Nr 29 winter 2013/2014 â‚Ź 5,50
voor vrouwen met ambities tie a r i p s In ET
UIT HRT HA
Lof nummer 29 winter 2013/2014
LOF STORIES
Lezeressen over hun levenskeuze
'DIT WERK WENT NOOIT'
Als begraven je vak is
5 TOPVROUWEN over lusten & lasten van leiderschap www.lofonline.nl
SAVE MY MOTHER
De missie van een Nederlandse arts in Ghana
LOF29_Cover_DEF 2.indd 1
Monic Hendrickx is Kenau EXCLUSIEF: LOF OP DE FILMSET
01-12-13 22:25
Inhoud LOFS NEXT ROLEMODEL
42 SAVE MY MOTHER
Wie zijn de rolmodellen ‘next generation? Drie Nederlandse topvrouwen - Moeders met Macht - geven het stokje door. Door wie worden zij geïnspireerd?
48
Baarmoederhalskanker. Niet de eerste ziekte waaraan je denkt als je over Afrika praat. Toch sterven in Ghana alleen al 2.000 vrouwen per jaar aan deze ziekte. Onacceptabel, vindt gynaecoloog Lex Peters.
52
18 HOOFD OF HART? Wat was een beslissend moment in jouw leven? En hoe koos je toen: met je hoofd of je hart? Die vraag legden we voor aan onze lezeressen. Lees de drie prijswinnende verhalen van de Lof Story-verhalenwedstrijd.
MIJN MENTOR & IK Werknemer met ambitie? Dan is de waarde van individuele gesprekken met het senior management groot. Herna Verhagen, CEO bij PostNL, is daarom één van de deelnemers aan het interne mentorprogramma.
72
8 Lof
LOF29_Inhoud PAM - CAV.indd 8
02-12-13 08:48
8
HELDIN UIT HAARLEM Met haar vrouwenleger wist de Haarlemse Kenau de loop van geschiedenis te veranderen. Haar verhaal is nu verfilmd, met in de hoofdrol een andere krachtige vrouw: Monic Hendrickx.
28
18 Monic Hendrickx speelt Kenau: ‘Ik ben maar een actrice’ 34 Moeders met Macht: Karien van Gennip (ING) en Ghislaine Duymelings (Overtoom) 42 Lofs next rolemodel
PERSOONLIJKE ONTWIKKELING 16 LofLive Congres 2013: een terugblik 28 Lof Story-verhalenwedstijd: hoofd of hart? 47 iLofBalance 52 Mijn mentor & ik 70 De 8 muziekinstrumenten in een team
MAATSCHAPPIJ 48 Save my mother. De strijd van Lex Peters tegen baarmoederhalskanker 56 ‘Dit werk went nooit’. Interview met een uitvaartverzorgster 78 Bankier schrijft bestseller: Jenny Witticker
in met den es n
2
WERK & GEZIN
RUBRIEKEN & COLUMNS 12 Lofzaken 14 iLoftheCloud 27 Ook Evelien van Veen gaat steeds meer op haar moeder lijken
CHILLEN OP DE ANTILLEN Last van winterblues? Na een weekje Curaçao kun je er geheid weer tegenaan. Lof dook onder in een wereld van walvishaaibaby’s, mysterieuze plantjes en pompoenpannenkoeken.
59 Jan Heemskerk kijkt toe hoe zijn zoon een ei bakt 76 iLofBooks 81 iLofLife
EN OOK 3 Colofon 11 Jolanda Holwerda 26 Win een weekendje weg! 72 Op reis naar Curaçao 75 Neem een jaarabonnement op Lof! 83 Volgende nummer
5
INSPIRERENDE
BEDRIJFSVERH ALEN VANAF PAGINA
60
Lof 9
LOF29_Inhoud PAM - CAV.indd 9
02-12-13 08:47
Monic Hendrickx speelt Kenau
‘Ik ben
maar een actrice’ Midden zestiende eeuw. Met haar vrouwenleger vocht de Haarlemse Kenau tegen de Spaanse bezetter. Haar verhaal is nu verfilmd met in de hoofdrol Monic Hendrickx. Lof sprak met de actrice over deze krachtige leidster en Carolien Sikkenk fotografeerde haar op de filmset in Hongarije. TEKST RENATE TROMP FOTOGRAFIE CAROLIEN SIKKENK
18 Lof
LOF29_Kenau PAM - CAV.indd 18
28-11-13 16:33
Lof 19
LOF29_Kenau PAM - CAV.indd 19
28-11-13 16:33
‘L
egendarische heldenverhalen met een vrouw in de hoofdrol liggen niet voor het oprapen. Dat we er wel naar snakken, blijkt uit de ongekende populariteit van series als Borgen, Homeland en onze eigen Penoza. Daarin zijn vrouwen niet mooi-maarzwijgzaam, maar hebben ze op
een vrouwelijke manier de touwtjes in handen. Dat er juist nu een film uitkomt over Kenau Simonsdochter Hasselaer, de Haarlemse heldin die in de Tachtigjarige Oorlog de loop van de Nederlandse geschiedenis veranderde door met een vrouwenleger de strijd aan te gaan met de Spaanse bezetter, kan geen toeval zijn. Lof interviewt actrice Monic Hendrickx die opvallend vaak sterke vrouwen speelt en in Kenau de hoofdrol vertolkt. ‘Ik hoop dat door de verfilming van haar levensverhaal
‘Ik heb lange tijd moeite gehad om me over te geven en te binden’ Middeleeuws Haarlem is nagebouwd in Hongarije. Het is ijzig koud op de filmset. Winterjas en wanten blijven tijdens het repeteren van de scène dus nog even aan.
20 Lof
LOF29_Kenau PAM - CAV.indd 20
28-11-13 16:34
de betekenis van het woord Kenau een positievere lading krijgt.’ Verbondenheid Nog voordat Monic met een grote pot thee plaatsneemt aan haar eigen keukentafel, nuanceert ze haar reputatie van gearriveerd actrice. ‘In een ver buitenland zo’n rol als die van Kenau neerzetten (de film is opgenomen in Hongarije – red.), lukt alleen als de basis – man, kind, huis – goed is. Zij vormen de bakens waar ik altijd naar terug kan.’ In een eerder interview met Happinez zei ze daarover: ‘In liefde en vriendschap vind ik de werkelijke verbintenis met het leven.’ Nu vult ze aan: ‘Die verbondenheid maakt dat mijn bestaan ertoe doet. Dat ik een verschil kan maken. Want ja, verder stelt het natuurlijk allemaal niet zo veel voor. Ik heb niets uitgevonden waarmee je kanker
Bij de visagie komt er geen spoortje make-up aan te pas. Wel worden gezicht en handen met een speciaal kwastje vuiler gemaakt. Het zijn tenslotte de Middeleeuwen.
kunt genezen en ik ben geen heldin zoals Kenau was. Ik ben maar een actrice.’ Heldin of niet, Monic Hendrickx speelt opvallend vaak sterke vrouwen, zoals Carmen in Penoza en nu Kenau. ‘Ik herinner me dat al na mijn eerste toneelvoorstelling een recensent mij typeerde als “de androgyne Monic Hendrickx”. Dat is eigenlijk wel bijzonder, want ik kies dit soort rollen niet bewust. Ik herken mezelf ook niet zo in de feministische strijd. Wel heb ik het idee dat ik de vruchten kan plukken van voorvechters als Aletta Jacobs. Dat ik door hen nu kan doen wat ik wil.’ Even later suggereert ze dat het wellicht toch geen toeval is dat juist zij die rollen vaak krijgt. ‘Op mijn dertiende overleed mijn vader, maar ondanks het verdriet zag ik mijn moeder voluit voor het leven kiezen. Ze klampte zich niet aan de kinderen vast, pakte een studie op en bleef zo veel mogelijk genieten van kleine dingen.’ Voor Monic was zij een inspirerend voorbeeld van een
Monic met stuntcoordinator Marco Maas.
krachtige vrouw. ‘Mijn moeder zei regelmatig tegen me dat het belangrijk is om onafhankelijk te zijn, ook financieel.’ Lacht: ‘Daar ben ik wel een beetje in doorgeslagen. Ik heb lange tijd
raffinement en doorzettingsvermogen. Via dit multimediale
moeite gehad om me over te geven en te binden. Hoewel ik
project rondom de film bundelt Plan Nederland de krachten
daarvan nu ook weer niet direct de oorzaak bij mijn moeder
van meisjes en jonge vrouwen in ontwikkelingslanden, zodat
zou willen leggen.’
zij het verschil kunnen maken voor hun omgeving en hun land.’
Als het gaat om meer geld of status voelt de vrouwenstrijd
Als het aan Monic ligt, is de film Kenau er dus niet alleen voor
voor Monic bijna decadent. Liever zet ze zich in voor vrouwen
het vermaak. ‘Het zou geweldig zijn als Kenau opnieuw een
die echt nog een strijd te strijden hebben, bijvoorbeeld als
rolmodel kan zijn en zo’n hedendaags vrouwenleger op de
het gaat om scholing, kindhuwelijken en seksuele uitbuiting.
been krijgt voor het goede doel.’
Zoals in Zambia waar ze binnenkort met Plan Nederland naartoe gaat. Kenau is uitgegroeid tot een uniek en groots
Pussy Riot
multimediaal project waarin via diverse platforms vrouwen
De film is naast een historisch epos een feministisch pamflet.
worden samengebracht om samen met Plan Nederland geld in
Talloos zijn de scènes waarin Kenau haar pas versnelt op weg
te zamelen. ‘Kenau heeft in 1572 laten zien waartoe een groep
naar de strijd, terwijl ze verwoede pogingen doet haar rokken
vrouwen in staat is als zij hun krachten bundelen. En dan
bij elkaar te houden. Als kijker bekruipt je het gevoel dat ze
heb ik het niet over brute kracht, maar over vindingrijkheid,
het liefst die lange lappen afscheurt of een broek aantrekt. Lof 21
LOF29_Kenau PAM - CAV.indd 21
28-11-13 16:34
Reportage
Save my MOTHER M
ijn rolmodel, mijn grootmoeder, zette zich jarenlang
te gaan werken in het LUMC. Toch kan de Derde Wereld hem
in voor SOS Kinderdorpen. Dat resulteerde in de
niet loslaten. Met zijn kennis over kanker en liefde voor vrouwen
oprichting van een Tibetaans kinderdorp in India.
ontstaat een bijzonder levensdoel: het ontwikkelen van een
Dankzij de prachtige verhalen van mijn oma over het werk van
behandeling voor baarmoederhalskanker die zo eenvoudig en
SOS Kinderdorpen heb ik dit goede doel altijd een warm hart
goedkoop is dat zij over de hele wereld kan worden ingezet. En
toegedragen. Ik ben dan ook vereerd als ik het verzoek vanuit
zo bedacht hij de See & Treat-methode, die hij samen met de
SOS Kinderdorpen krijg om mee te reizen naar Ghana. Met een
door hem opgerichte Female Cancer Foundation over de hele
rugzak vol kinderkleding, speelgoed en goede zin vertrek ik
wereld inzet. Met SOS Kinderdorpen startte hij het project Save
richting Schiphol.
My Mother, dat ten doel heeft binnen drie jaar minimaal 100.000
Terwijl ik sta te wachten bij de incheckbalie, komt er van verre
Afrikaanse vrouwen te screenen via genoemde methode. Daar-
iemand mijn kant op rennen. Het is Lex Peters, bedenker van
bij wordt gebruik gemaakt van de bestaande infrastructuur en
het project Save My Mother. Met hem zal ik naar Ghana reizen.
personele bemanning van SOS Kinderdorpen in Afrika.
Zijn betrokkenheid bij ontwikkelingslanden wordt me meteen
Tijdens onze reis raakt de bevlogenheid van Lex mij diep. Vol
duidelijk. ‘Heb jij nog ruimte over in je bagage?’, vraagt hij buiten
passie en tegelijkertijd volmaakt bescheiden vertelt hij over zijn
adem. Zijn eigen vijf koffers zitten namelijk al vol met speelgoed
missie. Zijn verhaal grijpt mij ook persoonlijk aan. Als tienjarig
en kleding voor de kinderen in Ghana.
meisje heb ik zelf de strijd tegen kanker moeten aangaan, om na twee jaar chemotherapie en vijf jaar remise gelukkig genezen te
See & Treat
worden verklaard. Ik besef dat de behandeling die ik heb gehad
Als jongste uit een gezin van acht weet Lex al snel dat Neder-
in landen als Ghana niet vanzelfsprekend is. Het land kent vrijwel
land te klein is voor zijn ambities. Na zijn opleiding tot arts
geen specialistische zorg en ook medicijnen zijn niet aanwezig.
vertrekt hij naar Kenia om daar hulp te bieden aan een ieder die
Of ze zijn zo duur dat de lokale bevolking ze niet kan betalen.
dat nodig heeft. Na een auto-ongeluk waarbij ook zijn vrouw en
Een preventieve behandeling, zoals de See & Treat-methode, is
twee kinderen betrokken zijn, keert hij terug naar Nederland om
hier dus van levensbelang.
TEKST INGELIEN POUTSMA FOTO’S ARJEN WESTRA, MICHELA MOROSINI, INGELIEN POUTSMA
Alleen in Ghana sterven al ruim tweeduizend vrouwen per jaar aan baarmoederhalskanker. Onacceptabel, vindt Lex Peters, hoogleraar gynaecologie. En hij doet er iets aan. Lof reisde met SOS Kinderdorpen en Lex Peters af naar Ghana om daar het Save My Mother-project te bezoeken.
48 Lof
LOF29_SaveMyMother PAM - CAV.indd 48
29-11-13 09:37
Lof 49
LOF29_SaveMyMother PAM - CAV.indd 49
29-11-13 09:37
iLofbooks
Stilte Bij de dood van haar oma
Ariëlle Kornmehl (38) baseerde haar vierde roman
voelde auteur Ariëlla Kornmehl
Wat ik moest verzwijgen op de verhalen van haar
een diepe noodzaak haar
joodse grootmoeder. Ze is getrouwd en heeft
oorlogsverleden op te
twee dochters.
schrijven. En zo ontstond deze mooie roman. Als de
Hoe diep zit jij in je roman tijdens het schrijven?
joodse familie Plessner z’n
‘De personages zijn dag en nacht bij me. Ik zie ze,
huis in Amsterdam verlaat,
hoor ze, voel ze. Je leeft in je roman, telkens weer.
duikt dochter Jet onder
Gelukkig verstoren ze nooit mijn dagelijks leven.
als Haarlemse dienstmeid.
Mijn omgeving weet inmiddels niet beter. Dit is mijn
Daar krijgt ze te maken met
vierde roman. Ik werk graag tot diep in de nacht aan
een NSB-buurman, met
mijn verhalen, dus vroeg in de ochtend ben ik wat
ingrijpende gevolgen. Wat ik
afwezig, maar daar is mijn gezin intussen ook wel aan
moest verzwijgen (Ariëlla Kornmehl, €18,90, Cossee)
gewend.’
TEKST IRIS SPIERENBURG
Uitgelicht
Ariëlla Kornmehl Wat ik moest verzwijgen roman
Lof g 5 exem eeft weg! Gaplaren www.lofo naar n /aanbiedline.nl ing
Cossee
De hoofdpersoon in je boek is een sterke vrouw. Hoe zie jij jezelf? ‘Ik streef continu naar een balans in mijn leven. Als ik merk dat een emotie of vermoeidheid de overhand neemt, probeer ik mezelf te corrigeren. Terug naar het midden. Ik functioneer dan het best en voel me het sterkst. De belangrijkste persoon in de roman is geïnspireerd op
QUOTE
‘Het leven is net als een oude bank: het lekkerst zit-ie in het midden’ (uit Snorgids voor vrouwen van 40+)
mijn grootmoeder, zij was een hele sterke vrouw die ik bewonderde.’
In deze moderne tijd wordt juist alles gedeeld,
ROMMEL
bijvoorbeeld op social media.
Alleenstaande moeder, twee kinderen
‘Ook op dat gebied geloof ik dat er een middenweg
van twee vaders, onregelmatig werk,
moet zijn. Het grote zwijgen past niet meer bij onze
een niet altijd opgeruimd huis en af en
tijd, daar maar door alles ongegeneerd met iedereen
toe uit voor een broodnodig nachtelijk
te delen, verlies je een bepaalde laag. De nieuwe
avontuur. Hoezo is dat slecht? Auteur
generatie realiseert zich niet dat ze zichzelf moet
Katie beschrijft haar rommelige leven
beschermen tegen die openheid. Er schuilt een
en haalt in haar scherpe betoog uit
gevaar in. Waarschijnlijk komt er een tegenreactie en
naar iedereen die hier al te snel over
ontstaat er straks een generatie die niets meer online
oordeelt. Het gezin als hoeksteen
wil delen, maar juist snakt naar privacy. Dat lijkt me
van de samenleving? Zó last century!
een boeiende ontwikkeling.’
Lof van het rommelige leven (Katie
Jij schrijft over verzwijgen en verwerken in stilte.
Roiphe, €22,90, De Bezige Bij) 76 Lof
LOF29_Ilof books PAM - CAV .indd 76
26-11-13 13:59
eft aren aar e.nl g
BoekenSteun
TEKST IRIS SPIERENBURG
We Lof zelfhulp!
Wij-zij
FOUTJE
Waarom vertrouw ik mijn
Bij aankomst in hun Franse vakantievilla
naaste familie meer dan een
treffen twee Britse stellen een
verre vriend? Waarom kijk ik wel op naar die filmster en
naakt(zwemmend)e jonge vrouw aan. Een boekingsfoutje, zo blijkt. Als ze
niet naar mijn baas? Waarom
besluiten de zonderlinge Kitty Finch
zijn er zo weinig vrouwen aan de top? Dit boek geeft
voorlopig te laten blijven, lopen de onderlinge spanningen al gauw op. Auteur
antwoord op al dit soort vragen. En leert ons
Levy beheerst de kunst van het weglaten.
over de evolutiegeschiedenis en hoe ons sociaal
Een subtiele roman, met veel dubbele lagen. Terug naar huis (Deborah Levy, €16,95, Signatuur)
Lof g 5 exem eeft weg! Gaplaren www.lofo naar n /aanbiedline.nl ing
gedrag vandaag nog steeds wordt bepaald door onze voorouders. De club van ik (Mark Nelissen, €22,50, Lannoo)
Lijfboek
AARDBOL
Lof g 5 exem eeft weg! Gaplaren www.lofo naar n /aanbiedline.nl ing
Lichamelijke klachten hebben vaak medische ver-
Voor iedereen (groot en klein) die
klaringen. Toch zijn we het
nieuwsgierig is naar het leven van
er inmiddels wel over eens
kinderen elders op de aardbol is er dit
dat onze emotie ook van
leuke lees- en kijkboek. Journalist en
invloed is. Bestsellerauteur
schrijver Rose Mary de Boer hoopt
Hay en gediplomeerd arts
met dit boek haar steentje bij te dragen
Schulz brengen de medi-
aan een samenleving met iets meer
sche wetenschap en de spirituele benadering bij
begrip en respect voor elkaar. Een
elkaar. Zo krijg je een helder inzicht in de werking
deel van de opbrengst gaat naar de
van je lichaam. Het beste van twee werelden.
stichting Save the Children. Een prima
Alles komt goed (Louise Hay en Mona Lisa
kerstcadeau dus! Hallo wereld! (Rose
Schulz, €19,99, Unieboek|Het) Spectrum)
Mary de Boer, €19,95, Clavis)
Boze stiefmoeder Als frisse, kinderloze
Gids voor 40+
dertiger verliefd worden op een gescheiden
Wist je dat je met de jaren vriendelijker,
man met twee
nauwkeuriger en emotioneel stabieler wordt? Dat moeders lang niet altijd rolmodellen zijn voor hun veertigjarige dochters en dat je zeker weet dat je de veertig gepasseerd bent als je ooit verliefd was op Robbie Williams? Dit vrolijk geïllustreerde boek staat vol (on) zin over het leven op a certain age. Interessant en erg grappig! Snorgids voor vrouwen van 40+ (Elsbeth Teeling, €14,95, Uitgeverij Snor)
SNORGIDS VOOR VROUWEN VAN
40+
Lof g 3 exem eeft weg! Gaplaren www.lofo naar n /aanbiedline.nl ing
kinderen – het klinkt als iets heel gewoons tegenwoordig. Toch blijft het heel ingrijpend om stiefmoeder te worden.
Daniëlle de Groene schreef haar ervaringen helder op. Dit keer geen tips & trucs, maar een eerlijk verhaal over de mooie en minder mooie kanten van het ‘bevallen van een stiefgezin’. Dat is mijn moeder niet! (Daniëlle de Groene, €14,95, LeV.) Lof 77
LOF29_Ilof books PAM - CAV .indd 77
26-11-13 14:00