دو/بیتیهای بومیِ مازندران
علیاصغر مَهجوریاننَماری 3131
2
چند اشاره
اشارهای در بارهی گِردآوری این شعرها : این دوبیتیهای مازندرانی را علیاصغر مهجوریاننماری گِردآوری کرده و آنها را با صدای خود روی نوار ضبط کرده است .با اجازهی او من این شعرها را بهرویِ کاغذ آورده ام. اشارههایی در بارهی این شعرها : -3یافتنِ اصل و یا ریخت و روالِ اصلیِ این شعرها نا/ممکن است .دستبُردن در این شعرها در هنگامِ روایتِ آنها حتمیاست .هرکس میتوانسته آنها را بهگونهای که خود دوست دارد و یا بهآن شکلی که میپنداشته باید باشد روایت کند .در روایتِ پیشِرو هم هیچ دور نیست که :کلمهای پسوپیش شدهباشد؛ مصرعی یا بیتی از یک دو/بیتی بهیک دو/بیتیِ دیگر منتقل شده باشد ،تکّههایی از چند دو/بیتی به/هم/درآمیختهشده و ازاینکار یک دو/بیتیِ تازهای ساخته شدهباشد .هیچکسرا نمیتوان از حقِّ دستبُردنهایی مُجاز، معیّن و محدود در هنگامِ روایتِ اینشعرها بازداشت .اصال" گویا ویژهگیِ اینگونه شعرها همیناست .آنچه که ناروا و ناحق است نه دستبُردنِ مُجاز دراین شعرها ،بلکه دستبُرد/زدن بهاین شعرها است .و تعیینِ مرزِ میانِ دستبُردن دراین شعرها و دستبُردزدن بهآنها البتّه کاری است که نه همیشه آسان است .یکی از این مرزها این است ،که کسی ،حقیقی یا حقوقی، بخواهد یک نیّتِ شخصی یا اجتماعیِخودرا در لباسِ این دو/بیتیها بهمیانِ «مَردُم» بهاصطالح «بفرستد» ،و یا یک گرایش و یک فکر را در این دو/بیتیها «جا/سازی»کند و وازاینراه چنین اِلقاء کُنَد که گویا «مَردُم» چنین گرایش و فکری را داشتهاند. -2برخی بیتهایِ برخی دوبیتیها از جمله شمارهی ،22و ...دقیق نیستند. -1چنین مینماید که این دوبیتیها ،گزینش و دستچین نشدهاند؛ بلکه همین که در جایی و از زبانی شنیده شدهاند بهنام «دوبیتیهای بومی» گِردآوری شدهاند .خواننده درمییابد که این دوبیتیها به لحاظِ مضامین، زیبایی و فنّ ،و در نتیجه بهلحاظِ ارزش ،گونهگونه و گوناگوناند .پَستیِ
چند اشاره
1
مصمونیِ دوبیتی هایی مانندِ دوبیتیهای شمارهی ،29 ،13و چندتای دیگر یکسر روشن است. -4در برخیجاها ،که البتّه خیلیکماند ،در روبهروی برخی بیتها و مصرعها گونهی دیگری از همان بیتها و مصرعها را آوردهام که یا خودم شنیدهام و یا احتمال دادهام. اشارههایی در هنگامِ «نوشتنِ» این شعرها : -3نشانهها : این نشانه ً__ را برای صدایی برگزیدهام میان َ__ وجزوِ صداهای اصلی است.
ــِـ
،که در زبانِ مازندرانی
نشانهی ُ__ را در نوشتنِ کلماتی مانندِ : فعلها :بَوُو ،دَوُوش ،بَزُونًه. نامها :مانندِ شُونًه(شانه)بهکار بُردهام تا مگر شاید برای خواندنِ بهترِ کلمهها سودمند افتد. با کمکِ نشانهی( ) /در برخی جاها ،برخی از کلماتِ مرکّب را ازهم جدا ساختهام بااین امید که اینکار شاید خواندن را آسانتر کند .مانندِ :نا/خًش، سیو/چشه/کیجا. . . - شاید در بهکاربُردنِ نشانههای صداها کمی زیادهرَوی کردهباشم. -2لَهجه : صداگذاری رویِ کلمات در زبانِ مازندرانیِ با خطِ کنونیِ فارسی ،در کنارِ دشواریهایِ زبانی ،دارای این بدی نیز هست که حقِّ لهجههای دیگرِ این زبان را نادیده میگذارد .ازاینلحاظ صداگذاری در هنگامِ نوشتنِ این شعرها همواره احساسِ ناگواری را در منِ نویسندهی این شعرها ،که لهجهام آمُلی است ،پدید میآوردهاست .امیدوارم که اینکارِ ناگزیر ،سببِ آزردهگیِ کسی نشود. نوشتنِ این دوبیتیها اگرچه رویِهمرفته با لهجهی آمُلی است ولی خیلی از بیتها با لهجههای دیگر جاهایِ مازندران هم نوشته شده است.
4
چند اشاره
- 1برخی کلماترا میتوان به چند شکل نوشت .در چنین حالتی ،سه پرسش در میان میآید : کدام بهتر و زیباتر است. کدام درستتر است. کدام عملیتر است.مانندِ : ضمیرِ مِلکی : مالِ تو :تِه یا تِ؟ مالِ من :مِ یا مِه؟ مًنِ یا مًنِه؟ مالِ تو :تِ ،تِه؛ یا تًنِ ،تًنِه؟مفعول مرا ،منرا :مًرً یا مًهرًه؟ تو را :تًهرًه یا تًرً؟ضمیرِ شخصی : تو :،تًه،فعلها : نَهیبُو ،بَهیبُو ،دَهیبو ،یا :نئیبو ،بَئیبو ،دَئیبو ،یا :نَهیبُو ،بَهیبُو ،دَهیبو؟.نَهیمًه ،بَهیمًه ،دَهیمًه یا نَهیمًه ،بَهیمًه ،دَهیمًه دَهییَن ،بَهییَن ،بَهیتَن ،و . . .یا :دئییَن ،بئییَن ،بَئیتَن بودم :بِمًه ،بیمًه؟ -بَچینًم یا بَچیناَم؟
2
چند اشاره
اسم : -اَمشُو یا اًمشُو ؟
آب :ئو یا اُو؟ زیندهگونی یا زًنًّهگونی یا زندهگونی .همزوونی یا همزبُونی؟ چاربیدار -چارویدار -چارویدار -چاربیدار -چارپهدار -چارپیدار؟اضافهها : سیو/چشِ/ریکا یا سیو/چشه/ریکا ؟ نًماشُونًهسَر یا نًماشُون ِسَر؟کلمات : چًهتی ،چًتی:؟ خواستن :بخاسَّن ،خامًه بهجایِ بًخواسَّن ،خوامًه؟ خواهر :خاخًر بهجایِ خواخًر؟... -4در بارهی کلماتِ بیگانه : -3-4کلمههایی را که در عربیبودنِ آنها هیچ تردیدی نیست ،فکر میکنم بهتر است با همان حرفهایی بنویسیم که اینکلمهها ،تا وقتی که خطِ نگارشِ ما همین خطّ ِ بیشترعربی/کمی فارسیِ کنونی است ،نوشته میشوند ..مانند : صًب ،که همان صبح و عربی است و نمیتوان و نباید آنرا بهشکل سًبنوشت. عینَک ،که عربی است و متأسفانه در کارِ برجستهی« فرهنگِ واژگانِ تَبَری»بهشکلِ :اَینَک نوشته شده. -2-4ولی برخی کلمهها هستند که در بارهی عربیبودنِ آنها و یا تعلّقِشان به زبانهای دیگر تردید است؛ مانندِ :
6
چند اشاره
سًنًخ ،که اگرچه نه صددرصد ولی میتواند همان صندوق باشد .کلمهیصندوق را اگرچه کتابهای دِه خدا و مُعین هر دو دارای ریشهی عربی میدانند ولی در این ،جای بحث است .بههرحال ،اینگونه کلمهها را چهگونه باید نوشت ؟ صًنًّخ یا سًنًّخ؟ صًندًق؟ -1-4افزون براین ،کلمههایی هستند که اگرچه ریشه در زبانِ عربی و یا دیگر زبانها دارند ولی در رَوَندِ کاربُردِ مازندرانیِشان دگرگونیهایی پذیرفتهاند. مثال : مًوارَک بهجای مُبارَکاینگونه دگرگونیهایِ کلمات ،هیچ از روی عمدهای سیاسی یا نژادی و... نیستند بلکه خیلی ساده بهسببِ دگرگونی در «حوزه»ی کاربُردِ این کلمهها، بهسببِ انتقالشان از یک حوزهی زبانی و گویشیِ با ویژهگیها و نظامها و عادتها و سُنَتهای معیَّن به یک حوزهی زبانی و گویشیِ دیگر است .نوشت ِ ن این کلماتِ بیگانه با همین دگرگونیهای ناگزیری که پذیرفتهاند ،این خوبی را دارد که نشان میدهد کلماتِ بیگانه برای بهکارگرفتهشدنِشان در زبانِ مازندرانی چهگونه با خصوصیاتِ اینزبان ،وِفق دادهمیشوند و چهگونه ،چه دگرگونیهایی میپذیرند .درهمینحال ،البتّه روشن است که این کار نباید چنان انجام گیرد که شناسنامه و اصلِ این کلمات را پنهان سازد. سببِ این تأمّلها ایناست ،که سیاسیکردنِ زبان و فرهنگ ،و آلودهساختنِ کارهایِ فرهنگی بههدفهایسیاسی و بهمطامعِ حکومتها و سازمانهای سیاسی و به درگیریهای نژادی و...کاری است ناروا که جز بهقربانیکردنِ فرهنگ در پایِ مطامعومصالحِ قدرت/سیاست نمیانجامد .دراینسالها، متأسّفانه فراوان دیدهمیشود ،که در استانهای مختلف ،کسانی و البتّه پیش ازهمه ،دولتها و حزبهای سیاسی ،میکوشند بر امواجِ گرایشِ اجتماعی/ فرهنگی موجود دراین مناطق بهسویِ پاسداری از زبان و فرهنگِ بومی سوار شده و آنها را به راهِ سیاستِ ضدِّ عَرَب ،ملّتسازی ،تاریخسازی ،قِدمَتسازی، و پیشینهسازیهای سیاست/قدرت/مدارانه بکشانند .آنها خیلی دوست دارند
7
چند اشاره
مثال" « مَحمود«را «مَهمود»« ،منصور» را «منسور» و . . .بنویسند! هیاهویِ سیاست/قدرت/مدارانه بهجایِصدایِجاافتادهی فرهنگ/مدار و پژوهنده. -2در برخیجاها ،که کلمهای یا مصرعی را به گمانِ خودم نارسا دیدم ،جلویِ آن ،نشانهی [؟]گذاشتهام. م -نَماری شهریور 3137
3
3 سیُو/زًلفون ! تِه اَبرُو بُورًه دًل/خا مًن و تِه عاشًقی مشهورًه دًل/خا مًنو تِه عاشًقی عیبی نًداینًه همین عِیبًه که مًنزًًل دُورًه دًل/خا 2 سیُو/زًلفًه/ریکا دَر شُونًه هِمًه بلوری/تَن داینًه ،لِش/بَیتًه/جًمًه مِهچًش تِه چًراغ و ،دَنّون تِه هِمًه مِه زًوون تِه صابون ،بَشُور شِه جًمًه! 1 سیُو/چًشمون! مِهروزرًه شُو هاکًردی مِه چشِ هَسریرًه دًریو هاکًردی خًد رًه الکمًه ،مًهرًه پارو هاکًردی مِه دًلِ گوشهرًه کَهو هاکًردی 4 سیُو/چًشمون! بَخًردی شیرِکامِل سیُو/اَبرو/ریکا بَهیمًه قابِل قَسَمبَخًردی و هاکًردی باطِل اِالهی قًسَم بَووئًه تِه قاتِل
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
9
2 سیُو/چًشمون! مًهرًه خاهُون هاکًردی مًهرًه نَوردی سرگًردون هاکًردی مِهنُومرًه همهجا پنهون هاکًردی اگه بَمًردًمًه ،تًه خون هاکًردی 6 ستارًه ،سَر بَزُو ماه وًنِه دًمّال خدایا! قافلًه کِی کنًّنًه بار! االهی قافًلًه یکشو بَمونّـِه مًن شُومًه سًفَر و ،دًل دَرًه دًمّال 7 دِگًر این مِهرًبونیرًه ناخامًه کًالمِ هًم/زًوونیرًه ناخامًه تِهچًش اینجًه دَرًه ،دًل ،جایِ دیگر دِگَر این زندهگونیرًه ناخامًه 3 کیجا! شًمِهسًرِه عًبور هاکًنًّه دًتا خًش هًدامًه نًشُون هاکًنًّه عاشًقیرًه تِهسَر تًمُون هاکًنًّه جًوونیرًه بًالگًردون هاکًنًّه
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
31
9 اًمشُویِ شُو وِسًّه یکسال بَهیبو اًمشُویِ تًال ،وِسّه الل بَهیبَو مِه مًنزل ،باالیِ نًفار بَهیبَو مِه سَرین ،نازنینِ بال بَهیبو 31 اَمشُویِشُو ،خًدا! چی ظًلًماتًه تًکّهتًکّه مِهدًلِ غَم زیادًه هَر موقع کارِ دًلوَر مًهرًه یادًه آهًنیزنجیر و ،مِهوَر پوالدًه(؟) 33 چاربی/داری کًمّه هًرازًه/پِهرًه نومزًه/بازی کًمًّه گَتًهسًرِهرًه گًل ِسًرخ دًکارَم دُورِ سًرِهرًه مِه دًلوَر بَچینِه سَرِه قًپّـِهرًه 32 کیجا اِوُونِسَر کًرکرًه کًنّه پیش اَگِه یارِ مًنی اَتی بًرُو پیش! تِه اًسپِه/دلِ/سَر مَرمَرِهسنگًه تِه دًتا/دیم مًنِ تاپتاپیبَوریش!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
33
31 سَرِ راهی نًشینًم چار/خیابُون خَوًر/گیری کًمًّه از چاربیدارُون کًدُوم چاربیداررًه بًرار بَهیرَم دَمودَم خَوًرِ شِهیار بَهیرَم
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[سَر ِراه هًنیشَم مًن چار/خیابُون خَوًر/گیر هاکًنَم مًن چاربیدارُون]
34 چَنِّه مًن هًنیشَم کًلُومِ کًنار؟! چَنِّه مًن هاکًنَم سًتارهشًمار؟! شیشًکو تًرازی هَردًه بُوردًه مار مِهیار از خوابِ شیرین نَیًّه ویشار
[مِهیار شیرینًه/خو/جا نَیًّه ویشار]
32 چَنِّه مًن بَخُونَم این کَتولیرًه؟! مال نارمًه ،کِه بَوًرَم چَتًریرًه چَتًری شِه چَتًررًه زَنًّه شُونًه خًدَش مَسّ و ،مًرًه داینًه دیوُونًه
[شِه هَسًّ مَس ،مًهرًه داینًه دوُونَه]
36 کیجا! شًمِهسًرِه کًلیبهکًلی دًتا تًال خُونًّه گَلیبهگَلی جانًه/تًال! نَخُون ،گینًه تِه گَلی مگر تِه دًل دَرًه دردِ عاشقی؟
32
37 کیجا! شًمِه سًرِه رِز/رِزًه/پَچّین تًه دَررًه پِههاکًن! مًن بیاَم دَرین تِه تَنبًلً/بالرًه هاکًنَم سَرین تًه بَوُوش نا/خًش و ،مًن وَومًه حکیم! 33 کیجا! شًمِه سًرِه قًدَم بِهِشنًه تِه هَر دً بالرًه شِه گًردَن بِهِشنًه شِه دًلِ ساکًتی مَرهَم بِهِشنًه تِه داغرًه بَر دًلِ دًشمَن بِهِشنًه 39 کیجا! تِه پَمبًهجار بیاردًه تًهتی بُوردی آینهیِسَر خًدرًه بًساتی اگر دُونَم تِه بًرار وُونًه راضی تِهوِسِّه ایارمًه خیّاط و لوطی! 21 دًرختِ آلوبالو بَوُوشَم مًن نصیبِ پًسَرعمو بَوُوشَم مًن! اگر پًسَرعمو مًهرًه ناخائِه جاروکَش ِزَنعمو بَوُوشَم مًن!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
31
23 تِهوِسِّه بَهیمًه بیمار و دًلتَنگ تِهوِسِّه بَهیمًه کَهرًوایِ رَنگ تًه مِه شیرین ،مًن تِه فرهادِ کوهکَن عشقِ شیرین ،زَمًّه پوالد دَمِ سَنگ 22 شِهیارِ بالرًه! نًشا نًشِنًه تَنًکو ،هَمًّسو ،وِشا نًشِنًه تَنًک و هَمّـًس و چًپا و صَدری االهی بَوُوئِه خرجِ عروسی! 21 گًسوَنًّه راهبًدامًه سَمتِ وازی دًتا وَنُوشوَرًه کًردًنًه بازی راغونرًه دَکًنَم سنگ و تًرازی دً/دَسّی بَوًرَم یارِ عروسی 24 چَنِّه صًفا داینًه اَمشو آسًمون! سًتاره ،گًسوَن و ،ماه ،وًنِه چَپُّون سًتاره ،گًسوَن و ،ماه ،پیرهچَپُّون نًماشُون تا سًحَر شُونًه شَو/چَرُون
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
34
22 گًسوَنرًه راه بًدامًه سَمتِ تَپًّه وًنِه دًلًه بَینًه شیشماهًه بَختًه! هرچی صَبًر کًمًّه مًه صَبً جَختًه! اَمسالِ زًنبَوًردَن چَنِّه سَختًه! 26 اًنِّه بَخُونًسنًه گَلی بَهیتًه! سَرِ راهِ مًهرًه تَلی بَهیتًه االهی بَمیرِه صحابِ تَلی! مًرًه نِشتًه بُورَم شِه یارِ پَلی 27 تِه رِز/رِزًه/خُونًش مًرًه بَیتًه آواز تًه بَچًّهیِ تیرًنگ مًن بَچًّهیِ باز! اُون موقع کِه بییًه ،تُو کَشی مِه ناز اًسا تِهسِّه بَهیمًه تَلًه/پیاز! 23 اَمِه سًرِه شًمِه سًرِه وَر/وُ/وَر اَمِه کیجا شًمِه ریکارًه دًلبَر اَمِه کیجا مًثلِ سًرخًه/گًلِ پَر شًمِه ریکا مًثلِ شَهمیرزادِ خَر!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
32
29 عًجَب بَاُتی ،عًجَب بَاُتی سًخَنرًه چَکُوش نارمًه بَزًنَم تِه دًهَنرًه ! چَکُوش نارمًه تًرًه نال هاکًنَم نال مثالِ ماچّـًه/خَر بار هاکًنَم بار ! 11 تًه ئو/به/اینوَر و ،مًن ئو/به/اُونوَر! تًه شًلًه/خَر/سًوار ،مًن یابُوی نَر! تًه شًلًه/خَر/سًوار با شُورًه/ماهی تًه سَگِ گیرنده ،حَریفِ مًن نی! 13 دًلِ مًن آلوبالورًه ناخانًه! دًلِ مًن دخترعمورًه ناخانًه همه بَاُوئَن :دخترعمو جًوُونًه مًن گًمًه کِه :وِ سَگِ مازًرُونًه! 12 هًاللی/گًردُن! های! هًاللی/گًردَن! تًرًه اوالد نَوُونًه ،مًن چه کًردِن؟! تِه گًناه دَوُوئِه تِه مارِ گًردَن اَنِّه دَوُوئه کِه تا وقتِ مًردَن!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
36
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
11 «چًالوی»مًه« ،چًراتی» نُومزًه دارمًه دً دَس اَنگوشتَرِ فیروزًه دارمًه شًمارًه نَنگ بَیرًه ،اَهلِ«چالوی»! جًواهِر/پارچهمًه شُومًه غریبی! 14 کًجًه شُونی؟ تِه بُوردَن دِر نَوُونًه! دًتا چًش ،تًهرًه وینًّه ،سِر نَوُونًه! دًتا چًش وِسًّه مِه چًهار بَوِه بُو! دًتا پیشو ،دًتا دًمّال بَتِت بُو! 12 اًنارِ تیتیرًه هًدامًه سینه! بازُو/بَن دَوًسنًه بالِ«جاننَنًه» «جان/نَنًه» کًچیکو مِه دًلرًه وِنًه پدرنامرد«خِرًن»(؟) مًهرًه نَدِنًه! 16 نَدُومًّه چًهچی بَاُوَم ،چًهچی بَاُوِم نَدُومًّه زَن بَورَم یا هَمتی دَاُوَم! بیابون دَربُورَم بیگاری دَوَّم جًوابِ کیجکیجائُونرًه چی بَاُوَم!
[دًتا چًش وِسًّه مِه چار/تا بَوِه بُو] [دًتا پیشو دًتا دًمّال دَوِه بُو]
37
17 کیجارًه بَدیمًه دَر شییًه ئُو ئِه مًرًه غًصًّه بَیتًه سَرِ اَفتوئِه االهی! مار بَمیرِه ،پِر دَوُوئِه خواسّهگاری شُومًه ،مًرًه نا نّئوئه! 13 کیجارًه بَدیمًه «لًکونیِ»پًل سَر ماسًّه/پیلًهکا ،دَس مًرغًنًهکًل! وًرًه بَاُونًه :کًجًه شُونی ،ماهِ گًل؟ بَئوتًه :دَر شُومًه تیلبَزًه/آمًل! 19 کیجارًه بَدیمًه اًنارِ کالًه اًناررًه بَخًردًه ،دیم بَیًّه پارًه! بُورین بَوّین وًنِه کَفتالًه/ماررًه! عاروس هاکًنِهو ،هادِه اَمارًه! 41 کیجا شِه مارِجا هاکًردًه غَضَب بَاُوتًه :مًن شی نَکًمًّه ،دَرمًه عًزَب! کیجا! تِه هَمسَرُون همه تِه پِهزا کیجا! تِه وَچًهکَری وُونًه اِرزا!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[االهی پِر بَمیرِه ،مار دَوُوئِه] [خواسّهگاری بُُوردًمًه ،نا نَئوئه]
33
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
43 کیجا! تِه پَنبًهجار بیاردًه وًجین! عَرَق بَزو کیجا! تِه مَخمَلًه/دیم االهی بَوُواَم گوشوارِ نگین دَمبهدَم چَک هادَم تِه مَخمَلًه/دیم! 42 نًماشُونًهسَر و ،هاها دَکًتًه سیُو/بینجِ کًناررًه وا دَکًتًه سیُو/بینجِ کًناررًه لَتًه بَیرَم سیُو/چًشه/کیجارًه وَعده بَیرَم
[سیُو/چًشه/کیجارًه کَشًه بَیرَم]
41 اینجًه تا پًشتِ کُوه ،بِل مًن بًنالَم! زَنجیل پًشتِ یابُو ،بِل مًن بًنالَم زنجیل پًشتِ یابُو نَدِنًه صًدا اُونچه مِه دًل خانًه نَدِنًه خًدا!
[اُونکِه مِهدًل خوانًه نَدِنًه خًدا]
44 گُورًه راه بًدامًه سَمتِ مازهرُون کچله/جُونهکا بًلبًلًه/زًوُون تِهسَر حًنا دَرًه ،دًم هَلیکالُون بُور مِهیاررًه بَئو :نَوُو پَشیمُون!
[بُور مِه یاررًه بَئو :نَوُوش پَشیمُون]
39
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
42 عًجَب ماه و ،عًجَب سًتارًه سُوئًه مِه دًلوَر پًشتِ بالًش مَسِّ حُوئًه بُورین یاررًه بَوین :چی وَقتِ خُوئًه! مًنِ دًل مِه خاهُونِ سِه کَهُوئًه
[بُورین و بَئویین :چی وَقتِ خوئًه] [مًهدًل مِه خاهُونِ وِسِّه کَهُوئًه]
46 شِه دًلرًه مًن پارًهپارًه هاکًنَم! از دَسِّ عاشقی ناله هاکًنَم همه گًنًنًه :دَس بَهیر شِهیاررًه! چًتی تَرکِ گًلِ الله هاکًنَم؟!
[همه گًنًنًه :دَس بَئیر شِهیاررًه!] [چًهتی تَرکِ گًلِ اللًه هاکًنَم؟!]
47 مِه رَفت/و/رُوش تا مِه «کًلَکِ»سَرًه! هرچی غذا خًرمًه مِهوِسًّه زَهرًه بُورین یاررًه بَاُوین :چِه مِهجا قهرًه! مَگَر یار/بَهیتَِن خًالفِ شَرعًه؟!
[هرچی خًراکیئًه مِهوِسًّه زَهرًه] [ بُورینو بَئویین :چِه مِهجا قهرًه!] [مَگَر یار/بَئیتِن خًالفِ شَرعًه؟!]
43 نًماشُونًهسَر و نَمنَمًه/وارًش کیجا! تًه گُو بَوُوش! مًن تًنِ گالًش کَچًلی/جُونًهکا رِز/رِزه/خُونًش چَنِّه مًزًه داینًه بًچا/دیمرًه خًش!
21
49 نًماشُونًهسَر و اذانِ مًلّا! چینی/پیالًهرًه دَکًنَم حًنا! تِه سَررًه بِهِلَم زانُوی باال تِه زًلفِ ال/بًه/ال/رًه کًمًّه حًنا! 21 کِه وُونًه بَوُوشِه جمعه/پنجشَنبًه مِه یار بُورِه حَمّوم بَشُورِه تَنرًه! اُونسَر داینًه اِنًه لَب داینًه خَنًّه سُوآلِ بَمیرَم! آیینًهبَنًّه!
23 اَمشُو تِه وَعدًهسَر بییًه ،نِموُیی! مِه بال تِه بالِ سَر بییًه ،نِموُیی! مَگِر وعدًه نًدایی جانًهدًلبَر؟! مَگِر تِه دَردِسَر بیمًه نِمُویی؟! 22 کِه وُونًه بَوُوئه جًمعًهنًماشُون! سارًغ مِه یارِ دَسّو ،بُورِه حَمُّوم! حَمُّومِ دَرِسَر پًر از جًوُونون شِه یارِه بًالرًه! دًلًه نًمایُون[؟!]
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[تِه زًلفرًه ال/بًه/ال دَوًنَم حًنا!] [تِه زًلفِ ال/بًه/ال بِهِلَم حًنا!]
23
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
21 سًتارًه آسًمون دیار/دیارًه قیمتِ بیوه/زن هفتصددینارًه! تًه بیوهزن نَوًر! و غرغریئًه! کیجاوَچه بَوًر! کِه بًغَلیئه! 24 کیجا! از عشقِ تًه ،مًن بَیمًه نا/خًش! تًه مًلّازاده! مِهسِه کتاب هارًش! اگر دُونَم مِه تَب تًهرًه اِنًه خًش زًنًّه/زًنًّه ،مًن شِه خًدرًه زَمًّه تَش! 22 دًلوَرجان! تِهسًِّه مًرًه چُو بَزُونًه! مًرًه دَشت بَیتًنًه دًریُو بَزُونًه مًرًه پوتیندِکًردی لُو بَزُونًه هرچی حَرف بَزُونًه دًرُو بَزُونًه! 26 دًلی دارمًه مثالِ تَهِ غَربال! جیگَر دارمًه همه خونابًهی مال االهی بَمیرِه! باعثِ این کار کِه اًتی بیوًفا نَیبُو مِه اقبال!
[کیجا! تِه عشقِسِه ،مًن بَیمًه نا/خًش!]
22
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
27 سَرِراهرًه تًه داینی ،کوچهرًه مًن سیُو/زًلفرًه تًه داینی ،شُونًهرًه مًن سیُو/زًلفرًه بیار شُونًه بَکًشَم تِه مَسًّه/چًشمونرًه سًرمًه دَکًشَم! 23 شُویِ ماه/دَکًتی شُو داینًه افسوس[؟] اتاقِ«جُوندَری»[؟] پاپًلی/عاروس چَنًّه مًن هًنیشَم تا وَنگِ خًرُوس تیرِ/ماهِ شُورًه هاکًردًمًه روز! 29 خیابُون ویل/و/وَلًه ،نَوُونًه تُوم! مِهیارِ حَرفوگَلًه نَوُونًه تُوم! تًهرًه قًسَم دِمًه شامِ غریبُون مِه دُوس و دًشمَنُونرًه نَدِه پِغُوم! 61 تِهوِسًّه بَهیمًه بیمار و خَسًّّه! تِهوِسًّه هًدامًه ریحانِ دَسًّه! اُونموقع کِه مار تًهرًه گَهرًه وَسًّه مًن و تِه عَقدًرًه خًدا دَوًسًّه!
[مًن و تِهیِ عَقدرًه خًدا دَوًسًّه!]
21
63 خًداوندا! مِه دًل از غم وَشیئًه(؟) مًثالِ گًلِ سًرخِ شَم/بَکشیئًه همه گًنًنًه :دَس بَیر عاشقیرًه چًتی دَس بَهیرَم دًلِ بَکشیئًه(؟) 62 غموغًصًّه مِه دًلرًه پًر هاکًردًه کًدُورَت دسّ/و/لینگرًه شًل هاکًردًه سیُو/چًشمون کًجًه مًنزًل هاکًردًه؟ مًرًه دارِ/سُرِ بًلبًل هاکًردًه 61 عاشقی هاکًنًّه بهسُونِ بًلبًل اًساکِه نَکًمًّه ،دَرد دَرًه مِه دًل زَنهارًه بَهُوئین نَکًنَن دًتًر! خون دَکًردًنًه ریک/ریکائُونِ دًل! 64 شِه یارِ بَمیرًم ،مِه یار چَپُّونًه اًتّا لَلًه داینًه وِ چِل/مًغونًه! صًواحی شُونًه ،مًثالِ چَپّوُنًه نًماشُون اِنًه ،شاهِ مازهرُونًه
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
24
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
62 شِه یارِ بًالرِه! کوه/کوه مًجًنًه هًوا گَرم بَهییًه کًترًه وًجًنًه! سُوآلِ بَمیرَم ،عًرَق تَجِنًه مِهدًل مًثل ِآلوبالو پَجًنًه 66 اَتّا گُو دارًمًه هَسًّه چار/اَنگًل(؟) دًتارًه شیر دِنًه ،دًتارًه عَسًل بُورَم پًشتِ کوهو ،هاکًنَم حاصًل خرجِ عروسیرًه دارًمًه نَظًر(؟) 67 لَلًه/واز و ،لَلًهواز و ،لَلًهواز! وًرَقه دَر بِمو ،دَر شُومًه سَرباز کیجا! غًصّه نَخًر! غصًّه حَرومًه کًالهرًه چَرخ هادی دَ/سال تًمومًه 63 سًهچیز دَر عاشقی مًرًه بَد اِنًه : سَگ و ،دروازهبون و ،ماه/دَراِنًه! سَگرًه نُون دِمًه ،دروازهبونرًه زَر خًدایا! تُو هَم این ماهرًه فًرو بَر!
[ لَلًَه/بازا! ،لَلًه/بازا! ،لَلًه/باز! ]
22
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
69 اَنگورِ مَل بِمًه ،شَم بَکشیهمًه شَم! خُوردًه/وَچه بِمًه ،تِهجا بَیمًه چَم هرکی اَمِه میُونرًه بَزُو بَرهَم بهحقِّ شاهرضا عًمرِش بَوُو کَم! 71 دًل/و/دًل بَزُومًه ،شِه دًلرًه نارمًه عمارت دَکشیمًه ،مًنزًلرًه نارمًه عمارت دَکشیمًه چوبِ خلیلی همه شِه وًطَن و ،مًن دَر غریبی 73 تًه اُونجًه و ،مًن اینجًه ،خَلِه راهًه میُون کوه وکًمَر ،سنگِ سیاهًه رَفِقون! جمع بَوین سنگرًه بَهیرین! کِه مِه یار دَر وًالیت چًش/بًه/راهًه 72 [زًلفرًه نًتاشًمًه ،می بَوِه اًفشُون] زًلفرًه نًتاشًمًه مو بَوِه اًفشُون[ کَچکولرًه دَس گیرمًه سُونِ دَرویشون [شُومًه دَر/دَرِسَر ،کًمًّه گدایی] شُومًه دَر/دَرِسَر ،گًمًه :یا علی! بلکه خِیر هاکًنِه کیجا/چَتًری
26
71 تًه «الیًش» مًجًنی ،مًن «اَلیمًسُّون» «الیًشِ»چًشمًهسَر ،تِه دُونًه/شُورُون! عًجَب چًمًر بِمو تِه بالِ مَرجون مِه قاطر بارِ بًن ،دَرشومًه «تِهرون»! 74 تًهرًه بَاُونًه :نَکًن مَلمَله/جًمًه! تًهرًه بَاُونًه :نَشُو کوهیِ خًنًه! قردا بًهار اِنًه ،کوهی شُونًه کوه تَناریخًنًهرًه چًش نَشُونًه خُو
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[عجب چًمًر دِنًه تِه بالِ مَرجون]
[تًهرًه بَاُونًه :نَپوش مَلمَله/جًمًه]
[تَناریخًنًه و ،چًش نَشُونًه خُو]
72 سَرِ کوهو ،سَرِ کوهو ،سَرِ کوه کًرد و گالًش ،دَکشینًه چادًرِ نو همه چادًر/سفید ،مًن چادًر/کَهُو مًنِ مًسکین نیشتًمًه خاطرِ تو! 76 خًداوندا! سًه غَم بِمُو بًهیکبار! غم ِپِر و ،غمِ مار و ،غمِ یار غمِ پِر و ،غمِ مار وُونًه چارًه غمِ یاررًه نَئُو! دًل وُونًه پارًه
[خًداوندا! سًه غم بِمُوئه یکبار]
27
77 نًماشُونِسُر و ،مِه نالًش اِنًه گًلیلًه مًثلِ وًرف و وارًش اِنًه خداوندا! گًلیلًهرًه نًگهدار! گلیلًه قَصدِ کًشتنِ مًن اِنًه 73 خداوندا! اَتّا راهرًه بَرًسًن! تاریکی دَکتًمًه ،ماهرًه بَرًسًن! تاریکی دَکتًمًه ،خُویِ هًالکمًه از دُسِّ عاشقی خًنًهخًرابمًه! 79 تِه بُوردَن/بُوردُنو ،مِه هارًش/هارًش! کَهُو/آسًمُون و ،نَم/نَمه/وارًش کَهُو/آسًمُونرًه کًمًّه سفارًش : مِه دًلوَر دَر شُونًه ،نَخًرِه وارًش! 31 سَرَم دَرد بَکًردًه دًوا نَکًردی! تاریکی بِمُومًه ،دَر وا نَکًردی! تاریکی بِمومًه ،خُویِ هًالکمًه یارِ اَوًّلی بی ،وًفا نَکًردی!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[گلیلًه قَصدِ کًشتِ آیًش اِنًه]
23
33 صًبِ شُو/نَم زمینِ نَم نَوُونًه! نا/خواسًّه/یار ،دًلِ هَمدَم نَوُونًه! نا/خواسًّه/یار مثلِ نَرًسّی/لیمو هرچی دَس بَزًنی وِ نَکًنًّه بُو! 32 «هًرازِ»ئُو بِمو پًلرًه بَوًردًه! مًن و مِه دًلوَرِ دًلرًه بَوًردًه! رَفِقون! جمع بَوین پَلرًه بًسازین! مًن و مِه دًلوَرِ دًلرًه بًسازین! 31 مًسَلمونون! مًرًه دًلگیر وَرًنًه! مًرًه قَصرِ قًجَر شَبگیر وَرًنًه! مِه لینگ «کًنًّه» ،مِه سَر زنجیر وَرًنًه مًرًه پیشِ سرهنگ وکیل وَرًنًه(؟) 34 غَریبًه/یار غریب/یاری نَوُونًه(؟) غریب ،یارِ وفاداری نَوُونًه بُورَم یارِ وفاداری بَهیرَم سَرِ راهِ وفاداری بَمیرَم
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
29
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
32 عاشقیرًه چه زار/و/زار هاکًنًّه! روزِ روشًنو ،شُویِتار هاکًنًّه «محمّد»رًه از خُو ویشار هاکًنًّه [هرکسدراینجانامکسیراکه دوستدارد میآوَرَد] شکایت ،مًن از دسِّ یار هاکًنًّه 36 نًماشُونِسُر و ،آفتاب شُونًه مار تًفَنگ مِه دُوش دَرهو ،تُولًه مِه دًمّال تُولًه! تًنتًن بًرُو! آفتاب بُوردًه مار آفتابرًه بَوًرین کیجایِ نًفار! 37 باال/مَحلًه ،مِه عطّاری/دًکُونًه پایین/مَحلًه ،مِه دًلوَر اِنًه-شُونًه! اگر خوانی بَیری یارِ نًشُونًه سیُو/چًشو/اَبرو ،راهرًه تًن شُونًه! 33 سَرَم دَرد بَکًًردًه ،صَندَل بیارین! طبیب از مًلکِ اِسکندر بیارین! طبیب از مًلکِ اِسکندررًه کُورمًه؟ دًوا از خانهی دًلوَر بیارین!
11
39 سَرَم دَرد بَکًردًه تا حَدِّ گًردَن اًجَل بَرًسّیئه وًنِه بَمًردَن! اًجَل! ما رًه نَکُوش! ما نُوجًوُونمی! گًلِ نَشکوفتهیِ مازًندًهرونمی! 91 زَری نارمًه زَر/اَفشُون هاکًنَم مًن! نًماشُونرًه تًهسَر شُو هاکًنَم مًن! دراین دًنیا ،دارمًه یک جانِ خالی اگر خوانی تِه قًروون هاکًنَم مًن! 93 اًمشُو ،اَمِه لَمپا ،یک عیبی داینًه! فًتیلًه ،کًتاه و ،نَفت هم نًداینًه! بُورین و بَئُوئین بُورًه/کیجارًه اَتی نفت دَکًنِه اَمِه لَمپارًه! 92 خًداوندا! مِه دًل ،هًوایی شُونًه! مِهیار اًمشُو اِنًه ،صًواحی شُونًه خًدایا! مًن صواحیرًه ناخوامًه! بال/بًه/گًردَن ،جداییرًه ناخوامًه!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[ اًجَل! نَکُوش اَمارًه! نُوجًوُونمی! [ اَما نَشکوفته/گًلِ مازًهرونمی!]
13
91 دًلوَرجان! نالًه نَکًن! نالًه نَکًن! اَمِه بَسُوتًه/دًلرًه پارًه نَکًن! اَمِه بَسُوتًه/دًل گًالبِ شیشه! گًالبِ شیشهرًه ،تُو ضایع نَکًن! 94 از اُونسَر ،دَر اِنًه ئویِ«پَرًهال» وًنِه پَررًه بَیرَم دَکًنَم مَتکا مَتکارًه دًمبًهدَم نًفارِ باال مًن و مِه دًلوَرجان هاکًنیم الال! 92 کیجاجان! تِه گًرِه! تِه مارِ گًرِه! تِه اًسپِه/دًلِ سَرِ خالِ گًرِه! تًه اًسپِه/دلِسَر ،مِه سَنگِ مَرمَر مًن تِه حیدر وُومًه ،تًه مِه صنَمبر! 96 اًتاقِ پنجدَری ،کًمًّه خیّاطی چَرخ مًنِه پَلی و ،سُوزن پوالدی پیرًهَن بّئُوجَم مًن یقه/شًکاری! مِه دًلوَر دَپُوشِه ،بُورِه عروسی!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
12
97 تًه باالیِ«تًالر» ،مًن دَر کَمینمًه! تًه نارًنج ِقًلَم ،مًن دَر زَمینمًه تًه خالرًه وَل هاکًن! نارًنج بَچینَم صدوسیتا خًشرًه تِه دیم دَچینَم!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[تًه خالرًه خَمهادِه ،نارنج بَچینَم]
93 تِه وِسِّه خواسًّنًًه مًهرًه بَکُوشَن کًفَنِ غریبی مًه تَن دَپُوشَن کًفَنِ غریبی ،سِدر هسًّه کافُور! چًتی تِه آرًزورًه بَوًرَم گُور! 99 نًماشُونهسَر و ،مًن زَمًّه هاها! پاپًلی/تًلًمرًه کًمّه وَنگُو/وا پاپًلی/تًلًمرًه بَیرین بَرُوشین! تًرمًه هایرین ،مِه یارِ تَن دَپُوشین! 311 غَریبی دَکتًمًه ،شهرِ کًناررًه خلیلی زُونًنًه مِه دَس و پا رًه االهی بَمیرِه باعث و بُونی! همه در وًطَن و ،مًن در غریبی
[همه شِه وًطَن و ،مًن در غریبی]
11
313 عاشقی هاکًنًّه ششماهِ تیار چارماه حَلوَتی و ،دً ماه آشًکار االهی بَمیرِه پیره/سَگه/مار! نِشتًه مًن عاشقی هاکًنَم خوار/خوار! 312 شًلًه/شًلوار دَکًردی کًهنًههَرزًه! بیوًفایی هاکًردی بُیتی نُومزًه! شَهدًل خیال نَکًن مًن خًرمًه غصّه سًالمت نَوُوئین تًه و ،تِه نُومزًه! 311 اُون موقِع ،که بِمًه مَسًّه/جُونًهکا شاخرًه گًل هًدابُوم ،خاک شیئًه هًوا! اًسا کِه مًن بَهیمًه پیرًه/وَرزا مًنِ سَر گالِ/خالِجا بًنهًدا! 314 دَئیمًه باالیی ،شیمًه پایینی مًهرًه وَر/بَخًردًه یارِ قدیمی مًهرًه وَر/بَخًردًه ،نَکًردًه سَلُوم مِهنازًکه/دًلرًه خُونهاکًردًه خُون!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
14
312 بًلَن/باال/خًنًه ،چًراغ وِشًنًه شِهیارِ بًالرًه ،کًتاب اِشًنًه هرچی چًشمُک زَمًّه مًهرًه نِشِنًه وًنِه ناز و غَمزًه مًهرًه کًشًنًه! 316 سَرِ کوهِ بًلَن ،مًن«کًرکًری»مًه! شًما کیجا/دارُون ،مًن مًشتًریمًه! شًما دوختَر/داروُن مُونًه نَهیرین! زَنِ رسیدهرًه خًنًه نَهیرین(؟) 317 مِهدًلرًه وا بَوًردًه ،وا بَوًردًه! مِهدًلرًه وا یِ لَلًهوا بَوًردًه مًهدًلرًه آسًمُون رُوجا بَوًردًه مًهدًلرًه مَردًمِ کیجا بَوًردًه! 313 جانًه/زَنمار! مًن تًهنِه بَندًه وُومًه! تِه دَر و دَروازًهی چار/چُوبه وُومًه! تِه اَنبارِ سًنًّخِ دُونًه وُومًه! تِه خوارَکه/کیجایِ نُومزه وُومًه!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
12
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
319 عَنّابًه/چُو بَوَم تِه بُومًه/سَررًه! چًراغًه/سُو بَوَم تِه کیمًه/سَررًه! الری/تًال بَوَم تِه کَتی/سَررًه! بَحُونم ،بَیرَم کینًه ،دًلِ/سَررًه! 331 کیجارًه بَدیمًه شییًه سَمتِ کوه تًهرًه مًوارَکبُوئِه نُومزًهی نُو! هَال سال نَهییًه تًه یاربَهیتی تًه و ،تِه یار نًمیاَرزین بهیک مُو!
[تًه و ،تِه یار نِرزًنًنی اتّا مُو]
333 شًلًه/شًلوار ،بِمُوئًه اَمِه آیِش مَسًّه/کیجا! تِهجا ،مًن دارمًه خواهش اَتا حَرف تًهرهً زَمًّه ،بًنًهرًه نِش! بُور شِه ماررًه بَئُو :مًرًه بَیرِه خِش! 332 زَمیرًه بَهینًه زیرِ آب/بَندُون وًنِه باال ،شُونًه مَسًّه/کیجائُون حًدایا! تًه مًهرًه مًرغِ هًوا کُن! دً بال بَرگًردَنِ مَسًّه/کیجا کُن!
[باالیی ،شُونًنًه مَسًّه/کیجائُون]
16
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
331 حَداوندا! مًهرًه نَدُومبًه چیئًه! قبولیِ مِهدًل ،نَدُومبًه کییًه! [سارَوی/کیجا ،بابلی/ریکا...هرکسبهشکلیکهدوستدارد ،میگوید ]. قبولیِ مِه دًل ،آمًلی/ریکا! ریکا مًرًه خوانًه ،شًمارًه چیئًه؟ 334 ماشین از حًطًّهی شاه اِنًه شُونًه «پًرِخود»پًشتِ دریا اِنًه شُونًه طَیّاره ،رُویِ هوا اِنًه شُونًه ریکا از عشقِ کیجا اِنًه شُونًه! 332 سیُو/چًشمُون! مًهرًه قبول هاکًردی فًکرِ شِه بیوًفاییرًه نَکًردی؟ همهی کاررًه تِه عَمو هاکًردًه! مِه گوشهی دلرًه کَهُو هاکًردًه 336 کیجاجان! تًه مًهرًه فًکری هاکًردی مِهدًلرًه کَنگًلی/کًلی هاکًردی! کوهی بِمًه ،مًهرًه دَشتی هاکًردی مًهرًه نُورزًه/ماهِ کَکّی هاکًردی!
[پًرِخود»( ،روسی) :کَشتی]
[مِه دلِ گوشهرًه کَهو هاکًردًه]
17
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
337 سَر/اینگُومًه کًالهِ شَب/رَویرًه! دَکشیمًه نَردًبُوم تِه عاشقیرًه دَکشیمًه نَردًبُوم پًلًّه بًه پًلًّه چًهتی دَس بَهیرَم تِه جانًه/دًلرًه! 333 زمینرًه بَیتًمًه یکسَر ،سًه گًری دًلًهرًه هاکًنَم مًن ،سًرخًه/صَدری! نًصفرًه کِه وَینًه سلطانِ«سرداری» نًصفِ دیگر مُونًّه خرجِ عروسی 339 زمینِ کالًهرًه ،گُو دَوًنَم گُو نا زمین تُوم وُونًه ،نا کِه وُونًه شُو! خدایا! تًه بًرًس آسًمُونِ ئو مًهرًه یاد بِمُوئًه بالِسَرِ خُو! 321 کیجاجان! تِه سًرِهی تَش مًهرًه وِنًه! عًوَضِ تًش ،دً تا خًش مًهرًه وِنًه! بییَم خًشرًه هادَم ،تِه مار دَر اِنًه! تًهرًه زَنًّه ،مًهرًه خجالت اِنًه!
[زمینِ کالًهرًه گُو دَوًسنًه گُو]
13
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
323 باال/باال شُومًه ،مًهرًه حال دَنیئًه اِمِه پایین/مَحلًه ،مِه یار دَنیئًه شُومًه حیاطِ پشت ،هَمًه تَلیئًه زَلفرًه/شُورا/ریکا مًهرًه بَدیئًه! 322 نَماشُونِسر و ،وا دَکًتًه ،وا مًهرًه بخواه بَییًّه شًمِه کَدخدا مًهرًه چُو دَوًسًّه ،چُو کًردًه صدا مِهیار پَچّیمِ سَر ،کًردًه وَنگُو/وا! 321 وِسًّه آًشکار بَوُوم ،صحرا دَوُواَم وِسًّه کُوتًر بَوُوم ،هًوا دَوُواَم کَفشِ سیاه بَوُوم ،تِه پا دَوُوام هرجا شُونی ،تًنِه همراه دَوُواَم! 324 خواره/کیجا! بًرُو ،تًهرًه کاری دارمًه! نَشُو حًنًه نَئُو مًن یاری دارمًه نَشُو حًنًه نَئُو! رًسوایی وُونًه آخًر اَمِه میُون ،جدایی وُونًه!
[وًنِه اًَشکار بَوُوم ،صحرا دَوُواَم] [وِنِه کُوتًر بَوُوم ،هًوا دَوُواَم]
19
322 ایهانرًه کِه گًنی ،هَمًه دًرُوئًه! اَتّا یار بَیتًمًه ،وِ ماهًه/رو ئًه وًنِه دیمِ کًنار ،قَدری کَهوئًه! خدا دُونًّه ،هَمًه مِه گازِ/تُوئًه! 326 نًماشُونِسَر و ،مًه وَنگًه/وَنگًه اًشکاری/تًلًمِ گًردَنِ زَنگًه! مالِ پًشتِ کیجا ،چَنه قًشَنگًه! وَنِه دُوشِ گِسًه مِه اَسبِ تَنگًه! 327 کیجاجانِ سًرِه ،انجیلِ نًسُّوم! کیجایِ دَس دَرًه دَهدَسّه/دُوشُون! دً تا خًش مًن هادَم سُوآل و دًهُون اَتّا مِه چاشت بَوُو ،اَتّا مًنِ شُوم! 323 آمًلِ چًراغ/بَرق بَیًّه رُوشَن! دًلوَر ،کاغذ هًدا مثلِ اَوریشَم چَنِّه تِه عکس و ،کاغذرًه هارًشَم؟! چَنِّه تِه انتظاریرًه بَکًشَم؟!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
41
329 اَتّارًه مًن گًمًه ،اَتّارًه لَلًه! مِهدًلوَرجان ،بُوردًه غریبًه/مَحلًه غریبًیرًه مًن تِه وًطَن نَدُومًّه غریبُونرًه تًنِه هَمدَم نَدُومًّه! 311 ساریِ سُورً/دار دً چًلًّه داینًهً ! دً تا بًلبًل وًنِه سَر لُونًه داینًه اَتّا بًلبًل ،نالًهی وَچًه داینًه اَتّا بًلبًل ،عاشق،گُوم گَردًه داینه 313 دیشُو شًمِه سًرِه دَهینًه مِهمُون تِه پِر و ،تِه بًرار و ،تِه خواخًرُون االهی تِه بًرارِ نُوم بَوِه گُوم! تِه مار مًنِه عمررًه تُوم هاکًردًه تُوم! 312 زمینِ کالًهرًه مالًه هاکًنَم! از دَسِّ عاشقی نالًه هاکًنَم مًن کِه عَهد هاکًنًّه نَهیرَم دًلخواه مَردًمِ کیجارًه دَنیئًه وًفا
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
43
311 وارًش بَکًردًه و ،بًنًه بیًّه تیل ناخًش بَیمًه ،نِمُوئی مِه خَوًرگیر! خدا دُونًّه تِهجا بَهیمًه دًلگیر دَسِّ گًتًه/گًتًه بَهیمًه اَسیر! 314 نًماشُونًهسُر و ،یاد داینی کیجا؟ مًن پًلًّهی پایین ،تًه پًلًّه/باال االهی پًلًّه/چُو هادِه تِه دًوا! ته دیمرًه خًش هادِه نَخًشًه/ریکا! 312 کیجا! تًهرًه چیئًه تِه آهونالًه؟! تِه مَردی کَلًه/سَر و بَد/قًوارًه! االهی بَمیرِه تِه پِر و ماررِه تًهرًه نًدا/بِبُون کَلًه/ریکارًه! 316 اگر یارِ مًنی کیجا/فهمیدًه! سَرِ گَرتی/لِچَک ،اَمِه خَریدًًه! سَرِ گَرتی/لِچَک ،اًنارِ تیتی پًدَر/سَگِ دًتَر! مِه دًلرًه بُوتی!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
42
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
317 اگر یارِ مًنی ،اَی خوارًه/کیجا! باالیِ خًنًهرًه مِهسِه هاکًن ال! مًن و تًه ،پًلًّهپًلًّه بُوریم باال تِه بال مِه سَرینو ،هاکًنیم الال!
[ تِه بال مِه سَرینو ،خو/بُوریم هییا!]
313 اگر بًمًردًمًه اَمسالِ بهار مًهرًه قَبر هاکًنین اُون کًهنًه/آزدار! مِهسَر ،بُورَن ،بییَن ،کُولی و کُوچبار بَئواَن :عاشق بَمًردًه عشقِ یار!
[بَئواَن :وِ بَمًردًه عشقِ شِه یار!]
319 تًه گًتی :مًن اًنارِ اَشرًفیمًه تًه گًتی :مًن تِه یارِ حَقیقتیمًه تًه گًتی :مًن بیتًه یک/شُو دَنیمًه. اًسا تِه بیوفاییرًه بَدیمًه! 341 اگر یارِ مًنی ،مًن پیر نَوُومًه! شُو/روز تًهرًه بَوینَم سیر نَوُومًه هرچی حرف بَزًنی ،دًلوَر اَمارًه! مًن حرفهای تًهرًه دًلگیر نَوُومًه!
[تا تًه مِه یارِ بویی ،مًن پیر نَوُومًه!]
[مًن تِهحرفِ وًسِه ،دًلگیر نَوُومًه!]
41
343 چاربیداری کًمًّه شَبگیر و شَبگیر دَسرًه «یاسًه» بَیتًه ،کًمَررًه زنجیر! شما دًشمَنُونِ دًل بَخًرِه تیر! مًن مَردِ مًزّیر و ،زار/زار بَیمًه پیر! 342 کیجایِ قَد/بًلَن! مًن نُوکًرِ تًه! سًًهسال خِدمًت کًمًّه بَر مادَرِ تًه! سًهسال خِدمَت کًمًّه ،مًزّی نَهیرمًه مًن و مِه مًز ،یهقربانِ سَرِ تًه! 341 سًهپَنجِ پُونزه بَیًّه ،تًه نِمُوئی! تیرً/ماه/سیزّه بَیًّه ،تًه نِمُوئی! مًهرًه وعدًه هًدائی سَرِ خرمَن خرمَن کَر/بَزًه بَیًّه ،تًه نِمُوئی! 344 کًنِهسًّه بَئواَم شِه دًلِ دَردرًه؟ کًنِهسًّه بَئواَم شِه رَنگِ زَردرًه؟ فًلَک بِشتًه مِهدًل داغ ِجدایی دارِسًِه بَئواَم ،شَنًّه شِه وَلگرًه!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
44
342 کًنِهسًّه بَئواَم شِه دًلِ دَردرًه؟ کًنِهسًّه بَئواَم شِه رَنگِ زَردرًه؟ بُورینو بَئوئین مِه جًمًه/زَردرًه : مَگِه تِه چًشِ سُورًه حَق بَوًردًه [؟] 346 بًلبًل! نَخُون! مًهرًه ویشار هاکًردی مًهرًه فًکروخیالِ یار هاکًردی حالِ خارِ مًهرًه نا/خار هاکًردی مِه بًلبًله/زًوُونرًه الل هاکًردی! 347 مًسَلمانُون! مًهرًه با کارد بَکُوشین! مًه گُوشترًه بَوًرین دهات بَرُوشین! مًه گُوشترًه بَوًرین دًهاتبًهدًهات همهرًه کَم هادین ،مًهیاررًه زیاد! 343 دًلوَرجان! نالًه نَکًن ،نالًه نَکًن! اَمِه بَسُوتًه/دًلرًه پارًه نَکًن! اَمِه بَسُوتًه/دًل گًالبِ شیشه گًالبِ شیشهرًه تًه ضایع نَکًن!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
42
349 سیُو/چًشمون! تِه اَبرو بُورِبورًه مًنوتِه عاشقی تا لَبِ گُورًه مًنوتِه عاشقی تاب نَهینًه تاب عاشقی بَهیئًه جُوهری/کتاب[؟] 321 کَتُولی بَخُونَم مِه یار کَتُولًه غریبی بَخُونَم مِه مًنزًل دُورًه کَتُولی بَخُونَم بُورَم والیت شِهیارِسِه دارمًه شیرینجکایت 323 کَتُولی بَحُونَم مِه یار کَتُولًه غَریبی بَخُونَم مِه مًنزًل دُورًه غریبی بَخُونَم با آهونالًه دًلِ آدًم سَنگو نَوُونًه پارًه 322 کیجاجان! مًن تًنِه عَرضرًه بَهیرَم تِه کالًه/زَمیِ مَرزرًه بَهیرَم تًه کالًه/زمی و ،هَمًّسًه/نًشا تِه صحَراسَر/مًجی بییَم تًماشا!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
46
321 سَرِ کُوهِ بًلَن مِه کَلّی/وَنگًه اًشکاری/تًلًمِ گًردَنِ زَنگًه اًشکاری/تًلًمرًه بَیرین بَرُوشین! عامیِ دًتًررًه طال دَپُوشین! 324 یاررًه بَوّین :وِ بُورِه یار بَهیرِه اگِه مًن بَد بِمًه ،وِ خار بَهیرِه گًلِ شَفتالورًه شًلوار بهیرِه [. . . . . . . . . . . . . . . . . .؟] 322 رَفِقُون! یار نَئیرین ،یارِ چَپَّون! صًواحی کِه شُونًه :همراهِ حیوون نًماشُون کِه اِنًه :خًرسِ بیابُون [. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .؟] 326 رَفِقُون! یار نَئیرین! یارِ میرزا صًواحی که شُونًه دَمِ مًغازا نًماشُون کِه اِنًه با ثبت و سیا(؟) ( . . . . . . . . . . . . . . . . . . .؟)
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
[بًلَنًّه/کوهِ تًک مِه کَلّی/وَنگًه]
47
327 رَفِقُون! یار بَهیرین یارِ کاسًب صًواحی کِه شُونًه :شالی دًکارِه نًماشُون کِه اِنًه :تِه وَر بًنالِِه [. . . . . . . . . . . . . . . . . . .؟] 323 اَمشُو قصد هاکًنًّه بییَم تِه پَلی بًنًه بَخًردًمًه بال بیًّه گًلی! بالرًه دَوًسًّمًه دینگُومًه گَلی با بالِ بًشکًسّی اِمًه تِه پَلی! 329 گالًش/وَچًه! دً دَس داینی دً جُولًه رازونیاز کًنّی ،گالًشی/گُورًه! اگر دُونی کِه عاشقی چیجورًه بًه گَلًّه میدهی گالًشوگُورًه[؟] 361 بًلَن/باال/خًنًه بًلَنّه/پَردًه مًنوتِه هًنیشیم هَر دًه بًه هَر دًه اَنِّه هًنیشیم تا آفتاب دَگًردِه تًمُومِ عاشقونِ دًل بَتَرکِه [؟!]
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
43
363 بًلَن/باال/خًنًه بًلًنًّه/پَردًه دً تا خواخًر بینًه هَر دًه بًه هَر دًه کًچیک/خواخًر مًهجا هاکَردًه پَردًه گَتًه/خواخًر مًنِه دًلرًه بَوًردًه! 362 نًماشُونًه/سَر و ،اَلِّه بَزُو پَر کیجا بینجرًه بَیتًه بُوردًه دَنگِسَر پًلَنگِ نَر بَوَّم بَیرَم راهِ سَر دً تا خًشرًه هادَم اًسپِه/دًلِسَر 361 اَمشُویشُو وَسًّه یکسال بَهیبُو اًمشُو ،تًال وِسًّبه کِه الل بَهیبُو تًال اَمشُویِشُو نَکًرده بُو وَنگ مًنومِه دًلوَرجان نَیبُوئیم دًلتَنگ 364 اَمِه مَحلًه اَتّا تًلًم/گُو دَرًه پیرًه/سَگه/وَرزا دًمبال/دُو دَرًه! خًدایا! بَرًسًن مِه جُونًهکا رًه! کًلًهتًک بَزًنِه پیرًه/وَرزا رًه!
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
49
362 [این دوبیتی را هم هرکس به سلیقهی خود روایت کرده]
اَوًّل :عاشق بَیمًه تِه سَرِ مُو رًه دًوًّم :عاشق بَیمًه چشمو اَبرُو رًه سًوًّم :عاشق بیمًه تِه گًفتوگُو رًه چارًم :عاشق بَیمًه تِه ذاتوخُو رًه
[چارًم :عاشق بَیمًه جًفتًه/لیمو رًه!]
366 اُون سًرِه کًنِهشًًه دَروازًه داینًه اُون کیجا کًنِهشِه سَر غَمزًه داینًه سَررًه بَشُوردًهو ،می تازًه داینًه وًنِه وَر باخًتَن چی مًزًه داینًه 367 پًسَرعمو! مًن تِه دُوختَرعمو مًه تًه نارًنجِ قًلَم ،مًن تِه لِمو مًه تًه خالرًه لَس هادِه نارنج بَچینَم مگر یکروز وُونًه تًهرًه بَوینَم
[تًه خالرًه خَم هادِه نارنج بَچینَم] [صدوسیتا خًشرًه تِه دیم دَچینَم]
363 تًه«اَزدارِ»چًلًّه ،مًن شَهره/کَچًه تًه پیره/مَردیو ،مًن کیجا/وَچًه مگر نَائونی :چًپا چینًهکایِ شًه! خارًه/کیجا قشنگًه/ریکایِ شًه!
[خارًه/ریکا قشنگًه/کیجایِ شًه!]
[دُوخترعمو! مًن تِه پًسَرعمو مًه]
دو/بیتیهایِ بومیِ مازندران
21
369 تِه قًوا اَلیجًه ،مَقبُولًه/ریکا ! تًه گًردَن یک وًجًه! مَقبُولًه/ریکا ! اگر خوانی بَوَّم مًن تًنِه دًلخواه همینجًه بینج هاکًن ،پناه بَر خًدا ! 371 کیجا ،اَمِه کوچًه ،کَم اِنًه شُونًه غًال دِنًه ،دَمودَم اِنًه شُونًه سیُو/چًشِ کًنار ،نَم اِنًه شُونًه خدا دُونًّه دًلِ غَم اِنًه شُونًه پایان