نگاهی بسیار کوتاه به
استبداد ،و کتابخانههای عمومیدر ایران
با اشارهای بسیارکوتاه به چند کتابخانهی عمومی در آلمان
م .نماری 8931
فهرست:
صفحه
-8چند اشاره
9
-2کلّیات
7
-9کتابخانهی عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
1
الف :کتابخانهی عمومی در کشور
8
ب -کتابخانههای عمومیِ مساجد در کشور
11
-4کتابخانههای عمومی در مازندران
89
الف -کتابخانههای عمومیِ غیرِمذهبی استانِ مازندران
11
ب -کتابخانههای مساجد در استان مازندران
11
-5کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمل
81
-1چند نمونه از کتابخانههای بزرگ در ایران
22
-8کتابخانههای بزرگِ مذهبی در کشور
02
الف :کتابخانه "آیتاهلل سید شهابالدین مرعشی نجفی"
01
ب" -سازمان کتابخانهها ،موزهها و مرکز اسنادِ آستانِ قدس رضوی" 01 -2کتابخانههای بزرگِ حکومتی در کشور
21
الف :سازمان اسناد و کتابخانهی مّلی
02
ب -کتابخانهی مجلس شورا
08
-7فهرستِ کتابخانههای بزرگ در آلمان
98
-8چند اشاره: -1همهچیز از طغیانهای احساسِحسرتی آغاز شد که در من سر برمیداشت در هر آنزمانی که یا به کتابخانهی مرکزیِ شهرِ دورتموند Dortmundدرآلمان میرفتم ،و یا در آمّل از کنارِ ساختمانِ لعنتیِ کتابخانهی مرکزیِ شهر -در محلّهی اسپِهکال ،رو/به/رویِ بیمارستانِ 11شهریور -میگذشتم. با آنکه هر بار ،عقل ،بر من و بر اینطغیانِ احساسِحسرت ،بهدرستی نهیب میزد که نباید به "مقایسه"پرداخت و نباید خود را در"چاهِ مقایسه"انداخت ،امّا این احساسِحسرت ،دستبردار نبود ،و حق هم داشت .یک بار ،زمانیکه در آمّل بودم 1182 ،یا 1181بود نمیدانم ،به درونِ آن ساختمانِلعنتی رفتم .پیشاز انقالب ،در سالهای دبیرستان ،سالهای 1112یا ،11گاهگاه بهآنجا میرفتم و کتاب میخواندم؛ و یا به مرورکردنِ کارتهای شناساییِ کتابها در کِشوی کارتها میپرداختم .این بار امّا ،نزدیک به 12سالِ بعد ،احساس کردم که به یک مسجد و یا به یک دفترِ بسیجِ پاسداران آمدهام .این ،برای من اگرچه نفرتانگیز بود ولی نفرتِ عمیقتر زمانیبود که رفتم بهسراغِ همان کِشوها .دیدم کِشوها همچنان همان کِشوهایقدیمی هستند، و کارتها هم -کمابیش -همان کارتها .دوباره باز همان طغیانِ احساسِحسرت ،و اینبار درآمیخته با خشم و ناسزا .دو باره گَالویزشدنِ عقل و احساس .دوباره جدالِ سنگینِ این دو.
کِشوهای مَردُم ،همچنان مثلِ گذشته ،خالی ،و پُر/آب/چشم؛ و تو از کِشوهای خالیِ کتابخانه در خشم؟! خانهیمَردِم از پایبست ،ویران؛ و تو از ویرانیِ خانهیکتاب در طغیان؟!... بهرغمِ اینها ،در این آخرها نشستم و گزارشی را از کتابخانههای دورتموند و آمّل آماده کردم .هرچه پیشتر میرفتم ،میدیدم که آن احساسِحسرت را بیشتر بهطغیان بر میانگیزم ؛ و عقل را ،به جدال با این احساس ،بیشتر در میآمیزم. -0استبداد ،در هر شکل و مرامی که نمایان شود ،با کتاب و هر منبعِ آگاهی و دانش ،مخالف است و از آن هراس دارد .استبدادِ کنونی در ایران هم از این قاعده جدا نیست. زمانی در آلمان ،نه هزارهاسالِ پیش بلکه در همینِ 12سالِ پیش ،استبدادِ فاشیستی به "سوزاندنِ" کتاب و "پاکسازیِ" کتابخانهها دست زد .اکنوندیگر ،مستبدّان آموختهاند که سوزاندن ،سودی ندارد .پس میکوشند تا خودِ کتاب را به "سالحی آتشین" تبدیل کنند و آن را به خرمنِ کتاب و کتابخانه در اندازند ..این استبداد ،خود به چاپ و نشرِ دهها هزار عنوان کتاب و دیگر منابع در سال دست میزند ،ولی این کار نه معنای کتابدوستیِ او بلکه برای مقابله با کتاب است .او با چاپِ کتاب ،در حقیقت و در عمل ،میخواهد به جنگِ کتاب برود؛ با کتاب به جنگِ با کتاب.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
1
چند اشاره
امّا او ،حتّی از کتابی که خود چاپ و نشر میدهد نیز هراس دارد .زیرا کتاب ،گذشته از آنکه چه محتوایی دارد ،خود بهمثابهِ کتاب سبب و انگیزهی بحث ،اندیشدن ،و نقد میشود. هرکس که در ایران دست در کارِ کتاب و کتابخانه دارد ،اوضاعِ بسیار نا/بسامان و تإسّفآورِ این حوزه را تأیید میکند؛ و این در حالیاست که اوضاعِ کتاب و کتابخانههایمذهبی ( کتابخانهیآستانِرضوی ،حوزهها ،آیتالّله ها )...و نیز کتابخانههایحکومتی ( کتابخانهی مجلس و ،)...دستِکم از نگاهِ امکانها و منابع ،بسیار بسامان است. سببِ اصلیِ این وضع ،نه کمبودِ پول و امکان -که به سهمِ خود مهم نیز هستند -بلکه استبداد است ،وگرنه حتّی در میانِ کارکنانِ اداریِ حوزهی کتاب و کتابخانه نیز ،کم نیستند کسانی که خواهانِ ساماندادن به این نا/بسامانیها هستند .آن "کتابخانهی عمومی" که "عموم" در ادارهی آن دست نداشته باشد ،ابزاری است در دستِ کمترینهی حاکم برای سرکوبِ بیشترینهی مَردُم از راهِ سرکوبِ کتاب. -1قصدِ من هرگز مقایسهی میانِ کتابخانههای آمُل و ایران با دورتموند و آلمان نیست. چنین مقایسههایی یکسره خطا و گمراهکننده است. -1آمُل و بهطورِکلّی ایرانرا باید با خودش مقایسه کرد؛ و البتّه با آن"خود"ی که میتواند و تواناییِ آن را دارد که باشد نه آن"خود"ی که هست. "خودِ" کنونیِ آمُل یا ایران ،دارای دو بخش است :یکی ،آن "خود"ی که استبدادِ کنونی ،در دهههایگذشته ،بهآن شکل داده است؛ و دیگری ،آن "خود"ی که مستقل از استبدادهای حکومتها ،وجود دارد .در بارهی "خودِ" نخست ،گزارشِکوتاهِکنونی تالش دارد چیزی بگوید؛ ولی در بارهی "خودِ" دوّمی ،میخواهم در این پیشگفتار ،چیزی به کوتاهی بگویم. "خودِ"دومّی ،در حقیقت همان"واقعیتِویژه"یآمُِِل یا ایراناست -.و.یژهگیِسرزمینی، فرهنگی ،اجتماعی ...و از میانِ بخشهای چندگاهی این ویژهگی ،میخواهم در بارهی ویژهگیِ سرزمینی اشارهای کوتاه بکنم. در تقسیمبندیِ سیاسیِ ایران ،شهرستانِ آمُل ،دارای 5بخشِ مرکزی 2 ،شهر و نزدیک به 122روستا است ،با مساحتِ 1222کیلومترِ مربع .دارای نزدیک به 112هزار نفر جمعیّت .خودِ شهرِ آمُل بهتنهایی نزدیکبه 012هزار نفر از این جمعیّت را در خود دارد .پراکندهگیِبخشها، بهویژه پراکندهگیِ روستاها ،از ویژهگیهای بارزِ اینشهرستان -مانندِ دیگر شهرستانهای مازندران -است .روشناست که این ویژهگی ،در بسیاری از زمینهها ،از جمله در زمینهی سازماندهیِکتابخانهها بسیار دخیل است و سببِ دشواریهایویژهای میشود. دورتموند ،شهر است نه شهرستان ؛ یعنی بدونِ بخش و روستا است .البتّه در تقسیمبندیِ سیاسیِ آلمان ،شهرستان هم وجود دارد .جمعیّتِ دورتموند نزدیک به 222هزار نفر است،
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
چند اشاره
5
با مساحتِ 082کیلومترِمربّع. بهدلیلِ همینتفاوتها ،من آمارهایی را در زمینهیکتابخانهها ،از یک شهرستان در نزدیکیِ دورتموند را هم در اینگزارش آوردهام :شهرستانِ اُِونا .Unnaشهرستانِ اُِونا دارای 191 هزار نفر جمعیّت است ،دارای 8شهر و دو بخش ،با مساحتِ 511کیلومترِ مربّع ..تفاوتِ بزرگ میانِآمُلو اُِونا ،مانندِ تفاوت در میانِآمُلو دورتموند در دو زمینهی"پراکندهگی"و مساحت است ،ولی همانندیها هم میانِآمُلو اُِونا بیشتر از همانندیها میانِآمُل و دورتموند است. با همهی اینها حتّی ،قصدِ مقایسه میانِ آمُل و اُِونا را هم ندارم؛ چون میانِ این دو شهر هم حتّی ،مقایسه درست نیست و بهنتایجی نادرست میرسد. این جدول ،بر پایهی آگاهیهای اینترنتی درست شده است برای نشاندادنِ میزانِ پراکندهگیِ سرزمینی در آمُل ،در دو شهر در آلمان ،و در دو کشورِ ایران و آلمان. جمعیّت
مساحت ک .م.
شمارِ شهرستان
شمارِ شهر
شمارِ روستا
شهرستان آمُل
112هزار
1222
ـــ
2
122
شهرستان اُِونا
195هزار
511
12
؟ ()1
ـــ
دورتموند
582هزار
082
ـــ
هیچ
هیچ
ایران
80م.ل.
14218م.ل.
109
114281
204222
آلمان
81م.ل.
151م.ل.
091
0252
114222
( -)1در شهرستانِ اُِونا ،روستا یا آبادیِ کوچک ،در آن ابعادی که در ایران یا در مناطقی مانندِ آمُل و مازندران هست ،وجود ندارد .آبادیهای کوچکِ کمشماری در این شهرستان هست که به آن Gemeindeمیگویند .شمارِ اینها در این شهرستان ،انگشتشمار است.
-5در کنارِ نکاتیکه بهآنها خیلیکوتاه اشاره شد ،یک نکته هم هست ،و آن ،ویژهگیِکنونیِ روزگارِ ما است .یک ویژهگی ،که در کنارِ ویژهگیهایگوناگونِ سرزمینی ،فرهنگی ،اجتماعیِ آمُل یا ایران یا بهطورِکلّی هر جایی در جهانِکنونی ،باید بهآن اندیشید .اینویژهگی ایناست: دو جریانِ ناهمخوان از درونِ نهادِ کتابخانه میگذرد که اندیشه در بارهی آنها بد نیست. نهادِ کتابخانه ،با یک تناقض رو/به/رو است :از یکسو ،بر اهمیّتِ این نهاد ،حتّی در روزگارِ کنونی افزوده میشود ،و از سوی دیگر ،همین روزگارِ کنونی ،به سببِ دگرگونیهای دهههای گذشته در بخشِ رسانهها و منابعِ دانش و آگاهی ،این نهاد را بر سرِ دو/راهیِ مرگ و زندهگی نهاده است .مقولهی"کتاب" ،دیگر یگانه رسانه و یا منبعِ آگاهی و دانش نیست .در همایحال، در میانِ موجودیهای یک کتابخانه ،کتاب ،دیگر حتّی بخشِ بزرگتر را هم ندارد .منابعی مانندِ "لوحِ فشُرده" یا سی .دی .دی.وی.دی ،و رسانههای دیجیتالی ،مدّتها است که به منابعِ بزرگ بَدَل شدهاند .از این مهمتر امّا اِمکانی است که "اینتِرنِت" فراهم آورده و بَدَل شده
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
چند اشاره
2
است به یک"منبعِ" بسیار نیرومند در راهِ آگاهی و دانش .همهی این دگرگونیها سبب شده که کتابخانهها هم بکوشند این منابع را نیز در کنارِ کتاب ،در موجودیهای خود جای دهند. هیچ نمیدانیم ولی محتمِلاست که منابعِ تازه هم پدید بیایند .آنچهکه دیجیتالیساختنِ کتابخانه نامیده میشود ،ظاهراً یکیاز راههایناگزیر برای زندهنگهداشتنِ کتابخانهیعمومی. افزون بر این ،کتاب خانهها بهطورِکلّی ،و کتابخانهیعمومی بهویژه ،در کنارِ داد و دهشِ کتاب و منابعِدیگر ،بهکارهای دیگر هم میپردازند :برگزاریِ برنامههایسرگرمی ،گردشی، کتابخوانی ،یادگیریِ نویسندهگی و کارهایهنری ،و... همهی این چیزهای نو ،نهادِ کتابخانه را در برابرِ پرسشها و مسائلیِ تازه گذاشته است. -2دادنِ یک آمارِ واقعی از کتابخانهها ،شمارِ آنها و منابعِ موجود در آنها ،در ایران ،کاری است بسیار دشوار؛ آمارهای رسمی بسیار آشفته و متناقض هستند .ارقام و شمارهایی که در جدولها آمدهاند ،بر پایهی آمارهای آمده در پایگاههای اینترنتیِ وابسته به نهادهای مختلفِ ایرانو آلماناست .وضعِآشفته ی آمار در ایران کامالً روشناست ،تناقضها و چند/پهلوییهای آمار در ایران بر کسی پوشیده نیست .ولی وضعِ آمار در آلمان هم دارای عیبها آلودهگیهای ویژهی خود است و باید در بررسیِ آنها ابزارِ نقد را بر زمین ننهاد. هیچ تردیدی نیست که در آلمان هم احتمالِ بزرگنمایی در آمارها ،چه بهسببِ خودخواهیِ ملّتپرستانه در این کشور و چه بهسببِ خودخواهی های اداری و سازمانی و نهادی ،هرگز کم نیست .از اینرو ،حتّی به آمارهای کشورِ آلمان هم باید با دیدی انتقادی نگاه کرد ،چه در آمارِ شمارهگانِ کتابها و منابعِ موجود در کتابخانهها و چه بهویژه در تاریخِ برپاییِ کتابخانهها. در همینحال ،باید شاره کنم که اگرچه من آشناییِ حضوریِ هرچند اندکی با کتابخانهی آمُل دارم ،و آشناییِ کمی بیشتری هم با کتابخانهی دورتموند دارم ،چون سالها است عضوِ آن هستم ،ولی تهیّهی این گزارشِ کوتاه ،بهطورِ عُمده ،بر پایههای کَند و کاوها و کُنجکاویها در اینتِرنت انجام گرفته است. برای تهیّهی جدولهایآماری در بارهیکتابخانهها در آمُل و در ایران ،چون آمارها و جدولها به میزانی که باید وجود ندارند ،ناگزیر شدم به گفتارهای مسئوالن استناد کنم ،و از اینرو، ناگزیر شدم کمی بیش از اندازه ،گفتارهایمسئوالن را ،در این گزارش نقل کنم. برخی از منابعِ اینترِنِتی ،بجز روزنامهها و نشریات ،که از آنها سود جُستهام: در بارهی آمُل و ایران /http://www.iranpl.ir /http://www.samanpl.ir /http://masjedketab.ir https://library.razavi.ir/fa ویکی پِدیا
در بارهی آلمان /https://de.statista.com /https://www.bibliotheksstatistik.de s://www.xn--bchereiservice-gsb.de /https://dbk.de wikipedia
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و1 ...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
-2کلّیات: نگاهی کُلّی به انواعِ کتابخانه: معموالً از این انواع نام میبرند: -1کتابخانهی آموزشگاهی -0کتابخانهی اختصاصی -1کتابخانهی استانی -1کتابخانهی امانی -5کتابخانهی برنامه یا طرح -2کتابخانهی بیمارستانی -1کتابخانهی پژوهشی -8کتابخانهی ثبت آثار -9کتابخانهی دانشگاهی -12کتابخانهی دولتی -11کتابخانهی زندان -10کتابخانهی شاخهای یا شعبهای -11کتابخانهی عمومی -11کتابخانهی ملی -15کتابخانهی منطقهای
در این نوشته ،سخن در بارهی "کتابخانهی عمومی" است. تعریفِ کلّیِ کتابخانهی عمومی: بهطورِ همهگانی ،کتابخانهیعمومی ،نهادیاست مستقل -مستقل از سیاست ،مذهب ،اقتصاد ،...که منابعِ بهدستآوردن آگاهیهای عام (کتاب و دیگر منابع) را بدونِ در نظرگرفتنِ ملّیت، مذهب ،جنسیت ،نژاد ،و ...در اختیارِ همهگان میگذارد .منابعِ مالیِ آن را همهگان تأمین میکنند ( مالیات و ،) ...و ادارهی آن از سوی همهگان انجام میگیرد. تعریفِ کتابخانهی عمومی در نگاهِ جمهوریِ اسالمی. در " سندِ چشماندازِ " ،مربوط به "نهاد کتابخانههای عمومی کشور" -حکومتِ جمهوریِ اسالمی -آمده است " :این
نهادی است :فرهنگی ،با هویت اسالمی -ایرانی ،نافذ و اثرگذار بر جامعه ،دارای
کارکردهای آگاهیبخشی ،اطالعرسانی ،آموزشی و ارشادی ،زمینهساز ارتقای مطالعه مفید." ... تأکیدها از من است.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و8 ...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
-9کتابخانهی عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی الف :کتابخانهی عمومی در کشور تمرکزِ اداریِ کتابخانههای عمومیِ ایرانِ در جمهوریِ اسالمی همهی کتابخانههای عمومیِ کشور -بجز 1کتابخانه -را نهادی اداره میکند که خود را " نهادِ عمومیِ غیرِ دولتیِ کتابخانههای عمومی " نامیده است و در سالِ 1181پایهگذاری شد:. مجلسِ شورای اسالمی میگوید: " نهاد کتابخانههایعمومیکشور بر اساسِ قانونِ تأسیسو نحوهی ادارهی کتابخانههای عمومی مصوب 1180متولّیِ قانونیِ اداره کتابخانههای عمومی در ایران است .پیش از تصویب این قانون کتابخانههای عمومی کشور تحت عنوان هیئت امنای کتابخانههای عمومی کشور زیر نظر وزارتِ فرهنگ و ارشاد اسالمی اداره میشد اما بعد از تصویب اینقانون نهاد کتابخانههای عمومی به صورت نهاد عمومی غیردولتی و مستقل آغاز به فعالیت کرد".. " بر اساس این قانون ،غیر از هفت کتابخانه که در تبصره 0ماده 11استثنا شدهاند ،هر کتابخانهای که میخواهد به عنوان «کتابخانه عمومی» در ایران فعالیت کند ،باید زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور و مطابق با این قانون اداره شود .هفت استثناء این قانون عبارتند از :کتابخانه ملی ،کتابخانه آستانقدسرضوی ،کتابخانه آستان حضرت معصومه... کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم (ع) ،کتابخانه آستان احمدبن موسی (ع) (شاه چراغ شیراز ،کتابخانه آیتاهللالعظمیمرعشی نجفی و کتابخانه مجلس شورای اسالمی". در " سندِ چشماندازِ " این نهاد آمده است: " با امید به عنایاتِ الهی و تالش برنامهریزی شده ،نهاد عمومی غیر دولتی کتابخانههای عمومی ،در چشمانداز ایران 1121هجری شمسی نهادی است :فرهنگی ،با هویت اسالمی - ایرانی ،نافذ و اثرگذار بر جامعه ،دارای کارکردهای آگاهیبخشی ،اطالعرسانی ،آموزشی و ارشادی ،زمینهساز ارتقای مطالعه مفید" ... حتّی یک نگاهِ کُلّیِ اینترنتی به کارکردِهای ادّعاییِ دست /اندر /کاران نشان میدهد که از میانِ همهی این جملهپردازیها ،آنچه واقعی و اصلی است همان"هویتِ اسالمی" و " اِرشادیِ" این نهاد است. منابع مالیِ کتابخانهی عمومی " بر اساس ماده 5قانون ،منابع مالی اداره امور کتابخانهها به شرح ذیل است: الف -کمکهای دولت در بودجه سالیانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی. ب -درآمدهای حاصله موضوع ماده ( )2این قانون.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و9 ...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
ج -هدایا و کمکهایمردمیِسازمانها ،مؤسساتو نهادهایعمومی غیردولتی و بخشخصوصی و مجامع بینالمللی. د -موقوفات. ه -درآمدهای اختصاصی انجمنها و کتابخانههایعمومی از محل انجام فعالیتهای فرهنگی آموزشی مرتبط و دریافت حق عضویت. ماده -2شهرداریها مکلفند همهساله حداقل نیم درصد( )%25از درآمدهای خودرا بهمنظور اداره امور کتابخانهها در اختیار انجمنهای کتابخانههای عمومی شهر مربوطه قرار دهند" . امّا در زمینهی تأمینِ هزینههای مالیِ همین کتابخانهها هم حتّی ،گرفتاریها و کمبودها چنان سنگین هستند که فریادِ مسئوالنِ بسیاری از کتابخانهها را سبب شده است .آیا این کمبودها و دشواریها ،نشانِ این حقیقت نیست که برای حکومتِ اسالمی ،برپاییِ همین کتابخانههای دست /نشانده هم خطرناک است؟
شمارِ کتابخانهی عمومیِ کشور: " آبان 1191خبرگزاری مهر .دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور :در عرصه کتابخانه ها در سال 51کل جمعیت ایران کمتر از 15میلیون بود و امروز 82میلیون است .یعنی کمی بیشتر از دو برابر .سال 51تعداد 111کتابخانه عمومی در کشور وجود داشت و امروز این رقم بیش از 1122باب است یعنی بیش از 9برابر .البته هنوز تا رسیدن به نقطه ایده آل و دسترسی عادالنه همه اقشار جامعه به امکانات کتابخانه ها فاصله داریم و امیدواریم فاصله به زودی برطرف شود" . " نهاد کتابخانههای کشور (تا پایان اردیبهشت )1192دارای 1118کتابخانه نهادی، مشارکتی و مستقل است. تعداد کتابخانه های تحت پوشش نهاد به تفکیک نهادی ،مشارکتی و مستقل کتابخانه های مستقل
کتابخانه های مشارکتی
کتابخانه های نهادی
01
905
0185
جمع کل کتابخانه های تحت پوشش نهاد" 1111 : " 1شهریور .1198به گزارش خبرگزاری مهر ،سیدرضا صالحی امیری مشاور رئیس جمهوری و رئیس کتابخانه ملی ایران ضمن انتقاد از وضعیت مطالعه و نشر گفت" :در سه هزار و 022 کتابخانه عمومی کشور ،تنها دو میلیون و 522هزار نفر عضو هستند در حالی که برابر استانداردهای جهانی این تعداد باید 85تا 22میلیون نفر باشد" .
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و12 ...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
" خرداد.1191گزارشخبرنگار مهر .انزلی -معاون توسعه کتابخانهها و کتابخوانی کتابخانه های عمومی کشور با اشاره به وجود 93میلیون نسخه کتاب در کتابخانه های عمومی کشور گفت :تعداد کتاب های موجود در کتابخانه ها نسبت به جمعیت کشور کم است" .
جمعیّت
شمارِ کتابخانه عمومی
شمارِ عضو
امانت(سال)
بازدید(سال)
شمارِ منابع
ایران
80م.ل.
14111
149124222
18میلیون
10میلیون
10م.ل.
آلمان
81م.ل.
9هزار
1415م.ل.
112میلیون
102میلیون
102م.ل.
منابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
" به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانههای عمومی کشور ،آمار و اطالعات کتابخانههای عمومی نهاد تا پایان دی 1191اعالم شد ...از آغاز فروردین تا پایان دی ماه ،1191به طور میانگین در هر ماه 1میلیون نفر از خدمات کتابخانه های عمومی سراسر کشور استفاده کرده اند و ماهانه بیش از 4میلیون جلد کتاب به امانت رفته است". " 01تیر .1191علیرضا مختارپور ،دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور :در سال 95 تعداد کتابخانههای عمومی سه هزار و 941باب بوده که این تعداد در سال 92به سه هزار و 421باب رسید ...عداد کتاب در کتابخانههای عمومی کشور ...به 48میلیون و 115هزار نسخه رسید ...ما 12هزار روستا در کشور داریم که از این تعداد کمتر از هزار روستا دارای کتابخانه هستند .علت آن هم این است که بسیاری از این روستاها جمعیتی کمتر از آن دارد که بتوان در آنها کتابخانه دایر کرد"...
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و11 ...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
-2کتابخانههای عمومیِ مساجد در کشور از صفحه ی ایترنتیِ:
ادارهی کلِّ کتابخانههای مساجدِ کشور (ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون های
فرهنگی هنری مساجد)
" معرفی اداره کل کتابخانهها :با تأسیس ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون های فرهنگی هنری مساجد در سال ،1111راه اندازی ،ساماندهی و تجهیز کتابخانههای مساجد در سراسر کشور آغاز شد .کتابخانه های مساجد به عنوان نهاد مکمل کتابخانه های عمومی و در راستای اهداف کانون های فرهنگی و هنری مساجد و به منظور ارتقاء سطح علمی و فرهنگی اقشار جامعه مسجد به ویژه جوانان و نوجوانان در سطح کشور مورد توجه و اقبال خاص قرار گرفت .تقویت بنیه علمی جوانان ،آشنایی با مفاهیم و اصول اسالمی ،تربیت نسلی آماده برای سازندگی آینده کشور اسالمی و تربیت مبلغانی آگاه در حوزه عقاید محکم اسالمی ،از جمله اهدافی است که در پی گیری و توجه به امور کتابخانه های مساجد مورد توجه بوده است" .
تأکیدها از من است.
" تا این لحظه (11شهریور)1198تعداد 2221کتابدار از 7942کتابخانه مسجد به ثبت رسیده است .در کل ،تعداد 81394525جلد کتاب در کتابخانههای فوق موجود است. همچنین تعداد 025کتابخانه درجه یک و 112کتابخانه درجه دو و 855کتابخانه درجه سه و 1985کتابخانه درجه چهار و 1981کتابخانه درجه پنج از سراسر کشور در این سامانه به ثبت رسیده است .از آمار فوق تعداد 1190کتابخانه شهری و 0852 کتابخانه روستایی است و 112891متر مربع مساحت را شامل میشود و نیز تعداد 8984491عضو ثابت از خدمات کتابخانههای مساجد بهره میگیرند. تا این لحظه (11شهریور 2211 )1198کتابخانه باز مساجد در این سامانه به ثبت رسیده است که از این تعداد 1511کتابخانه شهری و 1112کتابخانه روستایی است .در کل تعداد 0122051جلد کتاب در کتابخانههای فوق موجود است". مقایسهی شمارِ کتابخانههای عمومیِ غیر/مذهبی و مذهبی در ایران نوعِ کتابخانه
تعداد کتابخانه
تعدادِ منابع
تعدادِ اعضاء
کتابخانهیعمومیدولتی(غیرِ مذهبی)
1111
10میلیون
045224222
کتابخانهی عمومیِ مذهبی(مساجد)
1110
1849114505
141114118
منابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
کتابخانههای عمومی در ایرانِ جمهوریِ اسالمی
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و10 ...
شمارِ کلِّ اعضاء ،بازدیدکنندهها(سال) ،و امانتِ کتابها(سال) در کتابخانههای عمومیِ کشور ،آمارِ تحمینی نوعِ کتابخانه
اعضاء
بازدیدها (سال)
امانتِمنابع(سال)
کتابخانهیعمومیدولتی(غیرِ مذهبی)
149124222
10میلیون
18میلیون
کتابخانهی عمومیِ مذهبی(مساجد)
141114118
18911505
منابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
در همینحال ،یک دو آمار هم از کتابخانههای سراسریِ کشورِ آلمان را آوردهام .باز هم نه برای مقایسه با آمارهای مربوط به کلِّ ایران؛ بلکه فقط برای آنکه شاید برای دستیافتن به یک تصوّری کلّی ،سودمند باشد. نسبتِ منابع ،بازدیدکننده ،و امانتِ منابع از کتابخانهی عمومی در ایران و آلمان کلِّمنابع در
آلمان
ک.خ .کشور
کلِّمنابع ک.خ .عمومی
112میلیون
ایران
کلِّمنابع
کلِّامانت
کلِّ امانت
ک.خ.عمومی
ک.خ.عمومی
ک.خ.عمومیِ
مذهبی
مذهبی
102میلیون
1140میلیون
12میلیون
10میلیون
1849114505
11میلیون
کلِّ منابع یعنی :کلِّ منابع در کتابخانههای :حکومتی(مجلس و ،)...دانشگاهی ،علمیِ تخصّصی ،عمومی ،مذهبی
نسبت کتابخانههای عمومی و مذهبی در ایران و آلمان کلِّ ک.خ.
کلِّ کتابخانه 1
کلِّ ک.خ .عمومی
آلمان
114122
9هزار
1122
ایران
114222تخمینی
1هزار
1110
کاتولیک
پروتِستان
عمومی مذهبی 14122
822
-1کلِّ کتابخانه :کتابخانهی :ملّی ،حکومتی(مجلس و ،)...دانشگاهی ،علمیِ تخصّصی ،عمومی ،مذهبی
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
11
کتابخانههای عمومی در مازندران
-4کتابخانههای عمومی در مازندران الف -کتابخانههای عمومیِ استانِ مازندران آمارِ کتابخانههای عمومیِ مازندران 1
آمُل
1
0
بابُل
12
1
بابُلسر
1
1
بهشهر
5
5
تنکابُن
2
2
جویبار
0
1
چالوس
0
8
رامسر
5
9
ساری
8
12
سوادکوه
1
11
سوادکوه شمالی
1
10
سیمرُغ
1
11
عبّاسآباد
1
11
فریدنکنار
0
15
قائمشهر
5
12
کالر دشت
1
11
گلوگاه
0
18
محمودآباد
0
19
میان دورود
0
02
نِکا
1
01
نور
2
00
نوشهر
1
جمعِ کّل
14
" آبان 1191به گزارش خبرگزاری مهر ،آرزو ولیپور در جلسه کتابخانه های عمومی استان ضمن ارایه گزارشی از عملکرد و برنامه های این نهاد ،از رشد 11هزار نفری اعضاء کتابخانه های عمومی استان در سال 91نسبت به سال گذشته خبر داد و عنوان داشت :کتابخانه های عمومی استان هم اکنون 888هزار عضو دارد" .
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
11
کتابخانههای عمومی در مازندران
ب -کتابخانههای مساجد در استان مازندران " 08آبان ،1191به گزارش خبرنگار ایرنا ،حجت االسالم محمود علیخانی دوشنبه شب در اجرای طرح"حالِ خوشِ خواندن" و اهدای کتاب به کتابخانه های بهشهر افزود098 : کتابخانه کانون ها مخزن دار و 111کتابخانه هم باز است. وی با اعالم اینکه از چهار هزار و 822مسجد فعال در استان تنها یك هزار و 892مسجد دارای کانون فرهنگی و هنری هستند؛ بیان داشت :این تعداد از کانون ها هم فاصله زیادی با شرایط مناسب کانون مساجد دارد و باید تقویت شوند" . " .1191/29/29یك چهارم مساجد مازندران دارای کانون فرهنگی و هنری است. مسئول کانون فرهنگی ،هنری مساجد مازندران گفت :در استان مازندران یک هزار و 110 مسجد دارای کانون فرهنگی و هنری است که یک چهارم مساجد استان را تشکیل می دهد . بیش از چهار هزار و یکصد مسجد در استان مازندران وجود دارد". " ادارهی کلِّ کتابخانههای مساجدِ کشور ()1198 تا این لحظه تعداد 080کتابدار از 928کتابخانه مسجد در این استان به ثبت رسیده است .در کل تعداد 122241جلد کتاب در کتابخانههای فوق موجود است .همچنین تعداد 1کتابخانه درجه یک و 8کتابخانه درجه دو و 00کتابخانه درجه سه و 11 کتابخانه درجه چهار و 191کتابخانه درجه پنج از این استان در این سامانه به ثبت رسیده است .از آمار فوق تعداد 898کتابخانه شهری و 872کتابخانه روستایی است و 02928 متر مربع مساحت را شامل میشود و نیز تعداد 42411عضو ثابت از خدمات کتابخانههای مساجد در این استان بهره میگیرند .همچنین تعداد 817کتابخانه باز در این استان ثبت شده است که از این تعداد 11کتابخانه روستایی و 91کتابخانه شهری است .همچنین تعداد 19187جلد کتاب در کتابخانههای باز این استان موجود است" .
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
کتابخانههای عمومی در مازندران
15
شمارِ کتابخانههای مساجد .در مازندران ،تعداد کل928 : 1
آمُل
10
0
بابُل
18
1
بابُلسر
11
1
بهشهر
8
5
تنکابُن
12
2
جویبار
9
1
چالوس
1
8
رامسر
1
9
ساری
15
12
سوادکوه
5
11
سوادکوه شمالی
8
10
سیمرُغ
1
11
عبّاسآباد
1
11
فریدنکنار
9
15
قائمشهر
11
12
کالر دشت
0
11
گلوگاه
2
18
محمودآباد
11
19
میان دورود
9
02
نِکا
11
01
نور
9
00
نوشهر
5
جمعِ کّل
928
مقایسهی کتابخانههای عمومیِ غیرِمذهبی و مذهبی در مازندران نوعِ کتابخانه
تعداد کتابخانه
تعدادِ منابع(کتاب و)...
تعدادِ اعضاء
کتابخانهیعمومی(غیرِ مذهبی)
81
ــــ
1114222
کتابخانهی عمومیِ مذهبی(مساجد)
121
2024222
124122
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
12
کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمُل
-5کتابخانههای عمومیِ شهرستانِ آمل از زبان مسئوالن: " تاریخ انتشار 29آبان .1191افزایش عضو در کتابخانههای عمومی آمل82 .هزار آملی در 7کتابخانههای عمومی آمل هستند. به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ،مجید صادقی راد رییس ادارات کتابخانههای عمومی آمل با بیان اینکه 7کتابخانه در آمل وجود دارد ،گفت :از 1ماه پیش تاکنون تعداد عضو کتابخانههای آمل از 1هزار عضو به 82هزار و 419نفر رسید. صادقی راد با بیان اینکه کتابخانه مرکزی آمل با چهار هزار و 222عضو فعال بیشترین عضو را داراست ،افزود88 :هزار و 122جلد کتاب در شهریور ماه اعضای کتابخانههای شهرستان آمل به امانت بردند که بی سابقه است. وی با اشاره به ثبت هزار و 822امانت موقت گفت :تمام کتابخانههای سطح شهر کتابهای کمک درسی 0سال اخیر را دارند و بواسطه برخی موسسات کتابهای جدید اهدا میشود. رییس ادارات کتابخانه های عمومی آمل با بیان اینکه در سال بیش از 222هزار نفر به کتابخانههای آمل مراجعه میکنند ،افزود 122 :صندلی در 1کتابخانه آمل وجود دارد .وی با بیان اینکه با 122صندلی نمیتوان ترویج فرهنگ کتابخوانی را انجام داد ،گفت: اگر دو برابر ظرفیت فعلی کتابخانه های سطح شهر ظرفیت داشته باشیم باز هم مثل شرایط فعلی صندلیها پر میشود. صادقی راد با بیان اینکه نخستین کتابخانه مستقل بخش خصوصی در مازندران در آمل بزودی شروع به کار میکند ،افزود :این کتابخانه در آفتاب 21بزودی شروع به کار میکند". " / 01مرداد .1198 /به گزارش سفیر هراز ،مجید صادقی زاد در نشست خبری به مناسبت روز خبرنگار با اشاره به 82هزار و 322عضو فعال در کتابخانه شهرستان آمل گفت1 : کتابخانه در این شهرستان وجود دارد که بعد از بابل و ساری که 12و 9کتابخانه دارند، سومین رتبه را خواهیم داشت. وی ادامه داد :کتابخانه شهر رینه با 122متر زیربنا و 22هزار جلد کتاب در درجه 5و کتابخانه امامزاده عبداهلل(ع) از درجه 9در دو ماه اخیر به درجه 1رسیده است. رئیس کتابخانه مرکزی آمل از دیگر کتابخانههای این شهرستان بیان کرد :کتابخانه دابودشت با 452عضو ،کتابخانه شهیدان عباس زاده که درجه سوم است و دو کتابخانه در شهرک مروارید و پارک دانشجو واقع است. وی به افتتاح دو کتابخانه بخش خصوصی در آمل اشاره کرد و گفت :کتابخانه قاصدک و کتابخانه راد که مراحل اولیه انجام شده است و در حال گرفتن مجوز هستند" .
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
11
کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمُل
" .1198/2/1راهاندازی پانسیون خصوصی مطالعاتی در آمل .به گزارش خبرگزاری فارس از مازندران ،مجید صادقی راد شنبه شب در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه در شهرستان آمل، هفت باب کتابخانه فعالیت دارند ،اظهار کرد :در شهر رینه کتابخانههای این شهر ،با درجه ،5در 122متر بنا دارای آمفی تئاتر و دو نیرو در حال فعالیت است در شهر امامزاده عبداهلل نیز که کتابخانه آن از سال 91تشکیل شده است ،کتابخانه درجه 9بود که به درجه هفت در دو ماه اخیر ارتقا یافته است و در این کتابخانه نیز یک نیرو مشغول فعالیت است. وی با بیان اینکه در شهر آمل ،مجموعا ،سه کتابخانه شهری دانش پژوه ،امام خمینی(ره) و مرکزی فعال بوده که 5هزار و 082عضویت داشته و به لحاظ فضا رتبه اول استانی را دارد، گفت :مجموع اعضای فعال کتابخانه عمومی آمل 82 ،هزار و 322نفر بوده طی یک سال با 38هزار و 552تعداد نسخه کتاب 842 ،هزار نسخه امانت در یک سال گذشته ثبت شده است .رئیس اداره کتابخانه های عمومی آمل از حضور 1هزار و 152نفر در جشنواره رضوی به صورت مکتوب و آنالین و مسابقه نقاشی خبر داد و گفت :امسال به بیش از 82نفر در آمل در جشنواره رضوی منتخب شدند .این مسؤول با اشاره به اینکه دو پانسیون مطالعاتی خصوصی در آمل با تیراژ دو هزار کتاب با نامهای قاصدک و راد در حال دریافت مجوز هستند ،تصریح کرد :این پانسیون ها برای نخستین بار در استان مازندران در آمل مجور دریافت میدهند و با کیفیت بهتر به عالقه مندان به کتاب خدمات خواهد داد .صادقیراد از عقد تفاهمنامه با سازمان فرهنگی و ورزشی آمل برای راهاندازی پیک موتوری رایگان کتاب در این شهر خبر داد و گفت :در این طرح تحویل کتاب به درب منزل پس از درخواست کتاب از کتابخانه به صورت اینترنتی انجام میشود .وی از افق 25کتابخانه در سال 8422در آمل خبر داد و گفت :در شرایط فعلی دست یافتن به این امر به سختی صورت میگیرد ،هنوز آمل دارای کتابخانه مرکزی نشده است" . " 25مرداد .1192کتابخانه نیمقرنی آمل نیازمند توجه /کتابخانهای با 72هزار جلد کتاب کتابخانه شهیدان عباسزاده آمل با قدمت نیم قرنی و دارای 12هزار جلد کتاب نیاز به توجه بیشتر مسئوالن استانی و شهرستانی دارد" . به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل ... ،شهرستان آمل با قدمت سه هزار ساله و با هویت فرهنگی و تاریخی شناخته شده بر اصل ساخت مکانی برای شهروندان خود در سال 8942 کوشا بوده و کتابخانهای در خور مردم آن سال در زمینی به مساحت 512مترمربع و با یک طبقه زیربنایی 122مترمربع در روبروی بیمارستان 11شهریور آمل احداث کردند.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
18
کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمُل
شهرستان آمل عالوه بر این کتابخانه عمومی با قدمت 51ساله دارای 2باب کتابخانه عمومی نهادی و یک باب کتابخانه مشارکتی در شهرهای آمل ،رینه ،دابودشت ،امامزاده عبداهلل و روستای وسطیکال دارد که برخی از این کتابخانهها بدلیل فضای ناکافی مراجعهکنندگان از آن رنج میبرند. رئیس اداره کتابخانههای عمومی آمل در گفتوگو با خبرنگار تسنیم گفت :کتابخانه شهیدان عباسزاده آمل هماکنون دارای هفت هزار عضو دارد که در دو شیفت صبح و عصر از 1صبح تا 1شب با 5پرسنل یکی از فعالترین کتابخانه های استان مازندران به شهروندان خدمات میرساند ...وی سرانه کتابخانه در ازای هر آملی 122نفر را هشت متر عنوان کرد و گفت :این شهرستان در امانت کتاب و تعداد اعضای کتابخانه رتبه باالی استان را در اختیار دارد اما در زمینه فضای کتابخانهای رتبه خوشایندی نداریم. حسینی با بیان اینکه در ساعات ابتدایی که درب کتابخانه باز میشود ،سالنهای مطالعه پر میشود و ما مجبور می شویم درب نمازخانه و دبیرخانه انجمن کتاب را برای شهروندان باز کنیم ،یادآور شد :برخی از مراجعتن از راههای دور میآیند و وقتی با کمبود فضا مواجه میشوند مجبور هستند یک روزنامه در راهرو و راه پلهها پهن کنند و به مطالعه بپردازند که اصال برازنده شهرستان آمل با آن قدمت 1هزار ساله نیست. رئیس کتابخانه های عمومی آمل با اعالم اینکه اکنون کتابخانه شهیدان عباسزاده به عنوان تنها کتابخانه عمومی این شهرستان در دست تعمیر است ،گفت :برای بازسازی و نوسازی این کتابخانه از محل انجمن شهرستان که همان نیم درصد حق السهم کتابخانه از عوارض شهرداری است در دست تعمیر است".... فهرست کتابخانه های عمومی در شهرستانِ آمِل از :پایگاهِ اطلّاعرسانی نهادِ کتاب خانههای عمومیِ کشور
نام کتابخانه
شهر یا محل
سالِساخت
1
امام خمینی
آمُل
1115
0
امام زاده عبداله آمل
امامزادهعبداهلل
1191
1
شهدای دابودشت
دابو دشت
1191
1
شهدای رینه آمل
رینه
1111
5
محمدتقی دانشپژوه
آمُل
1188
2
شهیدان عباس زاده
آمُل
1110
1
شهدای وسطی کال
وسطیکال(روستا)
1189
شمارِ کُِلِ
اعضاء و
منابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
درجه
اعضاء
منابع ـــــــ ـــــــ
1 152 5
ـــــــ 024222 ـــــــ
14222
کتابها
829322
124222
389522
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
19
کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمُل
شمارِ کتابخانه ،منابع و ...در شهرستانِ اُِونا ( )Unnaدر آلمان شهر
جمعیّت
کتابخانه
کلِّ منابع
Unna
584211
1
254222
914222
Kamen
104911
1
224222
114222
Bergkamen
184105
1
514222
224222
شوِرته
Schwerte
124112
1
104222
554222
وِرنِر
Werner
094220
1
524222
114222
لُونِن
Lünnen
824119
1
124222
114222
Selm
024211
1
014222
184222
فرُوندِنبِؤگ Fröndenberg
024122
1
014222
014222
Bönnen
184121
1
114222
094222
هُلتسویکِیدِهHölzwickede
114118
1
114222
جمع:
1814180
12
1124222تخمینی
اُونا کامِن بِرگکامِن
زِلم
بونِن
اعضاء
0211
بازدید
124222 152هزار- تخمین
منابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
کتابخانهها و منابعِ آنها در آمُل ،دورتموند ،اُِون جمعیّت
شمارِ کتابخانه عمومی
شهرستانآمُل
112هزار
1
شهرستاناُِونا
195هزار
12
دورتموند
582هزار
12
شمارِ عضو
امانت(سال)
104922
1104222
بازدید(سال)
شمارِ منابع
95هزار 112هزار
141میلیون
پمنابع یعنی کتاب ،دستنوشته ،روزنامه ،مجلّه ،نُتِ موسیقی،فیلم ،سی.دی .و...
282هزار
1م.ل.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
کتابخانهی عمومیِ شهرِ رینه
کتابخانههای عمومی در شهرستانِ آمُل
02
کتابخانهی عمومیِ عبّاسزاده ،شهرِ آمُل
کتابخانهی عمومیِ محمّدتقی دانشپژوه
کتابخانهی عمومیِ وسطیکال
کتابخانهی عمومیِ دابو دشت
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
01
دو نمونه از کتابخانههای مذهبی در کشور
-1چند نمونه از کتابخانههای بزرگ در کشور -8کتابخانههای بزرگِ مذهبی در کشور اوضاعِ بسیار نا/بسامانِ کتابخانههای عمومِیِ (و غیرِ مذهبیِ)کشور ،زمانی ناگوارتر و تأسّفآورتر میشود که اوضاعِ بسیار بسامانِ کتابخانههای عمومیِ مذهبی در کشور جلوی چشم نهاده شود .بجز آنچه که در بخشهای پیشین در بارهی کتابخانههای بهاصطالح "عمومیِ" مساجد گفته آمد ،در اینبخش به دو نمونه از کتابخانههای بزرگِ مذهبی ،که با بودجهی عمومی تأمین میشوند ،بسیار کوتاه و گذرا ،اشاره میشود. الف :کتابخانه "آیتاهلل سید شهابالدین مرعشی نجفی" این کتابخانه ،تا چند سالِ پیش ،در شمارِ کتابخانهی خصوصی بود؛ سپس به شکلِ کتابخانهی عمومی در آمد" .عمومی"ساختنِ این کتابخانهی خصوصی -بهنظر میآید که – کذشته از اینکه شاید جنبهی مصادره کردن داشته است ،ولی قطعاً این هم بوده که هرینهی آن با بودجهی عمومیِ کشور تأمین شود بدونِ این که در زیرِ "نهادِ کتابخانههای عمومیِ کشور" اداره شود؛ این کتابخانه ،بهرغمِ ادّعا ،و بر پایهی آییننامهاش ،بههیچرو "عمومی" نیست؛ و یک کتابخانهی کامالً خصوصی/مذهبی است.
"کتابخانه آیتاهلل سید شهابالدین مرعشی نجفی"
" کتابخانه آیتاهلل سید شهابالدین مرعشی نجفی سومین کتابخانه بزرگ ایران پس از کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مجلس شورای اسالمی و سومین کتابخانه جهان اسالم است .این کتابخانه هم اکنون بیش از 052٬222جلد کتاب چاپی و 05٬222جلد کتاب خطی دارد .این کتابخانه با هزینه شخصی مرعشی نجفی در سال 1111بنیان گذاشته شد و توسعه داده شد .این کتابخانه از لحاظ کیفیت نسخههای نفیس و کهن خطی اسالمی به عنوان بزرگترین کتابخانه در ایران و سومین کتابخانه جهان و مرکز بزرگ فرهنگی بینالمللی در دنیا شناخته شدهاست".
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
00
دو نمونه از کتابخانههای مذهبی در کشور
" از سال 1112کتابخانه در فهرست نهادهای رسمی عمومی غیردولتی ایران ثبت و دولت موظف به تأمینِ بودجه ی آن شد". " ایرنا .1191 .در این مجموعه کتابهای ممنوعه که باعث گمراهی افراد میشوند گردآوری شده و از دسترس عموم دور نگاه داشته شده است .تنها محققان و پژوهشگرانی که در نقد و ردِّ آنها بررسی و تحقیق مینمایند و مورد تأیید کتابخانه هستند ،از این آرشیو استفاده میکنند .کتابهای این آرشیو مشتمل بر کتب گروهکهای ملحد و ضدمذهب ،مسلکهای غیرشناخته شده و غیررسمی و کتبی که بر ضدّ اسالم و علیه پیامبران و ائمه اطهار (ع )نوشته شده است" .
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
01
دو نمونه از کتابخانههای مذهبی در کشور
ب" -سازمان کتابخانه ها ،موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی" من در بارهی ابعادِ کممانندِ این کتابخانه ،چیزی بیش ار آنچه که این نمودار بیان میکند، نمیتوانم بگویم .با آن که ممکن است که شمارها و ارقامی که در این جدول آمده ،با مبالغه و بزرگ نمایی همراه باشد ،ولی حتّی با در نظرداشتنِ برخی بزرگنماییها نیز باز این نمودار دامنهی وسیعِ این کتابخانه را نشان میدهد. ()()() بدونِ شرح جدول شاخصهای آماری سازمان در سالهای 92و 91 شاخص
عنوان
کتابخانهها فضاها (مساحت، مترمربع) موزهها اسناد و مطبوعات ...
سال 92
سال 91
کتابخانه مرکزی
08822
08822
کتابخانهجامع گوهرشاد(تخصصی اهلبیت )
1022
1022
مساحت 19کتابخانه وابسته شهر مشهد
10181
10111
مساحت 01کتابخانه وابسته شهرستانها
15220
12210
یک کتابخانه وابسته خارج از کشور
-
-
9کتابخانه تخصصی
-
-
12گنجینه مشهد
18121
18121
1گنجینه وزیری یزد
152
152
مجموعهواقع در بنیاد پژوهشهای اسالمی
1581
1581
121011
125011
نسخ خطی کتابخانه مرکزی (کتاب ،55051 قرآن ،5128جزوه قرآنی ،11819دستنویس ،0011ثبت موقت قرآن و نسخ خطی )5218
19251
81501
سایر منابع خطی (اسناد مالکیت و وقف نامهها ،2991عکسی ،1101تابلو و آثار هنری ،010 اشیای ریز قرآن نانو و بازوبندی و )121 ...
12100
12891
کتاب خطی کتابخانه تخصصی اهلبیت
1905
1905
کتاب خطی کتابخانههای وابسته شهرستانها
مجموع فضاها
کتابخطی، چاپسنگی (نسخه) منابع موجود
1120
1192
مجموع کتابهای خطی
121122
121815
کتابهای چاپ سنگی (کتابخانه مرکزی)
52150
51129
کتابهای چاپ سنگی کتابخانه جامع گوهرشاد
1501
1501
کتابهای چاپ سنگی (کتابخانههای وابسته)
2011
2050
مجموع کتابهای چاپ سنگی
22191
21518
120059
125181
کتاب چاپی کتابخانه مرکزی
1819122
1911019
کتابهای چاپی کتابخانههای تخصصی
011111
050921
کتاب چاپی کتابخانههای وابسته شهر مشهد
220982
595110
مجموع کتابهای خطی و چاپ سنگی کتاب چاپی(نسخه)
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و... شاخص
01
دو نمونه از کتابخانههای مذهبی در کشور سال 92
عنوان کتاب چاپی کتابخانههای وابسته شهرستانها کتاب چاپی حوزه یزد و کرمان
210151 1121058
کتابچاپی بقاع متبرکه و اماکن مذهبی(طبس، کاشمر ،قاین ،سبزوار) کتابچاپیمخزنکتاب در گردش(انبار ملکآباد)
019011 182222
182222
1091921
منابع سمعی و بصری کتابخانه مرکزی
55519
21120
منابعسمعی و بصری کتابخانههایوابسته مشهد
12189
51191
منابعسمعیوبصریکتابخانههایوابستهشهرستانها منابع سمعی و بصری حوزه یزد و کرمان منابعسمعیوبصریبقاعمتبرکه،اماکنمذهبی(طبس ،کاشمر ،قاین ،سبزوار)
02292 51001
01120 5118
منابع سمعی و بصری کتابخانههای تخصصی
1121
1011
مجموع منابع سمعی و بصری
158915
111120
میکروفیلم کتابخانه مرکزی
18111
18111
منابع دیجیتال شده
8222222
8022111
8021018
8182218
سند (برگ)
11125222
11111812
نشریه (نسخه)
0225050
0221822
عکس ،اسالید ،نگاتیو و فایل دیجیتالی
مجموع مواد غیر کتابی امور مدیریت اسناد و مطبوعات
112111
1122120
مجموع کتابهای چاپی
مواد غیر کتابی
سال 91
102112
100992
مجموع منابع اسناد و مطبوعات
15192198
15559212
اشیای به نمایش گذاشته در گنجینههای موزه مشهد
8111
8121
مجموع منابع مدارک و آثار فرهنگی (مدرک)
08121011
08519201
کتابخانه مرکزی
011190
001812
کتابخانههای وابسته مشهد
021282
019158
اعضا (نفر)
129018
کتابخانههای وابسته شهرستانها کتابخانههای وابسته حوزه یزد و کرمان کتابخانههایوابستهبقاعمتبرکه، سبزوار)
اماکن
مجموع اعضا منابع به امانت رفته
مذهبی(طبس،کاشمر،قاین،
051195
122151 22292
215211
111051
کتابخانه مرکزی
111520
151821
کتابخانههای تخصصی
051982
119811
کتابخانههای وابسته شهر مشهد
100152
101151
کتابخانههای وابسته شهرستانها کتابخانههای وابسته حوزه یزد و کرمان
1188191
112098 125052
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و... شاخص
05
دو نمونه از کتابخانههای مذهبی در کشور سال 92
عنوان کتابخانههایوابستهبقاعمتبرکهو سبزوار)
اماکنمذهبی(طبس،کاشمر،قاین،
جمع منابع به امانت رفته
منابع مطالعه شده
1211215
1192911
1111110
کتابخانههای تخصصی
1220112
810110
کتابخانههای وابسته شهر مشهد
1125918
1012110
کتابخانههای وابسته شهرستانها
515191
کتابخانههای وابسته حوزه یزد و کرمان کتابخانههایوابستهبقاعمتبرکهو سبزوار)
اماکنمذهبی(طبس،کاشمر،قاین،
جمع منابع مطالعه شده
1881281
122052 889251
5212181
کتابخانه مرکزی
مراجعین
851280 1282111
کتابخانه مرکزی
سال 91
1152121
5115851 1008810
کتابخانههای تخصصی
511825
182101
کتابخانههای وابسته شهر مشهد
1502111
1101119
کتابخانههای وابسته شهرستانها
211112
کتابخانههای وابسته حوزه یزد و کرمان
1529198
کتابخانههایوابستهبقاعمتبرکهو اماکنمذهبی(طبس،کاشمر،قاین،سبزوار )
0102158
1229911
مراجعین تاالرهای مطبوعات
181122
110222
بازدیدکنندگان موزه
1205909
1259210
1200110
مجموع مراجعین به سازمان https://library.razavi.ir/fa
151118
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
02
دو نمونه از کتابخانههای حکومتی در کشور
-2کتابخانههای بزرگِ حکومتی در کشور الف :سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسالمی ایران "دی .1191معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران :تعداد منابعکتابیِ این سازمان بالغ بر2میلیونو122هزار جلد و تعداد نسخخطی آن بالغ بر97هزار نسخه است". "دی .1195تاریخچه تشکیل مجموعه کتابخانه بهآغاز دهه1012ش باز میگردد .در 1028ق 1011/ش ،مدرسه دارالفنون در تهران کار خودرا آغاز کرد ،و 10سال بعد (1082ق 1011/ش) کتابخانه کوچکی در آن مدرسه تأسیس شد و این مجموعه کوچک در مدرسه ای که به سبک اروپایی ،ساخته شده بود ،هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملّی ایران شد که 11سال بعد ،در سوم شهریور1112ش .رسماً ،در تهران ،گشایش یافت؛ ...در 1115ق1012ش ...انجمن معارف تهران تشکیل شد .انجمن یک سال بعد ،در 11 جمادی الثانی1112/1011ش« .کتابخانه ملی معارف» را در محل انجمن ،تأسیس کرد .نکته مهم اینکه واژه « ملّی» بیانگر آن بود که این کتابخانه هیچ گونه وابستگی به دولت ندارد و مؤسسه ای است غیر انتفاعی و مردمی .از این رو ،بی جا نیست اگر آن را نخستین کتابخانه عمومی ایران بدانیم که در تهران تأسیس شد؛ « بنـا بـر نـظام نـامـه کتابخانه عمومی معـارف ( مصوب9دی 1111ش ) .کتابخانه « از دوایر اداره انطباعات بـوده « و حدود 5222جلد کتاب و به طور متوسط 98نفر مراجعه کننده در هر روز داشته است"... در اواخـر 1111ش ...تأسیس « کتابخانه ملّی ایران » ...پیشنهاد شد ...در خرداد ،1112کتاب های مکرر چاپی و خطی کتابخانه سلطنتی نیز به کتابخانه عمومی معارف تحویل داده شد. مجموعاً 89،782نسخـه چاپی و خطی تحویل داده شد .همچنین کتابخانه خصوصی عزیرخان ندائی ( عزیز خان خواجه ) به کتابخانه معارف منتقل شد .مجموعه دیگری که در زمان افتتاح به کتابخانه ملی منتقل شد ،حدود 5222جلد کتاب به زبان های روسی، فـرانسـوی ،و آلمانی متعلق به کتابخانه بانک استقراضی روسیه بود ...مجموعه کتابخانه عمومی معـارف که روی هم92هزار نسخه خطی و چاپـی می رسید بـه ساختمان جدید منتقل و با نام « کتابخانه ملی ایران » در سوم شهریور1112برابر 1152ق .افتتاح شد"... " 01خرداد .1188آمار منابع موجود در کتابخانه ملی اعالم شد .جام جم آنالین :بر اساس آمار اعالم شده توسط معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ،تعداد منابع کتابخانهای مختلف موجود در مخازن این کتابخانه تا نیمه خردادماه سال 1188اعالم شد.
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
01
دو نمونه از کتابخانههای حکومتی در کشور
بر این اساس تعداد یك میلیون و 118هزار و 522جلد منابع کتابی در کتابخانه ملی کشورمان برای استفاده محققان نگهداری و اطالعرسانی میشود که از این تعداد یک میلیون و 111هزار و 522جلد آماده اطالعرسانی و حدود 552هزار جلد شامل 122هزار جلد کتاب فارسی و 052هزار جلد کتاب التین در مرحله ساماندهی است .همچنین بیش از یك میلیون ماده از 12نوع منابع غیرکتابی از جمله عکس و پایاننامه در مخازن کتابخانه ملی نگهداری میشود .بر اساس این آمار ،بیش از 1میلیون شماره نشریه در 112هزار و 219مجلد در بخش پیایندهای این کتابخانه نگهداری میشود که از این تعداد 01 ،هزار و 991جلد انواع نشریات التین و عربی است .منابع موجود در کتابخانه کودک و نوجوان کتابخانه ملی نیز بیش از 125هزار جلد است که تعداد 1121نسخه منابع سمعی و بصری مختص کودکان از جمله آنهاست .همچنین در کتابخانه نابینایان کتابخانه ملی نیز بیش از 81هزار عنوان کتاب گویا شامل نوار کاست و لوح فشرده ،حدود هزار عنوان کتاب بریل و 775جلد نشریه برای استفاده نابینایان و کمبینایان نگهداری میشود" . " 05مهر .1192به گزارش خبرنگار لیزنا ،دومین نشست خبری دکتر صالحی با حضور جمعی از خبرنگاران و صاحبان رسانه در سالن کنفرانس کتابخانه ملی ایران در ساعت 12:12روز یکشنبه 01مهر 1192برگزار گردید .کتابخانه ملی ایران در منطقه از لحاظ تعداد منابع در حوزه کتاب و سند با سه و نیم میلیون جلد کتاب 227 ،میلیون برگ سند در رتبه نخست قرار دارد" ...
" هفتم مرداد ، 1111هیئت داوران مسابقه وزارت مسکن و شهرسازی برای طراحی کتابخانه ملی جمهوری
اسالمی ایران از مجمـوع 5طرحی کـه ارائه شده بود ،طرح مهندسان مشاور پیرراز را برگزیدند".
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
08
دو نمونه از کتابخانههای حکومتی در کشور
ب -کتابخانهی مجلس شورا " .1192421401خبرآنالین ،حجتاالسالم رسول جعفریان ،رییس کتابخانه مجلس شورای اسالمی در تشریح فعالیت های این کتابخانه گفت « :در حال حاضر این کتابخانه حدود نیم میلیون کتاب دارد ،البته این فقط شامل منابع چاپی است که باید منابع خطی و اسنادی و دیجیتال را هم به آن افزود .اگر بر اساس رکورد حساب کنیم این آمار باالتر از یك میلیون خواهد بود اما با این حال هم باید اعتراف کنیم که وضعیت خوبی نداریم" .
کتابخانهی مجلسِ شورا
آمار منابع: نسخ خطی 01291:جلد (بیش از 21هزار عنوان کتاب خطی) 01 ،هزار جلد ،دیجیتالی شده. کتابهای چاپ سنگی و سربی 01122 :جلد 11 ،هزار جلد دیجیتالیشده کتابهای چاپی(فارسی ،عربی و التین) 529189 :جلد 12 ،هزار جلد دیجیتالیشده پیایندها(مجالت) 811 :عنوان پیایندها(روزنامهها) 158 :عنوان پایاننامه فارسی و عربی 9209 :پایاننامه پایاننامه التین 1118 :پایاننامه اسناد ملی و پارلمانی 11 :میلیون برگ سند اسناد دیجیتالیشده :بیش از 0میلیون و 522هزار سند ملی و تاریخی اسناد و انتشارات سازمان ملل متحد :از سال 1101تا کنون عکسهای تاریخی 155 :هزار عکس
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
09
دو نمونه از کتابخانههای حکومتی در کشور
گزارشهای دولتی 02 :هزار گزارش پوستر 5 :هزار پوستر نوارهای ریلی مذاکرات مجلس شورای ملی 122 :حلقه نوار کاست جلسات مجلس شورای اسالمی 1222 :نوار کاست رسانههای هنری 0012 :قلم شیء موزهای شامل موارد زیر تابلو نقاشی رنگ و روغن 015 :عدد سایر تابلوها(آبرنگ ،طراحی ،مداد رنگی ،خوشنویسی و 025 :( ...عدد فرش و تابلو فرش 20 :تخته مهر و نشانهای ایرانی 115 :عدد مرقعات و آثار الکی 121 :عدد تندیسها 25 :عدد مجموعه هدایای خارجی و داخلی 1182 :عدد آثار منتشرشده 112 :عنوان کتاب کتابهای چاپتمام 020 :عنوان انتشار مجله 1:عنوان انتشار چاپ عکسی 01 :عنوان انتشار لوح فشرده 11 :لوح فشرده شامل نسخه های دیجیتالی بسیاری از نشریات ادواری قدیمی کتابخانه مجلس کتابخانه ایرانشناسی: کتابهای چاپی به زبانهای فارسی و عربی 10112 :جلد کتابهای چاپی به زبانهای خارجی 19115 :جلد کتابهای چاپ سنگی و سربی 1228 :جلد سفرنامههای فرنگیهای درباره ایران 582 :سفرنامه به زبانهای مختلف انگلیسی ،آلمانی، فرانسوی ،روسی و غیره نشریه ادواری فارسی 585 :عنوان نشریه ادواری عربی 19 :عنوان نشریه ادواری التین 112 :عنوان اطالعات کتابشناختی مقاالت فارسی 91 :مقاله اطالعات کتابشناختی مقاالت التین 0115 :مقاله نقشه قدیمی فارسی 11 :نقشه نقشه قدیمی التین 50 :نقشه
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
12
دو نمونه از کتابخانههای حکومتی در کشور
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی 01 :دوره که روی وبسایت کتابخانه نیز موجود و قابل دسترسی است. مشروح مذاکرات مجلس شورای اسالمی 12 :دوره ،بهزودی بارگذاری خواهد گرفت. مشروح مذاکرات مجلس سنا 1 :دوره که در وبسایت کتابخانه مجلس قابل دسترس است. مشروح مذاکرات مجلس مؤسسان: :1108جلسات اول تا نهم(ا اردیبهشت 02-1108اردیبهشت )1108 :1112جلسات اول تا نهم( 08مرداد 19-1112شهریور )1112 آخرین بازنگری :پایان مرداد " 1192
کتابخانهی مجلسِ شورا
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
11
فهرستِ کتابخانههای بزرگ در آلمان
-7فهرستِ کتابخانههای بزرگ در آلمان یادآوری :من این این آمار را به فارسی برگرداندم تنها برای آشنایی با ابعادِ کتابخانهها در آلمان .قصدِ هیچ گونه مقایسهای ندارم. همانطور که در پیشگفتارِ این گزارش هم اشاره کردهام ،هیچ تردیدی نیست که در آلمان هم احتمالِ بزرگنمایی در آمارها ،چه به سببِ خودخواهیِ ملّتپرستانه در این کشور و چه بهسببِ خودخواهیهای اداری و سازمانی و نهادی، هرگز کم نیست .از اینرو ،حتّی به آمارهای کش ورِ آلمان هم باید با دیدی انتقادی نگاه کرد ،چه در آمارِ شمارهگانِ کتابها و منابعِ موجود در کتابخانهها و چه بهویژه در تاریخِ برپاییِ کتابخانهها.
" فهرستِ کتابخانههای بزرگ در آلمان این فهرستِ در بر دارندهی کتابخانههایی در آلمانِ فِدِرال ،که مجموعهی آنها دستِکم 5میلیون منبع است .در این شمار ،همهی کتاب ،فصلنامهها ،دستنوشتهها (نامهها ،سَنَدها، نُتها ،پیماننامهها ) ،منابعِ میکرو/فیلم ،و نیز عکسها ،کارتها ،نقشههای مکانها ،و ثبتِ اختراعها ،و موجودیهای دیجیتالی وجود دارند. بزرگترین کتابخانهی آلمان ،از نگاهِ موجودیها ،کتابخانهی ملّیِ آلمان است که در 1910م ( 1091ش ) بر پا شد و در شهرِالیپزیك و فرانکفورت (در کنارِ راین ) میباشد .این کتابخانه ،نمایانگرِ کتابخانهی بایگانیکنندهی همهی منابعِ بهزبانِ آلمانی در درون و بیرونِآلمان ،و مرکزِ کتابشناسیِ ملّیِ آلمان است .این کتابخانه ،در چارچوبِ گِردآوریِ اثارِ چاپیِ آلمانی ،وظیفهی یک کتابخانهی ملّی را از سالِ چاپیِ 1091 (1911ش) انجام میدهد. بزرگترینکتابهانه ،از نگاهِمساحت ،کتابخانهیشهرِ برلیناست ،که درسالِ1191( 0218ش) در زمینی نزدیک به 1204222مترِمربّع ( به اندازهی 01زمینِ فوتبال ) ساخته شد. دادههای این فهرست ،بر پایهی مرکزِ آمارِ کتابخانههایِ آلمان( der Deutschen ) ) 2281Bibliotheksstatistik (DBSاست .آمارِ کتابها ،دربرگیرندهی کتابها ( به شمولِ پایاننامهها ) و نیز مجلّهها و روزنامهها در شکلِ بستهبندی ،میباشد( .ویکیپدیا)"
نگاهی بسیار کوتاه به کتابخانههای عمومی در آمُل ،و...
نام
جا
فهرستِ کتابخانههای بزرگ در آلمان
10
شمارِ منابع به میلیون
شمارِ کتاب به میلیون
سالِ ساخت میالد/خورشیدی
کتابخانهی شهریِ بایِرن
مونیخ ( بایِرن )
1841
1248
911 (1558خ)
کتابخانهی ملّیِ آلمان
فرانکفورت(راین) الیپزیک(زاکسِن )
1148
0241
1091(1910خ)
کتابخانهی شهری / دانشگاهیِ نیدِر زاکسِن - گوتینگِن
گوتینگِن
9
2
1101(1111خ)
کتابخانهی شهری/ اُستانی/دانشگاهیِ زاکسِن
درِسدِن
1141
542
1808/1552 ( 1021/915خ)
کتابخانهی برلین
برلین
0541
1148
1212(1221خ)
کتابخانهی اطّالعاتِ فنّی
هامبورگ
942
549
1118(1959خ)
کتابخانهی دانشگاهی و اُستانیِ دارم اشتات
دارم اشتات
540
041
911(1528خ)
کتابخانهی دانشگاهی و اُستانیِ مونستِر
مونستِر
142
241
921(1588خ)
کتابخانهی دانشگاهی و اُستانیِ زاکسِن -آنهالت
هاله
549
541
1215(1292خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ کِمنیتس
کِمنیتس
1549 ( 1140 میلیون اختراع)
141
1015(1812خ)
کتابخانهی دانشگاهِ آزاد برلین
برلین
249
240
1111(1950خ)
کتابخانهی دانشگاهِ هومبولد - برلین
برلین
241
1018(1899خ)
241
کتابخانهی دانشگاهیِ دورتموند
دورتموند
141
142
1111(1925خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ گیسِن
گیسِن
541
148
1291(1210خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ هایدِلبِرگ
هایدِلبِرگ
541
140
125(1182خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ فرانکفورت( راین)
فرانکفورت(راین)
1240
141
سدهی (15سدهی 12/9خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ الیپزیک
الیپزیک
541
5
900(1511خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ مونیخ
مونیخ
545
5
950(1511خ)
کتابخانهی دانشگاهیِ رُستُک
رُستُک
1145
040
918(1529خ)
کتابخانهی اُستانیِ وُورتِمبِرگ
اشتوتگارت
241
141
1111(1125خ)
کتابخانهی مرکزِ اطّالعاتِ اقتصادیِ البنیتس
کیل
540
141
1098(1919خ)
جمعِ کُِل:
22
2859113
82498