Lof
.Rå åOKTOBERå åE å
VOOR MOEDERS MET AMBITIE
0 5 , r 2 a a Egaat nrediet s k r e o r moed c i mvoor
FRANCINE ZWAAN
Ambitie is durven doen waar je goed in bent
BEDRIJF ZOEKT BALANS 8 bedrijven onder de loep
NAEMA TAHIR
Ongehoorzame Eva’s
GENERATIE EINSTEIN
Onze kinderen zijn slimmer en socialer dan wij
Nieuw!
De combivrouw Ze doet het gewoon
MODE OP HET SCHOOLPLEIN WWW LOFONLINE NL
Cover DEF.indd 3
LOF 3
18-09-2007 16:15:46
“Als er geld in handen van de mannen komt, is de kans groot dat Hoe is Microkrediet voor Moeders begonnen?
26 december 2004 alles kwijtraakten door de verwoestende
Samantha: “Op reis in Cambodja werd ik getroffen door
tsunami. Ze hebben elk een lening van vijftig euro gekregen om
de onvoorstelbare armoede en de uitzichtloosheid, zeker
te investeren in basisbenodigdheden als gaspitten, pannen,
voor kinderen. Terug in Nederland wilden we meteen iets
manden en ingrediënten. Zo kunnen ze hun gezin blijvend
organiseren om te helpen, bijvoorbeeld met een weeshuis of
helpen. Het motto van Microkrediet is: we geven niet de vis,
iets dergelijks.”
we lenen het geld voor de hengel.”
Erlijn: “Tijdens gesprekken met mensen die meer ervaring hadden met zulke projecten, realiseerden we ons steeds meer
Goed, dan hebben ze een hengel. En dan? Samantha: “We
dat je, om de kinderen te bereiken, de moeder moet helpen.
laten deze vrouwen niet schipperen met hun naaimachine
Het zijn de vrouwen die verantwoordelijk zijn voor het gezin.
of hengel. Ze worden door de lokale organisatie begeleid.
Wat ze verdienen, besteden ze aan de kinderen. Als er geld
We checken hoe het met ze gaat, helpen ze met bepaalde
in handen van de mannen komt, is de kans groot dat het op
beslissingen. De vrouwen die nu als coach optreden,
gaat aan drank, gokken, enzovoorts. De moeder zorgt dat het
hebben vaak in dezelfde situatie gezeten als de vrouwen
gezin draait.”
die we nu steunen. Dat wekt meteen vertrouwen. Er wordt een terugbetalingsplan gemaakt. Op dit moment heffen wij
Hoe werkt Microkrediet voor Moeders? Samantha: “Eerst
als Microkrediet voor Moeders geen rente, maar de lokale
zoeken we in een land een lokale partnerorganisatie. Die kent
organisatie mag dat wel doen, zodat zij hun eigen kosten
de situatie en de cultuur ter plaatse, en heeft contact met de
kunnen dekken. Daarna moet het terugvloeien naar de pot
vrouwen. Diezelfde organisatie legt ook de contacten met
waaruit de leningen worden gefinancierd.”
vrouwen die in aanmerking komen voor een kleine lening. Daarmee kunnen ze iets ondernemen om zichzelf en hun gezin
Dan wordt die pot dus groter. Erlijn: “Ja, en daarmee kunnen
te helpen; bijvoorbeeld een bedrijfje starten of een machine
weer nieuwe leningen worden gefinancierd. Een vrouw die een
aanschaffen om meer te kunnen produceren.”
lening van ons krijgt, moet twee andere vrouwen zoeken die
Erlijn: “Zo steunen wij een aantal vrouwen in Sri Lanka die
garant voor haar staan. Zodra de eerste vrouw heeft afbetaald,
allerlei lekkernijen bereiden en deze op straat, stations en
komen die andere twee vrouwen in aanmerking voor een
op de markt verkopen. Tenminste, dat deden ze - tot ze op
lening. Soms gaat het niet goed. Dan lukt het niet om af te
4 LOF
betalen, vaak door tegenslagen als ziekte. We straffen of
organisatie hebben kunnen opzetten. We zijn begonnen in mei
achtervolgen die vrouwen niet. Onze insteek is dat het dan een
2005, en binnen een jaar hadden we vier projecten in twee
gift is geweest in plaats van een lening. Maar eigenlijk komt dit
landen: Sri Lanka en Cambodja.”
niet zo vaak voor. De meeste vrouwen doen erg hun best om
Erlijn: “De fondsenwerving van donateurs in Nederland,
de lening af te betalen. Ze voelen het niet als iets vrijblijvends,
particulieren en bedrijven, is ook snel van de grond gekomen.
het gaat tenslotte om hun eigen toekomst.”
Bovendien hebben we een soort startsubsidie ontvangen, wat
Samantha: “Daarom geven we die hengel zelf ook niet. Met een
natuurlijk ook hielp. We zijn een kleine stichting, en dat houden
lening werkt de vrouw zelf voor haar inkomen. Een lening leert
we ook zo. De lijnen zijn kort; al het geld dat binnenkomt, gaat
haar de regels van de economie te begrijpen. Bij ons wordt
naar de vrouwen die we steunen. Op onze website staan al
ze bovendien geen slachtoffer van duistere geldschieters, die
onze cijfers, investeringen en jaarverslagen gepubliceerd. We
soms wel veertig procent rente vragen. In veel gevallen is dit de
merken dat dit onze donateurs aanspreekt. Mensen hebben
enige mogelijkheid voor ze om überhaupt aan geld te komen.
de behoefte om te doneren aan een open organisatie, zonder
Liefst tweederde van de wereldbevolking heeft geen toegang
strijkstok. Een organisatie die directe en kleinschalige projecten
tot bankrekeningen, verzekeringen en dergelijke.”
steunt; waarbij je echt resultaten ziet.”
Er bestaan in die landen toch vaak al Micro Finance
En Máxima? Samantha: “Dat was natuurlijk geweldig!
Institutes (MFI’s)? Erlijn: “Dat klopt, maar die richten zich toch
Omdat zij als VN-adviseur voor het Internationale Jaar van
vaak op de bovenlaag van de arme bevolking. De vrouwen
het Microkrediet 2005 naar Afrika reisde, kwam dat natuurlijk
die wij steunen, kunnen niet bij MFI’s terecht. Ze hebben geen
allemaal in de pers, van De Telegraaf tot de Volkskrant. Dat
onderpand, missen vaak de capaciteiten om hun plannen aan
heeft de bekendheid van microkredieten enorm vergroot. Als
zo’n officiële instantie te presenteren, en hebben bovendien
we nu ergens gaan praten, hoeven we ook niet meer het hele
vaak geen geld om naar de MFI toe te reizen. De MFI’s hebben
principe uit te leggen; die basis heeft Máxima gelegd.”
Op www.microkredietvoormoeders.org vind je
willen daarom investeren in een eigen mangel.
voorbeelden uit de praktijk van de organisatie: Kalverkoe Door de mangel
Deze twee Cambodjaanse vrouwen behoren tot een
Deze Sri Lankaanse vrouwen zijn mattenwevers. De een
groep van vier families die bij elkaar wonen, vlak buiten
maakt matten van gedroogde kokosnootharen, de ander
Battambang, de tweede stad van Cambodja. Ze willen
van riet. Ze zijn nu afhankelijk van gehuurde mangels;
gezamenlijk investeren in een koe. Die moet gaan grazen
cilindrische apparaten waarmee je wasgoed, maar ook
in de weilanden rondom hun huizen, en zal elk jaar door
matten kunt persen. Door de last van de maandelijkse
één van de families worden verzorgd. Gemiddeld zorgt zo’n
mangelhuur houden de vrouwen weinig over om van
koe jaarlijks voor één kalf, en daar is het hen om te doen.
te leven. Een mat maken duurt namelijk gemiddeld
Een vrouwtjeskalf wordt gehouden, een stiertje zal worden
twaalf uur, en levert ongeveer een euro per stuk op. De
verkocht. De terugbetaling vindt ook plaats in de vorm van
mattenmaaksters leven elk van nog geen euro per dag, en
een kalf.
soms een winstoogmerk, en de projecten die zij steunen,
Vaak gehoorde kritiek op microkrediet is dat het de aandacht
moeten op zijn minst wel break-even draaien. Daardoor nemen
afleidt van de problemen die armoede veroorzaken: corruptie,
zij minder risico. Onze leningen zijn kleiner, en wij liggen niet
incapabele regeringen, et cetera.
echt wakker van het risico dat we lopen. Hulp is hulp. Maar het
Samantha: “Als we niets doen, helpen we niemand. Punt. Het
zou mooi zijn als vrouwen die wij steunen, zo succesvol zijn dat
klopt dat er andere, grotere problemen zijn. Maar wij kunnen
zij met hun bewezen kredietwaardigheid kunnen aankloppen
een verschil maken, op kleine schaal. Alle beetjes helpen. Stel,
bij een MFI. Maar dat gaat nog wel even duren.”
je hebt 25 euro. Daar kun je natuurlijk onnodige frutsels bij de Blokker mee gaan kopen. Maar je kunt het ook aan een
Je hebt dus heel wat geduld nodig. Samantha: “Voor de
vrouw geven, die daarmee het leven van haar hele gezin kan
uiteindelijke resultaten misschien wel, maar we zijn eigenlijk
verbeteren. Dan kies ik voor het laatste. Je lost er de grote
enorm verbaasd over hoe snel en soepel we deze hele
problemen niet mee op, maar je doet tenminste iets.” LOF 5
LOFSTYLE
Stoere retro
Het kindermerk 667 (spreek uit sixsixseven) houdt
Sofie en Puk Esther Schuivens
niet van getuttel. Dat blijkt wel uit de superstoere
gebruikte haar eigen
rompers, hoodies en longsleeves in aansprekende
kindertekeningen als
retrokleuren. Vaak voorzien van teksten als Wild Thing, Drama Queen of Beastie Boy. Het
inspiratiebron voor haar knuffels en gaf ze namen
van oorsprong Duitse merk is slechts in een zeer
als Lola, Sam, Sofie en
beperkt aantal Nederlandse kinderkledingwinkels
Puk. Kleurrijke poppen
verkrijgbaar, maar kan ook online besteld worden.
en dieren met grote ogen en
www.sixsixseven.net
lange ledematen die inderdaad doen denken aan de manier waarop kleuters figuurtjes tekenen. De zachte knuffels van fleece, vilt en badstof worden vervaardigd in sociale werkplaatsen en
Aanschuiven
inmiddels over de hele wereld verkocht. www.esthex.com
De Jetsit: een nieuwe, vrolijke kinderstoel die bestaat uit losse elementen (binnen 1 minuut in elkaar te zetten). Het leukste aan de stoel is de uitsparing
Grapjas
in de rugleuning voor een foto of tekening. De
Op zoek naar een uniek
Jetsit wordt geleverd in zes kleurcombinaties en is
jasje? Dit exemplaar
verstelbaar in hoogte, waardoor de stoel geschikt
van i kids wear kan door
is voor zowel dreumes,
kinderen zelf beschilderd
peuter en kleuter.
worden. I kids wear is
Op de site van Jetsit
een Nederlands merk
staan behalve reguliere
van ontwerpster Karin
verkoopadressen, ook
Uyt den Bogaard. Deze zogenaamde Grapjas
winkels
ontwierp ze vanuit de
genoemd waar
gedachte dat elk kind
de stoelen
creatief is en met de
besteld
jas een mooi platform
kunnen
heeft om trots zijn eigen
worden.
kunstwerk te tonen. De
www.jetsit.nl
jas won onlangs de KEK Award in de categorie vrij
LOF 1
PRODUCTIE CAROLINE SCHUT
vier online
LOFSTYLE
Computer vol foto’s Na de doos zit nu de computer vol digitale foto’s, waarvoor we geen tijd hebben om er iets mee te doen. Zelf foto’s inplakken is verleden tijd als je de Hema online fotosite eenmaal hebt ontdekt. Je installeert de software en daarna stel je zelf je album samen. Je kunt kiezen uit allerlei formaten en bindmethoden, een foto op de omslag of een linnen omslag in diverse kleuren. Ringband of gebonden. Er is van alles mogelijk. Ook leuk voor het nieuwe schooljaar is het maken van een schoolagenda, stickervellen en schriften! www.hema.nl
Natuurlijk nog mooier Bij Tas-ka gebruiken ze uitsluitend natuurlijke materialen als leer, wol, vilt, katoen en papier. Twee jonge vrouwen die leuke handgemaakte modeaccessoires, knuffels en babykleertjes maken. En dat alles heel origineel in beeld gebracht. Ideaal als cadeau of natuurlijk om lekker zelf te houden. www.tas-ka.nl maakt. Mmmmmm.
Cadeau op bestelling We kennen het allemaal: op het allerlaatste moment nog
Sarah Jessica Parker Lovely Liquid Satin, € 49,50 (100 ml) Voor meer informatie: 023 2302345 onlangs de KEK Award in de categorie vrij ontwerp/design. www.very-i-person.com
even de stad in moeten rennen om een cadeau voor vriend, vriendin of kind van te kopen. Met de komst van www. hetcadeau.nl kun je jezelf die stress besparen. De site staat vol leuke cadeaus voor huis, keuken, bad en kind. dezelfde middag nog verzonden. Mooi ingepakt en voorzien
Van zijde tot kasjmier
van een ansichtkaart. www.hetcadeau.nl
Een online warenhuis met
Bestellingen die voor 12 uur binnen en betaald zijn, worden
kleding van hoog niveau. Marian Wigger, oprichtster en ontwerpster van kledingmerk Turnover, was toe aan een nieuwe uitdaging toen ze besloot met Zenggi te beginnen. De materialen zijn uitsluitend van de beste kwaliteit, van zijde PRODUCTIE JOSIEN BROEKHUIS
tot kasjmier en de snit is altijd vrouwelijk. Bovendien wordt veel van de kleding met de hand voltooid. Binnenkort ook live te zien in een heuse pop-upstore. Houd het nieuws in de gaten! www.zenggi.nl
LOF 1
CULINAIR
Eerste hulp bij keukensleur Kleine kinderen en ouders met drukke banen. Hét recept voor een culinair verslonsd huishouden. Zo ook bij Annelies Tjassens thuis, waar vijf recepten al een paar jaar ‘grijsgedraaid’ worden. Tijd voor wat inspiratie van topkok Nasser. Het recept van Annelies Nassers tips Ingrediënten: 1/2 pakje mascarpone 1/2 pakje danish blue Laat de twee smelten in een koekenpan pakje spinazie a la crème Roer de ontdooide spinazie door de gesmolten kaas en mascarpone 400 gram pasta Kook de pasta Bakje pijnboompitten Bak de pitten en gooi ze door de saus. Opdienen maar!
Variant 1.
• gebruik verse spinazie; Veel gezonder, en valt er iets te bijten. Bovendien smaakt het beter en scheelt het nauwelijks in bereidingstijd
• gebruik gedroogde tomaten en uien • vervang de pijnboompitten door walnoten • gebruik argane-olie om de pasta op smaak te brengen • gebruik in plaats van mascarpone en blauwe kaas, gewoon
room
• multikleurenpasta is leuk voor de kinderen, en smaakt net
zo lekker Variant 2.
• penne met pesto; kant-en-klare rode of groene pesto koud
er doorheen roeren
• verse spinazie • knoflook • mascarpone en blauwe kaas, maar minder blauwe kaas
dan in Annelies’ recept
• gedroogde abrikozen; gezond en lekker voor kinderen
NASSERS PASTATIP: VERSE PASTA IS HET LEKKERST, GAAT LEKKER SNEL EN IS HEEL GEZOND.
Variant 3. (mediterranée)
• pasta • komijn • verse gember • koriander bij de pasta • spinazie apart • saus met verse tomaten, uien en knoflook, klein beetje
ANNELIES: “WE MAKEN DIT RECEPT AL JAREN, MINSTENS ÉÉN KEER IN DE WEEK. ONZE OUDSTE ZOON KAI IS EEN LEKKERBEK, EN DIT WAS ZIJN
Steven (37) Muzikant en huisvader. Hij werkt op de meest onmogelijke tijden; staat ’s avonds laat op het podium of brengt nachten door in de studio. Op het moment werkt hij met de rapper Raymzter, en treedt hij op met Tribute 2 Bob Marley. Hij doet altijd de boodschappen. Als Annelies tot laat werkt, kookt hij. Anders staat zíj in de keuken. Steef is een ontbijtspecialist: broodjes uit de oven, met avocado of zelfgemaakte mostermayo, roerei, verse bieslook, tomaat, mozzarella, verse basilicum, verse jus enzovoort. Eén keer per jaar maakt hij de ‘love stew’
(liefdespot); een ondefinieerbaar, zelfbedacht maar heerlijk rijstprutje voor Annelies. Gideon (4) Een charmante grapjas, maar een moeilijke eter; van het type ‘wat-de-boerniet-kent-dat-vreet-ie-niet’. Hij praat veel tijdens het eten, en is altijd als laatste klaar. Toetjes zijn z’n favoriet. Zijn unique selling point is zijn enorme kusjesrepertoire, waaronder de befaamde Bakkaboeka-kus, de Knalkus en, op goede dagen, de Supermankus. Kai (6) Oudste zoon in het
gezin en een goede eter. Hij eet met gemak zes bruine boterhammen op een dag. Samen met zijn broertje maakt hij graag toverdrankjes, van variabele kwaliteit. In de blender gooien zij dan melk, appels, kiwi, ijs, bananen en aardbeien, maar er kan ook nog wel eens een bouillonblokje of een snuf gehaktkruiden in verdwalen. Kai vindt koken leuk en helpt graag mee. Om het leven te vergemakkelijken, maakt hij allerlei machines. Bijvoorbeeld een natuurmachine en, voor zijn moeder, een kook- of schoonmaakmachine omdat ze
niet graag in de keuken staat. Annelies (39) Event producer van de Modefabriek. Ze vindt koken naast een pittige baan niet altijd even leuk. Eten moet daarom snel en gezond zijn. Favoriet – ook bij de kinderen – zijn de verschillende soepjes: broccolisoep, tomatensoep, pompoensoep, oma’s kippensoep. Op de een of andere manier hebben ze bijna alleen maar ‘van die ontzettende culi vrienden’. Heerlijk, maar op gezamenlijke feestjes en etentjes hebben ze liever dat Annelies en Steef voor stokbrood of drank zorgen.
LOF 3
Het dilemma MOEDER ZIJN EN CARRIÈRE MAKEN...
H
et is een terugkerende vraag voor veel vrouwen
Ontspannen. Tijd nemen voor onszelf en ons gezin. We weten hoe belangrijk het is, maar we hebben het er meestal te druk voor. Eerst nog dit en nog dat. Er moet zoveel worden geregeld. Ontspanning zien we eerder als een soort beloning na alle inspanning. Maar eigenlijk zou
loopt te puzzelen.
met een drukke baan. Hoe combineer je je gezin met je ambities? Niet alleen praktisch gezien
Een moeder die niet werkt luistert met verbazing mee, en
vraagt het veel improvisatietalent, maar ook emotioneel
begint vervolgens te verdedigen waarom ze niet werkt. En jij
gezien hebben vrouwen er zorgen en twijfels over. Caroline
verantwoordt waarom je wél werkt en hoe belangrijk dat voor
heeft daar haar ideeën over. Niet alleen door haar ervaring
je is, met vooral het argument dat jouw kinderen daar zeer
als werkende moeder, maar vooral ook door de ervaring die
wel bij varen, omdat je anders geen gezellige moeder zou zijn.
ze heeft opgedaan vanuit haar coachingpraktijk, want ze
En als je een gelijkgestemde treft, kom je terecht in een feest
sinds een aantal jaren werkt zij met een specifiek opgezet
van herkenning, en krijgt het gesprek een hilarische wending,
coachingprogramma om het dilemma van werkende moeders
omdat het heerlijk is om uit te wisselen hoe ongelooflijk
uiteen te zetten en op te lossen.
grappig het ploeteren kan zijn.
Vrijdagmiddag half 4. Je zit op het hangplekbankje voor
Maar hoe laconiek er ook naar gekeken kan worden, het is
ouders bij de speeltuin om de hoek. De kids leven zich uit
en blijft een issue en het houdt werkende moeders tegen.
op wipkip, glijbaan of zijn aan het voetballen. Jij raakt aan de
Alsof er sprake is van een onzichtbare kracht, die jou noch
praat met andere moeders die deze vrijdag als hun mama-
tevreden thuis laat zijn op je mama-dag, noch voldoening
dag bestempelen of die als fulltime mama ook genieten van
geeft op de dagen dat je je stort op je werk. Veel te vaak blijkt
het moment buiten op de bank.
een combinatie van deze twee op beide fronten onvoldoende energie op te leveren en ideaal te zijn. Terwijl je zelf de keuze
Al snel gaat het over wel of niet werken in de combinatie met
hebt gemaakt. Waar komt dat door?
zorg voor de kinderen. Een onderwerp dat niet voor de eerste keer wordt aangeroerd, sterker nog, je kunt erover dromen;
Schuldgevoel
hoe doe jij het als werkende moeder?
Het is niet simpel, want we zijn gewend om vanuit een
En een dergelijk gesprek heeft dan meestal deze volgorde;
bepaalde manier te denken, te zorgen volgens waarden
Werk je ook? Wat doe je? Hoeveel dagen werk je dan? Hoe
en regels in de maatschappij. En dat komt weer voort uit
combineer je het? En daarna; Hoe houd je het vol en Hoe
patriarchale tradities die al 6000 jaren in ere gehouden
krijg je het voor elkaar (of niet)....
worden. En dan is een beslissing die afwijkt van het
Alsof het een magisch onderwerp is waar iedereen nog mee
traditionele patroon de aanstichter van het schuldgevoel.
WERKEN
rest van de wereld. De uitstroom van vrouwelijke managers is uiteindelijk massaal. Naast het ook al zo Nederlandse “glazen plafond” probleem, is dit een belangrijke oorzaak waarom we vrouwen in top posities zo ook jammerlijk weinig terugvinden in het Nederlandse bedrijfsleven, terwijl ze zo hard nodig zijn. In de rest van de wereld hebben de vrouwen er veel minder last van dan wij hier in Nederland. En zodra onze peuters kleuters worden, en we deze op 4jarige leeftijd afleveren op een fijn schooltje voor 4,5 dag in de week, verdwijnt het schuldgevoel als sneeuw voor de zon.
Tropentijd Hoe je het ook wendt of keert, een combinatie van werken en moeder zijn kan pittig zijn. Er wordt vaak genoeg geploeterd, het is ook echt tropentijd, we zijn chronisch moe, dus het woord MOE kun je beter schrappen uit het huiselijke woordenboek. Daarnaast is de grootste stressfactor de
Het is niet simpel, want we zijn gewend om er op een bepaalde
interne discussies met onze geliefden over de voortgang van het hele thuissysteem. Legio praktische oplossingen kunnen dit probleem al elimineren. Maak van je partner een bondgenoot. Splits een aantal taken en verwacht niet van elkaar dat jullie alles allebei even zo goed kunnen doen. Kies ervoor om de manager van de koelkast te zijn en promoveer hem tot chief van de tuin en het autowassen. Jij bent de coach van de oppas en de hulp, terwijl jouw geliefde CFO van de bankzaken mag zijn. En hij mag zelf zijn overhemden naar het leuke meisje bij de stomerij brengen en wordt nog blijer als hij alles gestreken en wel weer ophaalt. En jouw kids vinden pizza’s en magnetron pannenkoeken veel lekkerder dan verse roergebakken groenten met kip. Ieder doet zijn
Jammer dames, mannen hebben daar geen last van, en
ding, net als op kantoor dus. Daar zijn taken ook helder
daar zijn we dan ook jaloers op. Gek genoeg is dit, in het
verdeeld.
‘moderne’ Nederland, het belangrijkste dilemma waar werkende moeders tegenaan lopen. Op een of andere
Zoek ook evenwicht door goed te zorgen voor jezelf. Ga
manier wordt het maar niet vanzelfsprekend en voelen
sporten en bouw daarmee je conditie op, ga uit, geniet
veel werkende moeders zich al schuldig voordat ze na hun
van je sociale leven als je daar nog energie voor hebt,
zwangerschapsverlof 1 dag op kantoor hebben gezeten
laat je verwennen i.p.v. zelf alleen maar te zorgen. Zoek
Apart eigenlijk dat de dames bij onze buren zoals Duitsland,
bondgenoten en schuif bij elkaar aan tafel als het een keer
Engeland, België etc. hier helemaal geen last van hebben.
teveel wordt.
Om nog maar te zwijgen over de rest van Europa of zelfs de LOF 3
Over uitdaging, balans en authenticiteit
Combivrouwen:
TOP
VROUWEN
Combivrouwen hebben het zwaar. Tegen alle winden in kiezen ze ervoor om niet te kiezen. Ze willen niet alleen moeder zijn, of alleen een carrièretijger. Ze willen ’t allebei. Ze willen ‘én én’ in plaats van ‘of of’. TEKST ELLA MEA WESTER BEELD WILLY SLINGERLAND
2 LOF
“MIJN DOCHTER MOEST MIJ INPLANNEN” LOF 3
IN DE TOP VAN ‘CORPORATE’ NEDERLAND ZIJN VROUWEN EEN SCHAARS GOED.
C
ombivrouwen zijn ambitieus in hun werk
inderdaad voor zichzelf. In (de top van) ‘corporate’ Nederland
én ambitieus met de kinderen. Ze weten
zijn vrouwen een schaars goed. Terwijl de economie er baat bij
dat ze kiezen voor de moeilijkste weg,
zou hebben als meer vrouwen meer uren zouden werken, want
maar ze doen het gewoon. En ze zijn
de groeiende vergrijzing moet gefinancierd worden. Vrouwen
met velen! Als je de bladen en kranten
horen deze luide roep wel, maar ze luisteren niet en blijven
leest, lijkt het soms of geen enkele
andere keuzes maken. Bestuurders in bedrijven zien de ene
Nederlandse vrouw nog een fatsoenlijke
na de andere talentvolle vrouw op het hoogtepunt van haar
baan heeft, maar het tegendeel is waar. Ook al werken veel
carrière vertrekken en zij vragen zich vertwijfeld af: wat doen
vrouwen met kinderen niet fulltime – ja, dat weten we nu wel –,
we fout? Willen vrouwen geen carrière maken? Of kunnen ze
werken doen ze. En met verve. De keuze die de zogenaamde
het niet vanwege de omstandigheden? Met andere woorden:
combivrouwen maken en de invulling die zij aan hun leven
heeft het te maken met de ondermaatse kinderopvang en
willen geven, staan symbool voor een algemeen beeld van deze
gebrekkige flexibiliteit in het bedrijfsleven of zijn Nederlandse
tijd. Zeggen de denkers, de kenners, de onderzoekers. Man en
vrouwen gewoon minder ambitieus? In het publieke debat over
vrouw puzzelen samen om voldoende ruimte te creëren voor
dit onderwerp lijken we steeds op dit punt te blijven steken.
twee carrières, tijd met de kinderen, taken in het huishouden en de benodigde flexibiliteit. Hoe dat precies werkt, in theorie
Onrustig dribbelen
en praktijk, lees je hier.
De uitkomsten van het Amerikaanse onderzoek van Maneiro en Sullivan bieden een interessante kijk op deze weerbarstige
Werken om te leven
praktijk. Zij laten zien dat voor mannen én vrouwen dezelfde
De Amerikaanse wetenschappers Maineiro en Sullivan hebben
aspecten bepalend zijn voor hun (carrière) keuzes: uitdaging,
vijf jaar gestudeerd op het leven en carrièreverloop van mannen
balans, authenticiteit. Alleen slaat afhankelijk van het feit of je
en vrouwen. En kwamen tot opzienbarende conclusies. Het
man of vrouw bent en de fase waarin je je bevindt de weegschaal
onderzoek Kaleidoscope careers: An alternate explanation for
naar een andere kant door. Als vrouwen net beginnen met
the ‘opt-out’ revolution is gepubliceerd in 2005 en laat zien dat
werken, vinden zij het – net als mannen – belangrijk dat zij
waar vroeger een lineair pad naar de top van een organisatie
voldoende uitdaging in hun functie hebben. De studie is klaar,
het hoogst haalbare was, werknemers – man én vrouw – nu
de energie stroomt door de aderen en de young professionals
kiezen voor een ander patroon. Niet meer leven om te werken,
genieten van de vrijheid van hun pas verworven werkende
maar werken om te leven! Wanneer organisaties niet luisteren
leven. Aan balans en authenticiteit hechten zij in deze fase van
naar die oprechte wens, stappen mensen simpelweg op. Ze
hun leven ook, maar in mindere mate: aan de carrière moet
vertrekken naar bedrijven die wél flexibel zijn en zich kunnen
worden gewerkt! Als de kinderen komen gaan vrouwen de
aanpassen aan verschillende wensen in verschillende fases
balans tussen werk en privé belangrijker vinden. Ze kiezen
van het leven. Of ze beginnen voor zichzelf.
minder vaak voor extreem lange werkweken. Veel moeders zien de periode met kleine kinderen overigens als een tijdelijke
Willen vrouwen niet? Of kunnen ze niet?
onderbreking van de carrière; niet als een afscheid daarvan.
In Nederland zien we een vergelijkbaar beeld. Vrouwen
Het deeltijd werken in de periode dat de kinderen klein zijn, is
verlaten de bedrijven waar ze lange tijd hun ambities vervulden
veel meer ‘een onrustig dribbelen om daarna weer te kunnen
en kiezen voor een ‘kleinere’ baan in de buurt. Of ze beginnen
sprinten’. Later in de vrouwelijke loopbaan is authenticiteit het
4 LOF
meest doorslaggevende argument om een baan te accepteren
overigens al lang. Zelfs de regering leek in actie te komen.
of af te slaan. Belangrijk is dan vooral dat vrouwen zichzelf
Maar ze besloot het probleem bij de scholen over de schutting
kunnen zijn in hun werk. Balans is later minder een issue: de
te gooien. En accepteert vervolgens dat ouders alsnog ‘nee’
kinderen zijn nu zelfstandig en er is veel meer tijd voor zichzelf.
te horen krijgen, omdat de scholen het niet alleen geregeld krijgen. De Nederlandse vrouw is niet ontoerekeningsvatbaar
En de mannen dan?
of verwend. Ze roeit met de riemen die ze heeft.
Ook mannen kijken in toenemende mate naar de genoemde aspecten authenticiteit, uitdaging en balans. Alleen werkt
‘Nederland werkt, en moeder ook’
het bij hen vaak (nog) anders. Ze blijven carrièregedreven,
Dit beeld wordt bevestigd door een Nederlands essay
maar steeds minder gericht op een lineair pad binnen één
(E-Quality) van Lucy Kok en Janneke Plantenga, beiden
organisatie. Het doel is vooral: ‘hun eigen ding kunnen doen’.
economen. Nederland werkt, en moeder ook zijn de titel en
Daarvoor is het handig als je stijgt in functieniveau en meer
conclusie van dit prikkelende essay. Onder invloed van de
verdient, dus dat bepaalt wel degelijk de keuzes. Maar het
overheid die meer vrouwen meer uren aan het werk wil zien,
bedrijf moet wel meedenken en hem de vrijheid geven ‘z’n
is de interesse voor de achtergronden van ons deeltijdlandje
eigen ding te doen’. Zodat ook voor hém de combinatie met
toegenomen. Vandaar het onderzoek van E-quality naar
het gezin haalbaar blijft. Zo niet, dan zeggen ze sneller: laat
de arbeidsmotivatoren van vrouwen. Kok en Plantenga
maar die baan. Bij jonge mannen uit het onderzoek bleek dit
concluderen dat arbeidsparticipatie te maken heeft met drie
nog sterker.
factoren. Allereerst gaat het om de opbrengst van betaald
KINDEREN KUNNEN NIET ALLEEN GELATEN WORDEN. WERKGEVERS MEESTAL WEL. De conclusies van dit Amerikaanse onderzoek geven aan
werk. Dat betreft loon en de voldoening die het werk geeft. In
dat de strijd die we in Nederland leveren om kind en carrière
de tweede plaats gaat het om de opbrengst van onbetaalde
passend te houden, past in een breder beeld van deze tijd. De
zorg. Dat betreft de bespaarde kosten van uitbesteden en
Nederlandse vrouw is niet uniek. Ook in het arbeidsparadijs
de voldoening die het zorgen geeft. En ten slotte wordt de
Amerika waar het arbeidsethos anders is dan in Nederland
beslissing al dan niet te gaan werken beïnvloed door de
gaat het om balans en het combineren van werk en privé.
opbrengst van vrije tijd. Op deze manier maken vrouwen
Het Amerikaanse tijdschrift Working Mother besteedt hier
(en mannen) een emotionele rekensom: ze tellen de totale
al 22 jaar aandacht aan. Dat zou kunnen betekenen dat de
opbrengst van zorg, vrije tijd en werk bij elkaar op en kiezen
Nederlandse deeltijdkoningin niet zozeer slachtoffer is van de
díe combinatie die hen het meest oplevert. Om vrouwen meer
veronderstelde (Nederlandse) moederschapsideologie, maar
aan het werk te krijgen, is het dus om te beginnen nodig dat
dat haar keuze om te combineren een wereldwijd fenomeen is.
werken aantrekkelijker wordt gemaakt; zowel in termen van
Door het gebrek aan optimale voorzieningen helt die combinatie
geld als voldoening. Als het gaat om voldoening constateerde
in Nederland simpelweg over naar het moederschap. Kinderen
de Stichting Opportunity in Bedrijf in 2000 al dat vrouwen niet
kunnen niet alleen gelaten worden. Werkgevers meestal wel.
genoeg kansen krijgen op meer uitdaging in werk en dat ze
Kortom, als we vinden dat vrouwen die willen combineren
niet worden erkend in de behoefte aan loopbaanontwikkeling.
meer kunnen werken en daardoor meer kunnen bereiken,
Als het gaat om geld, stellen de onderzoekers van E-Quality
moeten we de omstandigheden verbeteren. Dat weten we
voor om de algemene heffingskorting af te schaffen. Dat LOF 5
Dorine Steenmetser-Bakker: Moede Dorine Steenmetser-Bakker is moeder van drie zoons,
haar werkgever – de rechtbank – haar zou vragen of ze vijf
getrouwd met Tomas en sinds drie jaar rechter in Haarlem.
maanden fulltime mee wil helpen om een berg rechtszaken
Zij werkt drie dagen per week, hij vijf. “Kinderen zijn
weg te werken, zegt Dorine: “Vijf maanden vind ik wel heel
allesoverheersend. Ze zuigen al je liefde, ener- gie en jeugd
erg veel. Daar moet wat tegenover staan; bij voorkeur vrije
op. Geen kinderen hebben is voor mij ondenk- baar.”
tijd. Dus vijf maanden fulltime werken en dan vijf maanden
“Als moeder ben ik no-nonsense en toegewijd, en als profes- niet, is prima. Geld vind ik een minder grote prikkel. En als sional ook. Ik wil in beide werelden, werk en privé, goed func- m’n strijkster twee weken ziek is? Dan ga ik strijken. Als ik dat tioneren. Ik hoef niet te excelleren, maar wil dat het goed gaat niet zou doen, word ik onrustig. Daar komt bij dat de kinderen met mijn gezin en mijn werk, en dat ik er niet de kantjes van af nu op zo’n leeftijd zijn dat ze zichzelf kunnen vermaken, of loop. Ik kan zowel thuis als op mijn werk zelf prima beoorde- met andere kinderen aan het spelen zijn. Ik faciliteer; ik ben len of het goed gaat of niet. Dat staat los van het oordeel van geen entertainer. Ik zit vastgeroest in het chantagemodel: ‘Als anderen.” Gevraagd naar haar incasseringsvermogen
jij je bord niet leeg eet, krijg je geen toetje’, of ‘Als je niet doet
als
wat ik zeg, krijg je geen Panini-pakje met voetbalplaatjes’.
EEN BETERE WORK-FAMILY FIT VERHOOGT DE PARTICIPATIE VAN VROUWEN. betekent dat het belastingvoordeel niet meer overdraagbaar is
echter een kritische noot bij. “Wij zijn in Nederland weliswaar
aan bijvoorbeeld de man. Daarnaast moet de combinatie van
de parttimekampioen van de wereld, maar vrouwen bereiken
werk en zorg makkelijker worden gemaakt. In dit kader stellen
hier veel minder vaak management- en topposities dan in
zij betaald ouderschapsverlof voor. Een betere work-family
andere westerse landen.”
fit voor man én vrouw verhoogt de participatie van vrouwen,
“Parttime werken kan een mooie manier zijn om de
zeggen zij. Vrouwen voelen zich zekerder met dit vangnet
caleidoscopische wensen van vrouwen mogelijk te maken”,
en ook mannen zullen als ze doorbetaald krijgen een groter
vervolgt Claartje. “Maar het lijkt niet bepaald bevorderlijk voor
aandeel in de zorg op zich nemen.
grote successen in je carrière. In Nederland zijn er overigens specifieke redenen waarom relatief veel vrouwen parttime
Parttimekampioen
gaan werken. De typisch Nederlandse moederschapsideologie
Met deze doordachte uitspraken en gegevens is het
bijvoorbeeld. Die laat zich simpelweg beschrijven als de wens
makkelijker te begrijpen hoe vrouwen (én mannen trouwens
om thuis te zijn voor het kopje thee na schooltijd. In Nederland
ook) hun loopbaan zien. Bovendien zijn de keuzes (deeltijd
geloven we namelijk dat te veel opvang zielig en vermoeiend is
werken) beter te verklaren en van daaruit om te buigen. Het
voor kinderen. En dat ouders het beste zélf voor hun kinderen
Caleidoscoopmodel geeft tevens adviezen aan bedrijven
kunnen zorgen. Aan die moederschapsideologie zijn onze
die vrouwen aan boord wil houden. Zo zien de Amerikaanse
schooltijden en kinderopvang volledig aangepast. Zo sluiten
wetenschappers in parttime werken een mogelijke oplossing!
de scholen halverwege de middag. Dergelijke schooltijden
Claartje Vinkenburg, wetenschappelijk onderzoeker op dit
maken het ook niet gemakkelijk om fulltime te werken.”
onderwerp aan de Vrije Universiteit in Amsterdam plaatst daar 6 LOF
“IK WIL IN BEIDE WERELDEN GOED FUNCTIONEREN” LOF 7
Nita Wink: Moeder en partner bij PricewaterhouseCoopers “Ik ben registeraccountant, daar kan ik ook niks aan doen.” Deze uitspraak typeert Nita Wink (37). Humorvol en met beide benen op de grond. Terwijl ze toch maar mooi op 35-jarige leeftijd én als een van de weinige vrouwen (11 op totaal 240 man) partner werd bij PricewaterhouseCoopers. Overigens vlak nadat ze aangaf zwanger te zijn van haar eerste kind. Het kan dus wel. “De timing kon misschien beter. Mijn partner is vijf jaar jonger, maar we wilden niet te lang meer wachten. Kinderen is tenslotte geen kwestie van nemen, zeker niet als je al wat ouder bent. Ik werk al heel lang en ben daarnaast blijven studeren, eerst postdoctoraal accountancy en daarna MBA. Toen dat eenmaal klaar was en ik Kees had ontmoet, hebben we het laten gebeuren. Ik dacht voorheen dat ik een keuze moest
chillen in de sauna. Het betekent ook dat ik mijn tijd zelf in
gaan maken: kind of carrière. Mijn senior partner en coach kan delen. PwC gaat ervan uit dat ik mijn ding doe, en hoe en binnen PwC wees me op de fout in die gedachte. Het is geen wanneer is mijn zaak. Aan de top is het heel goed toeven, keuze als je het maar wel goed en comfortabel regelt! En dat hoor! Toen mijn dochter net geboren was, dacht ik door alle is een groot voordeel van een ambitieuze baan. Het betaalt
hormonen even heel anders. ‘Ik doe het niet, ik blijf bij haar’,
goed. Dat betekent dat ik op mijn vrije dag een extra crèche- schoot de hele dag door mijn kop. Ik schrok ervan, want ik dag heb kunnen regelen. Als er dan toch een belangrijke of had dit nooit van mezelf verwacht. Julia Roberts, te gast bij interessante meeting is, kan ik daar meteen gebruik van ma- Oprah Winfrey, relativeerde dit voor mij. ‘hen you give birth, ken. Of we gebruiken die dag om samen een keer heerlijk te
half of your brain falls out. After two months it comes back.’
“AAN DE TOP IS HET HEEL GOED TOEVEN, HOOR.” En zo lijkt de cirkel weer rond. Als het gaat om het combineren
Nederland maar ook in andere landen zoals Amerika.
van kind en carrière houden oorzaak en gevolg elkaar in de greep. Gelukkig is er een klimaat aan het ontstaan waarin we
Advies voor bedrijven
moeten ophouden met het schetsen van de problematiek en
Wetenschappers Maineiro en Sullivan doen in hun artikel
moeten overgaan naar praktische oplossingen. Zowel het
ook aanbevelingen voor bedrijven die getalenteerde vrouwen
Amerikaanse onderzoek als de conclusie van het Nederlandse
graag willen behouden. Die komen erop neer dat bedrijven
essay tonen hetzelfde plaatje. De wensen van mensen om een
moeten zorgen voor voldoende uitdaging voor vrouwen en de
combinatie van relevant werk en een prettig leven te vinden
mogelijkheden moeten scheppen voor een balans tussen werk
is universeel. Maar door het veranderen van verankerde
en privé. Daarnaast is een bedrijfscultuur waarin authenticiteit
rolpatronen, man werkt en vrouw zorgt, is die ideale combinatie
wordt gewaardeerd belangrijk. Bedrijven zouden moeten
zoekgeraakt. We zijn samen op zoek, maar een nieuwe – voor
zorgen voor flexibele werktijden en thuiswerken moeten
alle partijen bevredigende – oplossing is niet een, twee,
toestaan. Verder: als je weet en accepteert dat niet iedereen
drie gevonden. Daar moet moeite voor worden gedaan: in
in het bedrijf een lineair carrièrepad volgt, is het gemakkelijker
8 LOF
om toe te staan dat sommigen er een tijd tussenuit willen. Sta
geschonken zijn. “Toen mijn dochter vier maanden was, wilde
parttime werken en langdurig verlof dus niet alleen oogluikend
ik er weer heen. Maar ik gaf borstvoeding. Ik heb met Kees
toe en beloon degenen die na hun verlof weer willen
overlegd en we zijn gegaan. Als gezin op pad, want mama
terugkomen. Daarnaast moet het hoger management worden
moet werken. Natuurlijk zaten we in een zogenaamde groene
afgerekend op het aantal vrouwen dat promotie maakt.
(red. veilige) zone. Het is zo’n prachtig land, maar het zit nog
Cijfers hierover moeten door het bedrijf worden bijgehouden.
ramvol mijnen. Ik vind het fijn om op deze manier bij te kunnen
Bovendien: het salarissysteem moet niet worden gebaseerd
dragen aan een menselijk bestaan. Het doet mij beseffen wat
op het aantal uren dat werknemers aanwezig zijn, maar op
voor geluk ik heb dat ik in Europa geboren ben. En dat ik in mijn
behaalde prestaties. Salarisverschillen tussen mannen en
leven keuzes heb gekregen: om te studeren, om te werken, om
vrouwen die hetzelfde werk doen, zijn natuurlijk al helemaal
carrière te maken en om dat met het moederschap te kunnen
uit den boze. Sta ook niet toe dat mannelijke managers alleen
combineren.”
rekruteren via hun old boy’s network. En ten slotte: lobby als
Niet voor niets is Nita voor PwC een belangrijk rolmodel voor
DE AMERIKAANSE ONDERZOEKERS ZIEN IN PARTTIME WERKEN EEN MOGELIJKE OPLOSSING! bedrijf bij de overheid voor betere faciliteiten voor kinderopvang
vrouwen. Zij willen heel graag vrouwelijk talent aan boord
en zwangerschapsverlof.
krijgen en houden, dus het voorbeeld van een jonge moeder én ook nog partner is cruciaal. “Ik wil helemaal geen rolmodel
In elke Lof geven we voorbeelden van vrouwen die op zoek
zijn. Ik ben wie ik ben. Oké, ik praat wel met vrouwen over hoe
gaan naar het hoogst haalbare combinatiemodel. Bij de een
het gaat, hun promotiewensen, waar ze tegenaan lopen. En
lukt het beter dan bij de ander, het vinden en bewaren van de
ik laat ze zien dat als ze omhoog willen, ze daar duidelijk over
balans, die op het moment dat je denkt dat je hem hebt, door
moeten zijn. Niet te afwachtend moeten doen, want mannen
een onverwachte incident weer weg kan zijn.. Gevolg van de
roepen vaak om het hardst: ‘ik wil, ik wil, ik wil’. Maar ik wil
keuzes die je maakt is dat je moet leven met de gevolgen van
geen model zijn dat in die rol moet blijven. Want soms weet ik
die keuzes. Dat betekent vaak stress, spijt, schuldgevoel of
helemaal niet wat dat is of hoe dat moet. Zelf heb ik ook veel
slaapgebrek, maar ook voldoening.
moeten leren over de verschillen tussen mannen en vrouwen.
Nita Wink voelt zich als een vis in het water bij PwC. Naar
Als er een klus geklaard moet worden of er is een functie te
eigen zeggen is ze een bouwer, ondernemer, een avonturier.
vergeven, hebben vrouwen allerlei mitsen en maren. Mannen
“Ik ben en doe af en toe best gek, en dat kan ook. Ik ren door
niet. Die hebben ze wel, zij zijn ook onzeker, maar ze gaan
de gangen, ik laat ook mijn kwetsbare kant zien, ga voor de
ervoor. En ze houden hun mond over eventuele aarzelingen.
mensen om mij heen, geef fouten toe als ik ze doorheb. Dat is
Vrouwen zouden dat ook vaker moeten doen. Er gewoon voor
niet helemaal des PwC’s. Maar het kan allemaal wel. En dat is
gaan. Be smart...”
belangrijk voor mij. Ik moet wel mezelf kunnen zijn.” Nita is niet zomaar een accountant. Eigenlijk is dat alleen maar een excuus
Nita zet zichzelf niet neer als een power woman, maar ze is
om bezig te kunnen zijn met ontwikkelingssamenwerking. In
het wel. Haar nuchtere kijk en gerichtheid op handelen geven
Afghanistan is PwC door de Wereldbank gevraagd om alle
haar een enorme slagkracht. “Zo af en toe loopt alles in het
funds te controleren die door de internationale gemeenschap
honderd. Maar dat gebeurde vroeger ook. En dan dacht je, ‘ik LOF 9
Cathelijne Verhees: partner bij Hamilton Hill en moeder Cathelijne Verhees is partner bij Hamilton Hill, een klein exe-
dereen er ontzettend hard. Zelf had ik een contract voor vier
cutive search bedrijf. Ze heeft het er erg naar haar zin. Cathe-
dagen. Maar als mijn dochter van negen op woensdagoch-
lijne heeft niet altijd bij kleine bedrijven gewerkt. Hiervoor tend naar school was, checkte ik mijn mail thuis nog even. werkte ze bij Accenture, een consultancybureau met 130.000
Soms had ik dan wel honderd mailtjes, en dat waren geen
medewerkers. Cathelijne: “Ik ging naar Accenture voor de
cc’s! Van lieverlee ging ik steeds meer werken, tot ik werkwe-
uitdaging en ik verheugde me erop om daar te gaan werken. ken van zeventig uur maakte. Dan raak je de balans echt Ik was gewend om in mijn werk veel zelf te moeten doen. Het
kwijt. Ik zat in een functie waarin ik partner zou worden, maar
leek me dus heerlijk dat bij het grote Accenture goed gere-
op een gegeven moment besefte ik: dit is niet wat ik wil. Ik
geld zou zijn. En dat was ook zo. Maar er was ook een andere heb ontslag genomen en ben gaan solliciteren. Bij Hamilton kant. Voor de kleinste dingen moest je namelijk langs allerlei
Hill gaat het prima. Er zijn korte lijnen, gelijkgestemde men-
loketten. Het werken aan het interne proces kostte soms
sen en we hebben leuke bedrijven als klant – waaronder Ac-
meer tijd dan het werken voor de klant. Bovendien werkte ie-
centure!”
IN DE TOP VAN ‘CORPORATE’ NEDERLAND ZIJN VROUWEN EEN SCHAARS GOED. doe m’n best en meer kan niet’. Nu loop je het risico dat alles
De jongste gaat drie dagen naar de crèche, en de oudste twee
gerelateerd wordt aan de ingewikkeldheid van de combinatie
jongens hebben een oppas die ze van school haalt. “Tomas
kind en carrière. Accepteer de situatie zoals die is en leg de
brengt de jongens ’s ochtends weg als ik werk, en ik ben
lat lager waar het kan. Komen er vrienden eten? Ga naar de
twee van de drie werkdagen op tijd thuis. Tijdens het spitsuur
traiteur. Boodschappen doen tijdrovend? Doe ze via internet
praat ik altijd even bij met de oppas van de twee oudsten.
en laat ze bezorgen. Gaat strijktijd af van speeltijd met je kind?
De jongste zit dan – vaak huilend – op mijn heup. Hij heeft
Neem een strijkservice. Ren je de hele week van A naar B,
dan een lange crèchedag achter de rug. Daarna plant ik ze
houd je zondag vrij. Juist dan is er ruimte voor leuke spontane
alledrie voor de televisie. Dan is het koken, met de jongens
acties. Het gevoel van vreemde eend in de bijt tussen al die
eten, ze in bad doen, voorlezen en naar bed brengen. Tegen
‘witte, fitte mannen’ kent Nita ook. “Zeker als ik een klant
die tijd heeft Tomas vaak de keuken al opgeruimd, en heb ik
overneem van een senior, dus ‘grijze’ partner. Een klant mag
tijd voor de krant of het journaal. Eén dag in de week heb ik
dan best bedenkelijk kijken. Dan neem ik even de tijd om mijzelf
zitting. Dan haalt Tomas en kan ik laat thuiskomen. Mijn baan
te introduceren en vertel wie ik ben en wat ik doe. Ik begrijp
is verantwoordelijk, interessant, veelzijdig en nooit saai. Ik
zo’n reactie ook wel. Ik heb er geen last van. Misschien komt
kom met zeer veel maatschappelijke problemen in aanraking,
dat omdat ik twee oudere broers heb. Ik ben er trots op dat ik
en hoop door mijn werk een steentje bij te dragen aan een
kan zeggen: ja, ik ben moeder en ik werk vier dagen. Geweldig
goed functionerende samenleving. Ik zou zeker niet willen
was de reactie van mijn eigen moeder toen ik vertelde dat we
ruilen met mijn man die vijf dagen werkt. Dan zou ik veel te
een kind verwachtten. Ze zei: je blijft toch wel werken, he?”
weinig tijd hebben voor mijn kinderen. Ik zou wel vaker naar de film willen, samen met mijn man op vakantie, en weer
I’ve come a long way (Dorine/rechter) 10 LOF
eens een ongestructureerd weekend beleven. Tijd samen,
Als jij het niet kan, kan niemand het. 2 LOF
Schreeuwende kinderen, de zoveelste beker melk die omvalt, een eeuwig schuldgevoel ten opzichte van alles en iedereen en altijd gebrek aan tijd. Allemaal hebben we er last van. Schreeuwende kinderen, de zoveelste beker melk die omvalt, een eeuwig schuldgevoel ten opzichte van alles en iedereen en altijd gebrek aan tijd. Allemaal hebben we er last van. TEKST ELLA MAE WESTER BEELD MARIE-JOSE VAN DEN ENDE
Doorbreek het taboe dat je kinderen en carrière niet kunt combineren Annemie Schuitemaker en Caroline van Reenen ontmoetten
Verwachtings- en rolpatronen zijn ijzersterk én werken
elkaar begin dit jaar op een beursvloer. Caroline was de
onbewust, zeggen ze. Annemie: “Daarom willen we op ons
organisator in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken
congres de discussie gedurende twee dagen aangaan. Om
en Annemie een van de sponsoren. De centrale vraag op de
zo tot de kern te komen. En dat doen we met alle partijen:
beurs: ‘Hoe kunnen we vrouwen ‘verleiden’ om weer aan het
werkgevers, beleidsmedewerkers, moeders én vaders.”
werk te gaan?’. Ze raakten aan de praat over het onderwerp.
Ook praktisch gezien zijn er te veel belemmerende beren
Annemie: “Ik liep al langer met het idee om een congres te
op de weg. Annemie: “De naschoolse opvang moest vanaf
organiseren over de combinatie kinderen en carrière. Caroline
augustus door de scholen zijn geregeld. Vlak voor de zomer
bleek dé ideale partner. Ze is geen man. Als werkende
kwamen er ineens berichten in de krant dat veel scholen
moeder begreep ze meteen wat ik bedoelde met zaken als
het niet zouden redden. Dat er wachtlijsten zijn. Veel ouders
balans zoeken, te veel apen op je schouder hebben, de
zagen die bui al hangen, maar echt verder komen we zo niet.”
kracht van bewust keuzes maken, en dergelijke. Haar kunde
Caroline: “Niet alleen in de grote steden is dat zo. Ook bij ons
om betaalbare congressen te organiseren en mijn kennis over
in de omgeving (red. Heemstede) zijn alle faciliteiten overvol.
tropenjaren van jonge gezinnen, is een perfecte match.”
Het mag misschien niet, maar het is wel zo. Daarom is de organisatie van ons congres er volledig op gericht dat de
Volgens Caroline en Annemie ligt er een taboe op het
verschillende partijen sámen oplossingen bedenken.”
combineren van kinderen en carrière. Het zou niet haalbaar zijn en vooral niet wenselijk voor werkgevers. Annemie:
Lukt dat niet, dan hebben zij zelf nog wel een paar ideeën.
“Kinderen en carrière gaan wel degelijk samen. Maar je moet
Annemie wijst op Zweden. Het veel genoemde voorbeeldland
er wél wat voor doen. Kijk samen met je man naar de drie
als het gaat om ‘goed geregeld voor jonge gezinnen’.
eenheden: jezelf, je werk en je gezin. Houd overeind wat jij
Annemie: “Mannen hebben net als vrouwen na de bevalling
wilt, waar je passie ligt en ga voor het maximale. Je doet
zestien weken verlof. Die periode doen man en vrouw
jezelf tekort als je het niet probeert.” Caroline: “Veel vrouwen
alles samen. Na zestien weken gaan ze tegelijkertijd weer
kiezen ervoor minder te gaan werken. In veruit de meeste
aan het werk. Dat is een totaal ander uitgangspunt in ‘de
gevallen verdient de man meer dan de vrouw. Dus dan lijkt
onderhandelingen’ tussen vader en moeder.” Caroline: “Of
het een vrij logische keuze, terwijl dat niet zo is. De vrouw
beter nog: geef de man een maand verlof zodra zijn vrouw
zet haar ambities opzij om – ogenschijnlijk – de leefbaarheid
weer aan het werk gaat. Dan ervaart hij supersnel hoe de
binnen het gezin te bewaken. Maar het is vooral om te
BV Gezin werkt. Schaf daarnaast de wet af die binnen het
voldoen aan de norm die vrouwen elkaar opleggen. En dat is:
huwelijk de overdraagbaarheid van de belastingvrije voet
‘Je moet kiezen, je kunt niet alles hebben’. Mede gezien het
mogelijk maakt. Dat maakt het onaantrekkelijk voor vrouwen
aantal scheidingen, is het een risicovolle keuze.”
om weer aan de slag te gaan. Zeker als je parttime werkt. Dat levert daardoor veel te weinig op.”
Annemie en Caroline zien wel waar de schoen wringt. Ze hebben hun eigen schoenen ook moeten uitschoppen.
Kijk op www.lof.nl/carriere-en-kinderen hoe het congres is LOF 3
Ook het géven van massages ontspannend relatief eenvoudig ik als zelfstandige meer kon verdienen in minder tijd. Ik ontdekte dat mijn vaste baan in feite een gouden kooi was. Ik vind het belangrijk dat je blijft werken zodat je, wat er ook gebeurt, voor jezelf en je kinderen kunt zorgen. Vrouwen die vijf of tien jaar niet hebben gewerkt, merken vaak te laat dat een tijd eruit zijn, niet ongestraft blijft. Je mist dan zoveel en bent in feite weer een starter met bijbehorend salaris.”
Haar kracht Energiek: “Ik ben erachter dat ik honderdvijftig procent
Haar cv
longcapaciteit heb.”, Gedreven, Pietje Precies
Caroline van Reenen 40 jaar Directeur van: HOEZO! Projectmanagement &
Haar tip
congresorganisatie
“Als je voor jezelf begint, pas dan op voor de fiscus.
Moeder van:
Perrine (11), Julie (8), Valerie (6), Walter (3)
Na afloop van het eerste jaar krijg je een aanslag voor
Vrouw van:
Frans van Loef, CEO Siebel Groep
omzetbelasting. Nog voor je die enveloppe aan je accountant
Haar bedrijf
hebt overgedragen, ligt nummer twee al in de bus. Dat is een schatting (!) voorafgaand aan het tweede jaar. Dat zijn
HOEZO! is gespecialiseerd in het organiseren van betaalbare
– als het goed is – twee fikse bedragen. Daar moet je wel wat
beurzen en congressen. Het bureau werkt met name voor
financiële ruimte voor reserveren.”
organisaties die zich bezighouden met maatschappelijke thema’s. In die sectoren is er geen geld voor ‘get togethers’
Haar toekomst
van duizend euro per persoon. “Tja, da’s lastig”, zei
“Groei is voor mij geen doel maar een middel. We groeien
de organisatie voor wie ze in vaste dienst congressen
nu al jaarlijks zo’n vijftig procent. Die groei wil ik gebruiken
organiseerde. “Hoezo!”, dacht Caroline. Het kan ook
om meer eigen initiatieven zoals ‘Carrière en Kinderen’ te
creatiever en voor minder. Inmiddels draait haar eigen bureau
organiseren.”
zes jaar met veertien vaste medewerkers.
Haar ambitie
Haar frustratie “Veel mensen, inclusief mijn eigen ouders, nemen
Caroline: “Het krijgen van kinderen was een doorslaggevende
automatisch aan dat je als ‘vrouw met vier kinderen’ wel thuis
factor om voor mezelf te beginnen. De schaamte was volledig
zult blijven. En het zeker niet in je hoofd haalt om voor jezelf
toen ik een buurvrouw moest bellen om mijn kind van de
te beginnen. Die aanname maakt me woest. Heeft mijn man
crèche te halen. Mijn man en ik zaten beiden vast, hij in het
die vraag ooit gekregen? Ik dacht het niet.”
buitenland en ik in de file. Steeds vroeger weggaan van je
Haar cv
de BV ‘werk’ en de BV ‘gezin’. Annemie: “Het helpt enorm
Annemie Schuitemaker 45 jaar
als je op een professionele manier kijkt naar wat je wilt, wat je
Directeur van: Career & Kids
kunt en hoe je dat organiseert. Op die manier worden de vele
Moeder van:
Bob (9), Puck (8), Nora (5)
apen op de schouders van vrouwen getemd.”
Vrouw van:
Jan Schuitemaker (46), loopbaanadviseur Capgemini
Haar bedrijf
Haar ambitie Annemie: “Ik heb altijd al geweten dat ik ondernemer wilde worden. Bij mijn eerste kind had ik braaf een
Career & Kids richt zich op coaching, reïntegratie en
zwangerschapscursus gedaan en mijn man deed even braaf
loopbaanadvies voor vrouwen die werk en gezin combineren.
mee. Maar voor het echte werk na de bevalling was er niets.
Annemie zette het vier jaar geleden op en werkt inmiddels
Geen cursusaanbod rondom het thema: ‘Help, WE hebben
samen met 38 freelancers. Allen vrouw. Allen moeder. Zij
een baby...’ Zoek het uit! Dat leek me iets voor mij. Maar
adviseren vrouwen bij hun zoektocht naar de ideale balans.
de tijd was er niet rijp voor, evenmin als ikzelf, dus stelde ik
Daarbij wordt gekeken naar de drie te runnen BV’s: de BV ‘ik’,
het uit.” “Tussen de tweede en de derde had ik inmiddels gecapituleerd. Mijn baan was prima en vooral dichtbij.
Ook het géven van massages ontspannend
Maar het gaf geen energie. Ik was zo moe. Op een gegeven moment zei mijn dochter: ‘Mama, waarom ben je altijd zo boos?’ Ineens wist ik: zo wil ik geen tachtig worden.”
Haar kracht Pitbull, Energiek: “Ik werk van 8 tot 3, met soms nog een shift van 20 tot 3. Ik heb weinig slaap nodig.” Zaaier
Haar tip “Als je morgen direct iets wilt veranderen aan je eigen balans, denk dan – en zeg het hardop: ‘Ik KIES ervoor om te werken’. In plaats van: ‘Ik MOET werken.’ ‘En als dat werk me niet bevalt, ga ik op zoek naar werk dat ik wél leuk vind. Dat dichter bij mijn passie ligt.’ Weet je niet wat dat is? Ga dan op zoek naar een loopbaanadviseur.”
Haar toekomst “Een kersverse franchiseconstructie staat sinds 1 juli 2007. Die gaan we uitbouwen naar vijftien franchise-ondernemingen door heel Nederland. Daar worden nieuwe netwerken van freelance coaches omheen gebouwd. Dat geeft mij de ruimte om meer te pionieren, zoals nu met ‘Carrière en Kinderen’.”
Haar hoop “Wat echt helpt: maak bewust je eigen keuzes. En wat extra helpt: een man die achter je staat. Of je nu voor jezelf begint, of een andere baan zoekt. Dat werkt superversterkend. Na mijn eerste halfjaar mopperde ik weleens dat ik altijd nog rookworsten kon gaan verkopen bij de Hema. Dan zei Jan: ‘Als iemand in Nederland voor zichzelf kan beginnen, ben jij het. Als het jou niet lukt, kan niemand het’.”
Openhartig
Babyvelletje
Spuit je frisssss
Nu haar carrière als Carrie in Sex and the
Het is druk op je werk en bij je jongste kind komen net de
Eerder dit jaar introduceerde zij al
eerste tanden door. En iedere moeder weet dat die zich
Lovely; een warme, exotische geur
met name ’s nachts aandienen. Je hulp in de huishouding
met mandarijn, patchoeli en
meldt zich ziek en je oppas zegt op. Manlief zit een
rozenhout. Nu voegt zij daar een
week in het buitenland voor een zakenreisje, en heeft
gelijkriekende body fluid aan
uitgerekend nu de Poolse
toe; een satijnzachte crème, die
bouwvakkers ingepland.
lekker luchtig uitsmeert en de
Als je in deze situatie naar
huid volgens Parker ‘zo zacht
de fles grijpt, pak dan wel
als een babyvelletje’ maakt.
de goeie; die van Biotherm.
Mmmmmm.
Met de Eau d’Energie
Sarah Jessica Parker Lovely
bodyspray voel je je in een
Liquid Satin, € 49,50 (100 ml)
mum van tijd weer heerlijk
Voor meer informatie: 023
fris en fruitig. Biotherm Eau
2302345 onlangs de KEK Award in
d’Energie, € 40,50 (100 ml)
de categorie vrij ontwerp/design.
City voorbij is, heeft Sarah Jessica Parker een nieuw heenkomen gevonden; haar eigen cosmeticalijn.
Voor meer informatie: 0294 462600
Kijk... billen crème!
Na een nacht waken bij een babybed schreeuwt het brakke lijf om rust, en kun je die vroege blik in de spiegel
Een crème tegen striae én tegen
beter achterwege laten. Op dit soort
rimpels in één tube. Mmm,
ochtenden is het de cosmetica-
klinkt niet echt aantrekkelijk. De
industrie die ons redt. Het Franse,
kwetsbare gezichtshuid gun je
huidvriendelijke merk La Roche-Possay
toch een delicater zalfje. Toch
(aanbevolen door dermatologen)
schijnt het dat Amerikaanse
ontwikkelde een zachte, uiterst lichte
vrouwen bij toeval – We wonder
foundation – met UV-blokerende SPF-
how? – ontdekten dat hun
filters – die wél alle onregelmatigheden
striaecrème tevens heel
en rode vlekjes bedekt, maar de huid
effectief was tegen de rimpels
wel laat ademen. In een handomdraai
in hun gezicht. Strivectin ging
zie je er weer piekfijn uit.
met deze ontdekking aan
La Roche-Passay, € 16,25
de slag, en ontwikkelde een
Voor meer informatie: 0294 491012
anti-rimpelcrème speciaal voor het gezicht. Dat deze ook weer goed werkt tegen striae, moge duidelijk zijn. StriVectin-SD, vanaf € 96,- (50 ml) 2 LOF
Ochtendstond
BEAUTY
Waar is m’n haar? Zwangere vrouwen kunnen negen maanden lang genieten van een volle haardos. Helaas is het daarna armoe troef; het haar valt uit als nooit tevoren. Een verzorgend kuurtje bij de kapper lonkt, maar de tijd ontglipt je. Aveda biedt uitkomst met een herstellende haarkuur voor in de badkamer. De Damage Remedy Restructuring Shampoo en Conditioner gebruik je gewoon onder de douche. Voor een wat intensievere kuur masseer je de Restructuring Treatment in je haar, en laat je het inwerken terwijl je de kinderen voorleest. Aveda Damage Remedy Restructuring Shampoo en Conditioner en de Damage Remedy Restructuring Treatment, € Voor meer informatie: 010 2380600kleurencombinatie er niet bij zitten: de online voorraad wordt zeer regelmatig aangevuld. www.mantita.nl
Zoeter dan zoet
Liposuctie uit een flacon
Lancôme introduceert volgend voorjaar een volledig nieuwe make-uplijn: Pop Cherub. Superzoete pastelkleurtjes voorzien van dito marshmallowgeurtje. De lijn bevat diverse verzorgende
Je kunt de tv niet aanzetten,
lipproducten, een luchtige huidmousse,
geen tijdschrift openslaan, of je
een fijne blush voor een gezonde teint,
wordt aangestaard door dokter
en een prachtig doosje met poeders en
Schoemacher. Vrouwen die liever
crèmes voor de ogen. Allemaal volledig
geen mes in hun lijf hebben,
op elkaar afgestemd, zodat je geen
maar wel graag hun figuur van
tijd kwijt bent aan
vóór hun zwangerschap (deels)
het maken van eigen
terugzien, adviseren we een
combinaties. Advies;
abonnement bij de sportschool,
buiten handbereik
en een gezond eetpatroon. En
van kinderen houden!
als extra steuntje in de rug:
Lancôme Pop
Slim Success van Lancôme:
Cherub, prijzen
een anti-celluliteserum dat
variëren van € 17,50
vetweefsel afbreekt en daarmee
tot € 55. Voor meer
een vergelijkbare werking belooft
informatie:
als een chirurgische liposuctie.
0294 462600
Lancôme Slim Success, € 43 (200 ml) Voor meer informatie: 0294 462600 LOF 3
5x vo € 25 or ,-!
WIE VERDIENT
Lof?
LEUK OM TE KRIJGEN ÉN OM CADEAU TE GEVEN!
IK
DOCHTER
ZUS
VRIENDIN
COLLEGA
OF...?
Ga naar www.lofonline.nl/abonnee en meld je aan voor dit abonnement.