Lof 1

Lof

.Rå åOKTOBERå åE å

VOOR MOEDERS MET AMBITIE

0 5 , r 2 a a Egaat nrediet s k r e o r moed c i mvoor

FRANCINE ZWAAN

Ambitie is durven doen waar je goed in bent

BEDRIJF ZOEKT BALANS 8 bedrijven onder de loep

NAEMA TAHIR

Ongehoorzame Eva’s

GENERATIE EINSTEIN

Onze kinderen zijn slimmer en socialer dan wij

Nieuw!

De combivrouw Ze doet het gewoon

MODE OP HET SCHOOLPLEIN WWW LOFONLINE NL

Cover DEF.indd 3

LOF 3

18-09-2007 16:15:46

“Als er geld in handen van de mannen komt, is de kans groot dat Hoe is Microkrediet voor Moeders begonnen?

26 december 2004 alles kwijtraakten door de verwoestende

Samantha: “Op reis in Cambodja werd ik getroffen door

tsunami. Ze hebben elk een lening van vijftig euro gekregen om

de onvoorstelbare armoede en de uitzichtloosheid, zeker

te investeren in basisbenodigdheden als gaspitten, pannen,

voor kinderen. Terug in Nederland wilden we meteen iets

manden en ingrediënten. Zo kunnen ze hun gezin blijvend

organiseren om te helpen, bijvoorbeeld met een weeshuis of

helpen. Het motto van Microkrediet is: we geven niet de vis,

iets dergelijks.”

we lenen het geld voor de hengel.”

Erlijn: “Tijdens gesprekken met mensen die meer ervaring hadden met zulke projecten, realiseerden we ons steeds meer

Goed, dan hebben ze een hengel. En dan? Samantha: “We

dat je, om de kinderen te bereiken, de moeder moet helpen.

laten deze vrouwen niet schipperen met hun naaimachine

Het zijn de vrouwen die verantwoordelijk zijn voor het gezin.

of hengel. Ze worden door de lokale organisatie begeleid.

Wat ze verdienen, besteden ze aan de kinderen. Als er geld

We checken hoe het met ze gaat, helpen ze met bepaalde

in handen van de mannen komt, is de kans groot dat het op

beslissingen. De vrouwen die nu als coach optreden,

gaat aan drank, gokken, enzovoorts. De moeder zorgt dat het

hebben vaak in dezelfde situatie gezeten als de vrouwen

gezin draait.”

die we nu steunen. Dat wekt meteen vertrouwen. Er wordt een terugbetalingsplan gemaakt. Op dit moment heffen wij

Hoe werkt Microkrediet voor Moeders? Samantha: “Eerst

als Microkrediet voor Moeders geen rente, maar de lokale

zoeken we in een land een lokale partnerorganisatie. Die kent

organisatie mag dat wel doen, zodat zij hun eigen kosten

de situatie en de cultuur ter plaatse, en heeft contact met de

kunnen dekken. Daarna moet het terugvloeien naar de pot

vrouwen. Diezelfde organisatie legt ook de contacten met

waaruit de leningen worden gefinancierd.”

vrouwen die in aanmerking komen voor een kleine lening.

Daarmee kunnen ze iets ondernemen om zichzelf en hun gezin

Dan wordt die pot dus groter. Erlijn: “Ja, en daarmee kunnen

te helpen; bijvoorbeeld een bedrijfje starten of een machine

weer nieuwe leningen worden gefinancierd. Een vrouw die een

aanschaffen om meer te kunnen produceren.”

lening van ons krijgt, moet twee andere vrouwen zoeken die

Erlijn: “Zo steunen wij een aantal vrouwen in Sri Lanka die

garant voor haar staan. Zodra de eerste vrouw heeft afbetaald,

allerlei lekkernijen bereiden en deze op straat, stations en

komen die andere twee vrouwen in aanmerking voor een

op de markt verkopen. Tenminste, dat deden ze - tot ze op

lening. Soms gaat het niet goed. Dan lukt het niet om af te

4 LOF

betalen, vaak door tegenslagen als ziekte. We straffen of

organisatie hebben kunnen opzetten. We zijn begonnen in mei

achtervolgen die vrouwen niet. Onze insteek is dat het dan een

2005, en binnen een jaar hadden we vier projecten in twee

gift is geweest in plaats van een lening. Maar eigenlijk komt dit

landen: Sri Lanka en Cambodja.”

niet zo vaak voor. De meeste vrouwen doen erg hun best om

Erlijn: “De fondsenwerving van donateurs in Nederland,

de lening af te betalen. Ze voelen het niet als iets vrijblijvends,

particulieren en bedrijven, is ook snel van de grond gekomen.

het gaat tenslotte om hun eigen toekomst.”

Bovendien hebben we een soort startsubsidie ontvangen, wat

Samantha: “Daarom geven we die hengel zelf ook niet. Met een

natuurlijk ook hielp. We zijn een kleine stichting, en dat houden

lening werkt de vrouw zelf voor haar inkomen. Een lening leert

we ook zo. De lijnen zijn kort; al het geld dat binnenkomt, gaat

haar de regels van de economie te begrijpen. Bij ons wordt

naar de vrouwen die we steunen. Op onze website staan al

ze bovendien geen slachtoffer van duistere geldschieters, die

onze cijfers, investeringen en jaarverslagen gepubliceerd. We

soms wel veertig procent rente vragen. In veel gevallen is dit de

merken dat dit onze donateurs aanspreekt. Mensen hebben

enige mogelijkheid voor ze om überhaupt aan geld te komen.

de behoefte om te doneren aan een open organisatie, zonder

Liefst tweederde van de wereldbevolking heeft geen toegang

strijkstok. Een organisatie die directe en kleinschalige projecten

tot bankrekeningen, verzekeringen en dergelijke.”

steunt; waarbij je echt resultaten ziet.”

Er bestaan in die landen toch vaak al Micro Finance

En Máxima? Samantha: “Dat was natuurlijk geweldig!

Institutes (MFI’s)? Erlijn: “Dat klopt, maar die richten zich toch

Omdat zij als VN-adviseur voor het Internationale Jaar van

vaak op de bovenlaag van de arme bevolking. De vrouwen

het Microkrediet 2005 naar Afrika reisde, kwam dat natuurlijk

die wij steunen, kunnen niet bij MFI’s terecht. Ze hebben geen

allemaal in de pers, van De Telegraaf tot de Volkskrant. Dat

onderpand, missen vaak de capaciteiten om hun plannen aan

heeft de bekendheid van microkredieten enorm vergroot. Als

zo’n officiële instantie te presenteren, en hebben bovendien

we nu ergens gaan praten, hoeven we ook niet meer het hele

vaak geen geld om naar de MFI toe te reizen. De MFI’s hebben

principe uit te leggen; die basis heeft Máxima gelegd.”

Op www.microkredietvoormoeders.org vind je

willen daarom investeren in een eigen mangel.

voorbeelden uit de praktijk van de organisatie: Kalverkoe Door de mangel

Deze twee Cambodjaanse vrouwen behoren tot een

Deze Sri Lankaanse vrouwen zijn mattenwevers. De een

groep van vier families die bij elkaar wonen, vlak buiten

maakt matten van gedroogde kokosnootharen, de ander

Battambang, de tweede stad van Cambodja. Ze willen

van riet. Ze zijn nu afhankelijk van gehuurde mangels;

gezamenlijk investeren in een koe. Die moet gaan grazen

cilindrische apparaten waarmee je wasgoed, maar ook

in de weilanden rondom hun huizen, en zal elk jaar door

matten kunt persen. Door de last van de maandelijkse

één van de families worden verzorgd. Gemiddeld zorgt zo’n

mangelhuur houden de vrouwen weinig over om van

koe jaarlijks voor één kalf, en daar is het hen om te doen.

te leven. Een mat maken duurt namelijk gemiddeld

Een vrouwtjeskalf wordt gehouden, een stiertje zal worden

twaalf uur, en levert ongeveer een euro per stuk op. De

verkocht. De terugbetaling vindt ook plaats in de vorm van

mattenmaaksters leven elk van nog geen euro per dag, en

een kalf.

soms een winstoogmerk, en de projecten die zij steunen,

Vaak gehoorde kritiek op microkrediet is dat het de aandacht

moeten op zijn minst wel break-even draaien. Daardoor nemen

afleidt van de problemen die armoede veroorzaken: corruptie,

zij minder risico. Onze leningen zijn kleiner, en wij liggen niet

incapabele regeringen, et cetera.

echt wakker van het risico dat we lopen. Hulp is hulp. Maar het

Samantha: “Als we niets doen, helpen we niemand. Punt. Het

zou mooi zijn als vrouwen die wij steunen, zo succesvol zijn dat

klopt dat er andere, grotere problemen zijn. Maar wij kunnen

zij met hun bewezen kredietwaardigheid kunnen aankloppen

een verschil maken, op kleine schaal. Alle beetjes helpen. Stel,

bij een MFI. Maar dat gaat nog wel even duren.”

je hebt 25 euro. Daar kun je natuurlijk onnodige frutsels bij de Blokker mee gaan kopen. Maar je kunt het ook aan een

Je hebt dus heel wat geduld nodig. Samantha: “Voor de

vrouw geven, die daarmee het leven van haar hele gezin kan

uiteindelijke resultaten misschien wel, maar we zijn eigenlijk

verbeteren. Dan kies ik voor het laatste. Je lost er de grote

enorm verbaasd over hoe snel en soepel we deze hele

problemen niet mee op, maar je doet tenminste iets.”

LOF 5

LOFSTYLE

Stoere retro

Het kindermerk 667 (spreek uit sixsixseven) houdt

Sofie en Puk Esther Schuivens

niet van getuttel. Dat blijkt wel uit de superstoere

gebruikte haar eigen

rompers, hoodies en longsleeves in aansprekende

kindertekeningen als

retrokleuren. Vaak voorzien van teksten als Wild Thing, Drama Queen of Beastie Boy. Het

inspiratiebron voor haar knuffels en gaf ze namen

van oorsprong Duitse merk is slechts in een zeer

als Lola, Sam, Sofie en

beperkt aantal Nederlandse kinderkledingwinkels

Puk. Kleurrijke poppen

verkrijgbaar, maar kan ook online besteld worden.

en dieren met grote ogen en

www.sixsixseven.net

lange ledematen die inderdaad doen denken aan de manier waarop kleuters figuurtjes tekenen. De zachte knuffels van fleece, vilt en badstof worden vervaardigd in sociale werkplaatsen en

Aanschuiven

inmiddels over de hele wereld verkocht. www.esthex.com

De Jetsit: een nieuwe, vrolijke kinderstoel die bestaat uit losse elementen (binnen 1 minuut in elkaar te zetten). Het leukste aan de stoel is de uitsparing

Grapjas

in de rugleuning voor een foto of tekening. De

Op zoek naar een uniek

Jetsit wordt geleverd in zes kleurcombinaties en is

jasje? Dit exemplaar

verstelbaar in hoogte, waardoor de stoel geschikt

van i kids wear kan door

is voor zowel dreumes,

kinderen zelf beschilderd

peuter en kleuter.

worden. I kids wear is

Op de site van Jetsit

een Nederlands merk

staan behalve reguliere

van ontwerpster Karin

verkoopadressen, ook

Uyt den Bogaard. Deze zogenaamde Grapjas

winkels

ontwierp ze vanuit de

genoemd waar

gedachte dat elk kind

de stoelen

creatief is en met de

besteld

jas een mooi platform

kunnen

heeft om trots zijn eigen

worden.

kunstwerk te tonen. De

www.jetsit.nl

jas won onlangs de KEK Award in de categorie vrij

LOF 1

PRODUCTIE CAROLINE SCHUT

vier online

LOFSTYLE

Computer vol foto’s Na de doos zit nu de computer vol digitale foto’s, waarvoor we geen tijd hebben om er iets mee te doen. Zelf foto’s inplakken is verleden tijd als je de Hema online fotosite eenmaal hebt ontdekt. Je installeert de software en daarna stel je zelf je album samen. Je kunt kiezen uit allerlei formaten en bindmethoden, een foto op de omslag of een linnen omslag in diverse kleuren. Ringband of gebonden. Er is van alles mogelijk. Ook leuk voor het nieuwe schooljaar is het maken van een schoolagenda, stickervellen en schriften! www.hema.nl

Natuurlijk nog mooier Bij Tas-ka gebruiken ze uitsluitend natuurlijke materialen als leer, wol, vilt, katoen en papier. Twee jonge vrouwen die leuke handgemaakte modeaccessoires, knuffels en babykleertjes maken. En dat alles heel origineel in beeld gebracht. Ideaal als cadeau of natuurlijk om lekker zelf te houden. www.tas-ka.nl maakt. Mmmmmm.

Cadeau op bestelling We kennen het allemaal: op het allerlaatste moment nog

Sarah Jessica Parker Lovely Liquid Satin, € 49,50 (100 ml) Voor meer informatie: 023 2302345 onlangs de KEK Award in de categorie vrij ontwerp/design. www.very-i-person.com

even de stad in moeten rennen om een cadeau voor vriend, vriendin of kind van te kopen. Met de komst van www. hetcadeau.nl kun je jezelf die stress besparen. De site staat vol leuke cadeaus voor huis, keuken, bad en kind. dezelfde middag nog verzonden. Mooi ingepakt en voorzien

Van zijde tot kasjmier

van een ansichtkaart. www.hetcadeau.nl

Een online warenhuis met

Bestellingen die voor 12 uur binnen en betaald zijn, worden

kleding van hoog niveau.

Marian Wigger, oprichtster en ontwerpster van kledingmerk Turnover, was toe aan een nieuwe uitdaging toen ze besloot met Zenggi te beginnen.

De materialen zijn uitsluitend van de beste kwaliteit, van zijde PRODUCTIE JOSIEN BROEKHUIS

tot kasjmier en de snit is altijd vrouwelijk. Bovendien wordt veel van de kleding met de hand voltooid. Binnenkort ook live te zien in een heuse pop-upstore.

Houd het nieuws in de gaten! www.zenggi.nl

LOF 1

CULINAIR

 Eerste hulp bij keukensleur Kleine kinderen en ouders met drukke banen. Hét recept voor een culinair verslonsd huishouden. Zo ook bij Annelies Tjassens thuis, waar vijf recepten al een paar jaar ‘grijsgedraaid’ worden.

Tijd voor wat inspiratie van topkok Nasser.

Het recept van Annelies Nassers tips Ingrediënten: 1/2 pakje mascarpone 1/2 pakje danish blue Laat de twee smelten in een koekenpan pakje spinazie a la crème Roer de ontdooide spinazie door de gesmolten kaas en mascarpone 400 gram pasta Kook de pasta Bakje pijnboompitten Bak de pitten en gooi ze door de saus.

Opdienen maar!

Variant 1.

• gebruik verse spinazie; Veel gezonder, en valt er iets te bijten. Bovendien smaakt het beter en scheelt het nauwelijks in bereidingstijd

• gebruik gedroogde tomaten en uien • vervang de pijnboompitten door walnoten • gebruik argane-olie om de pasta op smaak te brengen • gebruik in plaats van mascarpone en blauwe kaas, gewoon

room

• multikleurenpasta is leuk voor de kinderen, en smaakt net

zo lekker Variant 2.

• penne met pesto; kant-en-klare rode of groene pesto koud

er doorheen roeren

• verse spinazie • knoflook • mascarpone en blauwe kaas, maar minder blauwe kaas

dan in Annelies’ recept

• gedroogde abrikozen; gezond en lekker voor kinderen

NASSERS PASTATIP: VERSE PASTA IS HET LEKKERST, GAAT LEKKER SNEL EN IS HEEL GEZOND.

Variant 3. (mediterranée)

• pasta • komijn • verse gember • koriander bij de pasta • spinazie apart • saus met verse tomaten, uien en knoflook, klein beetje

ANNELIES: “WE MAKEN DIT RECEPT AL JAREN, MINSTENS ÉÉN KEER IN DE WEEK. ONZE OUDSTE ZOON KAI IS EEN LEKKERBEK, EN DIT WAS ZIJN

Steven (37) Muzikant en huisvader. Hij werkt op de meest onmogelijke tijden; staat ’s avonds laat op het podium of brengt nachten door in de studio. Op het moment werkt hij met de rapper Raymzter, en treedt hij op met Tribute 2 Bob Marley. Hij doet altijd de boodschappen.

Als Annelies tot laat werkt, kookt hij. Anders staat zíj in de keuken.

Steef is een ontbijtspecialist: broodjes uit de oven, met avocado of zelfgemaakte mostermayo, roerei, verse bieslook, tomaat, mozzarella, verse basilicum, verse jus enzovoort. Eén keer per jaar maakt hij de ‘love stew’

(liefdespot); een ondefinieerbaar, zelfbedacht maar heerlijk rijstprutje voor Annelies.

Gideon (4) Een charmante grapjas, maar een moeilijke eter; van het type ‘wat-de-boerniet-kent-dat-vreet-ie-niet’. Hij praat veel tijdens het eten, en is altijd als laatste klaar. Toetjes zijn z’n favoriet. Zijn unique selling point is zijn enorme kusjesrepertoire, waaronder de befaamde Bakkaboeka-kus, de Knalkus en, op goede dagen, de Supermankus.

Kai (6) Oudste zoon in het

gezin en een goede eter. Hij eet met gemak zes bruine boterhammen op een dag.

Samen met zijn broertje maakt hij graag toverdrankjes, van variabele kwaliteit. In de blender gooien zij dan melk, appels, kiwi, ijs, bananen en aardbeien, maar er kan ook nog wel eens een bouillonblokje of een snuf gehaktkruiden in verdwalen.

Kai vindt koken leuk en helpt graag mee. Om het leven te vergemakkelijken, maakt hij allerlei machines. Bijvoorbeeld een natuurmachine en, voor zijn moeder, een kook- of schoonmaakmachine omdat ze

niet graag in de keuken staat.

Annelies (39) Event producer van de Modefabriek. Ze vindt koken naast een pittige baan niet altijd even leuk. Eten moet daarom snel en gezond zijn. Favoriet – ook bij de kinderen – zijn de verschillende soepjes: broccolisoep, tomatensoep, pompoensoep, oma’s kippensoep. Op de een of andere manier hebben ze bijna alleen maar ‘van die ontzettende culi vrienden’. Heerlijk, maar op gezamenlijke feestjes en etentjes hebben ze liever dat Annelies en Steef voor stokbrood of drank zorgen.

LOF 3

Het dilemma MOEDER ZIJN EN CARRIÈRE MAKEN...

H

et is een terugkerende vraag voor veel vrouwen

Ontspannen. Tijd nemen voor onszelf en ons gezin. We weten hoe belangrijk het is, maar we hebben het er meestal te druk voor. Eerst nog dit en nog dat. Er moet zoveel worden geregeld. Ontspanning zien we eerder als een soort beloning na alle inspanning. Maar eigenlijk zou

loopt te puzzelen.

met een drukke baan. Hoe combineer je je gezin met je ambities? Niet alleen praktisch gezien

Een moeder die niet werkt luistert met verbazing mee, en

vraagt het veel improvisatietalent, maar ook emotioneel

begint vervolgens te verdedigen waarom ze niet werkt. En jij

gezien hebben vrouwen er zorgen en twijfels over. Caroline

verantwoordt waarom je wél werkt en hoe belangrijk dat voor

heeft daar haar ideeën over. Niet alleen door haar ervaring

je is, met vooral het argument dat jouw kinderen daar zeer

als werkende moeder, maar vooral ook door de ervaring die

wel bij varen, omdat je anders geen gezellige moeder zou zijn.

ze heeft opgedaan vanuit haar coachingpraktijk, want ze

En als je een gelijkgestemde treft, kom je terecht in een feest

sinds een aantal jaren werkt zij met een specifiek opgezet

van herkenning, en krijgt het gesprek een hilarische wending,

coachingprogramma om het dilemma van werkende moeders

omdat het heerlijk is om uit te wisselen hoe ongelooflijk

uiteen te zetten en op te lossen.

grappig het ploeteren kan zijn.

Vrijdagmiddag half 4. Je zit op het hangplekbankje voor

Maar hoe laconiek er ook naar gekeken kan worden, het is

ouders bij de speeltuin om de hoek. De kids leven zich uit

en blijft een issue en het houdt werkende moeders tegen.

op wipkip, glijbaan of zijn aan het voetballen. Jij raakt aan de

Alsof er sprake is van een onzichtbare kracht, die jou noch

praat met andere moeders die deze vrijdag als hun mama-

tevreden thuis laat zijn op je mama-dag, noch voldoening

dag bestempelen of die als fulltime mama ook genieten van

geeft op de dagen dat je je stort op je werk. Veel te vaak blijkt

het moment buiten op de bank.

een combinatie van deze twee op beide fronten onvoldoende energie op te leveren en ideaal te zijn. Terwijl je zelf de keuze

Al snel gaat het over wel of niet werken in de combinatie met

hebt gemaakt. Waar komt dat door?

zorg voor de kinderen. Een onderwerp dat niet voor de eerste keer wordt aangeroerd, sterker nog, je kunt erover dromen;

Schuldgevoel

hoe doe jij het als werkende moeder?

Het is niet simpel, want we zijn gewend om vanuit een

En een dergelijk gesprek heeft dan meestal deze volgorde;

bepaalde manier te denken, te zorgen volgens waarden

Werk je ook? Wat doe je? Hoeveel dagen werk je dan? Hoe

en regels in de maatschappij. En dat komt weer voort uit

combineer je het? En daarna; Hoe houd je het vol en Hoe

patriarchale tradities die al 6000 jaren in ere gehouden

krijg je het voor elkaar (of niet)....

worden. En dan is een beslissing die afwijkt van het

Alsof het een magisch onderwerp is waar iedereen nog mee

traditionele patroon de aanstichter van het schuldgevoel.

WERKEN



rest van de wereld. De uitstroom van vrouwelijke managers is uiteindelijk massaal. Naast het ook al zo Nederlandse “glazen plafond” probleem, is dit een belangrijke oorzaak waarom we vrouwen in top posities zo ook jammerlijk weinig terugvinden in het Nederlandse bedrijfsleven, terwijl ze zo hard nodig zijn.

In de rest van de wereld hebben de vrouwen er veel minder last van dan wij hier in Nederland.

En zodra onze peuters kleuters worden, en we deze op 4jarige leeftijd afleveren op een fijn schooltje voor 4,5 dag in de week, verdwijnt het schuldgevoel als sneeuw voor de zon.

Tropentijd Hoe je het ook wendt of keert, een combinatie van werken en moeder zijn kan pittig zijn. Er wordt vaak genoeg geploeterd, het is ook echt tropentijd, we zijn chronisch moe, dus het woord MOE kun je beter schrappen uit het huiselijke woordenboek. Daarnaast is de grootste stressfactor de

Het is niet simpel, want we zijn gewend om er op een bepaalde

interne discussies met onze geliefden over de voortgang van het hele thuissysteem. Legio praktische oplossingen kunnen dit probleem al elimineren. Maak van je partner een bondgenoot. Splits een aantal taken en verwacht niet van elkaar dat jullie alles allebei even zo goed kunnen doen. Kies ervoor om de manager van de koelkast te zijn en promoveer hem tot chief van de tuin en het autowassen. Jij bent de coach van de oppas en de hulp, terwijl jouw geliefde CFO van de bankzaken mag zijn. En hij mag zelf zijn overhemden naar het leuke meisje bij de stomerij brengen en wordt nog blijer als hij alles gestreken en wel weer ophaalt. En jouw kids vinden pizza’s en magnetron pannenkoeken veel lekkerder dan verse roergebakken groenten met kip. Ieder doet zijn

Jammer dames, mannen hebben daar geen last van, en

ding, net als op kantoor dus. Daar zijn taken ook helder

daar zijn we dan ook jaloers op. Gek genoeg is dit, in het

verdeeld.

‘moderne’ Nederland, het belangrijkste dilemma waar werkende moeders tegenaan lopen. Op een of andere

Zoek ook evenwicht door goed te zorgen voor jezelf. Ga

manier wordt het maar niet vanzelfsprekend en voelen

sporten en bouw daarmee je conditie op, ga uit, geniet

veel werkende moeders zich al schuldig voordat ze na hun

van je sociale leven als je daar nog energie voor hebt,

zwangerschapsverlof 1 dag op kantoor hebben gezeten

laat je verwennen i.p.v. zelf alleen maar te zorgen. Zoek

Apart eigenlijk dat de dames bij onze buren zoals Duitsland,

bondgenoten en schuif bij elkaar aan tafel als het een keer

Engeland, België etc. hier helemaal geen last van hebben.

teveel wordt.

Om nog maar te zwijgen over de rest van Europa of zelfs de LOF 3

Over uitdaging, balans en authenticiteit

Combivrouwen:

TOP

VROUWEN

Combivrouwen hebben het zwaar. Tegen alle winden in kiezen ze ervoor om niet te kiezen. Ze willen niet alleen moeder zijn, of alleen een carrièretijger. Ze willen ’t allebei.

Ze willen ‘én én’ in plaats van ‘of of’.

TEKST ELLA MEA WESTER BEELD WILLY SLINGERLAND

2 LOF

“MIJN DOCHTER MOEST MIJ INPLANNEN” LOF 3

IN DE TOP VAN ‘CORPORATE’ NEDERLAND ZIJN VROUWEN EEN SCHAARS GOED.

C

ombivrouwen zijn ambitieus in hun werk

inderdaad voor zichzelf. In (de top van) ‘corporate’ Nederland

én ambitieus met de kinderen. Ze weten

zijn vrouwen een schaars goed. Terwijl de economie er baat bij

dat ze kiezen voor de moeilijkste weg,

zou hebben als meer vrouwen meer uren zouden werken, want

maar ze doen het gewoon. En ze zijn

de groeiende vergrijzing moet gefinancierd worden. Vrouwen

met velen! Als je de bladen en kranten

horen deze luide roep wel, maar ze luisteren niet en blijven

leest, lijkt het soms of geen enkele

andere keuzes maken. Bestuurders in bedrijven zien de ene

Nederlandse vrouw nog een fatsoenlijke

na de andere talentvolle vrouw op het hoogtepunt van haar

baan heeft, maar het tegendeel is waar. Ook al werken veel

carrière vertrekken en zij vragen zich vertwijfeld af: wat doen

vrouwen met kinderen niet fulltime – ja, dat weten we nu wel –,

we fout? Willen vrouwen geen carrière maken? Of kunnen ze

werken doen ze. En met verve. De keuze die de zogenaamde

het niet vanwege de omstandigheden? Met andere woorden:

combivrouwen maken en de invulling die zij aan hun leven

heeft het te maken met de ondermaatse kinderopvang en

willen geven, staan symbool voor een algemeen beeld van deze

gebrekkige flexibiliteit in het bedrijfsleven of zijn Nederlandse

tijd. Zeggen de denkers, de kenners, de onderzoekers. Man en

vrouwen gewoon minder ambitieus? In het publieke debat over

vrouw puzzelen samen om voldoende ruimte te creëren voor

dit onderwerp lijken we steeds op dit punt te blijven steken.

twee carrières, tijd met de kinderen, taken in het huishouden en de benodigde flexibiliteit. Hoe dat precies werkt, in theorie

Onrustig dribbelen

en praktijk, lees je hier.

De uitkomsten van het Amerikaanse onderzoek van Maneiro en Sullivan bieden een interessante kijk op deze weerbarstige

Werken om te leven

praktijk. Zij laten zien dat voor mannen én vrouwen dezelfde

De Amerikaanse wetenschappers Maineiro en Sullivan hebben

aspecten bepalend zijn voor hun (carrière) keuzes: uitdaging,

vijf jaar gestudeerd op het leven en carrièreverloop van mannen

balans, authenticiteit. Alleen slaat afhankelijk van het feit of je

en vrouwen. En kwamen tot opzienbarende conclusies. Het

man of vrouw bent en de fase waarin je je bevindt de weegschaal

onderzoek Kaleidoscope careers: An alternate explanation for

naar een andere kant door. Als vrouwen net beginnen met

the ‘opt-out’ revolution is gepubliceerd in 2005 en laat zien dat

werken, vinden zij het – net als mannen – belangrijk dat zij

waar vroeger een lineair pad naar de top van een organisatie

voldoende uitdaging in hun functie hebben. De studie is klaar,

het hoogst haalbare was, werknemers – man én vrouw – nu

de energie stroomt door de aderen en de young professionals

kiezen voor een ander patroon. Niet meer leven om te werken,

genieten van de vrijheid van hun pas verworven werkende

maar werken om te leven! Wanneer organisaties niet luisteren

leven. Aan balans en authenticiteit hechten zij in deze fase van

naar die oprechte wens, stappen mensen simpelweg op. Ze

hun leven ook, maar in mindere mate: aan de carrière moet

vertrekken naar bedrijven die wél flexibel zijn en zich kunnen

worden gewerkt! Als de kinderen komen gaan vrouwen de

aanpassen aan verschillende wensen in verschillende fases

balans tussen werk en privé belangrijker vinden. Ze kiezen

van het leven. Of ze beginnen voor zichzelf.

minder vaak voor extreem lange werkweken. Veel moeders zien de periode met kleine kinderen overigens als een tijdelijke

Willen vrouwen niet? Of kunnen ze niet?

onderbreking van de carrière; niet als een afscheid daarvan.

In Nederland zien we een vergelijkbaar beeld. Vrouwen

Het deeltijd werken in de periode dat de kinderen klein zijn, is

verlaten de bedrijven waar ze lange tijd hun ambities vervulden

veel meer ‘een onrustig dribbelen om daarna weer te kunnen

en kiezen voor een ‘kleinere’ baan in de buurt. Of ze beginnen

sprinten’. Later in de vrouwelijke loopbaan is authenticiteit het

4 LOF

meest doorslaggevende argument om een baan te accepteren

overigens al lang. Zelfs de regering leek in actie te komen.

of af te slaan. Belangrijk is dan vooral dat vrouwen zichzelf

Maar ze besloot het probleem bij de scholen over de schutting

kunnen zijn in hun werk. Balans is later minder een issue: de

te gooien. En accepteert vervolgens dat ouders alsnog ‘nee’

kinderen zijn nu zelfstandig en er is veel meer tijd voor zichzelf.

te horen krijgen, omdat de scholen het niet alleen geregeld krijgen. De Nederlandse vrouw is niet ontoerekeningsvatbaar

En de mannen dan?

of verwend. Ze roeit met de riemen die ze heeft.

Ook mannen kijken in toenemende mate naar de genoemde aspecten authenticiteit, uitdaging en balans. Alleen werkt

‘Nederland werkt, en moeder ook’

het bij hen vaak (nog) anders. Ze blijven carrièregedreven,

Dit beeld wordt bevestigd door een Nederlands essay

maar steeds minder gericht op een lineair pad binnen één

(E-Quality) van Lucy Kok en Janneke Plantenga, beiden

organisatie. Het doel is vooral: ‘hun eigen ding kunnen doen’.

economen. Nederland werkt, en moeder ook zijn de titel en

Daarvoor is het handig als je stijgt in functieniveau en meer

conclusie van dit prikkelende essay. Onder invloed van de

verdient, dus dat bepaalt wel degelijk de keuzes. Maar het

overheid die meer vrouwen meer uren aan het werk wil zien,

bedrijf moet wel meedenken en hem de vrijheid geven ‘z’n

is de interesse voor de achtergronden van ons deeltijdlandje

eigen ding te doen’. Zodat ook voor hém de combinatie met

toegenomen. Vandaar het onderzoek van E-quality naar

het gezin haalbaar blijft. Zo niet, dan zeggen ze sneller: laat

de arbeidsmotivatoren van vrouwen. Kok en Plantenga

maar die baan. Bij jonge mannen uit het onderzoek bleek dit

concluderen dat arbeidsparticipatie te maken heeft met drie

nog sterker.

factoren. Allereerst gaat het om de opbrengst van betaald

KINDEREN KUNNEN NIET ALLEEN GELATEN WORDEN. WERKGEVERS MEESTAL WEL. De conclusies van dit Amerikaanse onderzoek geven aan

werk. Dat betreft loon en de voldoening die het werk geeft. In

dat de strijd die we in Nederland leveren om kind en carrière

de tweede plaats gaat het om de opbrengst van onbetaalde

passend te houden, past in een breder beeld van deze tijd. De

zorg. Dat betreft de bespaarde kosten van uitbesteden en

Nederlandse vrouw is niet uniek. Ook in het arbeidsparadijs

de voldoening die het zorgen geeft. En ten slotte wordt de

Amerika waar het arbeidsethos anders is dan in Nederland

beslissing al dan niet te gaan werken beïnvloed door de

gaat het om balans en het combineren van werk en privé.

opbrengst van vrije tijd. Op deze manier maken vrouwen

Het Amerikaanse tijdschrift Working Mother besteedt hier

(en mannen) een emotionele rekensom: ze tellen de totale

al 22 jaar aandacht aan. Dat zou kunnen betekenen dat de

opbrengst van zorg, vrije tijd en werk bij elkaar op en kiezen

Nederlandse deeltijdkoningin niet zozeer slachtoffer is van de

díe combinatie die hen het meest oplevert. Om vrouwen meer

veronderstelde (Nederlandse) moederschapsideologie, maar

aan het werk te krijgen, is het dus om te beginnen nodig dat

dat haar keuze om te combineren een wereldwijd fenomeen is.

werken aantrekkelijker wordt gemaakt; zowel in termen van

Door het gebrek aan optimale voorzieningen helt die combinatie

geld als voldoening. Als het gaat om voldoening constateerde

in Nederland simpelweg over naar het moederschap. Kinderen

de Stichting Opportunity in Bedrijf in 2000 al dat vrouwen niet

kunnen niet alleen gelaten worden. Werkgevers meestal wel.

genoeg kansen krijgen op meer uitdaging in werk en dat ze

Kortom, als we vinden dat vrouwen die willen combineren

niet worden erkend in de behoefte aan loopbaanontwikkeling.

meer kunnen werken en daardoor meer kunnen bereiken,

Als het gaat om geld, stellen de onderzoekers van E-Quality

moeten we de omstandigheden verbeteren. Dat weten we

voor om de algemene heffingskorting af te schaffen. Dat LOF 5

Dorine Steenmetser-Bakker: Moede Dorine Steenmetser-Bakker is moeder van drie zoons,

haar werkgever – de rechtbank – haar zou vragen of ze vijf

getrouwd met Tomas en sinds drie jaar rechter in Haarlem.

maanden fulltime mee wil helpen om een berg rechtszaken

Zij werkt drie dagen per week, hij vijf. “Kinderen zijn

weg te werken, zegt Dorine: “Vijf maanden vind ik wel heel

allesoverheersend. Ze zuigen al je liefde, ener- gie en jeugd

erg veel. Daar moet wat tegenover staan; bij voorkeur vrije

op. Geen kinderen hebben is voor mij ondenk- baar.”

tijd. Dus vijf maanden fulltime werken en dan vijf maanden

“Als moeder ben ik no-nonsense en toegewijd, en als profes- niet, is prima. Geld vind ik een minder grote prikkel. En als sional ook. Ik wil in beide werelden, werk en privé, goed func- m’n strijkster twee weken ziek is? Dan ga ik strijken. Als ik dat tioneren. Ik hoef niet te excelleren, maar wil dat het goed gaat niet zou doen, word ik onrustig. Daar komt bij dat de kinderen met mijn gezin en mijn werk, en dat ik er niet de kantjes van af nu op zo’n leeftijd zijn dat ze zichzelf kunnen vermaken, of loop. Ik kan zowel thuis als op mijn werk zelf prima beoorde- met andere kinderen aan het spelen zijn. Ik faciliteer; ik ben len of het goed gaat of niet. Dat staat los van het oordeel van geen entertainer. Ik zit vastgeroest in het chantagemodel: ‘Als anderen.” Gevraagd naar haar incasseringsvermogen

jij je bord niet leeg eet, krijg je geen toetje’, of ‘Als je niet doet

als

wat ik zeg, krijg je geen Panini-pakje met voetbalplaatjes’.

EEN BETERE WORK-FAMILY FIT VERHOOGT DE PARTICIPATIE VAN VROUWEN. betekent dat het belastingvoordeel niet meer overdraagbaar is

echter een kritische noot bij. “Wij zijn in Nederland weliswaar

aan bijvoorbeeld de man. Daarnaast moet de combinatie van

de parttimekampioen van de wereld, maar vrouwen bereiken

werk en zorg makkelijker worden gemaakt. In dit kader stellen

hier veel minder vaak management- en topposities dan in

zij betaald ouderschapsverlof voor. Een betere work-family

andere westerse landen.”

fit voor man én vrouw verhoogt de participatie van vrouwen,

“Parttime werken kan een mooie manier zijn om de

zeggen zij. Vrouwen voelen zich zekerder met dit vangnet

caleidoscopische wensen van vrouwen mogelijk te maken”,

en ook mannen zullen als ze doorbetaald krijgen een groter

vervolgt Claartje. “Maar het lijkt niet bepaald bevorderlijk voor

aandeel in de zorg op zich nemen.

grote successen in je carrière. In Nederland zijn er overigens specifieke redenen waarom relatief veel vrouwen parttime

Parttimekampioen

gaan werken. De typisch Nederlandse moederschapsideologie

Met deze doordachte uitspraken en gegevens is het

bijvoorbeeld. Die laat zich simpelweg beschrijven als de wens

makkelijker te begrijpen hoe vrouwen (én mannen trouwens

om thuis te zijn voor het kopje thee na schooltijd. In Nederland

ook) hun loopbaan zien. Bovendien zijn de keuzes (deeltijd

geloven we namelijk dat te veel opvang zielig en vermoeiend is

werken) beter te verklaren en van daaruit om te buigen. Het

voor kinderen. En dat ouders het beste zélf voor hun kinderen

Caleidoscoopmodel geeft tevens adviezen aan bedrijven

kunnen zorgen. Aan die moederschapsideologie zijn onze

die vrouwen aan boord wil houden. Zo zien de Amerikaanse

schooltijden en kinderopvang volledig aangepast. Zo sluiten

wetenschappers in parttime werken een mogelijke oplossing!

de scholen halverwege de middag. Dergelijke schooltijden

Claartje Vinkenburg, wetenschappelijk onderzoeker op dit

maken het ook niet gemakkelijk om fulltime te werken.”

onderwerp aan de Vrije Universiteit in Amsterdam plaatst daar 6 LOF

“IK WIL IN BEIDE WERELDEN GOED FUNCTIONEREN” LOF 7

Nita Wink: Moeder en partner bij PricewaterhouseCoopers “Ik ben registeraccountant, daar kan ik ook niks aan doen.”

Deze uitspraak typeert Nita Wink (37). Humorvol en met beide benen op de grond. Terwijl ze toch maar mooi op 35-jarige leeftijd én als een van de weinige vrouwen (11 op totaal 240 man) partner werd bij PricewaterhouseCoopers. Overigens vlak nadat ze aangaf zwanger te zijn van haar eerste kind. Het kan dus wel.

“De timing kon misschien beter. Mijn partner is vijf jaar jonger, maar we wilden niet te lang meer wachten. Kinderen is tenslotte geen kwestie van nemen, zeker niet als je al wat ouder bent. Ik werk al heel lang en ben daarnaast blijven studeren, eerst postdoctoraal accountancy en daarna MBA. Toen dat eenmaal klaar was en ik Kees had ontmoet, hebben we het laten gebeuren. Ik dacht voorheen dat ik een keuze moest

chillen in de sauna. Het betekent ook dat ik mijn tijd zelf in

gaan maken: kind of carrière. Mijn senior partner en coach kan delen. PwC gaat ervan uit dat ik mijn ding doe, en hoe en binnen PwC wees me op de fout in die gedachte. Het is geen wanneer is mijn zaak. Aan de top is het heel goed toeven, keuze als je het maar wel goed en comfortabel regelt! En dat hoor! Toen mijn dochter net geboren was, dacht ik door alle is een groot voordeel van een ambitieuze baan. Het betaalt

hormonen even heel anders. ‘Ik doe het niet, ik blijf bij haar’,

goed. Dat betekent dat ik op mijn vrije dag een extra crèche- schoot de hele dag door mijn kop. Ik schrok ervan, want ik dag heb kunnen regelen. Als er dan toch een belangrijke of had dit nooit van mezelf verwacht. Julia Roberts, te gast bij interessante meeting is, kan ik daar meteen gebruik van ma- Oprah Winfrey, relativeerde dit voor mij. ‘hen you give birth, ken. Of we gebruiken die dag om samen een keer heerlijk te

half of your brain falls out. After two months it comes back.’

“AAN DE TOP IS HET HEEL GOED TOEVEN, HOOR.” En zo lijkt de cirkel weer rond. Als het gaat om het combineren

Nederland maar ook in andere landen zoals Amerika.

van kind en carrière houden oorzaak en gevolg elkaar in de greep. Gelukkig is er een klimaat aan het ontstaan waarin we

Advies voor bedrijven

moeten ophouden met het schetsen van de problematiek en

Wetenschappers Maineiro en Sullivan doen in hun artikel

moeten overgaan naar praktische oplossingen. Zowel het

ook aanbevelingen voor bedrijven die getalenteerde vrouwen

Amerikaanse onderzoek als de conclusie van het Nederlandse

graag willen behouden. Die komen erop neer dat bedrijven

essay tonen hetzelfde plaatje. De wensen van mensen om een

moeten zorgen voor voldoende uitdaging voor vrouwen en de

combinatie van relevant werk en een prettig leven te vinden

mogelijkheden moeten scheppen voor een balans tussen werk

is universeel. Maar door het veranderen van verankerde

en privé. Daarnaast is een bedrijfscultuur waarin authenticiteit

rolpatronen, man werkt en vrouw zorgt, is die ideale combinatie

wordt gewaardeerd belangrijk. Bedrijven zouden moeten

zoekgeraakt. We zijn samen op zoek, maar een nieuwe – voor

zorgen voor flexibele werktijden en thuiswerken moeten

alle partijen bevredigende – oplossing is niet een, twee,

toestaan. Verder: als je weet en accepteert dat niet iedereen

drie gevonden. Daar moet moeite voor worden gedaan: in

in het bedrijf een lineair carrièrepad volgt, is het gemakkelijker

8 LOF

om toe te staan dat sommigen er een tijd tussenuit willen. Sta

geschonken zijn. “Toen mijn dochter vier maanden was, wilde

parttime werken en langdurig verlof dus niet alleen oogluikend

ik er weer heen. Maar ik gaf borstvoeding. Ik heb met Kees

toe en beloon degenen die na hun verlof weer willen

overlegd en we zijn gegaan. Als gezin op pad, want mama

terugkomen. Daarnaast moet het hoger management worden

moet werken. Natuurlijk zaten we in een zogenaamde groene

afgerekend op het aantal vrouwen dat promotie maakt.

(red. veilige) zone. Het is zo’n prachtig land, maar het zit nog

Cijfers hierover moeten door het bedrijf worden bijgehouden.

ramvol mijnen. Ik vind het fijn om op deze manier bij te kunnen

Bovendien: het salarissysteem moet niet worden gebaseerd

dragen aan een menselijk bestaan. Het doet mij beseffen wat

op het aantal uren dat werknemers aanwezig zijn, maar op

voor geluk ik heb dat ik in Europa geboren ben. En dat ik in mijn

behaalde prestaties. Salarisverschillen tussen mannen en

leven keuzes heb gekregen: om te studeren, om te werken, om

vrouwen die hetzelfde werk doen, zijn natuurlijk al helemaal

carrière te maken en om dat met het moederschap te kunnen

uit den boze. Sta ook niet toe dat mannelijke managers alleen

combineren.”

rekruteren via hun old boy’s network. En ten slotte: lobby als

Niet voor niets is Nita voor PwC een belangrijk rolmodel voor

DE AMERIKAANSE ONDERZOEKERS ZIEN IN PARTTIME WERKEN EEN MOGELIJKE OPLOSSING! bedrijf bij de overheid voor betere faciliteiten voor kinderopvang

vrouwen. Zij willen heel graag vrouwelijk talent aan boord

en zwangerschapsverlof.

krijgen en houden, dus het voorbeeld van een jonge moeder én ook nog partner is cruciaal. “Ik wil helemaal geen rolmodel

In elke Lof geven we voorbeelden van vrouwen die op zoek

zijn. Ik ben wie ik ben. Oké, ik praat wel met vrouwen over hoe

gaan naar het hoogst haalbare combinatiemodel. Bij de een

het gaat, hun promotiewensen, waar ze tegenaan lopen. En

lukt het beter dan bij de ander, het vinden en bewaren van de

ik laat ze zien dat als ze omhoog willen, ze daar duidelijk over

balans, die op het moment dat je denkt dat je hem hebt, door

moeten zijn. Niet te afwachtend moeten doen, want mannen

een onverwachte incident weer weg kan zijn.. Gevolg van de

roepen vaak om het hardst: ‘ik wil, ik wil, ik wil’. Maar ik wil

keuzes die je maakt is dat je moet leven met de gevolgen van

geen model zijn dat in die rol moet blijven. Want soms weet ik

die keuzes. Dat betekent vaak stress, spijt, schuldgevoel of

helemaal niet wat dat is of hoe dat moet. Zelf heb ik ook veel

slaapgebrek, maar ook voldoening.

moeten leren over de verschillen tussen mannen en vrouwen.

Nita Wink voelt zich als een vis in het water bij PwC. Naar

Als er een klus geklaard moet worden of er is een functie te

eigen zeggen is ze een bouwer, ondernemer, een avonturier.

vergeven, hebben vrouwen allerlei mitsen en maren. Mannen

“Ik ben en doe af en toe best gek, en dat kan ook. Ik ren door

niet. Die hebben ze wel, zij zijn ook onzeker, maar ze gaan

de gangen, ik laat ook mijn kwetsbare kant zien, ga voor de

ervoor. En ze houden hun mond over eventuele aarzelingen.

mensen om mij heen, geef fouten toe als ik ze doorheb. Dat is

Vrouwen zouden dat ook vaker moeten doen. Er gewoon voor

niet helemaal des PwC’s. Maar het kan allemaal wel. En dat is

gaan. Be smart...”

belangrijk voor mij. Ik moet wel mezelf kunnen zijn.” Nita is niet zomaar een accountant. Eigenlijk is dat alleen maar een excuus

Nita zet zichzelf niet neer als een power woman, maar ze is

om bezig te kunnen zijn met ontwikkelingssamenwerking. In

het wel. Haar nuchtere kijk en gerichtheid op handelen geven

Afghanistan is PwC door de Wereldbank gevraagd om alle

haar een enorme slagkracht. “Zo af en toe loopt alles in het

funds te controleren die door de internationale gemeenschap

honderd. Maar dat gebeurde vroeger ook. En dan dacht je, ‘ik LOF 9

Cathelijne Verhees: partner bij Hamilton Hill en moeder Cathelijne Verhees is partner bij Hamilton Hill, een klein exe-

dereen er ontzettend hard. Zelf had ik een contract voor vier

cutive search bedrijf. Ze heeft het er erg naar haar zin. Cathe-

dagen. Maar als mijn dochter van negen op woensdagoch-

lijne heeft niet altijd bij kleine bedrijven gewerkt. Hiervoor tend naar school was, checkte ik mijn mail thuis nog even. werkte ze bij Accenture, een consultancybureau met 130.000

Soms had ik dan wel honderd mailtjes, en dat waren geen

medewerkers. Cathelijne: “Ik ging naar Accenture voor de

cc’s! Van lieverlee ging ik steeds meer werken, tot ik werkwe-

uitdaging en ik verheugde me erop om daar te gaan werken. ken van zeventig uur maakte. Dan raak je de balans echt Ik was gewend om in mijn werk veel zelf te moeten doen. Het

kwijt. Ik zat in een functie waarin ik partner zou worden, maar

leek me dus heerlijk dat bij het grote Accenture goed gere-

op een gegeven moment besefte ik: dit is niet wat ik wil. Ik

geld zou zijn. En dat was ook zo. Maar er was ook een andere heb ontslag genomen en ben gaan solliciteren. Bij Hamilton kant. Voor de kleinste dingen moest je namelijk langs allerlei

Hill gaat het prima. Er zijn korte lijnen, gelijkgestemde men-

loketten. Het werken aan het interne proces kostte soms

sen en we hebben leuke bedrijven als klant – waaronder Ac-

meer tijd dan het werken voor de klant. Bovendien werkte ie-

centure!”

IN DE TOP VAN ‘CORPORATE’ NEDERLAND ZIJN VROUWEN EEN SCHAARS GOED. doe m’n best en meer kan niet’. Nu loop je het risico dat alles

De jongste gaat drie dagen naar de crèche, en de oudste twee

gerelateerd wordt aan de ingewikkeldheid van de combinatie

jongens hebben een oppas die ze van school haalt. “Tomas

kind en carrière. Accepteer de situatie zoals die is en leg de

brengt de jongens ’s ochtends weg als ik werk, en ik ben

lat lager waar het kan. Komen er vrienden eten? Ga naar de

twee van de drie werkdagen op tijd thuis. Tijdens het spitsuur

traiteur. Boodschappen doen tijdrovend? Doe ze via internet

praat ik altijd even bij met de oppas van de twee oudsten.

en laat ze bezorgen. Gaat strijktijd af van speeltijd met je kind?

De jongste zit dan – vaak huilend – op mijn heup. Hij heeft

Neem een strijkservice. Ren je de hele week van A naar B,

dan een lange crèchedag achter de rug. Daarna plant ik ze

houd je zondag vrij. Juist dan is er ruimte voor leuke spontane

alledrie voor de televisie. Dan is het koken, met de jongens

acties. Het gevoel van vreemde eend in de bijt tussen al die

eten, ze in bad doen, voorlezen en naar bed brengen. Tegen

‘witte, fitte mannen’ kent Nita ook. “Zeker als ik een klant

die tijd heeft Tomas vaak de keuken al opgeruimd, en heb ik

overneem van een senior, dus ‘grijze’ partner. Een klant mag

tijd voor de krant of het journaal. Eén dag in de week heb ik

dan best bedenkelijk kijken. Dan neem ik even de tijd om mijzelf

zitting. Dan haalt Tomas en kan ik laat thuiskomen. Mijn baan

te introduceren en vertel wie ik ben en wat ik doe. Ik begrijp

is verantwoordelijk, interessant, veelzijdig en nooit saai. Ik

zo’n reactie ook wel. Ik heb er geen last van. Misschien komt

kom met zeer veel maatschappelijke problemen in aanraking,

dat omdat ik twee oudere broers heb. Ik ben er trots op dat ik

en hoop door mijn werk een steentje bij te dragen aan een

kan zeggen: ja, ik ben moeder en ik werk vier dagen. Geweldig

goed functionerende samenleving. Ik zou zeker niet willen

was de reactie van mijn eigen moeder toen ik vertelde dat we

ruilen met mijn man die vijf dagen werkt. Dan zou ik veel te

een kind verwachtten. Ze zei: je blijft toch wel werken, he?”

weinig tijd hebben voor mijn kinderen. Ik zou wel vaker naar de film willen, samen met mijn man op vakantie, en weer

I’ve come a long way (Dorine/rechter) 10 LOF

eens een ongestructureerd weekend beleven. Tijd samen,

Als jij het niet kan, kan niemand het.

2 LOF

Schreeuwende kinderen, de zoveelste beker melk die omvalt, een eeuwig schuldgevoel ten opzichte van alles en iedereen en altijd gebrek aan tijd.

Allemaal hebben we er last van. Schreeuwende kinderen, de zoveelste beker melk die omvalt, een eeuwig schuldgevoel ten opzichte van alles en iedereen en altijd gebrek aan tijd. Allemaal hebben we er last van.

TEKST ELLA MAE WESTER BEELD MARIE-JOSE VAN DEN ENDE

Doorbreek het taboe dat je kinderen en carrière niet kunt combineren Annemie Schuitemaker en Caroline van Reenen ontmoetten

Verwachtings- en rolpatronen zijn ijzersterk én werken

elkaar begin dit jaar op een beursvloer. Caroline was de

onbewust, zeggen ze. Annemie: “Daarom willen we op ons

organisator in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken

congres de discussie gedurende twee dagen aangaan. Om

en Annemie een van de sponsoren. De centrale vraag op de

zo tot de kern te komen. En dat doen we met alle partijen:

beurs: ‘Hoe kunnen we vrouwen ‘verleiden’ om weer aan het

werkgevers, beleidsmedewerkers, moeders én vaders.”

werk te gaan?’. Ze raakten aan de praat over het onderwerp.

Ook praktisch gezien zijn er te veel belemmerende beren

Annemie: “Ik liep al langer met het idee om een congres te

op de weg. Annemie: “De naschoolse opvang moest vanaf

organiseren over de combinatie kinderen en carrière. Caroline

augustus door de scholen zijn geregeld. Vlak voor de zomer

bleek dé ideale partner. Ze is geen man. Als werkende

kwamen er ineens berichten in de krant dat veel scholen

moeder begreep ze meteen wat ik bedoelde met zaken als

het niet zouden redden. Dat er wachtlijsten zijn. Veel ouders

balans zoeken, te veel apen op je schouder hebben, de

zagen die bui al hangen, maar echt verder komen we zo niet.”

kracht van bewust keuzes maken, en dergelijke. Haar kunde

Caroline: “Niet alleen in de grote steden is dat zo. Ook bij ons

om betaalbare congressen te organiseren en mijn kennis over

in de omgeving (red. Heemstede) zijn alle faciliteiten overvol.

tropenjaren van jonge gezinnen, is een perfecte match.”

Het mag misschien niet, maar het is wel zo. Daarom is de organisatie van ons congres er volledig op gericht dat de

Volgens Caroline en Annemie ligt er een taboe op het

verschillende partijen sámen oplossingen bedenken.”

combineren van kinderen en carrière. Het zou niet haalbaar zijn en vooral niet wenselijk voor werkgevers. Annemie:

Lukt dat niet, dan hebben zij zelf nog wel een paar ideeën.

“Kinderen en carrière gaan wel degelijk samen. Maar je moet

Annemie wijst op Zweden. Het veel genoemde voorbeeldland

er wél wat voor doen. Kijk samen met je man naar de drie

als het gaat om ‘goed geregeld voor jonge gezinnen’.

eenheden: jezelf, je werk en je gezin. Houd overeind wat jij

Annemie: “Mannen hebben net als vrouwen na de bevalling

wilt, waar je passie ligt en ga voor het maximale. Je doet

zestien weken verlof. Die periode doen man en vrouw

jezelf tekort als je het niet probeert.” Caroline: “Veel vrouwen

alles samen. Na zestien weken gaan ze tegelijkertijd weer

kiezen ervoor minder te gaan werken. In veruit de meeste

aan het werk. Dat is een totaal ander uitgangspunt in ‘de

gevallen verdient de man meer dan de vrouw. Dus dan lijkt

onderhandelingen’ tussen vader en moeder.” Caroline: “Of

het een vrij logische keuze, terwijl dat niet zo is. De vrouw

beter nog: geef de man een maand verlof zodra zijn vrouw

zet haar ambities opzij om – ogenschijnlijk – de leefbaarheid

weer aan het werk gaat. Dan ervaart hij supersnel hoe de

binnen het gezin te bewaken. Maar het is vooral om te

BV Gezin werkt. Schaf daarnaast de wet af die binnen het

voldoen aan de norm die vrouwen elkaar opleggen. En dat is:

huwelijk de overdraagbaarheid van de belastingvrije voet

‘Je moet kiezen, je kunt niet alles hebben’. Mede gezien het

mogelijk maakt. Dat maakt het onaantrekkelijk voor vrouwen

aantal scheidingen, is het een risicovolle keuze.”

om weer aan de slag te gaan. Zeker als je parttime werkt. Dat levert daardoor veel te weinig op.”

Annemie en Caroline zien wel waar de schoen wringt. Ze hebben hun eigen schoenen ook moeten uitschoppen.

Kijk op www.lof.nl/carriere-en-kinderen hoe het congres is LOF 3

Ook het géven van massages ontspannend relatief eenvoudig ik als zelfstandige meer kon verdienen in minder tijd. Ik ontdekte dat mijn vaste baan in feite een gouden kooi was. Ik vind het belangrijk dat je blijft werken zodat je, wat er ook gebeurt, voor jezelf en je kinderen kunt zorgen. Vrouwen die vijf of tien jaar niet hebben gewerkt, merken vaak te laat dat een tijd eruit zijn, niet ongestraft blijft. Je mist dan zoveel en bent in feite weer een starter met bijbehorend salaris.”

Haar kracht Energiek: “Ik ben erachter dat ik honderdvijftig procent

Haar cv

longcapaciteit heb.”, Gedreven, Pietje Precies

Caroline van Reenen 40 jaar Directeur van: HOEZO! Projectmanagement &

Haar tip

congresorganisatie

“Als je voor jezelf begint, pas dan op voor de fiscus.

Moeder van:

Perrine (11), Julie (8), Valerie (6), Walter (3)

Na afloop van het eerste jaar krijg je een aanslag voor

Vrouw van:

Frans van Loef, CEO Siebel Groep

omzetbelasting. Nog voor je die enveloppe aan je accountant

Haar bedrijf

hebt overgedragen, ligt nummer twee al in de bus. Dat is een schatting (!) voorafgaand aan het tweede jaar. Dat zijn

HOEZO! is gespecialiseerd in het organiseren van betaalbare

– als het goed is – twee fikse bedragen. Daar moet je wel wat

beurzen en congressen. Het bureau werkt met name voor

financiële ruimte voor reserveren.”

organisaties die zich bezighouden met maatschappelijke thema’s. In die sectoren is er geen geld voor ‘get togethers’

Haar toekomst

van duizend euro per persoon. “Tja, da’s lastig”, zei

“Groei is voor mij geen doel maar een middel. We groeien

de organisatie voor wie ze in vaste dienst congressen

nu al jaarlijks zo’n vijftig procent. Die groei wil ik gebruiken

organiseerde. “Hoezo!”, dacht Caroline. Het kan ook

om meer eigen initiatieven zoals ‘Carrière en Kinderen’ te

creatiever en voor minder. Inmiddels draait haar eigen bureau

organiseren.”

zes jaar met veertien vaste medewerkers.

Haar ambitie

Haar frustratie “Veel mensen, inclusief mijn eigen ouders, nemen

Caroline: “Het krijgen van kinderen was een doorslaggevende

automatisch aan dat je als ‘vrouw met vier kinderen’ wel thuis

factor om voor mezelf te beginnen. De schaamte was volledig

zult blijven. En het zeker niet in je hoofd haalt om voor jezelf

toen ik een buurvrouw moest bellen om mijn kind van de

te beginnen. Die aanname maakt me woest. Heeft mijn man

crèche te halen. Mijn man en ik zaten beiden vast, hij in het

die vraag ooit gekregen? Ik dacht het niet.”

buitenland en ik in de file. Steeds vroeger weggaan van je

Haar cv

de BV ‘werk’ en de BV ‘gezin’. Annemie: “Het helpt enorm

Annemie Schuitemaker 45 jaar

als je op een professionele manier kijkt naar wat je wilt, wat je

Directeur van: Career & Kids

kunt en hoe je dat organiseert. Op die manier worden de vele

Moeder van:

Bob (9), Puck (8), Nora (5)

apen op de schouders van vrouwen getemd.”

Vrouw van:

Jan Schuitemaker (46), loopbaanadviseur Capgemini

Haar bedrijf

Haar ambitie Annemie: “Ik heb altijd al geweten dat ik ondernemer wilde worden. Bij mijn eerste kind had ik braaf een

Career & Kids richt zich op coaching, reïntegratie en

zwangerschapscursus gedaan en mijn man deed even braaf

loopbaanadvies voor vrouwen die werk en gezin combineren.

mee. Maar voor het echte werk na de bevalling was er niets.

Annemie zette het vier jaar geleden op en werkt inmiddels

Geen cursusaanbod rondom het thema: ‘Help, WE hebben

samen met 38 freelancers. Allen vrouw. Allen moeder. Zij

een baby...’ Zoek het uit! Dat leek me iets voor mij. Maar

adviseren vrouwen bij hun zoektocht naar de ideale balans.

de tijd was er niet rijp voor, evenmin als ikzelf, dus stelde ik

Daarbij wordt gekeken naar de drie te runnen BV’s: de BV ‘ik’,

het uit.” “Tussen de tweede en de derde had ik inmiddels gecapituleerd. Mijn baan was prima en vooral dichtbij.

Ook het géven van massages ontspannend

Maar het gaf geen energie. Ik was zo moe. Op een gegeven moment zei mijn dochter: ‘Mama, waarom ben je altijd zo boos?’ Ineens wist ik: zo wil ik geen tachtig worden.”

Haar kracht Pitbull, Energiek: “Ik werk van 8 tot 3, met soms nog een shift van 20 tot 3. Ik heb weinig slaap nodig.” Zaaier

Haar tip “Als je morgen direct iets wilt veranderen aan je eigen balans, denk dan – en zeg het hardop: ‘Ik KIES ervoor om te werken’.

In plaats van: ‘Ik MOET werken.’ ‘En als dat werk me niet bevalt, ga ik op zoek naar werk dat ik wél leuk vind. Dat dichter bij mijn passie ligt.’ Weet je niet wat dat is? Ga dan op zoek naar een loopbaanadviseur.”

Haar toekomst “Een kersverse franchiseconstructie staat sinds 1 juli 2007.

Die gaan we uitbouwen naar vijftien franchise-ondernemingen door heel Nederland. Daar worden nieuwe netwerken van freelance coaches omheen gebouwd. Dat geeft mij de ruimte om meer te pionieren, zoals nu met ‘Carrière en Kinderen’.”

Haar hoop “Wat echt helpt: maak bewust je eigen keuzes. En wat extra helpt: een man die achter je staat. Of je nu voor jezelf begint, of een andere baan zoekt. Dat werkt superversterkend. Na mijn eerste halfjaar mopperde ik weleens dat ik altijd nog rookworsten kon gaan verkopen bij de Hema. Dan zei Jan: ‘Als iemand in Nederland voor zichzelf kan beginnen, ben jij het. Als het jou niet lukt, kan niemand het’.”

Openhartig

Babyvelletje

Spuit je frisssss

Nu haar carrière als Carrie in Sex and the

Het is druk op je werk en bij je jongste kind komen net de

Eerder dit jaar introduceerde zij al

eerste tanden door. En iedere moeder weet dat die zich

Lovely; een warme, exotische geur

met name ’s nachts aandienen. Je hulp in de huishouding

met mandarijn, patchoeli en

meldt zich ziek en je oppas zegt op. Manlief zit een

rozenhout. Nu voegt zij daar een

week in het buitenland voor een zakenreisje, en heeft

gelijkriekende body fluid aan

uitgerekend nu de Poolse

toe; een satijnzachte crème, die

bouwvakkers ingepland.

lekker luchtig uitsmeert en de

Als je in deze situatie naar

huid volgens Parker ‘zo zacht

de fles grijpt, pak dan wel

als een babyvelletje’ maakt.

de goeie; die van Biotherm.

Mmmmmm.

Met de Eau d’Energie

Sarah Jessica Parker Lovely

bodyspray voel je je in een

Liquid Satin, € 49,50 (100 ml)

mum van tijd weer heerlijk

Voor meer informatie: 023

fris en fruitig. Biotherm Eau

2302345 onlangs de KEK Award in

d’Energie, € 40,50 (100 ml)

de categorie vrij ontwerp/design.

City voorbij is, heeft Sarah Jessica Parker een nieuw heenkomen gevonden; haar eigen cosmeticalijn.

Voor meer informatie: 0294 462600

Kijk... billen crème!

Na een nacht waken bij een babybed schreeuwt het brakke lijf om rust, en kun je die vroege blik in de spiegel

Een crème tegen striae én tegen

beter achterwege laten. Op dit soort

rimpels in één tube. Mmm,

ochtenden is het de cosmetica-

klinkt niet echt aantrekkelijk. De

industrie die ons redt. Het Franse,

kwetsbare gezichtshuid gun je

huidvriendelijke merk La Roche-Possay

toch een delicater zalfje. Toch

(aanbevolen door dermatologen)

schijnt het dat Amerikaanse

ontwikkelde een zachte, uiterst lichte

vrouwen bij toeval – We wonder

foundation – met UV-blokerende SPF-

how? – ontdekten dat hun

filters – die wél alle onregelmatigheden

striaecrème tevens heel

en rode vlekjes bedekt, maar de huid

effectief was tegen de rimpels

wel laat ademen. In een handomdraai

in hun gezicht. Strivectin ging

zie je er weer piekfijn uit.

met deze ontdekking aan

La Roche-Passay, € 16,25

de slag, en ontwikkelde een

Voor meer informatie: 0294 491012

anti-rimpelcrème speciaal voor het gezicht. Dat deze ook weer goed werkt tegen striae, moge duidelijk zijn.

StriVectin-SD, vanaf € 96,- (50 ml) 2 LOF

Ochtendstond

BEAUTY



Waar is m’n haar?

Zwangere vrouwen kunnen negen maanden lang genieten van een volle haardos. Helaas is het daarna armoe troef; het haar valt uit als nooit tevoren. Een verzorgend kuurtje bij de kapper lonkt, maar de tijd ontglipt je.

Aveda biedt uitkomst met een herstellende haarkuur voor in de badkamer. De Damage Remedy Restructuring Shampoo en Conditioner gebruik je gewoon onder de douche. Voor een wat intensievere kuur masseer je de Restructuring Treatment in je haar, en laat je het inwerken terwijl je de kinderen voorleest. Aveda Damage Remedy Restructuring Shampoo en Conditioner en de Damage Remedy Restructuring Treatment, € Voor meer informatie: 010 2380600kleurencombinatie er niet bij zitten: de online voorraad wordt zeer regelmatig aangevuld. www.mantita.nl

Zoeter dan zoet

Liposuctie uit een flacon

Lancôme introduceert volgend voorjaar een volledig nieuwe make-uplijn: Pop Cherub. Superzoete pastelkleurtjes voorzien van dito marshmallowgeurtje.

De lijn bevat diverse verzorgende

Je kunt de tv niet aanzetten,

lipproducten, een luchtige huidmousse,

geen tijdschrift openslaan, of je

een fijne blush voor een gezonde teint,

wordt aangestaard door dokter

en een prachtig doosje met poeders en

Schoemacher. Vrouwen die liever

crèmes voor de ogen. Allemaal volledig

geen mes in hun lijf hebben,

op elkaar afgestemd, zodat je geen

maar wel graag hun figuur van

tijd kwijt bent aan

vóór hun zwangerschap (deels)

het maken van eigen

terugzien, adviseren we een

combinaties. Advies;

abonnement bij de sportschool,

buiten handbereik

en een gezond eetpatroon. En

van kinderen houden!

als extra steuntje in de rug:

Lancôme Pop

Slim Success van Lancôme:

Cherub, prijzen

een anti-celluliteserum dat

variëren van € 17,50

vetweefsel afbreekt en daarmee

tot € 55. Voor meer

een vergelijkbare werking belooft

informatie:

als een chirurgische liposuctie.

0294 462600

Lancôme Slim Success, € 43 (200 ml) Voor meer informatie: 0294 462600 LOF 3

5x vo € 25 or ,-!

WIE VERDIENT

Lof?

LEUK OM TE KRIJGEN ÉN OM CADEAU TE GEVEN!

IK

DOCHTER

ZUS

VRIENDIN

COLLEGA

OF...?

Ga naar www.lofonline.nl/abonnee en meld je aan voor dit abonnement.