Poradnik ABC 4/2017

2017

● Zawory ● Złączki ● Centrale

wentylacyjne ● Ogrzewanie elektryczne ● Pomiar wycieków ● Kanały wywiewne ● Kotły ● Grzejniki ● Szkolenia

nr 42017

Spis treści Instalacyjne trendy - 4 Termet - 6 Oventrop - 7 Viega - 8 GROHE - 10 Przejścia rurowe - 12

Spis treści

Zestaw zaworowy VMD - 15 Spawanie nierdzewki - 16 Montaż central - 18 Zintegrowany system ogrzewania - 20 Kanały wywiewne - 22 Poszukiwania wycieków - 25 Schody bez lodu - 28 Przesłuchanie grzejnika - 30 Kocioł zbilansowany - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35

nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC nowości - targi ISH

Instalacyjne trendy Targi ISH to największa międzynarodowa impreza w branży instalacji wodnych i sanitarnych, aranżacji łazienek oraz systemów ogrzewania i wentylacji. Na targach pojawiło się 2482 wystawców (889 z Niemiec i 1593 wystawców międzynarodowych) z 61 państw. Firmy zaprezentowały swoje najnowsze produkty na 260 000 m² powierzchni wystawienniczej we Frankfurcie nad Menem w terminie 14-18 marca 2017 r. Centrum wystawowo-targowe odwiedziło ponad 200 000 gości (w 2015 r. było ich prawie 197 000). Liczba osób z Polski wzrosła o 5% i wyniosła 3188. Jednocześnie wzrósł udział firm zagranicznych.

Aż 64% wystawców (2015: 61%) oraz 40% odwiedzających (2015: 39%) przybyło spoza Niemiec. Liczba gości zagranicznych wzrosła o 5% w porównaniu z poprzednią edycją i wyniosła 80 045. Największe grupy odwiedzających przybyły do Frankfurtu z Chin, Włoch, Francji, Holandii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Polski oraz Belgii. Na targach zaprezentowało się 81 przedsiębiorstw z Polski.

Oceny przyznane przez wszystkich uczestników targów świadczą o ich wy-

4

sokim poziomie. W szczególności duża liczba nowych kontaktów jest źródłem zadowolenia wystawców. Ogólna ocena wyniosła 80%, a aż 88% wystawców jest usatysfakcjonowanych zawartymi kontaktami biznesowymi. W przypadku niemieckich wystawców ta nota wyniosła 93%. Imponująca jest również ocena satysfakcji ze strony odwiedzających, która wyniosła rekordowe 97%. Największą grupę odwiedzających stanowili przedstawiciele branż instalacji sanitarnych, grzewczych oraz klimatyzacji.

Kierunek, jaki można było zauważyć na wielu stoiskach, to cyfryzacja i przełom energetyczny. Widać, że wiodące na rynku firmy traktują te wyzwania bardzo poważnie. Na targach prezentowano wiele gotowych i funkcjonalnych rozwiązań ułatwiających podejmowanie procesów decyzyjnych na poziomie klienta, oferenta-instalatora, serwisanta. Proponowane aplikacje przeznaczone dla firm instalatorskich pozwalają na cyfryzację całego procesu pracy instalatora, od pierwszych informacji dla potencjalnych klientów, poprzez fazę ofertowania i wy-

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

Na targach można było zobaczyć także rozdzielacz obiegów grzewczych, odpowiadający najwyższym wymogom w zakresie precyzyjnej regulacji. Elementem wyróżniającym to funkcjonalne rozwiązanie jest zaprojektowany niedawno specjalny zawór termoelektryczny, w którym siłownik termoelektryczny został zintegrowany bezpośrednio z zaworem. Na belkach wspomnianego rozdzielacza obiegów grzewczych znajdują się aż dwa innowacyjne rozwiązania. Od strony zasilania obiegu grzewczego jest to zawór równoważący TopMeter Plus, ograniczający i regulujący przepływ, z możliwością ponownego odtwarzania zadanych ustawień. Na powrocie obiegu grzewczego mamy natomiast zawór TacoDrive, będący nowatorskim połączeniem zaworu z siłownikiem elektrycznym w jednym elemencie.

Idealnym rozwiązaniem do rozprowadzania instalacji wody użytkowej i instalacji grzewczych na kondygnacji są tworzywowe, elastyczne rury wielowarstwowe. Zaprezentowany na targach ISH nowy system instalacyjny Smartpress zapewnia jeszcze większe ułatwienie montażu. Nowe złączki zaprasowywane ze stali nierdzewnej i brązu nie mają o-ringu! Nie trzeba już zatem kalibrować ani poszerzać końców rur. Poza szybkim montażem nowe złączki wyróżniają się minimalnymi stratami ciśnienia, niższymi nawet o 80% od standardowych złączek zaprasowywanych do rur z tworzywa sztucznego. Dzięki temu instalacje wody użytkowej mogą mieć znacznie mniejszą średnicę. Obniża to koszty inwestycji i eksploatacji oraz przyczynia się do zachowania jakości wody użytkowej. (red.)

Fot. 1. Źródło: Messe Frankfurt Exhibition GmbH / Pietro Sutera.

Fot. 2. Źródło: Messe Frankfurt Exhibition GmbH / Petra Welzel.

5

ABC nowości - targi ISH

konywania instalacji, aż do bieżącej eksploatacji.

W sekcji poświęconej ogrzewaniu na wielkopowierzchniowych, pięknie zaaranżowanych stoiskach wystawcy prezentowali liczne innowacyjne technologie efektywnego zaopatrzenia w prąd i ciepło w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych, obiektach przemysłowych i komunalnych.

Na jednym ze stoisk pokazano pierwsze produkowane seryjnie urządzenie grzewcze oparte o ogniwa paliwowe przeznaczone dla domów jednorodzinnych. Przy zmniejszonej wysokości konstrukcyjnej i z dodatkowo zintegrowanym gazowym kotłem kondensacyjnym do pokrywania obciążeń szczytowych - możliwości zastosowań tego urządzenia uległy znacznemu rozszerzeniu. Produkcja energii elektrycznej w skojarzeniu, sterowanej zapotrzebowaniem na ciepło, zapewnia duży stopień wykorzystania energii elektrycznej na potrzeby własne.

Najnowszą tendencją w optymalizacji systemów hydraulicznych jest automatyczne równoważenie instalacji oparte na technice Q-Tech. We wkładki zaworowe o dynamicznym współczynniku kv (uniezależniającym nastawiony przepływ maksymalny od wahań ciśnienia) wyposażone są już wszystkie podstawowe typy armatury tej firmy. Goście mogli zapoznać się również z nową metodą równoważenia hydraulicznego mniejszych instalacji, wprowadzaną pod nazwą OV-Balance Home.

Dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się stoiska firm prezentujących produkty, a także usługi dla instalacji grzewczych, chłodniczych oraz wody pitnej. Przykładem może tu być coraz bardziej popularna nowa metodyka projektowania obiektów uwzględniająca cały cykl ich życia BIM.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC nowości - targi ISH

Termet Oferta firmy Termet została wzbogacona o nowy kocioł kondensacyjny EcoCondens Gold Plus. Jest to innowacyjne, niezawodne urządzenie oferowane w zakresie mocy od 20 do 35 kW zarówno w wersji jedno- jak i dwufunkcyjnej, znajdujące zastosowanie w instalacjach ogrzewania grzejnikowego, podłogowego oraz do przygotowania c.w.u. Kotły EcoCondens Gold Plus charakteryzują się również wysoką sprawnością dzięki intensywnie zachodzącej kondensacji.

W nowej konstrukcji użyliśmy najnowszej generacji wymiennika ciepła ze stali nierdzewnej z aluminiowymi drzwiami palnika, co zapewnia mniejsze straty ciepła. Oprócz tego wyższa temperatura mieszanki

sprawia, że proces spalania zachodzi z większą sprawnością. Nowoczesny palnik BlueJet zapewnia optymalne zużycie gazu, a oprócz tego czyste i precyzyjne spalanie. Dzięki zastosowaniu wewnętrznego mieszania następuje znacznie bardziej ekonomiczna praca kotła, a co za tym idzie urządzenie jest bardzo przyjazne dla środowiska. Jego ogromną zaletą jest nie-

zwykle szeroki zakres modulacji mocy (zakres od 11 do 100%), co w połączeniu z małymi gabarytami jest idealnym rozwiązaniem dla małych przestrzeni. Kocioł EcoCondens Gold Plus przystosowany jest do współpracy zarówno z pompami ciepła powietrze-woda (służącymi do przygotowania c.w.u.), kolektorami słonecznymi, jak również z modułami wielostrefowymi. Jest niezwykle przyjazny nie tylko dla użytkownika, ale również dzięki łatwemu i wygodnemu montażowi dla instalatora i serwisanta. Kocioł ten posiada nowoczesny panel sterowania z wyświetlaczem LCD oraz pełną autodiagnostyką i wyświetlaniem kodów błędów.

Modulacja pracy, wykorzystanie energooszczędnej pompy z regulacją obrotów oraz izolacji dźwiękochłonnej wpływa na bardzo cichą pracę urządzenia. Zastosowane w kotle EcoCondens Gold Plus rozwiązania wpływają na niewielki pobór mocy przez urządzenie, co jest istotną i wyróżniającą cechą. Urządzenie zostało zaprojektowane z uwzględnieniem wszelkich norm w szczególności dotyczących bezpieczeństwa. Zastosowano szereg zabezpieczeń między innymi przed zamarzaniem oraz przed możliwością zablokowania pompy.

Kotły Kondensacyjne EcoCondens Gold Plus należą do klasy energetycznej A - zarówno w zakresie c.o., jak i przygotowania c.w.u.

ekspert Żaneta Lisowska Termet S.A. www.termet.com.pl

6

Żaneta Lisowska

☎ 74 854 25 49

@ market@termet.com.pl

www.instalator.pl

nr 42017

ABC Magazynu Instalatora

Oventrop

wyposażone są już wszystkie podstawowe typy armatury Oventrop. Zaprezentowano także nową metodę równoważenia hydraulicznego mniejszych instalacji - OV-Balance Home.

System-Aquanova obejmuje szeroki zakres produktów i usług znajdujących zastosowanie w higienicznym wykonawstwie i eksploatacji instalacji wody pitnej. Oferta jest rozszerzona

o nową stację płuczącą Regudrain, która zapobiega stagnacji ciepłej i zimnej wody w tych gałązkach instalacji, w których przepływ jest czasowy lub niewystarczający. Kolejną innowacją w tej grupie produktów jest mieszkaniowy węzeł cieplny Regudis W-HTE, który dzięki użyciu zaawansowanej elektroniki charakteryzuje się minimalnymi oporami hydraulicznymi oraz dużą wydajnością.

Power-to-Heat to system służący wykorzystaniu nadmiaru energii wyprodukowanej w instalacji fotowoltaicznej (lub innej pracującej w oparciu o odnawialne źródła energii) w domach 1- lub 2-rodzinnych. Oventrop zaprezentował nową centralę grzewczą Regucor WHP adaptowaną do tej techniki.

Nowa centrala pozwala efektywnie zagospodarować nadwyżki energii elektrycznej, zużywając je do podgrzania wody zmagazynowanej w buforze ciepła, przy czym można do tego celu wykorzystać zarówno istniejące, jak i nowo instalowane źródła energii.

BIM (Building Information Modeling) systemy i produkty Oventrop, charakteryzujące się ponadprzeciętną jakością i funkcjonalnością, doskonale wpasowują się w nową filozofię projektowania budynków uwzględniającą cały ich cykl życia. Oventrop udostępnia dane BIM w różnych formatach, jak Revit czy VDI 3805.

ekspert Joanna Pieńkowska Oventrop Sp. z o.o. www.oventrop.pl

www.instalator.pl

Joanna Pieńkowska

☎ 22 722 96 42 @ info@oventrop.pl

7

ABC nowości - targi ISH

Firma Oventrop zaprezentowała na targach ISH 2017 innowacyjne produkty i usługi przeznaczone do użycia w instalacjach grzewczych, chłodniczych oraz wody pitnej celem efektywniejszego wykorzystania energii.

Wieloletnie doświadczenie w projektowaniu, produkcji i praktyce stosowania armatury do równoważenia hydraulicznego lokują firmę Oventrop na pozycji wiarygodnego partnera w temacie optymalizacji systemów hydraulicznych. Najnowszą tendencją w tej dziedzinie jest automatyczne równoważenie instalacji oparte na technice Q-Tech. We wkładki zaworowe o dynamicznym współczynniku kv

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC nowości - targi ISH

Viega Na targach ISH 2017, które odbyły się tego roku we Frankfurcie firma Viega zaprezentowała kilka nowych produktów, które chciałbm przedstawić Państwu w poniższym artykule. ● Smartpress ze złączkami metalowymi o zoptymalizowanym przepływie Nowy system instalacyjny Viega Smartpress zapewnia jeszcze większe ułatwienie montażu.

Nowe złączki zaprasowywane ze stali nierdzewnej i brązu nie mają o-ringu. Nie trzeba już zatem kalibrować ani poszerzać końców rur. Poza szybkim montażem nowe złączki Viega Smartpress wyróżniają się minimalnymi

celu firma Viega stworzyła PressgunPress Booster. Pozwala on błyskawicznie zaprasowywać nowe elementy o średnicach 2½, 3 i 4 . W kilka sekund możemy wykonać bezpieczne, niezawodne i szczelne połączenie, które natychmiast uzyskuje pełną obciążalność, bez używania otwartego ognia i ryzyka pożaru. Złączki Megapress XL zaprasowuje się za pomocą stworzonego specjalnie dla tego systemu wzmacniacza siły zaprasowania o nazwie Press Booster. Może on być stosowany ze wszystkimi maszynami zaciskowymi Viega od modelu Typ-2 do Pressgun 5. W zależności od średnicy, oszczędność

stratami ciśnienia, niższymi nawet o 80% od standardowych złączek zaprasowywanych do rur z tworzywa sztucznego. Innowacyjne złączki Viega Smartpress stanowią duży skok w rozwoju dla rur wielowarstwowych: Złączki zaprasowywane ze stali nierdzewnej i brązu nie mają o-ringów, lecz odporne na duże obciążenia korpusy oporowe z PPSU. Założona na nie rura zapewnia po zaprasowaniu uszczelnienie na całej powierzchni. ● Kształtki Megapress XL do 4" System Megapress firmy Viega umożliwiał do tej pory zaprasowywanie grubościennych rur stalowych o średnicy od ⅜ do 2". Dzięki nowym złączkom XL rozwiązanie to nadaje się teraz również do dużych instalacji. W tym

czasu w porównaniu ze spawaniem wynosi nawet 80%. Złączki Megapress XL są produkowane ze stali z powłoką cynkowo-niklową.

Element uszczelniający jest wykonany z FKM i przeznaczony do temperatur do 140°C. ● Płytki spłukujące Nowa linia płytek uruchamiających Visign for More 105 to odpowiedź firmy Viega na aktualne trendy w nowoczesnej aranżacji łazienek.

Dzięki zastosowaniu najwyższej klasy materiałów, takich jak szkło i aluminium o uszlachetnionej powierzchni, gwarantują one wyjątkową estetykę, trwałość i higienę. Zarówno w modelach uruchamianych ręcznie, jak i w wersji bezdotykowej zastosowano sprawdzony mechanizm cięgna Bowdena. W płytkach Visign

8

www.instalator.pl

nr 42017

ABC Magazynu Instalatora

standardowo wyposażone w dławik przepływu spłukiwania. Umożliwia on zredukowanie natężenia przepływu, bez zmniejszania ilości wody. Dzięki temu rozwiązaniu pryskanie wody z misek bezkołnierzowych należy już do przeszłości. Dławik posiada pięć różnych poziomów ustawienia, co pozwala na dostosowanie do konkretnej sytuacji montażowej.

Można go bez problemu zamontować również w zainstalowanych już spłuczkach Viega. ● Zasobnik na tabletki do czyszczenia WC Zasobnik na tabletki do czyszczenia WC to praktyczne, a zarazem eleganckie rozwiązanie, zapewniające świeżość i higienę przy każdym spłukiwaniu. Po zamontowaniu z płytkami uruchamiającymi Visign for Style 10 jest on zupełnie niewidoczny. Tabletkę można łatwo włożyć zdejmując lub odchylając płytkę. Rozwiązanie to jest dostępne również jako osobny zestaw montażowy do użytko-

elektroniczny połączono z bezobsługowym, trwałym i niezawodnym cięgnem Bowdena.

Visign for Style sensitive montuje się tak samo, jak inne bezdotykowe płytki uruchamiające do WC firmy Viega. Visign for Style sensitive są kompatybilne ze wszystkimi spłuczkami Viega wyprodukowanymi po 1999 roku. ● Dławik przepływu spłukiwania.

Spłuczki podtynkowe Viega 2H, 2C i 2S o wysokości 1130 mm będą w przyszłości

wanych już spłuczek podtynkowych Viega o wysokości 1130 i 980 mm.

Zasobnik na tabletki jest dostępy do niemal wszystkich spłuczek podtynkowych Viega (z wyjątkiem modeli o obniżonej wysokości) w postaci zamawianego osobno zestawu. Instaluje się go w połączeniu z płytkami uruchamiającymi Visign for Style 10.

ekspert Łukasz Szypowski Viega Sp. z o.o. www.viega.pl

www.instalator.pl

Łukasz Szypowski

☎ 665 425 611 @ lukasz.szypowski@viega.pl

9

ABC nowości - targi ISH

for More 105 sensitive jest on połączony ze znanym z wcześniejszych wersji elektronicznym mechanizmem, zasilanym sieciowo lub z baterii, co sprawdza się na przykład w łazienkach remontowanych. Aby w jak najbardziej czytelny sposób odróżnić te funkcje, projektanci stworzyli charakterystyczne frezowane zagłębienie, które dzieli powierzchnię płytki na część dużą i małą. Płytki Visign for More 105 można instalować ze wszystkimi spłuczkami Viega wyprodukowanymi po 1999 roku.

Z kolei bezdotykowa elektroniczna płytka uruchamiająca do WC uzupełnia popularną serię Visign for Style firmy Viega. Model Visign for Style sensitive wyróżnia wysokiej klasy design i elegancka powierzchnia w kolorze głębokiej czerni z subtelnymi szarymi elementami.

Technologia elektronicznego sterowania została zaczerpnięta ze sprawdzonego systemu znanego już z modeli Visign for More sensitive. System

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC nowości - targi ISH

GROHE Po raz kolejny GROHE zainicjowało falę innowacji na targach ISH, największym wydarzeniu w branży rozwiązań wodnych i energetycznych dla domu.

Firma przedstawiła projekty i produkty zwiększające poczucie komfortu w domu, a także ujawniła prawdziwie rewolucyjne rozwiązanie w kategorii Smart Home: unikalny system chroniący gospodarstwo domowe przed zagrożeniami związanymi z wodą. „Water. Intelligence. Enjoyment” („Woda Inteligencja Przyjemność”) - to motto GROHE na targach ISH 2017. Jest ono wyrazem inteligentnych rozwiązań, które opierają się na obietnicy płynącej z hasła „Pure Freude an Wasser” („Czysta przyjemność wody”). Jego odzwierciedleniem był plan tegorocznego stoiska GROHE. Targi ISH odbyły się ponownie w Forum Messe Frankfurt, imponującym, przeszklonym budynku w kształcie elipsy. Na stoisku można było obejrzeć świat produktów GROHE, uczestniczyć w imponujących prezentacjach i podziwiać efektowną aranżację. Poszczególne obszary stoiska, ułożone w promienisty wzór, prezentowały unikatowe produkty GROHE. Wiele z nich zostało pokazanych po raz pierwszy.

Firma GROHE zaprezentowała na targach ISH we Frankfurcie nad Menem rewolucyjny

10

system czujników wody chroniących dom przed zalaniem, obsługiwany przez aplikację na smartfony.

GROHE Sense i GROHE Guard to najnowsze innowacyjne rozwiązania stworzone do inteligentnych domów. Czujnik wody GROHE Sense monitoruje poziom wilgotności, wykrywa przecieki i wysyła powiadomienia w wypadku wystąpienia problemu, podczas gdy zainstalowany na głównym wodociągu GROHE Sense Guard natychmiast odcina doprowadzenie wody w przypadku pęknięcia rury. Obydwa czujniki wykorzystują zaawansowaną technologię, która pozwala na monitorowanie zagrożeń za pomocą nowej aplikacji GROHE ONDUS. ● Zapobieganie zagrożeniom związanym z wodą GROHE Sense oraz GROHE Guard zostały stworzone, by rozwiązać problem zagrożeń, takich jak zalanie domu. Ankieta przeprowadzona przez GROHE na początku tego roku pokazała, że wielu ludzi nie ma świadomości ryzyka związanego z wyciekiem wody. Połowa gospodarstw domowych w Europie przynajmniej raz doświadczyła zniszczeń spowodowanych przez wodę - to znacznie więcej, niż podejrzewali respondenci w wykonanym badaniu.

Według raportu Niemieckiego Stowarzyszenia

www.instalator.pl

nr 42017

nologii LAN oraz obsłudze za pomocą aplikacji GROHE ONDUS na smartfony. Oferuje on najwyższy poziom bezpieczeństwa dzięki stałemu monitorowaniu i kontroli - kiedykolwiek, gdziekolwiek. Użytkownicy są powiadamiani o każdej sytuacji, która może grozić zalaniem wodą. GROHE Sense Guard daje im możliwość odcięcia dopływu wody z poziomu aplikacji, by zapobiec tym samym większym zniszczeniom. Dodatkowo aplikacja posiada funkcję, która śledzi zużycie wody w domu. ● Spokój umysłu Obecny na targach ISH Michael Rauterkus, CEO GROHE AG, powiedział: „Naszym celem jest stanie się źródłem przyjemności czerpanej z wody. Zniszczenia związane z uszkodzeniem sieci wodociągowej to najczęstszy problem w gospodarstwach domowych. Naprawa powstałych szkód zajmuje tygodnie, a nawet miesiące.

Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zapobieganie zalaniu. Nasz system ochrony domu przed zagrożeniami związanymi z wodą (GROHE Sense) sprawia, że możesz cieszyć się spokojem umysłu, podczas gdy GROHE Sense i GROHE Sense Guard troszczą się o bezpieczeństwo Twojego domu”.

ekspert Maciej Potyra Grohe Polska Sp. z o.o. www.grohe.pl

www.instalator.pl

Maciej Potyra

☎ 22 54 32 640 @ maciej.potyra@grohe.com

11

ABC nowości - targi ISH

Ubezpieczeniowego można było uniknąć 93% przypadków. GROHE stawia sobie za cel sprawianie, by korzystanie z wody zawsze wiązało się z przyjemnością, nie zaś z zagrożeniami.

Stworzenie inteligentnych urządzeń do monitorowania i zapobiegania zniszczeniom spowodowanym przez wodę było naturalnym krokiem w obszarze innowacji produktowych. ● Przyszłością domu są produkty z innowacyjną technologią GROHE Sense to inteligentny czujnik wody. Wystarczy umieścić go na podłodze, by wykrywał zalanie oraz monitorował poziom wilgotności, a także temperaturę w pomieszczeniu. Umieszczenie kilku urządzeń w różnych pokojach pozwala na natychmiastowe powiadamianie właściciela o każdej sytuacji awaryjnej, by dać mu szansę na szybką reakcję.

GROHE Sense Guard to inteligentny moduł sterujący siecią wodociągową w domu, który wykrywa ryzyko zamrożenia, małe wycieki wody oraz pęknięcia rur. Urządzenie to zamontowane przez profesjonalistę na głównym dojściu wody automatycznie odcina doprowadzenie wody w przypadku sytuacji awaryjnej.

Ten innowacyjny system wykrywania zagrożeń związanych z wodą i szybkiego zapobiegania im, opiera swoje działanie na tech-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Przejścia rurowe

ABC chemii budowlanej

Bartosz Polaczyk ● Jak

poprawnie uszczelnić przejście rurowe przez ścianę albo strop? ● Jakiego materiału użyć do zabezpieczenia przeciwwilgociowego? ● Jakie są zalety produktów poliuretanowych?

Przejścia rurowe, przyłączy wodnych i kanalizacyjnych powodują nieciągłość w wykonanej izolacji wodnej, przeciwwilgociowej w łazience, kuchni, łaźni itp.

Nieciągłość izolacji powoduje możliwość penetracji wody.

Woda, jak wiadomo, drąży skałę, stąd bardzo łatwo może przenikać przez pęknięcia w fugach, płytkach, dalej przez klej (te produkty nie stanowią bariery wodnej) do materiałów będących pod izolacją, czyli podłoża. Oczywiście, jak wspominałem wcześniej, izolacja jest wykonana, ale nieciągłość spowodowana wyciągniętą instalacją (rury PCV, PE, miedziane itp.) powoduje, że sama izo-

12

lacja, bez dodatkowego wsparcia specjalnych produktów, nie działa prawidłowo.

Nie jest możliwe trwałe wykonanie izolacji w tym miejscu tylko przy pomocy zwykłych izolacji podpłytowych, takich jak folie w płynie czy szlamy uszczelniające. Inne jest rozszerzanie termiczne PCV, PE, miedzi, a inne materiałów budowlanych mineralnych, ciągła praca może spowodować utratę przyczepności tak wykonanego uszczelnienia czy też jego pęknięcie. Dodatkowo należy wspomnieć o pewnym błędzie, który czasem występuje w tym miejscu. Chcąc dodatkowo „mocniej” uszczelnić przejście instalacyjne, nakłada się jednorazowo grubszą warstwę izolacji, a to może powodować jej pękanie. Nie można nakładać grubszej warstwy folii w płynie czy szlamu polimerowo-cementowego niż zaleca producent. Produkty te, ze względu na specyficzny skład, mają bardzo duży skurcz, co przy skłonnościach niektórych wykonawców do „ulepszania” technologii czy zwiększania jednorazowo nakładanej warstwy izolacji doprowadza często do pęknięcia izolacji. Jak wiadomo, pęknięta izolacja to żadna izolacja, stąd w miejscach pęknięć woda przenika do podłoża, a to jest niebezpieczne. Długotrwałe zawilgocenie powoduje niszczenie materiałów budowlanych, szczególnie tych nieodpornych na działanie wody, takich jak tynki gipsowe, gipsowo-wapienne, wylewki anhydrytowe. Należy wspomnieć, że materiały budowlane, te wodo- i mrozoodporne, także mogą ulec zniszczeniu pod wpływem długo utrzymującej się

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

izolację podłoża - zamiast wykonywania izolacji z folii w płynie czy też szlamu polimerowo-cementowego. Tkaninę wkleja się w takim przypadku na podłoże za pomocą kleju do płytek, najczęściej o podwyższonych parametrach, a po jego wyschnięciu przykleja się płytki za pomocą kleju o podwyższonych parametrach (klasa C2) bezpośrednio do tkaniny.

Samo uszczelnienie przejścia rurowego nie stanowi dużego problemu czy nakładu pracy. Dany element wkleja się za pomocą wykorzystywanej masy uszczelniającej (nanosi się ją na podłoże oraz przechodzący element, przykłada się mankiet uszczelniający), następnie pokrywa część z wystającą włókniną dodatkową porcją izolacji. Wiele pytań odnośnie wklejania takich elementów dotyczy strony, którą należy wklejać. Niepisana zasada jest taka, że strona zadrukowana logiem firmy dystrybuującej jest na zewnątrz. Nie jest konieczne całkowite pokrycie elementu zaprawą izolacyjną, w niektórych przypadkach takie działanie jest wręcz niekorzystne ze względu na to, że niektóre zaprawy izolacyjne, szczególnie szlamy jednoskładnikowe, mają dużo większą sztywność niż wklejany element.

Po wyschnięciu wykonywana jest dalsza części izolacji podpłytkowej na pozostałych powierzchniach ścian i podłóg. W przypadku wykonywania uszczelnień podłoży trudno przyczepnych, takich jak np. stal, polietylen, zaleca się odpowiednie przygotowanie

13

ABC chemii budowlanej

wilgoci. Z wilgocią migrują sole, które mogą krystalizować, niszcząc przy okazji materiały budowlane. Wilgoć to także przyczyna rozwoju mikroorganizmów glonów, grzybów.

Mając to wszystko na uwadze, przejście instalacyjne należy uszczelnić za pomocą specjalnych rozwiązań - są to np. mankiety czy też pierścienie uszczelniające. Materiał uszczelniający to elastomer, który jest nałożony lub też zatopiona jest w nim tkanina albo włóknina poliestrowa, polietylenowa lub inna. Elastomer może też być powleczony tkaniną jedno- lub dwustronnie. Dwustronne nałożenie siatki wzmacnia, oczywiście, tkaninę na rozciąganie, rozerwanie. Niektóre rodzaje uszczelnień mogą być wykonane z elastomeru i fizeliny polietylenowej czy polipropylenowej. Materiały te są w pełni elastyczne, nawet w bardzo zróżnicowanych temperaturach. Różnica w rodzaju tkaniny, włókniny może determinować możliwość użycia produktu na zewnątrz pomieszczeń, możliwość odkształceń.

Wyroby ścienne to uszczelnienia w kształcie kwadratu o boku ok. 10 cm, z otworem pośrodku, przez który przechodzi np. rura instalacji wodnej, c.o. itp. Materiały podłogowe do rur o dużych średnicach, np. kanalizacyjnych, są zdecydowanie większych rozmiarów. Otwór wycina się w nich samodzielnie w zależności od średnicy rury. W niektórych krajach, ale rzadko w Polsce, wykorzystuje się takie tkaniny jako uszczelnienie,

ABC Magazynu Instalatora

ABC chemii budowlanej

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

tego podłoża. Nie tylko oczyszczenie jest tu ważne, czasem bardzo istotne jest pokrycie rury warstwą zwiększającą przyczepność, np. żywicą epoksydową posypaną piaskiem kwarcowym. Żywica epoksydowa będzie tu mieć dwojakie zadanie.

Z jednej strony ma wysoką przyczepność do różnorakich materiałów i w połączeniu z piaskiem będzie tworzyć warstwę kontaktową, z drugiej strony ograniczy możliwy wpływ izolacji na uszczelniany materiał. W wielu przypadkach szlamy uszczelniające działają korozyjnie na ocynkowane blachy, także blachy tytanowocynkowe. Zjawisko występuje najczęściej na balkonach i tarasach przy obróbce blacharskiej, ale warto dmuchać na zimne.

Warto też sprawdzić informacje od producenta izolacji, jak zachowuje się izolacja w kontakcie z danym podłożem.

Jednakże nie tylko takie uszczelnienia są wykorzystywane na budowach. Bardzo często w trakcie budowy wymagane jest wykonanie uszczelnienia przejścia rurowego na bieżąco w trakcie np. betonowania. Do dyspozycji są wtedy specjalistyczne produkty, np. poliuretanowe.

Oczywiście na samym początku przychodzi na myśl pianka poliuretanowa nisko- lub wysokoprężna, często zwana najlepszym przyjacielem budowlańca, ale poliuretany mają dużo szersze zastosowanie w bardzo wielu specjalistycznych wyrobach. Poliuretany to w skrócie usieciowane polimery.

Można je modyfikować, dzięki czemu mogą mieć bardzo odmienne cechy, np. jedne materiały mogą być twarde i sztywne, a inne bardzo elastyczne i miękkie.

Charakterystyczną cechą tych materiałów jest odporność na działanie wody, czynników atmosferycznych, rozcieńczone kwasy i zasady, rozpuszczalniki organiczne, oleje oraz smary. Poliuretany mogą mieć też specjalne cechy, np. pęcznienie pod

14

wpływem wody, i takie najczęściej stosuje się do uszczelnień w postaci np. kitu lub specjalnych taśm. Dzięki temu połączenie jednego elementu z drugim jest bardzo szczelne. Wszelakie kity poliuretanowe wykorzystuje się zarówno do uszczelnień przejść rurowych, instalacyjnych, jak i uszczelnienia szczelin dylatacyjnych, wypełniania rys itp. Ciekawym zastosowaniem wśród pian są wyroby ogniochronne, które posiadają wysoką odporność na ogień, wysoką temperaturę, hamują też przepływ dymu oraz spalin między uszczelnianymi przejściami. Poliuretan ma bardzo wysoką przyczepność do podłoży mineralnych takich jak beton oraz metalu, tworzyw sztucznych, płytek ceramicznych, kamienia itp. W przypadku podłoży mineralnych, związanych, nieosypujących nie wymaga się specjalnego przygotowania. W przypadku innych podłoży, oprócz odpowiedniego oczyszczenia, odtłuszczenia, wymaga się czasem gruntowania właściwym środkiem (w zależności od producenta).

Temat uszczelniaczy jest bardzo szeroki. Możemy tu znaleźć też rozwiązania bitumiczne, akrylowe, krzemianowe itp. do różnorakich zastosowań, ale to osobny temat.

Uszczelnienia tych z pozoru małych elementów są bardzo istotne dla funkcjonowania izolacji jako całości, diabeł zawsze tkwi w szczegółach, a niedbalstwo to podstawowa przyczyna uszkodzeń.

Bardzo ważne, aby stosować się do instrukcji czy kart technicznych. Bardziej skomplikowane elementy przejść rurowych są doskonale rozrysowane na rysunkach technicznych, które można pobrać ze stron internetowych prawie każdego producenta.

Bartosz Polaczyk

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Zestaw zaworowy VMD Obecny w zestawie zawór przełączający VTD odpowiedzialny jest za kontrolę temperatury czynnika grzewczego lub c.w.u. doprowadzanych z podstawowego źródła ciepła. Źródłem tym może być np. instalacja solarna lub kocioł na paliwo stałe, najlepiej współpracujący z buforem (możliwe jest także połączenie bezpośrednie). W przypadku braku wystarczającej ilości ciepła w źródle głównym (brak słońca czy wygaśnięcie kotła węglowego) zawór skieruje przepływ do drugiego źródła ciepła, którym najczęściej jest kocioł gazowy lub podgrzewacz elektryczny.

Dzięki temu bez względu na warunki pracy instalacji zachowana będzie ciągłość zasilania.

Drugi zawór w zestawie - termostatyczny mieszający - bez względu na źródło ciepła odpowiedzialny jest za odpowiednią regulację temperatury zasilania.

Zawory wchodzące w skład zestawu to zawory termostatyczne, które pracują bez doprowadzenia dodatkowego zasilania. Oba zawory mają możliwość płynnej regulacji nastawy, a zestaw posiada dodatkowo estetyczną izolację termiczną.

ekspert Jacek Wesołowski ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl

www.instalator.pl

Jacek Wesołowski

☎ 61 85 44 930 @

jacek.wesolowski@esbe.eu

15

ABC ogrzewania - radzi ESBE

Układy ogrzewania c.w.u. składają się ze zbiornika oraz z podgrzewającego go kotła zasilającego c.o. W momencie zakończenia okresu grzewczego pojawia się jednak problem z koniecznością okresowego uruchamiania kotła do podgrzewania c.w. Rozwiązaniem tego problemu może być układ zasilania c.w.u. wyposażony w dodatkowe, niezależne źródło c.w. - podgrzewacz elektryczny lub gazowy, który przejmie rolę kotła poza okresem grzewczym.

Będzie on także stanowił zabezpieczenie w przypadku awarii. Takie rozwiązanie dobrze się też sprawdza w momencie, kiedy źródłem ciepła dla c.w.u. są urządzenia zależne od warunków atmosferycznych, jak np. solary.

W takich układach pomocne są układy zdolne automatycznie przełączać źródła c.w. Ponadto idealnie, jeżeli są one niezależne od zasilania zewnętrznego. Przykładem tego rodzaju urządzeń są gotowe zestawy zaworowe ESBE. Zestaw zaworowy VMD322, tzw. solar kit, oprócz instalacji solarnych doskonale sprawdzi się także w instalacjach zasilanych dwoma źródłami ciepła. Zasada działania zestawu przedstawiona została na schemacie.

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Spawanie nierdzewki

ABC instalacji rurowych

Maciej Różański ● Na

czym polega metoda spawania określana mianem TIG? ● Jakich zasad należy przestrzegać przy spawaniu stali nierdzewnej?

Spawanie rurociągów ze stali nierdzewnej wymaga stosowania „najczystszych” metod spawania. Wśród powszechnie stosowanych za taką należy uznać metodę TIG (spawanie elektrodą nietopliwą wolframową w osłonie gazu obojętnego przeważnie argonu). Obecność w stali wysokostopowej takich pierwiastków jak nikiel, chrom, molibden i innych czyni ją trudniejszą w spawaniu i wymagającą specjalnych zabiegów i uwagi przed, w trakcie oraz po spawaniu.

Podczas pracy z wysokostopową stalą nierdzewną musimy przestrzegać jednej podstawowej zasady - mianowicie bezwzględnego unikania kontaktu wysokostopowej stali nierdzewnej ze stalą „czarną”.

Znane są przypadki, w których nawet de-

16

likatne przetarcie nakrętką szlifierki kątowej powierzchni elementu wykonanego ze stali nierdzewnej skutkowało bardzo szybkim rdzewieniem tej powierzchni.

Jako gazy osłonowe w metodzie TIG możemy stosować jedynie gaz obojętny (argon, hel lub mieszanki tych gazów). W przypadku spawania stali nierdzewnej będziemy stosowali wyłączenie czysty argon.

Stal nierdzewna jest bardzo wrażliwa na utlenianie w wysokich temperaturach towarzyszących procesowi spawania. Utlenianiu podlegają szczególnie pierwiastki stopowe zapewniające jej wysoką odporność korozyjną i wówczas stal traci tę odporność.

Dlatego wtedy, gdy zależy nam na bardzo wysokiej jakości (czystości, odporności korozyjnej) połączeń spawanych, musimy zapewnić dokładną ochronę nie tylko jeziorka ciekłego metalu, ale i nagrzewanego do wysokiej temperatury materiału podstawowego i to zarówno od strony lica, jak i grani spoiny. W praktyce, w warunkach warsztatowych, gdy nie mamy specjalnych korków wydzielających przestrzeń, w której odbywa się spawanie, ochronę grani możemy zrealizować w następujący sposób. Zaklejamy oba końce spawanych rur taśmą aluminiową, przez jeden z końców wprowadzamy argon do przestrzeni rur i utrzymujemy stały przepływ argonu przez tę przestrzeń.

Musimy pamiętać, żeby nie tworzyć nadciśnienia (gaz musi mieć możliwość swobodnego uchodzenia z przestrzeni spawania) w przestrzeni rur. W przeciwnym wypadku pojawią się problemy z „zamykaniem spoiny”. Od strony lica ciekły metal chroniony jest przez gaz wypływający

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

Nie wolno lekceważyć kwestii spoin sczepnych, gdyż ich jakość wpływa na przebieg spawania i ostateczną jakość uzyskanej spoiny. Przed przystąpieniem do spawania musimy również zapewnić dużą czystość zarówno krawędzi materiału podstawowego, jak i samego spoiwa. Najprostszą i często wystarczającą metodą uzyskania czystości jest przetarcie powierzchni szmatką nasączoną acetonem.

Niestety, gdy nie możemy elementu obracać w trakcie spawania, sam proces jest bardzo utrudniony, ponieważ spawanie odbywa się we wszystkich pozycjach. W przypadku poziomego usytuowania rur spawanie rozpoczynamy od dołu z jednej i drugiej strony aż do sczepów, które albo - jeśli jest to możliwe - przetapiamy, albo wycinamy i kontynuujemy spawanie aż do „zamknięcia spoiny”.

Spoiny po spawaniu, pomimo ochrony gazem obojętnym, ulegają przebarwieniom i niewielkiemu utlenieniu. Niestety, powierzchnie utlenione tracą odporność korozyjną i dlatego należy je usunąć. Usuwanie przeprowadzamy za pomocą szczotkowania (wówczas możemy stosować wyłącznie szczotki druciane z drutami ze stali nierdzewnej. Uwaga! Niedopuszczalne jest stosowanie szczotek drucianych ze zwykłej stali „czarnej”). Inną metodą pozbywania się nalotów tlenkowych z powierzchni elementów w obszarze spawania jest ich trawienie. Do tego celu stosowane są specjalnie kwaśne odczynniki chemiczne.

Powierzchnia po procesie trawienia ulega zmatowaniu. Pamiętać musimy o bardzo dokładnym usunięciu stosowanego odczynnika z trawionej powierzchni. Operację oczyszczania powierzchni po procesie spawania można uznać za ostateczną, związaną z procesem spawania. dr inż. Maciej Różański

17

ABC instalacji rurowych

z dyszy uchwytu spawalniczego. Najlepiej wówczas stosować dodatkowo soczewkę gazową zapewniającą laminarny przepływ gazu osłonowego. Musimy pamiętać o zabezpieczeniu obszaru spawania przed podmuchami wiatru zdmuchującymi ochronę gazową, dłuższym przytrzymaniu uchwytu z wypływającym gazem po wyłączeniu łuku elektrycznego (czas nadmuchu po wyłączeniu łuku min. 5 s) oraz przytrzymywaniem nadtopionej końcówki drutu materiału dodatkowego w obszarze nadmuchu gazu osłonowego. Do spawania stali metodą TIG stosować należy elektrodę wolframową z dodatkiem tlenku toru (końcówka elektrody barwiona na czerwono), którą podłączamy do bieguna ujemnego prądu stałego. Średnicę elektrody dobieramy w zależności do stosowanych parametrów prądowych (przyjmuje się ok. 70 A/mm średnicy elektrody). Końcówkę elektrody ostrzymy tak, aby kąt stożkowego zakończenia elektrody wynosił ok. 20 30 .

Ostrą końcówkę elektrody należy delikatnie stępić, aby nie uległa ona nadtopieniu podczas spawania. Elektrodę ostrzymy zawsze tak, aby rysy powstałe na jej powierzchni były usytuowane równolegle do jej osi. Elektrodę wysuwamy z uchwytu na odległość ok. 3 średnic elektrody od dyszy gazu osłonowego.

Aby zagwarantować przetopienie na całej grubości ścianki rury, musimy ukosować jej krawędzie. Ukosowanie nie jest konieczne, gdy grubość ścianki rury nie przekracza 3 mm. Krawędzie rur ukosujemy na V z kątem rozwarcia rowka 60 i odstępem pomiędzy elementami spawanymi równym ok. 1-2 mm. Tak przygotowane elementy przed wykonaniem spoiny musimy wzajemnie pozycjonować. W tym celu wykonuje się spoiny sczepne w ilości 4 na obwodzie (w przypadku małych średnic rur wystarczą 3 spoiny sczepne).

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Montaż central

ABC wentylacji i klimatyzacji

Dorota Węgrzyn Każdy wentylator czy centrala wentylacyjna powinny być posadowione w takim miejscu, aby: 1. było możliwe podłączenie instalacji zewnętrznych (kanały, rurociągi, kable) niepowodujące kolizji z innymi elementami instalacji, 2. zachowana była niezbędna odległość od istniejących stałych elementów zabudowy, 3. umożliwić łatwy montaż lub demontaż urządzenia oraz dostęp do obsługi serwisowej.

Aby zminimalizować spadek sprawności wentylatorów spowodowany turbulentnym przepływem powietrza, zaleca się za i przed wentylatorem montaż prostego odcinka kanału lub tłumika.

Minimalna długość prostego kanału powinna wynosić: - po stronie ssawnej - L = D (m), - po stronie tłocznej - L = 3D, gdzie D to średnica wewnętrzna przewodu, a dla kanałów o przekroju prostokątnym: D = 2 - (a - b)/(a + b) (m).

Na tych odcinkach nie powinno się montować filtrów.

Wielkość przekroju kanałów wentylacyjnych przed i za wentylatorem powinna być nie mniejsza niż przekroje na wlocie i wylocie wentylatora. W celu odizolowania pochodzących od wentylatora drgań montujemy

18

złącza przeciwdrganiowe pomiędzy wentylatorem a kanałami wentylacyjnymi. Dla ograniczenia przenoszenia drgań na konstrukcje stosujemy mocowania tłumiące.

Przed uruchomieniem wentylatora (lub centrali wentylacyjnej) należy zapoznać się z instrukcją obsługi (DTR) i szczególną uwagę zwrócić na: - sposób podłączenia elektrycznego, - dodatkowe zabezpieczenia, - sposób rozruchu wentylatora. ● Kanały wentylacyjne Kanały poziome, pionowe i odgałęźne muszą być przymocowane trwale do konstrukcyjnych części budynku (ścian, stropów) przy pomocy wsporników, wieszaków i innych stosownych do konstrukcji kanałów. Muszą one zapewnić sztywność przewodów. Odstępy miedzy mocowaniami zależne są od konstrukcji kanałów i przykładowo dla kanałów stalowych nie mogą być dłuższe niż: - dla kanałów do f500 - maksymalnie 6 m, - dla kanałów do f1000 - maksymalnie 3 m, - dla kanałów do powyżej f1000 - maksymalnie 1,5 metra.

Elementy instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej muszą mieć szczelne połączenia.

Uszczelnienie łączonych elementów zależne jest od materiału, z którego są one wykonane oraz od transportowanego medium. Wloty dwóch lub więcej przewodów odgałęźnych nie mogą być tak umieszczone, aby ich osie przecinały się w przewodzie głównym w tym samym punkcie. Kanały prowadzące powietrze o wilgotności wyższej niż 80% powinny być montowane ze spadkiem min. 5 promili w kierunku wentylatora i zaopatrzone w króciec odwadniający z zaworem lub syfon w najniższym ich

www.instalator.pl

nr 42017

- w uzasadnionych przypadkach np. poza strefą przemysłową, nie niżej niż 0,5 m nad poziomem terenu, - w odległości co najmniej 10 m od wyrzutni powietrza niezapylonego i otwieranych świetlików, - na ścianach północnych i północnowschodnich w przestrzeni, w której występuje ruch powietrza.

Czerpnie terenowe sytuuje się w odległości co najmniej 6 m od tras komunikacyjnych. Dla czerpni dachowych odległość dolnej krawędzi wlotu od połaci dachowej ma być nie mniejsza niż 0,5 m. ● Wyrzutnie Wyrzutnie powietrza na ogół montuje się na dachu w miejscach odsłoniętych i przewiewnych. W stosunku do czerpni dachowych wyrzutnie należy sytuować w odległości co najmniej: - 10 m przy usuwaniu powietrza niezapylonego i na wysokości 3 m powyżej otworu czerpni dachowej, - 20 m przy usuwaniu powietrza zapylonego i na wysokości 10 m powyżej otworu czerpni dachowej.

W szczególnych przypadkach dopuszcza się zmniejszenie wysokości o połowę, lecz przy zachowaniu odległości poziomej co najmniej: - 2 m w przypadku powietrza niezapylonego, - 6 m w przypadku powietrza zapylonego.

Otwory wyrzutni ściennych i terenowych należy montować na wysokości 3 m nad poziomem terenu przy zachowaniu odpowiedniej odległości od czerpni.

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

Dorota Węgrzyn

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

19

ABC wentylacji i klimatyzacji

punkcie. Przejścia kanałów przez ściany i stropy powinny być odizolowane materiałem amortyzacyjnym na całej grubości ściany lub stropu.

Przejścia kanałów przez przegrody oddzielenia ppoż. powinny być uszczelnione zaprawą cementową i usztywnione kołnierzami po obu stronach przegrody. Po zewnętrznej stronie ściany ogniowej oddzielającej pomieszczenie o większym zagrożeniu ogniowym, na kanale wentylacyjnym należy zamontować zasuwę lub klapę ppoż. uruchamianą automatycznie. ● Nawiewniki Nawiewniki muszą być tak rozmieszczone, aby nawiewane powietrze dotarło do każdego miejsca wentylowanego pomieszczenia. Istotną rolę przy rozmieszczeniu nawiewników w wentylowanym pomieszczeniu mają: 1. konstrukcja wentylowanego pomieszczenia, 2. rodzaj nawiewnika, gdyż jego konstrukcja ma wpływ na ustalenie współczynnika burzliwości strumienia, 3. zasięg strumienia, 4. największe rozszerzenie strumienia (szerokość strumienia), 5. ugięcie strumienia, 6. w efekcie prędkość powietrza o obliczeniowej temperaturze w strefie przebywania ludzi.

Staramy się, aby nawiewać powietrze w kierunku ścian zewnętrznych i umieszczać nawiewniki nie niżej niż 60 cm od stropu w celu uniknięcia podmuchów. Nie dotyczy to nawiewników stropowych. ● Czerpnie Czerpnie ścienne montuje się: - na wysokości 3 m nad poziomem terenu (dolna krawędź otworu wlotowego),

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC ogrzewania

Inwestycja i eksploatacja Celem zastosowania zintegrowanego systemu ogrzewania i wentylacji budynków jednorodzinnych jest radykalne zmniejszenie kosztów ogrzewania przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu cieplnego.

Komfort cieplny zapewniony jest wtedy, kiedy w czasie przebywania w pomieszczeniu w ogóle nie myślimy o ogrzewaniu czy klimatyzacji.

Istnieją cztery podstawowe warunki zapewnienia komfortu cieplnego: ● temperatura powietrza, ● wilgotność powietrza, ● ruch powietrza, ● czystość powietrza.

Nie bez znaczenia jest także zapewnienie komfortu w lecie, kiedy temperatura powietrza w pomieszczeniach może być za wysoka.

Temperatura - zapewnia ją system grzewczy w różnej postaci: ● ogrzewanie piecami kaflowymi, ● ogrzewanie grzejnikowe, ● ogrzewanie podłogowe, ● ogrzewanie powietrzne, ● ogrzewanie elektryczne oraz wiele innych, będących kombinacją różnych systemów.

Każdy z tych systemów posiada określone wady i zalety w zależności od wymagań dotyczących kosztów ogrzewania, wygody obsługi czy jakości powietrza. Wilgotność powietrza zależna jest również od systemu ogrzewania budynku. W budynkach konwencjonalnych panuje powszechnie system wentylacji grawitacyjnej, gdzie zapotrzebowanie ciepła na podgrzanie świeżego powietrza pokrywa system ogrzewania. Im

20

niższa temperatura powierzchni ogrzewalnych, tym mniejsze wysuszanie powietrza w pomieszczeniach. W okresie zimowym, szczególnie przy mrozach, powietrze zewnętrzne jest suche i ogrzewanie powoduje jego dalsze wysuszanie. Największe wysuszanie powietrza powstaje przy kominkowym ogrzewaniu powietrznym, wtedy powietrze nawiewane w systemie kanałowym podgrzewane jest pośrednio spalinami, a więc powierzchnią grzejną o bardzo wysokiej temperaturze. Ruch powietrza zależy od systemu ogrzewania i wentylacji. Przy zastosowaniu ogrzewania grzejnikowego zimne powietrze przy oknie podgrzewane jest grzejnikiem, unosi się do góry i powoduje ruch powietrza. Dlatego grzejniki powinny być umieszczane pod oknem. Jednak przy nowoczesnych oknach o małym współczynniku przenikania ciepła i coraz niższej temperaturze wody grzewczej zaczyna to mieć niewielkie znaczenie.

W systemie wentylacji grawitacyjnej mamy do czynienia z niekontrolowanym ruchem powietrza. Istnieją tzw. strefy martwe oraz strefy tzw. przeciągu. Przy obecnej szczelności budynku i tendencji zamykania otworów wentylacyjnych w celu oszczędności energii cieplnej, wilgoć wytwarzana w pomieszczeniach, szczególnie w okresach niskich temperatur, nie jest odprowadzona dostatecznie i w sposób kontrolowany. Może to powodować zawilgocenie ścian i w konsekwencji doprowadzić do szkód budowlanych. Ogrzewanie więc powierzchniami grzejnymi o wysokiej temperaturze może pozornie złagodzić ten problem, jednak cały system rozdziału powietrza i ciepła powinien być „pod kontrolą”.

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

py ciepła wraz ze wzrostem tej temperatury maleje, czyniąc zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania mniej opłacalnym. Najkorzystniejszy pod względem kosztów eksploatacyjnych jest, mało jeszcze w Polsce znany, system ogrzewania elementami betonowymi budynku z wmontowanymi rurami grzejnymi. Temperatura zasilania wynosi tutaj ok. 25ºC. Następnym systemem grzewczym jest system ogrzewania podłogowego o temperaturze wody grzewczej 35ºC. Przy nowoczesnej technologii produkcji grzejników istnieje też możliwość zastosowania ogrzewania grzejnikowego o temperaturze zasilania 55ºC. Im niższa temperatura czynnika grzewczego, tym większe oszczędności eksploatacyjne systemu grzewczego z pompą ciepła.

Co to jest pompa ciepła? Jest to urządzenie, które pobiera z naszego środowiska naturalnego ciepło przy niskiej temperaturze i oddaje je do systemu grzewczego przy temperaturze np. 55ºC. Określenie „pompa ciepła” wzięło się z tego, że energię cieplną o niskim poziomie temperatury „przepompowuje“ na wyższy poziom temperatury. A więc, jak w normalnej pompie, potrzebne jest do jej napędu doprowadzenie innej energii, w naszym przypadku energii elektrycznej.

I tak np. w powietrznej pompie ciepła zasysa w zimie zimne powietrze i wydmuchuje jeszcze zimniejsze. Im powietrze zasysane jest zimniejsze i temperatura zasilania instalacji wyższa, tym większy pobór energii elektrycznej do napędu sprężarki. Podobnie jak w instalacji wodociągowej ze studnią głębinową. Im studnia głębsza i wymagane ciśnienie w instalacji wyższe, tym wyższy pobór energii elektrycznej do napędu pompy głębinowej.

W kolejnej części będę kontynuował tematykę.

Mirosław Kozłow

21

ABC ogrzewania

Pod pojęciem czystości powietrza rozumie się dużą ilość tlenu, małą ilość bakterii i pyłów szkodliwych dla zdrowia oraz małą ilość wszelkiego rodzaju „zapachów“. Dostateczną ilość tlenu zapewnia doprowadzenie odpowiedniej ilości świeżego powietrza, a więc zapewnienie odpowiedniej wymiany powietrza w pomieszczeniu. Ograniczenie bakterii, pyłów i zapachów zapewniają filtry powietrza w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej. Źródłem tych zanieczyszczeń może być np. sąsiedni dom ogrzewany kotłem węglowym. Oto jedna z możliwości podwyższenia komfortu cieplnego przy uwzględnieniu jak najniższych kosztów ogrzewania i klimatyzacji. Rozwiązaniem, lub przynajmniej zdecydowanym złagodzeniem problemów, jest opisany niżej zintegrowany system grzewczo-klimatyzacyjny. Podstawowymi elementami tego systemu są: ● system ogrzewania niskotemperaturowego, ● pompa ciepła powietrze-woda, ● system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła za pomocą wymiennika krzyżowego (rekuperatora), ● wymiennik gruntowy, ● kominek z płaszczem wodnym.

System ten może być stosowany także w różnych kombinacjach i być dopasowany do warunków lokalizacji budynku, wymagań pod względem kosztów ogrzewania, wygody obsługi czy komfortu powietrza. W system ten można włączyć też układ kolektorów słonecznych, jednak ze względu na niskie koszty ogrzewania pompą ciepła i wysoki współczynnik COP pompy ciepła powietrze-woda w okresie letnim, a więc w okresie największego nasłonecznienia, nie ma on uzasadnienia ekonomicznego.

Podstawowym warunkiem zastosowania pompy ciepła do ogrzewana budynku jest system ogrzewania wodą o temperaturze nieprzekraczającej 55ºC. Można założyć też wyższą temperaturę, jednak sprawność pom-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Kanały wywiewne

Marcin Rokita

ABC wentylacji

● Co

wpływa na ciąg kominowy? ● Jakie jest zadanie nasad kominowych? ● Do czego służą stabilizatory wentylacji?

Istotną cechą mającą wpływ na ciąg kominowy jest wysokość komina. Im komin wyższy, tym lepszy jego ciąg. Właściwie im wyższy słup ciepłego powietrza w kominie, tym lepszy ciąg, dlatego ważne jest ocieplenie komina. Jeśli znaczna część komina wystaje ponad dach, też powinna być ocieplona, żeby brała udział w wytwarzaniu ciągu kominowego.

Rys. 1. Usytuowanie wlotu komina.

22

W związku z tym, że na sprawność wentylacji grawitacyjnej wpływa wiatr, ważne jest usytuowanie komina w budynku, tak by wylot z komina był w odpowiedniej pozycji względem dachu, przeszkód terenowych (np. wysoka ściana sąsiedniego budynku).

Chodzi o umieszczenie wylotu z komina poza strefami nadciśnienia czy zawiewania wiatrem. Schematy poprawnego sytuowania wylotów kominów przedstawia rysunek 1.

Jeśli te reguły są zachowane, wiatr, w większości przypadków, sprzyja działaniu wentylacji, jeśli wylot komina znajduje się w niewłaściwej pozycji, jest duże ryzyko osłabienia ciągu, a nawet powstawania ciągów wstecznych. Wtedy zwykle konieczne jest zamontowanie specjalnej nasady kominowej.

Nasady kominowe chronią przed zawiewaniem powietrza do komina oraz wykorzystują energię kinetyczną powietrza do wytworzenia podciśnienia. Ciekawą alternatywą są także obrotowe nasady kominowe w wykonaniu hybrydowym, które wytwarzają ciągu kominowy z kolejnego źródła - energii elektrycznej. W przypadku braku warunków do zaistnienia ciągu kominowego oraz braku wiatru sterownik takiej nasady włącza silnik napędzający turbinę tejże nasady i w ten sposób nasada w dalszym ciągu wytwarza podciśnienie porównywalne z ciągiem kominowym. Mamy wówczas do czynienia z tzw. wentylacją hybrydową, bo do wytworzenia ciągu kominowego są używane trzy źródła energii, w zależności od tego, które jest aktualnie dostępne.

Kolejnym aspektem, który musimy wziąć pod uwagę przy projektowaniu instalacji wentylacji grawitacyjnej, są urządzenia grzewcze znajdujące się w budynku. Prawo

www.instalator.pl

nr 42017

Rys. 2. Doprowadzenie powietrza i ciąg kominowy: a) brak doprowadzenia powietrza do budynku; b) Zbyt duży ciąg kominowy.

Kanały „chcą” przetransportować więcej powietrza, niż dopływa przez nawietrzaki; c) w domu zimniej niż na zewnątrz.

ABC Magazynu Instalatora

budowlane mówi, że jeśli w pomieszczeniu znajduje się urządzenie grzewcze (kominek, kuchenka gazowa czy gazowe urządzenie grzejące wodę), to pomieszczenie takie musi być wyposażone w wentylację grawitacyjną. Powinien też być zapewniony dopływ powietrza do spalania w odpowiedniej ilości.

Jeśli paliwem jest gaz, to ilość powietrza [m3/h] = moc [kW] * 1,6. Jeśli używamy paliwa stałego (drewno lub węgiel), to ilość powietrza [m3/h] = moc [kW] * 10.

Jeśli użytkujemy kominek, warto przewidzieć kanał nawiewny doprowadzający powietrze do spalania, inaczej otwór, przez który kominek będzie czerpał powietrze, może nie być tym, który pożądamy (np. kratka wywiewna w kuchni), a duże opory przepływu mogą utrudnić prawidłowe palenie.

W poprzednim paragrafie poruszony został problem tzw. ciągu wstecznego. Zjawisko to może wystąpić w różnych sytuacjach. Najbardziej popularny przypadek to brak dopływów powietrza do budynku - dom nie ma nawietrzaków. W budynku znajdują się zwykle dwa (lub więcej) kanały wentylacyjne. Często mają one również różną długość.

Jeśli nie ma dopływu do budynku powietrza z zewnątrz, to wówczas kanał wytwarzający najmniejszy ciąg kominowy zostanie pokonany Rys. 3. Zasada działania stabilizatora przepływu.

www.instalator.pl

23

ABC wentylacji

przez pozostałe kanały wentylacyjne. Wówczas przez „najsłabszy” kanał, który zwykle jest kanałem najkrótszym, do budynku dostaje się powietrze z zewnątrz, a przez pozostałe kanały powietrze płynie w prawidłowym kierunku. Jeśli jest to dom parterowy z użytkowym poddaszem, to zwykle kanał „nawiewny” znajduje się w łazience na poddaszu. Łazienka ta w zimie jest najchłodniejszym pomieszczeniem w domu. Rozwiązaniem tego problemu jest prawidłowe zamontowanie nawietrzaków. Jednak nawet montaż nawietrzaków nie zawsze może pomóc.

Ciąg kominowy jest zmienny, bo zależy od zmiennych czynników, takich jak różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku oraz wiatr. Przyjmijmy, że wentylacja działa prawidłowo przy ciągu rzędu 10 Pa. Jeśli zmienią się warunki (temperatura lub gdy zawieje wiatr) i podciśnienie w kominach wzrośnie np. do 40 Pa, czyli czterokrotnie, to dostarczenie większej ilości powietrza do budynku powoduje większy spadek ciśnienia na nawietrzakach. Wówczas może się okazać, że ta zwiększona ilość powietrza łatwiej dostanie się najsłabszym kanałem wentylacyjnym niż nawietrzakami i znowu powstanie ciąg wsteczny. To jedno niebezpieczeństwo, drugie to generowanie strat cieplnych. Zbyt intensywna wentylacja, zwłaszcza w okresach zimowych, powoduje wychładzanie pomieszczeń i co za tym idzie - wzrost nakładów na ogrze-

ABC wentylacji

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

wanie. Bilansowanie wentylacji grawitacyjnej (tak, to nie przejęzyczenie - można regulować działanie wentylacji naturalnej) jest więc nie tylko pożądane, a wręcz konieczne.

Problem mogą rozwiązać stabilizatory wentylacji (przepływu). Są to takie urządzenia, które ograniczają przepływ do określonej wartości. Przy małym przepływie stabilizator wentylacji stawia mały opór dla powietrza. Gdy przepływ osiągnie wartość nominalną urządzenia, przepustnica odchyla się i zmniejsza szczelinę, przez którą płynie powietrze. Wówczas zwiększenie podciśnienia nie powoduje zwiększenia strumienia powietrza (rysunek 3). Zastosowanie stabilizatorów przepływu umożliwia kontrolę nad rozdziałem strumieni powietrza zgodnie z zaleceniami przepisów.

Jest jeszcze przypadek, gdy w budynku powietrze jest chłodniejsze niż na zewnątrz.

Sytuacja taka występuje zwykle w lecie.

Wówczas do w budynku jest „cięższe” powietrze, które wydostaje się otworami w dolnej części budynku, a świeże powietrze na jego miejsce dostaje się kanałami wentylacyjnymi. Ratunku można szukać w stosowaniu nasad kominowych. Poza tym jest to okres letni i wówczas zwykle otwiera się okna oraz drzwi, przez które przepływa znacznie więcej powietrza, więc napływ powietrza przez kratki wentylacyjne może zostać niezauważony.

24

Na koniec ciekawostka - sprawdźmy, ile dziennie może kosztować skuteczna wentylacja.

Rozważmy dom jednorodzinny o powierzchni ok. 150 m2, o kubaturze ok. 350 m3, ogrzewany gazem, z gazową kuchnią, dwoma łazienkami, zamieszkały przez 5 osób. Wydajność wentylacji obliczona ze względu na pomieszczenia: ● kuchnia + 2 łazienki = 70 m3/h + 2 * 50 m3/h = 170 m3/h.

Wydajność wentylacji obliczona ze względu na ilość mieszkańców: ● 5 mieszkańców * 20 m3/h = 100 m3/h.

Do obliczeń przyjmiemy zatem 170 m3/h.

W tabeli przedstawione zostały wyliczenia strat cieplnych w okresie zimowym (temp. zewnętrzna -5°C), pokazano straty na skutek różnych czynników - w tym wentylacji (29% strat cieplnych ogółem).

Parę złotych dziennie po to, żeby się dobrze czuć, komfortowo i zdrowo mieszkać.

Po drugiej stronie stoją zagrożenia wynikające z niewłaściwej wentylacji, takie jak pleśnie, grzyby, toksyny z mebli i okładzin, ból głowy, częste infekcje dróg oddechowych, alergie, w skrajnych przypadkach - astma lub gruźlica.

Nie szacuję kosztów leczenia, bo zupełnie się na tym nie znam, no ale przecież stara prawda mówi, iż zdrowie jest bezcenne.

Marcin Rokita Ilustracje z arch. Darco.

www.instalator.pl

nr 42017

ABC Magazynu Instalatora

Poszukiwania wycieków

Florian Piechurski

mogą być przyczyny wystąpienia awarii w instalacji wodociągowej? ● Jakie są metody wykrywania przecieków?

Awarie, których skutkami są przecieki, to naturalne zjawiska występujące podczas eksploatacji sieci wodociągowych.

Nie można przewidzieć ani czasu, ani miejsca ich wystąpienia, a w wielu przypadkach nie wiadomo nawet o ich istnieniu, dopóki nie wywołają zauważalnych skutków, często poważnych strat wody. W przypadku każdego uszkodzenia jedynym sposobem likwidowania przecieków jest jak najszybsze wykrycie i usunięcie, zanim spowodują poważne straty wody i nie tylko.

Usuwanie przecieków wody wymaga znajomości przyczyn, które je powodują, co pozwala na wybranie najwłaściwszych środków i sposobów lokalizacji przecieków oraz skuteczniejsze prowadzenie kompleksowych poszukiwań i napraw.

www.instalator.pl

25

ABC instalacji wodociągowej

● Jakie

Przyczyny wystąpienia awarii mogą być różnego typu: ● pochodzenia geologicznego (w tym przyczyny związane ze szkodami górniczymi) podmycie podparć przewodów przez wody gruntowe, przesuwanie gruntu pod przewodem, osiadanie gruntu; ● pochodzenia konstrukcyjno-eksploatacyjnego: - uderzenie hydrauliczne, nieoczekiwany zanik pracy pomp, zbyt szybkie zamknięcie zasuwy, przepustnicy; - niewłaściwe szczeliwo połączeń, źle włożona uszczelka do kielicha; - wady materiałowe i konstrukcyjne przewodów, rury stalowe nieizolowane; - niewłaściwa konserwacja armatury, zasuwy dławikowe; - obciążenie dynamiczne przewodów w rejonach drogowych; - przeciążenie wieloletnią eksploatacją, inkrustacja; ● wynikające z nieostrożnego prowadzenia robót ziemnych w pobliżu przewodów wodociągowych; ● pochodzenia żywiołowego, np. ruchy ziemi, gwałtowna zmiana warunków atmosferycznych.

Wykrywanie i usuwanie nawet małych przecieków to z jednej strony korzyści finansowe dla przedsiębiorstwa wodociągowego poprzez ograniczanie strat wody w systemie dystrybucji, a z drugiej strony - zabezpieczenie przed poważniejszymi skutkami awarii. Istotny jest również aspekt ochrony środowiska, a przede wszystkim bardziej racjonalna gospodarka zasobami wody, zmniejszenie zużycia che-

ABC instalacji wodociągowej

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

mikaliów przy uzdatnianiu wody oraz zużycia energii elektrycznej niezbędnej do wtłoczenia wody do sieci.

Poszukiwanie przecieków można realizować na dwa sposoby: albo wykrywać istnienie i usuwać niezauważalne przecieki, albo usuwać tylko te przecieki, które wywołują zauważalne skutki. W obecnej chwili większość przedsiębiorstw wodociągowych reaguje tylko na zauważalne przecieki i je usuwa. Problem niezauważalnych przecieków jest natomiast pomijany, pomimo tego, że technika oferuje skuteczne metody poszukiwania i prowadzenia całych programów poszukiwań niewidocznych przecieków.

Istnieje pewna dopuszczalna i akceptowalna wartość natężenia przecieków strat wody w wydzielonej strefie wodociągu, poniżej której nie opłaca się prowadzić poszukiwań przecieku. Krótko mówiąc, za każdą awarią kryje się określony czas jej usuwania. Po jakimś czasie wartość jest stała, a natężenie kolejnego znalezionego przecieku może być mniejsza. Stąd koszty poszukiwań są stałe, a koszty awarii maleją - stwarza to konieczność wprowadzenia kryterium dla zaprzestania poszukiwań wycieków o bardzo małych natężeniach. Opłacalność poszukiwań to różnica między oszczędnościami z usunięcia średniej wielkości przecieku a średnimi kosztami jego usunięcia. Oszczędności powstające z usunięcia przecieku są równe stratom całkowitym liczonym w okresie wyznaczonym czasem amortyzacji kosztów poszukiwań i naprawy, jakie powstałyby, gdyby nie usunąć przecieku.

Metody wykrywania przecieków w sieci wodociągowej bardzo ogólnie można podzielić na: ● metody wizualne - obserwacja tras przebiegu rurociągu, obserwacja i sondowanie obiektów budowlanych;

26

●

metody związane z obserwacją ciśnienia - zmian przebiegu linii ciśnień w sieci wodociągowej; ● metody związane z ciągłą rejestracją danych - pomiary wzrostu poboru wody, bilansowanie wody dostarczonej i pobranej, metody badania Qhmin, Qmin, rejestracja i porównanie poborów wody w rejonach pomiarowych Nhmax,; ● metoda hydrantowa; ● metody akustyczne - rejestratory natężenia szumu, geofony; ● metody korelacyjne - korelatory; Oprócz metod ściśle wykrywających przecieki istnieją też takie, które nie służą bezpośrednio temu celowi, lecz są bardzo pomocne, wręcz niezbędne, w realizacji wykrywania. Są to: ● system informacji przestrzennej GIS; ● metody związane z monitoringiem i pomiarami nocnych przepływów; ● sterownie zaworów PRV jako możliwość regulacji ciśnieniem w sieci wodociągowej.

Każda z wyżej wymienionych metod poszukiwań wycieków wykazuje zarówno wady, jak i zalety w zależności od wielu czynników charakteryzujących badaną sieć wodociągową oraz teren, w którym się ona znajduje.

Awaria w sieci wodociągowej jest zjawiskiem losowym zależnym od wielu czynników, ale zawsze generuje straty wody i w warunkach eksploatacji jest niepożądana.

Dlatego każda szybko zlokalizowana i prawidłowo usunięta awaria poprawia znacząco warunki eksploatacji i efekty finansowe przedsiębiorstwa wodociągowego. Należy podkreślić, że obecnie podstawowym sposobem wiedzy o wystąpieniu wycieku wody z sieci wodociągowej powinny być informacje o zmianach w minimalnych nocnych przepływów w monitorowanej wydzielonej strefie sieci wodociągowej.

Podział całej sieci na odpowiednie strefy z monitorowaniem przepływu i ciśnienia

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

rury metalowe, słabiej przez azbesto-cementowe, najsłabiej z tworzyw sztucznych.

W rurociągach z tworzyw sztucznych dźwięk przenoszony jest na odległość do 300 m, a w stalowych do 1500 m. Poza tym dźwięk lepiej przenoszą rury o mniejszej średnicy, ponieważ stosunek pola poprzecznego przekroju rury w stosunku do pola jej wnętrza (wody) jest wtedy największy. Sytuacja wygląda gorzej w przypadku rur kompozytowych, które już zupełnie nie nadają się do wykrywania akustycznego, stąd bada się je jedynie przy pomocy hydrofonów.

Dodatkowym czynnikiem, jaki wpływa na wyszukiwanie uszkodzeń metodami akustycznymi, jest zagłębienie rurociągu. Im głębiej jest położony, tym dźwięk jest słabiej słyszalny. Ważny jest także charakter powierzchni. Na powierzchniach utwardzonych i w gruntach skalistych dźwięk jest lepiej słyszalny niż w przypadku powierzchni gliniastych, piaszczystych czy bagiennych.

Ponieważ szmery przecieku są zakłócane poprzez: ruch uliczny, pracę pomp, wibracje maszyn znajdujących się w pobliżu, normalny przepływ wody, odbicia samej fali przecieku, dlatego wiele uwagi producenci tego typu urządzeń zwracają na ograniczenie tych zakłóceń poprzez stosowanie częstotliwościowych filtrów pasmowych o zakresach zgodnych z powstającymi częstotliwościami szmeru danego przecieku.

Filtry odrzucają część zakłóceń. Pewnym czynnikiem zakłócającym dla detekcji przecieku mogą być także szumy, jakie powstają przez niedomknięte zasuwy czy zawory. Odgłosy te mają jednak zazwyczaj mniejszą zawartość wyższych harmonicznych (składowych o wyższych częstotliwościach) i są dla ucha klarowniejsze od szmeru normalnego przecieku. dr inż. Florian G. Piechurski

27

ABC instalacji wodociągowej

jest podstawą do szybkiego i skutecznego wyszukiwania miejsc wystąpienia wycieku wody w wyniku awarii.

Kontrola przepływu i ciśnienia umożliwia między innymi porównywanie przepływu wody w godzinach nocnych, po kolejnych zamknięciach dopływu do poszczególnych odcinków sieci. Na podstawie obserwacji otrzymanych wykresów możliwe jest wytypowanie odcinków o podwyższonych przeciekach - stratach wody. Pomiarów można dokonać za pomocą przenośnego rejestratora przepływu i ciśnienia, który wykorzystuje sieć GSM do przesyłania danych i wiadomości alarmowych do komputera. Posiada on trwałą, wodoodporną obudowę (IP68). Można go zainstalować w podziemnych komorach.

Analiza wyników przy zastosowaniu urządzeń do pomiaru przepływu i ciśnienia powinna być podstawą do informacji o przystąpieniu do lokalizacji wycieku wody w monitorowanym obszarze - strefie rozdzielczej sieci wodociągowej metodami akustycznymi.

Urządzenia akustyczne do lokalizacji wycieków na przewodach wodociągowych wykorzystują metody nasłuchu szmerów - szumów powstających przy wypływie wody przez nieszczelność. Szmery te mają charakterystyczne brzmienie i zakres częstotliwościowy, co daje możliwość ich opisu matematycznego.

I tak: ● woda wypływająca przez nieszczelność (zwężenie) - częstotliwość 500-800 Hz; ● uderzająca woda przecieku w grunt: 20-300 Hz. Urządzenia lokalizujące wycieki odbierają te częstotliwości, a odrzucają inne przeszkadzające poprzez stosowanie filtrów pasmowych i w ten sposób wskazują miejsca poszukiwanego uszkodzenia rury.

Dźwięki najlepiej przenoszone są przez

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

ABC ogrzewania

Schody bez lodu Jak zabezpieczyć się przed zamarzniętymi rynnami i rurami spustowymi; zaśnieżonym nieprzejezdnym podjazdem, schodami i chodnikiem; pękającymi od mrozu rurami z wodą etc? Z pomocą przychodzi technologia wykorzystująca elektryczne przewody grzejne, która pozwala wykupić swoiste „ubezpieczenie od zimy”. Najbardziej newralgicznym miejscem, w które zima często uderza, są rynny i rury spustowe. Podczas obfitych opadów śniegu na dachu i w rynnach gromadzi się duża ilość białego puchu, który może pourywać instalację rynnową. Zmiany temperatur powodują, że śnieg topi się i woda lodowa nie może zostać odprowadzona przez rynny poza obręb budynku lub do instalacji kanalizacyjnej. Zatkane rynny i rury spustowe pełne śniegu lub zamarzniętej wody sprawiają, że woda lodowa znajdzie sobie miejsce ujścia i może zalać nie tylko elewację budynku, ale również przeniknąć do środka i tam dokonać spustoszenia. Aby tego uniknąć, należy zainstalować system ogrzewania rynien. Ta niezwykle prosta instalacja składa się z przewodów grzejnych ułożonych w rynnach i rurach spustowych oraz czuwającego nad ich pracą regulatora temperatury.

Do wyboru mamy przewody stałooporowe i samoregulujące. Te ostatnie mimo wyższej ceny pozwalają na regulację mocy w zależności od temperatury, w jakiej przyjdzie im pracować. Dzięki zastosowaniu specjalnych matryc sieciowanych atomami węgla przewody samoregulujące grzeją mocniej w niskich temperaturach, a w wyższych same zmniejszają ilość wydzielanego ciepła.

Nie oznacza to jednak, że możemy zrezygnować z zastosowania w tym wypadku

28

regulatora temperatury, gdyż najistotniejszy dla zadziałania wszystkich systemów ogrzewania antyoblodzieniowego zewnętrznego jest moment załączenia. Te systemy nie walczą ze skutkami oblodzenia, a mają za zadanie nie dopuścić do jego wystąpienia.

Aby załączyć system w odpowiednim momencie, regulator temperatury wyposażony jest w dwa czujniki. Detektor wilgoci wykrywa opad śniegu lub marznącego deszczu, a czujnik temperatury załącza przewody grzejne, kiedy temperatura spadnie do wartości, które mogą skutkować oblodzeniem.

Tak więc do zadziałania instalacji antyoblodzeniowej konieczne jest łączne wystąpienie opadów i spadku temperatury. Dzięki takiej konfiguracji zredukowany do minimum zostaje czas działania naszej instalacji, co ma istotny wpływ na koszty eksploatacyjne.

Przewody układa się w rynnach i rurach spustowych z wykorzystaniem specjalnych uchwytów lub linek z uchwytami. W zależności od mocy przewody układa się pojedynczo lub podwójnie. W korytach dachowych należy liczyć się z ułożeniem większej ilości przebiegów. W standardowych rynnach powinniśmy przewidzieć od 40 do 60 W mocy na metr instalacji. Uwaga! Przewody do instalacji rynnowych powinny mieć powłokę odporną na działanie promieniowania UV. W przypadku ogrzewania podjazdów, schodów i ciągów komunikacyjnych - moc konieczna do sprawnego działania instalacji antyoblodzeniowej powinna wynosić od 270 do 300 W/m2. W zależności od możliwości finansowych możemy wykonać ogrzewanie całego podjazdu lub wyłącznie trakcji jezdnej pod koła. Na rynku możemy znaleźć prze-

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

Ostatnim miejscem, w którym zima może zdrowo namieszać, jest instalacja wodna w naszym domu. Na działanie niskich temperatur narażone są rury w nieogrzewanych pomieszczeniach lub krany wyprowadzone na zewnątrz budynku służące do nawadniania trawnika itp. oraz rury poprowadzone zbyt blisko zewnętrznych krawędzi ścian. Rury pękają, gdyż stojąca w nich woda, zamarzając, zwiększa swoją objętość. Znane są przypadki, że aby zachować drożność rur, użytkownicy budynku nastawiali na noc pranie, aby wymusić obieg wody i w ten sposób nie dopuścić do niedrożności popękania rurociągu.

Instalacja przeciwzamarzaniowa rur z wodą wykonywana jest z przewodów grzejnych, które umieszcza się na rurach pojedynczo spiralnie lub wzdłużnie w zależności od średnicy, materiału, z jakiego wykonane są rury, oraz grubości warstwy izolacji termicznej na rurociągu. Termoizolacja jest konieczna, gdyż przewody kompensują straty ciepła, a jej niezastosowanie wyklucza zasadność wykonania instalacji grzejnej. Jeśli nasze rury przechodzą przez przegrody wewnętrzne lub nie mamy do nich dostępu, możemy wykonać instalację grzejną, wprowadzając przewód grzejny do wnętrza rury za pomocą specjalnego dławika. Takie przewody mają certyfikaty higieniczne i mogą być montowane w instalacjach z wodą pitną.

Sterowanie układem ogrzewania rurociągu odbywa się za pomocą regulatorów temperatury z czujnikami, które montuje się na rurach pod izolacją. Na rynku znajdziemy regulatory dedykowane do rozdzielni, montowane na szynach DIN, montowane natynkowo lub na rurociągu - zwykle z zastosowaniem specjalnych wsporników montażowych. Te bardziej zaawansowane mogą komunikować się z instalacją inteligentnego budynku za pośrednictwem interfejsu BMS. Arkadiusz Kaliszczuk

29

ABC ogrzewania

wody grzejne oraz gotowe maty grzejne, które znacznie przyspieszają wykonanie instalacji, ale są one nieznacznie droższe w zakupie. Jeśli podjazd jest wykonany ze spadkiem w kierunku garażu, należy pamiętać o zabezpieczeniu odwodnienia liniowego przed zamarzaniem - stosuje się tu przewody samoregulujące o mocy 30 W/m.

Możliwe jest wykonanie takiej instalacji zarówno pod kostką brukową - przewody układane są tu w warstwie podsypki piaskowej lub w betonie, jeśli z tego materiału będzie wykonany nasz wjazd. Od niedawna na rynku są dostępne również przewody, które mogą być układane w warstwie asfaltu.

Dzięki specjalnej konstrukcji wytrzymują wysoką temperaturę rozkładania pokrycia bitumicznego, jednak producenci nie zalecają wykonywania tego typu instalacji za pomocą rozściełarki do asfaltu. Należy liczyć się z użyciem lżejszego sprzętu.

Czujniki temperatury i wilgoci - umieszczone w zwartej obudowie - montuje się w polu grzejnym, tak aby nie były zasłonięte przed opadami. Należy zlicować je z powierzchnią podjazdu. Wielu producentów oferuje czujniki z dedykowaną tuleją montażową, dzięki której w razie awarii czujnika możliwa będzie jego sprawna i szybka wymiana bez konieczności rozbierania podjazdu. Te same wytyczne dotyczą ciągów komunikacyjnych.

Do instalacji ogrzewania schodów stosuje się przewody grzejne, które należy ułożyć tak, aby na jednym stopniu znalazło się około 4 przebiegów. Musimy również pamiętać o umieszczeniu przewodów na płycie spocznikowej. Czujnik temperatury i wilgoci umieszcza się z reguły przed schodami lub na stopniach, jeżeli są ku temu warunki techniczne.

Uwaga! Nigdy nie należy izolować podjazdu od gruntu rodzimego, gdyż może to spowodować, że nasz system nie poradzi sobie z warunkami atmosferycznymi - grunt ma zawsze wyższą temperaturę niż powietrze.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Przesłuchanie grzejnika

Robert Skomorowski

ABC ogrzewania

● Dlaczego

grzejniki „hałasują”? ● Jak nastawa wstępna wpływa na pracę grzejnika? ● Dlaczego parametry grzewcze czynnika grzewczego mają istotny wpływ na pracę grzejnika?

Kiedy wszystko działa bez zarzutu, to problemu nie ma. Jednak nie zawsze tak się dzieje, a wtedy zaczyna się poszukiwanie „winnych”. Zazwyczaj pierwszymi podejrzanymi elementami są... grzejniki.

Istotnie są one jedną z najważniejszych części instalacji centralnego ogrzewania.

Pozostałe są nie mniej ważne, jednak to właśnie grzejniki, jako najbardziej wyeksponowane i jednocześnie przekazujące ciepło do pomieszczenia, pozostają wizytówką całej instalacji.

Do jednych z najczęściej spotykanych uciążliwości, należą wszelkiego rodzaju hałasy dochodzące ze strony grzejnika.

Powodów powstawania dźwięków może

30

być kilka. Nie można wykluczyć, że jest to wada fabryczna na etapie produkcji i w wyniku naprężeń powstających podczas nagrzewania i stygnięcia pojawiają się zjawiska akustyczne w postaci trzasków i pukania. Jednak zanim całą winą obarczymy grzejnik, warto zainteresować się większą całością, czyli instalacją. Co jeszcze może powodować niepożądane dźwięki?

Okazuje się, że źle dobrana nastawa wstępna na zaworze termostatycznym czy grzejnikowej wkładce zaworowej może dawać taki efekt. Również nieprawidłowe, w sensie odwrotne, podłączenie grzejnika zintegrowanego do instalacji będzie skutkować pojawieniem się obcych dźwięków.

W tym przypadku wkładka zaworu termostatycznego pracuje nieprawidłowo, bo woda dopływa króćcem, z którego powinna wypływać, a do czego konstrukcyjnie nie jest przystosowana.

Inną przyczyną hałasu mogą być naprężenia w przewodach. W tym przypadku grzejnik może zadziałać jak pudło rezonansowe i będzie emitować dźwięki generowane przez inne elementy. Taka sama sytuacja może wystąpić w przypadku awarii pompy. Zwykle jest ona umieszczona w innym pomieszczeniu, niż przebywamy na co dzień, i użytkownik często nie zdaje sobie nawet sprawy, że coś złego zaczyna się z nią dziać. Wbrew pozorom nawet powietrze, które nie zdążyło ujść z przewodów i grzejnika podczas napełniania instalacji, również może przyczyniać się do powstawania dźwięków.

Innego rodzaju hałasem dochodzącym ze strony instalacji są wszelkiego rodzaju

www.instalator.pl

nr 42017

W takim przypadku grzejniki o największych wymiarach i najbardziej oddalone od źródła ciepła narażone są na pracę poniżej ich nominalnej wydajności.

Nie bez znaczenia są też parametry czynnika grzewczego. Jeżeli będą niższe niż przyjęte w obliczeniach, to grzejniki nie uzyskają założonej mocy cieplnej.

Czasem dochodzi do zablokowania przepływu przez zanieczyszczenia niesione przez wodę instalacyjną. Należy pamiętać, że najbardziej restrykcyjnym elementem są zawory termostatyczne i wkładki zaworowe. Kanały wodne grzejników, bez względu na ich konstrukcję, mają przekroje wielokrotnie większe niż otwory i szczeliny, przez które przepływa woda w armaturze grzejnikowej.

Instalacje centralnego ogrzewania należy zawsze traktować jako zespół współdziałających ze sobą elementów. Od prawidłowego zaprojektowania i wykonania zależy późniejsza bezproblemowa eksploatacja. Przyczyn ewentualnych niesprawności czy uciążliwości należy szukać metodycznie, począwszy od weryfikacji i eliminacji najprostszych czy najmniej kosztownych.

Robert Skomorowski

Twoje notatki

www.instalator.pl

31

ABC ogrzewania

szumy. W tym przypadku najczęstszą przyczyną są zbyt duże prędkości przepływu wody. Projekty instalacji centralnego ogrzewania uwzględniają graniczne wartości przepływu, powyżej których mogą pojawić się szumy. Dlatego zawsze warto wykonać taki projekt i dobierać elementy instalacji zgodnie z jego wytycznymi.

Jeżeli użytkownika nie trapią żadne hałasy, to zawsze istnieje ryzyko, że w pomieszczeniu będzie zbyt niska temperatura i to pomimo tego, że głowica termostatyczna jest ustawiona w skrajnym, otwartym położeniu. Przyczyn można szukać w samym grzejniku, ale nie tylko.

Jeżeli powierzchnia grzejnika jest gorąca, a mimo to w pomieszczeniu jest chłodno, może to oznaczać, że został on źle dobrany (zbyt małe wymiary) i jego moc cieplna nie jest w stanie zapewnić temperatury komfortu.

W tej sytuacji jedynym wyjściem jest wymiana grzejnika na odpowiedni o większej wydajności. Innym powodem może być zbyt niska nastawa wstępna na zaworze termostatycznym przy grzejniku, czyli brak lub niewłaściwa regulacja hydrauliczna instalacji. Woda zawsze będzie płynąć tam, gdzie opór jest najmniejszy.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

Kocioł zbilansowany

Michał Łukasik

ABC ogrzewania

● Czym

się kierować dobierając kocioł na paliwa stałe? ● Z jakimi rodzajami instalacji mogą pracować te kotły?

Podstawą doboru kotła do ogrzewania budynku powinien być bilans cieplny obiektu sporządzony zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami. Bardzo często popełnianym błędem jest przewymiarowanie mocy kotła na paliwo stałe (szczególnie w przypadku budynków dobrze zaizolowanych) oraz dobór urządzenia o większej komorze paleniskowej (w przeświadczeniu „wydłużenia” stałopalności). Wszystkie kotły produkowane przez renomowanych producentów są skonstruowane tak, aby osiągnąć deklarowaną moc grzewczą (przy użyciu paliwa podstawowego). Przy doborze kotła sugeruję zwracać uwagę na wymaganą moc urządzenia, a nie na powierzchnię grzewczą wymiennika, ponieważ kotły dostępne na rynku różnią się między sobą rozwiązaniami konstrukcyjnymi (nie należy ich porównywać w oparciu o ten parametr - pow. grzewczą). Dla

32

szybkiego doboru kotła można z dużym przybliżeniem posługiwać się wskaźnikiem powierzchniowym zapotrzebowania na ciepło dla ogrzewanego budynku: ● budynki dobrze zaizolowane z nowoczesną instalacją 70-80 W/m2, ● budynki niezaizolowane z tradycyjną instalacją 100-120 W/m2 lub, w przypadku wysokich pomieszczeń (np. h > 2,7 m), wskaźnikiem kubaturowym: ● budynki mieszkalne 30-35 W/m3, ● hale produkcyjne (bez ciepła na wentylację) 20-25 W/m3.

Właściwy dobór wysokości i przekroju przewodu kominowego decyduje o prawidłowym procesie spalania. Kotły na paliwo stałe wymagają większego przekroju komina w porównaniu do kotłów gazowych czy olejowych. Wymagane wysokości i wymiary przewodu kominowego dla danego typu kotła są podane w parametrach technicznoeksploatacyjnych zamieszczonych w DTR urządzenia. Nowoczesne kotły do spalania paliw stałych oraz biomasy o wysokiej sprawności, posiadające rozbudowany wymiennik ciepła, wymagają dla prawidłowej pracy odpowiedniego ciągu spalin (w zależności od typu i mocy kotła 30-60 Pa). Czasami uwarunkowania miejscowe (sąsiednie budynki, drzewa, usytuowanie budynku w dolinie) mogą powodować zaburzenie ciągu kominowego. W celu uniknięcia powstania ciągu wstecznego w przewodzie kominowym należy wyprowadzić go ponad najwyższą kalenicę dachu - nie mniej niż 0,6 m. Sprawdzenie przewodu dymowego i wentylacji w kotłowni (nawiewnej i wywiewnej) powinien wykonać kominiarz z uprawnieniami.

www.instalator.pl

nr 42017

www.instalator.pl

termicznego bezpośrednio na urządzeniu.

Instalacja grzewcza musi być tak wykonana, aby nie przekroczyć parametrów dopuszczalnych pracy kotła: max. dopuszczalna temperatura pracy 85°C, dopuszczalne ciśnienie robocze 1,5 bara. Instalacja musi spełniać wymagania norm kraju przeznaczenia, które traktują o zabezpieczeniu wodnych urządzeń grzewczych systemu otwartego, o naczyniach wzbiorczych systemu otwartego oraz zabezpieczeniu wodnych urządzeń grzewczych systemu zamkniętego. Opracowanie schematu instalacji i dobór parametrów technicznych należy powierzyć projektantowi z odpowiednimi uprawnieniami, a wykonawstwo instalacji powinna przeprowadzić wykwalifikowana osoba.

W celu ochrony kotła przed zbyt niską temperaturą wody grzewczej zalecam montaż kotła za pośrednictwem zaworu trój- lub czterodrogowego. Rozwiązanie to jest szczególnie wskazane w przypadku budynków dobrze zaizolowanych. Utrzymywanie niskich temperatur wody w kotle powoduje emisję spalin mokrych, wykraplanie wilgoci na ściankach wymiennika wpływające na przyspieszenie korozji urządzenia, szybkie zabrudzenie komory spalania (m.in. zmniejszenie sprawności kotła) oraz może być przyczyną zawilgocenia i korozji kominów murowanych. Zalecane w dokumentacji technicznej kotłów temperatury wody grzewczej (np. w zakresie 60-80°C) zapewnią prawidłową i bezpieczną eksploatację urządzenia. W przypadku niemożliwości utrzymania temperatury wody powrotnej do kotła powyżej 55°C obowiązkowo należy zabezpieczyć kocioł, montując zawór trójlub czterodrogowy. Sterowanie instalacją za pomocą zaworu mieszającego poprawia komfort cieplny w pomieszczeniach, minimalizując przez to niepotrzebne przegrzewanie pomieszczeń. Wyposażenie zaworu

33

ABC ogrzewania

Warunkiem prawidłowego procesu spalania w kotłach na paliwa stałe jest zapewnienie odpowiedniej dawki świeżego powierza. Służy temu wentylacja nawiewna w postaci kanału (minimum 200 cm2 w zależności od mocy kotła) doprowadzającego powietrze do procesu spalania z wylotem nad podłogą w kotłowni. Brak wentylacji nawiewnej lub jej niedrożność może powodować takie zjawiska jak: dymienie, niemożliwość uzyskania wymaganej temperatury. Nad bezpieczeństwem osób przebywających w kotłowni czuwa wentylacja wywiewna w postaci kanału (14 x 14 cm) wyprowadzonego ponad dach, z otworem wlotowym pod stropem pomieszczenia. Jej celem jest odprowadzenie z pomieszczenia szkodliwych gazów.

Kotły na paliwa stałe mogą pracować w wodnych instalacjach centralnego ogrzewania systemu otwartego z grawitacyjnym lub wymuszonym obiegiem wody. Montaż kotła w układzie zamkniętym wymaga zastosowania dodatkowych zabezpieczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami: naczynie wzbiorcze o odpowiedniej objętości dobranej do pojemności wodnej instalacji grzewczej, zaworu bezpieczeństwa oraz dodatkowo jednego z urządzeń do odprowadzania nadmiaru ciepła: wężownica schładzająca, zawór zabezpieczenia termicznego (schładzający), bufor ciepła.

Spośród sposobów zabezpieczenia instalacji najlepszym rozwiązaniem jest bufor ciepła, wymaga on jednak konieczności zapewnienia odpowiedniego miejsca na zbiorniki i wiąże się z wysokimi kosztami budowy takiej instalacji. Przeprowadzone w naszym laboratorium testy potwierdzają wysoką skuteczność zabezpieczenia kotła za pomocą zaworu termicznego („dopustowego” lub „dopustowo-upustowego”). Niektóre rozwiązania dostępne na rynku posiadają króciec do montażu zaworu zabezpieczenia

ABC Magazynu Instalatora

ABC ogrzewania

ABC Magazynu Instalatora

nr 42017

mieszającego w siłownik oraz czujnik temperatury zewnętrznej daje możliwość regulacji instalacji wg krzywej grzewczej (sterowanie pogodowe).

Kotły na paliwa stałe mogą również współpracować z wodną instalacją centralnego ogrzewania za pośrednictwem wymiennika ciepła. Kocioł taki pracuje w układzie otwartym, natomiast pozostała część instalacji w układzie zamkniętym.

Warunkiem poprawnej pracy całej instalacji grzewczej jest prawidłowy dobór wymiennika ciepła (płytowego, rurowego) w zależności od zakładanych parametrów pracy: temperatur w obiegach grzewczych (kocioł, instalacja), medium przekazującego ciepło (woda, wodny roztwór glikolu). Konstrukcja wymiennika ciepła (m.in. ilość płyt, rur) oraz parametry pracy układu kocioł-instalacja wpływają na ilość ciepła, jaką urządzenie jest w stanie przekazać dla ogrzewania budynku. Na rynku dostępnych jest wiele wymienników ciepła przeznaczonych do pracy z kotłami na paliwa stałe. W celu jego prawidłowego doboru dla potrzeb konkretnej instalacji sugerujemy kontakt z producentem tych urządzeń. Ze względu na małą pojemność wodną po stronie układu otwartego zalecany jest montaż zabezpieczenia termicznego przed przegrzanie. W przypadku braku dostaw energii elektrycznej, awarii pomp obiegowych czy braku odbioru ciepła w instalacji, zawór zabezpieczający przed przegrzaniem jest w stanie skutecznie schłodzić w kilka minut kocioł do bezpiecznej temperatury, chroniąc urządzenie i instalację przed uszkodzeniem.

Bezpieczną i długoletnią eksploatację kotłów zapewni przestrzeganie warunków pracy zapisanych w dokumentacji techniczno-rozruchowej urządzenia: temperatura robocza, minimalna temperatura wody powrotnej do kotła, maksymalna dopuszczalna temperatura pracy, dopuszczalne ciśnienie robocze.

34

●

Stosowanie opału dedykowanego dla danego typu kotła, odpowiedniej jakości (najlepiej z atestem).

Stosowanie paliwa podstawowego lub zastępczego dedykowanego dla danego typu kotła zapewnia bezpieczną i długoletnią eksploatację kotłów, uzyskanie deklarowanej mocy, sprawność urządzenia i utrzymanie okresu stałopalności. Podstawowe parametry, na które należy zwrócić uwagę przy wyborze paliwa to: wartość opałowa, spiekalność, zawartość popiołu, siarki, wilgotność paliwa. W przypadku palenia drewnem opałowym jako paliwo należy stosować drewno liściaste (np. grab, dąb, jesion, buk) sezonowane przynajmniej dwa lata. ● Utrzymywanie w czystości komory spalania, kanałów konwekcyjnych, komina Warunkiem oszczędnej i bezpiecznej eksploatacji kotła na paliwo stałe, optymalnego zużycia paliwa, uzyskania deklarowanej mocy i sprawności cieplnej urządzenia jest utrzymywanie w należytej czystości komory spalania i kanałów konwekcyjnych. Czyszczenia kanałów konwekcyjnych kotła dokonuje się poprzez otwory wyczystkowe. Otwory te po czyszczeniu należy szczelnie zamknąć. Obowiązkowo należy dokonywać tokresowego czyszczenia komina wraz ze sprawdzeniem ciągu kominowego i poprawności działania wentylacji (nawiewnej - doprowadzającej świeże powietrze do procesu spalania, wywiewnej - usuwającej szkodliwe gazy z kotłowni).

Czynność taką przynajmniej raz w roku powinien wykonać kominiarz z uprawnieniami. ● Wytyczne montażowo-eksploatacyjne zawarte w DTR urządzenia Informacje niezbędne dla prawidłowego montażu oraz eksploatacji urządzeń grzewczych znajdują się w dokumentacji techniczno-rozruchowej, przeznaczonej dla danego typu kotła, montowanych sterowników, układów podawania paliwa.

Michał Łukasik

www.instalator.pl

nr 42017

ABC Magazynu Instalatora

Ogólnopolskie, kompleksowe szkolenie dla monterów sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych. Termin: 25.03 4.06.2017 r. (6 zjazdów). Tematyka: kurs mistrzowski, kurs energetyczny w zakresie grupy I, II, III, kurs lutowania ręcznego. Dodatkowo kurs przygotowawczy do egzaminu na uprawnienia budowlane w terminie 8 - 13.05.2017 r. Kontakt: 12 289 04 05, 12 288 33 95, szkolenia@csz.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w Centrach Szkoleniowych w Warszawie i Poznaniu oraz w Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach, Gdańsku, Olsztynie i Lublinie. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Szkolenia dla projektantów i instalatorów na terenie całego kraju.

Tematyka: techniki zaciskowe do instalacji c.o., wody, gazu i sprężonego powietrza; dobór rurociągów SANHA na podstawie programów Instal Soft; ogrzewanie płaszczyznowe - ścienny panel grzewczy. Kontakt: 696 45 25 08, email: jaroslaw.czaplinski@sanha.com lub formularz kontaktowy na www.sanha.com.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Tarnowie Podgórnym, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Szkolenia techniczne dla projektantów, instalatorów, dystrybutorów i serwisantów z zakresu pomp ciepłowniczych, zaopatrzenia w wodę, ściekowych i przemysłowych oraz systemów pompowych.

E-learning: Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów i dystrybutorów - kilkanaście modułów szkoleniowych. Online: Aktualne szkolenia online na www.grundfos.pl w zakładce SZKOLENIA. Kontakt www.grundfos.pl, 61 650 13 61, info_gpl@grundfos.com

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.