, NZa en zorgverzekeraars willen maken.
Iedereen snapt de logica van meer tijd voor de patiënt en wat het de huisart senzorg oplevert. Maar in de buitenwe reld wordt het vaak platgeslagen tot 15 minuten in plaats van 10 minu ten’ en ‘dat doen jullie toch al sinds corona?’. Het langere consult – meestal 15 minuten maar soms ook langer – is zeker een manier om meer ruimte in de praktijkdag te winnen. Maar zeker niet de enige. In veel prakijken gaan langere consulten of een flexibele consultduur hand in hand met een kleinere praktijkomvang. Door de inzet van extra personeel is ruimte voor een beter gesprek met patiënten. Een gesprek over medische klachten én
over de sociale, financiële en geeste lijke omstandigheden van de patiënt.
Minder vaak gaat het in de media over andere veranderingen in de praktijk. Veranderingen die ook een aantoonbaar effect kunnen hebben. Zo zetten sommige praktijken een inloopspreekuur in, van 8.00 tot 10.00 uur bijvoorbeeld. En zijn er allerhande voorbeelden van veranderingen in de praktijkvoering zoals lean werken of het anders organiseren van administratie en praktijkmanagement. Dit bekostigen huisartsen nu zelf en dat gaat ten koste van andere noodzake lijke investeringen in de praktijk. Ook voor dit soort verbeteringen in de praktijk is dus budget nodig.
Niet alleen aan de buitenwereld en in de media blijven wij de boodschap brengen, vooral ook bij VWS en de zorgverzekeraars blijven we aandrin gen op structurele ruimte voor wat broodnodig is. We hebben nee gezegd tegen het zorgakkoord, tenzij aan twee belangrijke voorwaarden wordt voldaan. Een daarvan is dat alle zorg verzekeraars voor 1 december laten zien dat zij huisartsen via het contract voor 2023 de mogelijkheid bieden voor Meer tijd voor de patiënt. En dat dit per
Schalkwijk,
Tusscher, Maartje
2024 structureel bekostigd wordt. Het wordt hoog tijd dat deze hand schoen eindelijk wordt opgepakt, dat is voor alle betrokkenen in de zorg beter!¶
Aard Verdaasdonk vice-voorzitter
Meer over het creëren van meer tijd leest u op www.lhv.nl/meer-tijd-voor-de-patient
Stijn Rademaker,
Spankeren,
oscar@sgnm.nl
Lidmaatschap LHV Als LHV-lid ontvangt u automatisch De Dokter. Het LHVlidmaatschap kunt u schriftelijk of per e-mail beëindigen, uiterlijk één maand voor het einde van het kalenderjaar. Op www.lhv.nl vindt u hierover meer informatie.
Adreswijziging Graag doorgeven via ledenadministratie@lhv.nl
Contact redactie Postbus 20056, 3502 LB Utrecht E. dedokter@lhv.nl www.lhv.nl/dedokter
Overname van teksten is toegestaan onder bronvermelding en met toestemming van de redactie.
‘Het wordt hoog tijd dat de handschoen eindelijk wordt opgepakt, dat is voor iedereen beter’
inhoud oktober 2022
De handtekening van de LHV ontbreekt in het Integraal Zorgakkoord. ‘De afspraken in het IZA moeten concreet en afdwingbaar zijn.’
Margot Gast, huisartsenpraktijk Boszicht, Helmond
Supervisie bij inzet basisarts
Robert van Kleef over zijn solopraktijk in Hasselt
Een greep uit het aanbod van de LHV Academie
38 WISSELCOLUMN
n onze praktijk, die we nog niet zo lang geleden hebben overgenomen, gebruiken we het leefstijlroer. Dat heeft deels overlap met Positieve Gezond heid. Het artikel daarover vind ik heel inspirerend, vooral om te lezen dat het je op termijn tijd kan besparen. Eén zin heb ik heel letterlijk onthouden: “Op welk vlak zou u verandering willen?”.
Ik vraag patiënten soms: “Waar moet iets aan gebeuren?”. Het is natuurlijk veel beter om het over willen te hebben dan over moeten. Als mensen zich gaan afvragen wat ze zelf eigenlijk willen, zet je ze in hun kracht. Dat zinnetje neem ik dus letterlijk mee naar de spreekkamer. Het artikel over het assisten tentekort drukt ons weer even
Huisarts Rutger Verhoeff
Sparren met een ervaren collega ‘Als je van de opleiding komt, kun je prima praktijk draaien, maar het is niet ineens zo dat je nergens meer twijfels over hebt.’ Mentee Dominique de Groot en mentor Sander Corssmit over het LHV-mentortraject.
Als de assistente uitvalt: 11 tips Onmisbaar, maar soms ge beurt het toch: de assistent valt tijdelijk uit. We zetten 11 tijdelijke oplossingen voor u op een rij. Veel daar van kunt u al in gang zetten nog voordat uw doktersas sistent uitvalt.
met de neus op de feiten. Onze praktijk is gezegend met drie fijne en ervaren doktersassisten ten. Ik realiseer me iedere dag dat ik daar heel dankbaar voor kan zijn. Als we na de opstartfase van onze praktijk de boel goed onder controle hebben, wil ik assistenten gaan opleiden. Daar moet je simpelweg tijd en ruimte voor maken. Een gezamenlijk
probleem moeten we met z’n allen oplossen.’
Trouwens: wat een fantastische aflevering van Binnenkijken deze keer, over een praktijk in een voormalig bordeel. “Mensen gaan hier nog steeds uit de kleren.” Heerlijk als je zo de humor erin kunt houden.’¶
#4ZOMER2022 LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING deDokter #5 OKTOBER2022 ‘Als je de blik verbreedt, krijgen dokter en patiënt lucht’ Zorgakkoord ‘Zet goede intenties om in structurele afspraken’ Tekort aan assistenten? 11 tips voor tijdelijke oplossingen Binnenkijken Eerst een bordeel, nu huisartsenpraktijk POSITIEVE GEZONDHEID 4 de Dokter 5/2022 5de Dokter 5/2022 FOTO: HELEEN VAN DE VEN Een week lang sjeesde huisarts Roy Wolf op een mountainbike door Afrika, ‘Gezondheidszorg als verantwoordelijkheid van de gemeenschap – daar kunnen wij echt iets van leren.’
Huisarts Dominique de Groot (pagina 22)
Huisarts Margot Gast in Binnenkijken (pagina 6) Roy Wolf, mijn werk en ik (pagina 14)
Hluisarts Margot Gast en haar echtge noot (praktijkmanager en bedrijfsarts) twijfelden even: houden we de naam Boszicht aan? Dat had gevoelig kunnen liggen in de Helmondse nulpraktijk die ze in 2018 openden. Boszicht was weliswaar de naam van het pand dat ze hadden gekocht, maar dat pand was jarenlang een seksclub geweest. ‘Toch hebben we de naam gehouden’, vertelt Gast. ‘Het is precies wat het is: een pand tegenover het Bakelse Bos. Met name de eerste maanden was het soms wel hilarisch als iemand vanuit de wachtkamer naar huis belde: “Ik zit nog efkes in Boszicht”.’ Gast en haar echtgenoot twijfelden niet lang toen de langgevelboerderij uit 1930 met aanbouw als mogelijke huisvesting voorbijkwam. ‘Vooral mijn
man zag meteen de potentie – om het maar toe passelijk uit te drukken. Het is een A-locatie, met ommuurde parking en niet te dicht bij andere huisartsenpraktijken. Dat was fijn, want je wilt niet in het vaarwater van een collega zitten.’
Bij aankoop had het pand geen ramen, stonden bij de ingang nog ‘betonnen dames met weinig om het lijf’ en troffen ze binnen onder meer een dans paal en een glitterbal aan. ‘De indeling was perfect met al die kamertjes. Maar we hoefden natuurlijk niet in iedere kamer een blauw-metallic jacuzzi, dus er moest wel wat gesloopt worden.’
De enige serieuze hindernis was de gemeente, die de bestemming niet zomaar wilde laten verval len. Margot Gast ging er soepel mee om: ‘Mensen gaan hier nog steeds uit de kleren, we dienen nog
steeds een maatschappelijk doel. Over die boeg heb ik het maar gegooid.’ Bij de volgende herzie ningsronde past de gemeente het bestemmings plan aan.
Vrijwel de gehele verbouwing deden ze zelf, met een bevriend stel. De praktijk ging zes weken na de aankoop al open. ‘De patiënten hebben het pand gaandeweg zien veranderen. Ik zit inmid dels in een hele mooie en fijne spreekkamer. Kortgeleden hebben we onze NHG-accreditatie gekregen. Een fantastische kers op de taart.’ ¶
Bij huisartsenpraktijk Boszicht werken 1 huisarts, 2 assistentes, 1 POH somatiek, 1 POH-GGZ en 1 praktijkmanager. De praktijk begon in 2018 als nulpraktijk en zit inmiddels vol.
Margot Gast, huisartsenpraktijk Boszicht, Helmond
Huisarts Margot Gast
Fotobehang in de spreekkamer van Margot Gast: een doorkijkje in een middeleeuws Frans straatje
De wachtkamer heeft een knusse en ontspannen sfeer, de spreekkamers zijn juist ‘clean’
‘We hebben zoveel mogelijk hergebruikt. De balie is bijvoorbeeld van oude vloerplanken gemaakt’Zes weken na de aan koop ging de praktijk open. De nieuwere aanbouw fungeerde als mini-praktijk terwijl het oudere deel werd verbouwd. Alleen voor het dak werd een aannemer in geschakeld, het overige is doe-het-zelf-werk ‘Wij zijn van de bro cante: diverse items hebben we op kunst markten gekocht’
Een flink aantal partijen uit de zorgsector ondertekende op vrijdag 16 september het Integraal Zorgakkoord (IZA).
De handtekening van de LHV ontbreekt, omdat er op belangrijke onderwerpen geen harde afspraken in het akkoord staan. De landelijke ledenvergadering van de LHV sprak vier dagen eerder een ‘nee tenzij’ uit over het IZA. Aard Verdaasdonk, vicevoorzitter van de LHV, blikt terug.
TEKST: CORIEN LAMBREGTSE EN BERBER BIJMA
Het zorgakkoord leidde tot stevige discussies op de landelijke ledenvergade ring van 12 september. De afgevaardigde ambassadeurs gaven vrijwel allemaal aan te worstelen met de besluitvorming over het IZA. Velen vonden de definitieve versie een stuk beter dan eerdere concepten. Maar een ledenraadpleging liet zien dat een groot deel van de leden negatiever was over het akkoord. En vooral: dat het vertrouwen ontbrak dat onder andere de zorgverzekeraars de afspraken die voor de huisartsen wel mooi waren, deze keer echt zouden nakomen. Na schorsing van de vergadering kwamen het LHV- en VPH-bestuur daarom met het voorstel voor een ‘nee tenzij’: geen ondertekening van het akkoord, tenzij de andere partijen aan een aantal voorwaarden voldoen, dan besluiten we opnieuw. Een duidelijke meerderheid van de ledenvergadering – vertegenwoordigers van 62 procent van de leden – stemde daarmee in.
Wat betekent dit ‘nee tenzij’ nu eigenlijk?
Aard Verdaasdonk: ‘Het betekent dat we het akkoord op dat moment niet wilden tekenen. Tegelijkertijd heb ben we de deur niet dicht gegooid. Er staan in het IZA namelijk de nodige positieve afspraken en budgettaire toezeggingen waar we als huisartsen echt voordeel van kunnen hebben in het dagelijks werk. Het akkoord kan alsnog de handtekening van huisart sen krijgen, zodra we het vertrouwen hebben dat de NZa, de zorgverze keraars en VWS de afspraken echt gaan nakomen. We hebben twee belangrijke onderwerpen uitgekozen waarop we op korte termijn concrete bewijzen willen: de avond-, nacht- en weekendzorg en Meer tijd voor de pa tiënt. Die hebben de leden ook als de belangrijkste onderwerpen gewaar deerd in de peiling.’
‘Van de NZa willen we uiterlijk 1 oktober weten wat de ANW-tarieven worden. Die tarieven moeten hoger en gedifferentieerd zijn, zodat wij ons ANW-actieplan met VPH, InEen en NHG kunnen uitvoeren. Alle verzeke raars moeten de huisartsen per 2023 de optie bieden om de module Meer tijd voor de patiënt te contracteren. Dat willen we uiterlijk binnen 3 maanden zien. Afspraak is bovendien dat Meer tijd voor de patiënt per 2024 structureel verankerd wordt in de bekostiging. De minister heeft ons per brief toegezegd dat VWS en de NZa dat gaan regelen.’
Waarom alleen deze twee voorwaarden?
‘Natuurlijk willen we op meer onder werpen vooruitgang boeken. Maar dit zijn twee urgente thema’s waarop andere partijen al dit najaar concreet actie kunnen ondernemen. En zonder deze basisvoorwaarden kunnen de huisartsen sowieso geen bijdrage leveren aan de doelstellingen van het akkoord. Zoals minder verwijzingen naar het ziekenhuis. De NZa kan de ANW-tarieven dit najaar al bekend maken. De zorgverzekeraars kun nen nog dit najaar Meer tijd voor de patiënt in de contracten voor 2023 verwerken. We hebben realistische voorwaarden neergelegd met een rea listisch tijdspad. Bij sommige andere thema’s zal dat een taaier en langer proces zijn.
Snelle vooruitgang op deze twee punten staat ook voor iets groters: het zou ons als huisartsen het vertrouwen geven dat de rest van het akkoord ook goed wordt uitgewerkt en nageleefd. De zorgverzekeraars en de overheid hebben op het gebied van vertrouwen namelijk wel wat goed te maken.
Er zijn eerder klinkende akkoorden geweest waarvan weinig is terechtge komen. Sterker nog, er bleef geld op de plank liggen, terwijl de problemen
Het Integraal Zorgakkoord moest het keerpunt worden. Voor de huisartsen was de maat helemaal vol. Een terugblik op het tijdpad naar de stemming over het IZA en de laatste stand van zaken.
APRIL 2022: Start van de gesprekken over het IZA. De LHV en VPH maken zich hard voor afdwingbare afspraken. Het was de les van vorige hoofdlijnakkoorden. Die bevatten mooie beloften over extra geld, toch hielden de zorgverzekeraars de hand op de knip.
MEI: ‘Met de vuist op tafel’. De notitie Met de vuist op tafel maakt de eisen van de LHV en VPH in acht punten heel con creet: meer tijd voor patiënt en huisarts, betere digitale systemen, respect voor de grenzen van het aanbod van de huisart senzorg, minder controle- en verant woordingseisen, reële vergoedingen, een betere regionale organisatie en infrastruc tuur, voldoende betaalbare huisvesting en betere doorstroming naar vervolgzorg.
JUNI/1 JULI: Landelijke actieweek van Help de huisarts verzuipt, De bezorgde huisarts, VPH en LHV met als motto ‘Iedereen een huisarts’, uitlopend op een grote manifestatie op het Malieveld in Den Haag, op 1 juli. Huisartsenpraktij ken in het hele land laten met (ludieke) acties, verhalen en foto’s zien hoe hoog de nood is. Er verschijnen artikelen over de huisartsenzorg in kranten. In vele landelijke en regionale actualiteiten- en nieuwsprogramma’s komen huisartsen aan het woord. Op het Malieveld laten
De ambassadeurs van LHV-afdeling Mid den-Nederland stemden ‘nee’ tegen het IZA, en ook tegen ‘nee tenzij’. Volgens Esther van Osselen, waarnemend huisarts en LHV-ambassadeur Midden-Nederland, was er vanuit de afdeling geen ander mandaat dan ‘nee’.
‘Het overgrote deel van de LHV-leden in Midden-Nederland gaf het IZA een onvol doende. Alle collega’s die ik de afgelopen weken heb gesproken, gaven hetzelfde signaal. Wij werden als ambassadeurs dus met een duidelijk ‘nee’ naar de ledenverga dering gestuurd. Dat hebben we volge houden, ook toen het bestuur met het ‘nee tenzij’-voorstel kwam.
De eerste reden was dat wij twijfelden of de twee benoemde voorwaarden – Meer tijd voor de patiënt en nieuwe ANW-tarieven –wel echt de belangrijkste punten zijn. Onze achterban heeft ook grote zorgen over de macht van de zorgverzekeraar, het respect voor de grenzen van het huisartsenaanbod en de inperking van de vrije artsenkeuze.
Wat daarbij zeker meespeelt, zijn de erva ringen met Zilveren Kruis, de preferente zorgverzekeraar in ons gebied. De laatste jaren kregen we onze waarschuwingen daar niet over het voetlicht en moesten we met rechtszaken dreigen voordat Zilveren Kruis afspraken nakwam. Onze leden willen
harde, afdwingbare afspraken, waaraan alle partijen, inclusief zorgverzekeraars, zich moeten houden.
De tweede reden om ‘nee’ te zeggen, was dat we het voorstel van het bestuur niet met onze achterban konden bespreken.
Dat klopt niet met het zorgvuldige en transparante democratische proces dat we als vereniging nastreven. Wij hadden geen mandaat van onze achterban om iets anders dan ‘nee’ te stemmen en daar heb ben we ons ook in de ledenvergadering aan gehouden.
Dat wil niet zeggen dat we het genomen besluit niet respecteren. Als het ministerie, de zorgverzekeraars en de NZa harde toe zeggingen doen om aan de voorwaarden te voldoen, dan is er een nieuwe situatie waar we het opnieuw met onze achterban over moeten hebben.
We moeten realistisch zijn: er staan ook goede dingen in het IZA. Er zitten structu rele fouten in het zorgsysteem die we met een IZA niet kunnen oplossen. Het heeft geen zin om op het perfecte akkoord te wachten. Het LHV-bestuur en de minister hebben toegezegd dat ze de naleving van de afspraken heel scherp gaan monitoren.
Daar gaan wij vanuit Midden-Nederland ook op toezien. We laten ons als huisartsen niet meer op de kop zitten. Er is op het Malieveld echt iets veranderd.’
in de huisartsenzorg groter en groter werden. Juist daarom hebben wij vanaf het begin gezegd dat de afspra ken in het IZA concreet en afdwing baar moeten zijn.’
Er zijn ook geluiden dat de IZA-afspraken juridisch niet hard genoeg zijn.
‘Een akkoord is geen juridisch dichtgetimmerd contract en dat kan het ook nooit worden. Met de ondertekening van het zorgakkoord spreek je met elkaar af: dit is wat we van plan zijn en dat gaan we verder uitwerken en uitvoeren. Dat maakt een handtekening niet vrijblijvend.
Zie onze voorwaarde bij Meer tijd voor de patiënt: als de zorgverzeke raars met ondertekening van het IZA verklaren dat ze Meer tijd voor de patiënt ondersteunen, dan moeten ze dat verwerken in de contracten. In het IZA staat ook dat de minister met alle partijen de voortgang en nakoming monitort, zodat we elkaar erop kun nen aanspreken.’
Nooit eerder viel een beslissing in de le denvergadering hem zo zwaar. Zowel een ‘nee’ als een ‘ja’ voor het IZA voelden als een knoop in zijn maag. Het ‘nee tenzij’, gaf lucht, vertelt Henk Hoogervorst, huisarts in Hellevoetsluis en LHV-ambas sadeur. ‘De deur voor overleg staat nog open.’
‘We zaten de volgende dag meteen om tafel met de ministers en alle andere onderhandelingspartijen. Om ons besluit toe te lichten en iedereen te doordringen van de urgentie van de zorgen vanuit de huisartsen. Als huis artsen zien we de werkdruk alleen maar toenemen. Jarenlang hebben we veel op projectbasis gedaan – bijvoor beeld Meer tijd voor de patiënt – en komt structurele financiering maar niet van de grond, waardoor we nooit zeker weten waar we echt aan kunnen bouwen. Het is inmiddels vijf over twaalf en er moet eerst fors geïnves teerd worden om de huisartsenzorg overeind te houden.
Dat was geen mild overleg, die dinsdag 13 september. We kregen de nodige verwijten te horen. Onterecht
‘De definitieve versie was een stuk beter dan de vorige versie die we voorgelegd kregen. Er staan heel mooie dingen in. Maar de vraag is: worden die afspraken nageleefd? Zijn ze afdwingbaar? Het bestuur had er voldoende vertrouwen in, ook na de toezegging van minister Kui pers dat hij persoonlijk garant staat voor de nakoming van de afspraken. Maar voor de leden ligt dat toch anders. Waar was die minister op 1 juli? Waarom kwam hij niet naar onze manifestatie op het Malieveld, al was het maar even? Hoe kunnen we erop vertrouwen dat hij ervoor gaat zorgen dat de afspraken worden nagekomen? Als
huisartsen hebben we al te vaak mee gemaakt dat de afspraken en hoofdlijnakkoorden niet zijn nagekomen. Er is 80 miljoen euro bij de zorgverzekeraars op de plank blijven liggen. Wij willen concrete, uitvoerbare, afdwing bare afspraken. De twee voorwaarden die we gesteld hebben, zijn Meer tijd voor de patiënt voor elke huisartsenpraktijk en hogere, gedifferentieerde tarieven voor de ANW. Maar waar het echt om gaat, is dat we de zekerheid willen dat er structurele verbeteringen worden doorgevoerd, want anders gaan we het niet redden met de huisartsenzorg in Nederland. We stevenen af op een zorginfarct, met een groeiende zorgvraag en een steeds groter tekort aan huisartsen en personeel.
Als de minister, de NZa en de zorgverzeke raars menen wat er in het IZA staat, laten ze dan nu met concrete toezeggingen en uitwerkingen komen. Ons ‘nee tenzij’ is dé kans om te laten zien dat zij het vertrou wen van huisarts verdienen.’
bijna tienduizend huisartsen en hun medewerkers met spandoeken en witte T-shirts met daarop de patiëntaantallen van hun praktijk zien wat er op het spel staat: het recht van elke Nederlander om een huisarts te hebben. Minister Ernst Kuipers (VWS) laat vanwege het uitlopen van de wekelijkse ministerraad op het laatste moment verstek gaan, maar krijgt de boodschap ook op het Binnenhof van een groep huisartsen te zien en te horen: ‘Iedereen een huisarts’.
JULI: De hele zomer wordt er keihard aan het IZA gewerkt. Bestuursleden van LHV en VPH, MT-leden en beleidsadvi seurs denken en onderhandelen actief mee. LHV en VPH trekken samen op met InEen. Toch krijgt de conceptversie die die maand verschijnt, vanuit de LHV een grote onvoldoende. “Na honderden uren praten, onderhandelen, schrijven en herschrijven is de urgentie voor de huisartsenzorg nog steeds ver te zoeken.” De taken van de huisarts worden in deze conceptversie niet verlicht, er komen zelfs taken bij vanuit de ziekenhuizen, ggz en welzijnswerk.
12 AUGUSTUS: Een nieuwe concept tekst. Deze nieuwe versie mist volgens de LHV en VPH nog steeds de gevraagde concrete oplossingen voor de urgente problemen.
vinden wij, want we zijn altijd trans parant geweest over de grote zorgen van huisartsen en over onze inzet.
Ook de democratie in onze vereni ging staat voor ons niet ter discussie: natuurlijk betrekken we onze leden bij zo’n belangrijk akkoord en hebben zij de laatste stem.
In de dagen daarna zagen we wel een duidelijke positieve beweging vanuit VWS, de NZa en zorgverzekeraars om onze voorwaarden in te vullen, maar
in feite was het too little too late. Daar over hebben we als bestuur de lande lijke ledenvergadering bijgepraat op donderdag 15 september. Zij hebben ons als bestuur vervolgens advies gegeven over hoe nu verder te gaan.’
En? Wat gaan jullie nu doen?
‘De échte vraag is: wat gaan de anderen nu doen? Wij hebben VWS,
16 AUGUSTUS: Landelijke ledenverga dering. De analyse van het bestuur wordt besproken met de Landelijke ledenverga dering. Die stelt dat in ieder geval voor de ANW-zorg en Meer Tijd voor de patiënt betere en concretere afspraken moeten komen, met name over het nakomen van de afspraken.
18 AUGUSTUS: Breekpuntenbrief. In een brief aan minister Kuipers lichten LHV en VPH hun belangrijkste bezwaren toe: de conceptversie van augustus van het IZA mist afdwingbare afspraken en aanpassing en verhoging van het ANW-tarief zoals de LHV in het ‘Actieplan Werkdruk in de ANW’ had voorgesteld, en zorgt juist voor te veel regel- en verantwoordingsdruk en
Wat is er gebeurd sinds het ‘nee tenzij’?Henk Hoogervorst, huisarts in Hellevoetsluis, LHV-ambassadeur ‘Vertrouwen moet verdiend worden’ Esther van Osselen, waarnemend huisarts en LHV-ambassadeur Midden-Nederland:
‘We laten ons als huisartsen niet meer op de kop zitten’FOTO: MIRJAM VAN DER LINDEN
FOTO: STIJN RADEMAKER
Hanneke van der Veer-Janssen, waarnemend huisarts Arnhem, LHV-ambassadeur
Ze staat achter het ‘nee tenzij’. Toch heeft Hanneke van der Veer, waar nemend huisarts in Arnhem en LHVambassadeur, ook nog wel wat twijfels. Die gelden met name voor de gestelde voorwaarden.
‘In de weken voor de stemming in de lan delijke ledenvergadering heb ik met heel veel collega’s, oud- en medebestuursleden over het IZA gesproken. Er staan mooie dingen in het IZA, maar bij het gros van de leden van onze afdeling ontbreekt het vertrouwen dat de afspraken door de zorg verzekeraars worden nagekomen. Als vertegenwoordiger van mijn achterban ging ik met die boodschap naar de leden vergadering op 12 september. Een helder ‘Nee’ vanuit de huisartsen. Ik vond het een ontzettend zware beslissing, want ik zag ook hoe enorm het LHV-bestuur en het bureau zich hebben ingezet en hoeveel ze er ondanks alles hebben uitgesleept voor de huisartsen. Het LHV-bestuur had er, ook na een persoonlijke toezegging van de
minister, wel vertrouwen in dat de afspra ken worden nagekomen, maar de leden hebben dat vertrouwen simpelweg niet. Dus heeft het bestuur aan ons het ‘nee tenzij’-voorstel voorgelegd. Daar werd ik enthousiast van. We zeggen duidelijk ‘nee’, tenzij er aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan, dan gaan we er opnieuw over beslissen. Daar heb ik voor gestemd, ondanks de nodige reserves die ik voelde. Toch doet dit ‘tenzij’ geen recht aan alle vraagtekens en onvoldoendes uit onze ledenpeiling. Met twee voorwaarden zijn we erg nog niet, het blijft belangrijk dat we in de verdere uitwerking daar scherp op blijven. Dat zal geen eenvoudige taak zijn, maar ik ga me er vol voor inzetten. Want dit IZA bevat goede afspraken over de grenzen van de huisartsenzorg heen. Dat is voor ons van groot belang. Er staat een stop op verdere substitutie en er liggen oplossingen voor de GGZ. Dus ik hoop op concrete afspraken over Meer Tijd voor de Patiënt en de ANW. Dat gaat ons een stuk verder op weg helpen.’
een te dominante rol voor de zorgverze keraars. De brief eindigt met de conclusie dat het IZA substantieel beter moet.
“Voor deze versie van het IZA krijgen we de handen van de huisartsen niet op elkaar.”
31 AUGUSTUS: Bestuurlijk overleg IZA. LHV en VPH zetten op het hoogste niveau de zaak nog één keer op scherp met concrete eisen.
1 SEPTEMBER: Onderhandelaarsakkoord. Tot 3 september is er dooronderhandeld. Nu ligt er een zogeheten onderhandelaarsakkoord, dat alle betrokken partijen aan hun achterban hebben voorgelegd. De LHV-leden krijgen dit ‘IZA 1.0’ vanaf 3 september in een peiling voorgelegd. Ook VPH raadpleegt haar leden. Een grote meerderheid van de LHV-leden geeft het IZA een onvoldoende.
8 SEPTEMBER: Ledenvergadering. Een extra bijeenkomst van de landelijke leden vergadering om vragen te beantwoorden en de uitkomsten van de peiling te delen.
11 SEPTEMBER: Brief van de minister. Mi nister Kuipers stelt zich persoonlijk garant voor het nakomen van de afspraken in het zorgakkoord.
de NZa en de zorgverzekeraars tot 1 december gegeven om aan onze voor waarden te voldoen. Als dat gebeurt, nemen we opnieuw een besluit over ondertekening. Als de anderen onze voorwaarden veel sneller honore ren, kunnen we misschien al eerder beslissen. Dat zullen we zien. De ledenvergadering moet zich daarover uitspreken.
In het IZA staat bij veel onderwerpen dat de uitvoering nog moeten worden uitgewerkt. De partijen die hun hand tekening hebben gezet, gaan daar nu
waarschijnlijk mee aan de slag. Dat kan niet zonder de huisartsenzorg, die het fundament van het hele zorgstel sel is. Hoe dan ook gaat de uitvoering van het IZA ons als huisartsen raken. Dus als de uitnodiging komt om mee te praten over de uitwerking, dan vegen we die zeker niet van tafel.’ ¶
Kijk voor een uiteenzetting van de afspraken over de huisartsenzorg in het IZA op www.lhv.nl/iza
12 SEPTEMBER: Stemming door de afgevaardigde ambassadeurs in de landelijke ledenvergadering. Na een urenlange bespreking neigend naar een duidelijk ‘nee’ tegen het akkoord, komt het bestuur met het ‘nee tenzij’- voorstel. Een meerderheid van de huisartsen in de ledenvergadering (die 62 procent van de leden vertegenwoordigen) kan zich daarin vinden. Het besluit valt dat de LHV het zorgakkoord nu niet ondertekent.
Kijk voor een uitgebreide terugblik op lhv.nl, pagina Integraal Zorgakkoord. Hier leest u ook het laatste nieuws over het IZA.
FOTO: BAS VAN SPANKEREN
Een week lang sjeesde huisarts Roy Wolf (1982) op een mountainbike door Afrika, samen met een paar studievrienden. Met de Africa Classic zamelden ze geld in voor Amref Flying Doctors. Net terug in Nederland moeten alle indrukken nog een plaats krijgen. ‘Gezondheidszorg als verantwoordelijkheid van de gemeenschap – daar kunnen wij echt iets van leren.’
‘Het was een week, maar het voelde als een maand. Ik ben gisteren teruggeko men en heb er vannacht alleen maar van gedroomd. Een week in Afrika heeft me echt geraakt. Bij thuiskomst was ik tot tranen geroerd. Je wordt eigenlijk weer even op je plek gezet in zo’n week. Wat voor ons vanzelf sprekend is – schoon drinkwater voor huishoudens bijvoorbeeld – zijn daar
de fundamenten die nog gebouwd moeten worden. Het geeft een gevoel van bevoorrecht zijn, nederigheid. Mountainbiken had ik nooit eerder gedaan, maar mijn basisconditie was goed. Hoewel, vorig najaar belandde ik nog met een bloedvergiftiging in het ziekenhuis. Geluk kig knapte ik op tijd op om mee te kunnen gaan. Ik heb drie maanden flink getraind voor we weggingen. Een paar studievrienden hadden me meegevraagd, vrienden met wie ik deze reis wel aan wilde gaan. Sterker nog: het voelde eigenlijk als verraad aan mezelf om níet mee te gaan, want vroeger wilde ik altijd parkranger worden. De verhalen over het mountainbiken, kamperen en de wildparken spraken me enorm aan. We zijn door Tanzania gefietst en een klein stukje door Kenia.
Mijn mountainbike is waarschijnlijk meer waard dan het jaarinkomen van veel mensen die we onderweg tegenkwa men. Terwijl we hier discussiëren over wel of niet vaccine ren, moeten ze daar maar afwachten of ze überhaupt een vaccin kúnnen krijgen. Zo heftig zijn de verschillen in deze wereld. Dat voelt ongemakkelijk. We bezochten allerlei projecten van Amref, waaronder klinieken. Het raakte me om te zien wat daar níet vanzelfsprekend is. Tegelijk was het fantastisch om te zien hoe zorgverleners met heel beperkte middelen mooie dingen doen. Mensen zijn supergemotiveerd, goed in wat ze doen en trots.
Onderweg zijn we bij projecten van Amref geweest. Als we een gezondheidsproject of kliniek bezochten, was het woord community niet van de lucht. Zorgverleners doen voortdurend een beroep op de gemeenschap om de gezondheidszorg te verbeteren, bijvoorbeeld met voor lichting over hoe je met sanitatie omgaat en hoe je schone en vieze stromen gescheiden houdt. Het vergroten van de zelfredzaamheid en kennis is een belangrijke pijler voor het verbeteren van de gezondheidszorg. In Nederland lijkt het of de zelfredzaamheid juist afge nomen is. Ik werk nu elf jaar als huisarts en in die tijd is
de drempel om iets aan de huisarts te vragen, steeds lager geworden. Vroeger stelden we gezondheidsvragen over onze kinderen aan onze ouders, nu vinden we heel gemak kelijk de weg naar de dokter. Ik probeer in de spreekkamer mensen kennis bij te brengen: uitleg met een plaatje erbij. Kennis maakt macht. Als mensen begrijpen wat ze hebben – of juist níet hebben – kan dat rust geven. Onrust komt vaak voort uit onbegrip of onmacht. Inzicht vergroot de zelfredzaamheid. En dat zien ze in Afrika dus als een zaak voor de community Gezondheidszorg als verantwoordelijk heid van de gemeenschap – daar kunnen wij echt iets van leren.
Het contrast tussen Afrika en Nederland is zó groot dat ik mijn ervaringen van deze week in Tanzania niet zomaar 1-op-1 kan toepassen in de spreekkamer. Maar het heeft me wel geraakt en geïnspireerd. De overbelaste zorgsec tor dreigt in Nederland vast te lopen. Het Zorginstituut Nederland heeft een dramatisch filmpje over een doemsce
nario gemaakt, best mooi. Maar wat is de conclusie? “We moeten het hierover gaan hebben.” In Tanzania pakken ze voorlichting veel confronterender aan. In een dorp waar de inwoners – een herdersvolk – de gewoonte hadden te poepen waar het hen uitkwam, werd het dorp voorgelicht met behulp van shaming. De voorlichters vertelden dat al die poep in het grondwater terechtkomt, dat mensen zelf vervolgens weer opdrinken. “Je wilt toch niet je eigen poep weer opeten?!” Dat had een geweldig goed effect, mensen schaamden zich rot en stapten makkelijk over op de wc. Tsja, daar kun je iets van vinden, dat er zo op schaamte wordt ingezet, maar ze bereiken er wel iets mee. Ik vond het cool.
Als je uit Afrika terugkomt, heb je natuurlijk het risico dat je bij de eerste de beste patiënt in Nederland denkt: wat zeur je nou? Je kunt je eigen oordeel nooit helemaal uitslui
ten, maar ik heb mezelf de afgelopen jaren die gedachte wel afgeleerd. Die kan een open contact met de patiënt in de weg staan. De patiënt zit ergens mee en wil daar blijkbaar in medische zin iets mee. Goed, dan hebben we het erover.
Ik ben geneeskunde gaan studeren, omdat ik het menselijk lichaam en alle ziektebeelden onwijs interessant vind. Maar als huisarts hoef ik soms mijn dokterstas een heel spreekuur lang niet open te doen. We doen veel aan coaching en begeleiding. Dat is ook prima en het gaat me goed af, maar ik mis soms het diagnoseden ken. Ik denk dat iedere huisarts het wel herkent: van een duidelijk ziektebeeld kun je echt een kick krijgen. Wat vet dat ik dat heb gezien!
In coronatijd kon ik als waarnemend huisarts ineens vrijwel geen dagdien sten meer doen en werkte ik twee jaar veel op de huisartsenpost. Ik merkte dat ik daar mijn ei het meest in kwijt kan; je ziet meer aandoenin gen waarvoor je een ‘echte’ diagnose kunt stellen. Ik ben nu net begonnen met de Kaderopleiding Huisarts en Spoedzorg. Vanaf dit najaar ga ik op de huisartsenpost één dag per week – vanachter de computer – meeden ken over beleid en kwaliteit op de spoedposten. Dat lijkt me ontzet tend mooi. Daarnaast werk ik twee dagen per week in Arnhem-Zuid in een praktijk in een achterstandswijk en blijf ik diensten doen op de post. De combinatie van spoedzorg en de uitdaging van een achterstandswijk met bijvoorbeeld zorgmijders, is me op het lijf geschreven. Het werken in de dagpraktijk zorgt er bovendien voor dat ik regelmatig ’s avonds en in het weekend thuis ben. Dat is met een jong gezin ook fijn.’¶
In deze nascholing leert u alles wat u als niet-psychologisch zorgverlener moet weten over PTSS. U leert de symptomen van een posttraumati sche stress-stoornis herkennen en krijgt handvatten voor de omgang met patiënten met PTSS. U gaat naar huis met meer tools om getrauma tiseerde patiënten te herkennen en om te gaan met hun emoties. Ook krijgt u tips om correct door te ver wijzen voor behandeling van PTSS.
Datum en locatie: donderdag 3 no vember 2022 van 16.00-20.00 uur in Utrecht (3 accreditatiepunten).
Blind en met tien vingers typen kan u enorme tijdwinst opleveren. In de nascholing SmartTyping leert u spe lenderwijs blind en met tien vingers typen. U volgt een klassikale training van 4,5 uur. Na de training volgt u online een vervolgtraject van drie weken, waarin u blijft oefenen. In het vervolgtraject zitten ook evalua tiemomenten om uw progressie te meten.
Data en locatie: woensdag 12 oktober 2022, 15.00-20.30 uur in Eindhoven of donderdag 17 november 2022, 15.00-20.30 uur in Utrecht.
Wat staat u als huisarts in 2023 te wachten? Welke wijzigingen zijn er in de financiering en wat verandert er aan de inhoud van de huisartsenzorg? Deze jaarlijkse reeks bijeenkomsten is geaccrediteerd en gratis voor LHVleden.
Locaties en data vindt u op academie.lhv.nl Op deze website vindt u ook ons ruime aanbod aan nascholingen.
‘TEKST: BERBER BIJMA
Meer werkplezier, gelukkiger patiënten en – na de aanvankelijke investering – tijdsbesparing. Dat is wat Positieve Gezondheid kan opleveren, zegt huisarts Karolien van de Brekel. Ze geeft er via de LHV Academie nascholing over en praat met haar patiënten ‘inmiddels als een tweede natuur’ vanuit het gedachtegoed van Positieve Gezondheid. ‘Juist nu kan deze manier van werken ons iets opleveren.’
TEKST: BERBER BIJMA / FOTOGRAFIE: AAD GOUDAPPELNatúúrlijk schrijft ze bij een infectie antibiotica voor en natúúrlijk gebeurt het wel eens dat een gesprek vanuit de brede benadering van Positieve Ge zondheid niet aanslaat bij een patiënt. Positieve Gezondheid is geen heilige graal. Wat het voor Karolien van den Brekel wel is: een enorme verrijking van haar werk als huisarts. Ze schreef mee aan het Handboek Positieve Ge zondheid in de huisartsenpraktijk en geeft via de LHV Academie nascholing over Positieve Gezondheid.
In de actieweek van begin juli pleitte ze in een interview in het Algemeen Dagblad voor Positieve Gezondheid om plezier in het huisartsenwerk te houden én als een van de middelen om om te gaan met de druk op de huisartsenzorg. ‘Juist in deze tijd kan Positieve Gezondheid ons iets opleveren.’
Haar eigen zoektocht als huisarts begon met de behoefte aan meer aandacht voor preventie en leefstijl.
‘De term “preventie” ligt nog steeds wat gevoelig in huisartsenland, maar de term “gezondheid” niet: wij helpen mensen om gezond te blijven of zeker niet zieker te worden dan ze nu zijn. Toen Positieve Gezondheid op mijn pad kwam, kwam alles samen waarnaar ik op zoek was.’ Het gaat uit van een brede blik op de gezondheid en van eigen regie van de patiënt (zie kader ‘Wat is Positieve Gezondheid?’).
‘Bij Positieve Gezondheid zet je de patiënt als het ware zelf aan het werk’, zegt Van den Brekel. ‘Ik kan wel zeg gen dat iemand moet stoppen met roken of moet afvallen, maar als de patiënt zelf door mijn vragen zegt: “Ik wil met mijn kleinkinderen kunnen spelen en daarom wil ik echt afvallen”, dan heeft dat een ander effect. Mijn werk als huisarts wordt er lichter van. We willen onze patiënten zó graag helpen, dat in de praktijk blijkt dat we ze nog geen halve minuut
laten uitpraten. We halen de patiënt meteen van het eigen pad af. Als we de patiënt nu eens 2 minuten zouden laten praten, dan is 80 procent van het verhaal verteld en komt de patiënt vaak wel met een eigen vraag. Daar hebben we dan nog steeds tijd voor. Ik vind dat bij uitstek persoonsgerichte zorg: wat de patiënt belangrijk vindt, is het uitgangspunt. Positieve Gezond heid is daarvoor overigens niet de enige benadering. Andere initiatieven als Krachtige basiszorg of ‘van zorg en ziekte naar gezondheid en gedrag’ staan een vergelijkbare ommezwaai voor.’
◼ DIEPERE VRAAG
Leent ieder consult zich voor de be nadering van Positieve Gezondheid? ‘Soms moet je gewoon antibiotica voorschrijven of iemand doorverwij zen naar het ziekenhuis. Maar vaak spelen klachten lang, komen patiën ten regelmatig terug, of zijn de vragen complexer en vragen ze om een an dere insteek van het consult. Voor mij werkt de combinatie van medische diagnostiek en Positieve Gezondheid heel goed. Bij de cursisten merk ik dat ook. Als huisartsen worstelen we altijd met een groep patiënten die we regelmatig terugzien en van wie we verzuchten: wat ga ik daar nu mee doen? Voor deze groep werken andere wegen. We denken als huisartsen misschien te snel dat mensen een pilletje willen om van hun pijn af te zijn, maar vaak zit er toch een diepere vraag onder.’
Van den Brekel merkt dat de meeste patiënten open staan voor een brede benadering van hun gezondheid. ‘Een goede introductie is noodzakelijk. De weinige keren dat ik merkte dat patiënten er niet voor open staan, kwam dat omdat ik zelf te weinig tijd had genomen om uit te leggen dat ik graag breder naar hun gezondheid wil kijken. Als iemand met rugpijn bin nenkomt en ik duw hem meteen een spinnenweb onder de neus, dan voelt hij zich niet gehoord.’
Positieve Gezondheid gaat uit van wat een patiënt belangrijk vindt in het leven en doet een beroep op de veerkracht van de patiënt. Patiënten kunnen aangeven op welke leefgebieden ze verande ring willen en vullen daarvoor een spinnenweb in. De leefgebieden zijn lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Het ingevulde spin nenweb is uitgangspunt voor het gesprek.
echt niet meer iedereen in de praktijk zien zoals vroeger. We stimuleren de patiënt om zelf stappen te zetten om gezond te blijven.’
Om Positieve Gezondheid toe te pas sen en tegelijk de agenda behapbaar te houden, zijn diverse mogelijkheden denkbaar, zoals geplande gesprekken voor doelgroepen als chronische zorg, GGZ, jeugd, ouderen, leefstijl of ken nismaking. ‘Je kunt bijvoorbeeld met het hele team of samen met wijk en sociale domein een training volgen.
In de eigen praktijk kan de assistente mensen al vragen ter voorbereiding voor het consult het spinnenweb van Positieve Gezondheid in te vullen.’
Door in de huisartsenpraktijk te werken met Positieve Gezondheid en ‘brede’ gesprekken te voeren, gaan patiënten meer open staan voor het aanbod van het sociale domein, merkt Van den Brekel. ‘Het is dus heel fijn als je dat aanbod weet te vinden, zodat je mensen makkelijk kunt doorverwij zen.’
niet met Positieve Gezondheid werkt, terwijl de praktijk dat wel doet? ‘Het is relatief eenvoudig uit te leggen. Je kunt verwijzen naar informatiebron nen en vertel ook vooral wat het je als praktijkhouder oplevert. Meestal worden mensen dan wel nieuwsgie rig. Als dat niet zo is, kun je het beter laten rusten.’
Naast de vraag of Positieve Gezond heid bij iedere patiënt past, is het ook de vraag of het bij iedere huisarts past. ‘Het idee moet je aanspreken’, zegt Van den Brekel. ‘Je kunt beginnen met je eens in de benadering te verdiepen. Als je het leuk vindt, creëer je er tijd voor. Zeker in het begin vraagt het een investering om op een andere manier te gaan werken. Op de langere termijn win je dat zeker terug, met meer werkplezier en met patiënten die minder vaak terugkomen. Na twee of drie gesprekken kunnen mensen vaak zelf verder zonder steeds opnieuw langs te komen. Positieve Gezondheid is voor mij een middel om om te gaan met de toenemende druk. Met de huidige uitdagingen in de huisartsenzorg moeten we niet meer van hetzelfde doen, maar een beweging maken naar empowerment van de patiënt. Enkelvoudige proble men kunnen bijvoorbeeld vaker met Thuisarts worden opgelost. Ik wil
Hoe makkelijk is het om als waar nemend huisarts te werken vanuit Positieve Gezondheid, als je terecht komt in een praktijk die daar niet mee werkt? Van den Brekel: ‘Dat kan zeker. Maak het bespreekbaar met de praktijkhouder. Wellicht is het prima om af en toe een dubbel consult te plannen en het spinnenweb daarbij te gebruiken. Mocht je maar kort in de praktijk zijn, dan is er wellicht een praktijkondersteuner of paramedicus die met Positieve Gezondheid werkt en naar wie je de patiënt kunt door verwijzen. Als je ergens wat langer waarneemt, heeft het zeker voordelen je te verdiepen in het sociale domein.’ Andersom: wat als je als praktijkhou der een waarnemer inschakelt die
Bij diverse cursisten en in haar eigen werk zag Van den Brekel dat huisart sen die enthousiast zijn over Positieve Gezondheid, daar veel plezier uit halen én mooie resultaten mee boe ken. ‘Als je ziet wat het oplevert, wil je er verder mee. Dat hoor ik van cur sisten en dat merk ik zelf ook. Ik had bijvoorbeeld een jonge patiënte met overgewicht, die zichzelf had opge legd fanatiek te sporten. Dat bleek he lemaal niet bij haar te passen. Ze kreeg veel pijn. We zijn erover in gesprek gegaan en ze is overgestapt op yoga en lunchwandelingen op haar werk. “Ik ben zo blij dat u me de ruimte gaf om het anders te doen”, zei ze achteraf. Positieve Gezondheid draait erom dat je samen op zoek gaat naar wat bij iemand past en wat het héle verhaal is. Als je de blik verbreedt, krijg je beiden lucht – dokter en patiënt. Het is belangrijk dat we als huisartsen niet denken dat we alle problemen van een patiënt kunnen of moeten oplossen. We kunnen mensen wel helpen hun problemen te verdragen. Met het spinnenweb krijgen patiënt en huisarts inzicht in de samenhang tussen de klachten.’
Een indrukwekkend voorbeeld in haar eigen praktijk was dat van een jongedame die kampte met suïcidale gedachten. Van den Brekel ging met haar in gesprek over het spinnenweb dat ze eerder had ingevuld. ‘Ik wist
Shulini Soekhoe-Mahesh, huisarts in Amsterdam, hoorde via haar intervisie groep over Positieve Gezondheid. ‘De manier waarop casussen worden bena derd, sprak me aan. Het is eigenlijk het verschil tussen: zucht, geen idee wat ik hiermee moet, en: leuk, hier gaan we mee aan de slag. De training van de LHV Academie was een echte eyeopener voor me. Ik werkte altijd superhard om dat op te lossen wat ik voor de patiënt een probleem vond. Sinds ik met het spinnenweb werk, ligt de regie veel meer bij de patiënt. Ik zie wat de patiënt belangrijk vindt en vraag: “Zou u daar advies over willen?” Het draait nu om waar de patiënt aan wil werken, in plaats van waar ik aan wil werken. Als ik advies geef, vraag ik ook aan de patiënt zelf om te vertellen hoe hij of zij dat gaat opvolgen.’
‘Eerder al ben ik in mijn praktijk aan de
slag gegaan met krachtige basiszorg. Goede samenwerking met het sociaal domein is er daardoor al. Positieve Gezondheid helpt me om nóg breder te kijken, met name op het gebied van zingeving. Ik vraag nu weleens aan patiënten of ze gelovig zijn. Dat kwam voorheen niet in me op. Soms kunnen mensen steun vinden in hun geloof of bij mensen van de kerk.’
‘Door Positieve Gezondheid is mijn eigen kijk op het leven ook veranderd.
Ik ben me gaan afvragen of ik wel de dingen doe waar ik gelukkig van word.
Ik hoorde diverse keren van anderen dat ik ga stralen als ik praat over zingen. Ik dacht dat ik het te druk had om te zingen, maar ik heb het toch weer opgepakt. Daarbij voel ik me niet meer zó verantwoordelijk voor patiënten dat ik hun problemen steeds meeneem. Ik ben zelf dus door Positieve Gezondheid
een gelukkiger mens geworden.’ ‘Mijn vader, van wie ik de praktijk heb overgenomen, werkt als vaste waarne mer in mijn praktijk. Het is fascinerend om te zien dat hij door zijn jarenlange ervaring en band met de patiënten als vanzelf al veel dingen doet die goed bij Positieve Gezondheid passen. Als mensen met vrij vage klachten bij hem komen, weet hij bijvoorbeeld dat ze jaren geleden een ingrijpende gebeur tenis hebben meegemaakt. Door dat complete beeld voert hij al vaker een breed gesprek, terwijl ik het nog moet uitvragen.’
‘Een deel van ons team werkt al met Positieve Gezondheid, maar ik wil nog met het hele team de training volgen. En ik zou iedere huisarts aanraden: vul het spinnenweb ook eens voor jezelf in.’
wat voor haar belangrijk was en kon daarop aansluiten. Ik vroeg naar haar lichtpuntje voor dat moment. Toen bleek dat ze het allerlaatste stukje van een studie nog moest afmaken. Dat had ze zo lang uitgesteld dat ze haar mentor niet meer durfde te bellen. Ik heb voorgesteld dat ze dat ter plekke in mijn spreekkamer zou doen – en gelukkig nam de mentor op. Dat ene telefoontje betekende een grote ommekeer. Ze maakte haar studie af, vroeg het buurtteam om hulp bij het wegwerken van achterstallige reke ningen en zag ineens weer toekomst. Niet dat alle problemen wegwaren, maar ze hoefde niet meer naar de ggz.’
◼ SCEPTISCH
De cursisten van Van den Brekel rea geren op dit soort verhalen weleens sceptisch, vertelt ze lachend. ‘Mooi hoor, die succesverhalen, maar mis lukt het ook weleens? Dat vragen ze me dan. Mijn ervaring is dat bijna ie dere patiënt het goed vindt, als ik een
duidelijk bruggetje maak van de hulp vraag naar de toegevoegde waarde van het invullen van het spinnenweb. Als mensen geen interesse hebben, laat ik het. En als ze het vergeten zijn, vullen we het spinnenweb soms kort samen in in de spreekkamer en hebben we toch een aanknopingspunt voor een breed gesprek.’
‘Begin in kleine stapjes’, adviseert Van den Brekel. ‘Als je denkt dat Positieve Gezondheid een bepaalde patiënt verder kan helpen, gebruik dan een
dubbel consult en neem 1 à 2 minuten de tijd om Positieve Gezondheid te introduceren. Ook een folder, poster of een animatiefilmpje in de wachtka mer kan helpen. Soms vragen mensen er zelf al naar als ze dat hebben gezien. Ja, we hebben Meer Tijd voor de Patiënt nodig, maar we hoeven er niet op te wachten om hiermee al te begin nen. Of beter: om onze patiënten ermee te laten beginnen. Want het is hún leven.’ ◼
Wilt u aan de slag met Positieve Gezondheid? Via de LHV Academie leert u hoe u Positieve Ge zondheid praktisch kunt toepassen in de spreekkamer. De nascholing bestaat uit twee fysieke bijeenkomsten van 3 uren en één digitale terugkombijeenkomst. Kijk op academie.lhv.nl voor meer informatie over tijd en plaats. U kunt de training ook op aanvraag in uw eigen praktijk met uw team volgen. In het Handboek Positieve Gezondheid in de huisartspraktijk – inbegrepen bij de meerdaagse nascholing van de LHV Academie – vindt u ook allerlei handvatten. Of kijk op iph.nl/ huisartsen.
‘Als je de blik verbreedt, krijg je beiden lucht- dokter en patiënt'
Échte, optimale zorg? Die begint met maximale efficiency en software die meedenkt. In de praktijk bent u al druk genoeg. Met die gedachte in het achterhoofd werken wij continu aan het verder bevorderen van de efficiency van ons HIS CGM HUISARTS. Zo hebben we ons nieuwe deelcontactenscherm samen met onze klanten ontwikkeld. Allemaal met als doel om meer tijd voor zorg te realiseren in uw praktijk. Nieuwsgierig naar deze innovatie? U leest er alles over op innovatievoordehuisarts.nl
Bij tijdelijke krapte kunt u een basisarts inzetten in uw praktijk. Deze werkt dan onder uw supervisie. Voor de basisarts een mooie manier om kennis te maken met de huisartsenzorg. Waar moet u rekening mee houden?
1 Wat moet ik vooraf regelen?
Het is belangrijk dat u weet over welke bekwaamheden de basisarts beschikt. Dit moet u toetsen aan de hand van de huisartsgeneeskundige richtlij nen van het NHG, vóórdat de basisarts met zijn werkzaamheden start. Ook de basisarts moet deze richtlijnen ken nen en ernaar handelen. Maak daar naast afspraken over consultatie en uw beschikbaarheid en bereikbaarheid als supervisor. Bespreek de verdeling van de verantwoordelijkheden.
tenties zal de supervisie minder intensief zijn. Een startende basisarts heeft deze ervaring nog niet. Zeker in het begin is het dan belangrijk dat u als supervisor in de praktijk aanwezig bent en dagelijks patiënten bespreekt met de basisarts. Bij een voormalig huisarts kan de supervisie mogelijk op afstand plaatsvinden en kunt u de besprekingen mogelijk beperken tot de complexe patiënten.
loopt af. Kan ik als basisarts in een praktijk blijven werken? Als u na het aflopen van uw huisarts registratie nog wel een BIG-registratie heeft, bent u een basisarts. U mag dan onder supervisie in een huisartsenprak tijk blijven werken. U kunt dan niet meer in opdracht (als waarnemend huisarts) werken. De praktijkhouder moet dan een arbeidsovereenkomst met u afslui ten, bijvoorbeeld een 0-uren-contract.¶
2 Hoe lang mag een basisarts onder mijn supervisie werken?
Een basisarts die onder supervisie van een huisarts zorg levert, is een tijdelijke oplossing. Bijvoorbeeld in geval van nood, overmacht of om iemand kennis te laten maken met het vak. Wij adviseren om maximaal een periode van een jaar aan te houden. Daarna kan de basisarts de huisartsenopleiding instromen of afzien van een verdere carrière in de huisartsenzorg.
3 Is supervisie van een basisarts anders dan van een voormalig huisarts?
Een voormalig huisarts kent de huisarts geneeskundige richtlijnen en heeft hier al ervaring mee. Bij aantoonbare compe
Ja, als superviserend huisarts bent u eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg. Als de basisarts te maken krijgt met een (tucht)klachtzaak, moet u als superviserend huisarts de basisarts tijdens de behandeling ervan bijstaan en vergezellen. Ook wanneer de basisarts niet meer in uw praktijk werkt, maar de klacht betrekking heeft op zorgverlening in de periode dat dit wel het geval was.
Houd er rekening mee dat een patiënt ook een (tucht)klacht tegen u als super visor kan indienen. In de meeste gevallen zullen patiënten hun ongenoegen uiten bij de huisartsenpraktijk (Wkkgz). De praktijkhouder is dan verantwoordelijk voor de afhandeling van de klacht. Meld de basisarts voor de start van de werkzaamheden aan bij de beroepsaan sprakelijkheidsverzekering.
In het Standpunt Supervisie vindt u een overzicht van alle afspraken die supervisor en basisarts moeten maken. Ga naar lhv.nl/standpuntsupervisie-basisarts. Of stel uw vraag aan een van onze juristen. Mail naar jz@lhv.nl of bel 085 – 04 80 076 (8.30 – 17.00 uur).
Swanehilde Kooij, jurist bij de LHV
4 Ben ik eindverantwoordelijk voor de basisarts die in mijn praktijk werkt?TEKST: LHV
‘Als je van de opleiding komt, kun je prima praktijk draaien, maar het is niet ineens zo dat je nergens meer twijfels over hebt.’ Voor Dominique de Groot (36) was dit aanleiding om via de LHV een mentorschapstraject te doen. Samen met mentor Sander Corssmit (43) blikt ze terug op het traject. Beiden zijn ze stellig: ‘Dit was de tijdsinvestering meer dan waard.’
Het mentortraject van Dominique de Groot en Sander Corssmit liep in 2021, volop coro natijd. Dus spraken de beide Amsterdamse huisartsen vaak buiten af: in het Vondelpark of het Oosterpark. Eens in de vijf à zes weken spraken ze elkaar in het kader van het mentorprogramma van de LHV (zie kader ‘Mentortraject: nu in alle LHV-afde lingen’). ‘Ik vond het mentortraject een mooie kans om na het afronden van mijn opleiding nog complexe casussen te kunnen voorleggen aan een ervaren collega’, vertelt De Groot. ‘Niet zozeer patiëntcasussen, maar meer de vragen daaromheen: hoe ga je om met fouten of dingen die je niet hebt gedaan zoals je vindt dat je ze had moeten doen, hoe vind je als waarnemer een goede balans tussen productie draaien en kwaliteit bieden? Als je van de opleiding komt, kun je prima praktijk draaien, maar het is niet ineens zo dat je nergens meer twijfels over hebt.’
Ze werkt als waarnemend huisarts en begon met het men
tortraject binnen een jaar nadat ze van de opleiding kwam. ‘Ik heb natuurlijk tijdens mijn opleiding leergesprekken gehad, maar die duurden nooit anderhalf tot twee uur, zoals de mentorgesprekken. Vaak was een leergesprek drie kwartier, met drie telefoontjes van de assistente tussen door. Het voelt ook anders nu, na mijn afstuderen. In het mentorschapsprogramma word je niet zozeer bij de hand genomen – zoals tijdens de opleiding – maar neemt een ervaren collega tijd om met je te sparren. Het traject voelde als een cadeau.’
Ook mentor Sander Corssmit kijkt met veel plezier terug. Hij werkt als waarnemend huisarts en docent aan Amster dam UMC. ‘Het is enorm leuk om het idee te hebben dat je bijdraagt aan de groei van een ander. Daarnaast wil ik mezelf graag verder ontwikkelen in coaching en mento raat. Als docent houd ik me bezig met het opleiden van
mentoren van coassistenten, maar ook in de spreekkamer worden de coachende vaardigheden van de huisarts steeds belangrijker. Aan de ene kant bestaat ons werk uit klinisch redeneren en dus een oordeel vormen over een klacht. Aan de andere kant probeer je als huisarts zonder oordeel de patiënt te begrijpen. Dat tweede deel van ons werk kun je naar mijn mening heel goed trainen in zo’n mentortraject.’ Corssmit vond de belangrijkste uitdaging om een goede balans te vinden in zijn aandeel aan de mentorgesprek ken: ‘Wanneer bied je kennis aan en wanneer stel je alleen maar vragen? Soms moet je even op je tong bijten.’ ‘Je deed dat juist heel natuurlijk’, reageert De Groot. ‘Ik merkte dat je inderdaad terughoudend was om dingen te delen. Vaak stelde je veel vragen en kwam ik daardoor al bij een antwoord. Het voelde alsof je dit soort gesprekken al járen voerde. Naast die vragen heb je ook best veel theorieën gedeeld over gedrag. Ik reageer nogal eens uit emotie of intuïtie en het heeft me enorm geholpen dat jij bepaalde
Het mentortraject van de LHV heeft dit jaar voor het eerst deelnemers uit alle LHV-afdelingen. Cora ten Tusscher is projectleider sinds de eerste mentortrajecten in 2015. ‘Van 5 koppels uit drie kringen in Oost-Nederland zijn we gestaag doorgegroeid tot 43 koppels dit jaar, en voor het eerst in het hele land. In Zeeland zoeken we nog één à twee enthousiaste mentoren om te sparren met mentees die overwegen om daar te gaan werken. We koppelen namelijk bij voorkeur een mentee aan een mentor uit de eigen regio. We kijken of de mentor qua doelen, ervaring en op persoonlijk gebied voldoende raakvlakken heeft met de mentee. Daarnaast is het van belang dat mentoren en mentees qua afstand niet te veraf en voor de onafhankelijkheid niet te dichtbij elkaar wonen.’
Het programma wordt ieder jaar iets aangepast, naar aanleiding van de feedback van deelnemers. ‘Vanaf dit jaar sluit de mentortraining aan het begin van het traject met meer oefeningen beter aan op de praktijk. Daarnaast is de rol van de twee procesfacilitatoren duidelijker.’ De procesfacilitator is degene die mentoren en mentees aan elkaar koppelt, de mentortraining verzorgt en tussentijds bereikbaar is voor vragen van (een van) de deelnemers. Uit de evaluaties blijkt ieder jaar weer dat zowel mentoren als mentees heel tevreden terugkijken op hun gesprekken.
Wilt u zelf meedoen, als mentor of als mentee? U vindt alle informatie op lhv.nl (zoek op ‘mentorschap’). Of stuur een mail naar mentorschap@lhv.nl
teit als je als waarnemend huisarts werkt.’
Corssmit is met zijn 43 jaar en 13 jaar huisartservaring een van de jongere mentoren. De Groot vond dat juist fijn. ‘In leeftijd schelen we niet zoveel. Ook daardoor hadden we veel herkenning, denk ik, en voelde ik me vrij en veilig om me uit te spreken.’ Met haar vragen over het omgaan met fouten of niet-optimale situaties en de angst voor klachten, kwam ze een heel eind verder. ‘Sander vroeg me nog of ik daarin in diezelfde tijd niet überhaupt verder zou zijn gekomen, simpelweg door meer ervaring op te doen. Dat is echt niet zo. De gesprekken met Sander hebben me duidelijk verder geholpen. Ik denk er nog vaak aan terug en heb ook weleens iets van de theorieën die ik van Sander had gehoord, gedeeld in mijn intervisiegroep.’
Niet dat ze haar angst helemaal kwijt is geraakt. ‘Ik ben nog steeds bang voor klachten, net als heel veel huisart sen, denk ik – zeker van mijn generatie. Maar wel veel minder. We hebben een keer helemaal uitgeschreven wat er gebeurt als een patiënt een klacht tegen je indient. Dat hielp al enorm. Als het gebeurt, zal ik nog steeds slapeloze nachten hebben, maar ik denk nu ook: wat is het goed dat patiënten deze mogelijkheid hebben. Want we moeten als huisartsen inderdaad streven naar excellentie. Tegelijk weet je dat je niet altijd, in ieder contact met iedere patiënt, voor 100 procent op je best kunt functioneren. Ik kan het mezelf inmiddels iets minder kwalijk nemen als een situ atie niet is verlopen hoe ik het ’t liefst had gewild. Ik kan er beter van buitenaf naar kijken, in plaats van vanuit de emotie en intuïtie.’ Corssmit: ‘Terwijl die intuïtie echt een kracht van jou is, hoor.’ De Groot: ‘Maar ik kan er ook echt last van hebben.’ Corssmit, lachend: ‘Dat is altijd zo met krachten, toch?’
theorieën aanhaalde waardoor ik kon rationaliseren en begrijpen wat er in mijn eigen hoofd gebeurde. Daardoor besefte ik dat het normaal is hoe ik mij in bepaalde situa ties voel.’
Corssmit: ‘Ik probeer mezelf te trainen in een goede balans tussen vragen stellen en kennis aanreiken. Ik ben ervan overtuigd dat Dominique zelf weet wat het beste voor haar is. Daarom stelde ik veel vragen. Maar tegelijk vind ik het waardevol om theoretische kennis over gedrag aan te reiken waar Dominique mogelijk iets mee kan.’ De Groot: ‘Ik heb verschillende opleiders gehad – dus ik kan een beetje vergelijken – en ik kan echt zeggen dat Sander een hele goeie is.’
◼
De beide huisartsen hadden wederzijds veel herkenning. ‘Ik ben onder de indruk van de matching van dit program ma’, zegt Corssmit. ‘Dominique en ik waren een hele goeie match. Ik herkende bijvoorbeeld heel erg wat ze vertelde over het zoeken naar de balans tussen productie en kwali
Corssmit gaat zich zeker nogmaals aanmelden als mentor. ‘Het is ontzettend leuk en leerzaam. Het idee dat je pas aan coaching gaat doen als er iets mis is, is toch echt wel een beetje old skool. Topsporters hebben toch ook allemaal een coach om nóg beter te worden?’ De tijdsinvestering vinden
ze wel meevallen. De Groot: ‘Je kunt het altijd wel érgens inplannen. Het is de tijd meer dan waard.’ ‘Helemaal mee eens’, zegt Corssmit. ‘Ook voor mentoren is het enorm leerzaam en leuk.’
In het verplicht stellen van mentorschap zien ze beiden niets. De Groot: ‘Ik zou het niet willen verplichten, maar ik gun het wel iedereen. We willen als afgestudeerde huis artsen liefst allemaal meteen heel zelfverzekerd zijn, maar dat kan natuurlijk niet. Er zijn altijd thema’s die je met een ervaren collega kunt bespreken. Want we hebben gewoon een heel moeilijk vak.’
Corssmit prijst de openheid waarmee De Groot het traject in ging. ‘Ik heb veel respect voor je eerlijkheid en authen ticiteit. Jezelf willen onderzoeken en daar iets mee willen doen – dat moet het startpunt van een mentortraject zijn. Jij hebt het lef gehad om jezelf te laten zien.’ ‘En toch kostte dat mij geen moeite’, reageert De Groot. ‘Omdat je niet oor delend was, voelde ik me vrij.’ Corssmit: ‘Tsjonge. Ik kom een meter langer uit dit gesprek, geloof ik.’ ¶
Heeft u een loopbaanvraag waarop u op korte termijn feedback wilt van een loopbaanadviseur? Twijfelt u bijvoorbeeld of u als waarne mend huisarts, in loondienst of als praktijkhouder wilt werken? Dan kunt u contact opnemen met een van de loopbaanadviseurs van de LHV. Dit loopbaanadvies verschilt van het mentorschap, het contact is specifiek voor de vraag die u op dat moment heeft. De loopbaanadvi seur is doorgaans geen huisarts. Loopbaanadviseur Jessica Leeuwen berg: ‘Huisartsen bellen ons regelmatig op met vragen die niet precies bij één van onze afdelingen onder te brengen zijn’. ‘Welke werkvorm je kiest, heeft bijvoorbeeld een juridische component, maar heeft ook erg te maken met wat bij je past. Wij helpen om helderheid te krijgen over dit soort vragen, die ook duidelijk een ‘zachte’ kant hebben. We geven natuurlijk antwoord op praktische vragen, maar helpen huisart sen ook om simpelweg hun gedachten te ordenen.’ Wilt u dat de LHV met u meedenkt over de werkvorm die bij u past? Bel de LHV op 085 – 0480000 en vraag naar een van de loopbaanadviseurs.
‘Net van de opleiding kun je prima praktijkdraaien. Maar het is niet ineens zo dat je nergens meer twijfels over hebt’
Net als alle sectoren kampt de huisartsenzorg met hoog ziekteverzuim en enorme krapte op de arbeidsmarkt. Maar de zorg kan niet even een tandje lager. Wat kunt u doen bij een plotseling tekort aan assistenten? Elf tips voor tijdelijke oplossingen.
Huisartsen zaten de afgelo pen twee jaar soms met de handen in het haar: wat te doen als zoveel medewer kers tegelijk uitvallen? Het is onzeker wat het komende najaar gaat brengen, maar dat de as sistentenbezetting nog wel even krap blijft, is zeker, zegt Berdien van den Heuvel, senior be leidsmedewerker bij de LHV. De LHV werkt aan oplossingen voor de langere termijn (zie kader ‘Oplossingen voor de langere ter mijn’), maar situaties van acute personeelskrapte vragen om een snellere oplossing. ‘Daarom
hebben we diverse mogelijke oplossingen op een rij gezet, die we ondermeer tegenkwamen bij diverse huisartsenpraktijken in het land’, vertelt Van den Heuvel. ‘Het gaat nadrukkelijk om tijdelijke oplossingen die ervoor kunnen zorgen dat de rust in de praktijk weerkeert, voor zover mogelijk. De tips zijn met name gericht op de uitval van assisten ten, maar zijn soms ook bruik baar als andere medewerkers uitvallen. Met veel tips kunt u nu al aan de slag, nog voordat een medewerker uitvalt.’
Iedereen zit krap, maar bij een corona- of griepgolf kan de piek bij de ene praktijk net op een ander moment vallen dan bij de ander. U kunt in hagroverband bespreken hoe de leden denken over het tijdelijk ‘uitlenen’ van assistenten aan een collegapraktijk. Maak daarover al afspraken vóór de nood op z’n hoogst is. De uitwisseling kunt u onderling factureren. Daarover betaalt u in principe BTW, tenzij het gehele deel van uw omzet waarover u BTW verschuldigd bent, onder de BTW-vrijstelling van 20.000 euro per jaar blijft. Bespreek ook hoe u wilt omgaan met eventuele aansprakelijkheidsrisico’s bij het uitlenen van medewerkers.
‘Van huis uit werken voor een andere praktijk, bijvoorbeeld in tijden van quarantaine, is ook een optie om te bespreken, net zoals dat voor de eigen praktijk mogelijk is, zegt Berdien van den Heuvel.
‘Als de hagro-leden daarvoor open staan, kun je in een vroeg stadium al nagaan welke mogelijkheden het HIS biedt en welke afspraken je kunt maken over thuiswerken. Het is in ieder geval goed om af te spreken dat niemand thuis werkt op een computer die ook voor privézaken wordt gebruikt. Er moet dus een computer of laptop beschikbaar zijn vanuit de praktijk. Assistenten werken met persoonlijke gegevens en medische informatie; je moet er zeker van zijn dat dat veilig gebeurt.’
Een geneeskundestudent die tussen twee coschappen in zit, een bijna of net afgestudeerde basisarts, een hbo-verpleegkundestudent die bezig is met de afronding van de scriptie: er zijn diverse studenten denkbaar die in hoge nood tijdelijk kunnen bijspringen.
Elsbeth Calf heeft daar ervaring mee. Zij is coördinerend assistente in ge zondheidscentrum De Ring Interna tional in Eindhoven, dat samen met negen andere gezondheidscentra in de stad onder één stichting valt. ‘Wij hebben tot eind vorig jaar veel met studenten geneeskunde gewerkt. Inmiddels hebben we zelf gelukkig weer een goede bezetting. De stu denten zaten met name aan de tele foon en soms aan de balie. Het niveau was wisselend, ook omdat we zowel beginnende als gevorderde studenten hebben gehad. Wij huurden hen in via een commerciële organisatie. Via die organisatie kregen ze een basiscursus triage.’
Bijna altijd was de inhuur van een
geneeskundestudent een succes, vertelt Calf. ‘Met de meesten ging het als een speer. We hebben bijvoorbeeld iemand gehad die ook heel goed kleine ingrepen kon doen. Een enkele keer hebben we iemand moeten wegsturen omdat die nog te weinig inhoudelijke kennis had om zomaar mee te draaien en te onzeker was.’ De student werkt, net als de assisten ten, onder verantwoordelijkheid van de huisarts. ‘Dat heeft bij ons nooit voor problemen gezorgd’, vertelt Calf. ‘Net als de assistenten kan een student medisch-inhoudelijke vragen rechtstreeks aan de huisarts stellen. Andersom geeft de huisarts zo nu en dan feedback, net als aan de assisten ten. Een belangrijk aandachtspunt is de verslaglegging. Alles wat je als invalkracht doet, moet je in het dossier noteren. Soms duurt het even voor die gewoonte is ingesleten.’ ‘Het fijne van het inhuren via een organisatie is dat je een back-up hebt als er iets is. En praktijken die vermoeden dat ze komend najaar misschien met acute krapte te maken krijgen, kunnen nu al afspraken maken met zo’n organisatie die in valkrachten kan aanleveren.’
U kunt via verschillende sporen alvast wer ken aan een pool met mensen die u in geval van nood kunt bellen. Kennismaken met een commerciële organisatie die tijdelijke invalkrachten kan leveren is een van die mogelijkheden. Het is ook mogelijk via de zorggroep aan een gezamenlijke ‘invalpool’ te werken. Of dichter bij huis: houd contact met stagiaires als de stageperiode wederzijds goed is bevallen. Belangrijk is om – zeker met het griepseizoen in aantocht – kansrijke contacten warm te houden.
Hebt u tijdelijk te weinig assistenten om telefoontjes te beantwoorden? Dan kunt u kiezen voor een terugbelsysteem. De beller kan dan via een keuzemenu bijvoorbeeld kiezen voor: de voicemail inspreken, een terugbelverzoek indienen of wachten op de assistente. Met name voor de eerste uren in de ochtend kan zo’n systeem wat lucht geven.
Jessica Leeuwenburg, LHV-beleidsmede werker en praktijkmanager, zag in diverse huisartsenpraktijken dat een terugbelsys teem prima werkt. ‘De praktijken die ermee werken, zijn er eigenlijk altijd positief over. De hoeveelheid werk neemt er niet door af, maar je spreidt de pieken beter. Als het tussen 8 en 9 uur erg druk is aan de telefoon, kun je een aantal patiënten misschien tussen 10 en 11 terugbellen. Je kunt in het systeem ingeven hoeveel assistenten hoeveel tele foontjes kunnen plegen op welk moment. Het systeem plant die telefoontjes vervolgens zelf in, op basis van wat patiënten in het terugbelsysteem hebben aangegeven. Natuurlijk moet je wel altijd de optie aange ven om bij spoed meteen een assistente aan de lijn te krijgen.’
Een andere digitale oplossing is een assistent-op-afstand. Diverse com merciële oplossingen bieden deze oplossing aan, met gediplomeerde assistenten. Het is even wennen en wellicht niet ideaal om hiermee te werken, maar deze oplossing kan tijdens een paar écht hectische dagen wel de benodigde lucht geven. ‘Continuïteit, het bijwerken van dossiers, het medisch beroepsgeheim en de aansprakelijkheid zijn de belangrijkste onderwerpen om te bespreken bij de inzet van zo’n commerciële dienst’. Jessica Leeuwenburg adviseert om daarnaast ook afspraken te maken over updates in het HIS, om ervoor te zorgen dat de assistent-op-afstand actu ele informatie heeft. Ook is het handig afspraken te maken over onderling overleg. ‘Het is niet handig als een assistent uit een callcenter de huisarts meerdere keren tijdens een spreekuur belt voor overleg. Je kunt bijvoor beeld een vast overlegmoment op zo’n dag afspreken. De ervaringen die ik hierover hoor, zijn heel uiteenlopend. Er zijn heel enthousiaste huisartsen, maar ook praktijken die er tegenaan lopen dat een assistent-op-afstand geen binding heeft met patiënten, waardoor het niet goed werkt.’
Een derde digitale optie is om patiënten via het patiëntportaal zelf een afspraak bij de dokter te laten inplannen. Met name patiënten tussen de 50 en 65 maken hier graag gebruik van, hoort Jessica Leeuwenburg. ‘Ook hier zijn heel wisselende ervaringen mee. Zo’n systeem vraagt heel duidelijke regels, bijvoorbeeld om te voorkomen dat patiënten met vijf gezondheids vragen naar één consult komen. Als je die regels duidelijk aangeeft, is de ervaring vaak dat het de eerste maand nog wat bijsturing vraagt, maar daarna wel voordelen oplevert.’
Lang niet iedere patiënt weet van het be staan van de website thuisarts.nl of website en app moetiknaardedokter.nl. In tijden van drukte – maar ook daarbuiten – kunt u op uw website of op het antwoordapparaat van de praktijk uw patiënten naar deze site verwij zen. Dat kan een paar telefoontjes per dag schelen.
Bespreek tijdens ieder werkoverleg wat er de komende dagen of week speelt bij de assistenten en wat voorrang moet krijgen. Daarmee hebt u altijd scherp wat de priori teiten zijn op het moment dat de assistentie krap bezet raakt of een invalkracht aan de slag gaat. Zorg er daarnaast ook voor dat iedereen weet waar alles te vinden is. Voor ieder voorwerp een vaste plek – een van de uitgangspunten van Lean werken – is daarbij een handige stelregel.
Op de dag dat de plotselinge uitval speelt, is het raadzaam de agenda voor die dag kritisch te bekijken. Zijn er afspraken om bij voorbeeld oren uit te spuiten of wratten aan te stippen? Dergelijke afspraken verzetten naar een andere dag geeft op zo’n hectische dag net iets meer rust om bijvoorbeeld telefonisch goed bereikbaar te blijven – de eerste prioriteit. Ook voorraadbeheer kan doorgaans prima op een later moment. Jessica Leeuwenburg: ‘Belangrijk is wel dat er later, als je de gemiste zorg wilt inhalen, net iets méér personeel aanwezig kan zijn dan gewoon. Anders loop je dan net zo hard weer vast. Als iedereen er weer gewoon is, kun je niet ineens veel inhaalzorg erbij doen.’
Als de werkdruk bij de assistenten tijdelijk heel hoog is, kunt u er als huisarts voor kiezen om een paar uren of een dagdeel bij hen te gaan zitten om te triëren. Deze oplossing is voor een solohuisarts wellicht minder goed te realiseren, maar in een grotere praktijk met veel huisartsen is de flexibiliteit er soms wel. Uiteraard moet u zelf niet in de proble men komen door het uitstellen van geplande werkzaamheden, zoals administratie. Als u zelf een tijdje aan de telefoon zit, scheelt dat waarschijnlijk in het aantal patiënten dat die dag en de volgende dag naar de praktijk komt, doordat u een aantal consulten telefonisch afhandelt.
Het tijdelijk bijspringen van de huisarts bij de triage kan mooie bijeffecten hebben, zegt Berdien van den Heuvel. ‘Vaak heeft het een goed effect op de sfeer in het team. De huisarts merkt hoe lastig triage aan de telefoon kan zijn en de assistenten merken hoe de huisarts bepaalde gesprekken aanpakt. Dat zorgt voor saamhorigheid. Je zou er ook een waarnemer voor kunnen inschakelen, maar dat kost uiteraard geld en dan mis je ook dat bijeffect op het team.’
Veel huisartsen zijn in coronatijd begonnen met beeldbellen. Sommigen zijn er daarna weer mee gestopt, maar als u weinig assis tenten beschikbaar hebt, kan beeldbellen wel een gedeeltelijke en tijdelijke oplossing zijn. Videoconsulten zijn vaak efficiënt. Belangrij ker nog: ze zorgen voor minder aanloop naar de praktijk. Dat betekent dat er voor assistenten meer tijd over is om andere taken uit te voeren.
LHV en NHG maakten in 2020 een overzicht van applicaties die geschikt en veilig zijn voor videoconsulten door huisartsen. U vindt het overzicht op lhv.nl, zoek op ‘videoconsult’.
In bepaalde situaties kunt u ongeveer voorspellen met welke vragen veel patiënten gaan bellen. Dat kan zijn: coronaklachten, (booster)vaccinaties, maar wellicht ook de uitbraak van een kinderziekte. Ziet u een hausse aan specifieke vragen aankomen, stel dan met uw team de antwoorden en bij behorende adviezen op. Dat zorgt ervoor dat de assistenten op die vragen meteen het antwoord paraat hebben en ook steeds hetzelfde antwoord geven. U kunt de veelgestelde vragen met de antwoorden en adviezen uiteraard ook op uw website publiceren en daarnaar verwijzen op het ant woordapparaat van uw praktijk.
De LHV-projectgroep Arbeids markt Huisartsenzorg werkt aan oplossingen voor de langere termijn voor het huisartsentekort en personeelskrapte in de huisart senpraktijk. U kunt als huisarts zelf een belangrijke bijdrage leveren, bijvoorbeeld door plek te bieden aan stagiaires en uw praktijk aantrekkelijk te maken voor een opvolger.
De projectgroep zet onder andere in op:
Zicht op de arbeidsmarkt en strategische personeelsplanning. De LHV richt zich op voldoende instroom van huisartsen en ondersteunend personeel en op het behoud van iedereen die werkt in de huisartsen zorg. Dat doen we onder meer door te werken aan inzicht in de instroom, doorstroom en uitstroom van de belangrijkste ondersteunende func ties binnen de huisartsenzorg en trends daarin. De Handreiking Team Huisartsenpraktijk helpt u bij het samenstellen van een team dat past bij uw visie en bij de context waarin u werkt.
Beschikbaarheid en kwaliteit van medewerkers. De LHV stimuleert huisartsen om stageplaatsen aan te bieden en personeel op te leiden en ondersteunt huisartsen daar ook bij. Samen met andere partijen hebben we het Regionaal draaiboek
zij-instromers doktersassistent in de huisartsenpraktijk opgesteld. Dit draaiboek, te vinden op ssfh.nl, beschrijft de stappen en geeft prak tische handvatten en modelover eenkomsten bij het opleiden van zijinstromers tot doktersassistent in uw regio. De Subsidiewijzer geeft u inzicht in de subsidiemogelijkheden voor het opleiden van personeel. Daarnaast werkt de LHV mee aan functie- en competentieprofielen.
Werven & binden van medewerkers. In onze handreiking Medewer kers werven, inwerken en verbinden vindt u tips over zowel het werven van nieuwe medewerkers aan uw praktijk als het inwerken en binden van medewerkers. Dit najaar ver schijnt bovendien een toolbox met ideeën en tips om het werken in de praktijk aantrekkelijk(er) te maken. Denk hierbij aan de inzet van digitale mogelijkheden en Lean werken.
Vormgeven van goed werkgeverschap. Op lhv.nl vindt u verschil lende producten beschikbaar over bijvoorbeeld functioneren en beoordeling, verzuim en arbeidsom standigheden.
Alle genoemde handreikingen en producten kunt u vinden op lhv. nl, tenzij anders vermeld; vul in het zoekveld de titel van het betref fende product in.
Het gaat nadrukkelijk om tijdelijke oplossingen die ervoor kunnen zorgen dat de rust in de praktijk weerkeert
Hoe kijken huisartsen terug op de start van hun eigen praktijk? Welke plannen zijn er voor de toekomst? En welk advies hebben zij voor andere starters?
Robert van Kleef over zijn praktijkstart.
TEKST:
‘Voordat ik de praktijk per 1 juli overnam, heb ik een jaar waargenomen. Dat scheelt. Toch voelt het heel anders nu ik praktijkhouder ben en mijn naam op het bordje staat. Ik ben nu echt de huis arts van mijn patiënten. Het schept een andere band, dat voelde ik meteen. Ik vind het een voor recht om hun huisarts te mogen zijn. Mijn voorganger heeft de praktijk 29 jaar lang samen met zijn vrouw gerund. Zij was dokters assistente. De laatste jaren hadden ze ook een POH-somatiek. Het praktijkteam waarmee ik begin, is meteen al een stukje groter, met een waarnemer, twee assistentes en twee POH’s. Mijn vrouw Annemarie gaat een dag per week als POH-GGZ werken. Zij doet ook de administratie van de praktijk, daar ben ik zelf niet goed in. We zijn dertien jaar getrouwd, nu gaan we voor het eerst samenwerken. We vullen elkaar goed aan. Ik heb altijd duizend ideeën, Annemarie is een stuk realistischer.’
‘Toen ik bijna klaar was met de huisartsenop leiding, heb ik een gesprek gehad met iemand van de regionale huisartsenorganisatie over de mogelijkheden om in de buurt van Zwolle een praktijk over te nemen. Zij had vlak daarvoor een gesprek gehad met mijn voorganger, die op zoek was naar een opvolger. Op die manier zijn we anderhalf jaar geleden met elkaar in contact gekomen. Alsof het zo moest zijn. Deze praktijk zit al meer dan 100 jaar in het centrum van Has selt, nog steeds in hetzelfde pand. De populatie bestaat uit mensen die al generaties in Hasselt wonen. Nuchtere mensen die niet voor alles naar het ziekenhuis hoeven, maar het prima vinden als de huisarts zelf veel dingen doet. Dat sprak me heel erg aan.’
‘De eerste maanden zijn ontzettend druk. Je moet enorm veel regelen. Een nieuwe website, een praktijkfolder, een ict-systeem, de tele fooncentrale en heel veel administratieve zaken. Waarom wordt het starters niet gemakkelijker ge maakt om een praktijk over te nemen? Misschien kunnen regionale zorgorganisaties iemand aan stellen die startende praktijkhouders ontzorgt bij het aanmelden en inregelen van hun praktijk.
Ik weet zeker dat dit de drempel om een praktijk te starten zou verlagen.’
‘Ik vind het heerlijk dat ik zelf kan bepalen hoe de praktijk wordt ingericht. Dat geeft mij een gevoel van vrijheid. Ik doe het natuurlijk niet alleen, maar samen met het team. Daarnaast werk ik nauw samen met de twee collega-huisartsen in Hasselt. Op vrijdagmiddag zitten we bij elkaar om te sparren over casuïstiek en praktische zaken. We nemen voor elkaar waar in vakanties en zijn om de beurt een middag in de week dicht. Die samenwerking is heel plezierig.’
‘We zijn bezig om een nieuw gezondheidscentrum te bouwen, waar we met de drie huisartsenpraktij ken samen intrekken. Daarnaast is er ruimte voor de apotheek en nog wat eerstelijns zorgverleners. Het is de bedoeling dat elke praktijk zijn eigen patiënten en personeel houdt, maar we kijken natuurlijk ook wat we samen kunnen doen. Samenwerking wordt steeds belangrijker. Niet alleen met collega-huisart sen, maar ook met andere zorgverleners en met de hulpverleners in het sociale domein. Die samenwer king ga ik zeker ook opzoeken.’
‘We wonen in een buitenwijk in Zwolle, 8 km fietsen van Hasselt. Dit is voor mij ideaal. Ik fiets naar mijn werk en doe alle visites ook op de fiets. Ik heb zo’n mandje waar ik m’n tas inzet. Ik vind het heel belangrijk om mensen te stimuleren meer te bewegen. Al is het maar om de trap te nemen, in plaats van de lift. Veel mensen lijden aan bewegingsarmoede. Daarom geef ik zelf het goede voorbeeld. Voor mijzelf is bewegen pure noodzaak. Ik sport zeker om de dag: wielrennen, hardlopen en zaalvoetballen. Ik heb het nodig om mijn hoofd leeg te maken en in balans te blijven.’
‘Als je volledig zeggenschap wil over hoe je je praktijk inricht en over hoe en wanneer je werkt, dan is het praktijkhouderschap de beste keuze.
Ik voel als praktijkhouder veel meer vrijheid om nieuwe dingen te ondernemen en te bedenken dan hiervoor.’ ¶
WIE
Robert van Kleef (1986), huisarts sinds april 2021, daarvoor 5 jaar militair arts. Deed de huisartsenopleiding in Zwolle. Vader van vier kinderen: 10, 7, 4 en 1 jaar.
WAT
Overname solopraktijk (2500 patiënten) in Hasselt, per 1 juli 2022. Het team bestaat uit 1 huisarts, 1 waarnemer, 2 assistentes, 1 POH-S en 1 POH-GGZ.
WERKTIJD 3,5 dag patiëntenzorg, 1 dag praktijkzaken, daarnaast ANW-diensten. 5 weken vakantie per jaar.
Veel bewegen. Op de fiets naar de praktijk, om de dag hard lopen of wielrennen, wekelijks zaalvoetbal met vrienden.
Heb je de afgelopen twee jaar een praktijk overgenomen, ben je maat geworden of ben je zelf een praktijk gestart? En wil je jouw ervaringen delen in De Dokter? De redactie komt graag met je in contact. Mail naar dedokter@lhv.nl o.v.v. 'mijn praktijkstart'.
In hectische tijden kan nascholing voelen als een ‘moetje’. U kunt het ook andersom zien: er zijn cursussen die u juist helpen om de actu ele uitdagingen in de huisartsenzorg beter aan te kunnen. Binnen het brede aanbod van de LHV Academie is er voor iedere huisarts wel een training die u meteen morgen in de spreekkamer of in de praktijkvoering kunt toepassen. De komende maanden kunt u bij voorbeeld de veelgevraagde cursus volgen over omgaan met agres sieve patiënten. Ook zijn er nieuwe cursussen over Meer tijd voor de patiënt en over het verder ontwikkelen van ict-toepassingen in uw praktijk. De docenten lichten alvast een tipje van de sluier op.
Janneke Belo is kaderhuisarts Beleid en Beheer en praktijkhouder in Valkenburg (ZH). Samen met Jenny Heering, huisarts en senior beleidsmedewerker bij de LHV, geeft ze de nieuwe cursus Meer tijd voor de patiënt. ‘Als huisartsen lijden we er allemaal onder dat we steeds minder tijd voor onze patiën ten overhouden. De neiging is om meteen in oplossingen te denken, bijvoorbeeld consulten van 15 in plaats van 10 minuten. Het is maar de vraag of dat de oplossing is die past bij wat je eigenlijk wilt. In onze cursus dagen we huis artsen daarom uit om bij het begin te begin nen: hoe wil je dokteren, wat mogen je patiënten van jou verwachten, wat bedoel je eigenlijk met ‘meer tijd’ en hoe denkt je team daarover? Misschien wil je als huisarts vooral admi nistratieve taken kwijt, terwijl de assistente graag de tijd wil hebben om mensen aan de telefoon rustig te woord te staan. De vervolgvraag is: als je weet wat je wilt bieden, hoe kun je dat dan vormgeven? We waken ervoor om te gaan zweven; de oplossing moet rekening hou den met een eventueel personeelstekort, een financieringsprobleem of krappe huisvesting. Belangrijk is om een goede balans te vinden: niet meteen in de ‘ja maar-stand’, maar ook niet blijven hangen bij een mooi, maar vaag idee. We maken het zo concreet en realistisch mogelijk. Aan het einde van de dag gaan de
deelnemers met een gericht idee naar huis dat in grote lijnen is uitgewerkt. Je weet bijvoor beeld wie je nodig hebt om je idee verder vorm te geven.
Een langer consult is één van de mogelijkheden om meer tijd voor de patiënt te hebben, maar voor bijvoorbeeld een ingegroeide teennagel heb je echt geen 15 minuten nodig. Bovendien heb je soms zo veel patiënten per huisarts dat het simpelweg niet haalbaar is – dat geldt bijvoorbeeld in mijn eigen praktijk. Je kunt je dag ook indelen in blokken met consulten van 15 én 10 minuten. Of de administratie anders regelen. We kijken breed en verwijzen ook naar andere LHV-cursussen, bijvoorbeeld over Lean werken of tijdmanagement.
Interactie is heel belangrijk in de training. De maximaal vijftien deelnemers hebben misschien al een en ander uitgeprobeerd wat werkt of wat juist niet werkt. Daar kun je elkaar op bevragen. We gaan dus zeker gebruik maken van de voordelen van het fysiek samenkomen.’
De training ‘Meer tijd voor de patiënt’ op 1 december is volgeboekt. Voor de nascho ling op 9 februari 2023 zijn nog plaatsen beschikbaar. Deze vindt plaats van 16.00 tot 20.00 uur in Utrecht. Trainers: Janneke Belo en Jenny Heering. 3 accreditatiepunten. Aanmelden kan op academie.lhv.nl.
Bart van Pinxteren is een van de docenten die de nieuwe LHV-training geeft over de ict-ladder voor de huisartsenpraktijk. Naast huisarts is hij eigenaar van een bedrijf van twee huisartsen en een ict’er, dat huisartsenpraktij ken op weg helpt om aan ict-verplichtingen te voldoen en met behulp van ict efficiënter en meer servicegericht te werken.
‘Wij hebben de ict-ladder vijf jaar geleden ont wikkeld, in eerste instantie voor de LHV-kring Midden-Nederland. De laatste jaren is de ladder doorontwikkeld en nu dus ingebed in een cursus voor de LHV Academie. De ladder is gebaseerd op een Amerikaans ictgroeimodel voor ziekenhuizen. Dat hebben we omgewerkt naar Nederland en naar de huisartsenzorg. We gaan uit van vijf treden waarmee je groeit naar volwassen heid op ict-gebied. In de la gere treden gaat het om de vitale zaken, te beginnen met computerapparatuur, toegang tot internet en basale digitale veilig heid. Hoe hoger je op de ladder komt, hoe complexer het wordt én hoe minder het gaat om vitale zaken. De ladder ontwikkelt zich van hardware naar software naar slim gebruik. Op de hoogste treden gaat het over toepassingen die zorgen voor nog meer efficiëntie en service voor patiënten. De meeste Nederlandse huisartsenpraktijken bevinden zich op trede 1 of 2. Dus ja: er moet nog veel gebeuren. Je kunt ook zeggen: er is nog veel te winnen. Uit onderzoek in de VS blijkt dat hoe
verder zorginstellingen gedigitaliseerd zijn, hoe financieel gezonder en digitaal veiliger ze zijn en hoe tevredener de patiënt is. In Nederland is daar nog geen onderzoek naar gedaan, maar onze hypothese is wel dat het werkplezier toeneemt als je hoger op de ladder komt. Daarnaast is het sim pelweg zo dat je als huisarts niet onder digitalise ring uitkomt, vanwege wettelijke eisen maar ook vanwege het toenemende personeelstekort. We móeten ons werk wel voor een deel digitaliseren om de huisartsenzorg overeind te houden.
In onze training gaat het allereerst om inzicht: cursisten gaan van onbewust naar bewust onbekwaam. Ze vullen vooraf een vra genlijst in met een kleine 200 vragen. Na beantwoording van de vragen kun je in het dashboard bij iedere vraag doorklikken naar een prioriteitenlijst met concrete acties die helpen om de praktijk een stap hoger op de ladder te krijgen. Je kunt dus meteen aan de slag. Daarmee willen we laten zien dat ict ook leuk kan zijn. Blijf niet hangen in wat er misgaat of ergernis over wat er van je wordt gevraagd. We proberen mensen in de actiestand te krijgen. Als je grip op ict krijgt, wordt het een stuk leuker.’
De cursus ‘ICT-ladder voor de huisartsenprak tijk’ vindt op 1 november plaats in Utrecht, 16.00-20.00 uur. Trainers: Bart van Pinxteren (huisarts en ict-specialist) en Rube van Poel geest (ict-specialist). 4 accreditatiepunten.
‘Als je grip krijgt op ict, wordt het leuker’
‘
Een langer consult is één van de mogelijkheden om meer tijd voor de patiënt te hebben’
‘We proberen mensen in de actiestand te krijgen’
‘We maken het zo concreet en realistisch mogelijk’
Uw praktijkinformatie, informatie over gezondheid of een educatieve quizvraag: het kan allemaal op een wachtkamerscherm. Zonder dat u er omkijken naar heeft. En voor de patiënt wordt het wachten een stuk aangenamer.
Weet u welke regels er gelden?
Of nog belangrijker: wat ze voor de praktijk betekenen én hoe u er het beste mee om kunt gaan?
Accreditatie: 15 PE-punten
Startdata 2023: 8 maart, 12 september en 6 november medilex.nl/gezondheidsrecht
-wegens succes herhaald-
Een trauma kan de ontwikkeling van een jong kind ernstig verstoren.
Herken de signalen vroegtijdig en bied de juiste ondersteuning!
Dagvoorzitter: Riet Fiddelaers-Jaspers
Datum: donderdag 24 november medilex.nl/trauma_baby_peuter
Tijdens dit congres leert u o.a.:
• hoe u kinderen en ouders helpt om te gaan met de dreiging en spanning • kinderen begeleiden tijdens de palliatieve fase
• op welke manier u families kunt ondersteunen uit niet-westerse culturen
Datum: woensdag 23 november medilex.nl/ziekteinhetgezin
Een verzoek om euthanasie is één van de meest indringende en belastende vragen die u kunt krijgen.
Tijdens dit congres leert u hoe u zich goed kunt voorbereiden op de complexiteit van een dergelijk verzoek.
Datum: woensdag 21 december medilex.nl/euthanasie
Zelfstandig trainer Frank van As geeft voor de LHV Academie al jaren de training ‘Geen agressie in mijn prak tijk’. Sinds corona is de belangstelling alleen maar toegenomen. ‘Het agressiegedrag in huisartsenpraktijken is harder geworden en komt vaker voor. Corona heeft gezorgd voor meer korte lontjes. In de spreekkamer gebeurt van alles, maar wat de assistenten aan de telefoon en aan de balie over zich heen krijgen, is nog erger. Daar lusten de honden geen brood van. Diezelfde assis tenten hebben óók coronajaren achter de rug en kampen nu vaak met hoge werkdruk door een tekort aan col lega’s. En nu worden ook nog eens de boodschappen flink duurder, wat voor extra stress kan zorgen. Dus hun lontje is er ook niet langer op geworden. Het wordt daardoor ook lastiger om elkaar als collega’s op te vangen en te ondersteunen als er iets naars is gebeurd. Van alle kanten is er frustratie. Er barsten vaker bommetjes. Een patiënt die nog even de middelvinger naar de assistent opsteekt of ‘teringwijf’ roept, maar ook een assistent die aan de telefoon zegt: “Voor de vierde keer: dit is de spoedlijn”, in plaats van een bak begrip in de ring te gooien. En veel begrip is nodig om te de-escaleren.
De casuïstiek is harder geworden. Voor de training over omgaan met agressie maakt dat niet uit. Ik geef nog steeds tips die je de volgende dag kunt inzetten om een situatie sneller te de-escaleren en om de rust in je eigen lijf te bewaren. Enorm belangrijk is bij voorbeeld dat je stem niet omhoogschiet,
Het mooiste is als het hele team, van huisarts tot assistent, de training samen volgt. De huisarts kan bij agressie enorm steunend zijn voor de assistent. Ik raad hen bijvoorbeeld aan dat de assistent via het HIS doorgeeft dat meneer Jansen zo naar de spreekkamer komt en haar net voor te ringwijf heeft uitgemaakt. De huisarts leest dat bij aanvang van het consult, als meneer Jansen net poeslief is binnengekomen. De huisarts kan dat scheldwoord dan letterlijk citeren en zeggen: “U gaat eerst even naar de assistent om het goed te maken en als er tijd over is kijk ik nog even naar uw klacht”. Sinds corona besteed ik in de training meer aandacht aan het opvangen van elkaar na een agressie-incident. Voorheen was dat minder nodig. Nu agressie vaker voorkomt en ook harder wordt, is het enorm belangrijk om even bij elkaar stoom af te kunnen blazen als je voor de zoveelste keer een middeleeuwse ziekte om je oren krijgt geslingerd.’
wat van nature snel gebeurt als de adrena line door je lijf giert. De training helpt om een incident minder impact te laten hebben – en daarmee uiteindelijk om medewerkers voor de praktijk te behouden.
Naast de geplande cursussen wordt veel nascholing op aanvraag gege ven. Gaat het om een training die u met uw team wilt volgen, dan kan dat – als u dat wilt – meestal in uw eigen praktijk. Onze adviseurs denken graag met u mee, ook als u een opleidingsbehoefte heeft die u niet in het huidige nascholingsaanbod terugvindt.
De training ‘Geen agressie in mijn praktijk’ vindt plaats op aanvraag en incompany voor 8 tot 12 personen. Trainer: Frank van As.
‘Ik geef nog steeds tips die je de volgende dag kunt inzetten om een situatie sneller te de-escaleren’
MedMij is dé Nederlandse standaard voor het veilig en betrouwbaar uitwisselen van medische gegevens tussen zorggebruikers en gezondheidsprofessionals.
Door het MedMij-label weet je dat jouw patiënten hun medische gegevens veilig in hun persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) kunnen verzamelen.
Ontdek alles over MedMij op medmij.nl/zorgaanbieders
Een nieuwe POH-GGZ bij u in de huisartsenpraktijk kan niet langer via een zzp-constructie werken. Dat heeft de Belastingdienst besloten. Bestaande overeenkomsten kunnen gewoon blijven bestaan.
Wat de impact van dit besluit van de Belastingdienst is, hangt af van uw situatie. Op de website van de LHV kunt u nalezen wat dit precies voor u betekent. Gaat u een nieuwe POH-GGZ voor uw praktijk aantrekken? Dan adviseren we u om deze via een detacheringsbureau in te huren of de POH-GGZ zelf in dienst te nemen. Lees het volledige bericht op www.lhv.nl
Dan is het belangrijk dat u toetst of u geleverd krijgt wat u heeft afgesproken in het contract. Misschien twijfelt u over de kwaliteit tijdens de bouw, of de realisatie van de praktijk. Een keuring door een van de LHV Bouwadviseurs helpt voorkomen dat u achteraf gebreken ontdekt. Een adviseur van LHV Bouwadvies controleert of de praktijkruimte voldoet aan de gestelde eisen. U krijgt persoonlijk advies en als LHV-lid bovendien een aantrekkelijke korting. Kijk voor alle diensten van LHV Bouwadvies op www.lhv.nl/bouwen-verbouwen-of-huren.
VAN HUISARTSPODCAST.NL
In het artikel over podcasts voor huisartsen, gepubliceerd in editie 4 van De Dokter, is helaas een verkeerde tekstversie verschenen. Het gaat om het kader ‘Leuk dat we soms aan onze stem herkend worden’, over Huisartsenpodcast.nl van initiatiefnemer Femke Veldman en collegamakers Tessa Dijksman, Linn Dobrowolski en Marco Krukerink. In deze tekst is een onjuist aantal luisteraars genoemd. Per maand wordt maar liefst 20.000 keer naar een van de podcasts geluisterd, gemaakt door Huisartspodcast.nl.
Er is een onderhandelaarsakkoord voor de nieuwe Cao Hidha. Hierin staan afspraken over onder andere salarisverhoging, een hogere eindejaarsuitkering, een extra trede in het loongebouw en een Duurzaam Inzetbaarheid Budget. Het akkoord geldt voor ongeveer 1000 huisartsen in dienst bij een huisarts.
De cao gaat met terugwerkende kracht in per 1 augustus 2022 en loopt tot en met 30 april 2024.
U vindt de belangrijkste afspraken uit de cao op www.lhv.nl, daar kunt u als lid binnenkort ook de volledige cao downloaden.
Rutger Verhoeff, huisarts in Utrecht
Het grind onder mijn autobanden knispert.
Aan weerszijden van het smalle grindpad liggen groene weilanden. Een enkele koe laat me weten dat-ie er is. Langzaam doemen grote stallen op en worden de contouren zichtbaar van een oude boerderij. Een zwaaiend stipje gaat over in een kalende man met appelwange tjes van middelbare leeftijd in blauwe overall. Hij is blij om me te zien en loodst me naar een (parkeer)plek tussen een trekker met – naar mijn mening – een stoere naam, namelijk Massey Ferguson, en een grote giertank op wielen.
betrekt. ‘Nog steeds ingewik keld, heel ingewikkeld.’
Ik vind zijn reactie enigszins merkwaardig. ‘O ja?’
‘U heeft vast het nieuws meege kregen.’
Ik probeer me te herinneren of zijn vrouw in het lokale krantje heeft gestaan, één keer per week blader ik erdoorheen op de prak tijk. ‘Het nieuws?’
‘Ja, het nieuws staat er vol mee.’ ‘Met uw vrouw?’
Hij stopt met lopen. ‘Met mijn vrouw? De stikstofcrisis. Die gaat ons niet in de koude kleren zitten.’
‘O, ik doelde op uw…’
Hij schudt zijn hoofd. ‘Mijn vrouw, tuurlijk, stom van me. Kom, ze ligt boven op bed.’
zet in de praktijk, waardoor de fysieke consulten minder vaak ingepland hoeven worden. ‘De patiënt kan verschillende programma’s ook thuis zelfstandig doorlopen. ’Er zijn diverse eHealthprogramma’s gericht op een klacht, stoornis of methodiek. Je kunt hierbij denken aan slaapproblemen, depressie, burn-out of ACT.
‘Ik begeleid iemand met angstklachten, die ook slecht slaapt. Het eHealthprogramma ‘Lekker slapen’ volgt ze zelf thuis.’ Online checkt Ruiter of de opdrachten lukken, of patiënten vragen hebben, en geeft ze tussentijdse feedback. ‘Ik kan het traject op deze manier beter monitoren in minder tijd. En het is fl exibel, zowel voor de patiënt als voor mij.’
‘Fijn dat u zo snel kon komen,’ heet de man me welkom.
Ik hou mijn dokterstas omhoog. ‘Dat is niet meer dan normaal in dit geval.’
Even een korte toelichting op “dit geval”. Mevrouw Draaier –de vrouw van – is in rap tempo erg ziek geworden. Wat gisteren begon met een centgroot rood plekje op haar linkeronderbeen, is nu – uit de mond van haar man – een uitgestrekt heu velachtig landschap met hoge koorts. Een spoedopname we gens bloedvergiftiging op basis van wondroos drie maanden eerder stond bij mij nog vers in het geheugen gegrift.
‘Het is niet lang geleden,’ refe reer ik aan mijn vorige bezoek, terwijl we ons richting de voor deur haasten. ‘Hoe gaat het nu?’
Het gezicht van meneer Draaier
Mevrouw Draaier zit dicht tegen een bloedvergiftiging aan en moet weer worden opgeno men in het ziekenhuis. Versuft laat ze me weten hoe slecht dat ‘in deze ingewikkelde tijd’ uitkomt.
Met een laatste oogcontact van die dag wens ik mevrouw Draai er – ingebakerd op de brancard van de ambulance – sterkte en alle gezondheid toe. Achter me draait haar man de voordeur op slot. Over zijn schouder hangt een weekendtas vol met toiletspullen en schone kleren voor zijn vrouw. Ook hem wens ik sterkte. ‘En ik hoop voor u beiden dat er vijf jaar bijkomt.’ Hij kijkt verschrikt. ‘Vijf jaar? Ik hoop op veertig jaar.’
‘Veertig jaar? Dat lijkt me stug.’ ‘Denkt u dat mijn vrouw niet helemaal beter wordt?’
‘O, uw vrouw,’ schud ik mijn hoofd. ‘Ik bedoel de stikstof deadline.’ ¶
De wachtlijsten in de GGZ zorgen voor extra druk bij de huisarts en POH. Ksyos GGZ kan helpen met digitale ondersteuning van GGZ-behandelingen, vergoed vanuit het CET-budget.
Direct traject bieden
Ruiter vindt ook de consultatiedienst prettig: je kunt zowel schriftelijk, telefonisch als face-to-face advies inwinnen bij een GGZ-specialist via het Ksyos platform.
k begeleid patiënten met mentale klachten, zoals angst of burnout,’ vertelt Kirsten Ruiter, POH-GGZ in een huisartsenpraktijk in Amsterdam Noord. ‘Primair lichte GGZ dus. Maar door wachtlijsten verschuift ook zwaardere problematiek naar huisartsenpraktijken.’ De praktijk waar Ruiter werkt, maakt gebruik van Ksyos GGZ, een zorgpad voor de begeleiding van patiënten met psychische klachten. Ruiter werkt zelf ook bij Ksyos; als trainer eHealth regelt ze de implementatie van het Ksyos GGZ-zorgpad en traint ze POH’s-GGZ en huisartsen hierin.
Tijd besparen Ksyos GGZ biedt tools voor indicatie, begeleiding, verwijzing en consultatie van GGZ-specialisten, die huisartsen en POH’s kunnen inzetten.
Voor indicatie biedt Ksyos digitale vragenlijsten. Die besparen je tijd, ten opzichte van papieren vragenlijsten. Via een link naar een beveiligde online omgeving vullen patiënten, bijvoorbeeld de 4DKL+ in.
Daar rolt een advies uit: wel/niet doorverwijzen naar GGZ of POH-GGZ-begeleiding. Ook geeft het aanvullende informatie over de klachten van de patiënt. Alle informatie wordt teruggekoppeld naar het HIS.
Zelfstandig en fl exibel Vaak wordt een combinatie van eHealthprogramma’s én fysieke consulten inge-
‘De huisarts kan bijvoorbeeld snel en eenvoudig een schriftelijk consult aanvragen voor een medicatie-advies. We bellen ook wel, bij twijfel over doorverwijzing of behandeling.’ Daarnaast is een face-to-face consult mogelijk: de specialist ziet de patiënt dan eenmalig voor een second opinion. Zo’n 650 specialisten zijn aangesloten bij Ksyos. En als praktijk kan je bekende specialisten aandragen. Ksyos regelt de contractering en vergoeding. Ruiter: ‘Dankzij de consultatiedienst kun je iemand gerichter verwijzen of voorkom je onnodige verwijzingen.’
1.500 huisartsenpraktijken maken inmiddels gebruik van Ksyos GGZ. Benieuwd naar de mogelijkheden? Kijk op ksyos.nl/ggz.
‘Het nieuws staat er vol mee’
‘Met Ksyos GGZ voldoet de praktijk aan de eisen die zorgverzekeraars stellen aan GGZ-triage, eHealth en consultatie.’Wat kan ik doen terwijl ik wacht?
