2016 6
● Zasobniki ● Wentylacja
kuchenna ● Zawory mieszające ● Ogrzewanie ścienne ● Kamery inspekcyjne ● Kominy ● Lutowanie ● Szkolenia
nr 52016
Spis treści Komfort z buforem - 4 Stiebel Eltron - 7 Oventrop - 8 Wolf - 10 De Dietrich - 12 Nowe zawory mieszające - 13
Spis treści
Filtr do anemostatu - 14 Rura wytrzymała - 15 Wentylacja w kuchni - 18 Instalacja bez wykopu - 20 Ciepła ściana - 22 Lutowanie aluminium - 24 Straty w kanale - 26 Inspekcja w rurociągu - 28 Spaliny w kaskadzie - 30 Spoina w saunie - 32
ISSN 1505 - 8336
Szkolenia - 35
nakład: 11 015 egzemplarzy
Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“
Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4. Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41. Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
Komfort z buforem
ABC magazynowania ciepłej wody
Dawid Pantera Oficjalnie do magazynowania wody rozróżnia się podgrzewacze i zasobniki. Te pierwsze posiadają zintegrowany wymiennik ciepła w postaci wężownicy - jednej lub więcej. Gorąca woda kotłowa przepływa przez wężownicę oddając ciepło do otoczenia, które stanowi woda użytkowa. Pojemność podgrzewacza powinno dobrać się do konkretnej instalacji i zapotrzebowania - w doborze odpowiedniej pojemności podgrzewacza dużym ułatwieniem jest tzw. współczynnik mocy NL. Jest to wartość podawana dla konkretnej pojemności podgrzewacza oraz dla konkretnej mocy kotła z nim współpracującego i, najprościej rzecz ujmując, określa, ile osób może komfortowo korzystać z wody użytkowej. Dla wyznaczenia współczynnika potrzebne są następujące informacje: ilość osób korzystających z wody
4
użytkowej i wyposażenie domu (zlew, natrysk, wanna, umywalka) - podajemy tylko te urządzenia, z których możliwy jest jednoczesny pobór wody (np. są dwie łazienki i każda wyposażona w wannę, to należy je obie uwzględnić - jeżeli jest jedna łazienka z wanną i natryskiem, to ujmujemy tylko wannę jako urządzenie o wyższym zapotrzebowaniu i współczynniku). Dla przykładu wartość współczynnika NL = 1 oznacza zapewnienie komfortu dla 3,5 osoby (referencyjna rodzina) przy założeniu, że wyposażenie domu stanowi wanna o pojemności około 140 litrów. Przykład w drugą stronę: rodzina 4-osobowa, wyposażenie domu to wanna o pojemności 140 litrów, prysznic (nie deszczownica), umywalka mała oraz zlew kuchenny. Po obliczeniu otrzymujemy współczynnik NL = 2,15, co oznacza, że dobrany podgrzewacz powinien we współpracy z kotłem zapewnić co najmniej taką wartość. Dla podanego przykładu odpowiedni byłby zestaw kotła o mocy 16 kW i podgrzewacza o pojemności 200 litrów lub kotła o mocy 24 kW i podgrzewacza o pojemności 160 litrów. Poniżej podaję wzór oraz tabelę przeliczeniową: Nl = A * Z/(3,5 * 5820) [Wh] A - ilość osób korzystających z punktów poboru wody, Z - maksymalne zapotrzebowanie chwilowe z punktów poboru wody (suma każdego punktu) [Wh]. Podgrzewacze wody to nie tylko zbiorniki z wężownicą - na rynku dostępne są także podgrzewacze płaszczyznowe - w przekroju ich budowa to zbiornik w zbiorniku. Zewnętrzny płaszcz stanowi woda grzewcza, a wewnątrz magazynowana jest woda użytkowa.
www.instalator.pl
nr 52016
www.instalator.pl
(ponad 18 dH) wymiennik woda/woda może szybko wymagać czyszczenia. Kiedy takie rozwiązanie jest rozsądne? Urządzenia kompaktowe ze zintegrowanymi zasobnikami proponuje się przede wszystkim do domków jednorodzinnych, gdzie występuje niewielkie zapotrzebowanie na wodę użytkową, ale punkty poboru wody są oddalone od kotła, a ich sumaryczny strumień przepływu przekracza możliwości kotła dwufunkcyjnego. Rozwiązania z zasobnikami w wersji makro stosuje się w budynkach wielorodzinnych lub blokach mieszkalnych. Na schemacie przedstawiono ładowania wody użytkowej, gdzie źródłem ciepła jest pompa ciepła. W przypadku takiego urządzenia system ładowania jest najczęściej jedynym słusznym rozwiązaniem ogrzewania wody użytkowej - i to właśnie dzięki dużej możliwości odbiorowej ciepła. Powyższe informacje dotyczą instalacji kotłowych, gdy paliwem jest gaz lub olej, a więc takich instalacji, gdzie można mówić o pracy automatycznej. Gdy system grzewczy oparty jest o kocioł stałopalny, z reguły woda ogrzewana jest w zasobniku albo decentralnie (początek artykułu). Instalacje użytkowane czasowo wyposaża się również w pojemnościowe podgrzewacze elektryczne wody użytkowej. Słowo podgrzewacz jest jak najbardziej na miejscu, ponieważ zbiornik wyposażony jest w grzałkę elektryczną, a więc we własny wymiennik ciepła. Pojemność i moc grzałki zależna jest od zapotrzebowania wody. Na rynku dostępne są modele o pojemnościach od kilku litrów po 150 litrów i więcej, z grzałkami o mocach z reguły nie większych jak 6 kW. Elektryczne podgrzewacze pojemnościowe to produkty do budynków okresowo zamieszkiwanych, bez centralnego ogrzewania, bez gazu czy oleju. Gwarantują duże wydatki wody ciepłej, jednak do pracy potrzebują energii elektrycznej (230 lub 400 V).
5
ABC magazynowania ciepłej wody
Podgrzewacze takie charakteryzują się niewielką stratą postojową i dużym wydatkiem wody użytkowej. Podgrzewacz płaszczyznowy o tej samej pojemności co wężownicowy gwarantuje nawet o 1/3 większą wydajność stałą. Od strony instalacyjnej warto zaznaczyć, że takie podgrzewacze podłącza się odwrotnie jak wężownicowy, a więc zasilanie wodą grzewczą od dołu, a powrót wody grzewczej od góry. Zbiorniki bez zintegrowanego wymiennika ciepła noszą nazwę zasobników wody użytkowej. Ładownie wody użytkowej odbywa się poprzez osobny obieg wodny i dodatkowy wymiennik woda/woda. Rozwiązanie z założenia droższe, ale gwarantujące niemal dowolne ilości wody użytkowej i co najważniejsze - bardzo duże wydatki chwilowe. Zasobniki są bardzo często standardowym wyposażeniem kotłów kompaktowych. Urządzenia kompaktowe, jak sama nazwa wskazuje, mają charakteryzować się niewielkimi rozmiarami i przy okazji gwarantować duże wydatki wody użytkowej. Zasada ogrzewania wody użytkowej jest niemal identyczna jak w przypadku kotła dwufunkcyjnego (występuje wymiennik woda/woda) z tą różnicą, że tu woda użytkowa jest magazynowana. Mimo niewielkiej pojemności gwarantują one całkiem spore wydajności. Nawet w momencie zupełnie zimnego zasobnika zapewniają wodę o wymaganej temperaturze, a dla podniesienia komfortu korzystania z wody pozwalają na montaż cyrkulacji. Szczególnie w tych instalacjach należy zwracać uwagę na twardość wody, ponieważ w przypadku wody twardej
ABC Magazynu Instalatora
ABC magazynowania ciepłej wody
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
Kończąc temat magazynowania wody w podgrzewaczach czy zasobnikach, warto dodać, że tylko w momencie magazynowania możemy rozważać montaż kolektorów słonecznych. Instalacja solarna, aby miała sens, musi pracować, a to oznacza, że musi „zrzucać” ciepło z dachu do wody użytkowej - magazynowanej, rzecz jasna, w podgrzewaczu lub zasobniku. Jeżeli chcemy skorzystać z wielu źródeł ciepła - kocioł, kominek, instalacja solarna - również jedynym słusznym rozwiązaniem jest magazynowanie wody użytkowej. W przypadku wielu źródeł ciepła musimy skłaniać się ku pogrzewaczom biwalentnym, a więc z dwoma zabudowanymi wężownicami. Górna wężownica przygotowana jest pod kocioł i jest z reguły mniejsza, dlatego że kocioł pracuje na wyższych parametrach temperaturowych, podczas gdy np. układ solarny wpięty w dolną wężownicę pracuje na temperaturach znacznie niższych. Przy dobieraniu podgrzewacza pod pompę ciepła należy bardzo dokładnie sprawdzić moce odbiorowe wężownic i sprawdzić wytyczne producenta - najczęściej dla pompy ciepła dopiero dwie wężownice spięte szeregowo gwarantują wystarczającą powierzchnię wymiany ciepła i moc. Zbiorniki multiwaletne zwane są inaczej zbiornikami kombinowanymi. Można je śmiało określić mianem podgrzewaczy, ponieważ posiadają zabudowane w sobie wymienniki ciepła. Co w nich takiego wyjątkowego i gdzie znajdą zastosowanie? Dwa dostępne na rynku rodzaje tych zbiorników pozwalają na ogrzewanie wody użytkowej i jednoczesne buforowanie wody grzewczej. Pierwszy z nich jest zbiornikiem o dużej pojemności (kilkaset litrów) i znajduje się w nim woda grzewcza. Przez całą wysokość zbiornika prowadzana jest karbowana rura, którą z kolei przepływa w momencie zapotrzebowania woda użyt-
6
kowa. Ogrzewanie wody następuje przepływowo i w związku z tym spotyka się tutaj te same ograniczenia. Wydatek wody jest niewielki - z reguły nie większy niż 11 litrów/min. Można więc zapytać - to jaka jest tego zaleta? Otóż mając tak duży zbiornik wody grzewczej, możemy do niego wpiąć bez większych komplikacji kilka źródeł ciepła - kocioł, kominek, instalację solarną. Zbiornik zachowa się jak gigantyczne sprzęgło hydrauliczne. Drugim typem zbiornika muliwalentnego jest tzw. zbiornik w zbiorniku - jak sama nazwa wskazuje układ dwóch zbiorników, z czego zewnętrzny magazynuje wodę grzewczą, a wewnętrzny wodę użytkową. Jest to większa wersja pogrzewaczy płaszczowych - małe straty postojowe i duże wydatki wody, a przy okazji możliwość integracji wielu źródeł ciepła. Dla osób posiadających bądź rozważających zakup pojemnościowych lub przepływowych podgrzewaczy elektrycznych albo posiadających kotły na paliwa stałe ciekawym rozwiązaniem może być pompa ciepła. Brzmi dość dziwnie, ale już tłumaczę. Na rynku dostępne są pompy ciepła powietrze/woda o mocy czajnika - a więc na poziomie 1,5 kW. Ciepło odbierane jest z powietrza w otoczeniu pompy lub z innych pomieszczeń (konieczne prowadzenie kanałów) i wyrzucane jest na zewnątrz budynku. Moc grzewcza takiej pompy na poziomie 1,5 kW pozwala na wolne, ale tanie ogrzewanie dużej ilości wody. Najczęściej urządzenia mają zintegrowane zbiorniki wody użytkowej o pojemnościach kilkuset litrów, co gwarantuje, że wody jest pod dostatkiem dla typowej rodziny. Zintegrowana grzałka, może w razie czego pomóc i zwiększyć moc grzewczą urządzenia lub po prostu wygrzać zbiornik antybakteryjnie. Dawid Pantera
www.instalator.pl
nr 52016
ABC Magazynu Instalatora
Stiebel Eltron wyposażony jest w sygnalizacyjną anodę ochronną, termometr, temperaturowy ogranicznik bezpieczeństwa oraz automatyczne zabezpieczenie mrozoochronne. Kołnierz grzejny o mocy od 6 do 18 kW posiada pojedynczo wymienialne miedziane elementy grzejne. Zbiornik posiada bezstopniową regulację temperatury w zakresie od 35 do 82°C. Stojące, ciśnieniowe ogrzewacze wody użytkowej SB…S są uniwersalnymi urządzeniami. Ogrzewacz, w zależności od wymagań, jest odpowiednio doposażany przez instalatora - w górnej części zasobnika jest przyłącze do wkręcenia grzałki elektrycznej typ BGC, w dolnej części jest możliwość wyposażenia jednego lub obu otworów kołnierzowych w wymiennik ciepła WTW i/lub elektryczny kołnierz grzejny (FCR), a także kołnierz zaślepiający. Zbiornik wykonany jest ze stali i pokryty od wewnątrz specjalną emalią. Sygnalizacyjna anoda ochronna posiada wskaźnik zużycia. W ofercie jest również seria ciśnieniowych ogrzewaczy wody użytkowej SB...AC o poj. 600 i 1000 l.
ekspert Marek Bosiacki Stiebel Eltron Polska Sp. z o. o. www.stiebel-eltron.pl
www.instalator.pl
Marek Bosiacki
☎ 602 732 137 @ bosiacki@stiebel-eltron.pl
7
ABC zasobników i buforów
Stojące pojemnościowe ogrzewacze wody z serii SHW...S wyposażone są w zbiorniki o poj. 200, 300 oraz 400 l i zaopatrują w wodę kilka punktów poboru. Ogrzewacz wykonany jest ze stali, emaliowany od środka warstwą specjalnej emalii anticor®, która zabezpiecza go przed korozją. Dodatkowo zbiornik wyposażony jest w anodę ochronną. Kołnierz grzejny, o mocy 2 - 6 kW, przystosowany jest do dwulub jednotaryfowej eksploatacji - w komplecie ze stycznikiem, przełącznikiem mocy, przyciskiem szybkiego nagrzewania. Regulator temperatury w połączeniu z ogranicznikiem temperatury bezpieczeństwa zapewnia odłączanie kołnierza grzejnego na wszystkich biegunach. Model SHW...WS dodatkowo posiada wbudowaną wężownicę, która umożliwia podłączenie dodatkowego źródła ciepła oraz regulatora temperatury do sterowania pompą obiegową ładowania zasobnika. Stojący pojemnościowy ogrzewacz wody z serii SHO jest idealnym urządzeniem do zaopatrywania kilku wielu punktów poboru wody. Dostępny jest w dwóch wariantach: o poj. 600 i 1000 l. Zbiornik wykonany jest ze stali i emaliowany od wewnątrz. Seryjnie
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
ABC zasobników i buforów
Oventrop Komfort jest odczuciem subiektywnym. Jednym wystarczy ciepło, inni potrzebują jeszcze co najmniej stałej dostępności ciepłej wody na własny użytek. Niektórzy zadowolą się dopiero wtedy, kiedy oprócz ciepła instalacja zapewni im chłodzenie w upalne dni. Tekst dedykowany jest jednak tym, którzy nie ograniczają się do fizjologicznego odczucia komfortu i poszukają harmonii w obu wymiarach: fizycznym i psychicznym. Dobre samopoczucie inwestora budującego dom i wyposażającego go w instalację grzewczą będzie po jego zasiedleniu mocno zależeć od tego, czy będzie ona: sprawna, bezpieczna, przyjemna, estetyczna, ekonomiczna i przyjazna środowisku. Jak wygląda instalacja spełniająca wymienione oczekiwania świadomego inwestora? Przede wszystkim wykorzystuje ciepło z różnych źródeł w sposób czynny (pozyskując je i magazynując) i bierny (reagując zmniejszeniem mocy na dodatkowe zyski ciepła w ogrzewanych pomieszczeniach). Nowoczesna instalacja odbierze i zmagazynuje w buforze
8
energię słoneczną wychwyconą przez kolektory i przejmie nadwyżkę ciepła z kominka z płaszczem wodnym. W razie potrzeby można ją zawsze zasilić z kotła, z pompy ciepła, grzałki elektrycznej i z dowolnych innych źródeł. Zastosowanie bufora podnosi sprawność każdego z urządzeń do niego podłączonych! Centrala grzewcza odda ciepło na potrzeby ogrzewania i ciepłej wody w ilości i w czasie określonym przez użytkownika instalacji. Dzięki zastosowaniu samoczynnych regulatorów automatycznie ograniczy zużycie energii w chwili, kiedy w pomieszczeniach pojawią się dodatkowe zyski ciepła (związane np. z nasłonecznieniem, obecnością większej liczby osób, rozpalonym kominkiem, żelazkiem itp.). Zagrzeje wodę do mycia do odpowiedniej temperatury i tylko w takiej ilości, jaka będzie chwilowo zużyta. Oventrop produkuje armaturę, która umożliwia wykonanie takiej instalacji na poziomie technicznym nieosiągalnym dla większości konkurentów na rynku. Sercem zoptymalizowanego pod względem efektywności układu jest wielozadaniowa centrala grzewcza „Regucor”. Jej podstawowym elementem jest bufor ciepła o pojemności 800 lub 1000 l. W skład urządzenia wchodzą również trzy precyzyjnie dobrane grupy armaturowo-pompowe służące do ładowania bufora i przekazania nagromadzonego ciepła do punktów odbioru: ● solarna grupa pompowa „Regusol L130” odbiera ciepło z kolektorów słonecznych i przekazuje je do czynnika grzewczego w buforze; ● moduł świeżej wody „Regumaq XH” służy do higienicznego podgrzewu wody
www.instalator.pl
nr 52016
czujników temperatury i wgranie z załączonej karty SD pasującego schematu instalacji. Dla uporządkowania zreasumujmy raz jeszcze podstawowe zalety centrali grzewczej „Regucor”: ● modułowa konstrukcja przeznaczona do stosowania w domach 1- lub 2-rodzinnych, nowo budowanych lub modernizowanych; ● optymalnie dobrane urządzenie do magazynowania i rozbioru ciepła; ● możliwość zastosowania alternatywnych źródeł energii; ● wszystkie przewody powrotne (z obiegów grzewczych i podgrzewacza wody) podłączono z uwzględnieniem warstwowego rozkładu temperatury w buforze. Zapewnia to stabilność warstwowania temperatury, istotną w instalacji ciepłej wody z cyrkulacją; ● podłączenie grup pompowych do najniższej warstwy bufora skutkuje najniższymi z możliwych stratami ciepła (praca w niskim przedziale temperatur); ● wysoka sprawność energetyczna; ● obniżenie nakładu pracy i kosztów związanych z wykonaniem instalacji dzięki wstępnie zmontowanym grupom pompowym, ukrytemu prowadzeniu rur i możliwości połączenia z instalacją na jednym poziomie; ● grupy pompowe w łupinach izolacyjnych spełniających wymogi przepisów o izolacyjności cieplnej.
ekspert Grzegorz Onyszczuk Oventrop Sp. z o.o. www.oventrop.pl
www.instalator.pl
Kazimierz Mróz
☎ 22 722 96 42 @
grzegorz.onyszczuk@oventrop.pl
9
ABC zasobników i buforów
użytkowej w trybie przepływowym. Wydatek do 25 l/min w zupełności zaspokoi potrzeby 4-osobowej rodziny. W przeciwieństwie do instalacji starego typu podgrzana woda nie jest magazynowana. Dzięki temu instalacja nie wymaga przegrzewu dezynfekcyjnego, który zapobiega rozwojowi zagrażających zdrowiu drobnoustrojów. ● grupa pompowa „Regumat M-3 130” ze zintegrowanym mieszaczem 3-drogowym i napędem umożliwia podłączenie obiegu grzewczego (np. grzejników) i sterowanie temperaturą jego zasilania w zależności od temperatury zewnętrznej. Moduły centrali grzewczej transportowane są w osobnych kartonach. Nieuzbrojony bufor pasuje do normowych drzwi prowadzących do pomieszczenia kotłowni; montaż wszystkich elementów składających się na kompletne urządzenie jest nieskomplikowany i nie zabiera wiele czasu. Tę zaletę doceni bez wątpienia wykonawca instalacji. Do uruchomienia instalacji po zmontowaniu centrali wystarczy już tylko podłączenie go do rur instalacji kolektorów słonecznych oraz instalacji centralnego ogrzewania i wodnej. Podłączenia wykonane są z boku i od góry i nie ograniczają dostępu do urządzenia. Zintegrowany w obudowie grupy solarnej wielofunkcyjny sterownik elektroniczny może być użyty do regulacji wielu różnych parametrów w instalacji i w budynku. Do jego uruchomienia wystarczy podłączenie odpowiednio rozlokowanych w instalacji
ABC Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
ABC zasobników i buforów
Wolf Wybór kotła grzewczego do podgrzewania wody użytkowej może przysporzyć wielu kłopotów i nie lada dylematów. Z jego zakupem wiąże się także konieczność zadbania o odpowiednie urządzenie - zasobnik do przygotowania c.w.u. Dostępne na rynku zasobniki różnią się nie tylko konstrukcją, pojemnością, rodzajem wymiennika ciepła, kształtem, sposobem montażu i wieloma innymi cechami. Czasem trudno podjąć decyzję o wyborze mając do dyspozycji bardzo szeroką ofertę produktową i wybrać odpowiednie urządzenie. W niniejszym artykule opisujemy najbardziej popularne na rynku rozwiązania. ● Zasobniki wężownicowe - funkcjonalność w parze z łatwą obsługą. Jednymi z najbardziej popularnych urządzeń pojemnościowych są zasobniki wężownicowe. Zasobniki te mogą występować z jedną wężownicą, dwiema - jako rozwiązanie stosowane w przypadku współpracy z kolektorami słonecznymi oraz dodatkowo mają możliwość zainstalowania grzałki elektrycznej. Wężownica grzewcza to najczęściej rura gładka zwinięta w kształcie spirali. W zależności od średnicy rury, ilości zwoi ma odpowiednią moc grzewczą. Zalety które wyróżniają zasobniki z wężownicą to m.in.: prosta budowa, możliwość współpracy z różnymi źródłami ciepła, dobra izolacja cieplna. Przykładem takiego urządzenia jest zasobnik CSW-120 firmy Wolf. To stojący zasobnik pojemnościowy, przeznaczony głównie do współpracy z wiszącymi
10
jednofunkcyjnymi kotłami ściennymi. Górne przyłącza umożliwiają łatwy i prosty montaż - do wykorzystania również oryginalne przystosowane do kotłów firmy Wolf orurowania. Urządzenie o pojemności użytkowej 115 dm3, z wbudowanym przyłączem cyrkulacji, króćcem spustowym. Wszystkie jego wewnętrzne powierzchnie zostały pokryte podwójną warstwą emalii (zgodnie z DIN 4753). Dodatkowe zabezpieczenie przed korozją stanowi anoda magnezowa wewnątrz zbiornika, zamontowana na pokrywie rewizyjnej. Dodatkową zaletą zasobnika CSW-120 jest też możliwość zastosowania obudowy maskującej połączenia hydrauliczne pomiędzy kotłem i podgrzewaczem. Jeśli zależy nam na krótkim czasie nagrzewania wody i wysokiej wydajności c.w.u., warto rozważyć zakup zasobnika SE-2 firmy Wolf. Bardzo dobre parametry techniczne tego urządzenia to zasługa m.in. wężownicy o dużej powierzchni wymiany ciepła. Zasobnik wyposażony jest w przyłącze dla dodatkowego ogrzewania elektrycznego a jego pojemność, w zależności od wersji, wynosi od 150 do 750 l. Do jego zalet należą łatwy dostęp do otworu rewizyjnego umożliwiający konserwację oraz izolacja ze sztywnej pianki poliuretanowej umieszczona pod osłoną zasobnika, która zapewnia skuteczną izolację termiczną i niewielkie straty ciepła. Warto też podkreślić, że wewnętrzna ściana zasobnika została zabezpieczona przed korozją po-
www.instalator.pl
nr 52016
czasowym, termostatowym a także jego łatwy transport, na który pozwala zdejmowana izolacja cieplna. Innym urządzeniem tego typu, które zasługuje na uwagę, jest zasobnik buforowy BSH Wolf. W wersji podstawowej posiada on wbudowaną wężownicę grzejną z falistej rury ze stali szlachetnej do podgrzewania wody użytkowej i wspomagania układu centralnego ogrzewania, a wybrane modele wyposażone są też w drugą wężownicę. Urządzenie występuje w pięciu wielkościach, od 500 do 2000 l. Na uwagę zasługują też zasobniki buforowe SPU-2/SPU2W firmy Wolf, współpracujące z dowolnym grzewczym układem kotłowym lub solarnym i występujące także w wersji z wężownicą. Zbiorniki te są w stanie współpracować z różnymi systemami grzewczymi np. z systemem, którego źródłem ciepła jest kocioł grzewczy oraz, w przypadku buforu z wężownicą, np. z system solarnym. Niezależnie od tego na jaki zasobnik się zdecydujemy, warto przed jego zakupem poznać aktualną ofertę wiodących producentów. Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń, a poświęcając czas na zapoznanie się z poszczególnymi propozycjami, będziemy w stanie wybrać taki zasobnik, który będzie najlepiej odpowiadał potrzebom inwestora.
ekspert Mariusz Frączek Wolf Technika Grzewcza Sp. z o.o. www.wolf-polska.pl
www.instalator.pl
Mariusz Frączek
☎ 22 160 51 16 @ m.fraczek@wolf-polska.pl
11
ABC zasobników i buforów
dwójną warstwą emalii oraz dodatkowo ochronną anodą magnezową. ● Zasobniki buforowe - rozwiązanie dla wymagających W przypadku kotłów bez możliwości regulacji mocy lub w sytuacji gdy instalacja bazuje na kilku źródłach ciepła, np. kolektorach słonecznych, istotne jest magazynowanie nagrzanej wody. Pomocne w tym przypadku są zasobniki buforowe. Pojemność tych zasobników wynosi od 50 do nawet kilku tysięcy litrów. Oferowane przez firmę Wolf zasobniki buforowe występują o pojemnościach od 70 do 5000 l. Przykładem takich urządzeń są wielofunkcyjne zasobniki warstwowe BSP i BSP-W firmy Wolf, które są w stanie współpracować np. z kotłami gazowymi i olejowymi, kotłami na drewno i pelet, pompami ciepła, instalacjami solarnymi. Występują one w zależności od modelu i wersji z jedną lub kilkoma wężownicami. Zasobniki te zapewniają wyjątkowo optymalną pracę dla urządzeń grzewczych źródeł ciepła, pozwalając na maksymalne wykorzystanie energii. Dzięki możliwości zamontowania komponentów hydraulicznych, takich jak moduł świeżej wody, grupy pompowe z mieszaczami czy też solarną grupę pompową bezpośrednio na zasobniku - rozwiązanie to ułatwia montaż oraz pozwala na zaoszczędzenie miejsca w kotłowni. Zaletą urządzenia jest też możliwość dobudowania zestawu do cyrkulacji c.w.u. ze sterowaniem
ABC Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
ABC zasobników i buforów
De Dietrich Firma De Dietrich jako producent nowoczesnych kotłów, pomp ciepła, instalacji solarnych, koncentruje się na zapewnieniu swoim Klientom wysokiego komfortu, oszczędności energii oraz ograniczeniu emisji substancji szkodliwych do środowiska. ● Jednofunkcyjne kotły kondensacyjne z zasobnikami. Kotły można nabyć w pakiecie z zasobnikami wybranej pojemności. W ofercie znajduje się emaliowany podgrzewacz c.w.u. BS o pojemności 100, 150 lub 200 litrów, gwarantujący wysoki komfort c.w. Urządzenie przeznaczone do montażu pod kotłem jest dodatkowo zabezpieczone anodą magnezową. Kotły są też dostępne w pakiecie z wysokowydajnym warstwowym podgrzewaczem BW o pojemności 100 litrów. ● Termodynamiczne podgrzewacze wody: - Kaliko Split - zawiera emaliowany zasobnik chroniony anodą obcoprądową o pojemności 200 lub 270 litrów. - Kaliko Essentiel wykorzystujący powietrze z pomieszczenia, zawiera emaliowany zasobnik o pojemności 180 lub 230 litrów, dodatkowo zabezpieczony anodą magnezową.
Kaliko TWH występuje w kilku modelach: z grzałką elektryczną o mocy 2,4 kW, z wymiennikiem do podłączenia wspomagania hydraulicznego solarnego lub przez kocioł oraz z grzałką elektryczną o mocy 2,4 kW, a także w wersji do podłączenia powietrza wyciągowego za pośrednictwem zintegrowanej wentylacji mechanicznej. Posiada zasobnik emaliowany, chroniony anodą tytanową. ● Zasobniki buforowe: - PSB - o pojemności od 500 do 2000 litrów. Jest wykonany z blachy stalowej o dużej grubości, pokryty od wewnątrz czarną farbą antykorozyjną. Posiada wiele punktów podłączenia dla jednego lub kilku kotłów i obiegów grzewczych. Izolacja o bardzo wysokiej jakości i grubości 100 mm, osłona zewnętrzna z polistyrenu. - PS - o pojemności od 500 do 2000 litrów. Posiada dodatkowo w części dolnej przyspawany w zasobniku wymiennik z gładkiej rury, do podłączenia do instalacji solarnej. Firma De Dietrich posiada w swojej ofercie także niezależne podgrzewacze c.w.u. oraz podgrzewacze solarne.
ekspert Waldemar Matuszyński De Dietrich Technika Grzewcza Sp. z o.o. www.dedietrich.pl
12
Waldemar Matuszyński
☎ 71 71 27 441 @ produkty@dedietrich.pl
www.instalator.pl
nr 52016
ABC Magazynu Instalatora
Nowe zawory mieszające Uzupełnieniem serii VTA są zawory z zakresem temperatury 20-55°C do ogrzewania podłogowego.
temperatury do 55°C umożliwia właściwe wygrzanie jastrychu i pozwala na szybsze wykonanie ogrzewania podłogowego. Zawory te mogą być także stosowane jako wstępne urządzenia mieszające w
ESBE wprowadziło do oferty nowe termostatyczne zawory mieszające z serii VTA 370 i VTA 570. Jest to najlepszy wybór w przypadku systemów ogrzewania podłogowego. Termostatyczne zawory zabezpieczają rury w instalacji ogrzewania podłogowego oraz samą podłogę przed zbyt wysokimi temperaturami. Podniesienie zakresu
instalacjach do ciepłej wody użytkowej, gdzie wymagane są duże prędkości przepływu. W takim przypadku obowiązkowe jest montowanie dodatkowych urządzeń regulujących temperaturę na bateriach w celu zapewnienia ochrony w punkcie poboru. Więcej informacji na stronie internetowej www.esbe.pl.
ekspert ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl
www.instalator.pl
☎ 61 85 10 728 @ info.pl@esbe.eu
13
ABC ogrzewania - radzi ESBE
Przykładowe zastosowanie zaworów VTA 370 i VTA 570 - 20-55°C.
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
ABC wentylacji - radzi Tomasz Mazur z firmy xvent
Filtr do anemostatu Wraz z powietrzem usuwanym z pomieszczeń w budynku do przewodów instalacji wentylacyjnej z rekuperacją poprzez anemostaty przedostaje i gromadzi się brud. Dlatego firma xvent opracowała i opatentowała filtry do anemostatów, których zadaniem jest zabezpieczenie przewodów wentylacji mechanicznej przed zabrudzeniem. Dzięki specjalnej tkaninie filtracyjnej, ukształtowanej w stożek (w celu zwiększenia powierzchni filtracyjnej oraz zmniejszenia oporów) kurz, owady oraz tłuszcze zatrzymują się na powierzchni filtra, zabezpieczając tym samym cały odcinek rury od anemostatu do rekuperatora. Dzięki temu, dodatkowo znacząco wydłuża się czas pracy, drogich w zakupie, filtrów w centralach wentylacyjnych. Z dotychczasowej praktyki w ich stosowaniu wynika, że są one idealnym rozwiązaniem dla użytkowników, których instalacje wentylacyjne są wykonane z elastycznych przewodów typu flex. Dodatkowym, często podkreślanym przez klientów atutem tych filtrów, jest znaczące tłumienie dźwięków, w szczególności w instalacjach wykonanych z przewodów blaszanych, które łatwo przenoszą hałas między pomieszczeniami. Kolejną bardzo istotną zaletą filtrów do anemostatu jest możliwość
wcześniejszego uruchomienia wentylacji mechanicznej w nowo budowanych oraz remontowanych domach. Na etapie prac wykończeniowych nie uruchamiamy wentylacji ponieważ w takim wypadku dochodzi do jej bardzo dużego zabrudzenia. Jeżeli instalacje wentylacji zabezpieczymy poprzez zamontowanie filtrów stożkowych na wyciągach, na pewno jej nie zanieczyścimy. Filtry stożkowe doskonale sprawdzają się również na anemostatach nawiewnych. Często na sufitach widać czarne kółka wokół anemostatów. Jest to efekt zasysania z zewnątrz budynku przez wentylator nawiewny mocno zanieczyszczonego powietrza, którego nie zatrzyma filtr nawiewny rekuperatora, ponieważ jest on często słabej jakości lub komora filtracyjna jest nieszczelna i dochodzi do tzw. przedmuchów. Pod anemostatem wytwarza się podciśnienie i zassany kurz osadza się wokół niego na suficie. Z dotychczasowej praktyki wynika, że zastosowanie filtrów na anemostatach likwiduje całkowicie uciążliwy serwis i koszty związane z czyszczeniem przewodów.
ekspert Tomasz Mazur X Sp. z o.o. www.xvent.pl
14
Tomasz Mazur
☎ 666 655 445 @ biuro@xvent.pl
www.instalator.pl
nr 52016
ABC Magazynu Instalatora
Rura wytrzymała
Kazimierz Zakrzewski
są zalety rur miedzianych? ● Dlaczego warto je stosować do „podłogówki”? Bardzo często przy wyborze materiału instalacyjnego, z którego wykonane są rury, kierujemy się kryterium ekonomicznym, wychodząc z założenia, że i tak rury są ukryte w wylewkach lub pod tynkiem. Nie ma nic bardziej złudnego. Obecnie większość instalacji prowadzona jest w wylewkach, jedynie w ścianach wykonuje się pionowe podejścia pod odbiorniki (grzejniki i punkty poboru wody). Uszkodzenia w trwale wbudowanej w posadzce rurze są trudne do zlokalizowania, a koszty ich usunięcia bardzo wysokie. Dodatkowo wiąże się to z ograniczonym użytkowaniem pomieszczenia, w którym wystąpiła awaria, a w przypadku ogrzewania podłogowego - bardzo często z całkowitym jego wyłączeniem na dłuższy okres czasu. Decydując się na materiał instalacyjny, musimy wziąć wszystkie argumenty za i przeciw, zdecydować, czego
www.instalator.pl
15
ABC instalacji rurowych
● Jakie
oczekujemy od instalacji naszego domu? Na pewno komfortu użytkowania, bezpiecznej, długotrwale działającej i bezawaryjnej instalacji. Bardzo często pieniądze zaoszczędzone na tym etapie musimy później z nawiązką wydać na usuwanie ewentualnych awarii, a w szczególnych wypadkach na całkowitą jej wymianę! Rura miedziana jest materiałem instalacyjnym, który wśród instalacji wykonanych alternatywnymi rurami ma wiele niezaprzeczalnych zalet: ● jest sprawdzona od dziesięcioleci, odporna na starzenie, ● absolutnie nierdzewna - odporna na korozję w dzisiejszych zamkniętych obiegach grzewczych, ● absolutnie gazoszczelna - nie istnieje dyfuzja tlenowa przez ściankę rury do wody grzewczej, ● odporna na podwyższoną temperaturę wody grzewczej, ● przyjazna dla środowiska naturalnego - w 100% naturalny pierwiastek, ● higieniczna - bakteriostatyczność, antybakteryjność; hamowanie rozwoju glonów, ● woda nie zmienia smaku i zapachu, ● odporna na ewentualne dodatki do wody grzewczej, które obniżają temperaturę krzepnięcia, ● uniwersalne zastosowanie we wszystkich wewnętrznych instalacjach budynku, ● bezproblemowa, pewna i łatwa technika połączeń poprzez lutowanie miękkie, twarde, skręcanie, zaciskanie, zaprasowywanie i spawanie, ● plastyczna - obróbka możliwa w każdej temperaturze zewnętrznej, ● łatwa do gięcia,
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
ABC instalacji rurowych
● odporna na naprężenia powstałe przy gięciu
- po wykonaniu łuku rura nie sprężynuje, nie próbuje wrócić do poprzedniego kształtu. Powyższe zalety rur miedzianych, zarówno w instalacjach grzewczych, jak i sanitarnych, dają nam absolutną gwarancję naszego bezpieczeństwa, długotrwałej i bezawaryjnej instalacji centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody użytkowej w naszym domu! Wśród inwestorów znany jest argument dotyczący zalet instalacji miedzianych, natomiast pokutuje mit, że jest to instalacja dwu- lub trzykrotnie droższa od alternatywnych instalacji wykonanych rurami z tworzyw sztucznych. Jest to błędne rozumowanie, wiąże się to z tym, że bardzo często instalatorzy i inwestorzy porównują cenę 1 m rury, nie biorąc pod uwagę właściwości porównywanych materiałów i związanych z tym różnic w ich praktycznym zastosowaniu podczas wykonywania instalacji w naszym domu. Żeby nie być gołosłownym, posłużymy się tutaj przykładem praktycznym z porównania kosztów wykonania instalacji ogrzewania podłogowego, ciepłej i zimnej wody użytkowej w domu jednorodzinnym o powierzchni użytkowej ok. 160 m2. Jest to typowy jednokondygnacyjny budynek mieszkalny z użytkowym poddaszem, w którym znajduje się 12 pomieszczeń, w tym 2 łazienki. Rozwiązanie to, bardzo często obecnie stosowane, daje nam następujące korzyści: ● wysoki komfort cieplny ze względu na korzystny i równomierny rozkład temperatury, zbliżony do idealnego, ● dzięki niskiej temperaturze wody grzewczej możliwość zastosowania alternatywnych źródeł ciepła - pompy ciepła, kotły kondensacyjne, ● możliwość utrzymywania w ogrzewanych pomieszczeniach temperatury niższej o 12°C niż przy ogrzewaniu grzejnikowym, przy tym samym odczuciu komfortu, ● względy architektoniczne - ogrzewanie niewidoczne - brak grzejników bardzo często
16
ograniczających architektoniczne kształtowanie i umeblowanie pomieszczeń, ● czystość - bez kurzu i brudu na grzejnikach, ● oddawanie ciepła przez promieniowanie - brak prądów konwekcyjnych powietrza, zdolność samoregulacji, ● aspekty zdrowotne - brak dodatniej jonizacji powietrza. Instalację ogrzewania podłogowego zaprojektowano w dwóch wariantach, z zastosowaniem: ● cienkościennej rury miedzianej - system zaprasowywany, ● rury typu Alupex - system zaprasowywany. Natomiast instalację ciepłej i zimnej wody użytkowej z wykorzystaniem: ● rury miedziane twarde - instalacja lutowana (lut miękki), ● rury polietylenowe Stabi - instalacja zgrzewana. Dla obu wariantów przyjęto identyczne dane wejściowe do obliczeń, tzn.: 1. Ogrzewanie podłogowe: - zapotrzebowanie ciepła w pomieszczeniach, - temperatura w pomieszczeniach, - temperatura zasilania (45°C), - spadek temperatury w poszczególnych obiegach grzewczych, - rodzaje stropów z temperaturami poniżej (na gruncie, strop międzykondygnacyjny), - konstrukcje podłóg (grubość izolacji, warstwy wierzchnie), - powierzchnie grzewcze pomieszczeń, - miejsce usytuowania rozdzielaczy, - średnica zewnętrzna i grubość ścianki rury (16 x 2,0 mm). Dla obu systemów ogrzewania podłogowego przyjęto porównywalną cenę osprzętu i automatyki. Zasadnicza różnica w cenie dotyczy cienkościennej rury miedzianej i rury Alupex! 2. Ciepła i zimna woda użytkowa: - identyczna ilość i typ punktów poboru,
www.instalator.pl
nr 52016
www.instalator.pl
Alupex. Czynnikiem decydującym o jej stosowaniu jest bardzo często cena jednego metra rury. Brak rzetelnej analizy zarówno ze strony inwestorów, jak i instalatorów nie zmieni tego przekonania. Aczkolwiek instalatorzy w pierwszej kolejności powinni być zainteresowani zmianą tego trendu. Ogrzewanie podłogowe z wykorzystaniem cienkościennych rur miedzianych wykonuje się szybciej i łatwiej, a co za tym idzie taniej: ● większe rozstawy rur, ● łatwe gięcie łuków, ● małe promienie gięcia, ● brak naprężeń (po wykonaniu łuku rura nie próbuje wrócić do poprzedniego kształtu - nie sprężynuje). W naszym przypadku wariant wykonania instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej rurami miedzianymi jest droższy o ok. 450 zł (co stanowi ok. 25% kosztów tej instalacji). Czy to dużo? Jaki to jest procent kosztów całej inwestycji budowy domu? Zastosowanie rur miedzianych w instalacjach ciepłej i zimnej wody użytkowej jest wskazane ze względu na szereg zalet: ● bakteriostatyczne właściwości miedzi brak namnażania się glonów i bakterii, ● woda nie zmienia smaku ani zapachu, ● nie zarasta kamieniem, ● uzupełnienie niezbędnego do życia mikroelementu - miedzi, ● małe grubości ścianek - mniejsze średnice zewnętrzne. Lepsza jakość wody z instalacji miedzianych, a także trwałość i niezawodność działania w pełni uzasadniają wyższe nakłady finansowe. Zdrowie w naszym życiu stanowi niezaprzeczalną wartość najwyższą, którą w żaden sposób nie powinniśmy przeliczać na zaoszczędzone pieniądze, tym bardziej, że koszty, jakie później musimy ponieść, aby je odzyskać, są niebotycznie wysokie! Kazimierz Zakrzewski
17
ABC instalacji rurowych
- instalacja z cyrkulacją c.w.u., - średnice wewnętrzne rur porównywalne, - ilość rur i złączek identyczna. Z analizy obliczeń, w przypadku ogrzewania podłogowego, jednoznacznie wynika znacznie większe zużycie rur z tworzywa Alupex w stosunku do cienkościennych rur miedzianych, które spowodowane jest większą wydajnością cieplną cienkościennych rur miedzianych. Aby otrzymać identyczną ilość ciepła, w przypadku rur z tworzywa, rozstawy układania obiegów grzewczych muszą być mniejsze w porównaniu z rozstawami przy zastosowaniu cienkościennych rur miedzianych. Mniejsze rozstawy - większe zużycie rur, więcej obiegów grzewczych, większe rozdzielacze, szafki, więcej złączek i większa pracochłonność! W przypadku wykonania ogrzewania podłogowego cienkościennymi rurami miedzianymi ich zużycie jest ok. dwukrotnie mniejsze, a czas wykonania instalacji znacznie krótszy! Przyjęło się, że wykonanie ogrzewania podłogowego cienkościenną rurą miedzianą jest co najmniej dwukrotnie droższe niż alternatywne rozwiązania z wykorzystaniem rur Alupex. Fakty są zupełnie inne, koszt wykonania ogrzewania podłogowego cienkościenną rurą miedzianą jest porównywalny do instalacji Alupex (oczywiście bierzemy pod uwagę markowe rury Alupex, które gwarantują minimum bezpieczeństwa). Na rynku typów rur typu Alupex jest bardzo wiele, cena uzależniona jest od jakości, natomiast cienkościenną rurę miedzianą oferuje kilku producentów (właściwości i ceny są porównywalne). Inwestorzy są bardzo często wprowadzani w błąd przez instalatorów, którzy proponując system ogrzewania podłogowego, porównują tylko cenę jednego metra rury. Jest to bardzo nieuczciwe, biorąc pod uwagę, że przewody grzewcze mają różne właściwości. Obecnie na rynku najczęściej stosowane są rury typu
ABC Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 52016
Wentylacja kuchni (1)
ABC wentylacji
Dorota Węgrzyn Kuchnie wymagają bardzo intensywnej wentylacji ze względu na rodzaj zanieczyszczeń powietrza, tj.: ● wysoką temperaturę, ● dużą wilgotność, która może powodować niszczenie budynku na skutek skraplania pary wodnej na zimnych ścianach i stropach, ● opary tłuszczu, ● nieprzyjemne zapachy. Odpowiednio zaprojektowana i wykonana wentylacja kuchni powinna spełniać następujące warunki: ● zapachy kuchenne nie powinny przedostawać się do sąsiednich pomieszczeń, ● niedopuszczanie do powstawania przeciągów wywołanych przez wdzieranie się zimnego powietrza z zewnątrz w okresie zimowym, ● ograniczanie lub całkowite eliminowanie działania ogrzewczej płyty trzonu kuchennego oddającej ciepło przez promieniowanie, gdyż promieniowanie ciepła bardzo utrudnia pracę obsługi, ● zapewnienie nieskomplikowanej obsługi urządzeń wentylacyjnych. Stopień pogarszającej się jakości powietrza jest różny dla rozmaitych kuchni w zależności od rodzaju urządzeń i sposobu ich wykorzystywania. W związku ze stosowanymi rozwią-
18
zaniami systemów wentylacji kuchnie można podzielić na trzy grupy: małe, średnie, duże. Kuchnie małe są to pomieszczenia wydzielone w mieszkaniach, małych restauracjach i hotelach. Przy założeniu, że kuchnia wykorzystywana jest przez 2 godziny, możemy przyjąć, że ilość wydzielającej się pary wodnej wyniesie od 0,5 do 1,0 kg/h. Wentylację takich kuchni możemy zrealizować następująco: ● wietrzenie przez okna, najlepiej przez okna z przesuwnymi skrzydłami, przez które świeże powietrze zewnętrzne dopływa tuż nad parapetem okiennym, a powietrze zanieczyszczone odpływa górą; ● wentylacja grawitacyjna-wywiewna zanieczyszczonego powietrza przez dobrane na podstawie obliczeń kanały grawitacyjne nad dach (min. 140 x 140 mm); wentylacja ta jest na ogół nieskuteczna w okresie letnim; ● wentylacja mechaniczna - wentylator umieszczony we wlocie kanału grawitacyjnego, w ścianie zewnętrznej lub w oknie.
www.instalator.pl
Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...