A la Facultat
Jornada d’estudis Pierre Bec Le 16 d’octobre de 2015 se debanarà una jornada d’estudis Pierre Bec a l’Universitat Paul-Valéry de Montpelhièr. Avèm demandat qualques precisions a Philippe Martel, professor e agregat d’Istòria. Per vos, en qualitat de professor d’Universitat, qui èra Pierre Bec ? Es un dels fondators de la recèrca occitana e occitanista, valent a dire pas solament menaa dins un encastre universitari mas tanben pensaa per servir a l’accion d’aqueles que se baton per la lenga, un pauc coma Robèrt Lafont, un òme de sa generacion. D’aqueu ponch de vista, es quauqu’un que trabalhava sus la literatura medievala, mas que ne’n sabia parlar a de non-especialistas : sas pichonas antologias de lirica medievala e de pròsa medievala en aquò d’Aubanèl an servit a de generacions de « profs » o de mond que ne’n volian saber mai sus l’escrich d’òc de l’Edat Mejana. Èra un romanista : ai aprés bona part de çò que sabo sus las lengas romanas dins son manuau de lingüistica romana. Èra un dialectològ, mas que pensava tanben a l’aplicacion concreta de sas recèrcas dins la fabricacion d’otisses (grafics, lingüistics) utilizables dins l’ensenhament per exemple. Èra doncas un vulgarizator au bon sens dau mot, amb son Que sais-je ? sus La langue occitane. Èra tanben un militant, longtemps president de l’IEO, e un escriveire, poèta e prosator, de tria (mas d’autres, escriveires benlèu, ne’n parlarian mielhs que ieu). E d’un biais mai personal, l’avètz conegut ? Qué ne retenètz ? Ai lejut pro d’ora (en 68…) son Que Sais-je ?, sens saber alora que me demandaria de participar a l’actualizacion de sas conclusions per sa darrièra reedicion. Mas l’ai vist per lo premièr còp (a vint ans…) en setembre de 1972, a la premièra Universitat Occitana d’Estiu que se tenia a Montpelhièr, ont assegurava un talhièr de dialectologia. Ai naturalament pas ausat li parlar. Es solament en 1977 que l’ai vertadièrament rescontrat, çò es que se siam parlat e qu’avèm escambiat, dins un collòqui a Lemòtges premièr, puèi a l’Universitat Occitana d’Estiu que se tenia aquel an d’aquí en Auvèrnha. Despuèi se siam regularament tornar vistes, dins divèrses achamps occitanistas (las AG de l’IEO d’aquela epòca…) o scientifics (universitats d’estiu, congresses de l’Associacion Internacionala d’Estudis Occitans, collòquis divèrses e variats). Èra un òme d’accès simple, pas un
mandarin a l’anciana, amb pas mau d’umor (e un gost en francés per lo calembour…). Èra tanben quauqu’un que partejava amb sa molher, Eliana Bec-Gauzit un interès per lo chant popular que lo menava, dins los banquets de fin de congrès, a chantar amb una bèla votz de tenor e un plaser evident e comunicatiu. Li aviam demandat, per lo congrès de l’AIEO de Besièrs en 2011, de nos far una mena de bilanç de totes los congresses internacionaus sus l’occitan qu’avian precedat, que n’avia segut una bona part despuèi las annaas cinquanta. O avia fach, e de bèla manièra. Se siam vistes per lo darrièr còp a Lodèva, fin 2014, per presentar un libre a se far sus Lodèva, ciutat occitana, lo país de sa molher. A sa mòrt, ai vougut escriure ieu-meteis lo messatge d’adieu que la FELCO mandava a sa memòria. Per o dire simplament, gardo de l’òme coma dau scientific un recòrd a l’encòp respechos e afectuos. Qual es son eretatge, que volètz onorar amb aquela jornada d’estudis ? Volèm que sieien evocats totes los sectors ont s’es menaa son activitat de cercaire e d’ensenhaire (lingüistica, estudis medievaus, romanistica, estudi suu barròc…) sens eissubliar son activitat d’escriveire. Pierre Bec moriguèt a l’estiu de l’an passat, a 93 ans. Sens far de jeunisme e sens que siá un jutjament sus la valor del trebalh o de l’òme (nos permetriam pas), es una figura occitana de la generacion precedenta. Quid de la question de l’avenidor ? Cossí integrar aquel tipe d’eveniment dins una dinamica de “marcha en davant” de l’occitan, levat l’argument “cal saber d’ont venèm per saber ont anam” ? La resposta caup dins çò que preceda : dins sa carrièra a abordat bona part dels chantièrs que son encara los de la recèrca actuala en occitanistica. E es estat un actor dau movement renaissentista occitan, valent a dire qu’a pas desseparat son trabalh scientific d’un projècte d’accion per la lenga e la cultura d’òc dins la societat de son temps, qu’èra pas lo nòstre, mas avèm encara encuèi a nos pausar las questions qu’eu se pausava. En delai de l’ome-
N°27 – Dintrada 2015
21
natge a l’òme e a son òbra, es clar que çò important es pas de s’acontentar de lo celebrar, mas tanben de persegre dins los chantièrs qu’a dubèrt, amb naturalament los aquesits de la recèrca despuèi lo temps ont a produch sos trabalhs, e los metòdes nòus qu’an espelit despuèi. Siam pas dins la nostalgia, mas dins la marcha lonja e progressiva de la descubèrta de tot çò que fai part de la cultura nòstra. A aqueles que venon de contunhar aquela marcha, emai se devon, amb aquò, revisitar d’unas de sas ipotèsis o conclusions, car es ansin que foncciona
la vita de la recèrca. Me penso qu’es aquò qu’auria vougut, la continuacion de sas recèrcas, mai qu’una ceremonia protocolària. Nos podètz tornar dire las informacions principalas sus la jornada d’estudis ? Se debanarè lo 16 d’octobre a l’Universitat Pau Valèri de Montpelhièr, amb de participants venguts d’un pauc pertot, en Occitània e fòra Occitània. Lo programa es a se far, e los interveneires an ja començat de s’assenhalar. Lo public interessat - occitanistas, romanistas, amators de literatura… serèn assabentats a dicha que las causas se precisarèn. Prepaus reculhits per Aldric Hagège
1994, un collòqui a Pau sus Occitanie romantique. P. Bec es au premier reng segond a partir de la drecha. A son costat, Joan Maria Auzias. La molher e P. B., Eliana es just darreire au segond reng. A son costat, vès la gaucha, Xavier Ravier, Joan-Ives Casanova, Robert Lafont, sa molher Fausta Garavini. Au tresen reng, darrier Casanova, l’i a F. Gardy, e a gaucha darrier Lafont, ieu. Darrier Gardy, Castan.