ABC Magazynu Instalatora 5/2015

2015

● Grzejniki

dekoracyjne ● Nawiewniki ● Silikonowanie ● Studzienki ● Centrale wentylacyjne ● Termostaty ● Ogrzewanie elektryczne ● Szkolenia

nr 52015

Spis treści Wydajne ogrzewanie - 4 Zehnder - 7 Viessmann - 8 Kermi - 10 Purmo - 11 Nawiewniki - 12

Spis treści

Rola studzienki - 14 Mocowanie z grzejnikiem - 16 Woda w c.o. - 18 Podłączenie ze ściany - 21 Pełna akumulacja - 22 Efektywne grzejniki - 24 Komfortowy termostat - 26 Grzejniki zrównoważone - 28 Regulacja mocy - 30 Technika silikonowania - 31 Centrale wentylacyjne - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35 nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC grzejników

Wydajne ogrzewanie Grzejniki płytowe stale ewoluują i nadal są podstawowym modelem, jaki możemy spotkać w obecnie realizowanych instalacjach centralnego ogrzewania. W pierwszych latach swojej obecności na rynku polskim najpopularniejszym typem grzejnika płytowego był model z podłączeniem bocznym. Taki sposób podłączenia wymuszała instalacja centralnego ogrzewania, w której grzejniki były zasilane gałązkami wyprowadzonymi z pionów grzewczych. Obecnie są one sukcesywnie wypierane przez grzejniki płytowe podłączane od dołu. Te wersje, najczęściej fabrycznie już wyposażone we wkładkę zaworu termostatycznego.

Podłączenie od dołu grzejnika zwykle umieszczone jest bliżej prawej lub lewej krawędzi grzejnika. W niektórych przypadkach grzejnik może być uniwersalny i jego budowa umożliwia obracanie, a co za tym idzie - zmianę strony podłączenia, w innych należy określić stronę przyłącza w momencie zamawiania grzejnika. Nowością, która pojawiła się w ostatnich latach, są grzejniki z podłączeniem dolnym środkowym. Takie rozwiązanie ułatwia wykonywanie instalacji centralnego ogrzewania, a także umożliwia późniejsze modyfikacje, gdyż wielkość zamiennika bę dzie zmie nia ła się sy me trycznie po obu stronach przyłącza. Nie grozi nam w tym przypadku ryzyko zaburzenia es te ty ki wnę trza. Mo de le z podłączeniem środkowym najła-

4

twiej rozpoznać po literze „M” w nazwie. Zasilenie oddolne wykorzystywane jest w instalacjach, gdzie przewody zostały poprowadzone w podłodze lub za listwami przyściennymi. Grzejniki płytowe oddają ciepło na drodze konwekcji i promieniowania. Udział tego ostatniego jest największy w modelach higienicznych pozbawionych ożebrowania konwekcyjnego. Wersje higieniczne, zwane również szpitalnymi, charakteryzują się brakiem konwektorów oraz osłon bocznych i grilli. Taka konstrukcja została podyktowana wymogami pomieszczeń o podwyższonej aseptyce, gdzie personel sprzątający musi mieć łatwy dostęp do wyczyszczenia i zdezynfekowania każdego sprzętu. Wydajność wersji higienicznych jest wy raź nie niż sza od mo cy grzewczych klasycznych grzejników płytowych z ożebrowaniem konwekcyjnym, co przekłada się na ich wielkości, które mu si my za sto so wać dla za pew nie nia komfortu cieplnego w pomieszczeniu.

Modele tradycyjne, przeznaczone do zastosowań domowych czy biurowych, nie podlegają obostrzeniom podobnym jak dla wersji higienicznych, dzięki czemu występuje w nich element ożebrowania konwekcyjnego. Rozbudowanie powierzchni wymiany ciepła po stronie powietrznej wyraźnie podnosi moc grzejnika. Konwekcja wiąże się z ruchem.

Po wie trze, omy wa jąc po wierzchnię grzejnika, ogrzewa się i unosi ku górze. Prędkości, które występują przy tym zjawi-

www.instalator.pl

nr 52015

j...

więce

www.instalator.pl

grzejnika ma temperaturę niewiele wyższą od temperatury w pomieszczeniu, czuje się lepiej, niż gdyby ta różnica była duża. W najbliższym czasie grzejniki stalowe płytowe nadal będą utrzymywać swoją pozycję lidera w segmencie podstawowych emiterów ciepła. Łatwa dostępność, szeroki asortyment i rozpiętość mocy grzewczych oraz uniwersalność zarówno pod względem możliwych sposobów podłączenia do instalacji, jak i parametrów czynnika grzewczego przemawiają za ich stosowaniem.

Teraz przejdźmy do grzejników łazienkowych. Najpopularniejszymi grzejnikami łazienkowymi są modele drabinkowe.

Najczęściej są one wykonywane z rur stalowych o przekroju kołowym lub prostokątnym. Konstrukcja grzejników drabinkowych opiera się na łączeniu kolektorów poziomych i pionowych w taki sposób, że tworzą one charakterystyczny układ drabinki. W zależności od modelu króćce przyłączeniowe oddalone są od siebie o znormalizowany wymiar 50 mm lub odległości te są uzależnione od konkretnej wielkości grzejnika.

Ze względu na kwestie estetyczne najpopularniejszym podłączeniem grzejnika jest zasilenie dół-dół. Do grzejników łazienkowych, bez względu na rozstaw przyłączy, warto zastosować zawory dekoracyjne lub bloki zaworowe, które podkreślą swoim wyglądem estetyczne walory grzejnika.

Konstrukcja oparta na kolektorach poziomych i pionowych, oddalonych od siebie mniej lub bardziej równomiernie, pozwala na wykorzystanie grzejników do suszenia wilgotnych ręczników lub doraźne dosuszanie ubrań. Przy wyborze modelu dla siebie warto zwrócić uwagę na to, czy odległości pomiędzy kolektorami pozwalają na bezproblemowe sko-

5

ABC grzejników

sku są na tyle małe, że nie odczuwamy ich w postaci przeciągu. Obie drogi przekazywania ciepła, zarówno konwekcja, jak i promieniowanie, są równoprawne, jednak w przypadku grzejników płytowych dominującą jest konwekcja. Z uwagi na fakt, że dostępne są wersje jedno-, dwu-, trzy-, a nawet czteropłytowe w łatwy sposób można dopasować ich wielkość w zależności od tego, który wymiar fizyczny grzejnika jest determinującym dla konkretnego miejsca montażu. Wciąż najpopularniejszymi, a jednocześnie najtańszymi, modelami są wersje z profilowaną płytą. W tym przypadku kanały wodne są widoczne w postaci przetłoczeń. Na drodze wprowadzania udoskonaleń oraz modyfikacji pojawiły się grzejniki z płaską płytą czołową lub z płytą o delikatnym profilowaniu. W zależności od producenta przetłoczenia mogą mieć różny układ lub kształt. Zwykle ich moce są identyczne lub bardzo zbliżone do analogicznych modeli bez ozdobnych frontów. Rozwój techniki grzewczej charakteryzuje się dużą dynamiką. Wciąż pojawiają się coraz to nowsze źródła ciepła, a automatyka sterująca pracą instalacji centralnego ogrzewania jest bardziej sprawna i inteligentna. W ten układ doskonale wpisują się grzejniki płytowe, które dzięki niewielkiej bezwładności cieplnej pozwalają na precyzyjne sterowanie ich pracą. W ostatnim czasie daje się zauważyć tendencja do obniżania parametrów instalacji. Po części jest ona spowodowana upowszechnianiem się niskotemperaturowych źródeł ciepła, ale także wynika z potrzeby zapewniania większego komfortu cieplnego. Efekt ten można uzyskać poprzez obniżenie temperatury na powierzchni emitera ciepła. Użytkownik, przebywając w pomieszczeniu, w którym powierzchnia

ABC Magazynu Instalatora

ABC grzejników

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

rzystanie z tej funkcji. Równie istotna jest możliwość regulacji odległości grzejnika od ściany. Oczywiście, ze względu na stałe elementy instalacji, jakimi są podejścia do grzejnika, nie można nim operować swobodnie, jednak wiodący na rynku producenci grzejników łazienkowych wyposażają swoje wyroby w systemy zawieszeń umożliwiające dopasowanie odległości od ściany w sposób indywidualny dla każdego użytkownika.

Przy doborze grzejnika łazienkowego szczególną uwagę należy zwrócić na jego wydajność cieplną. Ze względu na charakter pomieszczenia, jakim jest łazienka, wskazane jest utrzymywanie w niej temperatury 24°C. Oczywiście subiektywne odczucia ciepła mogą być różne dla każdego człowieka, niemniej jednak taka właśnie temperatura jest określona przepisami prawnymi. Moc cieplna grzejnika uzależniona jest od parametrów instalacji, w jakiej zostanie on zamontowany. Dlatego ważne jest, żeby opierać się na wytycznych projektu, a ewentualne zmiany konsultować z projektantem. Od prawidłowego doboru będzie zależał komfort użytkowania łazienki, a to pomieszczenie jest szczególnie wrażliwe w tej kwestii.

Grzejnik łazienkowy może pełnić swoją funkcję również poza sezonem grzewczym. Niektóre modele są fabrycznie wyposażane w grzałkę elektryczną, natomiast pozostałe można doposażyć w ten element we własnym zakresie.

Część modeli ma specjalny króciec służący do montażu grzałki. W sytuacji, gdy konstrukcja grzejnika nie przewiduje takiego sposobu montażu, element grzejny można umieścić w kolektorze grzejnika za pośrednictwem trójnika. W tej sytuacji na przelocie trójnika instalowana jest grzałka, a podłączenie do instalacji realizowane jest przez odnogę. Trójniki wykorzystywa-

6

ne do tego celu powinny być cienkościenne. Zwykłe kształtki hydrauliczne mają zbyt małą średnicę wewnętrzną.

Jeżeli już mowa o grzałkach, to warto pamiętać, że w okresie, kiedy je wykorzystujemy, należy zamknąć jeden zawór przy grzejniku w celu uniknięcia krążenia wody w instalacji i podnoszenia temperatury w pomieszczeniach, które tego nie wymagają. Takie działanie z pewnością zmniejszy koszt zużytej energii elektrycznej.

Istotne jest jednak to, żeby całkowicie nie odcinać grzejnika od instalacji.

Uchroni to użytkownika przed niepożądanymi dźwiękami pojawiającymi się wraz ze wzrostem ciśnienia w grzejniku oraz zabezpieczy przed poważniejszymi konsekwencjami w razie awarii samej grzałki, kiedy element grzejny zacznie podnosić temperaturę wody w sposób niekontrolowany.

Grzejniki drabinowe standardowo występują w kolorze białym. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, producenci opcjonalnie wykonują te modele w wielu kolorach, tak aby mogły barwą nawiązać do charakteru i wyglądu pomieszczenia, w jakim się znajdują.

Sporym zainteresowaniem użytkowników cieszą się również grzejniki wykończone warstwą chromu. Taka powierzchnia jest bardziej wymagająca pod względem dbałości o czystość, jednak efekt wizualny zwykle jest tego wart.

Przy podejmowaniu decyzji o wyborze koloru standardowego lub wersji chromowanej należy pamiętać, że bliźniacze modele będą się znacząco różniły mocą. Grzejniki chromowane mają wydajność niższą o blisko 40% w stosunku do koloru białego.

(RS)

www.instalator.pl

nr 52015

ABC Magazynu Instalatora

Zehnder się minimalistyczną mozaiką, transparentną budową, a delikatny design nadaje grzejnikowi lekkości. Zehnder Orbis jest efektywny energetycznie dzięki czemu doskonale nadaje się do zastosowania w układzie niskotemperaturowym. Dzięki przyłączu 50 mm instalacja grzejnika jest bardzo prosta. Zehnder Orbis jest dostępny w bogatej palecie barw Zehnder.

Ostatnim grzejnikiem, który chciałabym tu przedstawić to Zehnder Sfera.

Wyeliminowano w nim zu peł nie ostre kra wę dzie, co nadało mu wyjątkową lekkość, a delikatne ugięcie rur poziomych oraz re gu lar ne przestrzenie między nimi ułatwiają zawieszanie tkanin. Jest łatwy w czyszczeniu. Zehnder Sfera dostępny jest w kolorach z palety barw Zehnder oraz w chromie.

W ofercie Zehnder znaleźć można rozwiązania optymalne pod kątem funkcjonalnym oraz idealne dla danej aranżacji, a to wszystko bez nadmiernego uszczerbku dla portfela.

Marta Ziobrowska

ekspert Marta Ziobrowska Zehnder Polska Sp. z o.o. www.zehnder.pl

www.instalator.pl

☎ 71 339 46 33 @

marta.ziobrowska@zehnder.pl

7

ABC grzejników dekoracyjnych

Zehnder to firma, która od wielu lat wyznacza trendy w światowym designie grzejników i inspiruje do zmian. Marka Zehnder to bowiem specjalista w dziedzinie wzornictwa, a także wizjoner tworzący od lat „perełki” w asortymencie grzejników dekoracyjnych. Producent oferuje rozwiązania zaawansowane technologicznie, znakomite pod względem funkcjonalnym i użytkowym.

Jednym z takich grzejników jest Zehnder Vitalo. Zapewnia on efektywne ogrzewanie dzięki innowacyjnej tech no lo gii.

Zwra ca uwa gę mi ni ma li stycz nym profilem. W wersji „bar” posiada funkcjonalny uchwyt na tkaniny, natomiast w wersji „cut” eleganckie wycięcia służące do zawieszania ręczników. Charakteryzuje się smukłą i lekką konstrukcją, łatwością czyszczenia i utrzymania higieny oraz prostotą montażu dzięki Zehnder EasyFit. Zehnder Orbis to kolejny grzejnik, na który warto zwrócić uwagę.

Można go wkomponować w każdą aranżację wnętrza. Charakteryzuje

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC grzejników

Viessmann Grzejnik jest ostatnim elementem instalacji grzewczej, ale równie ważnym jak pozostałe. Stalowy, aluminiowy czy żeliwny - każdy ma zalety, ale nie każdy będzie dobrze pracował w nowej lub modernizowanej instalacji, często wyposażonej w nowoczesne źródło ciepła.

Grzejniki dostępne na rynku różnią się materiałami, z jakich zostały wykonane, konstrukcją i wydajnością cieplną. Oddają ciepło przez promieniowanie i konwekcję (ogrzewają przepływające przez grzejnik powietrze). W najczęściej spotykanych rodzajach grzejników udział poszczególnych sposobów przekazywania ciepła może znacznie się różnić, co przełoży się na efektywność ich pracy, zwłaszcza przy niskich temperaturach wody grzewczej.

Grzejniki konwektorowe (tzw. konwektory) składają się z obudowy, w której znajdują się rury miedziane z nasuniętymi blachami aluminiowymi. Przekazywanie ciepła w tych grzejnikach odbywa się praktycznie wyłącznie przez konwekcję.

Grzejniki aluminiowe - wykonane są najczęściej jako odlewy ze stopów aluminium, z kanałami powietrznymi. Oddają ciepło głównie przez konwekcję, a jedynie od 4 do 8% przez promieniowanie.

Grzejniki członowe (żeliwne i stalowe) składają się z pojedynczych członów połączonych ze sobą. Przekazywanie ciepła odbywa się w 85 do 90% przez konwekcje, a jedynie do 15% przez promieniowanie.

Grzejniki stalowe płytowe wykonane są z płaskich lub

8

perforowanych pionowo płyt stalowych, którymi przepływa woda grzewcza. Pomiędzy płytami znajdują się aluminiowe blachy konwektorów, które zwiększają powierzchnię wymiany ciepła. Grzejniki płytowe przekazują ciepło do 35% przez promieniowanie i 65% przez konwekcję.

Sposób przekazywania ciepła przez grzejniki można porównać z ogrzewaniem podłogowym, które zapewnia niemal idealny rozkład temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu - najbardziej zbliżony do komfortowego dla człowieka. Grzejnikiem jest tutaj cała powierzchnia podłogi, która ok. 70% ciepła przekazuje przez promieniowanie, a jedynie w 30% przez konwekcję (ruch powietrza). Podobnie jest w przypadku ogrzewania ściennego, gdzie grzejnikiem jest ściana z zabudowanym systemem przewodów.

Grzejniki płytowe Viessmann nie tylko dobrze wyglądają, ale i doskonale sprawdzają się w niemal każdej instalacji. Szybko reagują na wymagane zmiany temperatury w pomieszczeniu, bo ich czas nagrzewania i wychładzania się jest krótki. Duży udział przekazywania ciepła przez promieniowanie sprawia, że doskonale nadają się do współpracy z niskimi temperaturami wody grzewczej, np. w instalacji z pompą ciepła czy kotłem kondensacyjnym. Łatwo można je dopasować do każdej instalacji i miejsca zabudowy, a ich trwała i śnieżna biel nadaje wyjątkowy charakter każdemu pomieszczeniu.

Grzejnik płytowe Viessmann objęte są 10-letnim okresem

www.instalator.pl

nr 52015

turze do 120°C, nadciśnieniu roboczym do 11,5 bara, a okres ich gwarancji wynosi 10 lat.

Grzejniki można dobierać na podstawie samodzielnych obliczeń. W cenniku Vitoset znajdziemy tabelę mocy grzejników pracujących w różnych warunkach. Nie jest to oczywiście metoda przyjazna do obliczeń i doboru grzejników dla całych budynków.

Dlatego do celów projektowych Viessmann proponuje specjalistyczne oprogramowanie Vitoinstalsoft, które pozwala między innymi na szybki dobór całej instalacji grzewczej i jej optymalizację. Program uwzględnia ponadto szereg innych czynników, jak np. schłodzenie wody w rurach, co skutkuje niższą temperaturą zasilania poszczególnych grzejników, zmniejszeniem ich mocy, a zatem koniecznością doboru np. większego grzejnika dla zapewnienia potrzeb cieplnych pomieszczenia.

Vitoinstalsoft pozwala również wyregulować hydraulicznie instalację w nowym, jak i modernizowanym budynku.

Grzejniki marki Viessmann idealnie nadają się do nowych i modernizowanych instalacji. Wyróżniają się przy tym wysoką jakością wykonania i wykończenia. Doskonale współpracują z nowoczesnymi kotłami grzewczymi, a nawet z pompami ciepła, przy niskich temperaturach wody grzewczej.

Uzupełnianiem oferty grzejników firmy Viessmann jest system instalacyjny Vi PEX, któ ry umoż li wia wy ko na nie kompletnego ogrzewania grzejnikowego, połogowego, ciepłej i zimnej wody użytkowej - wszystko z jednej ręki.

Krzysztof Gnyra

ekspert Krzysztof Gnyra Viessmann Sp. z o. o. www.viessmann.pl

www.instalator.pl

☎ 602 231 407 @ kgnyra@gmail.com

9

ABC grzejników

gwarancji. Mogą być zasilane wodą grzewczą o temperaturze do 110°C i nadciśnieniu roboczym do 10 barów. Są łatwe do utrzymania w czystości. Aby uzyskać dostęp do wnętrza grzejnika, wystarczy jednym ruchem zdjąć pokrywę górną. Jednocześnie przyspawane osłony boczne sprawiają, że konstrukcja grzejnika jest solidna i stabilna.

Spośród oferowanych grzejników płytowych Viessmann łatwo znajdziemy odpowiedni: pod względem wymiarów, mocy grzewczej oraz sposobu podłączenia do instalacji: ● typ VK: z przyłączem dolnym, o konstrukcji obracalnej - grzejniki nie posiadają tylnej strony i można je podłączyć do instalacji z prawej lub lewej strony (od dołu); ● typ M: grzejniki z przyłączem dolnym na środku grzejnika (środkowozasilane), bez tylnej strony - głowica termostatyczna z prawej lub lewej strony grzejnika; ● typ VK Plan: grzejniki o płaskiej powierzchni (gładki), dolne podłączenie do instalacji; ● typ K: z przyłączem bocznym, o obracalnej konstrukcji.

Grzejniki łazienkowe Viessmann tworzą smukłe elementy rurowe, które stwarzają wrażenie elegancji, lekkości i harmonii. Nie posiadają ostrych krawędzi zewnętrznych, dzięki czemu są bezpieczne i eleganckie.

Całości dopełnia wysokiej jakości trwała powłoka lakiernicza w kolorze czystej bieli.

Grzejniki typu Standard mogą być zasilane wodą grzewczą o temperaturze do 95°C, nadciśnieniu roboczym do 9 barów; objęte są 7-letnim okresem gwarancji. W wersji Komfort oferowane są w kolorze białym i chromowanym, mogą być zasilane wodą o tempera-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC grzejników

Kermi Wydatki na instalację wewnętrzną nie kończą się w momencie zapłaty za usługę, ale rozciągają się np. na spłatę zaciągniętego kredytu oraz konserwację i przeglądy. Wieloletnią eksploatację zapewnią tylko markowe produkty, których wysoka jakość potwierdzona jest solidną gwarancją. Ekonomika zakupu to właściwie oszacowana moc grzejnika, a co za tym idzie - wielkość oraz cena zakupu. Przyjemne ciepło emituje dobrze wyregulowany grzejnik. To dość czasochłonna czynność polegająca na ustaleniu wydatku pompy oraz ustawieniu zaworów regulacyjnych i kryzowania zaworów przy grzejnikach. Budowa oraz modernizacja instalacji wymagają takich działań, aby uchronić elementy metalowe przed korozją. Stalowe grzejniki wymagają określonego odczynu pH wody (8,5-9) oraz ochrony przed rozpuszczonym w niej tlenem (< 0,1 mg/l). W praktyce oznacza to tzw. instalacje zamknięte lub układy otwarte z wodą zaprawioną, np. inhibitorem korozji. Dolewki świeżej wody wodociągowej zwiększają zawartość tlenu oraz zmieniają odczyn na kwaśny.

W instalacjach modernizowanych trzeba zwrócić uwagę na jednorodność grzejników pracujących w układzie. Łączenie różnych typów, np. żeliwnych i stalowych, wywoła dużo

trudności z właściwym ustawieniem przepływu oraz zbieraniem szlamu i wędrujących zanieczyszczeń. Kermi, jako uznany producent i dostawca zaawansowanych rozwiązań techniki grzewczej, proponuje grzejniki płytowe Therm X2 wyposażone w fabrycznie wyregulowane zawory termostatyczne. Technologia znacznie poprawia komfort cieplny oraz redukuje koszty ogrzewania o 11% (liczone w całym sezonie grzewczym). Fabryczna regulacja eliminuje nierównomierną pracę grzejników oraz szumy instalacji. Wysoka jakość wykonania grzejników gwarantuje wieloletnią bezproblemową eksploatację. W szerokiej ofercie produkcyjnej Kermi znajdują się grzejniki dekoracyjne, np.: członowe żeberkowe, stalowe ozdobne, niskie z nastawieniem na intensywną konwekcję, do zabudowy w posadzce oraz łazienkowe.

Grzejniki podposadzkowe mogą być wspomagane przez niskoszumowe wentylatory oraz mogą pracować w układach odwróconych, czyli grzewczo-chłodzących. Indywidualne potrzeby można zaspokoić opcją formowania kształtu, ocynkowania powierzchni oraz różnokolorowego lakierowania.

Włodzimierz Guzik

ekspert Włodzimierz Guzik Kermi Sp. z o. o. www.kermi.pl

10

71 354 03 70 ☎ 602 33 40 14

@

Guzik.Wlodzimierz@kermi.pl

www.instalator.pl

nr 52015

ABC Magazynu Instalatora

Purmo Oprócz pracy w trybie uproszczonym regulator może również pracować w trybie rozszerzonym, w którym oprócz wyboru jednego spośród kilku gotowych programów można zdefiniować własny oraz wprowadzić urządzenie w ustawienia wakacyjne, które będą realizowane podczas nieobecności użytkownika.

Obudowa klimakonwektora Vido jest wykonana całkowicie z blachy stalowej malowanej proszkowo na kolor biały RAL9016. Wyeliminowanie z niej elementów z tworzywa sztucznego, podatnego z czasem na odbarwienia, pozwala długo cieszyć się nieskazitelną bielą. Urządzenie jest mocowane bezpośrednio do ściany i eliminuje tym samym dystans niezbędny do montażu zawieszeń. Takie rozwiązanie stawia klimakonwektor Vido w czołówce urządzeń grzewczo-chłodzących w kategorii jak najmniejszej głębokości zabudowy.

Ponadczasowy design, ściśle nawiązujący do dekoracyjnych grzejników stalowych marki Purmo, to kolejny argument przemawiający za wyborem tego urządzenia.

Robert Skomorowski

ekspert Robert Skomorowski Rettig Heating Sp. z o.o. www.purmo.pl

www.instalator.pl

☎ 22 544 10 11 @

Robert.Skomorowski@rettigicc.com

11

ABC grzejników

Produktami, które w ostatnim czasie rozszerzyły ofertę marki Purmo, są klimakonwektory Vido. Urządzenia, które oprócz funkcji ogrzewania posiadają również tryb chłodzenia, są dostępne w wersji dwu- lub czterorurowej.

Każda z nich występuje w pięciu wielkościach. Wspólnym mianownikiem tego produktu jest wysokość 595 mm i głębokość zabudowy 153 mm. Różnice dotyczą długości, która zawiera się w przedziale od 800 do 1600 mm ze stałym skokiem 200 mm.

Wielkość urządzenia wiąże się z jego mocą i w przypadku największej jednostki w układzie dwururowym może osiągnąć nawet 9266 W przy parametrach 75/65/20.

Vido w wersji dwururowej doskonale współpracuje z pompami ciepła, które w trybie rewersyjnym są źródłem chłodu w okresie letnim. Model czterorurowy jest przeznaczony do instalacji, gdzie ciepło i chłód są generowane przez dwa niezależnie źródła.

Każde urządzenie jest wyposażone w energooszczędny silnik połączony z cichobieżnym wentylatorem. Za sterowanie odpowiada intuicyjny w obsłudze sterownik z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym.

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Nawiewniki w akcji

Dorota Węgrzyn

ABC wentylacji

●W

jakich miejscach lokalizuje się wloty i wyloty powietrza w pomieszczeniach? ● W jakim kierunku należy kierować strumień powietrza?

Or ga ni za cja wy mia ny po wie trza w okre ślo nym po miesz cze niu za le ży przede wszystkim od tego, jakie zadania ma spełnić wentylacja. Może być to wentylacja komfortu, wentylacja połączona z ogrzewaniem powietrznym czy też wentylacja przemysłowa, która oprócz dostarczania świeżego powietrza ma też usuwać zanieczyszczenia powstające podczas procesów pro duk cyj nych. Dla wy mienionych rodzajów wenty la cji i ogrze wa nia po wietrznego obowiązują takie same zasady projektowania.

Przed przystąpieniem do projektowania wentylacji w pomieszczeniu musimy ustalić ilość powietrza wentylacyjnego, znać zagęszczenie pomieszczenia ludźmi i roz-

12

mieszczenie wyposażenia, orientować się w usytuowaniu okien i drzwi oraz źródeł ciepła. Następnie lokalizujemy wloty i wyloty powietrza. Usytuowanie wylotów ma wpływ na zasięg i ugięcie strumienia nawiewanego oraz na ruch powietrza w strefie przebywania ludzi. Ważna jest również konstrukcja wylotów. Oferta producentów nawiewników i wywiewników jest bardzo duża i dla każdego pomieszczenia można dobrać odpowiedni kształt i wielkość. Jak zlokalizować wyloty? To zależy od powierzchni, wysokości i konstrukcji pomieszczenia. Rozróżnia się następujące zasadnicze kierunki przepływu powietrza: z dołu do góry, z góry do dołu, z góry do góry. Każdy z ww. ma zalety i wady, więc zastosowanie któregoś z nich zależy od rodzaju pomieszczenia i efektu, jaki chcemy uzyskać. Nadmienić należy, że usytuowanie wlotów wywiewanego powietrza ma nieznaczny wpływ na ruch powietrza w pomieszczeniu. Jedynym przypadkiem, w którym znaczące jest usytuowanie wlotów w górnej części pomieszczenia to powstawanie warstwy ciepłego powietrza przy czynnym oświetleniu elektrycznym. Przy obciążeniu świetlnym powyżej 45 W/m2 należy w suficie zaprojektować wywiew grawitacyjny lub mechaniczny dla wyeliminowania wpływu tej warstwy na ewentualne zmiany parametrów powietrza w pomieszczeniu. Przy obciążeniu do 45 W/m2 i wysokości pomieszczenia do 4,5 m wyloty

www.instalator.pl

nr 52015

zasięg strumienia tak, aby po dojściu do strefy przebywania ludzi osiągnął on dopuszczalną prędkość ruchu powietrza w tej strefie. Wyloty ścienne najczęściej stosowane i łatwe do obliczenia. Należy je umieszczać w lub na ścianach wewnętrznych.

Strumień powietrza należy kierować w kierunku okien lub ścian wewnętrznych, aby uniknąć przeciągów.

Gdy pod oknami zamontowane są grzejniki i pokrywają one straty ciepła w pomieszczeniu, to rzeczą obojętną jest, czy nawiewy są umieszczone w ścianie wewnętrznej czy zewnętrznej. Wyloty trzeba montować w odległości 300 mm od sufitu, aby uniknąć powstawania smug osiadającego pyłu.

Otwory wywiewne trzeba instalować w tej samej ścianie, w której są nawiewy. Wyloty podokienne - rzadko stosowane, lecz jeśli chcemy je zamontować, to pod warunkiem, że strumień powietrza będzie kierowany ku górze pomieszczenia pod kątem 15 do 20° od pionu. Wyloty podłogowe stosujemy je tam, gdzie powstają duże zyski ciepła lub jako nawiewy ogrzewania powietrznego. Ten sposób nawiewania wymaga znacznych ilości powietrza nawiewanego (do 60-65 m3/h) oraz dokładnego obliczenia temperatury i prędkości powietrza nawiewanego. Wywiew powietrza następuje w górnej części pomieszczenia.

Dorota Węgrzyn Fot. Uniwersal.

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

13

ABC wentylacji

po wie trza na wie wa ne go na le ży usytuować tak, aby nie nastąpiło naruszenie tej warstwy przez wypływający strumień. Bardzo trudne jest uzyskanie jednolitych wytycznych, co do usytuowania wylotów, bowiem nie ma praktycznie powtarzalnych konstrukcyjnie pomieszczeń i każ da de cy zja o umieszczeniu wylotu w okre ślo nym miejscu wymaga analizy i musi być podejmowana indywidualnie. Można posłużyć się poniższymi wskazówkami: ● Należy zwrócić uwagę na przeznaczenie pomieszczenia, czas przebywania w nim ludzi oraz rodzaj ich zajęcia. ● Im większa wysokość pomieszczenia, tym większa swoboda w usytuowaniu wylotów, doborze prędkości wypływu powietrza i różnicy temperatur między powietrzem nawiewanym a powietrzem w pomieszczeniu. Dotyczy to przede wszystkim pomieszczeń o wysokości powyżej 3,5 m i przypadków, gdy nie ma przeszkód konstrukcyjnych tj. belek, słupów. ● W pomieszczeniach o wysokości od 2 do 3,5 m znacznie trudniej jest zlokalizować wyloty, ponieważ strefa przebywania ludzi jest określona wysokością 2 m, a prędkość powietrza nawiewanego w tej strefie nie powinna przekroczyć wartości 0,5 m/s. Wyloty mogą być usytuowane: w suficie, w ścianie, pod oknem i w podłodze. Wyloty sufitowe - cechą charakterystyczną tego rodzaju umieszczenia nawiewnika powinien być duży stopień indukcji skracający

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Rola studzienki (2)

Ziemowit Suligowski

studzienki powinny być dociążane?

ABC kanalizacji

● Które

Ze względu na wagę problemu w poszczególnych przedsiębiorstwach wymaga się stosowania w punktach węzłowych studzienek pełnowymiarowych (z reguły co najmniej Ø 1000 mm). Fizycznym ograniczeniem maksymalnego wymiaru powinny być realne możliwości konkretnego eksploatatora. Rynek kanalizacyjnego sprzętu eksploatacyjnego jest obecnie wystarczająco bogaty, jednak oferta adresowana do mniejszych eksploatatorów posiada ograniczone możliwości techniczne. Mimo że węże po stronie tłoczenia są odpowiednio elastyczne, to długość ich ogranicza się do 40-50 m. Trudno oczekiwać, aby urządzenia do ssania mogły wytworzyć podciśnienie na poziomie najnowszych samochodów. Ostatecznie możliwe jest skuteczne czyszczenie kanałów w mniejszych miejscowościach w sytuacji, gdy rozstaw studzienek nie będzie większy niż 40-50 m, na obszarach wiejskich raczej 35-40 m, a zagłębienie nie przekroczy 5 m.

14

Zasadnicze znaczenie dla eksploatacji, niezależnie od rozwiązania materiałowego, posiadają właściwe proporcje wysokości kinety w stosunku do średnicy kanału. Przyjmuje się, że minimalna proporcja h/D = 0,5, aczkolwiek wskazana jest wartość 0,6 czy też jeszcze większa. O ile w przypadku markowych wyrobów z tworzyw nie jest to problemem, to zagadnienie jest szczególnie aktualne w przypadku studzienek betonowych. I tu znów pewien paradoks - studzienki kompletne pochodzące od sprawdzonych wytwórców spełniają wymagania, natomiast dość często zamawiane są tylko kręgi (również te markowe), a same kinety wykonywane są na placu budowy. Przy okazji studzienek betonowych pojawia się kwestia użycia żelbetu zamiast betonu. Studzienka żelbetowa nie jest zamiennikiem betonowej - powinna być stosowana tylko w sytuacji, gdy konieczność narzucają względy wytrzymałościowe. W kontakcie ze współczesnymi ściekami żelbet jest gorszym materiałem niż beton (korozja). W przypadku ścieków o podwyższonej agresywności wskazane jest korzystanie z cementu hutniczego.

W aspekcie formowania kinety warto podkreślić wyjątkową elastyczność studzienek z GRP czy też zbliżoną polimerobetonów. Również znaczną elastycznością charakteryzują się nowoczesne wyroby betonowe wykonywane w warunkach fabrycznych.

Zróżnicowane warunki gruntowo-wodne wymagają odpowiedniego dociążenia stosunkowo lekkich obiektów z takich materiałów jak GRP lub tworzywa termoplastyczne. Analogicznie zachowują się studzienki metalowe (żeliwo sferoidalne, po-

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

ją bardzo wysoką wytrzymałość na ściskanie (np. w badaniach wrocławskich standardowego konusa betonowego efekt zniszczenia uzyskano dopiero po przyłożeniu obciążenia punktowego w wysokości 50 ton) i nie potrzebują tego rodzaju zabezpieczeń.

Wybór odpowiedniego rozwiązania wymaga uwzględnienia specyficznych właściwości nowych rozwiązań technicznych oraz technologii. Przede wszystkim: ● konieczne jest przygotowanie samej inwestycji, w tym poznanie lokalnych stosunków gruntowo-wodnych; ● jako szczególnie niebezpieczne należy traktować sytuacje, w których pojawia się napięte zwierciadło wody gruntowej oraz zwierciadło zmieniające swoje położenie; ● przyjęte rozwiązania projektowe muszą uwzględniać specyficzne wymagania przyjętej opcji technicznej; ● konieczne jest każdorazowe sprawdzenie, czy masa danego obiektu jest w stanie zrównoważyć występujące siły wyporu; ● lekkie konstrukcje kubaturowe powinny być, niezależnie od stwierdzenia występowania wody gruntowej, zaopatrywane w obciążnik betonowy (ale nie w ławę fundamentową); ● obiekty z tworzyw o znacznych głębokościach (ponad 3 m) powinny mieć otulinę wokół płaszcza co najmniej z piasku stabilizowanego cementem, o ile nie posiadają one unikatowych cech; ● przy realizacji w odwadnianych wykopach należy odwadnianie kontynuować aż do momentu uzyskania przez elementy betonowe wystarczającej wytrzymałości, a wyłączanie powinno przebiegać stopniowo. prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski Literatura: [1] Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Dziennik Ustaw 72/2001 z późniejszymi zmianami.

15

ABC kanalizacji

włokowane i usztywnione blachy stalowe).

Poszczególne konstrukcje mogą być traktowane bardziej liberalnie, ale konieczne jest uwzględnienie unikatowych cech charakterystycznych dla konkretnego wyrobu konkretnego producenta. Ponadto w warunkach działania siły wyporu nawodnionego podłoża znacznie lepiej sprawdzają się studzienki z kinetami wtryskiwanymi. Trzeba podkreślić, że trudne, ale stabilne, warunki gruntowo-wodne są korzystniejsze niż zmiany występujące pod wpływem zmian położenia zwierciadła wody gruntowej.

Szczególną grupę stanowią studzienki wytwarzane z segmentów o konstrukcjach cienkościennych wzmacnianych stężeniami pionowymi i poziomymi. Celowe jest ograniczania ich głębokości posadowienia do ok. 3 m i unikanie użycia w niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych, w tym szczególnie: ● w warunkach występowania zmiennego położenia zwierciadła wody gruntowej, ● przy występowaniu w podłożu przewarstwień z materiału (okresowo) pęczniejącego pod wpływem wilgoci.

W ostatnim przypadku znacznie lepiej sprawdzają się rozwiązania o monolitycznej rurze płaszczowej oraz betonowe, gdzie właściwości kręgów pozwalają pokonać zmieniające się skokowo obciążenia wzdłuż tworzącego płaszcza.

W ogóle trudno w obecnych warunkach znaleźć racjonalne motywacje dla stosowania większych zagłębień kanałów niż ok. 5 m, co wiąże się z aktualną ofertą w zakresie przepompowni ścieków. Studzienki o konstrukcji opartej na rurze strukturalnej mogą być posadowione na głębokości 6 m, jednak jest to też kwestia unikatowych cech konkretnego rozwiązania.

Studzienki z tworzyw sztucznych posadowione w jezdniach wymagają użycia pierścieni (płyt) odciążających. Konstrukcje betonowe, szczególnie z konusem, posiada-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC ogrzewania

Mocowanie z grzejnikiem Najbardziej popularnym w Europie urządzeniem służącym do ogrzewania pomieszczeń jest grzejnik pracujący w wodnej instalacji c.o. Przez wiele lat udoskonalano jego budowę, zmieniając materiał, z którego jest wykonany oraz nadając mu różne kształty i wymiary. Zasada działania pozostała jednak niezmienna. Rozgrzana ciecz, przepływając przez kanały grzewcze, oddaje ciepło otoczeniu, korzystając z efektu konwekcji oraz promieniowania. Jako surowiec do produkcji urządzeń grzewczych wykorzystuje się aluminium, miedź, stal oraz żeliwo. Najczęściej spotyka się jednak grzejnik stalowy.

Zwykle ma kształt prostopadłościanu z płaskim lub tłoczonym przodem. Pomiędzy płytami znajduje się cienka powyginana blacha pełniąca rolę żeber oddających ciepło.

Całość zakrywają osłony. Kanały wodne wykonane są z niskowęglowej stali o grubości 1,25 mm. W celu zabezpieczenia powierzchni przed korozją, blachę starannie się gruntuje, a dla uzyskania estetycznego wyglądu pokrywa się twardym i błyszczącym lakierem w kolorze białym.

Technologia lakierowania umożliwia wybranie innego barwnika i pokrycie nim stali.

Zwykle wybór ograniczony jest do kolorów określonych kodem RAL. Ta zmienność barwy jest wspaniałym argumentem za wyborem grzejnika, ponieważ coraz więcej aranżacji wnętrz przygotowuje się wspólnie z architektem. Trafny wybór ułatwia duża różnorodność wymiarów zewnętrznych. Żądaną ilość ciepła są w stanie dostarczyć zwykle produkty o różniących się wymiarach. W celu należytego dopasowania skatalogowano grubości od 60 do 160 mm, wysokości 200-

16

900, a długości 400-3000. Skrzynkowa konstrukcja umożliwiła redukcję masy, a staranne wykonanie zapewnia wysoką trwałość.

Grzejnik poza zaworem termostatycznym nie posiada żadnych ruchomych części, a w praktyce poza odpowietrzeniem i regulacją wstępnego kryzowania nie wymaga żadnych czynności serwisowych. Nie ma kontaktu z energią elektryczną lub gazem, lub innym paliwem. Jego podłączenie i uruchomienie nie wymaga od instalatora odbycia żadnych specjalistycznych kursów. Niepotrzebne są również specjalistyczne narzędzia. Zwykle zapoznanie się z instrukcją montażu całkowicie wystarcza. Grzejniki mogą pracować z dowolnym typem kotłowni. Nie ma ograniczeń względem materiału do budowy instalacji. Należy zadbać jedynie o wyeliminowanie kontaktu wewnętrznej strony z tlenem.

Przed korozją wewnętrzną nie są w żaden sposób chronione. Prawidłowa praca grzejników stalowych nie jest również związana z koniecznością doprowadzenia powietrza z zewnątrz pomieszczenia. Mogą wobec tego być instalowane przy każdym typie ściany (zewnętrzna, działowa) i w dowolnej odległości od niej. Jednak zbyt mocne ograniczenie cyrkulacji powietrza lub przysłonięcie płyty przedniej skutkuje spadkiem emitowanej mocy. W niewielkim stopniu ingeruje się również w strukturę ściany. Przeważnie trzeba wykonać otwory do zamocowania haków dźwigających płyty kaloryfera. Użycie stojaków w całości uniezależnia miejsce montażu od ściany. To wyjątkowy produkt, który będzie efektywnie pracował, stojąc także obok szyby. Swoboda wyboru miejsca sprawia, że grzejnik stalowy jest często wy-

www.instalator.pl

nr 52015

usiłuje ściąć pręt w miejscu umocowania. Siła F2 skierowana poziomo, o zwrocie na zewnątrz rozciąga go. Ponieważ między miejscem podparcia, czyli węzłem a punktem przyłożenia siły jest określona odległość mówimy, że siła F działa na ramieniu r. Te dwie wielkości określają moment sił, który jest w fizyce odpowiedzialny za obrót przedmiotu.

W opisywanym przypadku zamocowanego pręta obrót nie występuje, lecz powstaje, tak zwany moment zginający. Jednoczesne działanie dwóch sił i momentu zginającego jest skutkiem przyłożenia tylko jednej siły związanej z masą przedmiotu. Przytoczone wielkości fizyczne wywołują w przekroju pręta naprężenia. Starają się zniszczyć opisany przedmiot jednocześnie prowokując ścięcie, rozerwanie oraz zagięcie. Po destrukcji ustaje działanie siły ciężkości, a wiszący przedmiot ląduje na podłodze.

Zadanie konstruktora opracowującego wytrzymałość pręta polega na wybraniu rodzaju materiału, z jakiego jest wykonany oraz obliczeniu jego wymiarów w ten sposób, aby mógł sprostać działającym obciążeniom. Powracając do przywołanego na początku przykładu kołka rozporowego, pod działaniem siły może dojść do wyrwania go ze ściany, pęknięcia śruby, lub rozerwanie uchwytu. Uszkodzenie nastąpi zawsze w najsłabszym miejscu. Rozważania wytrzymałościowe pokazują, że z pozoru prosty przedmiot, jakim jest kołek montażowy niesie w sobie niezbędną porcję wiedzy inżynierskiej. Aby właściwie spełniał swoje zadanie musi być eksploatowany zgodnie z przeznaczeniem i konstrukcją.

Włodzimierz Guzik

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora www.instalator.pl

17

ABC ogrzewania

bieranym materiałem w czasie remontu pomieszczeń. Nie ingeruje zupełnie w wygląd elewacji budynku, a prace wewnętrzne ograniczają się do minimum.

Technika zamocowań stanowi niedoceniany, lecz bardzo istotny dział techniki budowlanej. Nie byłoby możliwe zbudowanie i wyposażenie domu bez posługiwania się różnego rodzaju łącznikami, uchwytami lub klejami. Przeważnie to właśnie instalator staje przed zadaniem trwałego umieszczenia masywnego przedmiotu na ścianie. Bez zastanowienia wiertarką wykonuje się otwór i wprowadza do niego popularny kołek rozprężny. Nie przeprowadza się analizy podłoża, ani nie wykonuje obliczeń wytrzymałościowych wieszaka. Zawierza się doświadczeniu oraz rozwiązaniom systemowym. Typowy zestaw montażowy przeznaczony jest do ściany murowanej, czyli podłoża o dobrej nośności. Jeżeli takowy jest na wyposażeniu produktu to za odpowiednią liczbę śrub oraz ich wytrzymałość odpowiada producent mocowanego towaru. Jeżeli podłoże jest inne i ma trudną do określenia jakość, to nadchodzi konieczność samodzielnego wyboru. Za trafność decyzji oraz prawidłowy sposób mocowania ponosi odpowiedzialność instalator. Umieszczony na ścianie przedmiot pod działaniem siły grawitacji będzie cały czas dążył do obniżenia swojego poziomu energii, czyli upadku na ziemię.

W opisaniu naprężeń występujących w popularnej śrubie pomoże przykład stalowego pręta trwale umocowanego poziomo w ścianie i obciążonego pionowo w dół siłą F. W miejscu zamocowania, czyli konstrukcyjnie nazywanym podparciem, występują dwie siły F1 i F2. Pierwsza skierowana ku dołowi

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Woda w c.o.

Andrzej Świerszcz

ABC ogrzewania

● Jakie

jest zadanie zaworów napełniających? ● Jakie parametry powinna mieć woda w instalacji ogrzewczej? ● W jakich miejscach montuje się zawory napełniające?

Za wo ry na peł nia ją ce in sta la cje ogrzewcze znajdują zastosowanie w systemach ogrzewczych otwartych i zamkniętych. Służą one do automatyzacji napełniania instalacji czynnikiem przenoszącym ciepło, którym najczęściej jest woda wodociągowa. Woda, którą napełniamy układ ogrzewczy, musi spełniać wymogi normy dla wody instalacyjnej wg PN-93/C-04607. Jest to podstawo wy wa ru nek za bez pie cza ją cy we wnętrzną instalację ogrzewczą przed korozją.

Dotyczy to w szczególności stalowych grzejników płytowych zainstalowanych w instalacji. Nieodpowiednia jakość wody w instalacji powoduje przy-

18

śpieszoną korozję grzejników, rur stalowych oraz armatury. W przypadku zauważenia przedwczesnej korozji grzejników przedstawiciel producenta z reguły pobiera z instalacji próbkę wody w celu stwierdzenia, jakim parametrom odpowiada woda w układzie centralnego ogrzewania i na tej podstawie rozpatruje ewentualne roszczenia dotyczące wymiany grzejników na nowe w okresie trwania gwarancji. Ubytki wody instalacyjnej następują w instalacjach ogrzewczych na skutek odpowietrzania, przecieków na łączeniach elementów armatury oraz podczas odpowietrzania instalacji. Brak stałej kontroli ilości wody w instalacji powoduje zasysanie powietrza w najwyższych punktach instalacji i zakłócenia w jej pracy.

In sta lo wa nie po pu lar nych od po wietrzników automatycznych o niskiej wysokości komory presostatycznej w najwyższym punkcie instalacji powoduje przedostawanie się zanieczyszczeń do zaworu iglicowego wewnątrz korpusu (szczególnie w momencie uruchomienia pompy w instalacji) i wyciek wody na zewnątrz. Ubytek wody w instalacji może być również spowodowany pęk nię ciem mem bra ny w prze po no wym naczyniu wzbiorczym oraz niedomkniętym odpowietrznikiem ręcznym zainstalowanym w grzejniku Zgodnie z wytycznymi zawartymi w wymaganiach technicznych COBRTI Instal - zeszyt 2 „Wytyczne projektowania instalacji centralnego ogrzewania” autorstwa dr. inż. Wojciecha Kołodziej-

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

04.109.1156), uściśla:”§. 113 pkt 7 ma zastosowanie norma PN-92/B-01706 wraz ze zmianą PN-B-01706/Az1:1999”.

Obecnie norma ta została zastąpiona przez PN-EN 1717:2003. ● W 2008 roku ukazało się Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie: Dz. U. nr 201, poz. 1238; Dz. U. nr 228, poz. 1514 z 2008 r.; Dz. U. nr 56 poz. 461 z 2009 r. Dział IV; Wyposażenie techniczne budynków.

- Rozdział 1: Instalacje wodociągowe zimnej i ciepłej wody § 113 p. 7 stwierdza: „Instalacja wodociągowa powinna mieć zabezpieczenia uniemożliwiające wtórne zanieczyszczenie wody, zgodnie z wymaganiami dla przepływów zwrotnych, określonymi w Polskiej Normie dotyczącej zabezpieczenia przed przepływem zwrotnym”.

- Rozdział 4. Instalacje ogrzewcze. § 133.5 stwierdza: „Instalacja ogrzewcza powinna być zaprojektowana w taki sposób, aby ilość wody napełniającej można było utrzymywać na racjonalnie niskim poziomie”.

19

ABC ogrzewania

czyka oraz mgr. inż. Marka Płuciennika: „Każda instalacja centralnego ogrzewania, w celu osiągnięcia oczekiwanej trwałości, musi mieć zapewnioną jakość wody obiegowej odpowiednią dla zastosowanych w niej materiałów kontaktujących się z wodą instalacyjną. Powinna więc spełniać wymagania normy PN-C-04607. Straty wody w instalacji w ciągu roku powinny być możliwie najmniejsze (zaleca się nie więcej niż 2% pojemności zładu).

Po łą cze nie in sta la cji cen tral ne go ogrzewania z instalacją wodociągową można wykonać jedynie w sposób zgodny z przepisami i normami, a w szczególności w sposób zgodny z wymaganiami normy PN-B-01706 w zakresie zabezpieczeń przed wtórnym zanieczyszczeniem wody wodociągowej. Ilość wody zużywanej do napełniania instalacji centralnego ogrzewania i uzupełniania ubytków w instalacji należy kontrolować przy pomocy wodomierza.

Na etapie projektowania i montażu instalacji należy pamiętać o obowiązujących przepisach: ● Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku, numer 690, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 02.75.690), podaje: - § 113 pkt 7 - „Instalacja wodociągowa powinna mieć zabezpieczenia uniemożliwiające wtórne zanieczyszczenie wody, zgodnie z wymaganiami dla przepływów zwrotnych, określonymi w Polskiej Normie dotyczącej projektowania instalacji wodociągowych”. ● Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U.

ABC Magazynu Instalatora

ABC ogrzewania

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Wracając do Wymagań technicznych COBRTI Instal - zeszyt 2, p. 11 Zabezpieczenie instalacji przed korozją i innymi uszkodzeniami, p.11.1 Zabezpieczenie od strony wewnętrznej, p.11.1.1 stwierdza, że: „Zabezpieczenie instalacji przed korozją od strony wody instalacyjnej zapewnia się w przypadkach podanych w normie PN-C-04607, która uwzględnia jakość wody służącej do napełniania i uzupełniania instalacji, system instalacyjny (otwarty-zamknięty) oraz zastosowane materiały przewodów i urządzeń instalacyjnych. Zabezpieczenie to przeprowadza się poprzez wprowadzenie do wody instalacyjnej inhibitorów korozji, dostosowanych do materiałów przewodów i urządzeń stykających się z wodą instalacyjną (patrz tablice 7 i 8)”. Z kolei p. 11.1.2. stwierdza: „sposób wprowadzenia inhibitora korozji i sposób prowadzenia kontroli jego stężenia w wo dzie in sta la cyj nej określany jest w technologii stosowania inhibitora korozji opracowanej przez producenta (dostawcę inhibitora)”.

Należy jednocześnie zdecydować, czy inhibitor będzie wprowadzany przez zbiornik retencyjny, czy przez instalację dozującą. Co z norm i przepisów wynika dla projektanta instalacji?

Za wo ry na peł nia ją ce in sta la cję ogrzewczą należy montować na odgałęzieniu przewodu wody zimnej, który zasila instalację ogrzewczą. Na przewodzie należy zainstalować zestaw wodomierzowy do kontroli ubytków wody oraz tuż za nim odpowiednio dobrany zawór antyskażeniowy. W skład zestawu powinny wchodzić zawory odcinające przed i za wodomierzem. Zainstalowana armatura powinna znajdować się możliwie jak najdalej od źródła ciepła, aby

20

wyeliminować negatywny wpływ wysokiej temperatury pochodzącej z instalacji ogrzewczej na armaturę. Zazwyczaj w warunkach technicznych dla projektowanej instalacji wewnętrznej w budynkach mieszkalnych Zakłady Wodociągów i Kanalizacji wymagają zastosowania na przyłączu wodociągowym do budynku, tuż za zestawem wodomierza głównego, zaworu antyskażeniowego typu EA z możliwością nadzoru. Wynika to z założenia, że w instalacji domowej znajduje się płyn - woda w kategorii 1 lub 2. Jest to założenie słuszne, pod warunkiem że instalacja wewnętrzna nie jest połączona z żadną inną, np. z instalacją ogrzewczą. Jeśli tak jest (to znaczy, gdy instalację ogrzewczą łączymy na trwałe z instalacją wewnętrz ną wo do cią go wą), to zgodnie z tą samą normą w instalacji ogrzewczej znajduje się płyn kategorii 3 lub 4 (w przypadku dodania do wody inhibitorów). Wówczas należy bezwzględnie montować pomiędzy instalację wodociągową a instalację wewnątrz budynku zawór antyskażeniowy o odpowiedniej klasie. Instalację należy wyposażyć w zawór antyskażeniowy klasy minimum CA, a dla płynów kategorii 4 zawór klasy BA. Nieprzestrzeganie tych zaleceń i brak odpowiednich zaworów antyskażeniowych może spowodować odpowiedzialność za ewentualne skutki skażenia wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Stałe połączenie instalacji ogrzewczej z wewnętrzną instalacją wodociągową bardzo ułatwia proces napełniania i uzupełniania ubytków wody oraz utrzymywanie minimalnego ciśnienia czynnika w instalacji ogrzewczej.

Andrzej Świerszcz

www.instalator.pl

nr 52015

ABC Magazynu Instalatora

Podłączenie ze ściany

www.instalator.pl

dejścia do grzejnika od dołu powinna być lepsza. Mniejsze straty ciśnienia wynikać powinny z mniejszej ilości zakrętów/kolanek. Od dołu jedno, od ściany trzy: w ścianie trzeba skręcić do góry, potem na zewnątrz i dalej w kątowych „portkach” znów do gó ry (te ką to we „portki” to oczywiście kątowa kształtka przyłączeniowa do grzejnika).

Mam jednak wrażenie, że te minimalnie większe straty można pominąć, chociaż niewątpliwie można je wyliczyć. Jeżeli wykonawca zastosuje gotowe kształtki podejściowe „od dołu ze ściany” oferowane przez producentów systemów instalacyjnych lub występujące na rynku prowadnice do rurek, to udaje się straty miejscowe w kształtkach zmniejszyć.

Zwłaszcza wspomniane prowadnice, formujące rurkę zasilającą grzejnik w łuk o promieniu gięcia powyżej 5D (pięciu średnic), redukują straty wynikające ze zmiany kierunku przepływu wody w rurce do poziomu pomijalnego. A jeżeli są do pominięcia, to rację ma żona, co było do udowodnienia i zostało wykazane.

Igor Ingarowicz

21

ABC ogrzewania

W jaki sposób podłączyć grzejnik centralnego ogrzewania do instalacji? Według mnie lepiej zasilić go „od dołu, ze ściany”. Powody są dwa: estetyczny i prakt y c z n o - p o r z ą d k o w y.

Tylko one się liczą przy podejmowaniu, na etapie inwestycji, decyzji: co i jak w naszym domu.

Najważniejsze ogniwo decyzyjne - żona inwestora - trzyma rękę na jego portfelu i wie, że z technicznego punktu widzenia wszystkie warianty zasilenia grzejnika są praktycznie równoważne. Liczy się więc to, co widać.

A widać, że jeżeli rurki wychodzą ze ściany, to ich nie widać, tym bardziej/mniej, im grubszy jest grzejnik. Drugi aspekt (ten praktyczno-porządkowy) sprowadza się do łatwiejszego sprzątania pomieszczenia. Łatwiej umyć mopem płaską, gładką podłogę, niż zawijać się wokół sterczących z podłogi rurek, przy których jest gorszy opływ powietrza i zbierają się koty (koty to po poznańsku te kłęby kurzu, które mają złośliwą tendencję do zbierania się w miejscach, z których trudno je pogonić/zebrać). Z aptekarskiego punktu widzenia (spoglądając przez mędrca szkiełko) hydraulika po-

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC ogrzewania

Pełna akumulacja Działanie elektrycznego pieca akumulacyjnego opiera się na gromadzeniu taniej energii elektrycznej w czasie trwania taryfy nocnej i oddawaniu jej zamienionej w ciepło podczas dnia, kiedy energia jest droższa. Ogrzewacze z rozładowaniem statycznym mają bardzo ograniczone możliwości sterowania wydajnością cieplną. W starszych, mniej zaawansowanych technicznie modelach jakiekolwiek sterowanie nie jest możliwe, wobec czego w urządzeniu nie da się zatrzymać nagromadzonego ciepła (piec nagrzewa się i od razu oddaje ciepło aż do całkowitego ostygnięcia).

W nowszych modelach regulacja ilości oddawanego ciepła jest możliwa dzięki zastosowaniu ruchomych przysłon kanałów, przez które wypływa ciepłe powietrze (położenie przesłony reguluje się automatycznie, w zależności od stopnia rozładowania bloku akumulacyjnego). Piece te pozwalają zmagazynować energię cieplną w czasie trwania taniej taryfy. Są ekonomiczne i bezpieczne. Dzięki brakowi dmuchawy pracują całkowicie bezszmerowo. Znajdują zastosowanie w pomieszczeniach mieszkalnych, biurach, sklepach oraz w pomieszczeniach takich jak: korytarz, garderoba, sień itp.

Nowoczesne dynamiczne elektryczne piece akumulacyjne, dzięki energooszczędnej technologii wykonania, oddają ciepło w znacznej mierze poprzez wydmuch ciepłego powietrza, a nie przez obudowę tak jak piece akumulacyjne starszego typu. Kanały powietrzne w rdzeniu takiego pieca mają w przybliżeniu kształt odwróconej litery U, dzięki czemu, jeżeli nie będzie włączone

22

rozładowanie (wyłączona dmuchawa), to w zależności od typu dobowe rozładowanie (na skutek przepływu ciepła przez izolację termiczną) wyniesie jedynie ok. 15 do 20% zakumulowanej energii cieplnej.

Nowoczesne ogrzewacze dynamiczne mają przemyślany system sterujący, który reguluje pracę pieca według: ● odczytu danych z czujnika temperatury zamontowanego wewnątrz urządzenia; ● czujnika pogodowego - mierzącego temperaturę na zewnątrz; ● regulatora temperatury montowanego w pomieszczeniu.

Dzięki temu możliwe jest takie zaprogramowanie pracy ogrzewacza, aby: ● zaczynał grzać wtedy, gdy temperatura na zewnątrz spadnie poniżej nastawionej wartości; ● pracował pełną mocą (a więc zużywał dużo energii elektrycznej) tylko wtedy, gdy temperatura na zewnątrz będzie się utrzymywać poniżej wartości wprowadzonej do regulatora; ● tem pe ra tu ra w po szcze gól nych po mieszczeniach była utrzymywana na żądanym poziomie.

Poza omówionymi wyżej elementami do sterowania ogrzewaczem można też używać programatora tygodniowego - by ustawiać temperaturę w pomieszczeniu w zależności od dnia tygodnia i pory dnia.

Aby energia elektryczna pobierana przez ogrzewacz w okresie obowiązywania drugiej taryfy (osiem godzin w nocy i dwie godziny w ciągu dnia) wystarczyła do ogrzewania pomieszczeń przez całą dobę, konieczny jest właściwy dobór mocy urządze-

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

modele można również powiesić na ścianie (za pomocą specjalnej konsoli znajdującej się w komplecie z piecem). Dostępne są też ogrzewacze, które zmieszczą się pod parapetem nisko osadzonego okna, gdyż mają niewiele ponad 50 cm wysokości.

W sytuacji, kiedy jednocześnie zależy nam na komforcie cieplnym i chcemy mieć wpływ na ilość zużywanego prądu przez obniżenie temperatury w pomieszczeniu na przykład w nocy lub gdy domownicy wychodzą z domu - warto wybrać piece dynamiczne. Z kolei piece statyczne z powodzeniem sprawdzą się w tych pomieszczeniach, w których nie zależy nam na regulacji temperatury, a chcemy jedynie uzyskać stałą temperaturę w pomieszczeniu i istotna jest dla nas ich znacznie niższa cena zakupu niż pieców dynamicznych.

Zapotrzebowanie na energię elektryczną nie jest jednakowe przez całą dobę.

Jednocześnie energii elektrycznej nie da się w prosty sposób magazynować. Dlatego też dostawcy energii elektrycznej podejmują różne działania w celu wyrównania poziomu obciążenia.

W cennikach poszczególnych zakładów energetycznych występuje kilkanaście taryf, według których rozliczana jest sprzedaż energii elektrycznej. Wyboru taryfy dla gospodarstw domowych możemy dokonać spośród przypisanej do tego typu odbiorców energii elektrycznej grupy taryfowej oznaczonej najczęściej literą G i cyframi oraz symbolami dodatkowymi np. G11, G12, G12w itp.

Pełna analiza ekonomiki systemów ogrzewania elektrycznego powinna uwzględniać także różnice w kosztach inwestycyjnych (elektryczne piece akumulacyjne są ok. 5-6 razy droższe od zwykłych grzejników konwektorowych).

Jarosław Pomirski

23

ABC ogrzewania

nia. Jeśli moc ogrzewacza będzie za mała, nie zapewni on wystarczającej ilości ciepła w ogrzewanym pomieszczeniu i w efekcie w czasie największych spadków temperatury konieczne będzie jego dogrzewanie za pomocą innych urządzeń. Jeśli dobierzemy urządzenie za duże, na pewno w każdych warunkach zapewni ono żądaną temperaturę w pomieszczeniu, ale będzie droższe i większe niż urządzenie mniejszej mocy.

Moc ogrzewacza akumulacyjnego można w przybliżeniu obliczyć na podstawie dobowego zapotrzebowania na ciepło, a następnie podzielić tę wartość przez 10, czyli przez liczbę godzin trwania drugiej taryfy.

Moc elektrycznego pieca akumulacyjnego zasilanego II taryfą można określić wzorem: Pel = 24 * Vpom * q/Tz gdzie: Pel - moc elektryczna pieca w [W] Tz - łączny czas trwania II taryfy Vpom - kubatura pomieszczenia [m3] q - jednostkowe zapotrzebowanie na ciepło w [W/m3] Wartość jednostkowego zapotrzebowania na ciepło powinniśmy odczytać z projektu budowlanego lub powinno zostać wyliczone przez projektanta.

Przy braku takich informacji, w sposób bardzo uproszczony, możemy przyjąć następujące wartości: ● 30 W/m3 - dla pomieszczeń mieszkalnych w domu jednorodzinnym, przeciętnie ocieplonym ● 20 W/m3 - dla pomieszczeń mieszkalnych w domu wielorodzinnym lub jednorodzinnym bardzo dobrze ocieplonym Standardowo piece oferowane na polskim rynku mają głębokość 25 cm, ale dostępne są również piece płaskie o głębokości jedynie 18 cm (są nawet takie, które mają zaledwie 13 cm). Większość ogrzewaczy to urządzenia stojące, choć niektóre

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Efektywne grzejniki

Agnieszka Otręba

ABC ogrzewania

● Czy

grzejniki mogą pracować w instalacji niskotemperaturowej? ● Co przemawia za takim rozwiązaniem?

Certyfikacja energetyczna budynków bardzo istotne zagadnienie w budownictwie. Nowe budynki powstają w oparciu o nowe normy cieplne, stare budynki poddawane są termomodernizacji. Zwiększanie grubości warstwy izolacji cieplnej jest niezbędnym rozwiązaniem, ale prawdziwa korzyść osiągana jest dopiero w połączeniu z zastosowaniem energooszczędnych instalacji grzewczych. Najbardziej popularnym rozwiązaniem są wodne instalacje centralnego ogrzewania, które wykorzystują grzejniki. Takie rozwiązania uznawane są za wyjątkowo niezawodne, charakteryzują się też wysoką wydajnością energetyczną.

Obecne trendy w branży grzewczej, skłaniające się za obniżaniem zużycia energii elektrycznej oraz emisji dwutlenku węgla, przemawiają za zastosowaniem grzejników w niskotemperaturowych in-

24

stalacjach grzewczych. Grzejniki w takich instalacjach zapewniają bardziej ekonomiczne i efektywne ich funkcjonowanie niż inne rozwiązania, bez uszczerbku dla komfortu cieplnego. Badania wykazały, że pracują one o 25% bardziej efektywnie od innych urządzeń grzewczych i zapewniają bardziej korzystne warunki klimatu wewnętrznego. Grzejniki mogą pracować w każdym zakresie temperatur, jednak ich zastosowanie w instalacjach niskotemperaturowych jest najbardziej efektywnym i oszczędnym sposobem na sprawne utrzymanie idealnej temperatury w pomieszczeniu. Ogrzanie pomieszczenia do 20ºC możliwe jest już przy temperaturze wody grzewczej na poziomie 45/35ºC. Grzejniki cechują się przy tym krótkim czasem reakcji na sygnały z układu regulacji, a także na zmieniające się warunki wewnętrzne.

Utrzymanie temperatury pomieszczenia na optymalnym poziomie jest możliwe, gdyż grzejniki szybko reagują na dodatkowe źródła ciepła (pojawienie się ludzi w pomieszczeniach, działające urządzenia elektryczne, wpadające promienie słoneczne), przestając wówczas oddawać ciepło z instalacji grzewczej. Szybki czas nagrzewania się, a także stygnięcia oraz natychmiastowa emisja ciepła do pomieszczenia minimalizują zużycie energii.

Odpowiednio dobrany klimat wewnętrzny w pomieszczeniu korzystnie wpływa na zdrowie ludzkie. Grzejniki, charakteryzujące się niską bezwładnością cieplną, utrzymują optymalne warunki klimatu wewnętrznego. Szybko dostosowują się do pożądanego poziomu temperatury i

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

ścian zewnętrznych. W nowym budownictwie oraz w budynkach poddanych termomodernizacji nie zachodzi konieczność podnoszenia temperatur czynnika grzewczego powyżej 55ºC. Dzięki ulepszonej izolacji i przestrzeganiu nowych norm budowlanych już przy temperaturze zasilania na poziomie 45ºC można ogrzać mieszkanie do 20ºC. Taka temperatura zapewnia optymalny komfort użytkowania, a grzejniki nie przegrzewają się, co pozwala uniknąć niepotrzebnych strat energii. W starym budownictwie taki efekt można było osiągnąć dopiero przy 75ºC. Oznaczało to wyższe zużycie energii, a w konsekwencji wyższe rachunki za ogrzewanie. Montaż nowej oraz modernizacja starej instalacji grzewczej przy zastosowaniu grzejników nie pociągają za sobą wysokich nakładów finansowych. Niskie koszty eksploatacji wynikają również z faktu, iż po zainstalowaniu grzejniki, oprócz okresowej kontroli stanu technicznego oraz czyszczenia ich powierzchni, nie wymagają żadnej obsługi. Grzejniki dobrze współpracują z wieloma rodzajami źródeł ciepła, w tym pompami ciepła i systemami wykorzystującymi energię odnawialną: wiatr, słońce i wodę. Specjalistyczne badania, przeprowadzone przez wiodącego producenta grzejników, udowodniły, iż produkty te idealnie sprawdzają się w instalacjach niskotemperaturowych. Dwuletnie badania „Efektywność w niskich temperaturach” skupiły się na zbadaniu działania grzejników pracujących w kontrolowanych warunkach w układzie niskotemperaturowym. Wydajność energetyczna oraz dane porównawcze oparte były o procesy cieplne zachodzące w nowych oraz wyremontowanych budynkach. Badania udowodniły, że grzejniki pracujące w instalacjach niskotemperaturowych to najbardziej wydajne źródła ciepła!

Agnieszka Otręba

25

ABC ogrzewania

zapewniają komfortowe i jednolite warunki cieplne, charakteryzujące się minimalnymi wahaniami temperatury. Grzejniki w niskotemperaturowych instalacjach grzewczych optymalizują warunki klimatu wewnętrznego na wiele sposobów, m.in. nie doprowadzają do zbytniego przesuszenia powietrza oraz nie powodują przypiekania cząstek kurzu. Ze względu na wydajność cieplną oraz dla podniesienia komfortu użytkownika zaleca się montaż grzejnika pod oknem. Ciepło, emitowane przez grzejnik na drodze konwekcji, zrównoważy bowiem efekt przeciągów i powietrza przedostającego się do wnętrza przez nieszczelności ram okiennych.

Ciepło oddawane na drodze promieniowania przyjemnie zrównoważy efekt chłodnej powierzchni okna. Ten rodzaj emisji ciepła możliwy jest nawet w niskich temperaturach czynnika grzewczego. Zastosowanie do grzejników systemu wentylacyjnego zwiększy wymianę ciepła na drodze konwekcji bez powodowania drażniących przeciągów. W łazience, z punktu widzenia zachowania komfortu cieplnego, w instalacjach niskotemperaturowych zaleca się wybór grzejnika lakierowanego. Moc cieplna chromowanego grzejnika jest bowiem o ok.

35% niższa od jego odpowiednika pokrytego warstwą lakieru. Dodatkową zaletą grzejników jest ich bezpieczne użytkowanie. Temperatura powierzchni grzejników, pracujących w instalacjach o niskim czynniku grzewczym, pozwala ogrzać pomieszczenia do odpowiednich warunków, a ich przypadkowe dotknięcie nie grozi poparzeniem.

Oszczędność energii W dzisiejszym świecie oszczędność energii to zadanie priorytetowe, a zastosowanie grzejników w instalacjach niskotemperaturowych daje najbardziej wymierne korzyści. Takie instalacje mogą pracować w nowych i zmodernizowanych budynkach o wysokiej izolacyjności

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Komfortowy termostat

ABC ogrzewania w łazienkach

Grzegorz Ojczyk ● Jakie

jest zadanie zaworu termostatycznego? ● Jak działa głowica termostatyczna?

Zawór termostatyczny z głowicą termostatyczną stanowi regulator proporcjonalny bezpośredniego działania, ponieważ posiada zadajnik temperatury (pokrętło głowicy), element wykonawczy oraz czujnik temperatury wbudowany w pokrętło głowicy. Aby taki regulator dopływu energii cieplnej regulował temperaturę w pomieszczeniu ogrzewanym, musi być spełniony warunek podstawowy, czyli pomiar temperatury w miejscu reprezentatywnym. W przypadku małych pomieszczeń, w których znajdują się grzejniki z zaworami termostatycznymi (wkładkami termostatycznymi) wraz z głowicami oraz gdy grzejniki nie są zasłonięte, warunek ten jest spełniony. Przekazywanie informacji na temat uśred nio nej tem pe ra tu ry w po mieszczeniu do regulatora temperatury odbywa się na zasadzie swobodnej kon-

26

wekcji z pewnym opóźnieniem w czasie.

W przypadku pomieszczeń dużych, o dużej powierzchni lub dużej wysokości, ta wymiana informacji jest utrudniona i działający automatycznie regulator temperatury modyfikuje temperaturę tylko w swo im bez po śred nim są siedz twie.

Wynika to z prostego faktu, iż czujnik temperatury jest zintegrowany z elementem nastawczym i regulacyjnym.

Sercem układu regulacji jest głowica termostatyczna, która oprócz możliwości zadawania temperatury (zadajnik) posiada element wykonawczy w postaci siłownika termicznego. W przypadku typowych głowic termostatycznych siłownik głowicy jest zintegrowany z czujnikiem temperatury. Rozwiązania konstrukcyjne elementów wykonawczych są różne, a spośród najróżniejszych siłowników, które możemy spotkać na rynku, najczęściej występują dwa rozwiązania.

Pierwszym z nich jest siłownik termiczny typu tłok-cylinder, drugim - siłownik termiczny typu mieszek.

Zasada działania w przypadku siłowników termicznych jest taka sama, czynnik roboczy znajdujący się wewnątrz siłownika rozszerza się pod wpływem temperatury. Na skutek rozszerzającego się czynnika roboczego powstaje ciśnienie wewnątrz elementu wykonawczego, co powoduje parcie na tłok lub mieszek.

Powstałe parcie przenoszone jest na element wykonawczy zawieradła, powodując zazwyczaj zamykanie zaworu termostatycznego. W przypadku obniżania się temperatury następuje kurczenie się

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

pracę. Podobna sytuacja występuje w przypadku ciała stałego jako czynnika roboczego, za wyjątkiem dynamiki. Niestety przekazywanie i wymiana ciepła w ciele stałym są znacznie gorsze niż w cieczy (dotyczy czynników roboczych). Głowice termostatyczne z siłownikami z ciałem sta łym ma ją du żą bez wład ność. Wo sko we si łowniki termiczne były popularne w początkowej fazie rozwoju techniki regulacji termostatycznej.

Si łow ni ki ter micz ne gazowe mają największą dy na mi kę (pręd kość) działania za sprawą małej pojemności cieplnej oraz dobrych warunków wymia ny i prze ka zy wa nia ciepła w stosunku do siłowników cieczowych i woskowych. Niestety ich wadą jest stosunkowo mała siła działania z powodu prężności gazu oraz większa podatność na wyciek czynnika roboczego w stosunku do siłowników cieczowych lub woskowych. W praktyce stosuje się siłowniki z ciekłym czynnikiem roboczym, gazowe i woskowe siłowniki stanowią rozwiązania niszowe.

Elementy składowe czynników roboczych oraz ich skład procentowy są chronionymi tajemnicami producentów siłowników termicznych. Ważne jest, aby przyrost objętości lub ciśnienia w przypadku głowic gazowych był proporcjonalny do przyrostu temperatury przy odpowiednio dużej sile działania. Na świecie jest zaledwie kilku producentów produkujących siłowniki termiczne do głowic termostatycznych.

Grzegorz Ojczyk

27

ABC ogrzewania w łazienkach

czynnika roboczego i cofanie się tłoka lub mieszka dzięki działaniu sprężyny zwrotnej w zawieradle zaworu. Analizując rozwiązanie z siłownikiem typu tłok-cylinder lub typu mieszek, można powiedzieć, iż zasada działania w obu przypadkach jest identyczna, różnica polega jedynie na rodzaju za sto so wa ne go uszczel nienia. W przypadku rozwiązania typu tłok-cylinder mamy uszczelnienie dynamiczne z wykorzystaniem ringu, w którym śli zga się tło czek, zaś przy siłowniku typu mieszek jest uszczel nie nie statyczne kształtu mieszka wewnętrznego. Czynnikiem roboczym może być ciało stałe, ciecz lub gaz. Naj czę ściej ja ko czynnik roboczy stosuje się ciecz, która jest mieszaniną wieloskładnikową, zawierającą np. alkohol. W przypadku ciała stałego czynnikiem roboczym jest substancja zbliżona do wosku. Gdy czynnikiem roboczym jest gaz, najczęściej jest to mieszanina czynników ziębniczych, których temperatura przemiany fazowej jest zbliżona do temperatury pracy głowicy termostatycznej.

Ustawione ciśnienie odpowiada temperaturze przejścia międzyfazowego pary nasyconej. Przy wzroście temperatury rośnie ciśnienie pary, a przy spadku temperatury ciśnienie pary maleje.

Zaletą cieczy jako czynnika roboczego jest stosunkowo dobra dynamika (szybkość) działania przy stosunkowo dużej sile nacisku na element wykonawczy.

Wynika to z tego, iż ciecz praktycznie nie ulega sprężeniu, czyli każde termiczne zwiększenie objętości przekłada się na

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC regulacji instalacji ogrzewczej

Grzejniki zrównoważone Skutkiem równoważenia hydraulicznego instalacji ma być znaczne poprawienie pracy instalacji i obniżenie kosztów eksploatacji budynku. Jednak gdy przepływy w instalacji są zakłócone, niemożliwa jest efektywna praca regulatorów. Wynikiem tego jest niższy komfort cieplny wybranych pomieszczeń. Gdy instalacja jest niezrównoważona hydraulicznie, nie występuje zależność między temperaturą wody zasilającej instalację a temperaturą zewnętrzną (krzywa grzewcza). Pojawiają się za to inne niekontrolowane zjawiska.

W układzie dwóch grzejników: jednego o mocy około 200 W, a drugiego - około 2200 W, podłączonych do wspólnej działki (pionu), zamontowane są często zawory termostatyczne o tej samej średnicy. Popularny zawór termostatyczny Dn 15 steruje pracą grzejnika o mocy np. 2000 W; jeśli taki sam zawór steruje równolegle grzejnikiem o mocy 200 W, może powstać bardzo duży niepożądany nadprzepływ (stosunek mocy 10:1).

Szczególnie zdarza się to, gdy wykonawcy instalacji pozostawiają zawory termostatyczne w stanie pełnego otwarcia. W takiej sytuacji, przy ograniczeniu maksymalnego sumarycznego przepływu dla całej instalacji, nadprzepływy spowodują wystąpienie podprzepływów w innych częściach, uniemożliwiając tym samym uzyskanie tam żądanej temperatury pomieszczeń. Pomieszczenia znajdujące się stosunkowo blisko źródła ciepła są przegrzewane, podczas gdy bardziej oddalone są niedogrzane. W razie pracy instalacji pod dużymi obciążeniami cieplnymi powyższa różnica staje się jeszcze bardziej widoczna. Aby temu zapobiec, wielu instalatorów popełnia błąd, instalując większe pompy niż

28

wymagają tego straty hydrauliczne instalacji grzewczej. Po zainstalowaniu takiej pompy przepływ w sekcjach nieuprzywilejowanych wzrośnie, lecz pomieszczenia uprzywilejowane staną się niemożliwe do kontrolowania. Jest to powodem zwiększenia łącznego przepływu w instalacji, pogłębiającego tym samym niedopasowanie przepływów źródła ciepła, działek i grzejników. Temperatura wody zasilającej sekcje pomieszczeń nieuprzywilejowanych będzie niższa od projektowanej, nawet gdy otrzymają one żądany przepływ. Ponadto dodatkowym efektem ubocznym zainstalowania większej pompy jest hałaśliwa praca instalacji, co zmniejsza komfort życia mieszkańców.

Również samo podniesienie temperatury wody zasilającej instalację nie rozwiąże sytuacji, gdyż prowadzi do znacznego przegrzania sekcji pomieszczeń uprzywilejowanych i pogorszenia jakości regulacji. Spowoduje to podniesienie temperatury powierzchni grzejnika, co z kolei może zafałszować wskazania grzejnikowych podzielników kosztów, jeżeli takie są zainstalowane. Coraz popularniejsze staje się także stosowanie pomp o zmiennej wydajności, dzięki założeniu, że stosowanie ich zmniejsza koszty energii elektrycznej pompowania. Samo tylko zastosowanie pomp o zmiennej wydajności nie rozwiązuje problemu hydraulicznego niezrównoważenia instalacji, mimo że z wielu innych względów jest to zabieg technicznie pożądany. Zmienna wysokość podnoszenia pompy nie zmieni źle ustawionych rozpływów, gdyż i tak pozostaną one na takim samym proporcjonalnym poziomie. Nadal będą w jednych częściach systemu grzewczego

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

mocy silnika pompy mniej to oszczędności rzędu 1 tys. zł rocznie. Poddając analizie zależności podstawowych parametrów pompy, przekonamy się, że teoretyczne zmniejszenie jej obrotów silnika o połowę da aż ośmiokrotny spadek zużycia energii elektrycznej, zgodnie z zależnością: (n1/n2) = (P1/P2)3 Dla uzyskania hydraulicznej i termicznej jakości instalacji, a także dla stworzenia odpowiednich warunków do wykorzystania przez nią zainstalowanej mocy w źródła ciepła, należy ją koniecznie zrównoważyć hydraulicznie. Powyższa kwestia jest jeszcze ciągle niedoceniana. Efektem tego jest istnienie wciąż jeszcze niewielu instalacji i systemów poprawnie zrównoważonych hydraulicznie. Brak jest możliwości spełnienia tych wymagań przez instalacje przewymiarowane, wyeksploatowane i zaniedbane. Powodują one często zwiększenie przepływu całkowitego poprzez powstawanie nadprzepływów w jednej sekcji instalacji, które z kolei wywołują podprzepływy w innej. Oznacza to nie tylko wzrost kosztów pompowania, ale przy dużych obciążeniach również brak możliwości spożytkowania całej mocy zainstalowanego źródła ciepła. Przy średnich obciążeniach instalacje przewymiarowane wywołują natomiast konieczność zwiększenia mocy źródła ciepła w stosunku do tej, która normalnie byłaby potrzebna dla przeniesienia aktualnych mocy i przepływów. Dla poprawienia komfortu cieplnego pomieszczeń i uzyskania znaczących oszczędności energii należy przeprowadzić całkowite zrównoważenie hydrauliczne instalacji. Dla zapewnienia jednorodności systemu grzewczego należy zrównoważyć ze sobą zarówno przepływy w instalacji, jak i w źródle ciepła. Zapewnienie odpowiednich przepływów, w każdych innych warunkach niż projektowane, uzyskamy poprzez zrównoważenie instalacji odbiorczej systemu.

Jarosław Czapliński

29

ABC regulacji instalacji ogrzewczej

budynku nadprzepływy, a w innych - podprzepływy. Zrównoważenie hydrauliczne instalacji jest konieczne niezależnie od tego, czy pompa o zmiennej wydajności jest w niej zastosowana, czy też nie.

Ze względów technicznych i ekonomicznych, aby uniknąć skutków braku równoważenia hydraulicznego opisanych wyżej. Mając na uwadze aspekt techniczny, zapewnia to poprawną pracę wszystkich elementów instalacji, co w konsekwencji przyczynia się do poprawy komfortu cieplnego w budynku i wydłuża eksploatację pracującej instalacji.

Moc źródła jest w pełni wykorzystana, zadane temperatury w pomieszczeniach osiągnięte, automatyka i armatura regulacyjna mają dogodne warunki do pracy. Względy ekonomiczne wynikają przede wszystkim z optymalnego dopasowania i wykorzystania mocy dla potrzeb budynku. Nie występują już zjawiska nadprzepływów wywołujące przegrzewanie pomieszczeń. Mimo iż w pojedynczym pomieszczeniu przyrost temperatury o jeden stopień rzadko wpływa na koszty ciepła, to już utrzymanie średniej temperatury budynku 1°C powyżej zadanych 20°C w naszej strefie klimatycznej spowoduje wzrost kosztów ogrzewania o 5 do 10%! Przykłady z życia pokazują dobitnie, że dobrze przemyślana i wykonana czynność równoważenia, często połączona z termomodernizacją obiektu, w zależności od jego stanu przed modernizacją, przynosi oszczędności w zużyciu ciepła na poziomie 5-15% w ciągu sezonu grzewczego.

Rezerwy (z ekonomicznego punktu widzenia niepotrzebne), jakie są ukryte w każdej instalacji, widać już choćby w zapotrzebowaniu samej tylko energii elektrycznej. Efektem zrównoważenia i wyregulowania każdej instalacji jest najczęściej zmniejszenie sumarycznego przepływu poprzez zmniejszenie obrotów pompy lub jej wymianę na mniejszą.

Przy obecnych cenach energii każdy 1 kW

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

ABC ogrzewania

Regulacja mocy (2) Kontynuując temat rozpoczety w poprzednim wydaniu Poradnika ABC „Magazynu Instalatora” wypada wspomnieć o elemencie, który „napędza” ten cały proces, a mianowicie o kominie. Z jednej strony chcielibyśmy, aby kocioł był maksymalnie ekonomiczny, tzn. aby wyprodukowane ciepło w palenisku w całości zostało przekazane do instalacji grzewczej, a z drugiej - potrzebny jest „porządny” ciąg kominowy. Energia w postaci ciepła może być przekazana do wody obiegowej jedynie kosztem obniżenia temperatury spalin, a co za tym idzie - osłabieniem ciągu kominowego. Dla przypomnienia: wartość podciśnienia w kominie (ciąg kominowy) zależy bezpośrednio od temperatury spalin.

Współczesne kotły, a chodzi właśnie o ekonomiczne, ze sprawnością powyżej 80%, niemal całe „wyprodukowane” ciepło w procesie spalania opału oddają wodzie, która rozprowadza je po ogrzewanym obiekcie. Do komina ulatuje zwykle niewielka część tego ciepła. I bardzo dobrze! Tylko aby uzyskać odpowiedni ciąg kominowy (różnicę ciśnień), trzeba, aby spaliny miały wysoką temperaturę. I tu mamy sprzeczność! Z jednej strony mamy schłodzone spaliny, bo ekonomia, a z drugiej - trzeba gorących spalin, aby wytworzyć dobry ciąg.

Niedobory ciągu kominowego sięgają niekiedy 100 Pa. Zimny komin to około 57 Pa (dlatego się kopci przy rozpalaniu). Po nagrzaniu mamy 20-30 Pa. Czy to wystarcza? Gdy ruszt w palenisku nie jest jeszcze zawalony popiołem, to potrzeba 30 Pa, ale po dłuższym paleniu, gdy na ruszcie zalega spora warstwa popiołu i niespalonego opału, to nawet 80 Pa nie wystarcza. Te dane są bardzo przybliżone, ponieważ nie

30

uwzględniają wielu innych czynników wpływających na wartość ciągu, takich jak: wysokość komina, jego przekrój, usytuowanie i warunki zewnętrzne. Jedno jest pewne - wychłodzone spaliny ciągu nie dają.

W tej sytuacji trzeba uciec się do innych środków, które zapewnią odpowiednie parametry komina. Najlepszym rozwiązaniem jest wytworzenie sztucznego ciągu kominowego. W zawodowych kotłowniach przemysłowych jest to rozwiązanie standardowe, dlaczego zatem nie zastosować go w przypadku małych kotłowni domowych?

W handlu pojawiły się różne urządzenia dla rozwiązania tego problemu. Ważne jest, aby producenci i dystrybutorzy określali, jakie parametry mają te konstrukcje. Istotne jest, aby wartości wytwarzanego ciągu mogły być regulowane (ile minimum, a ile maksimum Pa, jakie moce kotłów można tym obsługiwać, jaka jest wartość przepływu spalin itd.). Wszystko to pozwala dobrać odpowiednie rozwiązanie dla danej kotłowni. Najlepszy i jednocześnie najbardziej uniwersalny jest bezpośredni wyciąg spalin napędzany mechanicznie, np. silnikiem elektrycznym, który daje duże podciśnienie i instalowany jest na wylocie komina (podmuch nie jest dobrym rozwiązaniem w przypadku niedostatecznego ciągu naturalnego, ponieważ nieszczelnościami w połączeniach i obmurzu wydostają się dymy, pyły i gazy). Rozwiązania oparte na napędzie od siły wiatru działają tylko wtedy, gdy wieje wiatr. A gdy jest cisza, wtedy zwykle nie chce się palić i co wtedy? Ponadto wzrost podciśnienia uzyskiwany tym sposobem jest znikomy.

Andrzej Bulanda

www.instalator.pl

nr 52015

ABC Magazynu Instalatora

Technika silikonowania

www.instalator.pl

dem szczeliny. Na koniec spoinę wygładza się, przeciągając po niej palcem zwilżonym wodą z dodatkiem mydła lub odpowiedniego środka. Nie zaleca się stosowania płynów do mycia naczyń, które najczęściej zawierają kwas cytrynowy, alkohole, środki natłuszczające lub inne dodatki mogące szkodliwie oddziaływać na powierzchnię masy uszczelniającej i jej przyczepność do płytek. ● Ostateczne wygładzenie najlepiej wykonać jednym ciągłym ruchem, wtedy na spoinie nie pojawiają się zniekształcenia psujące ostateczne wrażenie. Szczególnie dokładnie należy wyrównać miejsca styku kilku spoin. Wyrównanie jest szczególnie ważne nie tylko dla zachowania estetyki masy, ale także dla prawidłowej eksploatacji. Nierówno ukształtowana spoina powoduje, że w miejscach zmarszczeń i fałd stoi woda i osadza się brud, który trudno zmyć środkami czystości, szczególnie w trudnodostępnych miejscach. Zabrudzone spoiny silikonowe są szczególnie podatne na agresję biologiczną. Rozwój mikroorganizmów jest szczególnie widoczny na jasnych kolorach silikonów - są to czarne plamy. ● Należy zwrócić uwagę, że czas formowania spoiny jest bardzo często krótki i wynosi ok.

5 minut. Jest to czas naskórkowania. Pełne utwardzenie następuje w zależności od rodzaju i producenta masy po kilku dniach.

Osob nym te ma tem jest usu wa nie znisz czo nej, naj czę ściej bio lo gicz nie, spoiny silikonowej. Najczęściej odbywa się to w sposób mechaniczny, nożykiem, jednakże mogą zdarzyć się pozostałości masy, które też należy usunąć.

Bartosz Polaczyk

31

ABC chemii budowlanej

Wykonywanie spoiny trwale elastycznej, czyli w skrócie silikonowanie, nie wymaga od wykonawcy żadnych specjalnych umiejętności manualnych. Wystarczy odrobinę dobrych chęci, pistolet do wyciskania kartusza z silikonem oraz taśma zabezpieczająca przed nadmiernym zabrudzeniem.

Najważniejsze zasady wykonawcze, o których należy pamiętać, to: ● Przyleganie masy tylko do dwóch powierzchni. W przypadku jej przylegania do większej liczby powierzchni może wystąpić uszkodzenie masy uszczelniającej. Wyschnięta masa nie ma wtedy możliwości swobodnej pracy. ● W przypadku głębokich wypełnień zaleca się, w celu spłycenia spoiny, podparcie masy przy zastosowaniu profilu poliuretanowego lub polietylenowego (w postaci wałka lub rurki, często zwanego sznurem dylatacyjnym). Uszkodzenie spoin elastycznych może wystąpić także wówczas, gdy ułożona zostanie zbyt duża grubość masy. ● Wykonywanie uszczelnienia silikonem rozpoczyna się od przyklejenia wzdłuż uszczelnianego miejsca po obu jej stronach taśmy klejącej lub malarskiej. Pozwala to uniknąć zabrudzeń i uzyskać równe krawędzie spoiny. Następnie, w zależności od potrzeb, wciska się w szczelinę profil spłycający. ● Masą silikonową z pistoletu należy wyciskać, utrzymując kąt ok. 45°. Czynność tę trzeba wykonywać w sposób ciągły, równomiernie wypełniając spoinę masą uszczelniającą. Po wypełnieniu spoiny powierzchnię masy należy wyrównać specjalnym gładzikiem lub palcem. Następnie odrywa się taśmę klejącą, pociągając ją skośnie wzglę-

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

Systemy mechaniczne Grupa I Urządzenia kompaktowe stosowane w obiektach mieszkalnych charakteryzują się niewielkimi gabarytami, cichą pracą oraz wysokim stopniem sprawności odzysku ciepła. Niestety urządzenia tego typu z założenia nie uniemożliwiają pełnej kontroli nad parametrami dostarczanego powietrza i zwykle spełniają podstawowe zadania, jakie stawia się tego typu urządzeniom: - filtracja w zakresie klasy EU3-EU7 (rzadko EU8), - odzysk ciepła lub wilgoci (wynikowy), - dogrzewanie powietrza świeżego realizowane przez nagrzewnicę wstępną (funkcja zabezpieczenia przed zamarzaniem wymiennika) lub wtórną (dogrzewanie do zadanych parametrów komfortu).

- chłodzenie powietrza nawiewanego realizowane wynikowo poprzez odzysk chłodu, rzadziej pompę ciepła lub wbudowaną chłodnicę. ● Grupa II Do tej grupy urządzeń zaliczamy urządzenia, które są konfigurowane i produkowane indywidualnie do potrzeb projektu zarówno pod kątem wydajności, jak i sekcji wewnętrznych, które decydują o parametrach końcowych powietrza (tabela 2).

W centralach można wyróżnić inne sekcje funkcyjne.

Sekcja wentylatorowa jest podstawowym podzespołem każdego urządzenia wentylacyjnego. W sekcji wentylatorowej można zastosować następujące zespoły wentylatorowe: - wentylator promieniowo-osiowy z zamontowanym bezpośrednio na wale wirni●

Sławomir Mencel

ABC wentylacji

● Jakie

wyróżniamy grupy central wentylacyjnych? ● Jakie elementy wchodzą w skład centrali?

Rozwój i zapotrzebowanie na systemy wentylacji mechanicznej spowodowały jednoczesny wzrost ilości firm produkcyjnych dostarczających elementy i urządzenia wentylacyjne. Większość firm korzysta z tych samych dostawców podzespołów, dlatego różnice, jakie można zauważyć pomiędzy poszczególnymi producentami, są subtelne.

Można wyodrębnić trzy grupy central wentylacyjnych, które dedykowane są poszczególnym obiektom (tabela 1).

Bez względu na rodzaj obiektu, podczas dobierania centrali należy uwzględnić: - wydatek powietrza [m3/h], - spręż dyspozycyjny [Pa].

Następnie należy określić funkcję, jaką ma spełnić centrala, uwzględnić możliwości montażowe oraz rodzaj obiektu, w jakim będzie pracowała.

32

www.instalator.pl

nr 52015

www.instalator.pl

- Nagrzewnicę gazową - sekcja ta wyposażona jest w palnik i komorę spalania z wymiennikiem ciepła typu spaliny/powietrze ze stali nierdzewnych. Palnik zasilany może być takimi paliwami jak: gaz ziemny, LPG lub olej opałowy. Wymiennik ciepła to układ specjalnie wykonanych spłaszczonych rur, zapewniający jak najdłuższy czas przepływu spalin.

Chłodzenie powietrza w centralach odbywa się natomiast z sekcji chłodnicy, przy czym wyróżnić można: - Chłodnicę wodną - zasilana tzw. wodą lodową, czyli mieszaniną glikolu i wody.

- Chłodnica z bezpośrednim odparowaniem - freonowa; współpracuje z agregatem zewnętrznym.

W razie potrzeby centrala wentylacyjna może być wyposażona w sekcję nawilżania.

Nawilżanie może być realizowane przez urządzenia wodne lub parowe: - Nawilżacz wodny ze złożem zraszanym Nawilżacz zbudowany jest ze złoża wykonanego z nieorganicznego materiału o dużej chłonności wody. Złoże zraszane jest wodą. Przepływające powietrze powoduje odparowanie wody. Nawilżacz może być zasilany bezpośrednio wodą z sieci wodociągowej lub wodą obiegową.

- Nawilżacz wodny z komorą zraszania Sekcję nawilżania wodnego z komorą zraszania stanowi sekcja centrali wyposa-

33

ABC wentylacji

ka wentylatora silnikiem elektrycznym sterowanym falownikiem (tzw. plug-in), - wentylatory z silnikami EC (elektronicznie komutowanymi) o podwyższonej sprawności i płynnej regulacji obrotów (charakteryzujące się niską emisja hałasu i energooszczędnością), - wentylator promieniowy dwustronnie ssący z silnikiem elektrycznym jednobiegowym, wielobiegowym lub z silnikiem sterowanym falownikiem. Maksymalna temperatura powietrza przepływającego przez sekcje wentylatora nie powinna przekraczać 40°C. Dla temperatur wyższych należy dobrać specjalnie do tego przystosowany silnik.

W każdej centrali obok wentylatorów, znajduje się sekcja filtracji. Przy dobieraniu filtracji należy uwzględnić opory, jakie mogą generować poszczególne filtry zależnie od klasy oraz prędkości przepływu.

W centralach do podgrzania powietrza wentylacyjnego stosuje się: - Nagrzewnice elektryczne, które mają zastosowanie jako nagrzewnice wstępne, podstawowe, przeciwzamrożeniowe i nagrzewnice szczytowe. Elementy grzewcze, z uwagi na brak ożebrowania, stawiają minimalne opory przepływu pomijalne przy obliczeniach strat ciśnienia w centrali.

- Nagrzewnicę wodną wykonaną najczęściej z lameli aluminiowych i rurek miedzianych.

ABC Magazynu Instalatora

ABC wentylacji

ABC Magazynu Instalatora

nr 52015

żona w dysze wodne, odkraplacz. Woda rozpylona jest bezpośrednio w strumień powietrza.

- Nawilżacz parowy Sekcję nawilżania parowego stanowi sekcja centrali wyposażona w lance rozprowadzające parę. Do sekcji nawilżania parowego może być doprowadzona para technologiczna wytworzona w kotle lub wytwornicy parowej albo para wytworzona w wytwornicy pary zlokalizowanej przy centrali np. nawilżacza elektrodowego lub rezystancyjnego.

Sekcja pusta to sekcja nie zawierająca podzespołów. Można ją zastosować: - gdy planuje się rozbudowę urządzenia w przyszłości, w celu wmontowania nowego urządzenia, - jako sekcję dystansową, aby zapewnić odpowiedni rozpływ powietrza między dwiema sąsiednimi sekcjami, - jako sekcję inspekcyjną umożliwiającą dostęp do podzespołów wymagających serwisowania (w przypadku gdy nie ma możliwości dostępu do nich od sekcji sąsiednich).

W celu obniżenia poziomu hałasu generowanego przez centrale wentylacyjne opcjonalnie stosuje się tłumiki akustyczne instalowane od strony pomieszczenia oraz od strony czerpni i wyrzutni. Tłumiki są typu absorpcyjnego, z kulisami wypełnionymi niepalną wełną mineralną pochłaniającą energię akustyczną. Pokryte są welonem z włókna szklanego, który zapobiega uszkodzeniu tłumika przez strumień powietrza. ● Grupa III Centrale wentylacyjne są nie tylko konfigurowane pod kątem zapewnienia wymaganych parametrów klimatycznych, ale charakteryzują się przy tym specjalnym wykonaniem elementów składowych w zależności od rodzaju pomieszczeń, które obsługują.

W tej grupie można wyróżnić urządzenia o następującym przeznaczeniu: - Centrale higieniczne - przeznaczone do obsługi pomieszczeń szpitalnych, laboratoryjnych, zakładów farmaceutycznych, przemysłu spożywczego i innych obiektów, w których występują wymagania dotyczące „pomieszczeń czystych”. Ze względu na odseparowanie powietrza w tego typu centralach stosuję odzysk ciepła poprzez układ glikolowy.

- Basenowe - przeznaczone do zapewnienia komfortu cieplno-wilgotnościowego na pływalniach i basenach. Ze względu na zwiększoną wilgotność jedną z podstawowych funkcji centrali w tego typu obiektach jest osuszanie powietrza. W centralach basenowych stosuje się mieszane formy odzysku ciepła: recyrkulacja, wymiennik krzyżowy, rurka ciepła, pompa ciepła.

- Centrale o niestandardowej konfiguracji, nietypowych wymiarach i wydatkach (do 110 000 m3/h), do wentylacji garaży itp.

Sławomir Mencel

34

www.instalator.pl

nr 52015

ABC Magazynu Instalatora

Akademia Viessmann prowadzi szkolenia dla projektantów, sprzedawców oraz wykonawców systemów grzewczych. Każde szkolenie montażowe lub montażowo-uruchomieniowe kończy się testem pisemnym, a po jego zaliczeniu uczestnik otrzymuje odpowiednie dokumenty autoryzacyjne oraz własne konto na portalu www.viessmann-serwis.pl. Rejestracja: www.viessmann-szkolenia.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w Centrach Szkoleniowych w Warszawie i Poznaniu oraz w Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach, Gdańsku, Olsztynie i Lublinie. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Szkolenia dla projektantów, wykonawców i instalatorów z zakresu doboru armatury oraz równoważenia hydraulicznego instalacji grzewczych, chłodniczych i wody użytkowej. Zgłoszenia prosimy kierować na adres mailowy: joanna.pienkowska@oventrop.pl lub telefonicznie: 502 696 035.

Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Tarnowie Podgórnym, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Firma Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. prowadzi bezpłatne szkolenia dla autoryzowanych instalatorów Raychem z zakresu ogrzewania podłogowego oraz instalacji grzewczych do ochrony dachów i rynien w warunkach zimowych. Zdobycie „Certyfikatu PRO Raychem” upoważnia do udzielania przedłużonej gwarancji producenta. Kontakt: 800 800 114, www.ciepla-podloga.pl

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.

Uponor Uni Pipe PLUS TECHNOLOGIA BEZSZWOWA

Uponor Uni Pipe Plus to pierwsza i jedyna na skalę światową rura z bezszwową warstwą aluminiową, która zapewnia wymierne korzyści:

40% o tyle wzrasta zdolność gięcia rury w porównaniu do obecnie stosowanych rur wielowarstwowych

15% o tyle mniej materiału potrzebne jest do instalacji (wyeliminowanie części kolanek)

30 min tyle czasu można zaoszczędzić podczas instalacji* *dotyczy standardowej instalacji c.o. i w.u. w budynku o powierzchni 100 m2.

Uni Pipe PLUS Promocja rury Uponor Instalator, który w okresie od 20.05.2015 do 20.08.2015 zakupi po raz pierwszy 2 km rury Uponor Uni Pipe PLUS otrzyma możliwość zakupu nożyc Uponor do cięcia rur 14-25 za 1 zł netto.

Regulamin promocji i formularz zgłoszeniowy dostępne na stronie internetowej www.uponor.pl/instalacje/regulaminpromocji Infolinia 801 000 425 | tel.: 22 266 82 00

UPONOR 150mm na 210mm MAJ wybrany.indd 1

L AT INNOWACJI W POLSCE

2015-05-06 09:01:41